Бастауыш мектепте қолданылатын оқу бағдарламалық өнімдер
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1 Бастауыш мектепте қолданылатын оқу бағдарламалық өнімдер ... ... ... ...7
1.1 Бастауыш мектептегі оқу бағдарламалық өнімдерге шолу ... ... ... ... ... ... ... ..7 1.2 Математика пәні бойынша қолданылатын оқу бағдарламалық өнімдерге талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...161.3 Smart технологиясының бастауыш мектептерде қолданылуының ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .26
Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 34
Кіріспе
Қазақстан Республикасының орта білімді дамыту тұжырымдамасында бастауыш мектептің негізгі міндеттері - баланың жеке басының алғашқы қалыптасуын қамтамасыз ету, оның қабілеттерін ашып, дамыту, оқуға деген ықыласын, іскерлігін қалыптастыру, оқу, жазу, санау, қарым-қатынас ынтымақтастық тәжірибесінің берік дағдыларын меңгерту, - дей келіп, оқытудың жаңа мазмұны, тиімді әдістемелер мен оқыту технологиялары мәселелерін жетілдіру, жаңарту міндетін қояды. Білім беру саласында оқу жоспарлары мен бағдарламаларының ұлттық мазмұнына, құрылымына назар аударылып, оның ұйымдастырылуын қоғамдағы қазіргі кездегі қайта құрулар, экономиканы дамытудағы жаңа стратегиялық бағдарлар, қоғамның ашықтығы, оның жедел ақпараттануы мен қарқынды дамуына сәйкес жетілдіру үрдісі жүріп жатыр. Білім беру Қазақстан Республикасының Конституциясына, Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңына, "Қазақстан-2030" стратегиясына, "Қазақстан Республикасында білім беру жүйесін ақпараттандыру тұжырымдамасына", "Қазақстан Республикасында 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасына", білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасына сәйкес оқу үрдісінің мазмұны мен әдіснамасының, құрылымының өзгеруіне ықпал етіп отыр [1]. Мұндай өзгеріс бастауыш мектептен бастап, оқушының қоғам талабына сай біліммен қарулануына, қазіргі заманда әлемдік білім беру кеңістігіне көтерілуіне жол ашады. Бұл білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында айқын көрсетілген: оқу үрдісі өз бетінше білім алу және оны практикада қолдану қажеттігі мен дағдысын қалыптастыруға, танымның ғылыми тәсілдеріне мақсатты және жүйелі түрде баулуға бағытталады. Ал, ол оқытудың жаңа педагогикалық, ақпараттық жэне денсаулық сақтайтын технологияларын енгізу, білім беру бағдарламаларына сәйкес электрондық оқу басылымдарымен қамтамасыз ету, оқытуды ұйымдастыру қағидаттарын және оқушының білім-білікті, 3 дағдыны енжар "алушы" рөлін танымдық үрдістің белсенді субъектісіне өзгерту арқылы жүзеге аспақ. Қазіргі кезде ғылым мен практика жетістіктері негізінде танымдық әрекетті қалыптастыру мен дамытуға бағытталған білім беру, оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру мәселелері мен дүниежүзілік білім беру кеңістігіне кіру мақсатында дәстүрлі оқыту әдістемесінің білімді мемлекеттік стандарт деңгейінде толық меңгеруге кепілдік бермейтінін бастауыш мектеп тәжірибесі көрсетіп отыр. Ақпараттық қоғамда компьютерлік сауаттылықсыз және белгілі бір мәселелерді шешу үшін ақпараттық-коммуникациялық құралдарды пайдалану қабілетінсіз қазіргі ғылым, мәдениет, өндіріс, басқа да салаларда адамның шығармашылық істерін жүзеге асыру мүмкін емес.
Білім берудің негізі бастауыш мектепте қаланады. Ол туралы Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасында: "Бастауыш мектептің негізгі міндеті - баланың жеке басын бастапқы қалыптастыруды қамтамасыз ету, оның қабілеттерін анықтау жэне дамыту. Осы сатыдағы оқу мен тәрбие оң уәжді қалыптастыруға және оқу қызметін білуге, оқу, жазу, санаудың берік дағдыларын үйренуге, тілдік қарым-қатынастың қарапайым тәжірибесіне, өзін-өзі шығармашылық түрғыдан таныта білуге, мінез-құлықтың мэдениетіне, жеке гигиенаның және салауатты өмір салтының негіздеріне бағдарланады, сонысымен кейін негізгі мектептің жалпы білім беру бағдарламаларын меңгеруге база жасайды", - деп жазылған [2]. Қазіргі уақытта тәуелсіз Қазақстанда бастауыш білім жалпы орта білім беретін мектептің 1-4 сыныптарын қамтыса, 12 жылдық білім беру жүйесінде бастауыш саты 1-5 сыныптарды қамтымақ. Оқыту 5-6 жастан басталады. Сондықтан жоғарыдағы педагог-психолог ғалымдардың еңбектерін оқып зерделегенде, танымдық әрекетті бастауыш сыныпта қалыптастыру қажеттігі мен маңыздылығы бастауыш мектеп жасында бала зейінінің дамуы, ұшқыр да, шапшаң қабылдау, ашық ойлау, есте сақтау жолымен жүретіні көрінеді. Оқушының танымдық әрекеті деп оқылатын пән туралы теориялық білім алуға жэне есеп шығарудың жалпы амалдарын игеруге бағытталған оқу-танымдық жұмысы түсініледі. Оқу әрекеті қабылдау, ойлау, зейін, қиялдау сияқты психикалық үрдістердің дамуына әсер етеді. Ойлау әрекетінің міндетті құрама бөлігіне анализ, синтез, жалпылау, нақтылау, абстрактылау, салыстыру жатады. Бұл үрдістердің жетілмеуі тұтастай қарағанда оқушының ақыл-ой дамуын тежейді. Сондықтан оқушылардың тек қисынды ойлауын ғана емес, бейнелік ойлауын дамыту қажет, ол оқушыға жалпыланған білімді меңгеруге мүмкіндік береді. Бүл жерде бірдей жастағы балалардың жалпы ортақ қасиеттері туралы айтылғанымен, оның өзі әрбір оқушының сенім, дүниетаным, мұрат, бейімділік, қызығу, түрткі, қабілет, талғам, көзқарас арқылы сипатталатын тұлға екеніне сүйенуден шығады.
Білім беру жүйесінде оқу бағдарламалық өнімдерді пайдаланып, үлкен табыстарға жетуге болады. Оқу бағдарламалық өнімдерді пайдалану барысында оқушы екі жақты білім алады: біріншісі - пәндік білім, екіншісі - компьютерлік білім. Оқу бағдарламалық өнімдерді пайдалану оқушының өз бетінше шығармашылық жұмыс жасауына, теориялық білімін практикамен ұштастыруына мүмкіндік береді. Оқу бағдарламалық өнімдерге оқу технологиялары жинақталған. Мысалы: ойын арқылы оқыту, блокты оқыту, тірек-сигналдар арқылы оқыту, т.с.с. Оқу бағдарламалық өнім арқылы оқушы көптеген қосымша материал ала алады, осы алған мәліметтерін компьютерден көргендіктен есінде жақсы сақтайды, өз бетінше жұмыс жасау қабілеті қалыптасады. Осылайша жас ұрпақты оқытуда инновацияны пайдаланудың - шығармашылық жетістіктің негізгі көзі болып табылады.
Оқу материалдарын ұтымды игеруде оқу бағдарламалық өнімдердің атқаратын ролі зор. Оқу бағдарламалық өнімдерде теориялық тақырыптар кеңінен беріліп түсіндіріледі. Теориялық материалдар графикалық иллюстрация түріндегі әртүрлі суреттер, сұлба тәсілдер арқылы толықтырылып отырса, онда теориялық білімді оқып, көзбен көріп, түсіну және оны мида бекіту үрдістері бір уақытта өтеді және материалды қорыту үрдісі ұтымды болады.
Оқу бағдарламалық өнімдер дайындаудың педагогикалық ұстанымдар жүйесі оқытудың дидактикалық жүйесіне сәйкес келеді. Оқу бағдарламалық өнімдермен жұмыс істеу әрбір оқушының өз мүмкіндігін есепке ала отырып, оқып үйрену ісін жеке дара жүргізуге жол ашады. Оқу бағдарламалық өнімді құрастырған кезде оның мәтіндік ақпараттан көрі графиктік ақпараты көбірек қамтылуы керек, себебі ол оқушының ақпаратты тез әрі көрнекі түрде қабылдауына жағдай жасайды.
Бастауыш сынып оқушысы үшін көз алдында кескінделіп тұрған заттарды санау арқылы есеп шығару, мысал орындау, т.с.с оның ой-қиялын дамытып, жүйелі ойлауға үйренеді. Білім беру саласында оқу білім өнімдерін пайдалану оқушылардың танымдық белсенділігін арттырып қана қоймай, қисынды ойлау жүйесін қалыптастыруға, шығармашылықпен еңбек етуіне жағдай туғызады. Оқу бағдарламалық өнімнің кейбір элементтерін дәстүрлі оқулықпен салыстыратын болсақ, мынадай қорытынды жасауға болады:
* Оқу бағдарламалық өнімде мәтіндік ақпарат қысқа және тұжырымды болады. Бұл оқушының оқу материалын шапшаң меңгеруіне көмектеседі. Сонымен қатар, мұнда әріптердің түсін, типін өзгерте отырып, яғни виртуалды бейнелей отырып, маңызды тірек сөздерді айқын көрсетуге болады. Мұны кәдімгі оқулықта көрсету қиын, онда тек қисық, асты сызылған, қоюланған әріптермен белгіленуі мүмкін;
* Оқу бағдарламалық өнім өте көп көрнекі материалдар қамтылады.
Бұл көрнекіліктің дидактикалық мәнін ашады. Бастауыш сынып оқушылары қимыл мен қозғалыс арқылы берілген түсініктерді қызығушылықпен қабылдайды. Мұндай көрнекіліктің бәрін оқулықта беру мүмкін болмайды;
* Кәдімгі оқулықта тіптен берілмейтін бейнематериалдардың берілуі оқу бағдарламалық өнімдердің шоқтығын тағы да биікке көтереді. ЮНЕСКО мәлеметтері бойынша, оқушылар аудиоақпараттың 12 %-ын, көрген ақпараттың 25%-ын, ал аудиовизуалды ақпараттың 65%-ын қабылдайды. Олай болса, компьютерлердің мультимедиалық жабдықтарын пайдалана отырып жасақталған оқу бағдарламалық өнім оқушының оқу материалын жақсы меңгеруіне жол ашады;
* Оқу бағдарламалық өнім кәдімгі оқулықта берілуі қиын гиперсілтемелі ұғымдарды қамти алады. Ол материалдың кей сұрақтарды тез ашып, оқуға мүмкіндік береді;
* Кәдімгі оқулықта кітап беттерін белгілеу арқылы қайталай отырып, материалды толық түсіну мүмкін болса, оқу бағдарламалық өнімдерде келесі беттерге көшу әлдеқайда шапшаң жүреді. Қорыта келгенде оқу бағдарламалық өнімді пайдаланудың жолдары сабақтың ұйымдастыру кезеңінен басқа кезеңдерге қолдануға болатынын айтқым келеді. Әсіресе жаңа сабақты түсіндіру кезінде пайдаланса мұғалімге үлкен көмекші құрал болар еді. Әр тарауды өткен кезден кейін оқушылардың білімін тексеру үшін де пайдалану, балалардың есте сақтау қабілеттерін жақсартатынына сенемін.
Зерттеу обьектісі - - бастауыш мектепте қолданылатын оқу бағдарламалық өнімдерді, математика сабақтарында қолданылатын оқу бағдарламалық өнімдерді және Smart технологиясының бастауыш мектептерде қолдану процесстері.
Зерттеу пәні - бастауыш мектепте қолданылатын оқу бағдарламалық өнімдер түсінігі, математика пәні бойынша қолданылатын оқу бағдарламалық өнімдердің түрлері және Smart технологиясының бастауыш мектептерде қолданылуының ерекшеліктері.
Зерттеудің мақсаты: бастауыш сынып сабақтарында оқу бағдарламалық өнімдерді қолдану ұғымын толық зерттеу, математика пәні бойынша қолданылатын оқу бағдарламалық өнімдердің түрлері мен ерекшеліктерінің мәнін ашып көрсету, Smart технологиясының бастауыш мектептерде қолданылуының рөлін айқындау.
