Вирустардың генетикалық аппаратының ерекшеліктері. ДНҚ-сы бар және РНҚ-сы бар вирустар

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

-------- университеті
------ кафедрасы

СРС
Тақырыбы: Вирустардың генетикалық аппаратының ерекшеліктері. ДНҚ-сы бар және РНҚ-сы бар вирустар

Орындаған: ------

2018жыл
ЖОСПАР:
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
a) Вирустардың құрылымы мен вирустардың морфологиясы
b) Вирустардың нуклеин қышқылы
c) Вирус ауруларының патогенезі
I. Қорытынды
II. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

КІРІСПЕ

Вирус (лат. vīrus - у) - тірі организмдердің ішіндегі жасушасыз тіршілік иесі. Олар рибонуклеин қышқылынан немесе дезоксирибонуклеин қышқылынан құралған нуклеопротеидтерден, сондай-ақ ферментті нәруызбен қапталған қабықшадан - кабсидтерден тұрады. Бұл қабықша вирустың құрамындағы нуклеин қышқылдарын сыртқы ортаның қолайсыз жағдайларынан корғайды. Кейбір вирустардың құрамында нуклеин қышқылдарынан басқа көмірсулар, май текті заттар, биотин (Н витамині) және мыс молекулалары кездеседі. Вирустар тек тірі жасушада өніп-өсіп көбеюге бейімделген. Электрондық микроскоппен 300 мың есе үлкейтіп қарағанда, оның пішіні таяқша тәрізді, жіп тәрізді немесе іші қуыс цилиндр пішінді болатыны дәлелденді. Вирустар тірі организмдердің барлығын уландырады. Қазіргі кезде вирустардың жылы қанды омыртқалыларды уландыратын 500-дей, ал өсімдіктерді уландыратын 300-ден астам түрі белгілі болып отыр.
Вирусология ғылымдарының даму жолында әр түрлі кезеңдерде вирустарды реттеп, бір жүйеге келтіру классификация жөнінде ұмтылыстар болды.
Вирустардың тұқымдастығы. Вирустар тұқымдастығының аты viridae деп аяқталады. Тұқымдастың өзі туыстан тұрады және оның мүшелерінің антигендік қаситеті, морфологиясы, сондай-ақ нуклеин қышқылының түрі бірдей болып келеді.
Вирустардың тұқымдас тармағы. Вирустардың тұқымдас тармағының аттары virinae деген жалғаумен аяқталады.
Вирустардың туыстары. Вирустар туыстарының аты virus деп аяқталады.
"Туыс"- дегеніміз физикалық, химиялық және серологиялық қасиеттері бірдей топ вирустар. Туысқа кіретін вирустардың эволюциялық жетілуіде бірдей.
Қазіргі кезде вирус тұқымдастарының саны 55-тен артық. Вирустардың көпшілігі әлі бір жүйеге келген жоқ. Адамдар мен жануарлар вирустары 19 топшаға тұқымдасқа бөлінеді. Олардың 7-і ДНҚ-ды, 12-сі РНҚ-ды вирустар.

ВИРУСТАРДЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ МЕН ВИРУСТАР МОРФОЛОГИЯСЫ
Вирустар дүниесі өздерінің құрылымына, көлеміне, пішініне және химиялық құрамына сәйкес әр түрлі болады. Могрһе -- грек тілінен алынған пішін, бейне, түрі деген сөз. Вирустардың мынандай түрлері бар:
Икосаэдралық (икосаэдр -- 20 қырлы көпбұрыш), немесе куб сиякты. Мал мен адамның жұқпалы ауруын тарататын вирустардың негізгі көпшілігінің түрі осындай болады (олар -- реовирустар, пикорнавирустар, аденовирустар т. б.).
Вирустардың таяқша немесе цилиндр тәрізді түрлері (оларға рабдовирустар, өсімдік вирустары жатады).
Сферикалық немесе дөңгелек шар тәрізді түрлері (оларға парамиксовирустар, ортомиксовирустар, ретро вирустар т. б. жатады).
Сперматозойдқа ұқсас түрлері -- олар бактериофагтар (бактериялардың вирустары).
Жіп тәрізді оралған түрлері кейбір бактериофагтарда кездеседі.
Сопақша түрлері кейбір өсімдіктер вирустарында кездеседі.

Вирустардың мөлшері де әр түрлі болады. Соған байланысты бірнеше топқа бөлінеді.
Өте ұсақ вирустар: олардың мөлшері 20 -- 50 нм (парвовирустар, пикорнавирустар).
Үлкендігі орташа вирустар: мөлшері 50 -- 150 нм (тогавирустар, ортомиксовирустар, ретровирустар, аденовирустар).
Ірі вирустар: олардың мөлшері майда бактерияларға жетіп калады (поксвирустар).
Жануарлар вирустары өздерінің құрамына сәйкес жай қарапайым (қабыбықшасыз) немесе күрделі (қабықшалы) болып екіге бөлінеді
Жай вирустардың құрамында тек нуклеин қышқылы мен ақуыз ғана болады, ал күрделі вирустардың қосымша қабықшалары бар. Қабықшаның құрамында көмірсулар, липидтер, ақуыздар болады. Вирустардың қандай түрі болмасын (жай немесе күрделі), олардың генетикалық материалы вирустың тек ортасында ғана болады, ол жерді нуклеоид деп атайды. Жоғарыда айтылғандай вирустардың торшалардан ерекшелігі -- вирустарда нуклеин қышқылының тек бір түрі ғана болады: РНҚ немесе ДНҚ. Нуклеин қышқылы сыртынан қабықпен қоршалған, ол қабат капсид (латын тілі-нің capsa -- қап, тыс деген сөзінен алынған) деп аталады Капсид ақуыздан тұрады. Нуклеин қышқылын сол тысқы қабатымен қосылып нуклеокапсид деп атайды. Жай вирустарда нуклеокапсид вирион деген ұғыммен бірдей. Капсидтің өзі капсомерден тұрады. Капсомердін вирустар құрамындағы саны мен орналасу ерекшеліктері әр түрлі.
Соған сәйкес вирустар бірнеше топқа бөлінеді. Ал капсомердің өзі белгілі бір құрылымдардан тұрады, оны құрылымды бөліктер деп атайды. Олар ақуыздың химиялық жетілген бір бөлігі. Құрылымды бөліктер ақуызды суббөліктерден тұрады. Ал ақуызды суббөлік полипептид тізбектерінен құралады. Полипептид тізбегі аминкышқылдарынан тұрады да әр түрлі вирустарда түрліше болады. Демек, капсомер дегеніміз ақуыз суббөліктерінен туратын үлкен агрегат.
Мысалы: капсид -- капсомер -- құрылымды бөлік -- ақуызды суббөлік -- полипептид тізбегі -- аминқышқылы.
Қүрделі вирустардың құрамында нуклеокапсидке қоса липопротеидтен тұратын сырткы кабыкша және бар. Оны суперкапсид немесе пеплос (гректің peplos -- ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.