Барлық материалдық шығындар

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:
Кіріспе
І. Тауарлық-материалдық құндылықтар есебі түсінігі және ұйымдастырылуы
1.1. Тауарлы - материалдық құндылықтардың ұғымы, классификациясы және бағалануы;
1.2. Тауарлық-материалдық құндылықтар есебінің құрылымы мен ұйымдастырылуы;
1.3. Жапониядағы тауарлық-материалдық құндылықтар есебінің жүргізуілу ерекшеліктері;

ІІ. Негізгі бөлім
2.1. Ұйымның қаржылық шаруашылық қызметі мен есеп саясатының сипаттамасы.;
2.2. Кәсіпорынның есеп саясаты;

ІІІ. Қ.Р. пайда болған мәселелер мен оларды шешу жолдары
3.1. Тауарлық-материалдық құндылықтар есебі бойынша пайда болған мәселелер;
3.1. Тауарлық-материалдық құндылықтар есебі бойынша пайда болған мәселелерді шешу жолдары

IV. Қорытынды
V. Пайдаланылған әдебиеттер
VI. Қосымшалар

КІРІСПЕ
Курстық жұмыста тауарлы - материалдық есепке алу мәселелері қарастырылған . Тауарды өндіру мен жеткізуде бір қалыптылық жоқ жағдайда үзіліссіз қызметті қамтамасыз ету үшін өндіріс мекемелері мен кәсіпорында қажеті тауар қорлары болуы қажет. Тауар қорлары - бұл соңғы тұтынушыға сатылған кезге дейінгі нарықтағы қоғамдық өнімнің бөлігі. Міне, сондықтан да ұйымның міндеттемелерінің бірі болып тауарлы - материалдық қорларды есепке алу тақырыбы өз алдына бөлек мәселе болып қарастырылады және нарықтық экономика жағдайында өте актуалды. Тауарлы - материалдардық қорларды есепке алу атты №7 бухгалтерлік есеп стандарттарына сәйкес, тауарлы - материалдық қорлар бұл: шикізат қорлары, материалдар, ыдыс және ыдыстық заттар, аяқталмаған өндіріс, дайын өнім тауарлар түріндегі активтер.
Тауарлы - материалдық қорлар жөнінде мәліметті толық және шынайы қалыптастыру бухгалтерлік есептің маңызды мақсаты. Осыған орай курстық жұмыста мынадай талаптар қойылады:
1.Тауарлы - материалдық қордың ұғымы және бағалау тәртібін қарастыру.
2.Тауарлы - материалдық қордың қозғалысын құжаттық рәсімдеу және есепке алу сұрақтарын зерттеу.
3.Тауарлы - материалдық қор есебін жетілдіру жолдарын анықтау.
Курстық жұмыстың негізгі мақсаты - жоғарыда келтірілген міндеттерді тауарлы - материалдық қор есебін ұйымдастыру мен оны одан әрі жетілдіру жолдарын анықтау болып табылады.
Курстық жұмыста Қазақстан Республиксының бухгалтерлік есеп пен есеп беру жүйесін реттейтін нормативтік құжаттар, отандық және шет елдік авторлардың жұмыстары, периодикалық басылымдар пайдалынады.
Тауарлы - материалдық қорлардың ұғымы, классификациясы және бағалануы.
Тауарларды өндіру мен жеткізуде бір қалыптылық жоқ жағдайында үзіліссіз сауданы қамтамасыз ету үшін сауда мекемелері мен кәсіпорында қажетті тауар қорлары болуы қажет.
13.11.96 жылғы № 3 бухгалтерлік есеп жөніндегі Ұлттық комиссияның қаулысымен бекітілген 7 Тауарлы - материалдық қорлар есебі бухгалтерлік есеп стандартына, 28.01.2003 жылы 27 ҚР Қаржы Министрлігінің бұйрығымен бекітілген өзгерістер мен толықтыруларға сәйкес, тауарлы - материалдық қорлар - бұл:
1. Шикізат қатары, материалдар, сатып алатын жартылай фабрикаттар және құрамдық заттар, конструкциялар мен тетіктер, отын, ыдыс ыдыстық заттар, қосалқы бөлшектер, өндірісті пайдалануға немесе тұрмыстар мен қызметтер үшін пайдалануға арнарған өзге материалдар;
2. Аяқталмаған өндіріс, жұмыстар, қызметтер орындау;
3. Ұйымдардың қызметі барысында сатуға арналған дайын өнімдер мен тауарлдар түріндегі активтер.