Зерттеудің міндеттері: бастауыш мектепте қолданылатын оқу бағдарламалық өнімдер ұғымын түсіндіру, математика пәні бойынша қолданылатын оқу бағдарламалық өнімдердің түрлері мен ерекшеліктеріне талдау жасау, бастауыш мектептерде қолданылатын Smart технологияларына сипаттама беру.
Өзектілігі: оқу бағдарламалық өнімді пайдалану арқылы сабақта техникалық құралдарды, дидактикалық материалдарды қолдану тиімділігі, мұғалімнің ақпараттық-коммуникациялық технологияны меңгеруі, оқушының пәнге қызығушылығы, білімнің тереңдігі, тексеру түрлері, бағалау, практикалық дағдыларды игеру мүмкіндігі артады. Оқу бағдарламалық өнімдерді қолдану барысында оқушылардың сабаққа деген қызығушылығының күрт артқандығы байқалады. Мұғалімдер де өздеріне қажетті әдістемелік, дидактикалық көмекші құралдарды молынан ала алады. Заман талабына сай жас ұрпаққа сапалы білім беруде оқу бағдарламалық өнімдерді сабаққа пайдалану - оқытудың жаңа технологиясының бір түрі ретінде қарастыруға болады.
Зерттеу құрылымы: кіріспеден, екі тараудан, қорытынды мен пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады. Кіріспеде зерттеуге алынған тақырыптың өзектілігі, зерттеу жұмысының обьектісі, пәні және мақсаты мен міндеттері баяндалады. Қорытындыда зерттеу нәтижелері мен тұжырымдары жаслып, зерттелген мәселе бойынша зерттеу перспективасы тұжырымдалады.
1 Бастауыш мектепте қолданылатын оқу бағдарламалық өнімдер
1.1 Бастауыш мектептегі оқу бағдарламалық өнімдерге шолу
ХХІ ғасыр - бұл ақпараттық қоғам дәуірі, технологиялық мәдениет дәуірі, айналадағы дүниеге, адамның денсаулығына, кәсіби мәдениеттілігіне мұқият қарайтын дәуір. Ғаламдасуға байланысты интернет жүйесін жетік меңгерген, әлемдік білімге сай, мәдениеті жоғары, жеке тұлға тәрбиелей алатын ұстаз болуы қажет. Осыған байланысты ХХІ ғасырда мұғалімге қойылатын талаптар зор екенін көреміз. Бүгінгі білім мазмұны мұғалім мен оқушының арасындағы байланысты субъективті деңгейде көтерудегі демократиялық бастамалардың барлығы мұғалімдер арқылы жүзеге асырылады. Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі Білім туралы Заңында Білім беру жүйесінің басты міндеті - оқудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық коммуникациялық желілерге шығу, ұлттық жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен тәжірибе жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау деп атап көсеткендей, қазіргі кезеңде әрбір мұғалімнің алдына қойылып отырған басты міндеттердің бірі - оқытудың әдіс - тәсілдерін үнемі жетілдіріп отыру және жаңа педагогикалық, ақпараттық технологияны меңгерту болатын [1]. Қазіргі таңда дәстүрлі оқыту әдістемесінің заман талабына сай толық білім беруге, меңгертуге кепілдік бермейтіндігін мектеп тәжірибесі көрсетіп отыр. Сондықтан жаңартылған әдістемелік жүйенің оқыту процесінде іске асу үшін оны технологияландыру қажеттілігі туады. Білім беру үрдісінде оқу бағдарламалық өнімдерді қолдану - жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы дамыта оқыту, дара тұлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын жүзеге асыра отырып, оқу-тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерінің тиімділігі мен сапасын жоғарылатуды көздейді. Оқу бағдарламалық өнімдердің, дәстүрлі қағаз кітаптардан айырмашылығы жанды болып келеді және педагогика ғылымдарының негізін салушы Ян Амос Каменский тұжырымдаған: Барлық мүмкін деген нәрселерді қабылдауды сезіммен жүзеге асыру керек, атап айтқанда: қабылдау үшін көруді, көзбен; естуді есту қабілетімен; иістерді иіс түйсігімен; дәмге тиістіні дәммен; түйсікке қатыстыны түйсіну жолымен. Егер қандайда болмасын затты бірнеше сезіммен қабылдау керек болса, бірнеше сезімді салу дидактиканың алтын ережелеріне сәйкес келеді
Мұғалімдердің өз пәнін оқыту барысында оқулықтағы материалды құрғақ баяндауы, оқулықты пайдалануы қазіргі заман талабын қанағаттандырмайды. Сондықтан қазіргі ақпараттандыру қоғамында қызықты да тартымды етіп, бейнелі түрде түсіндіруге арналып жасалған бұл оқулықтарды пайдаланбай алға жылжу мүмкін емес. Білім берудің кез-келген саласында оқу бағдарламалық өнімін пайдалану оқушылардың танымдық белсенділігін арттырып қана қоймай, логикалық ойлау жүйесін қалыптастыруға, шығармашылықпен еңбек етуіне жағдай жасайды. Заман талабына сай жас ұрпаққа сапалы білім беруде оқу бағдарламалық өнімдерді сабаққа пайдалануды - оқытудың жаңа технологиясының бір түрі ретінде қарастыруға болады. Кез келген сабақта оқу бағдарламалық өнімді пайдалану оқушылардың танымдық белсенділігін арттырып қана қоймай, логикалық ойлау жүйесін қалыптастыруға, шығармашылықпен еңбек етуге жағдай жасайды. Әр сабаққа арналған бейне көрініс және оқу бағдарламалық өнім сыныпқа сабақ бергенде өте тиімді, мұғалім көп ізденбей дайын сабақтарды өз жұмысында пайдалануға толық мүмкіншілігі бар. Оқу бағдарламалық өнім дегеніміз - мультимедиялық оқулық, сондықтан әрине, электрондық оқулықтың құрылымы сапалы және жаңа деңгейде болуы тиіс. Оқу бағдарламалық өнім сонымен қатар, оқушының уақытын да үнемдейді, оқу материалдарын іздеп отырмай, өтілген және оқушының ұмытып қалған материалдарын еске түсіруге көп ықпал етеді. Оқу материалын бірнеше рет көре алу мүмкіндігі балалардың жеке басының ерекшелігіне сай: біреулеріне өмір бойы есте сақтап қалу үшін бірақ рет қарап шығу жеткілікті, екіншілеріне - материалды бірнеше рет қарап шығу қажет. Бұның барлығы мүмкін, өйткені оқушы оқу бағдарламалық өніммен жеке жұмыс жасайды. Ал бұның мұғалімге көмегіне келер болсақ, оқу материалы түгелдей көркемделген [7;15]. Мұғалімге көрнекі дидактикалық құралдарды даярлау қажет емес. Көркемделуі кәсіби деңгейде орындалған. Оқу бағдарламалық өнімдер дыбысталған, оларда оқушының жауаптары елеусіз қалмайтын шынайы қарым-қатынастың элементтері бар. Оқушы мәтінді оқып қана қоймай, сонымен қатар тапсырмаларды орындай және сұрақтарға жауап бере отырып оқу үрдісінің белсенді қатысушысы болады. Тақырыпты меңгермеген балалар болмайды. Олар әр түрлі жағдайға байланысты: - - бірнеше сабақты жіберіп алуы; - жаңа материалды тыңдамай, түсінбей қалуы; - бірдей ойды түсінбей қалуы, осының барлығы жиналып қала береді. Оқу бағдарламалық өнімдер мұндай қарама-қайшылықтарды жоққа шығарады, олар оқушыға оқу материалына жугінуін қаншалықты қажет етсе, соншалықты мүмкіндік береді. Ол бір тапсырманы, оның ең жақсы нәтижесіне жеткенше орындауы мүмкін. Оқу бағдарламалық өнімді қолдану барысында қолдану барысында кемшін тұстары да кездеспей қоймайды. Олар: психологиялық- педагогикалық талаптардың, пәнаралық байланыстардың, оқушының жеке ерекшеліктерін, денсаулық жағдайын және оқып үйренудегі мамандық бойынша бағыты ескерілмей қалуы.
Сабақтың қызықты және тиімді өтуі мұғалім мен оқушылардың бірігіп жұмыстануына байланысты екені жасырын емес. Әрбір сабақ - - бұл әрдайым және міндетті түрде болатын қарым-қатынас үрдісі. Танымдық үрдісті әрдайым мұғалім басқарады. Нақ өзі ғана жұмыс процессін құрастырады: мақсат қояды, оқушылардың оқу барысындағы әрекеттерін ұйымдастырады, оларды әрекет етуге ынталандырады, осы іс-әрекеттерді түзеп отырады, қорытынды нәтижеге дейін жеткізеді. Қарым қатынас сипаты мұғалім мен оқушы арасында мүлде қарама қайшы қарым қатынас стилін құруы мүмкін. Бір педагогикалық ұжым арасында мұғалімдердің оқушыларға және өзінің жұмысына деген түрлі қарым қатынас сипаттары көп кездеседі. Бір мұғалім оқушының онымен кездесуін күткенін, оның сабақтарын асыға күткенін және сол үміттің ақталғанын армандайды.Сол себепті, көп тәжірибелі бола тұра мұғалім әрбір сабаққа дайындалады және сыныпқа кірген сайын қобалжуды сезінеді. Бұл оның оқушыларға деген сыйлы және құнды қарым қатынасы жайлы айтады. Басқа бір мұғалім сабақта өзінің ерекше логикасымен, дәлелдемелерімен, сөзімен және тақырыпты жетік меңгергендігімен таңқалдырып, бірақ оқушылардың жұмысынан тек теріс тұстарды іздеп отырады: олар еріншек, үйде сабақтарын нашар оқиды және жауап берген кезде қателеседі. Бұндай ахуал оқушының оқуға қызығушылығын сөндіріп, ішкі жан дүниесінде қиын процесстерді оятады. Кейбір оқушыларда бұндай қарым қатынас қорқыныш, қорқақтық сезімін оятады. Ал басқа бір оқушыларда ашушаңдық, мұғалімге, сабаққа, мүмкін оқуға, жалпы мектепке деген ашық жеккөрініш, шамданған сарын, мұғалімді тепе теңдіктен шығаруға ұмтылыс әрекеті пайда болады. Бұндай ахуалда болып жатқан үрдістерді оң деп санай алмаймыз, олар оқуға деген қызығушылыққа кері әрекет етеді. Оқушымен біріккен жұмыста мұғалім - - - субьект, ал оқушы - - обьект болып табылады. Дегенмен, егер мұғалім оқушылардың жұмысын әрдайым қатал басқарып отырса, ол оқушының тұлғалық қасиеттерін қалыптастыру мақсатына жетпес еді. Оқушы өзінің танымдық жұмысында тек обьект ретінде ғана бола алмайды. Оқу оның белсенді позициясына байланысты. Ал жалпы оқу барысы егер, мұғалім мен оқушылар арасындағы субьектаралық қарым қатынасқа құралған болса, әрдайым жемісті нәтижелер береді. Сол себепті білім алуда оқушының танымдық позициясын қалыптастыру - - бүкіл оқу процессінің басты міндеті [8;25]. Бұл жағдайда мұғалімге әрдайым оқу бағдарламалық өнімдер көмекке келеді. Оқу бағдарламалық өнімдер - бұл мақсатқа бағытталған, мұғалім мен оқушылардың арасында дамуға оңтайлы жағдай орнататын субьектаралық ара қатынас тәсілдері. Оқу бағдарламалық өнімдердің мағынасын анықтайтын түйінді түсінік болып өзара әрекеттестік танылады. Педагогикалық өзара әрекеттестік мұғалім мен оқушының біріккен жұмыс процессін білдіреді.
