БАЙБЕКҰЛЫ ӘЙТЕКЕ БИ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 2 бет
Таңдаулыға:

БАЙБЕКҰЛЫ ӘЙТЕКЕ БИ
(1644 - 1700 ж.ж.)
Байбекұлы Әйтеке би - қазақтың Тәуке, Болат, Сәмеке, Әбілмәмбет,
Абылай хандары тұсында мемлекет басқару ісіне араласқан мемлекет және қоғам
қайраткері, Әз Тәуке хан құрған Билер кеңесінің мүшесі, атақты шешен,
Кіші жүздің төбе биі, Жеті жарғы аталатын заңдар кодексін шығарушылардың
бірі. Шықкан тегі - Кіші жүздің Алшын тайпасының Әлім руынан. Ол қазіргі
Өзбекстан жеріндегі Нұрата тауының Бұқара жеріне карай созылып жатқан Қыз-
Бибі тауының етегінде өмірге келген. Тобықты Әнет бидей баталы бол, Кіші
жүз Әйтекедей аталы бол деп атақты Сегіз серінің батасында айтылғандай,
Әйтеке би аталы тұқымнан.
Оның арғы атасы Сейітқұл Жәдікұлы Шығай ханның серігі болған. Шығай
хан Бұхардың Абдолла ханымен одақтас болып, Сырдарияның сағасындағы қонысын
тастап, Самарқанның теріскейіндегі Нұрата тауына көшкенде, сонымен бірге
қарауындағы елін ертіп қотарыла көшіп келеді. Осы Сейітқұлдың сегіз
баласының бірі - Әйтеке бидің әкесі Ақша да, бірі - кейін Самарқанның
билеушісі болған, қазақ ханы Салқам Жәңгір 600 жауынгерімен жоңғар
қонтайшысы Батырдың 50 мың әскерінің өтінде қалғанда, дер кезінде көмекке
жетіп, қазақ қолына айтулы жеңісті суырып әперетін атақты Жалаңтөс баһадүр.

Жалаңтөс Самарқанға әмір болғаннан кейін ағасы Ақшаны Қоқанның ханы
етіп сайлатады. Ұлықбек медресесінде оқып, тәлім алған Әйтеке әуелі атасы
Ақша ханның, атасы өлгеннен кейін ағасы Жалаңтөстің тәрбиелерінде болып, ел
басқару істерінің қыр-сырымен танысады. Оның осы кезде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.