Linux Gentoo ОЖ

Мазмұны

КІРІСПЕ3

1. LINUX ДИСТРИБУТИВІНІҢ НЕГІЗІНДЕГІ GENTOO ОЖ4

1. 1 Linux Gentoo ОЖ-нің тарихы мен философиясы4

1. 2 Linux Gentoo ОЖ-нің артықшылықтары мен кемшіліктері6

1. 3 Linux Gentoo ОЖ-нің нұсқалары9

1. 4 Ерекшеліктері11

2LINUX GENTOO ОЖ-СІН ВИРТУАЛДЫ МАШИНАҒА ОРНАТУ16

2. 1 Linux Gentoo ОЖ-нің орнатылуының мысалы16

2. 2 Linux Gentoo ОЖ-сін орнату кезеңдері мен баптаулары21

ҚОРЫТЫНДЫ25

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР26

Пайда болған кезден танымалдылығымен қолданушылардың көзге түскен Gentoo Linux ОЖ - әрбір жеке бағдарлама үшін тез қайта жасалуы мүмкін ашық бастапқы коды бар тегін операциялық жүйе болып табылады.

Курстық жұмыстың мақсаты: Gentoo Linux ОЖ орнатып, баптауларын өңдеп, қолдануға тиімділігін арттыру болып табылады. Gentoo Linux -тың басқа Linux дистрибутивтерінен айырмашылығы, бұл ОЖ-ні орнатып, жұмыс істеу оңайлықпен жүзеге аспайды. Сондықтан да, жұмыс істеу үлкен уақытты талап етуі мүмкін.

Өзектілігі: ОЖ көптеген қиын операцияларды жүзеге асыра алады. Көптеген негізгі функцияларды орындайтын Portage жүйесін пайдаланады. Сонымен қатар Portage, пакеттерді құрастыру және орнату жүйесі, сондай-ақ операциялық жүйенің ескірмеуін қадағалайтын модуль болып табылады. Gentoo Portage технологиясының арқасында тамаша сервер, әзірлеу ортасы, кәсіби үстелдік жүйе, кіріктірілген платформаларға арналған шешім болып табылады.

Gentoo қоры Нью-Мексико штатында тіркелген коммерциялық емес қор болып табылады. 2007 жылдың соңында Қор Жарғысының күші жойылды, бірақ 2008 жылдың мамыр айында Нью-Мексико штаты Gentoo қоры қалыпты өмірге қайта оралғанын және бизнес жүргізуге құқылы екенін жариялады.

Аппараттық көп платформалылық дистрибутив -қазіргі уақытта Gentoo АRМ, х86, х86-64, Power PC, PowerPC 970 процессоры (PowerPC G5 процессоры), SPARC, MIPS, DEC Alpha, PA-RISC, IBM/390, SuperH және 68k өнімдеріне портталған.

Gentoo Linux - Portage пакеттерін басқару жүйесі арқылы жасалған Linux дистрибутиві. Бастапқы код Бағдарламалық жасақтаманы екілік файлдарда таратуға қарағанда, пайдаланушының қалауына сәйкес жергілікті компиляцияланады және әрдайым компьютердің нақты түріне оңтайландырылады. Алдын ала құрастырылған екілік файлдар кейбір ірі пакеттер немесе бастапқы код пакеттері үшін қол жетімді.

Дистрибутив атауы Gentoo-ның негізгі ерекшелігі болып табылатын әлеуетті оңтайландыру жылдамдығын жақсартуды көрсету үшін таңдалған. Gentoo пакеттерін басқару модульдік, портативті, қарапайым және икемді болу үшін жобаланған. Gentoo өзінің бейімділігіне байланысты мета-дистрибутив ретінде сипаттайды, өйткені пайдаланушылардың көпшілігі әрбір пайдаланушы үшін бірегей болып табылатын конфигурациялар мен белгіленген бағдарламалардың жиынтықтары бар.

Gentoo Linux-тың Source Based дистрибутивтердің типтік өкілдерінің бірі. Яғни, біріктірілген бинарлық пакеттерге емес, тікелей бастапқы мәтіндерден жиналатын жүйелер. Gentoo салыстырмалы жас, бірақта Red Hat немесе Debian сияқты танымал болды.