Ол қатысушылардың жұмыс барысындағы қарқынды қарым қатынасының жоғары дәрежесімен, өзара жұмыс алмасуымен, олардың ауысуымен және әралуан түрімен, нысанасымен және әдісімен, бір мақсатқа бағытталған рефлексиясымен сипатталады. Оқу бағдарламалық өнімдерді педагогикалық өзара әрекеттестіктегі жетекші функциялары бойынша саралауға болады: қолайлы ахуал тудырудың әдістері, өзара жұмыс алмасуын ұйымдастыратын әдістер, шығармашылық мағынасын ұйымдастыратын әдістерін, рефлексивтік жұмысты ұйымдастыру, интегративтік әдістер (интерактивті ойындар). Бастауыш мектеп балаларына жоғары эмоционалдық, көңіл-күйдің тез ауысуы тән. Сондықтан барлық және әрбір оқушыны ортақ жұмысқа жедел қосу, стресс пен шиеленісті жою үшін қолайлы ахуал тудыру тәсілдері болады: Шырмау, Комплимент, Бұл жақсы, Есімді аллитерациялау, Орынмен ауысу. Соңғы тәсіл рефлексия мақсатында қолданылуы мүмкін. Жұмыстармен ауысуды ұйымдастыратын әдістер мұғалім мен оқушылардың жеке және топтық жұмысының қосындысын білдіреді. Бұл 1-2-4, Тізбек, Аквариум тәсілдері. Ойлау жұмысын ұйымдастыратын әдістер: олардың негізінде оқушылардың ойлау жұмысын ынталандыру жатады. Бұл Төрт бұрыш, Сұхбаттасты ауыстыру, Шифровка, Сұрақтар тақиясы. Шығармашылық мағынасын ұйымдастыратын әдістер - бұл оқушылар мен мұғалімнің өздері үшін жаңа мағыналарды, заттар мен құбылыстар мазмұндарын саналы түрде жасауы. Бұнда мынадай әдістер кіреді: Сөйлеу минутасы, Әліппе, Винегрет, Сұрақтар тақиясы. Рефлексия оқушының өз білімін, тәртібін және өз тәжірибесінің жағдайын талдауының нәтижесі мен процессі болып саналады. Рефлексиялық жұмыс әдістеріне мына әдістер жатады: Жаттығу, түйінді сөз, Қорытынды шеңбер. Интегративті әдістер (интерактивті ойындар) интерактивті әдістердің барлық функциялары бірігетін, өзара әрекеттестік тәсілдері болып табылады. Интерактивті режимде сабақтар топтамасын, сыныптан тыс шараларды және жеке сабақтарды өткізуге болады. Бұл балаға өзімен өзі болуға, өзінің қабілетін көрсетуге, фантазияларын іске асыруға, еркін және табиғи болуға мүмкіндік береді. Оқу бағдарламалық өнімдер бастауыш мектеп оқушыларының танымдық жұмысын жақсартады. Олардың басты мақсаты - диалогті қамтамасыз ету, оқу материалын ұсынуда монологты жою. Оқу бағдарламалық өнімдерді қолданудың жағымды тұстары неде? Ең бастысы - - мұғалімнің ролі өзгереді, ол орталықтанған болудан қалады. Педагог тек оқу процессін реттеп және оны жалпы ұйымдастырумен айналысады: алдын ала керекті тапсырмаларды дайындайды және талқылауға тақырыпты немесе сұрақтарды дайындайды, белгіленген жоспардың орындалу тәртібі мен уақытын бақылайды.
Бұндай оқу қарым қатынасы жағдайларында қабыл алу дәлдігі жоғарылайтындығы, есте сақтау жұмысының нәтижелілігі артатындығы, назар тұрақтылығы қарқынды дамитындығы және оны бөлу қабілеті артатындығы психологтармен анықталған болатын. Оқу бағдарламалық өнімдер балаға тек оқуға ғана емес және өмір сүруге де көмектеседі. Олардың қолданылуымен өткізілген сабақтар ешқашан да сұр және іш пысарлық болмайды, олар балалардың шығармашылық және интеллектуалдық жүгін арттырады. Жаңа білім туралы заң қазақстандық мектептерге оқу бағдарламалық өнімдерге көшуге толық мүмкіндік береді. Кітапхана қорлары өзіндік медиорталықтарға айналуда (электрондық мектеп кітапханалары), оқу басылымдарымен және оқу құралдарымен жабдықталуда. Оқу бағдарламалық өнімдер (ОБӨ) және электрондық білім беру қорлары (ЭББҚ) мектептің ақпараттық білім беру ортасының басты құрамдарының бірі болып танылуда. Оқу бағдарламалық өнімдерді қолданумен өтетін оқу процессін тиімді ұйымдастыру поцесске қатысушылардан жаңа құзыреттерді меңгеруді және білім берудің заманауи нысандары мен әдістерін біріктіре отырып белсенді қолдануды талап етеді. Оқу бағдарламалық өнімдерді қолдану арқылы өтіп жатқан жаппай апробация толқынында жақсы нәтижелерге қалай қол жеткізу керек екенін барлығы бірдей біле бермейді. Қағаз оқулықтарды ауыстыруда алынатын экономикалық пайданы, мектеп сөмкесінің салмағынындағы айтарлықтай өзгерістерді және сыныпта оқу бағдарламалық өнімдердің болу фактісін ғана емес, 21 ғасырға сай білім беруге негізделген оқу процессін жаңадан ұйымдастыруды сезіну үшін не нәрселерге назар аудару қажет [14;35]. Өңірлік қаражатты тиімді пайдалануда, оқу бағдарламалық өнімдерді ендіру үшін қолайлы жағдай тудыруда және аймақ деңгейінде сәтті тәжірибені көбейтуде білім беруді басқару органдарының рөлі сыни тұрғыда болғанымен, барлық баяндаулар жобаның қолданбалы сипатына, яғни олардың мектеп деңгейінде жүзеге асуына негізделетін болады. Сонымен, оқу бағдарламалық өнімдерді ендірудің маңызды элементтері болып жобаға жиынтық пен жүйелілік тәсілдері және мектептегі білм беру процессінің барлық қатысушыларына бағдарлану болып табылады. Жеңілдеу болу үшін, оқу бағдарламалық өнімдерді ендіру жобаларымен жұмыстың екі бағытын бөліп қарастырайық: Барлық жоба қатысушыларына қажет құзыреттілікті саралау мен мектеп пен сынып үшін жұмыс үлгілерін таңдау. Оқу бағдарламалық өнім жобаларын ендіру сатыларын қалптастыру, процесске қажет құрылымды анықтаудан (оқу бағдарламалық өнім жобасының жоспары, инфрақұрылымды құру және қатысушылардың біліктілігін жоғарылату, бақылау (мониторинг) мен тиімділікті бақылау) жобаны сүйемелдеу мен дамытуға дейін.
oo Оқу үрдісінде оқу бағдарламалық өнімдерді тиімді пайдалануды көздейтін жұмыс барлық процесс қатысушыларынан ақпараттық коммуникациялық технологияларды пайдалану құзыреттілігінің белгілі бір деңгейін талап етеді. Басты роль жобаның қалай жүзеге асатыны жайлы шешім қабылдайтын және оның бастамашы үшін барлық қажетті құралдармен қамтамасыз ететін мектеп әкімшілігіне бөлінеді. Оқу бағдарламалық өнімдердің ендіруі мен қолданылуының барлық кезеңдеріне қатынастын қатысушылар қатарына мыналар жатады: 1) техникалық мамандар 2) кітапхана қызметкерлері 3) мұғалімдер Ақпараттық коммуникациялық технологиялар жобаларын ендірудің бастапқы кезеңі болып көбінесе қатысушылардың ақпараттық коммуникациялық дайындығы болып табылады. Бірақ, неге үйрету керек, бұл жағдайда қандай құзыреттіліктер қажет деген сұрақ туындайды? Оларды анығырақ қарастырайық. Техникалық мамандар мен мектеп әкімшілігіне мектеп және жеке сынып ауқымында түрлі оқу бағдарламалық өнімдерді және электронды білім беру қорларын қолдану процессін ұйымдастырумен байланысты бірқатар тапсырмаларды орындау қажет. Олардың құзыреттеріне жатады: Түрлі программалық платформалы құрылғыларға оқу бағдарламалық өнімдерді дистрибуциялауды қамтамасыз ету, орнату және басқару;
oo Административтік қолданушылар серверінде ақпараттық коммуникациялық технологияларға және оқу бағдарламалық өнімдерге кіру жүйесін ұйымдастыру.
oo Сервер мен жергілікті желінің жұмыс жасау қабілетін қамтамасыз етіп отыру;
oo Оқу бағдарламалық өнімнің жұмыс жасауына қажет жаңартулар мен қосымша бағдарламалық жасақтаманы орнату;
oo Мектеп пен сыныптың ақпараттық білім беру ортасындағы білім беру поцессін басқаратын жүйелермен жұмыс жасау;
oo Түрлі оқу бағдарламалық өнімдерді қолдану барысында туындаған тхникалық мәселелерді анықтап, оларды шеше білу. Негізгі ақпараттық коммуникациялық технологияларды еркін меңгеру құзыреттілінен бөлек, оқулықтармен тікелей жұмыс жасайтын мұғалімдер мен кітапхана қызметкерлеріне мектепке оқу бағдарламалық өнімдерді ендіру кезінде оларға байланысты қосымша дағдылар қажет. Негізгі құзыреттеріне жатады:
Негізгі компьютерлік сауаттылық, яғни, офистік қолданбалы программаларды (мәтіндік редакторларды, электрондық кестелерді, презентацияларды дайындау үшін қажет программаларды) білу.
Жеке ақпараттық кеңістікті және операциялық жүйенің графикалық интерфейсін ұйымдастыру әдістерін меңгерген болуы шарт.
Негізгі сервистармен және Интернет желісінің технологияларын меңгерген болуы тиіс.
Офистік технологиялар арқылы әдістемелік мәліметтерді және жұмыс құжаттарын дайындау тәсілдерін меңгерген болуы керек.
Кітапхана қызметкерлері мектеп жобалары шеңберінде оқушыларға оқу бағдарламалық өнімдерді қолдануға байланысты кеңес бере алады, оқушылардың компьютерлеріне оқу бағдарламалық өнімдерді дистрибуциялау, тапсырмасын шешіп, оқушыларды оқу бағдарламалық өнімді пайдалану ережелерімен, уақытымен және т.б. таныстыра алады.
Бұдан бөлек, олар мыналарды білуі қажет:
Білім беруде Интернет жүйесін қолданудың құқықтық негіздерін білуі тиіс.
Белгілі бір тапсырмаларды тиімді шешу үшін мәліметтерді түрлендірім рәсімдеуі, қолда бар қайнар көздерінен жеке өзінің мәліметтерін дайындау алуы керек.
Жеке өзіндік цифрлық портфолиосын қалыптастыруы тиіс
Виртуалды ақпараттық кеңістікте жұмыс жасау дағдылары болуы тиіс.
Оқу бағдарламалық өнімдер қорына және электронды каталогтарға бас көз болуы тиіс.
Өзінің жеке жұмыс орнын автоматизациялау үшін түрлі бағдарламалық өнімдер мен қосымшаларды қолдана білуі керек.
Біраз уақыт тасада болған жұмысшылар үшін бұл үлкен көлекді дағдылар болып саналады. Сонымен қатар, олардың мансаптық дамуы үшін жұмыстарында оқу бағдарламалық өнімдер мен программаларды қолдануға көп уақыт бойы көңіл бөлінбей келді.
Педагогтардың қосымаша құзыреттілік тізімі одан да көп. Мұғалім сонымен қатар, өздері қолданатын оқу бағдарламалық өнімдермен және түрлі ресурстармен жұмыс жасай алуы, оқу бағдарламалық өнімді қолданумен байланысты жұмыс жасау әдістері мен технологияларды меңгеруі тиіс, білім беру ортасының өзгеріп отыратын шарттарына дағдылануы тиіс.
Педагогтық құзыреттілік тізіміне келесі дағдылар жатады:
:: Тиімді бағдар беру және оқу бағдарламалық өнімдерден мәліметтер мен ресурстарды тиімді іздеуді ұйымдастыру;
:: Оқу бағдарламалық өнім құрылымдарымен интерактивті режимде жұмыс жасау (оқу дәптерлері, интерактивті тапсырмалар, тесттер және т.б.);
:: Демонстрациялармен және мультимедиялық нысандармен жұмыс жасау;
:: Тапсырма үзіділерін және оқу бағдарламалық өнімдердің керекті ресурстарын сақтау;
:: Егер мүмкін болса, оқу бағдарламалық өнім ортасында қосымша ресурстарды жинау құралдарын пайдалану;
:: Сабаққа керек ресурстарды модельдеу ортасындағы интерактивті мультимедияда (егер бұл оқу бағдарламалық өнімде болса) әзірлеу.
Бұдан басқа, мұғалім мыналарды жасай алуы керек:
:: 1 оқушы: 1 компьютер үлгісіндегі білім беруді ұйымдастыруы және жоспарлауы тиіс, себебі оқушылар оқу бағдарламалық өнімдермен жеке компьюретлері арқылы жұмыс жасайды.
:: Сыныпта оқу процессін басқару жүйелерін қолдануы тиіс.
