Қазақстан тарихындағы Бесеудің хаты

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Коммерциялық емес ашық акционерлік қоғам
АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ
Қазақстан тарихы және мәдениеті кафедрасы

№ 1 С Е М Е С Т І Р Л І К Ж Ұ М Ы С

Қазақстанның қазіргі заман тарихы пәні

Тақырып: Қазақстан тарихындағы Бесеудің хаты

Мамандығы: 5В070400 - Есептеу техникасы және бағдарламалық
қамтамасыз ету

Орындаған: Изтилеу Ерасыл Тобы: ВТк 18-1

Тексерген: Доцент Байдильдина С.Х

________ ________ ____ _____________2018ж.
(бағасы) (қолы[)]

Алматы, 2018

Жоспар:
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
I бөлім. Бесеудің хатын жазған зиялылар ... ... ... ... ... ... . ... ... ... .4-6
II бөлім. Бесеудің хаты ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..7
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... .9

2
Кіріспе
Бесеудің хаты -- қазақ зиялыларының БК(б)П Қазақ өлкелік комитетінің бірінші хатшысы Ф.И. Голощекинге жолдаған хаты (1932 ж. 4 шілде). Бастапқыда И.В. Сталинге арналып жазылған. Бесеудің хаты республикадағы мал шаруашылығының күйрегендігі салдарынан елді алапат ашаршылық жайлағандығын айтып сақтандырған алғашқы дабылдардың бірі болды. Хатта қазақ ауылындағы социологиялық қайта құрулар бүкіл халықтық қасіретке айналып, барлық әлеуметтік топтарды -- байларды, орташаларды, кедейлерді қамтығаны, күштеп ұжымдастыру мен отырықшыландыру, алым-салық жинаудағы қиянаттар жұрттың жаппай аштық пен індетке, ауа көшуіне әкеліп соққандығы шыншылдықпен баяндалды. БК(б)П Қазақ өлке комитетінің ауыл шаруашылығын басқару жөнінде жүргізген қатыгез саясаты сынға алынды. Бірақ құжатта жергілікті жерлерде жіберілген "асыра сілтеушіліктерге" солшыл коммунистер айыпты деп көрсетілді. Елді ауыр жағдайдан құтқарудың жолдары ұсынылды.

Қазақ өлкелік комитетінің бірінші хатшысы Ф.И.Голощекинге жазушы Ғабит Мүсірепов,Қазақ мемлекеттік баспасының меңгерушісі Мансұр Ғатаулин,Коммунистік жоғарғы оқу орнының оқу ісі жөніндегі проректоры Емберген Алтынбеков пен оның орынбасары Мұташ Дәулетқалиев,Қазақ АКСР Мемлекеттік жоспарлау комиссиясының сектор бастығы Қадыр Қуанышев хат жазды.

Ашаршылықтың ауыр нәубетіне,қазақ халқының бастан кешкен қиын жағдайына алаңдап,мұншама сұраусыз көз жасы мен қырғынға кінәлі адамдар неге жауап бермейді деген талап қойған бұл хат тарихта Бесеудің хаты деген атпен қалған еді.

3
Кеңес үкіметінің жаңа қағидалары қазақ қоғамына қайшылықты келіп,жалпыұлттық қасіретке айналып,барлық әлеуметтік топтарды күйретіп жібергені,күштеп ұжымдастыру мен отырықшыландыру,алым-салық жинаудағы қиянаттар халықтың жаппай аштыққа ұшырауына,ауа көшуіне әкеліп соққаны баяндалған бұл хат БК(б)П Қазақ өлке комитетінің ауыл шаруашылын басқару жөнінде жүргізген қатігез саясатты сынға алады.Сонымен қатар,елді ауыр жағдайдан құтқарудың жолдары да егжей-тегжейлі айтылған Бесеудің хаты қазақ зиялыларының тоталитарлық тәртіпке наразылығының бір көрінісі деуге де болады.Қалған төрт азаматтың да басына қара бұлт үйіріліп,қуғын-сүргін көреді.

Шындықты бұрмалап, жоғары жаққа Кеңестер елiнде бәрi керемет! деп есеп берiп келген Өлкелiк комитеттiң төбесiнен жай түсiрген бұл хатты жазған бесеу кiм едi? Тарихшы не болмаса өздiгiнен iзденетiн аз ғана топ болмаса, барша бұқара бүгiнде Бесеудiң хатын да, оны жазған бесеудi де ұмыт қалдырғандай. Тiптi қазақ тарихында сондай бiр оқиғаның болғанын да, оның трагедиялық ақырын бiлмейтiндер де бар. Шыны керек, хабары бар деген өзiмiздiң де бiр Ғабеңнен басқасының атын бiлгенiмiз болмаса, затын түстеп бере алмаймыз. Ал ақиқатында бес том кiтап жазуға лайық бесеу мiне мыналар:

1.Кеше ғана бiр қойдың етiн бiр-ақ асып жеп, қымызды сабасымен iшетiн халықтың ендi бүгiн бiр уыс бидайға зар болып, аштықтан қырылып жатқанына бейжай қарай алмаған жазушы Ғабит МҮСIРЕПОВ басында Мұташ Дәулетқалиевке ғана осыны қолға алу керектiгiн айтып, сыр бөлiссе керек. Содан екеуi түнделетiп бiрде Мұтағаңның, бiресе Ғабеңнiң үйiнде бас қосып, тiптi жарларына да тiс жармай, құпия түрде хат мәтiнiн әзiрлеуге кiрiседi.

4
Хат дайын болғанда, қатарларына тағы Мансұр Ғатаулин, Емберген Алтынбеков пен Қадыр Қуанышевтар қосылады. Сонымен, бесеудiң басын қосқан - жазушы Ғабит Мүсiрепов.

2. Ал ендi Ғабеңмен бiрге хат мәтiнiн әзiрлеген Мұташ ДӘУЛЕТҚАЛИЕВ кiм едi? 1904 жылы Батыс Қазақстан облысы Орда ауданының Тайбұрат деген жерiнде дүниеге келген ол 1923 жылы Орынбордың рабфагында жазушы Ғабит Мүсiрепов, Сәбит Мұқанов, Бейiмбет Майлиндермен бiрге оқыған. Содан кейiн Мәскеудегi Плеханов атындағы Халық шаруашылығы институтын бiтiрiп, елде түрлi салада басшылық қызметтер атқарған Мұташ Дәулетқалиев хат жазылған тұста КомВУЗ-дың (кейiннен жоғары партия мектебi болған) ректоры қызметiнде болған екен. Голощекин қанша тiсiн қайраса да, олардың көзiн жойып жiберуге құдiретi жетпей, тек "оппортунистер" деп қудалауға ұшыратады. Сол себептi Мұташ ағамыз Арал қаласы парткомының бiрiншi хатшысы қызметiне "жiберiледi". Одан қайтадан Алматыға келiп, Қазақ өлкелiк комитетiндегi мәдениет бөлiмiн басқарады. Бұл қызметте де шыдатпай, Қордай аудандық партия комитетiне хатшы боп кетедi. Әйтеуiр, 1935 жылы Қазақстаннан кетiп, көзi жоғалғанша Голощекин оның соңына әбден түскен екен. 1938 жылы Мүкең "халық жауы" деген жаламен ұсталады...1982 жылы Алматы қаласында өз ажалынан дүниеден озған.

3. Үшiншi тұлға - сол тұста Қазақ мемлекеттiк баспасының меңгерушiсi қызметiн атқарған Мансұр ҒАТАУЛИН. Ол 1903 жылы Батыс Қазақстан облысының Казталовка ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.