Gentoo Linux-ты бастапқыда Enoch Linux дистрибутиві ретінде Даниэль Роббинс жасаған. Мақсаты алдын ала компиляцияланған екілік фалдарсыз дистрибутив құру болды, ол нақты аппаратты қамтамасыз етуге оңтайландырылды және тек қажетті бағдарламаларды қамтыды және оның кем дегенде бір Enoch нұсқасы шығарылды (1999 жылдың желтоқсанында 0. 75 нұсқасы) .

Даниэль Роббинс және басқа да қатысушылар Cygnus Soluitons әзірлеген EGCS ретінде танымал GCC айырымен тәжірибе жасады. "Enoch" атауы "Gentoo" болып өзгертілді. EGCS-дегі өзгерістерге келгенде, ресми GCC (2. 95 нұсқасы) бөлігі болды, ал басқа Linux дистрибутивтері жылдамдықтың осындай ұлғаюын бастан кешірді.

Өзінің жеке жүйесіндегі қате мәселелерден кейін Роббинс Gentoo әзірлеуін тоқтатып, бірнеше айға FreeBSD-ге көшті, кейін ол жүйе келесі ұрпақтың нағыз ситсем порттарына айналуы үшін FreeBSD бірнеше ерекшеліктерін қосуға шешім қабылдады деп айтты.

Gentoo Linux 1. 0 2002 жылдың 31 наурызында шығарылды. 2004 жылы Роббинс Gentoo коммерциялық емес қорын құрды, оған барлық авторлық құқықтар мен тауар белгілерін берді және жобаның бас сәулетшісі қызметінен кетті.

Қорғаншылардың ағымдағы кеңесі 2008 жылдың 2 наурызында жарияланған (сайлаудан кейін) бес мүшеден тұрады. Gentoo техникалық сұрақтар мен саясатына жетекшілік ететін жеті мүшеден тұратын Gentoo кеңесі де бар. Gentoo кеңесінің мүшелері жыл сайын Gentoo белсенді әзірлеушілері бір жыл мерзімге сайланады. Кеңес мүшесі отставкаға кеткен кезде Мұрагер кеңестің қазіргі мүшелері орнына сайланады.

Gentoo қоры Нью-Мексико штатында тіркелген коммерциялық емес қор болып табылады. 2007 жылдың соңында Қор Жарғысының күші жойылды, бірақ 2008 жылдың мамыр айында Нью-Мексико штаты Gentoo қоры қалыпты өмірге қайта оралғанын және бизнес жүргізуге құқылы екенін жариялады.

Философиясы

Көңілімнен шығатын дистрибутивті таба алмағындықтан, мен Gentoo-мен жұмыс жасауды бастадым, . Барлық Linux-дистрибутивтерден мен мынадай жағымсыз бөлшекті байқадым - жүйеде БҚ қондырғысын басқаратын инсталляциялық утилиттер жұмысты жеңілдетуге арналып жасалынған, бірақ іс жүзінде тек жүйені әкімшілендіруге кедергі келтіреді.

Сондықтан мен Gentoo-ны өзім портэж жүйесімен құрдым, бұған дейін болған барлық БҚ басқару жүйелерімен салыстырғанда анағұрлым жетілдірілген. Портэж жүйесі үлкен икемділігімен ерекшеленеді және пайдаланушыға қойылған мақсаттарға қарамастан нақты міндеттерді шешу үшін оны табысты пайдалануға мүмкіндік береді.

Мысалы, егер сіз жинақтаудың егжей-тегжейін көргіңіз келсе, сіз ebuild файлын ашып, сол жерден барлық қажетті ақпаратты ала аласыз. Орнату параметрлерін орнату үшін USE айнымалысын пайдалануға болады. Жаңа буманы қосу үшін портэж ағашына жаңа ebuild файлын құруға болады. Сондай - ақ, emerge пәрменімен қажетті пакетті орнатуға болады. Жүйе автоматты түрде сізге қажетті қолданбалы барлық қажетті пакеттердің орнатылуын қадағалайды.