:: Заманауи педагогикалық технологиялар тәсілдері мен әдістемесін (аралас білім беру, дистанциондық білім беру, жобалау тәсілдері т.б.) қолдана білуі тиіс.
:: Заманауи білім беру технологияларының даму үрдісі актуалды және оқу бағдарламалық өнім жобаларына, олардың артықшылықтарын айқындап және қосымша білім беру ресурстары арқылы олардың мүмкіндіктерін кеңейте отырып жақсы үйлесімдік табады. Оқу бағдарламалық өнім жобаларын ендірумен бірге қолданылатын технологиялардың үлгілері келесідей болуы мүмкін:
:: 1 оқушы: 1 компьютер мобильді білім беру. Оқушыларды жеке құрылғылары арқылы оқу бағдарламалық өнімдерге кіру мүмкіндігін береді;
:: Дистанционды білім беру. Оқушы мен мұғалімге оқу тапсырмаларын орындау барысында дистанционды қарым қатынас орнатуға мүмкіндік береді;
:: Аралас білім беру. Сыныптағы күндізгі оқу процессі мен оқу бағдарламалық өнімді пайдалануға сай келетін, бұрмаланған сынып үлгісін қосқанда онлайн оқытуды біріктіре алады. Бұрмаланған сынып оқушылардың оқу материалды сабаққа дейін оқуын меңзейді, мысалы үйде. Өз кезегінде сабақ практикалыққа айналады. Мұғалім уақытының көп бөлігін оқушылармен жұмыс жасауға, соның ішінде жеке жұмыс жасауға арнайды. Мұғалімге білім беруді басқару жүйесін қолдану сыныпта тиімді оқытуды ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Мысалы, Intel(R) EducationSoftware пакетіндегі сыныпты басқару жүйесі.
:: Бұлтты технологиялар. Оқушылар мен мұғалімдер мектептің ақпараттық білім беру ортасы болып табылатын түрлі желілік сервистерді қолданады. Бұлтты технологияларды пайдалану оқушылар мен мұғалімдердің дербес ортасын құру көмектеседі және оқу бағдарламалық өнімді қолдану кезіндегі ортақ жұмысты тиімді ұйымдастыруға мүмкіндік береді.
Білім беру процесінде оқу бағдарламалық өнімді ақпараттық білім беру құрылымдарымен бірге пайдалану мынадай мүмкіндіктер береді: Оқушылар мен мұғалімнің мобильді құрылғылары және ақпараттық коммуникациялық технологиялар негізіндегі өзге де құрылғылардың арқасында оқу процессін басқару. Оқушының оқу материалын игерудегі нәтижелері туралы ақпарат негізінде әрбір оқушыға қолдау көрсету.
Оқушылар арасындағы серіктестік, коммуникативтік қасиеттерді арттыру үшін қатысушылар арасындағы желілік ара қатынасты ұйымдастыру. Оқу бағдарламалық өнім де қазақ оқулық тәрізді оқушы үшін жеке құрал болып табылады.
:: Оқу бағдарламалық өнімді үздіксіз пайдаланудың, әсіресе сыныптағы әрбір оқушының оқу бағдарламалық өніммен жұмысы кезіндегі маңызды шарты болып интернетке қосылусыз қолдану мүмкіндігі саналады. Әліппе дистрибуциялық жүйесі оқу бағдарламалық өнімді оффлай-режимде пайдаланылады және мектептің ақпараттық білім беру ортасымен тез бірігеді. Сонымен қатар, егер интернет болса, оқу бағдарламалық өнім жаңарып, ал бақылау және тест нәтижелері құрылғыға жіберіліп отырады.
1.2 Математика пәні бойынша қолданылатын оқу бағдарламалық өнімдерге талдау
Жалпы білім беру саласының алдына қойылған мақсат ең алдымен, бірінші кезекте математикалык білім беру сапасын арттыру мәселелеріне келіп тірелетіні баршаға анық. Ежелгі замандардан-ақ, Евклидтің ... геометрияда патшалар жүретін жол жоқ! -- деген нақты сөздерінен бастау алатын, математикалық білім мен біліктілік сапасын арттыру мәселелері бүкіл әлем математиктерін толғандырып келетін өте күрделі және аумақты мәселе. Ежелгі замандардан бері математиканың алар орны, оның ғылым мен техниканың қарқынды дамуына қосар үлесі, жас жеткіншектерді тәрбиелеудегі маңыздылығы аз айтылған жоқ [25;102]. Ең алдымен мектептегі математиканы оқытудың негізгі мақсаттарына тоқталайық:
:: Математика -- ғылым болмысынан балама ұғымдар. Сондықтан да математика барлық ғылымдардың логикалық негізі -- күре тамыры ретінде қарастырылады;
:: Математика, ең алдымен оқушылардың дұрыс ойлау мәдениетін қалыптастырады, дамытады және оны шыңдай түседі;
:: Математикалық тілде тілдесу (ауызша және жазбаша) қабілетін қалыптастыру арқылы оқушыньщ сөз коммуникациясын, яғни сөйлеу мәдениетін дамытады;
:: Математика әлемде болып жатқан түрлі құбылыстарды, жаңалықтарды дұрыс қабылдап, түсінуге көмектеседі;
:: Математиканың болашақ тұлғаны моральдық, эстетикалық және этикалық тұрғыдан да тәрбиелік мәні бар. Ғылымның көптеген өзге салаларында, мәселен гуманитарлық сала-ларындағы ғылыми пікірталастар да шамамен осы көрсетілген үлгі бойынша өрбиді, тек мұнда келтірілген дәйектемелер арнасы жіңішкелеу, әдетте то-лығырақ болып келеді. Дегенмен, бұл дәйектерді барлық мүмкін жағдайларда мәселені толық шешетіндей, ешбір күмән туғызбайтындай, енді қайтып бұл мәселе төңірегінде пікірталастар болдырмайтындай етіп келтіру мүмкін бола бермейді. Ал математикада жағдай мүлде өзгеше. Мұнда абсолютті толық емес, аз да болса күмәндылыққа жол алдыратын дәйектемелерді қате ретінде қарастырып, оны қабылдамайды. Математиканы оқып үйрену барысында, мысалы, 2-сыныптан бастап оқушы алғаш рет осындай, дәйектемелерге деген катаң талаппен танысады. Бұл математикалық қатандық алғашында оқушыны таң калдырады, сескендіріп, оны өзінен шеттете бастайды. Осы қатандық оқушы үшін шектен тыс қазбалаушылық болып, қажетсіз дүние боп көрінеді. Менің ойымша, 2 сыныптан бастап, яғни математикалық дәйектемелерге деген талаптары жүзеге аса бастағаннан бастап төменгі сыныптарда тек 5-ке окып келе жатқан оқушылардың көпшілігінің математикалық үлгерімі 4-ке, ал кейде қарсылық ретінде 3-2-ге құлдырап кетеді.
Басқаша айтканда, төменгі сыныптардағы дарынды оқушылардың (олардың үлесі 20% болатыны дәлелденген) басым көпшілігін тап осы кезден бастап жоғалта бастаймыз. Олай болса, осындай ұғынбаушылық, жете түсінбеушілік туындаған сайын мұғалім шәкірттеріне математикалық теория, анықтама, теорема, дәлелдеу сиякты категориялардың мәнін ашып, оны ұғындырудан жалықпауы қажет. Барлык оқушылар бірдей дәрежеде, бір-екі рет түсіндіргеннен бұл күрделі, аса маңызды категориялардың мәнін, мағынасын бірден ұғына қоймайды. Мұны түсіндіруге арнайы сабақтар арнауға болмайды, өйткені ондай арнайы сабақтар өз максатына, көздеген нәтижесіне жете алмайды және жетуі мүмкін емес. Мұндай әңгіменің әсерлілігі, ұғынымдылығы кажетті ситуациялар туындағанда ғана болады және олар 2-3 минуттық, әрі кетсе 5 минуттық көлемде болса жеткілікті. Жас шамасына байланысты, окушылардың осы кезеңдегі физиологиялык ерекшеліктері (ойын баласы да емес, бозбала да емес шақтары) салдарынан олардың ұзақ мерзімді зейін қойып тындай білу, оқи және жаза білу бейімділіктері тым төмен деңгейде болады. Сондықтан және аптасына 2 рет алгебра және 2 рет геометрия пәндерінен сәйкес са-бақтардың арасы кемінде 3-4 күн болғандықтан, оқушылар бір сабақта өтілген, түсіндірілген материалдарды келесі сабакка дейін естеріне сактай алмай, үй тапсырмаларын орындамауды (түсінбегендіктен) дағдыға айналдыра бастайды және оған көпшілігінің еттері де үйрене бастайды. Мұндай оқушылар өзге оқушылардың үлгерімдеріне де кері тартпа әсер етеді [27;104].
Оқу бағдарламалық өнімдерді математика сабақтарында қолдану көрнекіліктің және жұмыстың тез орындалуы (жазбаша жұмыстың болмауы) арқасында материалды игеруге уақыт үнемдеуге мүмкіндік береді. Интерактивті режимде оқушылардың білімдерін тексеру оқытудың тиімділігін арттырып, тұлғаның барлық потенциалын, танымдық, моральды-адамгершілік, шығармашылық, коммуникативтілік және эстетикалық мүмкіндіктерін іске асыруға көмектеседі, оқушылардың зияткерлігін, ақпараттық мәдениетін дамытуға әсер етеді. Мысалға, Үлестер, жай бөлшектер және олардың қасиеттері, Пропорция тақырыбын, сол сияқты Геометриялық фигураларды өлшеу және Градустық өлшем бірлігі берілген бұрышты салу сияқты тақырыптарына арналған сабақтарды компьютердің көмегімен өткізген өте тиімді.
Нақты бағдарламалық өнімді жасау мен қолдану технологиясы жеке-дара және топтық оқыту сияқты әртүрлі әдістерді қолдана отырып, оқытуды іске асыруға мүмкіндік береді. Сонымен қатар олар оқу бағдарламалық өнімдерді пайдаланып оқытудың басқа да формаларын ұйымдастыруға мүмкіндік туғызады. Ұсынылатын аспаптар жиынтығы оқыту мазмұнының құрылымын қандай да бір тәсілмен қалыптастырып, әртүрлі типті сабақтарды ұйымдастыруға жол ашады.