Соған сәйкес тауарлы - материалдық қорлардың келесідей топтарды бөліп көрсететін, олардың экономикалық жіктеуі материалдардың есебін дұрыс ұйымдастырудың маңызды жағдайларының бірі болып болып табылады:
II. Шикізаттар мен материалдар - өнімнің материалдық негізін құрайды. Осыған орай, негізінен, ауылшаруашылығы мен өндіруші өнеркәсіп өнімін - шикізат деп, ал өндеуші өнеркәсіп өнімін - материалдар деп атайды. Өнеркәсіптің кейбір салаларында шикізат және материалдар негізгі және көмекші болып бөлінеді, дегенмен, бұлай бөлу, шартты болып саналмайды, өйткені ол өнімдердің әр түріне материалдардың сол бір түрін қолдану санына, технологиялық процесстің сипатына қатысты болады. Мысалға, наубайхана өндірісінде негізгі шикізат және материалдарға ұн, тұз, ашытқы және су жатқызылады. Көмекші шикізат және материалдар өнімдердің сапасын жақсартуға әсерін тигізеді, олар белгілі бір тұтыну қасиеттерін береді.(қант, сүт, хош иіс)
III. Сатып алынатын жартылай фабрикаттар - өндеудің белгілі бір сатысынан өткен, бірақ әлі де дайын өнім блып саналмайтын шикізат және материалдар. Яғни, материалдық негізін құрайды.
IV. Отын - өндірістегі өзінің тағайындалу және пайдалану жағдайлары бойынша энергетикалық, технологиялық, двигательдік (жанар, тағар май) және шаруашылық мұқтаждықтары үшін (ғимараттар мен үй жылытулары үшін) отын болып бөлінеді.
V. Ыдыс және ыдыстық заттар - бұл әртүрлі материалдар мен дайын өнімдерді орау, буып-түю, тасымалдау және сақтау үшін пайдаланатын заттар.

1. Тауарлы - материалдық құндылықтардың ұғымы, классификациясы және бағалануы.
Тауарларды өндіру мен жеткізуде бір қалыптылық жоқ жағдайында үзіліссіз сауданы қамтамасыз ету үшін сауда мекемелері мен кәсіпорында қажетті тауар құндылықтары болуы қажет.
13.11.96 жылғы № 3 бухгалтерлік есеп жөніндегі Ұлттық комиссияның қаулысымен бекітілген 7 Тауарлы - материалдық құндылықтар есебі бухгалтерлік есеп стандартына, 28.01.2003 жылы 27 ҚР Қаржы Министрлігінің бұйрығымен бекітілген өзгерістер мен толықтыруларға сәйкес, тауарлы - материалдық құндылықтар - бұл:
1. Шикізат қатары, материалдар, сатып алатын жартылай фабрикаттар және құрамдық заттар, конструкциялар мен тетіктер, отын, ыдыс ыдыстық заттар, қосалқы бөлшектер, өндірісті пайдалануға немесе тұрмыстар мен қызметтер үшін пайдалануға арнарған өзге материалдар;
2. Аяқталмаған өндіріс, жұмыстар, қызметтер орындау;
3. Ұйымдардың қызметі барысында сатуға арналған дайын өнімдер мен тауарлдар түріндегі активтер.
Соған сәйкес тауарлы - материалдық құндылықтардың келесідей топтарды бөліп көрсететін, олардың экономикалық жіктеуі материалдардың есебін дұрыс ұйымдастырудың маңызды жағдайларының бірі болып болып табылады:
II. Шикізаттар мен материалдар - өнімнің материалдық негізін құрайды. Осыған орай, негізінен, ауылшаруашылығы мен өндіруші өнеркәсіп өнімін - шикізат деп, ал өндеуші өнеркәсіп өнімін - материалдар деп атайды. Өнеркәсіптің кейбір салаларында шикізат және материалдар негізгі және көмекші болып бөлінеді, дегенмен, бұлай бөлу, шартты болып саналмайды, өйткені ол өнімдердің әр түріне материалдардың сол бір түрін қолдану санына, технологиялық процесстің сипатына қатысты болады. Мысалға, наубайхана өндірісінде негізгі шикізат және материалдарға ұн, тұз, ашытқы және су жатқызылады. Көмекші шикізат және материалдар өнімдердің сапасын жақсартуға әсерін тигізеді, олар белгілі бір тұтыну қасиеттерін береді.(қант, сүт, хош иіс)
III. Сатып алынатын жартылай фабрикаттар - өндеудің белгілі бір сатысынан өткен, бірақ әлі де дайын өнім блып саналмайтын шикізат және материалдар. Яғни, материалдық негізін құрайды.
IV. Отын - өндірістегі өзінің тағайындалу және пайдалану жағдайлары бойынша энергетикалық, технологиялық, двигательдік (жанар, тағар май) және шаруашылық мұқтаждықтары үшін (ғимараттар мен үй жылытулары үшін) отын болып бөлінеді.
V. Ыдыс және ыдыстық заттар - бұл әртүрлі материалдар мен дайын өнімдерді орау, буып-түю, тасымалдау және сақтау үшін пайдаланатын заттар.