Linux - қоғамдастық жаңа портэж жүйесін бағалады және Gentoo қарқынды дами бастады. Дистрибутив "қайнар көздердің дистрибутиві" ретінде танымал болды, бірақ Gentoo мәні "from source" (қайнар көздердің) принципі емес. Әрине, бұл дистрибутивтің маңызды, негізгі принципі емес. Бұл жерде негізгі технология болып табылады, пайдаланушыға қандай да бір шектеулерсіз кез келген нәрсені жүйемен жасауға мүмкіндік беруінде.

Авторы бастапқы Gentoo әзірлеушісі:

Daniel Robbins

• OpenRC файлы жобасының негізіндегі жеке init - жүйесі, инициализациялық файлдардың кеңейтілген және ыңғайлы жүйесі, атап айтқанда, басқа сценарийлерге тәуелділігін көрсете отырып сандық іске қосудың (орындаудың) атаулы деңгейлерін қолданылады. Басқару үшін rc-update командасы қолданылады.
• Негізгі ағашта 1 пакет және басқа әзірлеушілерден қосылған оверлейлер бар.
• Пакеттерді үнемі жаңарту және осалдықтарды жоюдың ең аз мерзімдері. Gentoo өзінің негізгі пакеттік жүйесі арқылы еркін емес бағдарламаларды орнатуға мүмкіндік береді
• Конфигурациялау мүмкіндіктерін, баптауларды және пакеттерді басқарудың автоматты жүйесін жүзеге асыратын қуатты және икемді Portage технологиясы. Соңғы порттар деп аталатын FreeBSD ОЖ пакеттерді басқару жүйесінің әсерінен құрылды.
• Нақты аппаратты қамтамасыз етуге және пайдаланушының мұқтаждығына жүйені оңтайландыру.
• Gentoo-да РНР зерттеуге сәйкес басқа да Линукс-дистрибутивтерге қарағанда 25% кем жады тұтынады.
• Бүркемелеу (маскирование) - бағдарламаның тұрақты, эксперименттік және тағы басқа жаңа функционалдық нұсқаларын пайдалану мүмкіндігі. Бұл ретте ескі нұсқалардың кез келгеніне қайту мүмкіндігі сақталады (сондай-ақ ескі нұсқаларға қайтып оралуды қолдамайтын пакеттер мен кіші жүйелер қатары бар екенін ескеру қажет, бұл олардың жұмыс істеу ерекшеліктерімен байланысты, мысалы, glibc бар кітапхана) .
• Аппараттық көп платформалылық -қазіргі уақытта Gentoo АRМ, х86, х86-64, Power PC, PowerPC 970 процессоры (PowerPC G5 процессоры), SPARC, MIPS, DEC Alpha, PA-RISC, IBM/390, SuperH және 68k өнімдеріне портталған.
• ядро, gcc, glibc және т. б. қоса алғанда, барлық жүйені жаңарту мәселелері жоқ.
• тамаша пайдаланушылар қауымдастығы.
• жүйенің абсолюттік бақылауы.
• артық пакеттер жоқ.

Кемшіліктері

• Орнату уақыты. Бастапқы кодтың пакеттерін құрастыру дайын орындалатын файлдарды орнатудан әлдеқайда көп уақыт алады. Кейбір жағдайларда - аппараттық қамтамасыз ету және бастапқы код өлшеміне байланысты үлкен бағдарламаларды құрастыру бірнеше сағат алуы немесе мақсатты дискідегі бірнеше гигабайтты талап етуі мүмкін.
• Үнемі құжаттаманың қажеттігі. Бұл дистрибутивті орнату үшін көп оқу керек. Ағылшын тілінде оқылуы өте қажет, өйткені орыс тілінде жазылған өзекті нұсқасы жоқ.
• Gentoo Linux графикалық қабығы режимінде Ubuntu туындыларымен байланысты.
• Аса маңызды серверлерде сирек кездесетін әлеуетті іркілістер.