Оқу бағдарламалық өнімдер шеңберінде оқыту үрдісіне нақты бағдарламалық өнімді ендіру мен қолданудың тиімділік деңгейін, әдістемелік толықтығын өнімнің аспаптар жиынтығы анықтайды. Оқу бағдарламалық өнімдерді математика сабақтарында қолдану уақытты үнемдейді, оқушылардың түрткісін (мотивациясын) және оқу-танымдық үдерістің тиімділігін арттырады [13;98]. Оқу материалдарын ұтымды игеруде оқу бағдарламалық өнімдердің атқаратын рөлі зор. Мысалы, қазіргі таңда қаламыздағы кейбір қарапайым мектептердің де математика кабинеті компьютерлермен жабдықталған. Сондықтан бұндай жабдықталған сыныптарда сабақ оқу бағдарламалық өнімдерді пайдаланбай өткізілсе, алға жылжу өз дәрежесінде болмайды. Оқу бағдарламалық өнімдерде теориялық тақырыптар кеңінен беріліп түсіндіріледі. Теориялық материалдар графикалық иллюстрация түріндегі әр түрлі суреттер, сұлба тәсілдер арқылы толықтырылып отырса, онда теориялық білімді оқып, көзбен көріп, түйсіну және оны мида бекіту үрдістері бір уақытта өтеді және материалды қорыту үрдісі ұтымды болады. Оқу бағдарламалық өнімдер - ғылыми негізде дайындалған педагогикалық ақпараттық өнім. Сонымен қатар оқу бағдарламалық өнім дайындалған педагогикалық ұстанымдар жүйесі оқытудың дидактикалық жүйесі сәйкес келеді. Электрондық оқулықтармен жұмыс әрбір оқушының өз мүмкіндігін есепке ала отырып, оқып үйрену ісін жеке дара жүргізуге жол ашады. Оқу бағдарламалық өнім - оқу пәнінің негізгі ғылыми мазмұнын қамтитын компьютерлік технологияға негізделген оқыту, бақылау, модельдеу, тестілеу т.б. бағдарламалардың жиынтығы. Оқу бағдарламалық өнімдер жай ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1 Бастауыш мектепте қолданылатын оқу бағдарламалық өнімдер ... ... ... ...7
1.1 Бастауыш мектептегі оқу бағдарламалық өнімдерге шолу ... ... ... ... ... ... ... ..7 1.2 Математика пәні бойынша қолданылатын оқу бағдарламалық өнімдерге талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...161.3 Smart технологиясының бастауыш мектептерде қолданылуының ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .26
Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 34
Кіріспе
Қазақстан Республикасының орта білімді дамыту тұжырымдамасында бастауыш мектептің негізгі міндеттері - баланың жеке басының алғашқы қалыптасуын қамтамасыз ету, оның қабілеттерін ашып, дамыту, оқуға деген ықыласын, іскерлігін қалыптастыру, оқу, жазу, санау, қарым-қатынас ынтымақтастық тәжірибесінің берік дағдыларын меңгерту, - дей келіп, оқытудың жаңа мазмұны, тиімді әдістемелер мен оқыту технологиялары мәселелерін жетілдіру, жаңарту міндетін қояды. Білім беру саласында оқу жоспарлары мен бағдарламаларының ұлттық мазмұнына, құрылымына назар аударылып, оның ұйымдастырылуын қоғамдағы қазіргі кездегі қайта құрулар, экономиканы дамытудағы жаңа стратегиялық бағдарлар, қоғамның ашықтығы, оның жедел ақпараттануы мен қарқынды дамуына сәйкес жетілдіру үрдісі жүріп жатыр. Білім беру Қазақстан Республикасының Конституциясына, Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңына, "Қазақстан-2030" стратегиясына, "Қазақстан Республикасында білім беру жүйесін ақпараттандыру тұжырымдамасына", "Қазақстан Республикасында 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасына", білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасына сәйкес оқу үрдісінің мазмұны мен әдіснамасының, құрылымының өзгеруіне ықпал етіп отыр [1]. Мұндай өзгеріс бастауыш мектептен бастап, оқушының қоғам талабына сай біліммен қарулануына, қазіргі заманда әлемдік білім беру кеңістігіне көтерілуіне жол ашады. Бұл білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында айқын көрсетілген: оқу үрдісі өз бетінше білім алу және оны практикада қолдану қажеттігі мен дағдысын қалыптастыруға, танымның ғылыми тәсілдеріне мақсатты және жүйелі түрде баулуға бағытталады. Ал, ол оқытудың жаңа педагогикалық, ақпараттық жэне денсаулық сақтайтын технологияларын енгізу, білім беру бағдарламаларына сәйкес электрондық оқу басылымдарымен қамтамасыз ету, оқытуды ұйымдастыру қағидаттарын және оқушының білім-білікті, 3 дағдыны енжар "алушы" рөлін танымдық үрдістің белсенді субъектісіне өзгерту арқылы жүзеге аспақ. Қазіргі кезде ғылым мен практика жетістіктері негізінде танымдық әрекетті қалыптастыру мен дамытуға бағытталған білім беру, оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру мәселелері мен дүниежүзілік білім беру кеңістігіне кіру мақсатында дәстүрлі оқыту әдістемесінің білімді мемлекеттік стандарт деңгейінде толық меңгеруге кепілдік бермейтінін бастауыш мектеп тәжірибесі көрсетіп отыр. Ақпараттық қоғамда компьютерлік сауаттылықсыз және белгілі бір мәселелерді шешу үшін ақпараттық-коммуникациялық құралдарды пайдалану қабілетінсіз қазіргі ғылым, мәдениет, өндіріс, басқа да салаларда адамның шығармашылық істерін жүзеге асыру мүмкін емес.
Білім берудің негізі бастауыш мектепте қаланады. Ол туралы Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасында: "Бастауыш мектептің негізгі міндеті - баланың жеке басын бастапқы қалыптастыруды қамтамасыз ету, оның қабілеттерін анықтау жэне дамыту. Осы сатыдағы оқу мен тәрбие оң уәжді қалыптастыруға және оқу қызметін білуге, оқу, жазу, санаудың берік дағдыларын үйренуге, тілдік қарым-қатынастың қарапайым тәжірибесіне, өзін-өзі шығармашылық түрғыдан таныта білуге, мінез-құлықтың мэдениетіне, жеке гигиенаның және салауатты өмір салтының негіздеріне бағдарланады, сонысымен кейін негізгі мектептің жалпы білім беру бағдарламаларын меңгеруге база жасайды", - деп жазылған [2]. Қазіргі уақытта тәуелсіз Қазақстанда бастауыш білім жалпы орта білім беретін мектептің 1-4 сыныптарын қамтыса, 12 жылдық білім беру жүйесінде бастауыш саты 1-5 сыныптарды қамтымақ. Оқыту 5-6 жастан басталады. Сондықтан жоғарыдағы педагог-психолог ғалымдардың еңбектерін оқып зерделегенде, танымдық әрекетті бастауыш сыныпта қалыптастыру қажеттігі мен маңыздылығы бастауыш мектеп жасында бала зейінінің дамуы, ұшқыр да, шапшаң қабылдау, ашық ойлау, есте сақтау жолымен жүретіні көрінеді. Оқушының танымдық әрекеті деп оқылатын пән туралы теориялық білім алуға жэне есеп шығарудың жалпы амалдарын игеруге бағытталған оқу-танымдық жұмысы түсініледі. Оқу әрекеті қабылдау, ойлау, зейін, қиялдау сияқты психикалық үрдістердің дамуына әсер етеді. Ойлау әрекетінің міндетті құрама бөлігіне анализ, синтез, жалпылау, нақтылау, абстрактылау, салыстыру жатады. Бұл үрдістердің жетілмеуі тұтастай қарағанда оқушының ақыл-ой дамуын тежейді. Сондықтан оқушылардың тек қисынды ойлауын ғана емес, бейнелік ойлауын дамыту қажет, ол оқушыға жалпыланған білімді меңгеруге мүмкіндік береді. Бүл жерде бірдей жастағы балалардың жалпы ортақ қасиеттері туралы айтылғанымен, оның өзі әрбір оқушының сенім, дүниетаным, мұрат, бейімділік, қызығу, түрткі, қабілет, талғам, көзқарас арқылы сипатталатын тұлға екеніне сүйенуден шығады.
Білім беру жүйесінде оқу бағдарламалық өнімдерді пайдаланып, үлкен табыстарға жетуге болады. Оқу бағдарламалық өнімдерді пайдалану барысында оқушы екі жақты білім алады: біріншісі - пәндік білім, екіншісі - компьютерлік білім. Оқу бағдарламалық өнімдерді пайдалану оқушының өз бетінше шығармашылық жұмыс жасауына, теориялық білімін практикамен ұштастыруына мүмкіндік береді. Оқу бағдарламалық өнімдерге оқу технологиялары жинақталған. Мысалы: ойын арқылы оқыту, блокты оқыту, тірек-сигналдар арқылы оқыту, т.с.с. Оқу бағдарламалық өнім арқылы оқушы көптеген қосымша материал ала алады, осы алған мәліметтерін компьютерден көргендіктен есінде жақсы сақтайды, өз бетінше жұмыс жасау қабілеті қалыптасады. Осылайша жас ұрпақты оқытуда инновацияны пайдаланудың - шығармашылық жетістіктің негізгі көзі болып табылады.
Оқу материалдарын ұтымды игеруде оқу бағдарламалық өнімдердің атқаратын ролі зор. Оқу бағдарламалық өнімдерде теориялық тақырыптар кеңінен беріліп түсіндіріледі. Теориялық материалдар графикалық иллюстрация түріндегі әртүрлі суреттер, сұлба тәсілдер арқылы толықтырылып отырса, онда теориялық білімді оқып, көзбен көріп, түсіну және оны мида бекіту үрдістері бір уақытта өтеді және материалды қорыту үрдісі ұтымды болады.
Оқу бағдарламалық өнімдер дайындаудың педагогикалық ұстанымдар жүйесі оқытудың дидактикалық жүйесіне сәйкес келеді. Оқу бағдарламалық өнімдермен жұмыс істеу әрбір оқушының өз мүмкіндігін есепке ала отырып, оқып үйрену ісін жеке дара жүргізуге жол ашады. Оқу бағдарламалық өнімді құрастырған кезде оның мәтіндік ақпараттан көрі графиктік ақпараты көбірек қамтылуы керек, себебі ол оқушының ақпаратты тез әрі көрнекі түрде қабылдауына жағдай жасайды.
Бастауыш сынып оқушысы үшін көз алдында кескінделіп тұрған заттарды санау арқылы есеп шығару, мысал орындау, т.с.с оның ой-қиялын дамытып, жүйелі ойлауға үйренеді. Білім беру саласында оқу білім өнімдерін пайдалану оқушылардың танымдық белсенділігін арттырып қана қоймай, қисынды ойлау жүйесін қалыптастыруға, шығармашылықпен еңбек етуіне жағдай туғызады. Оқу бағдарламалық өнімнің кейбір элементтерін дәстүрлі оқулықпен салыстыратын болсақ, мынадай қорытынды жасауға болады:
* Оқу бағдарламалық өнімде мәтіндік ақпарат қысқа және тұжырымды болады. Бұл оқушының оқу материалын шапшаң меңгеруіне көмектеседі. Сонымен қатар, мұнда әріптердің түсін, типін өзгерте отырып, яғни виртуалды бейнелей отырып, маңызды тірек сөздерді айқын көрсетуге болады. Мұны кәдімгі оқулықта көрсету қиын, онда тек қисық, асты сызылған, қоюланған әріптермен белгіленуі мүмкін;
* Оқу бағдарламалық өнім өте көп көрнекі материалдар қамтылады.
Бұл көрнекіліктің дидактикалық мәнін ашады. Бастауыш сынып оқушылары қимыл мен қозғалыс арқылы берілген түсініктерді қызығушылықпен қабылдайды. Мұндай көрнекіліктің бәрін оқулықта беру мүмкін болмайды;
* Кәдімгі оқулықта тіптен берілмейтін бейнематериалдардың берілуі оқу бағдарламалық өнімдердің шоқтығын тағы да биікке көтереді. ЮНЕСКО мәлеметтері бойынша, оқушылар аудиоақпараттың 12 %-ын, көрген ақпараттың 25%-ын, ал аудиовизуалды ақпараттың 65%-ын қабылдайды. Олай болса, компьютерлердің мультимедиалық жабдықтарын пайдалана отырып жасақталған оқу бағдарламалық өнім оқушының оқу материалын жақсы меңгеруіне жол ашады;
* Оқу бағдарламалық өнім кәдімгі оқулықта берілуі қиын гиперсілтемелі ұғымдарды қамти алады. Ол материалдың кей сұрақтарды тез ашып, оқуға мүмкіндік береді;
* Кәдімгі оқулықта кітап беттерін белгілеу арқылы қайталай отырып, материалды толық түсіну мүмкін болса, оқу бағдарламалық өнімдерде келесі беттерге көшу әлдеқайда шапшаң жүреді. Қорыта келгенде оқу бағдарламалық өнімді пайдаланудың жолдары сабақтың ұйымдастыру кезеңінен басқа кезеңдерге қолдануға болатынын айтқым келеді. Әсіресе жаңа сабақты түсіндіру кезінде пайдаланса мұғалімге үлкен көмекші құрал болар еді. Әр тарауды өткен кезден кейін оқушылардың білімін тексеру үшін де пайдалану, балалардың есте сақтау қабілеттерін жақсартатынына сенемін.
Зерттеу обьектісі - - бастауыш мектепте қолданылатын оқу бағдарламалық өнімдерді, математика сабақтарында қолданылатын оқу бағдарламалық өнімдерді және Smart технологиясының бастауыш мектептерде қолдану процесстері.
Зерттеу пәні - бастауыш мектепте қолданылатын оқу бағдарламалық өнімдер түсінігі, математика пәні бойынша қолданылатын оқу бағдарламалық өнімдердің түрлері және Smart технологиясының бастауыш мектептерде қолданылуының ерекшеліктері.
Зерттеудің мақсаты: бастауыш сынып сабақтарында оқу бағдарламалық өнімдерді қолдану ұғымын толық зерттеу, математика пәні бойынша қолданылатын оқу бағдарламалық өнімдердің түрлері мен ерекшеліктерінің мәнін ашып көрсету, Smart технологиясының бастауыш мектептерде қолданылуының рөлін айқындау.
Зерттеудің міндеттері: бастауыш мектепте қолданылатын оқу бағдарламалық өнімдер ұғымын түсіндіру, математика пәні бойынша қолданылатын оқу бағдарламалық өнімдердің түрлері мен ерекшеліктеріне талдау жасау, бастауыш мектептерде қолданылатын Smart технологияларына сипаттама беру.