VI. Қосалқы бөлшектер машиналар мен құрал жабдықтардың тозған бөлшектерін жөндеу және ауыстыру үшін қызмет етеді.
VII. Өзге де материалдар өзіне аталмыш ұйымда материалдар, отын немесе қосалқы бөлшектер ретінде, пайдалана алатын, негізгі құралдардың шығарылып тасталуынан алынған материалдарды, өндіріс қалдықтарын, түзетуге келмейтін ақшаларды енгізеді.
VIII. Басқа жаққа қайта өңдеуге берілген материалдар - бұл сырт ұйымдардың өңдеуіне тартылған және одан кейін одан алынған өнімдердің өзіндік құнына қосылатын материалдар.
IX. Құрылыс материалдары - құрылыс салушы ұйымдар есепке алынатын, құрылыс бөлшектерін жасау, ғимараттар мен құрылыстардың бөліктерін және конструкцияларын бөлу және көтеру үшін тікелей құрылыс және монтаж жэұмыстары процесінде пайдаланатын материалдарды, сондай-ақ құрылыс мұқтаждықтары үшін қажетті өзге де тауарлы-материалдық құндылықтарды білдіреді.Өндірістік құндылықтар есебін дұрыс ұйымдастыру үшін оларды негізді бағалай білудің үлкен маңызы бар.
Материалдардың бір ғана түрінің алу бағасы есептік кезең барысында әртүрлі болуы мүмкін, сондықтан оларды дұрыс анықтау үшін, №7 БЕС қарастырылған 4 әдістің бірін қолданамыз:
- арнайы (идентификациялау) әдісі
- орташа өлшемді әдіс - құндылықтарды бастпқы сатып алу бағалары бойынша бағалау әдісі (Фифо)
- құндылықтарды соңғы сатып алу бағалары бойынша бағалау әдісі (Лифо)
Мысалға, тауарлы - материалдық құндылықтардың өзіндік құнын бағалаудың әдістерін қарастырылып отырған Энергия плюс ЖШС 2003 ж 1 қаңтарында қалған материалдар саны:
- цемент - 200 тонна 60000 теңге шамасына;
- бензин - А-95 - 100 литр 45000 теңге шамасына.

Жоғарыда келтірген кестеден көріп отырғандай, тауарлы - материалдық құндылықтарды бағалаудың дұрыс әдісін таңдау кәсіпорынның таза табысын да, тұтас табысында , қаржылық жағдайына да мәнді әсер етуі мүмкін. Сондықтан оларды таңдағанда салыстырмалы қағиданы ұстаған жөн. Бір әдістен екінші бір әдіске көшер алдында, яғни екіншісінің біріншісінен басымдылығымен қатар мына жағдайларды да сақтау керек:
- шаруашылық жүргізуші субьектінің есептік саясатына өзгерістерді енгізу;
- бір әдістен екіншісіне көшуді, есепті жылдың басынан бастап енгізу;
- дер кезінде тауарлы - материалдық құндылықтар қалдықтарына да және өткен жылдардың тартылмаған табысына да түзетулерді енгізу.

Материалдың босалқы құндылықтардың барлық түрін есепке алу үшін 1300 Құндылықтар бөлімінің негізгі, активті мүліктік шоттары қолданылады. Бұл бөлімше құрамына төмендегі синтетикалық шоттар кіреді:
1310 Шикізат және маиериалдар;
202 Сатып алынған шала фабрикаттар және құрастырушы бұйымдар, конструкциялар мен бөлшектер, детальдар;
203 Отын;
204 Ыдыс және ыдыстық материалдар;
205 Қосалқы бөлшектер;
206 Басқа материалдар;
207 Қайта өңдеуге берілген материалдар;
208 Құрылыс материалдары.
1310 Шикізат және материалдар шотында шығарылатын өнімнің негізін салатын немесе өнімді жасап шығаруда оның компоненті болып табылатын қажет шикізаттар мен материалдарын есепке алады. Бұл жерде сондай-ақ өнімді шығаруға қатысатын шаруашылық, технологиялық және өндіріс процесіне септігін тигізетін көмекші материалдар есепке алынады.
Әрбір шаруашылық жүргізуші субъектілер қажеттігінше әрбір шоттар бойынша субшоттар және материалдың есебі бойынша аналитикалық шоттар аша алады. Сонымен қоса, кәсіпорын өзіне жатпайтын материалдарды, баланстан тыс шоттарда есепке алады. (002,003).
Атап көрсетілген шоттар дебеті бойынша әртүрлі көздерден түскен тауарлы - материалдық құндылықтар операциялары, ал кредит бойынша тауарлы - материалдық құндылықтардың әртүрлі бағыттар бойынша шығарылу операциялары көрсетіледі. Шикізаттар, материалдар, сатып алынған жартылай шикізаттар, отын, қосалқы бөлшектер және басқа қосалқы материалдар кәсіпорын балансында өздерінің нақты өзіндік құнымен көрсетіледі.Осы баға бойынша құндылықтар синтетикалық есеп - тұрақты есеп бағасымен (келісімді немесе жоспарланған) көрсетіледі.
Мысал. Шығыс АҚ аяқ киімді өңдеу үшін, сары ЦЛ терісін жабдықтаушыларға тапсырыс берген, оның 1 дм 90 теңге (ҚҚС-мен) тұрады. Келісім шарт жасақан соң, Шығыс ААҚ-на тапсырыс берген материалы келіп түскен. Барлық келіп түскен терінің мөлшері 3555,6 дм құраған, ал оның сомасы 3200004 теңге болған. Тасымалдау шығыны (түсірушілер жалақасы - 300000 және әлеуметтік - 56700 ( 300000-300000*10%*21%)) 356700 теңге құраған. Түсіруге дейінгі қоймада сақтау шығыны 630000 теңге құраған. Шығыс ААҚ теріні өңдеудің тәсілін жетілдірудің арқасында, оның құнын 90 теңгеден 75 теңгеге дейін түсірген, нәтижесінде алынған терінің нарықтық бағасы 16,67 % төмендеген.
Біз бұл мысалда алынған терінің өзіндік құны 4545324 теңге немесе 1 дм - ты 127,84 теңге құраған:
- сатып алу бағасы - 2758624 теңге (ҚҚС - сыз)
- ҚДШ - 1156700 теңге (800000 + 356700);
- Сақтау шығындары - 630000 теңгк.

Енді біз осы операциялар бойынша жасалатын шоттар корреспонденциясын қарастырып көрейік.

2. Тауарлы - материалдық құндылықтардың түсуін құжатпен рәсімдеу.

Тауарлы - материалдық құндылықтарды кәсіпорын әртүрлі жағдайда алуы мүмкін: жабдықтаушының қоймасынан, темір жол станцияларынан, аймақатрдан, аэропорттардан, материалды жауапты тұлғалар арқылы өз қоймаларынан.
Жабдықтаушылардың қоймаларынан тауарлы - материалдық қорды алған кезде алушы кәсіпорын өздерінің жауапты тұлғалары арқылы жүзеге асырылады. Материалдардың қозғалысын есепке алынған кезде мынадай типтік құжаттар пайдалынады.
Жабдықтаушылардың қоймаларынан тауарларды алу үшін материалды жауапты тұлғаға сенімхат беріледі.Біздің сенімхатымызға сүйенетін болсақ, Энергия плюс ЖШС атынан берілген №26 сенімхат №1 қосымшада берілген. Сенімхатты бухгалтерия рәсімдеп, алушының қолын қойғызып, қолхат алу арқылы береді. № М - 2а типтік ведомосы арқылы нысаны, алдын -ала нөмірленген және түптелегн Журналға (ү.№ М-3) тіркеледі. № М-2а нысаны төменде берілген. Берілген сенімхатты есептеу журналы, сенімхатты тіркеуге және беруге жауапты тұлғаға сақталады. Сенімхатты беру үшін лауазымды тұлғамен келісім шарт жасалады, ондай келісім шарты жоқ болған жағдайда бір жолғы сенімхаттар беріледі. Берілген сенімхатта шаруашылық жүргізуші субъектілер оның мерзімін көрсетеді. Сенімхатқа кәсіпорын басшысы, бас бухгалтері қол қойып, мөр басады. Сол сенімхатты алынатын тауарлардың тізімі сенімхаттың артқы жағында жазылады.
Бір қоймаға жататын тауарлы - материалдық құндылықтар алынған жағдайда оған бірнеше накладной керек болса, сенім беруші тұлғаға бір сенімхатын беруіне болады, бірақ онда берілген барлық накладной нөмірі, күні көрсетілуі тиіс.
Пайдаланбаған сенімхатты қайтарған кезде оны Сенімхаттарды есепке алу журналына тіркейді және оның түбіршегіне пайдаланбаған деген белгісін жасайды. Жабдықтаушылар тауарлы - материалдық құндылықтарды босатқан кезде, әрбір жіберілген тауарлы - материалдық құндылықтарды бақылау жасау үшін пайдалынады. Ал 3-шісі бухгалтерияға беріледі. Тауарлы- материалдық құндылықтарды босатып біткен соң ең соңғы партиясының құжаттырмен бірге сенімхатын да бухгалтерияға тапсырылады.
Жабдықтаушылардан сатып алушының қоймасына автотранспортпен ( қосымша №2) тауарлы - материалдық құндылықтарды жеткізіп берген кезде сатып алушылардың материалдары материалды жауапты тұлғасы жабдықтаушылардың экспидиторынан алған тауарлы - материалдық құндылықтардың санын және брутто салмағын, тауарлы - көліктік накладной мәселесімен салыстырады, ол екі дана жасалады. Егер олардың мәлімдемесінде айырмашылық болмаса, онда оның бір данасына қол қойып және штамп басып, тауарлы - материалдық құндылықтар қабылданды деп жазады. Накладнойдың бір экземпляры материалды жауапты адамда қалады. Ал егер сомасы мен санында айырмашылық болса, Акт жасалады. Ол екі дана қылып жасалады және оған жауаптылары қол қояды.
Тауарлы - материалдық құндылықтарды қабылдау кезінде жүзеге асырылатын операциялардың барлығы автомобильмен, сумен, авиациямен әкелетін жүктердің операцияларына ұқсас болып келеді.
Тауарлы - материалдық құндылықтарды кірістеуге мына құжаттар негіз болып саналады:
- шот фактура (№3 қосыша), онда: тауар нөмірі мен күні, атауы және жабдықтау мен тауарлы - материалдық құндылықтарды сатып алушының СТН, ҚҚС-ын есепке қою туралы куәлік нөмірі, әкелінген тауарлы - материалдық құндылықтардың атаулары мен саны құны, акцизделетін тауарлы - материалдық құндылықтардың сомасы т.б.
Кіріс ордері. Жабдықтаушылардан немесе өңдеуден түскен запастарды есепке алу үшін пайдалынады. Ол бір ғана данада жазылады және ол қоймаға келіп түскен кезде толтырылады. Қосымша №4.
Материалдарды қабылдау туралы акті. Жабдықтаушылардың ілеспе құжаттарындағы мәліметтерді сандық сапалық айырмашылықтары бар босалқыларды қабылдау кезінде қолданылады. Құндылықтарды қабылдағаннан кейін құжаттармен қоса актілердің бір данасы материалдық құндылықтардың қозғалысын есепке алу үшін бухгалтерияға, ал екіншісі - жабдықтаушыға талап хатын жазу үшін , жабдықтау бөліміне жіберіледі.
Материалдық құндылықтарды өндірісте дайындалған және сақталған кезіндегі жетіспеушілігі мен жоғалуы туралы актісі. Бұл құжат материалдарды қабылдау жөніндегі Акт - ге тіркеледі. Екі данасы толтырылады, комиссия мүшелері мен кінәлі кісілер қол қояды. 1-ші данасы бухгалтерияға, ал екіншісі - бөлімшеді қалады.
Материалдардың бөлінуі, сынуы, қирауы туралы актісі. Кәсіпорындарда сынудың , бүлінудің, қираудың нәтижесінде арзандатуға және құндылықтарды есептен шығару үшін пайдалынады. Ол 2 дана етіп жасалынады. 1- ші дана бухгалтерияға жіберіліп, 2-шісі данасы бөлімшеді қалады.
Сауда мекемелерінде тауарларды қабылдау, біріншіден кімнен тауар жеткізілген және ол қандай түрде - упаковка жасалған немесе упаковкасы алынған күйде ме.
Сандық және сапалық тауарды жергілікті жабдықтаушылардан қабылдағанда жабдықтаушының қоймасында егер тауарлар менеджерлермен немесе жүргізушімен, онда қоймада, егер тауарлар көліктік жеткізушілермен әкелінсе.
Тауарларды саны мен сапасы бойынша сату кәсіпорындарда боса, тауарлардың тауарлардың сапасы мен саны және өнімнің қабылдауыбекітілген тәртіпке сүйене отырып қабылданады, ол ҚР Министрлер кабинетінің қаулысымен бекітілген № 1240 09.11.1994 ж және т.б. нормативтік актілерге байланысты. Тауарды қоймадан мекеме өкілі алуы үшін ол міндетті түрде сенімхат және куәлік көрсетуі тиіс. Жабдықтаушылармен тауар жіберілген кезде сенімхат алынады, ол менеджерге керекті тіркемелі құжаттар және тауарларды қабылдағанда жатғқан тауарлар қабылдағанда тауар көлемі, сапасы құжатқа сәйкес тексеріледі. Егер қабылданып жатқан тауар упаковка ішінде болса, онда міндетті түрде ілеспе құжат жазылуы тиіс Тауар массасы брутто және орын мөлшері нақты тексерілмеген және Тауар құжаттама келтірілген сапаға сәйкес нақты тексерілмей қабылданды, бұл құжат тапсырған және қабылданған адамдардың қолдарымен рәсімделеді.
Егер тауарларды қоймаға жабдықтаушы немесе жүргізуші үш - төрт тауарлы - көлік накладнойымен жеткізеді.
Түскен тауарларды қоймада қабылдауды қойма меңгерушісі және МЖА сапасы және санын тексеріп қабылдайды. Жергілікті жабдықтаушылардан тауарларды қабылдау мерзімі тауар түскеннен бастап 10 күн, басқа қалалардағылардан - тауарлар станцияға түсу күннен кейін - 20 күн. Тез бұзылатын тауарларды 24 сағат ішінде сапасы мен санына сәйкес қабылданады. Егер тауарды қабылдау мерзімі кешіктірілсе, ол тауарайналымының көлемі азаюына әкеледі, ол дегеніміз шығындардың ұлғаюына және табыстың азаюына әкеліп соғады. Қабылдап алынағн қоймадағы тауарларды бағытталағн түрде тіркейді, ал ілеспе жабдықтаушы тауарлардың құжаттарырын қолдана отырып. Бұл үшін қойма меңгерушісі арнайы штамп қояды, онда келесілер көрсетіледі:
Тауар қабылдау күні, нөмірі және ілеспе құжат күні, нақты өзіндік құны және бөлек ыдыстар, ал материалды жауапкершілік адам қолымен расталады.
Бұндай тауар қабылдауды құжаттық рәсімдеу тәртібі рационалды болып саналады, сондықтан құжат санын азайтып, оларды құруға жұмсалатын шығындарды азайтады. Егер тауар қабылдау бойынша келіспеушілік туындаған жағдайда бекілген тәртіпте акті жазылып, арнайы комиссия құрылады. Ол үшін шешім комиссия шешімміен сәйкес шешіледі.
Тауарлы - материалдық құндылықтарды жабдықтаушы жөнелткенде оған келесі құжаттар толтырылады:
Тауарлық, есептік жіне көліктік. Тауарлық құжат - деп, жіберілген тауарлар саны мен сапасы, яғни толық мәлімет беріледі. Оларға: шоттар, счет - фактуралар, тауарлы - көліктік накладнойы, спецификасы. Жүк жіберуші түбіртегі және т.б.
Есеп айырысу құжаттары - бұл түскен тауарларды түсіргенде есеп айырысу және жүк жіберушімен олар банқа беріледі. Мұндай құжаттарға: төлем талап - тапсырмасы.
Көліктік - бұл құжаттар тасымалданған жүк көлемін және айқындайды және көліктік қызмет және көліктік органдарға есеп айырысуға арналған құжаттар.Тасымалдау үшін қолданылатын транспорт түрі:
- теміржол накладнойы - теміржол көлігімен тасымалдайтын тауарлар.
- Тауарлы - көліктік накладнойы - автокөліктік тасымалдайтын тасымалдайтын тауарлар екі бөлімнен тұрады: тауарлардың - транспорттық;
- Коносамент - су жолымен тасымалданатын тауарлар;
- Авиа накладнойы - әуе жолымен және су жолымен тасымалдайтын тауарларды жеткізгенде беріледі. Счет - фактураны сепке алу Счет - фактураны тіркейтін журнал, бұл журнал есеп беру мерзіміне сәйкесті келесі түрде жүргізіледі.
Тауар түріне байланысты және оның счет - фактурасын немесе тауарлы - көліктік накладнойыа жабдықтаушы көптеген басқа құжаттар беріледі, бір бөлігі мөлшерді растайды және түскен тауарлар санын, ал басқасы - сапасы және т.б. тауарлар бірлігі.
ҚР заңына сәйкес Стандартизация және сертификация жайлы тауарлардың халық тұтыну үшін сертефикация жасалынады, ол тізімді Республика Парламенті тағайындайды.

1.3. Жапониядағы тауарлық-материалдық құндылықтар есебінің жүргізуілу ерекшеліктері;
Қорларды құрудың мақсаты. Барлық тауар өндіруші жүйелер мен көптеген сервистік операциялық жүйелердің инвентарлық холдингтері бар. Оларды жасаудың мақсаты - үнемі бірдей болатын қарқындылық қажеттілігін жою үшін материалды алудың дәйекті ағындары арасындағы буфердің түрін қалыптастыру. Мысалы, сізде нан пісіру алаңында нан бар болса, сэндвич жасағыңыз келген сайын наубайшаға бармайсыз.
Қорлардың үш негізгі түрі бар.
1. Шикізат, компоненттер мен дайын өнiмдердiң қорлары, сатып алу жиiлiгi мен операциялық жүйенiң тұтыну қарқындылығы арасындағы аралық жасау.
2. Орындалатын қорлар, бірізді операциялардың орындалуы арасында буфер құру.
3. Операциялық жүйенің өнімділігі мен өнімдерді жіберу немесе сату жылдамдығы арасындағы аралықты жасайтын дайын өнімнің қорлары.
Бұл буферлер ұйымның жедел икемділігін қамтамасыз етеді. Атап айтқанда, қорлардың болуы, жүйе бойынша сұраныс салыстырмалы түрде тұрақты болғанда да, материалдарды сатып алуға немесе тауарларды экономикалық жағынан тиімді бөліктерге шығаруға мүмкіндік береді.
Инвентаризациялық шығындар мен шешімдер. Материалдардың қорлардан шығуы қарқындылығы, әдетте, сұраныстың немесе оларды пайдалану жылдамдығының, яғни инвентарлық менеджердің бақылауынан тыс индикаторлармен анықталады. Сондықтан менеджерлер материалдар ағынын бақылауға бағытталуы керек. Осылайша, кез-келген тауарларды түгендеуді басқару тұрақты түрде екі шешім қабылдауды талап етеді: қорларды толтыру үшін тауарларды сатып алуға немесе шығаруға тапсырыс беру кезінде және бұйрықтың мөлшері қандай болуы керек.
Бұл шешімдер операциялық шығындардың төрт түріне тікелей әсер етеді.
1. Сатып алынатын тауарлардың құны. Сатып алу бағасы төмендегілер негізінде ұсынылатын жеңілдіктерге байланысты болуы мүмкін:
а) тапсырыс лотында бірліктер саны;
б) бір тауарды жеткізушіге бірнеше тауар түрін ресімдеудің жалпы құны;
в) бұйрық орналастырылатын жылдың уақыты.
2. Тапсырыстың бағасы. Бұл сатып алу немесе өндіріс тапсырыстарын өңдеуге, сондай-ақ тасымалдау және өңдеуге жұмсалатын шығындарға арналған кеңсе шығындары. Егер біз өндіріс құнына қатысты болсақ, олар тапсырыс берілген партияны өндіруге арналған жабдықты түзетудің өзіндік құнын қамтиды.
3. Қорларды басқару құны, оның ішінде:
а) қорларға салынған капиталдың құнын;
б) сақтау шығыстары (сақтау орны, коммуналдық қызметтер, қызметкерлер);
в) түгендеу құны бойынша салықтар мен сақтандыру төлемдері;
г) ескірген, бүлінген және ұрланған жағдайда қорлардың құнсыздануы.
4. тапшылықтың шығындары, оның ішінде:
а) маңызды шикізаттың, бөлшектердің немесе басқа материалдардың жетіспеушілігінен өндіріс уақытын жоғалту және артық жұмыс уақытын жоғарылату;
б) қорда жоқ дайын өнiмге оралуға арналған тапсырыстарды қадағалау құны;
в) кішігірім жеткізілімдерде жеткізілімдерге байланысты шығындар және клиенттерге тауарларды шұғыл жеткізу;
г) жоғалған сату немесе тіпті жоғалған клиенттер.
Инвентарлық басқарудың тиімділігі ұйымның табыстылығына айтарлықтай әсер етіп, операциялық қызметке ғана емес, сондай-ақ маркетингтік және қаржылық функцияларға әсер етеді.
Өнімге сұраныстың түрлері. Қандай жүйе инвентарлық басқару үшін тиімдірек болады, белгілі бір өнімге деген сұраныс түріне байланысты. Сұраныс тәуелді немесе тәуелсіз болуы мүмкін.
Сұраныс басқа өнімдердің өндірістік жоспарларына байланысты болса, тәуелді деп аталады. Сондықтан, негізінен, тауарларды өндіру үшін пайдаланылатын материалдар мен компоненттерге қолдануға болады. Мәселен, көгалдарға арналған щеткалар өндіретін компанияда олар үшін дөңгелектерге деген қажеттілік шөп шапқыштарды өндіру жоспарына байланысты. Кейбір материалдар мен материалдарға және қызмет көрсету секторына тәуелді сұраныс бар. Мысалы, стационардағы хирургиялық материалдарға сұраныс операциялық кестеге байланысты. Өндірістік жоспарлар алдын-ала дайындалғандықтан, тәуелді сұраныс дәл болжануы мүмкін.
Өнімге сұраныс басқа өнімдерді өндіру жоспарларына байланысты болмаса, онда ол тәуелсіз деп аталады. Көптеген дайын өнімдерге, мысалы, көгалдарды, сондай-ақ көтерме және бөлшек сауда қорларының көпшілігінде сұраныс. Болжалды, тәуелді сұранысқа қарағанда әлдеқайда күрделі.
Кейбір өнімдер тәуелді және тәуелсіз сұраныстың объектілері болып табылады. Компьютер өндірушісі, мысалы, компьютерлеріне арналған баспа схемаларын шығара алады. Әрине, оларға сұраныс, әрине, қолданылатын ДК өндіріс жоспарларына байланысты болады, бірақ олар сондай-ақ қолданыстағы модельдерді жөндеу және жаңарту үшін осындай компоненттер қажет ететін дилерлер тарапынан тапсырыс беруге болады.
Тәуелсіз талабы бар түгендеуді басқару жүйесі. Жоғарыда айтылғандай, белгілі бір өнімге арналған тауарлық-материалдық қорларды басқару жүйесінің оңтайлы түрі (яғни, уақыт пен тапсырыс көлемі бойынша шешімдер) оған сұраныс түрімен анықталады. Тәуелсіз сұранысқа ие екі негізгі инвентаризацияны басқару жүйесі тұрақты санына ие және тұрақты жиілігі бар жүйе болып табылады
Бірінші типтегі жүйелерде түгендеу деңгейлері үнемі бақыланады. Өнімдердің саны тапсырыстың белгіленген нүктесінен төмен түссе, әрқашан бірдей мөлшерде қорларды толықтыру үшін тапсырыс орналастырылады. Осылайша, осы жүйеде тапсырыстың жаңару нүктесі де, көлемі де бекітілген. Біздің пікірталасымыздың шеңберінен шығатын себептерге байланысты бұл жүйелер келесі сипаттамалары бар өнімдер қорлары үшін оңтайлы болып саналады.
1. Өнімнің жоғары құны.
2. Инвентаризация бойынша жоғары шығындар.
3. Қор тапшылығына байланысты жоғары шығындар.
4. Үлкен тапсырыс мөлшеріне арналған жеңілдіктер.
5. Салыстырмалы түрде күтпеген және хаостық сұраныс.
Белгіленген жиілікте жүйеде қорларды толтыру туралы бұйрықтар белгілі бір жиілікте орналастырылады және олардың көлемі қолда бар балансқа байланысты болады. Бұл жүйе келесі сипаттамалары бар өнімдер үшін оңтайлы болып табылады.
1. Өнімнің төмен құны.
2. Инвентаризацияны басқару шығындарының төмендігі.
3. Қор тапшылығына байланысты төмен шығындар.
4. Өнім сол жеткізушіден сатып алынған көптеген өнімдердің бірі болып табылады.
5. Баға жеңілдіктері әртүрлі өнім түрлерін сатып алу кезінде доллардағы доллардың жалпы құнына негізделеді.
6. Тұрақты сұраныс.
7. Өнім тез бұзылады.

Тəуелді талап бойынша түгендеуді басқару жүйесі
Тәуелді сұраныстағы өнімдердің қорларын басқару үшін жүйе әдеттегідей қолданылады, ол материалдық жағдайды жоспарлау (MRP) деп аталады. Олар өндірістің жоспарларына негізделгендіктен, тәуелді сұраныстың болжамдылығын пайдалану мүмкіндігін пайдалануға мүмкіндік береді. ШОК-тың мақсаты - ұйымның ең жақын өндірістік жоспарларын қанағаттандыру үшін талап етілетін өнімдердің қорына ие болу.
MRP жүйесінің тиімді жұмыс істеуі үшін ақпараттың үш түрі қажет. Айқындылық үшін, 5-дюймдық доңғалақтардың қорын басқару үшін, қуаттылықты өндіруші MRP жүйесін пайдаланады. Сондай-ақ, осы өнімге деген қажеттілікті талдау ақпан айының соңында жүргізіледі делік. Бұл жағдайда талдаушыға ақпараттың үш түрі қажет.
1. Осы көлемдегі дөңгелегі бар көгалдарға арналған кескіштің өндірістік кестесі, мысалы, сәуір айының үшінші аптасында 500 машина жинауды жоспарлап отыр.
2. Бір көгілдір тартқышты жинау үшін қажетті барлық бөліктерді көрсете отырып, көгалдандыруға арналған материалдар тізімі және олардың саны. Біздің жағдайда әр пышақ үшін төрт дөңгелекті (және басқа да бөліктерді) қажет етеді.
3. Осы өнімнің түгендеу деректері, атап айтқанда:
а) қазіргі кездегі өнімнің саны, мысалы, 40 дөңгелекті;
b) әр тапсырыс берілген компонент бойынша тапсырыс алудың сандық саны мен күтілетін күні, мысалы, компания 500 доңғалақты тапсырыс берді; күтілетін уақыт - наурыз айының екінші аптасы;
с) қорғасын уақыты; Дөңгелектер әдетте тапсырыс бергеннен кейін екі апта ішінде келеді.
ШОК талдау үш қадамды қамтиды.
1. Өнімге деген жалпы сұраныс өндіріс жоспары мен материалдардың тізбесі негізінде есептеледі. Біздің жағдайда сәуір айының үшінші аптасында компанияға екі мың доңғалақ қажет (бір пішенге арналған 4 дөңгелектер - 500 шелек).
2. Нетто-сұраныс жиынтық сұраныс индикаторынан, қолда бар саны, сондай-ақ тапсырыс берілген түрдегі өнімдердің өндіріс кестесіне сәйкес келетін жеткізу күнімен бірге есептеледі. Қырық дөңгелектер қоймада болғандықтан, наурыз айында бес жүзге жуық өнім жеткізіледі, ал таза қажеттілік - 1460 доңғалақ (2000-540).
3. Өтінімдерді орындау мерзімдерін ескере отырып, өтінімдерді жоспарлы орналастыру кестесін, нетто-сұраныс өндіріс процесінде өнімге қажеттілік туындаған кезде дәл қанағаттандырылатындай етіп жасалады. Өткізу уақыты екі аптадан бері, сәуір айының бірінші аптасында 1460 дөңгелекті орналастыру керек.
Біздің мысалдағы МРЗ жүйесі қарапайым көрінуі мүмкін, себебі логика мен есептеулер оңай түсініледі. Бірақ іс жүзінде нақты өндіріс ортасында ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.