Сипаттамасы

Нұсқалардың тарихы

Gentoo орнатылған соң, оның нұсқасы іс жүзінде болмашы болады, яғни emerge жаңартуы орындалғаннан кейін, жүйе толығымен өзекті болды және барлық жаңа бағдарламалық жасақтама оған қол жетімді бола алды. Мысалы, егер жүйе 2011 жылдың наурыз айынан бастап stage3 арқылы орнатылса және пайдаланушы emerge толық жаңартуын бір айдан кейін орындаса, олар орнатылған Gentoo жүйесін 2011 жылдың сәуір айында жаңа орнатуды орындағандай жаңартады. Осылайша, Gentoo пайдаланушылары ebuild жаңа нұсқаларды шығарған күні олардың барлық орнатылған бағдарламалық жасақтамасын соңғы нұсқаға дейін жаңарта алады. Басқа Linux , Gentoo жүйесінде /etc/gentoo-release файлы бар, бірақ ол орнатылған sys-apps/baselayout пакетінің нұсқасын қамтиды.

2004 жылы Gentoo саны бойынша емес, жылдар бойынша Live нұсқаларын шығара бастады. Бұл Live CD босату 2008. 1 stage3 үшін де, Minimal CD үшін де апта сайынғы автоматтандырылған жинақ пайдасына жойылды деп жарияланған кезеңі 2008 жылға дейін жалғасты. 2008 жылғы 20 желтоқсанда алғашқы апта сайынғы жинақтар жарияланды. 2009 жылы Gentoo 10 жылдық мерейтойын атап өту үшін арнайы Live DVD құрылды.

Арнайы релиздері

2009 жылы Gentoo-ның он жылдығын мерекелеу үшін арнайы LiveDVD шығарылды. Бастапқыда бір реттік деп жоспарланған LiveDVD жаңа пайдаланушылар арасында оның танымалдығына байланысты 2011 жылы пакеттің соңғы нұсқасына дейін жаңартылды.

Gentoo компьютерде орнатылған және іске қосылған бағдарламалық жасақтаманы толық бақылауды алғысы келетін Linux пайдаланушыларын тартады. Жүйені реттеу үшін қажетті уақытты инвестициялауға дайын адамдар өте тиімді жұмыс шешімдерін жасай алады. Gentoo нақты аппараттық қамтамасыз етуге бейімделген ядро құрастыруды қолдайды. Бұл қандай қызметтер орнатылғанын және іске қосылғанын нақты бақылауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, ядроның қажетсіз функциялары мен сервистерінен бас тартқан жағдайда, жадты пайдалану басқа дистрибутивтермен салыстырғанда азайтылуы мүмкін.

Gentoo- техникалық адамдарға, Linux туралы көбірек білгісі келетін адамдарға, сонымен қатар Linux энтузиастарына, программистерге және жүйелік әкімшілерге арналған жүйе. Құжаттардың саны мен сапасы өте жоғары және проблемаларды шешуге көмектесе алатын пайдаланушылардың үлкен қауымдастығы бар.

Қол жетімді өте үлкен коллекция бағдарламалық қамтамасыз ету. Әрбір бума басқа бағдарламалық жасақтамаға кез келген тәуелділік туралы ақпаратты қамтиды, сондықтан қажетті қолданбаларды іске қосу үшін тек ең аз жинақты орнату қажет. Жеке пакеттердің қосымша мүмкіндіктері, мысалы, LDAP қолдауы қажет пе, пайдаланушы таңдап алуы мүмкін және пакеттердің кез келген қорытынды талаптары автоматты түрде тәуелділік жиынтығына қосылады.

Gentoo стандартты түрді таңдамайтындықтан, орнатылған пакеттер әдетте әзірлеушілер ойлағандай пайда болады.

Gentoo ең басынан дәстүрлі BSD-жүйелерінің жетістіктерімен (бірінші кезекте - FreeBSD) Linux-тың ең озық технологияларының синтезі болды. Сонымен қатар, онда BSD-стилінде жүйені бастапқы жүктеу сценарийлері қабылдаған - Linux танымал дистрибутивтерінің көпшілігі Unix System V-ден инициализациялау схемасын мұра етеді (ол өз ядросын құру кезіндегі Линус Торвальдс негізі бойынша алынды) .