Өзектілігі: оқу бағдарламалық өнімді пайдалану арқылы сабақта техникалық құралдарды, дидактикалық материалдарды қолдану тиімділігі, мұғалімнің ақпараттық-коммуникациялық технологияны меңгеруі, оқушының пәнге қызығушылығы, білімнің тереңдігі, тексеру түрлері, бағалау, практикалық дағдыларды игеру мүмкіндігі артады. Оқу бағдарламалық өнімдерді қолдану барысында оқушылардың сабаққа деген қызығушылығының күрт артқандығы байқалады. Мұғалімдер де өздеріне қажетті әдістемелік, дидактикалық көмекші құралдарды молынан ала алады. Заман талабына сай жас ұрпаққа сапалы білім беруде оқу бағдарламалық өнімдерді сабаққа пайдалану - оқытудың жаңа технологиясының бір түрі ретінде қарастыруға болады.
Зерттеу құрылымы: кіріспеден, екі тараудан, қорытынды мен пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады. Кіріспеде зерттеуге алынған тақырыптың өзектілігі, зерттеу жұмысының обьектісі, пәні және мақсаты мен міндеттері баяндалады. Қорытындыда зерттеу нәтижелері мен тұжырымдары жаслып, зерттелген мәселе бойынша зерттеу перспективасы тұжырымдалады.
1 Бастауыш мектепте қолданылатын оқу бағдарламалық өнімдер
1.1 Бастауыш мектептегі оқу бағдарламалық өнімдерге шолу
ХХІ ғасыр - бұл ақпараттық қоғам дәуірі, технологиялық мәдениет дәуірі, айналадағы дүниеге, адамның денсаулығына, кәсіби мәдениеттілігіне мұқият қарайтын дәуір. Ғаламдасуға байланысты интернет жүйесін жетік меңгерген, әлемдік білімге сай, мәдениеті жоғары, жеке тұлға тәрбиелей алатын ұстаз болуы қажет. Осыған байланысты ХХІ ғасырда мұғалімге қойылатын талаптар зор екенін көреміз. Бүгінгі білім мазмұны мұғалім мен оқушының арасындағы байланысты субъективті деңгейде көтерудегі демократиялық бастамалардың барлығы мұғалімдер арқылы жүзеге асырылады. Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі Білім туралы Заңында Білім беру жүйесінің басты міндеті - оқудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық коммуникациялық желілерге шығу, ұлттық жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен тәжірибе жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау деп атап көсеткендей, қазіргі кезеңде әрбір мұғалімнің алдына қойылып отырған басты міндеттердің бірі - оқытудың әдіс - тәсілдерін үнемі жетілдіріп отыру және жаңа педагогикалық, ақпараттық технологияны меңгерту болатын [1]. Қазіргі таңда дәстүрлі оқыту әдістемесінің заман талабына сай толық білім беруге, меңгертуге кепілдік бермейтіндігін мектеп тәжірибесі көрсетіп отыр. Сондықтан жаңартылған әдістемелік жүйенің оқыту процесінде іске асу үшін оны технологияландыру қажеттілігі туады. Білім беру үрдісінде оқу бағдарламалық өнімдерді қолдану - жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы дамыта оқыту, дара тұлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын жүзеге асыра отырып, оқу-тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерінің тиімділігі мен сапасын жоғарылатуды көздейді. Оқу бағдарламалық өнімдердің, дәстүрлі қағаз кітаптардан айырмашылығы жанды болып келеді және педагогика ғылымдарының негізін салушы Ян Амос Каменский тұжырымдаған: Барлық мүмкін деген нәрселерді қабылдауды сезіммен жүзеге асыру керек, атап айтқанда: қабылдау үшін көруді, көзбен; естуді есту қабілетімен; иістерді иіс түйсігімен; дәмге тиістіні дәммен; түйсікке қатыстыны түйсіну жолымен. Егер қандайда болмасын затты бірнеше сезіммен қабылдау керек болса, бірнеше сезімді салу дидактиканың алтын ережелеріне сәйкес келеді
Мұғалімдердің өз пәнін оқыту барысында оқулықтағы материалды құрғақ баяндауы, оқулықты пайдалануы қазіргі заман талабын қанағаттандырмайды. Сондықтан қазіргі ақпараттандыру қоғамында қызықты да тартымды етіп, бейнелі түрде түсіндіруге арналып жасалған бұл оқулықтарды пайдаланбай алға жылжу мүмкін емес. Білім берудің кез-келген саласында оқу бағдарламалық өнімін пайдалану оқушылардың танымдық белсенділігін арттырып қана қоймай, логикалық ойлау жүйесін қалыптастыруға, шығармашылықпен еңбек етуіне жағдай жасайды. Заман талабына сай жас ұрпаққа сапалы білім беруде оқу бағдарламалық өнімдерді сабаққа пайдалануды - оқытудың жаңа технологиясының бір түрі ретінде қарастыруға болады. Кез келген сабақта оқу бағдарламалық өнімді пайдалану оқушылардың танымдық белсенділігін арттырып қана қоймай, логикалық ойлау жүйесін қалыптастыруға, шығармашылықпен еңбек етуге жағдай жасайды. Әр сабаққа арналған бейне көрініс және оқу бағдарламалық өнім сыныпқа сабақ бергенде өте тиімді, мұғалім көп ізденбей дайын сабақтарды өз жұмысында пайдалануға толық мүмкіншілігі бар. Оқу бағдарламалық өнім дегеніміз - мультимедиялық оқулық, сондықтан әрине, электрондық оқулықтың құрылымы сапалы және жаңа деңгейде болуы тиіс. Оқу бағдарламалық өнім сонымен қатар, оқушының уақытын да үнемдейді, оқу материалдарын іздеп отырмай, өтілген және оқушының ұмытып қалған материалдарын еске түсіруге көп ықпал етеді. Оқу материалын бірнеше рет көре алу мүмкіндігі балалардың жеке басының ерекшелігіне сай: біреулеріне өмір бойы есте сақтап қалу үшін бірақ рет қарап шығу жеткілікті, екіншілеріне - материалды бірнеше рет қарап шығу қажет. Бұның барлығы мүмкін, өйткені оқушы оқу бағдарламалық өніммен жеке жұмыс жасайды. Ал бұның мұғалімге көмегіне келер болсақ, оқу материалы түгелдей көркемделген [7;15]. Мұғалімге көрнекі дидактикалық құралдарды даярлау қажет емес. Көркемделуі кәсіби деңгейде орындалған. Оқу бағдарламалық өнімдер дыбысталған, оларда оқушының жауаптары елеусіз қалмайтын шынайы қарым-қатынастың элементтері бар. Оқушы мәтінді оқып қана қоймай, сонымен қатар тапсырмаларды орындай және сұрақтарға жауап бере отырып оқу үрдісінің белсенді қатысушысы болады. Тақырыпты меңгермеген балалар болмайды. Олар әр түрлі жағдайға байланысты: - - бірнеше сабақты жіберіп алуы; - жаңа материалды тыңдамай, түсінбей қалуы; - бірдей ойды түсінбей қалуы, осының барлығы жиналып қала береді. Оқу бағдарламалық өнімдер мұндай қарама-қайшылықтарды жоққа шығарады, олар оқушыға оқу материалына жугінуін қаншалықты қажет етсе, соншалықты мүмкіндік береді. Ол бір тапсырманы, оның ең жақсы нәтижесіне жеткенше орындауы мүмкін. Оқу бағдарламалық өнімді қолдану барысында қолдану барысында кемшін тұстары да кездеспей қоймайды. Олар: психологиялық- педагогикалық талаптардың, пәнаралық байланыстардың, оқушының жеке ерекшеліктерін, денсаулық жағдайын және оқып үйренудегі мамандық бойынша бағыты ескерілмей қалуы.
Сабақтың қызықты және тиімді өтуі мұғалім мен оқушылардың бірігіп жұмыстануына байланысты екені жасырын емес. Әрбір сабақ - - бұл әрдайым және міндетті түрде болатын қарым-қатынас үрдісі. Танымдық үрдісті әрдайым мұғалім басқарады. Нақ өзі ғана жұмыс процессін құрастырады: мақсат қояды, оқушылардың оқу барысындағы әрекеттерін ұйымдастырады, оларды әрекет етуге ынталандырады, осы іс-әрекеттерді түзеп отырады, қорытынды нәтижеге дейін жеткізеді. Қарым қатынас сипаты мұғалім мен оқушы арасында мүлде қарама қайшы қарым қатынас стилін құруы мүмкін. Бір педагогикалық ұжым арасында мұғалімдердің оқушыларға және өзінің жұмысына деген түрлі қарым қатынас сипаттары көп кездеседі. Бір мұғалім оқушының онымен кездесуін күткенін, оның сабақтарын асыға күткенін және сол үміттің ақталғанын армандайды.Сол себепті, көп тәжірибелі бола тұра мұғалім әрбір сабаққа дайындалады және сыныпқа кірген сайын қобалжуды сезінеді. Бұл оның оқушыларға деген сыйлы және құнды қарым қатынасы жайлы айтады. Басқа бір мұғалім сабақта өзінің ерекше логикасымен, дәлелдемелерімен, сөзімен және тақырыпты жетік меңгергендігімен таңқалдырып, бірақ оқушылардың жұмысынан тек теріс тұстарды іздеп отырады: олар еріншек, үйде сабақтарын нашар оқиды және жауап берген кезде қателеседі. Бұндай ахуал оқушының оқуға қызығушылығын сөндіріп, ішкі жан дүниесінде қиын процесстерді оятады. Кейбір оқушыларда бұндай қарым қатынас қорқыныш, қорқақтық сезімін оятады. Ал басқа бір оқушыларда ашушаңдық, мұғалімге, сабаққа, мүмкін оқуға, жалпы мектепке деген ашық жеккөрініш, шамданған сарын, мұғалімді тепе теңдіктен шығаруға ұмтылыс әрекеті пайда болады. Бұндай ахуалда болып жатқан үрдістерді оң деп санай алмаймыз, олар оқуға деген қызығушылыққа кері әрекет етеді. Оқушымен біріккен жұмыста мұғалім - - - субьект, ал оқушы - - обьект болып табылады. Дегенмен, егер мұғалім оқушылардың жұмысын әрдайым қатал басқарып отырса, ол оқушының тұлғалық қасиеттерін қалыптастыру мақсатына жетпес еді. Оқушы өзінің танымдық жұмысында тек обьект ретінде ғана бола алмайды. Оқу оның белсенді позициясына байланысты. Ал жалпы оқу барысы егер, мұғалім мен оқушылар арасындағы субьектаралық қарым қатынасқа құралған болса, әрдайым жемісті нәтижелер береді. Сол себепті білім алуда оқушының танымдық позициясын қалыптастыру - - бүкіл оқу процессінің басты міндеті [8;25]. Бұл жағдайда мұғалімге әрдайым оқу бағдарламалық өнімдер көмекке келеді. Оқу бағдарламалық өнімдер - бұл мақсатқа бағытталған, мұғалім мен оқушылардың арасында дамуға оңтайлы жағдай орнататын субьектаралық ара қатынас тәсілдері. Оқу бағдарламалық өнімдердің мағынасын анықтайтын түйінді түсінік болып өзара әрекеттестік танылады. Педагогикалық өзара әрекеттестік мұғалім мен оқушының біріккен жұмыс процессін білдіреді.
Ол қатысушылардың жұмыс барысындағы қарқынды қарым қатынасының жоғары дәрежесімен, өзара жұмыс алмасуымен, олардың ауысуымен және әралуан түрімен, нысанасымен және әдісімен, бір мақсатқа бағытталған рефлексиясымен сипатталады. Оқу бағдарламалық өнімдерді педагогикалық өзара әрекеттестіктегі жетекші функциялары бойынша саралауға болады: қолайлы ахуал тудырудың әдістері, өзара жұмыс алмасуын ұйымдастыратын әдістер, шығармашылық мағынасын ұйымдастыратын әдістерін, рефлексивтік жұмысты ұйымдастыру, интегративтік әдістер (интерактивті ойындар). Бастауыш мектеп балаларына жоғары эмоционалдық, көңіл-күйдің тез ауысуы тән. Сондықтан барлық және әрбір оқушыны ортақ жұмысқа жедел қосу, стресс пен шиеленісті жою үшін қолайлы ахуал тудыру тәсілдері болады: Шырмау, Комплимент, Бұл жақсы, Есімді аллитерациялау, Орынмен ауысу. Соңғы тәсіл рефлексия мақсатында қолданылуы мүмкін. Жұмыстармен ауысуды ұйымдастыратын әдістер мұғалім мен оқушылардың жеке және топтық жұмысының қосындысын білдіреді. Бұл 1-2-4, Тізбек, Аквариум тәсілдері. Ойлау жұмысын ұйымдастыратын әдістер: олардың негізінде оқушылардың ойлау жұмысын ынталандыру жатады. Бұл Төрт бұрыш, Сұхбаттасты ауыстыру, Шифровка, Сұрақтар тақиясы. Шығармашылық мағынасын ұйымдастыратын әдістер - бұл оқушылар мен мұғалімнің өздері үшін жаңа мағыналарды, заттар мен құбылыстар мазмұндарын саналы түрде жасауы. Бұнда мынадай әдістер кіреді: Сөйлеу минутасы, Әліппе, Винегрет, Сұрақтар тақиясы. Рефлексия оқушының өз білімін, тәртібін және өз тәжірибесінің жағдайын талдауының нәтижесі мен процессі болып саналады. Рефлексиялық жұмыс әдістеріне мына әдістер жатады: Жаттығу, түйінді сөз, Қорытынды шеңбер. Интегративті әдістер (интерактивті ойындар) интерактивті әдістердің барлық функциялары бірігетін, өзара әрекеттестік тәсілдері болып табылады. Интерактивті режимде сабақтар топтамасын, сыныптан тыс шараларды және жеке сабақтарды өткізуге болады. Бұл балаға өзімен өзі болуға, өзінің қабілетін көрсетуге, фантазияларын іске асыруға, еркін және табиғи болуға мүмкіндік береді. Оқу бағдарламалық өнімдер бастауыш мектеп оқушыларының танымдық жұмысын жақсартады. Олардың басты мақсаты - диалогті қамтамасыз ету, оқу материалын ұсынуда монологты жою. Оқу бағдарламалық өнімдерді қолданудың жағымды тұстары неде? Ең бастысы - - мұғалімнің ролі өзгереді, ол орталықтанған болудан қалады. Педагог тек оқу процессін реттеп және оны жалпы ұйымдастырумен айналысады: алдын ала керекті тапсырмаларды дайындайды және талқылауға тақырыпты немесе сұрақтарды дайындайды, белгіленген жоспардың орындалу тәртібі мен уақытын бақылайды.
Бұндай оқу қарым қатынасы жағдайларында қабыл алу дәлдігі жоғарылайтындығы, есте сақтау жұмысының нәтижелілігі артатындығы, назар тұрақтылығы қарқынды дамитындығы және оны бөлу қабілеті артатындығы психологтармен анықталған болатын. Оқу бағдарламалық өнімдер балаға тек оқуға ғана емес және өмір сүруге де көмектеседі. Олардың қолданылуымен өткізілген сабақтар ешқашан да сұр және іш пысарлық болмайды, олар балалардың шығармашылық және интеллектуалдық жүгін арттырады. Жаңа білім туралы заң қазақстандық мектептерге оқу бағдарламалық өнімдерге көшуге толық мүмкіндік береді. Кітапхана қорлары өзіндік медиорталықтарға айналуда (электрондық мектеп кітапханалары), оқу басылымдарымен және оқу құралдарымен жабдықталуда. Оқу бағдарламалық өнімдер (ОБӨ) және электрондық білім беру қорлары (ЭББҚ) мектептің ақпараттық білім беру ортасының басты құрамдарының бірі болып танылуда. Оқу бағдарламалық өнімдерді қолданумен өтетін оқу процессін тиімді ұйымдастыру поцесске қатысушылардан жаңа құзыреттерді меңгеруді және білім берудің заманауи нысандары мен әдістерін біріктіре отырып белсенді қолдануды талап етеді. Оқу бағдарламалық өнімдерді қолдану арқылы өтіп жатқан жаппай апробация толқынында жақсы нәтижелерге қалай қол жеткізу керек екенін барлығы бірдей біле бермейді. Қағаз оқулықтарды ауыстыруда алынатын экономикалық пайданы, мектеп сөмкесінің салмағынындағы айтарлықтай өзгерістерді және сыныпта оқу бағдарламалық өнімдердің болу фактісін ғана емес, 21 ғасырға сай білім беруге негізделген оқу процессін жаңадан ұйымдастыруды сезіну үшін не нәрселерге назар аудару қажет [14;35]. Өңірлік қаражатты тиімді пайдалануда, оқу бағдарламалық өнімдерді ендіру үшін қолайлы жағдай тудыруда және аймақ деңгейінде сәтті тәжірибені көбейтуде білім беруді басқару органдарының рөлі сыни тұрғыда болғанымен, барлық баяндаулар жобаның қолданбалы сипатына, яғни олардың мектеп деңгейінде жүзеге асуына негізделетін болады. Сонымен, оқу бағдарламалық өнімдерді ендірудің маңызды элементтері болып жобаға жиынтық пен жүйелілік тәсілдері және мектептегі білм беру процессінің барлық қатысушыларына бағдарлану болып табылады. Жеңілдеу болу үшін, оқу бағдарламалық өнімдерді ендіру жобаларымен жұмыстың екі бағытын бөліп қарастырайық: Барлық жоба қатысушыларына қажет құзыреттілікті саралау мен мектеп пен сынып үшін жұмыс үлгілерін таңдау. Оқу бағдарламалық өнім жобаларын ендіру сатыларын қалптастыру, процесске қажет құрылымды анықтаудан (оқу бағдарламалық өнім жобасының жоспары, инфрақұрылымды құру және қатысушылардың біліктілігін жоғарылату, бақылау (мониторинг) мен тиімділікті бақылау) жобаны сүйемелдеу мен дамытуға дейін.
oo Оқу үрдісінде оқу бағдарламалық өнімдерді тиімді пайдалануды көздейтін жұмыс барлық процесс қатысушыларынан ақпараттық коммуникациялық технологияларды пайдалану құзыреттілігінің белгілі бір деңгейін талап етеді. Басты роль жобаның қалай жүзеге асатыны жайлы шешім қабылдайтын және оның бастамашы үшін барлық қажетті құралдармен қамтамасыз ететін мектеп әкімшілігіне бөлінеді. Оқу бағдарламалық өнімдердің ендіруі мен қолданылуының барлық кезеңдеріне қатынастын қатысушылар қатарына мыналар жатады: 1) техникалық мамандар 2) кітапхана қызметкерлері 3) мұғалімдер Ақпараттық коммуникациялық технологиялар жобаларын ендірудің бастапқы кезеңі болып көбінесе қатысушылардың ақпараттық коммуникациялық дайындығы болып табылады. Бірақ, неге үйрету керек, бұл жағдайда қандай құзыреттіліктер қажет деген сұрақ туындайды? Оларды анығырақ қарастырайық. Техникалық мамандар мен мектеп әкімшілігіне мектеп және жеке сынып ауқымында түрлі оқу бағдарламалық өнімдерді және электронды білім беру қорларын қолдану процессін ұйымдастырумен байланысты бірқатар тапсырмаларды орындау қажет. Олардың құзыреттеріне жатады: Түрлі программалық платформалы құрылғыларға оқу бағдарламалық өнімдерді дистрибуциялауды қамтамасыз ету, орнату және басқару;
oo Административтік қолданушылар серверінде ақпараттық коммуникациялық технологияларға және оқу бағдарламалық өнімдерге кіру жүйесін ұйымдастыру.
oo Сервер мен жергілікті желінің жұмыс жасау қабілетін қамтамасыз етіп отыру;
oo Оқу бағдарламалық өнімнің жұмыс жасауына қажет жаңартулар мен қосымша бағдарламалық жасақтаманы орнату;
oo Мектеп пен сыныптың ақпараттық білім беру ортасындағы білім беру поцессін басқаратын жүйелермен жұмыс жасау;
oo Түрлі оқу бағдарламалық өнімдерді қолдану барысында туындаған тхникалық мәселелерді анықтап, оларды шеше білу. Негізгі ақпараттық коммуникациялық технологияларды еркін меңгеру құзыреттілінен бөлек, оқулықтармен тікелей жұмыс жасайтын мұғалімдер мен кітапхана қызметкерлеріне мектепке оқу бағдарламалық өнімдерді ендіру кезінде оларға байланысты қосымша дағдылар қажет. Негізгі құзыреттеріне жатады:
Негізгі компьютерлік сауаттылық, яғни, офистік қолданбалы программаларды (мәтіндік редакторларды, электрондық кестелерді, презентацияларды дайындау үшін қажет программаларды) білу.
Жеке ақпараттық кеңістікті және операциялық жүйенің графикалық интерфейсін ұйымдастыру әдістерін меңгерген болуы шарт.
Негізгі сервистармен және Интернет желісінің технологияларын меңгерген болуы тиіс.
Офистік технологиялар арқылы әдістемелік мәліметтерді және жұмыс құжаттарын дайындау тәсілдерін меңгерген болуы керек.
Кітапхана қызметкерлері мектеп жобалары шеңберінде оқушыларға оқу бағдарламалық өнімдерді қолдануға байланысты кеңес бере алады, оқушылардың компьютерлеріне оқу бағдарламалық өнімдерді дистрибуциялау, тапсырмасын шешіп, оқушыларды оқу бағдарламалық өнімді пайдалану ережелерімен, уақытымен және т.б. таныстыра алады.
Бұдан бөлек, олар мыналарды білуі қажет:
Білім беруде Интернет жүйесін қолданудың құқықтық негіздерін білуі тиіс.
Белгілі бір тапсырмаларды тиімді шешу үшін мәліметтерді түрлендірім рәсімдеуі, қолда бар қайнар көздерінен жеке өзінің мәліметтерін дайындау алуы керек.
Жеке өзіндік цифрлық портфолиосын қалыптастыруы тиіс
Виртуалды ақпараттық кеңістікте жұмыс жасау дағдылары болуы тиіс.
Оқу бағдарламалық өнімдер қорына және электронды каталогтарға бас көз болуы тиіс.
Өзінің жеке жұмыс орнын автоматизациялау үшін түрлі бағдарламалық өнімдер мен қосымшаларды қолдана білуі керек.
Біраз уақыт тасада болған жұмысшылар үшін бұл үлкен көлекді дағдылар болып саналады. Сонымен қатар, олардың мансаптық дамуы үшін жұмыстарында оқу бағдарламалық өнімдер мен программаларды қолдануға көп уақыт бойы көңіл бөлінбей келді.
Педагогтардың қосымаша құзыреттілік тізімі одан да көп. Мұғалім сонымен қатар, өздері қолданатын оқу бағдарламалық өнімдермен және түрлі ресурстармен жұмыс жасай алуы, оқу бағдарламалық өнімді қолданумен байланысты жұмыс жасау әдістері мен технологияларды меңгеруі тиіс, білім беру ортасының өзгеріп отыратын шарттарына дағдылануы тиіс.
Педагогтық құзыреттілік тізіміне келесі дағдылар жатады:
:: Тиімді бағдар беру және оқу бағдарламалық өнімдерден мәліметтер мен ресурстарды тиімді іздеуді ұйымдастыру;
:: Оқу бағдарламалық өнім құрылымдарымен интерактивті режимде жұмыс жасау (оқу дәптерлері, интерактивті тапсырмалар, тесттер және т.б.);
:: Демонстрациялармен және мультимедиялық нысандармен жұмыс жасау;
:: Тапсырма үзіділерін және оқу бағдарламалық өнімдердің керекті ресурстарын сақтау;
:: Егер мүмкін болса, оқу бағдарламалық өнім ортасында қосымша ресурстарды жинау құралдарын пайдалану;
:: Сабаққа керек ресурстарды модельдеу ортасындағы интерактивті мультимедияда (егер бұл оқу бағдарламалық өнімде болса) әзірлеу.
Бұдан басқа, мұғалім мыналарды жасай алуы керек:
:: 1 оқушы: 1 компьютер үлгісіндегі білім беруді ұйымдастыруы және жоспарлауы тиіс, себебі оқушылар оқу бағдарламалық өнімдермен жеке компьюретлері арқылы жұмыс жасайды.
:: Сыныпта оқу процессін басқару жүйелерін қолдануы тиіс.
:: Заманауи педагогикалық технологиялар тәсілдері мен әдістемесін (аралас білім беру, дистанциондық білім беру, жобалау тәсілдері т.б.) қолдана білуі тиіс.
:: Заманауи білім беру технологияларының даму үрдісі актуалды және оқу бағдарламалық өнім жобаларына, олардың артықшылықтарын айқындап және қосымша білім беру ресурстары арқылы олардың мүмкіндіктерін кеңейте отырып жақсы үйлесімдік табады. Оқу бағдарламалық өнім жобаларын ендірумен бірге қолданылатын технологиялардың үлгілері келесідей болуы мүмкін:
:: 1 оқушы: 1 компьютер мобильді білім беру. Оқушыларды жеке құрылғылары арқылы оқу бағдарламалық өнімдерге кіру мүмкіндігін береді;
:: Дистанционды білім беру. Оқушы мен мұғалімге оқу тапсырмаларын орындау барысында дистанционды қарым қатынас орнатуға мүмкіндік береді;
:: Аралас білім беру. Сыныптағы күндізгі оқу процессі мен оқу бағдарламалық өнімді пайдалануға сай келетін, бұрмаланған сынып үлгісін қосқанда онлайн оқытуды біріктіре алады. Бұрмаланған сынып оқушылардың оқу материалды сабаққа дейін оқуын меңзейді, мысалы үйде. Өз кезегінде сабақ практикалыққа айналады. Мұғалім уақытының көп бөлігін оқушылармен жұмыс жасауға, соның ішінде жеке жұмыс жасауға арнайды. Мұғалімге білім беруді басқару жүйесін қолдану сыныпта тиімді оқытуды ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Мысалы, Intel(R) EducationSoftware пакетіндегі сыныпты басқару жүйесі.
:: Бұлтты технологиялар. Оқушылар мен мұғалімдер мектептің ақпараттық білім беру ортасы болып табылатын түрлі желілік сервистерді қолданады. Бұлтты технологияларды пайдалану оқушылар мен мұғалімдердің дербес ортасын құру көмектеседі және оқу бағдарламалық өнімді қолдану кезіндегі ортақ жұмысты тиімді ұйымдастыруға мүмкіндік береді.
Білім беру процесінде оқу бағдарламалық өнімді ақпараттық білім беру құрылымдарымен бірге пайдалану мынадай мүмкіндіктер береді: Оқушылар мен мұғалімнің мобильді құрылғылары және ақпараттық коммуникациялық технологиялар негізіндегі өзге де құрылғылардың арқасында оқу процессін басқару. Оқушының оқу материалын игерудегі нәтижелері туралы ақпарат негізінде әрбір оқушыға қолдау көрсету.
Оқушылар арасындағы серіктестік, коммуникативтік қасиеттерді арттыру үшін қатысушылар арасындағы желілік ара қатынасты ұйымдастыру. Оқу бағдарламалық өнім де қазақ оқулық тәрізді оқушы үшін жеке құрал болып табылады.
:: Оқу бағдарламалық өнімді үздіксіз пайдаланудың, әсіресе сыныптағы әрбір оқушының оқу бағдарламалық өніммен жұмысы кезіндегі маңызды шарты болып интернетке қосылусыз қолдану мүмкіндігі саналады. Әліппе дистрибуциялық жүйесі оқу бағдарламалық өнімді оффлай-режимде пайдаланылады және мектептің ақпараттық білім беру ортасымен тез бірігеді. Сонымен қатар, егер интернет болса, оқу бағдарламалық өнім жаңарып, ал бақылау және тест нәтижелері құрылғыға жіберіліп отырады.
1.2 Математика пәні бойынша қолданылатын оқу бағдарламалық өнімдерге талдау
Жалпы білім беру саласының алдына қойылған мақсат ең алдымен, бірінші кезекте математикалык білім беру сапасын арттыру мәселелеріне келіп тірелетіні баршаға анық. Ежелгі замандардан-ақ, Евклидтің ... геометрияда патшалар жүретін жол жоқ! -- деген нақты сөздерінен бастау алатын, математикалық білім мен біліктілік сапасын арттыру мәселелері бүкіл әлем математиктерін толғандырып келетін өте күрделі және аумақты мәселе. Ежелгі замандардан бері математиканың алар орны, оның ғылым мен техниканың қарқынды дамуына қосар үлесі, жас жеткіншектерді тәрбиелеудегі маңыздылығы аз айтылған жоқ [25;102]. Ең алдымен мектептегі математиканы оқытудың негізгі мақсаттарына тоқталайық:
:: Математика -- ғылым болмысынан балама ұғымдар. Сондықтан да математика барлық ғылымдардың логикалық негізі -- күре тамыры ретінде қарастырылады;
:: Математика, ең алдымен оқушылардың дұрыс ойлау мәдениетін қалыптастырады, дамытады және оны шыңдай түседі;
:: Математикалық тілде тілдесу (ауызша және жазбаша) қабілетін қалыптастыру арқылы оқушыньщ сөз коммуникациясын, яғни сөйлеу мәдениетін дамытады;
:: Математика әлемде болып жатқан түрлі құбылыстарды, жаңалықтарды дұрыс қабылдап, түсінуге көмектеседі;
:: Математиканың болашақ тұлғаны моральдық, эстетикалық және этикалық тұрғыдан да тәрбиелік мәні бар. Ғылымның көптеген өзге салаларында, мәселен гуманитарлық сала-ларындағы ғылыми пікірталастар да шамамен осы көрсетілген үлгі бойынша өрбиді, тек мұнда келтірілген дәйектемелер арнасы жіңішкелеу, әдетте то-лығырақ болып келеді. Дегенмен, бұл дәйектерді барлық мүмкін жағдайларда мәселені толық шешетіндей, ешбір күмән туғызбайтындай, енді қайтып бұл мәселе төңірегінде пікірталастар болдырмайтындай етіп келтіру мүмкін бола бермейді. Ал математикада жағдай мүлде өзгеше. Мұнда абсолютті толық емес, аз да болса күмәндылыққа жол алдыратын дәйектемелерді қате ретінде қарастырып, оны қабылдамайды. Математиканы оқып үйрену барысында, мысалы, 2-сыныптан бастап оқушы алғаш рет осындай, дәйектемелерге деген катаң талаппен танысады. Бұл математикалық қатандық алғашында оқушыны таң калдырады, сескендіріп, оны өзінен шеттете бастайды. Осы қатандық оқушы үшін шектен тыс қазбалаушылық болып, қажетсіз дүние боп көрінеді. Менің ойымша, 2 сыныптан бастап, яғни математикалық дәйектемелерге деген талаптары жүзеге аса бастағаннан бастап төменгі сыныптарда тек 5-ке окып келе жатқан оқушылардың көпшілігінің математикалық үлгерімі 4-ке, ал кейде қарсылық ретінде 3-2-ге құлдырап кетеді.
Басқаша айтканда, төменгі сыныптардағы дарынды оқушылардың (олардың үлесі 20% болатыны дәлелденген) басым көпшілігін тап осы кезден бастап жоғалта бастаймыз. Олай болса, осындай ұғынбаушылық, жете түсінбеушілік туындаған сайын мұғалім шәкірттеріне математикалық теория, анықтама, теорема, дәлелдеу сиякты категориялардың мәнін ашып, оны ұғындырудан жалықпауы қажет. Барлык оқушылар бірдей дәрежеде, бір-екі рет түсіндіргеннен бұл күрделі, аса маңызды категориялардың мәнін, мағынасын бірден ұғына қоймайды. Мұны түсіндіруге арнайы сабақтар арнауға болмайды, өйткені ондай арнайы сабақтар өз максатына, көздеген нәтижесіне жете алмайды және жетуі мүмкін емес. Мұндай әңгіменің әсерлілігі, ұғынымдылығы кажетті ситуациялар туындағанда ғана болады және олар 2-3 минуттық, әрі кетсе 5 минуттық көлемде болса жеткілікті. Жас шамасына байланысты, окушылардың осы кезеңдегі физиологиялык ерекшеліктері (ойын баласы да емес, бозбала да емес шақтары) салдарынан олардың ұзақ мерзімді зейін қойып тындай білу, оқи және жаза білу бейімділіктері тым төмен деңгейде болады. Сондықтан және аптасына 2 рет алгебра және 2 рет геометрия пәндерінен сәйкес са-бақтардың арасы кемінде 3-4 күн болғандықтан, оқушылар бір сабақта өтілген, түсіндірілген материалдарды келесі сабакка дейін естеріне сактай алмай, үй тапсырмаларын орындамауды (түсінбегендіктен) дағдыға айналдыра бастайды және оған көпшілігінің еттері де үйрене бастайды. Мұндай оқушылар өзге оқушылардың үлгерімдеріне де кері тартпа әсер етеді [27;104].
Оқу бағдарламалық өнімдерді математика сабақтарында қолдану көрнекіліктің және жұмыстың тез орындалуы (жазбаша жұмыстың болмауы) арқасында материалды игеруге уақыт үнемдеуге мүмкіндік береді. Интерактивті режимде оқушылардың білімдерін тексеру оқытудың тиімділігін арттырып, тұлғаның барлық потенциалын, танымдық, моральды-адамгершілік, шығармашылық, коммуникативтілік және эстетикалық мүмкіндіктерін іске асыруға көмектеседі, оқушылардың зияткерлігін, ақпараттық мәдениетін дамытуға әсер етеді. Мысалға, Үлестер, жай бөлшектер және олардың қасиеттері, Пропорция тақырыбын, сол сияқты Геометриялық фигураларды өлшеу және Градустық өлшем бірлігі берілген бұрышты салу сияқты тақырыптарына арналған сабақтарды компьютердің көмегімен өткізген өте тиімді.
Нақты бағдарламалық өнімді жасау мен қолдану технологиясы жеке-дара және топтық оқыту сияқты әртүрлі әдістерді қолдана отырып, оқытуды іске асыруға мүмкіндік береді. Сонымен қатар олар оқу бағдарламалық өнімдерді пайдаланып оқытудың басқа да формаларын ұйымдастыруға мүмкіндік туғызады. Ұсынылатын аспаптар жиынтығы оқыту мазмұнының құрылымын қандай да бір тәсілмен қалыптастырып, әртүрлі типті сабақтарды ұйымдастыруға жол ашады.
Оқу бағдарламалық өнімдер шеңберінде оқыту үрдісіне нақты бағдарламалық өнімді ендіру мен қолданудың тиімділік деңгейін, әдістемелік толықтығын өнімнің аспаптар жиынтығы анықтайды. Оқу бағдарламалық өнімдерді математика сабақтарында қолдану уақытты үнемдейді, оқушылардың түрткісін (мотивациясын) және оқу-танымдық үдерістің тиімділігін арттырады [13;98]. Оқу материалдарын ұтымды игеруде оқу бағдарламалық өнімдердің атқаратын рөлі зор. Мысалы, қазіргі таңда қаламыздағы кейбір қарапайым мектептердің де математика кабинеті компьютерлермен жабдықталған. Сондықтан бұндай жабдықталған сыныптарда сабақ оқу бағдарламалық өнімдерді пайдаланбай өткізілсе, алға жылжу өз дәрежесінде болмайды. Оқу бағдарламалық өнімдерде теориялық тақырыптар кеңінен беріліп түсіндіріледі. Теориялық материалдар графикалық иллюстрация түріндегі әр түрлі суреттер, сұлба тәсілдер арқылы толықтырылып отырса, онда теориялық білімді оқып, көзбен көріп, түйсіну және оны мида бекіту үрдістері бір уақытта өтеді және материалды қорыту үрдісі ұтымды болады. Оқу бағдарламалық өнімдер - ғылыми негізде дайындалған педагогикалық ақпараттық өнім. Сонымен қатар оқу бағдарламалық өнім дайындалған педагогикалық ұстанымдар жүйесі оқытудың дидактикалық жүйесі сәйкес келеді. Электрондық оқулықтармен жұмыс әрбір оқушының өз мүмкіндігін есепке ала отырып, оқып үйрену ісін жеке дара жүргізуге жол ашады. Оқу бағдарламалық өнім - оқу пәнінің негізгі ғылыми мазмұнын қамтитын компьютерлік технологияға негізделген оқыту, бақылау, модельдеу, тестілеу т.б. бағдарламалардың жиынтығы. Оқу бағдарламалық өнімдер жай ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz
Реферат
Курстық жұмыс
Диплом
Материал
Диссертация
Практика
Презентация
Сабақ жоспары
Мақал-мәтелдер
1‑10 бет
11‑20 бет
21‑30 бет
31‑60 бет
61+ бет
Негізгі
Бет саны
Қосымша
Іздеу
Ештеңе табылмады :(
Соңғы қаралған жұмыстар
Қаралған жұмыстар табылмады
Тапсырыс
Антиплагиат
Қаралған жұмыстар
kz