Әлеуметтік мемлекеттің тарихи-теориялық ойларының негіздері

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 69 бет
Таңдаулыға:

2021 Әлеуметтік мемлекеттің тарихи-теориялық ойларының негіздері

Мазмұны

Кіріспе . . . 6

1 Әлеуметтік мемлекет ұғымына жалпы құқықтық сипаттама . . . 10

1. 1 Әлеуметтік мемлекет түсінігі . . . 10

1. 2 Әлеуметтік мемлекеттің мәні, мақсаты және орындайтын

қызметтері . . . 19

2 Әлеуметтік мемлекеттің тарихи теориялық идеясының пайда болуы және қалыптасуы . . . 27

2. 1 Әлеуметтік мемлекеттің тарихи теориялық идеясы: түсінігі және ерекшеліктері . . . 27

2. 2 Әлеуметтік мемлекеттің тарихи теориялық ойларының негізінде, әлеуметтік мемлекетті құру жолдары . . . 38

3 Қазақстан Республикасындағы әлеуметтік мемлекет құрудағы басты мәселелер . . . 42

Қорытынды . . . 57

Пайдаланған дерек көздер тізімі . . . 62

Кіріспе

Қазақстанда бүгінгі таңда әлеуметтік - экономикалық жаңару мен саяси демократияландырудың жаңа кезеңіне қадам басқалы тұр. Еліміз тәуелсіздік алған жылдардан бері, мемлекетіміз әлеуметтік бағытқа үлкен мән беріп келеді, себебі біз нарықтық әлеуметтік бағытты таңдадық.

Зерттеу тақырыбының өзектілігі Қазақстан республикасының реформасының негізгі мақсаттарының бірі - әлеуметтік мемлекет құру. Бірақ мұның мәнін кез-келген қарапайым адамның түсіндіріп беруі мүмкін емес. Себебі, ұсынылған идея бұқара халықтың қоғамдық санасында, күнделікті өмірінде өте төменгі деңгейде тараған. Қалай дегенде де бұқара халық белгілі бір дәрежеде, әлеуметтік мемлекет дегеніміз не, оның қасиеті, белгілері, өзіне тән ерекшеліктері, қызметі туралы ңақты білуі қажет. Сондықтан, әлеуметтік мемлекет құру жолындағы қоғам үшін дипломдық жұмыстың таңдалған тақырыбы өзекті де маңызды екендігі айқын көрініп отыр.

Проблеманың ғылыми өндеу дәрежесі. Әлеуметтік мемлекетті зерттеуінің кейбір қырлары жекелеген оқулықтарда, түсініктемелерде, ғылыми мақалаларда және басқа да арнайы әдебиеттерде жарық көрді.

Әлеуметтік мемлекеттің болуы және қызметі мынандай қоғамдық қүбылыстармен тығыз байланысты демократия, азаматтық қоғам, қүқықтық мемлекет, бостандық және теңдік, адам қүқығы.

Әлеуметтік мемлекеттің тарихи-теориялық ойларының негіздері XIX ғасырдың аяғында XX ғасырдың басында қалыптасты (яғни, қүқықтық мемлекет идеяларынан кейін) объективті түрде буржуазиялық қоғамда болып жатқан әлеуметтік-экономикалық процестердің нәтижесі ретінде, яғни оның ең маңызды екі принциптерінің қарама-қайшылығына байланысты - бостандық принципі және теңдік принцип [1] .

Жұмыстың мақсаты Бұл жұмыстың мақсаты мемлекеттің әлеуметтік мемлекеттің тарихи-теориялық ойларының негіздерін ашып, қазіргі жағдайына талдау жасап, ары қарай дамыту және жетілдіру жолдарын ұсыну.

Осы мақсатқа сәйкес келесі міндеттері көзделіп отыр.
1. Әлеуметтік мемлекет ұғымына жалпы құқықтық сипаттама беру.

2. Әлеуметтік мемлекеттің тарихи теориялық идеясының пайда болуы және қалыптасуын жан жақты қарастыру.

3. Қазақстан Республикасындағы әлеуметтік мемлекет құрудағы басты міәселелер зерттеу.

Әлеуметтік мемлекеттің қалыптасуы өте күрделі және қарама-қайшылыққа толы - ұзақ процесс. Қоғамдық-экономикалық және ғылыми-технологиялық дамудың нәтижесіндегі билік пен жеке тұлғаның арасындағы қатынастың өзгеруі мем лекеттің әлеуметтік мемлекетке өтуін жылдамдатты. «Әлеуметтік экономика» ұғымын құрайтын басты принциптер дүниежүзі қауымдастығы мен Қазақстан таныған бірнеше құжаттарда көрсетілген. Әлеуметтік мемлекеттің басты идеясы - гуманизм принциптері негізінде қоғам өмірін саяси саяси және құқықтық жағынан жетілдіру, кешенді қызметін жүзеге асыру, азаматтық қоғам дамуына жағдай жасау . . . Бүгінгі таңда әлеуметтік мемлекеттің мәні туралы ғылыми зерттеулерде әртүрлі тұжырымдама жасалынған. Ғалымдардың мемлекет туралы берген анықтамаларында бұл - әрбір азаматтың лайықты өмір сүруіне, өндірісті басқаруға, азаматтарды әлеуметтік жағынан қорғауға ұмтылған мемлекет. Әлеуметтік мемлекет - әр азаматтың жақсы ортада тіршілік етуіне, әлеуметтік жағынан қорғалуына, таланттары мен шеберліктерін толық дамыту үшін барлық азаматтарға мүмкіндік жасайтын мемлекеттік биліктің формасы болып табылады. Мұндай мемлекет адам мен қоғамға қызмет етеді және әлеуметтік әділеттілік, әлеуметтік бітім мен әлеуметтік келісім принциптеріне негізделген адамдар арасында жаңа типті байланыстарды қалыптастырады.

Әлеуметтік мемлекеттің мәнін терең түсіну үшін оның белгілерін ажырата білу қажет. Бірінші белгісіне - әлеуметтік саясатты жүзеге асырудағы құқықтық табиғаты, мемлекеттің әлеуметтік процестерді бақылау және бағыттау міндеті жатады, екінші - әлеуметтік сақтандыру жүйесінің жасақталуын айтуға болады, үшінші - бюджеттік-әлеуметтік төлемдер, төртінші - әлеуметтік қамсыздандыруды, жұмыспен және мемлекеттік қорғауды қамтамасыз ететін мемлекеттк жүйенің болуы саяды, бесінші - қоғамның әрбір мүшесіне мемлекеттің әлеуметтік қолдау көрсетуіне жатады, алтыншы - өз азаматтарының әл-ауқатының жоғары денгейі үшін, жауапкершілігін арттырумен сабақтасқан [2] .

Әлеуметтік мемлекеттің пайда болуы - құқықтық мемлекет құру принциптерінің рөлін төмендеткен (әлсіреткен) жоқ. Жеке тұлғаның азаматтық құқығы мен бостандығының басымдылығы - демократиялық мемлекеттің де, әлеуметтік мемлекеттің де өмір сүруінің негізі болып қала береді. Дегенмен, әлеуметтік мемлекет өзінің өркендеу жолында, қоғамның әрбәр мүшесінің тіршілік етуіне лайықты жағдай жасау үшін заңды түрде жарияланған азаматтық құқық пен бостандық мазмұнының шынайы кеңеюіне ұмтылады.

Ерекше айтатын жағдай, халықтың тіршідік ету деңгейінің жоғары болуы - әлеуметтік жағынан қамтамасыз етілмеген жағдайда адам құқығы мен бостандығының құрылымы өзгереді, адамдардың саяси белсенділігі төмендейді, мемлекетке сенімсіздік пайда болады, саясатқа селқостығы ұлғаяды, құқық пен бостандықтың заңды кепілдіктері әрқашан мүмкін емес деген ұғым қалыптасады. Әлеуметтік мемлекеттің өмір сүруі құқықтың мемлекетпен бірлікте екенін атап көрсету қажет. Өйткені, әрі құқықтық, әрі әлеуметтік мемлекет те жеке тұлғаның дамуы мен игілігі үшін тиімді жағдайлар жасауға тырысады. Сонымен құқықтық мемлекеттің тұжырымдамасы негізгі құрал болғандықтан тиімсіз құқықтар санын мейлінше азайтып, мемлекеттің жеке тұлға өміріне қол сұғуына заңды түрде шектеу қойып, нақты ережелер белгіленуі қажет. Әлеуметтік мемлекет болса, бәрінен бұрын адамдарды заңдастырылған (негізделген) құқықтармен, адам дамуына қажетті материалдық жағдаймен, ұлттық табыстың әділ және ұтымды бөлінуін қалыптастырумен қамтамасыз етуге ұмтылады. Нақты айтқанда, тұлғаның жеке өмірін қорғауға және қолдауға тырысу - әлеуметтік және құқықтық принциптердің тұтастығының негізін құрайды. Солай десекте, құқықтық мемлекет тұжырымдамасы мемлекеттік органдардың ұлттық табысты, әлеуметтік, экономикалық, мәдени және басқа да игіліктерді бөлу процесіне қатыспауын да мойындайды. Бірақ әлеуметтік мемлекет әр адамды материалдық жағынан қамтамасыз етуге, нақты айтқанда, ұлттық табысты бөлумен айналысуға міндетті, осы процесті ұтымды түрде жүзеге асыру арқылы қоғамда пайда болатынтеңсіздіктерді болдырмауға тырысады. Әлеуметтік мемлекет өзінің қызметін азаматтардың қоғамдық белсенділігімен байланыстыруға, қысымшылық көрсету тәсілдерінен аулақ болуға, жеке бастың мәртебесін қорғауға, сөз бостандығы құқығына кепілдік беруді қамтамасыз етуге міндетті.

Қазақстан Республикасының 2010 жылдан 2020 жылға дейінгі кезеңге арналған құқықтық саясат тұжырымдамасында: «Қазақстанның Конституциясында әлеуметтік мемлекетті құрудың негізгі құқықтары мен принциптері бекітілген. Бұл орайда негізгі міндеттердің бірі әлеуметтік құқықтарды қамтамасыз ету мен қазіргі әлеуметтік саясатты іске асырудың ықпалды тетіктерін одан әрі қалыптастыру болып табылады» деп айтылған және оның іске асырылуы үшін бағыттар мен шешу жолдары тағы да аталып өтілген [3] .

Әлеуметтік мемлекет құру тақырыбында аталған Тұжырымдамада бірқатар қазіргі уақыттағы өзекті мәселелер қозғалып, әлеумет мәселесінің аса маңызды, мемлекет тарапынан тыс қалмаған, керісінше, әлеуметтік өмірді дамыту Құқықтық мемлекеттің басты міндеті екені бірнеше рет аталып кеткен: «Мемлекеттің кешенді, көпсалалы сипаттағы әлеуметтік-құқықтық саясаты әлеуметтік маңызы бар проблемалардың кең ауқымын шешуге бағытталған».

Қазақстан Республикасы Конституциясының 1-бабында: «Қазақстан Республикасы өзiн демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтiк мемлекет ретiнде орнықтырады» деп белгіленген [4] .

Яғни, Қазақстан Республикасы өзін:

1) демократиялық, яғни демократия сипаттары мен қағидаттары бар;

2) зайырлы, яғни дін мен мемлекеттің арасы ажыратылған;

3) құқықтық, яғни құқықтық мемлекеттің бірден бір белгісі - биліктің үш тармағы дараланған;

4) сондай-ақ әлеуметтік, яғни адам және азамат құқықтары мен бостандықтарының басымдылығы қағидаты орын алған мемлекет ретінде жариялайды.

Осы аталғандарды қорыта келе, «оның ең қымбат қазынасы - адам және адамның өмiрi, құқықтары мен бостандықтары» деп бекіткен.

Жұмыстың әдістемелік және теориялық негізі. Осы жұмыста жалпы ғылыми әдістер, сондай-ақ диалектикалық, қисындық, тарихи, салыстырмалы-құқықтық әдістер қолданылды. Оларды қолдану әлеуметтік мемлекеттің тарихи теориялық идеясының анағұрлым жалпы даму заңдылығын зерттеуге мүмкіндік береді.

Зерттеудің нормативтік-теориялық базасын мыналар қүрайды: Қазақстан Республикасының Конституциясы, Қазақстан Республикасының заңдары, Шет елдердің конституциялары ж. т. б.

Зерттеу обьектісі ретінде: әлеуметтік мемлекеттің тарихи теориялық идеясы алынды.

Дипломдық жұмыс үш бөлімнен тұрады: Бірінші бөлімде әлеуметтік мемлекет ұғымына жалпы құқықтық сипаттамасы қарастырылды. Екінші бөлімде әлеуметтік мемлекеттің тарихи теориялық идеясының пайда болуы және қалыптасуын жан жақты қарастырып талдау жасалынды. Үшінші бөлімде Қазақстан Республикасындағы әлеуметтік мемлекет құрудағы басты міәселелері көтерілген.

1 Әлеуметтік мемлекет ұғымына жалпы құқықтық сипаттама

1. 1 Әлеуметтік мемлекет түсінігі

Әлеуметтік мемлекет дегеніміз - барлық байлығын, ішкі мүліктерін ұстанып отырған саяси жәнеэкономикалық қағидаларын ел тұрғындарының тұрмысын жақсартуға, қоршаған ортаны қорғауға, білім алуға керек мүмкіндік жасауға, денсаулық сақтау жүйесін жоғары деңгейде қалыптастыруға жұмсап отырған мемлекет.

Адам баласының сонау Аристотельден бастап ұрпақтан-ұрпаққа жалғасқан көкейкесті арманы болғанымен, мемлекеттік дамудың әлеуметтік басымдылығы өткен ғасырдың алпысыншы және жетпісінші жылдары ғана кейбір елдерде қалыптаса бастады. Кейін бұл алдыңғы қатарлы елдердің экономикалық дамуының негізгі басымдылығы тұрақты бағыты болды. Соның арқасында тұрмыс дәрежелері қатты өсті. Адам капиталы, адам дамуының индексі деген ұғымдар әлем елдерінде, мемлекетаралық салыстырғанда кеңінен қолданыла бастады.

Қазақстан республикасының реформасының негізгі мақсаттарының бірі - әлеуметтік мемлекет құру. Бірақ мұның мәнін кез-келген қарапайым адамның түсіндіріп беруі мүмкін емес. Себебі, ұсынылған идея бұқара халықтың қоғамдық санасында, күнделікті өмірінде өте төменгі деңгейде тараған. Қалай дегенде де бұқара халық белгілі бір дәрежеде, әлеуметтік мемлекет дегеніміз не, оның қасиеті, белгілері, өзіне тән ерекшеліктері, қызметі туралы ңақты білуі қажет. Сондықтан, әлеуметтік мемлекет мәселесі өзекті де маңызды мәселелердің бірі екендігін атап көрсетеміз.

Әлеуметтік мемлекеттің басты тұжырымдамасының негізі - өте ертеде пайда болған әлеуметтік саясатқа келіп тіреледі. Ертеде көптеген билеушілер, мысалы, Рим цезарлары жағдайы өте төмен адамдарға нан тарату мен ойын-сауықтар ұйымдастыру арқылы қамқорлық жасаған. XIX ғасырдың екінші жартысында «әлеуметтік мемлекет» ұғымын алғаш рет ұсынған неміс ғалымы Лоренц Фон Штайнер болды. Ол «әлеуметтік мемлекет өз азаматтарын экономикалық және қоғамдық дамуға дағдыландырып, үйретуге міндетті, себебі, бірінің дамуы - екіншісінің дамуына шарт болуы қажет, әлеуметтік мемлекеттің негізгі мәні де осы болып табылады» деп көрсеткен. «Әлеуметтік мемлекет» деген ұғымның пайда болуы «полициялық» мемлекеттен, «қоғамдық келісім мемлекетінен» және «мемлекеттің биліктің ең жоғарғы формасы ретіндегі» мемлекеттен әлеуметтік функцияларды жүзеге асырушы мемлекетке өтуін көрсетеді [5] .

1930 жылы неміс ғалымы Герман Геллер әлеуметтік-саяси әдебиетке әлеуметтік құқықтық мемлекет ұғымын ендірді. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін бірқатар Батыс Еуропалық мемлекеттердің Конституциясында әлеуметтік мемлекет формуласы жазылған еді. XX ғасырдың 60 жылдары шамасында алғашқы әлеуметтік мемлекеттер, мысалы, Францияда, Германияда, Швецарияда және Англияда, т. б. елдерде құрыла ьастады. Олардың негізгі өмір сүру шарты - қоғамдағы жағдайы нашар топты қолдау үшін халықтық табыстың белгілі бір бөлігін бөле алатын экономикалық дамудың ең жоғарғы деңгейі болып табылады.

Әлеуметтік мемлекеттің мәні мен мақсаты - қоғамдағы бейбітшілік пен татулық үшін жағдай жасау, әлеуметтік серіктестік институттарын дамыту, еңбекшілерге әділетті де лайықты еңбекақы төлеу құқығына және қауіп-қатерден қорғауға кепілдеме беру. Осындай мемлекетті құрудың міндетті шарты - саяси және экономикалық билік бөлісі болып табылады. Бұл меншік түрінің әр алуандығына байланысты. Әрбір адам нақты қандай да болсын кәсіпорын қызметін пайдалануға ерікті: мемлекеттік, кооперативтік немесе жеке меншіктік . . .

Қазіргі кезеңде демократиялық мемлекет бәекелестікті шектеу мен оны қайта қалпына келтіру арасындағы тәсілді ұстануға, өз іс-әрекеттерінде құқылық және әлеуметтік принциптердің тиімді мөлшерін табуға ұмтылуда. Кез келген қоғам тіршілік құрылымының ғылыми тұрғыда дәлелденген үлгісіне, нақты белгіленген мақсатқа сүйене отырып, дами алады.

Әлеуметтік мемлекеттілік идеясы XIX ғасырдың аяғында XX ғасырдың басында қалыптасты (яғни, қүқықтық мемлекет идеяларынан кейін) объективті түрде буржуазиялық қоғамда болып жатқан әлеуметтік-экономикалық процестердің нәтижесі ретінде, яғни оның ең маңызды екі принциптерінің қарама-қайшылығына байланысты - бостандық принципі және теңдік принцип Теориялық жағынан екі түсінік осы принциптердің бір-біріне қатынасы туралы пайда болды. Адам Смит, Джон Стюарт Милль, Бенжамен Констан, Джон Локк, т. б. адамның жеке бостандық теориясын қолдаған, мемлекетке негізгі міндет ретінде сол бостандықты қандай болмасын араласудан қорғауды міндеттеген. Сонымен бірге, олар сайып келгенде, ондай бостандық теңсіздікке әкелетінін түсінген, дегенмен бостандықты ең жоғарғы бағалылық ретінде есепке алған.

Келесі көзқарас Жан-Жак Русснікі, яғни, ол жекелеген бостандық теориясының маңызын жоққа шығармай, барлығы теңдік принципіне бағыну міндетті екенін айтып, оларды қамтамсыз ету мемлекеттің қарауында деп есептеген.

Жан-Жак Руссо (1712-1778 жж. ), Францияның ойшыл-ағартушысы. Оның еңбектерінде мемлекеттің пайда болуы тұжырымы басты орын алады.

Руссоның пікірі бойынша, мемлекеттің пайда болуы байлардың өздеріне

тәуелді кедей еңбекші топтарды қенау үшін жасалатын астыртын әрекеттерінің

нәтижесі.

Осы қаталдықтан қалай құтылу керек? Өзінің «Қоғамдық келісім» деген еңбегінде ол демократиялық билік идеясын ұсынды, оның мәні халықтың заң шығар ісіне қатысуы. Халықтың бостандығын қолдап, Руссо шеттетілмеген адамның «табиғи құқығын» айқындайды және халықтың бостандық үшін көтеріліске шығу құқығы бар екенін табиғи келісім-шарттары негізінде зертейді.

Руссо ілімі бойынша, үкімет билігі халықтың декретімен және қаулысымен орнайды. Қандай да халық жиналысы екі мәселені қоюға тиіс:

Халыққа орын алып отырған билікті сақтау қажет пе?
Үкімет билігі кімнің қолында қалады?

Руссоның идеалы: «Бірде бір азаматтың басқаны сатып алардай бай болмауы, бірде-бір адам басқаға өзін сататындай кедей болмауы керек». Руссо мемлекет билігі толығымен халықтың қолына көшуін жақтайды. Бұдан оның ағартушылық дәуірі ойшылдарының, жоғары өркениеттің өкілі екендігі көрінеді.

Жеке бостандық принципі, адамдардың өздерінің әрекеттеріне, талаптарына бостандық беріп, жеке кәсіпкерлердің дамуына және нарық шаруашылығына ықпалын тигізген, сонымен, экономикалық негіздеме буржуазиялық мемлекеттердің экономикалық қуатының бекіген кезеңінде болды. Дегенмен, XIX ғасырдың аяғында даму мөлшеріне, байлықтың өсуіне байланысты буржуазиялық қоғамның мүліктік бөлінуі басталды, оның алшақтануы әлеуметтік жарылыс қарсаңы болды. Осы оқиғаларға байланысты жеке бостандық принципі өзінің өзектілігін жоғалтып, өз орнын әлеуметтік теңдік принципіне берді, ол өз жағынан мемлекеттен «түнгі күзетшілік» рөлінен белсенділікке көшуді, әлеуметтік-экономикалық аяға араласуды талап етті. Дәлірек айтсақ, осын дай тарихи-саяси жағдайда әлеуметтік мемлекеттің түсінігі қалыптаса бастайды, оның ерекше қасиеті мен функциясын түсінуге мүмкіндік туды.

Әрі қарай әлеуметтік мемлекет идеясы көбірек мойындалып, қазіргі мемлекеттердің Конституцияларының қызметіне кіреді. Алғашқы рет мемлекеттің әлеуметтік деп аталуы ФРГ-ның 1949 ж. Конституциясында басталды. Қалай болса да, әлеуметтік принципі мына елдердің Конституцияларында көрініс тапты: Франция, Италия, Португалия, Түркия, Испания, Греция, Нидерланд, Дания, Швеция, Жапония, т. б.

«Мемлекет» ұғымы жалпы көпшілікке жақсы белгілі. Мемлекет алғашқы, қауымдық қоғамда құрылған жоқ. Саяси ғылым мемлекеттің пайда болуын адамзат қоғамы дамуының белгілі бір тарихи кезеңімен, яғни әлеуметтік топтар мен таптардың пайда болып, қоғамда саяси-әлеуметтік теңсіздіктердің орнығуымен байланыстырады. Экономика саласындағы үстемдік етуші таптың саяси үстемдігін қамтамасыз ету және басқа таптардың қарсылығын болдырмау қажеттілігінен мемлекет пайда болды деген пікір саяси ғылымдардағы негізгі көзқарас. Мемлекет құл иеленуші дәуірде де қазіргідей дәрежеге жетті. Бірақ тарихи ұзақ мерзім бойы “мемлекет” деген түсінік “қоғам”, “ел” деген түсініктен ажыратылған жоқ. «Мемлекет» деген атауды рулық, тайпалық қауымнан ажырату, яғни, алғашқы «қауымдық емес» деген ұғымды белгілеу үшін пайдаланды. Мысалы, патшалық, қаған, хандық, князьдік, халифат, Алтын орда, Ақ орда, Ноғай ордасы, Сібір ордасы деген сөздер екі түсініктің орнына (біріншісі мемлекет, екіншісі қоғам) пайдалана берілді. Алайда, мемлекеттің пайда болуы әртүрлі әлеуметтік пікірлердің қалыптасуына негіз болды. Саяси өмірдің дамуына байланысты қоғамда мемлекеттің ролі күшейе түсті. Ойшылдар, ғалымдар мемлекетке - “ел”, “қоғам” түсінігі тұрғысынан емес, “өкімет”, билік тұрғысынан қарайтын болды[6] .

Сөйтіп, нәтижесінде мемлекет пен өкімет туралы ойлар, қағидалар бірте-бірте біздің заманымыздан бұрынғы VI-V ғасырларда теориялық деңгейге жетті. Мемлекет пен қоғам мәселелері адамзат өмірінде әрбір тарихи кезеңге сай өзгерістерге ұшырап отыратыны және оларды адамзаттың шама-шарқынша

сәтті түрде шешуге ұдайы ықыластық танытатыны белгілі. Егер өткенімізді ойша шолар болсақ, адамзат тарихы мемлекет жөнінде сан түрлі саяси ой тізбегі мен даналыққа толы екендігін байқаймыз. Солардың ішіндегі ең мәндісі де, өзіндік ерекшеліктерімен айқындалатыны да ғұлама ойшыл Конфуцийдің идеялары.

Бұл ойшылды негізінен мемлекетті басқару мәселелері көп толғандырғанын атап өткен жөн. Конфуцийдің осынау күрделі мемлекет мәселелерін қатаң тәртіп пен бір тәрбиелік ұстанымдардың көмегімен жүзеге асырмақ ниеті және оған қоса шектен шыққан қызулыққа берілмей, көбіне-көп

“тепе-теңдік” пен “орталық” принциптерді ұстанғаны белгілі. Түрлі ұсақ иеліктерге бөлініп, бір-бірімен қырқысып жатқан Қытайдағы патшалықтарды

бір орталыққа бағынған мемлекетке біріктіруді басты мақсатқа айналдырған ол,

сонымен бірге, халықтың тәлім-тәрбиелік күш-қуатын жоғары деңгейге көтеру

мен оны “бақытты” ету үшін бар күш-жігерін сарп етті.

Қазақстан Республикасының конституциясында біздің еліміздің әлеуметтік мемлекет қатарында екендігі ерекше көрсетілген. Алайда, әлеуметтік құқықтық мемлекеттің идеясын конституциялық бекітуден оны шын мәнінде жүзеге асыруға дейінгі аралықта ұзақ та қиын жол жатыр. Сол үшін де саяси реформалар жасау, қажетті әлеуметтік-саяси базаны құру, мәдениетті өркендету және басқа да алғы шарттарды дамыту қажет [6] .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.