Gentoo-ның басты ерекшелігі, FreeBSD-тен мұра алуы. Соңғы кезде белгілі, тек базалық компоненттер ғана құрастырылған пакеттерден орнатылады. Сол жүйе порттары пайдаланушыға қосымшаларды орнату үшін арналған. Бұл-бағдарламаның бастапқы мәтіндерін желіден автоматты түрде алуға, оларды конфигурациялауға, компиляциялауға, арнайы деректер базасында орнатуға және тіркеуге арналған құралдар жиынтығы. Әрине ол FreeBSD пакеттердің жиынтығымен бірге жеткізіледі (packages), бірақ олардың рөлі көмекші реінде ғана қабылданады.

Portage жүйесі

Portage - Gentoo пакеттерін басқару және бағдарламалық қамтамасыз ету жүйесі. Бастапқы дизайны Berkeley software Distribution операциялық жүйелерімен пайдаланылатын порттар жүйесіне негізделген. Portage ағашында Gentoo жүйесінде орнатуға дайын 19 000 пакет бар.

Бір emerge portage командасын шақыру арқылы жергілікті Portage көшірмесін жаңартып, бір немесе бірнеше пакеттерді және олардың тәуелділігін іздеуге немесе жүктеуге, компиляциялауға және орнатуға болады. Кірістірілген функциялар жеке пакеттер үшін немесе жаһандық "пайдалану жалаулары"деп аталады.

Алдын ала құрастырылған екілік файлдар LibreOffice, Apache OpenOffice және Mozilla Firefox сияқты үлкен жинау уақыты бар кейбір қолданбаларға беріледі, бірақ пайдаланушылар қосымша мүмкіндіктерді теңшеу мүмкіндігін жоғалтады. Параллельді компиляцияны қосу және уақытша файлдардың орнына арналарды пайдалану арқылы компиляция уақытын қысқартуға мүмкіндік беретін конфигурация опциялары бар. Пакеттерді құрастыру бірнеше компьютерлерде де таралуы мүмкін. Сонымен қатар, пайдаланушы пакеттерді құрастыру процесін айтарлықтай жеделдету үшін жедел жадында үлкен файл жүйесін басқара алады. Осы тәсілдердің кейбір кемшіліктері бар, сондықтан әдепкі бойынша қосылмаған. Бір пакетті бірнеше компьютерлерге орнатқанда, оны бір рет компиляциялауға болады, ал екілік пакет басқа компьютерлерге жылдам орнату үшін жасалды.

Portage-көптеген негізгі функцияларды орындайтын Gentoo Linux жүрегі. Мысалы, Portage - Gentoo Linux бағдарламалық жасақтамасын тарату жүйесі. Бағдарламаның соңғы нұсқаларына қол жеткізу үшін Gentoo Linux-та тек бір команданы теру жеткілікті: emerge sync. Portage, сонымен қатар, пакеттерді құрастыру және орнату жүйесі, сондай-ақ операциялық жүйенің ескірмеуін қадағалайтын модуль болып табылады. Gentoo Portage технологиясының арқасында тамаша сервер, әзірлеу ортасы, кәсіби үстелдік жүйе, кіріктірілген платформаларға арналған шешім болып табылады. Орнату деңгейі шексіз болғандықтан, Gentoo-ны жиі Мета дистрибутив деп атайды.

Сонымен, Gentoo Linux портаждау жүйесі, біріншіден, жүйені өте икемді конфигурациялауға мүмкіндік береді, екіншіден, ол тек түрлі архитектурамен ғана емес, сонымен қатар процессорлардың нақты типтерімен де жүйені оңтайландыру міндетін шешуге мүмкіндік береді. Екінші жағынан, бастапқы кодтың пакеттерін құрастыру дайын орындалатын файлдарды орнатудан әлдеқайда көп уақыт алады.

Тасымалдаушылығы

Gentoo бастапқы кодты пайдалануға негізделген дистрибутив және portage ағашымен қамтамасыз етілген дистрибутив болғандықтан, пакеттерді жинақалуын сипаттайтау, әр түрлі архитектураларда құрастыру нұсқаулары қарапайым болып келеді.

Бастапқыда x86 архитектурасында салынған Gentoo көптеген басқа архиктураларға ауыстырылды. Ол ресми қолдау көрсетілген және x86, x86-64, IA-64, PA-RISC, PowerPC, PowerPC 970, SPARC 64-bit, және DEC Alpha архитектураларында тұрақты болып саналады. Сондай-ақ, ол ресми түрде қолдауға ие, бірақ MIPS, PS3 Cell Processor, System Z/s390, ARM және Super Н құрылымдарының жағдайында қарастырады. 32 биттік SPARC жабдығын ресми қолдау тоқтатты.

BSD-туынды, соның ішінде Mac OS X сияқты басқа операциялық жүйелерге қатысты Gentoo/Alt жобасымен белсенді түрде әзірленуде. Gentoo/FreeBSD жобасында FreeSBIE негізіндегі жұмыс нұсқаулығы бар, Gentoo/NetBSD, Gentoo/OpenBSD және Gentoo/DragonFly әзірленеді. Сонымен қатар, Portage-дың OpenSolaris-пен жұмыс жасауы үшін жоба бар. GNU Hurd үшін Gentoo портын құрудың бейресми жобасы болды, бірақ ол 2006 жылдан бері белсенді емес.

Танымалдылығы

Gentoo іске қосылғаннан кейін тез танымал дистрибутив болды: 2002 жылы орташа DistroWatch. com-ға күніне 326 өтініш білдірілді. Тізім бойынша үшінші танымал ОЖ болды. Дегенмен, көптеген жылдар бойы Gentoo танымалдығының төмендеуінен зардап шегіп келе жатыр. 2003 жылы Gentoo танымалдығы бойынша төртінші орынға ие болды, 2005 жылы жетінші, 2006 жылы оныншы орынға және 2007 жылы он үшінші орынға ие болды. 2008 жылы Gentoo 18-ге дейін төмендеді, бірақ келесі жылы ол 17-ші орынға көтерілді. Gentoo 2010 жылы 18 орынды, 2011 жылы 20 орынды, 2012 жылы 22 орынды, 2013 жылы 33 орынды, 2014 жылы 38 орынды және 2015 жылы 45 орынды иеленді. 2016 - да ол 35-ші орынға көтерілді, бірақ содан бері 41-ші орынға құлап кетті (соңғы үш айда орташа) .

Өндірілген дистрибутивтер

Бірнеше тәуелсіз әзірленген Gentoo Linux нұсқалары бар.

Gentoo Linux мынадай негізделген дистрибутивтерді қамтиды:

• Calculate Linux
• Fireballs
• Funtoo Linux
• Gentoo
• Knopperdisk
• Pentoo, a security-focused LiveCD that is based on Gentoo[75]
• Porteus Kiosk
• Sabayon Linux
• SystemRescueCD

Өткен кезеңдегі Gentoo-ға негізделген дистрибутивтер :

• Pardus
• Tin Hat Linux
• VidaLinux

Portage жүйесін пайдаланатын дистрибутивтер:

• Correos
• Ututo

Portage жүйесінің пайдаланушыларға емес, әзірлеушілеріне арналған дистрибутивтері:

• Chrome OS
• Chromium OS

Gentoo бірнеше жолмен орнатылуы мүмкін. Ең көп таралған әдіс-stage3 мұрағаты бар minimal CD пайдалану. Көптеген Linux , Gentoo кез келген Linux ортасынан, мысалы, басқа LiveCD дистрибутивадан, LiveUSB немесе "Gentoo Alternative Install Guide"арқылы желілік жүктеуден орнатылуы мүмкін. Кәдімгі орнату желіге қосылуды талап етеді, бірақ сондай-ақ желісіз Орнату нұсқаулығы бар.

Бұрын Gentoo stage1 және stage2 tar-мұрағаттарын орнатуды қолдады. Алайда, бұл ресми түрде Gentoo қоры ұсынбаған, ол тек Gentoo әзірлеушілеріне арналған еді.

Gentoo Handbook-ға орнатудың бастапқы қадамдарынан кейін жаңа Linux ядросының компиляциясы сипатталды. Бұл процесс әдетте басқа Linux дистрибутивтерінде қажет емес. Бұл күрделі міндет ретінде кеңінен қарастырылса да, Gentoo Genkernel сияқты құжаттама мен құралдарды ұсынады. Cонымен қатар, пайдаланушылар бар ядроны /boot директориясына көшіріп, жүктеушіні жаңарту арқылы пайдалана алады. Орнату қолдауы Gentoo форумында және IRC бағдарламасында ұсынылады.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс