Көп пәтерлі тұрғын үйлерді тиімді басқарудың жағдайы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 77 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе

1 Азаматтардың тұрғын үй қажеттіліктерін қанағаттандыру заңнамаларының теориялық аспектілері . . .

1. 1 Азаматтардың тұрғын үй қажеттіліктерін қанағаттандыру заңнамаларының даму тарихы. . . . …

1. 2 Тұрғын үй құқықтық қатынастары. Тұрғын үй заңнамасы . . .

1. 3 Тұрғын үйге жеке меншiк құқығын алу . . .

2 Тұрғын үй қажеттіліктерін қанағаттандыру саясатының мемлекеттік бағдарламасы мен оны жүзеге асыру тетіктері . . .

2. 1 Мемлекеттік тұрғын үй қорынан тұрғын үйлерін пайдалану . . .

2. 2 Қызметтік тұрғын үйлерді және мемлекеттік тұрғын үй қорының жатақханаларындағы тұрғын бөлмелерді пайдалану . . .

2. 3 Тұрғын үй және тұрғын үй құрылыс кооперативтік мүшелерінің және олардың отбасы мүшелерінің тұрғын үй құқықтары . . .

3 Азаматтардың тұрғын үй қажеттіліктерін қанағаттандыру нарығының қалыптасуы мен даму мәселелері . . .

Қорытынды . . .
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . .

Қосымшалар . . .

Кіріспе

Зерттеу тақырыбынын өзектілігі. Қазақстанның қазіргі әлеуметтік-экономикалық дамуы кезеңінде ұлттық экономиканын барлық салаларын модернизациялау маңызды стратегиялық бағыт болып табылады. Тұрғын үй шаруашылығы қоғамдық қатынастарға тікелей әсер ететіндіктен, ұлттық экономиканың маңызды әрі күрделі саласы саналады. Тұрғын үй шаруашылығындағы қызметке қол жеткізу мен оның сапасы - тұрғындардың өмір сүру деңгейін анықтаушы негізгі факторлар.

Сондықтан да Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік саясаттың негізі - азаматтарды қауіпсіз және сапалы баспанамен қамтамасыз ету жағдайларын туғызу. Мемлекетте әлеуметтік инфрақұрылымдарды дамыту қазіргі кұнгі стратегиялық міндеттердің біріне айналып отыр. Қазақстан Республикасы Президенті Н. Ә. Назарбаев 2014 жылы Қазақстан халқына жолдауында тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласы, тұрғын үй кұрылысы сияқты өзекті мәселелерге назар аударған [1] .

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласында жүргізілген реформалар мен жаппай жекешелендіру процесі барысында республикадағы тұрғын үй саласында жаңа қатынастар пайда болды, сонымен бірге тұрғын үй-шаруашылық саласын дамытуда белгілі қиындықтар калыптасты. Көп пәтерлі тұрғын үйлерді тиімді басқарудың жағдайы; пәтер меншік иелерінің қүқықтық сауаттылыктарьіның төмендігі, тұрғын үй қорын қалыпты жағдайда ұстап тұру және пайдалануда толыққанды қызмет көрсету нарығының болмауы; тұрғын жайларды және ғимарат ішіндегі инженерлік жүйелерді күрделі жөндеу тетіктерінің анықталмауы және тұрғын үй қорына мемлекеттік бақылаудың болмауы және тағы басқа салалық мәселелер туындады.

Аталмыш мәселелерді шешу үшін, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын басқарудың жаңа бағыттарын калыптастыру, саланы дамытуда қаржылық ресурстармен қамту тетіктерін анықтау және тұрғын үй қорын жөндеу мен оның калыпты жағдайда жұмыс істеуін қамтамасыз етудің ғылыми-теориялық негіздерін анықтай отырып, тәжірибеге енгізу керек.

Тұрғын үй жайларды жақсарту жолымен тұрғындардың өмір сүру сапасын жоғарлату, тұрғын үй қорын сақтау және тұрғындардың сапалы тұрғын үй-коммуналдық қызметтермен қамтамасыз етілуі елді мекендердегі тұрғын үй қорын басқарудың тиімді жүйесін дамытудың негізгі максаты болып табылады.

Зерттеу тақырыбының өзектілігі тұрғын үй-шаруашылық саласының қызметіндегі әлеуметтік, қаржылық, экономикалық-ұйымдастыру аспектілерін жетілдірудің жаңа бағыттарын іздеумен байланысты. Қазіргі уақытта тұрғын үй шаруашылық нарығының дамуын басқарумен байланысты көптеген көзқарастар және әр түрлі амалдар қалыптаскан, осыған қарамастан, бұл саладағы мәселелерді шешу мен саланы басқару және ұйымдастырудың колайлы тетіктері аныкталмай отыр.

Демек, тұрғын үй нарығының әрекет етуінің әлеуметтік-экономикалық ерекшеліктерін ескере отырып, тұрғын үй саласын дамытудын жаңа әдістемелік жолдарын іздестіру кажет.

Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50 елдің катарына кіру стратегиясын жүзеге асырумен байланысты, ұлттық экономиканың бәсекеқабілеттілігін барынша жоғарлату кажеттілігі зерттеу такырыбының уақыттылы таңдалғанын көрсетеді. Бұл жағдайда тұрғын үй нарығын тиімді ұйымдастыру мен басқарудың ғылыми-әдістемелік базасын жетілдіру, тұтастай алғанда, мемлекет экономикасының бәсеке қабілеттілігін түбегейлі жоғарлату процесін жеделдетуге мүмкіндік туғызады. Тұрғын үй шаруашылығының тиімді жұмыс істеуі тұрғындардың өмір сүру жағдайларынын жоғарлауына және елдегі адам капиталының бәсеке қабілеттілігінің калыптасуы мен дамуына колайлы ықпал етеді. Сондықтан да аталмыш зерттеу тақырыбы өзекті және күнделікті тәжірибе талаптарына тікелей жауап береді.

Тақырыптың зерттелу деңгейі. Тұрғын үй саласы мәселелерінің теориялық негіздері экономикапык ойлар классиктерінің еңбектерінде карастырылған. Зерттеу тақырыбының мәселелері бойынша ғылыми және арнайы әдебиеттерге жасалған талдауларға сүйенетін болсақ, шетелдің Б. Рено, Н. Баррос, Р. Страйк және тағы баска ғалымдар тұрғын үй-коммуналдық қатынастардың калыптасуы мен дамуы төнірегіндегі сұрактардың ғылыми-теориялық және тәжірибелік негіздерін анықтаумен айналыскан.

Таяу шетел ғалымдарының ішінде Е. Сабуров, Т. Белкина, В. Игнатов, В. Бузырев, Н. Кузнецов, Ю. Симионова, Е. Максимов, В. Мищенко, В. Ресин, Н. Щербакова, М. Гершман, Л. Велихов, И. Савина, С. Хачатрян, тағы баска ғапымдар тұрғын үй нарығын ұйымдастыру және басқарудың негіздеріне өз еңбектерін арнаған.

Қазақстан Республикасында тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласын зерттеумен Г. Избуллаева, Н. Наурызбаева, К. Оңлабаев, А. Қабиева, А. Мұсанова, М. Имашев, Т. Утин, Н. Алпысбаева, С. Илашева, Ж. Шаекина және У. Шалболовалар сияқты ғалымдар айналысып жүр.

Сонымен бірге отандық ғалымдардың еңбектері арасында тұрғын үй нарығын жеке зерттеу объектісі ретінде қарастырған еңбек аз. Тұрғын үй саласына қатысты негізінен тұрғын үй ипотекасын дамыту, тұрғын үй құрылысының өсу қарқынын жеделдету, тұрғындарды әлеуметтік кол жетімді баспанамен қамтамасыз ету сияқты сұрақтар төңірегінде зерттеулер жасалған, ал қолдағы тұрғын үй қорын тиімді басқару, тұрғын үйдің қолданыстағы кезіндегі қызмет көрсету нарығын қалыптастыру, жалдық тұрғын үй қызметін дамыту сияқты мәселелерге толық назар аударылмаған. Тұтастай қоғам мен жергілікті аймақтарда аталмыш мәселелердің өзектілігі жоғары және тұрғын үй нарығын дамытуда әсер ететін тиімді тетік ретінде зерттелмей қалуда. Сол себепті тұрғын үй нарығының мәселелерінің өзектілігі тұрғын үй шаруашылық саласының әлеуметтік тұрғыдан маңыздылығы жоғары екендігін айқындап, зерттеу такырыбын таңдауға негіз болды.

Зерттеудің нысаны. Қостанай облысының өңірлік тұрғын үй нарығы зерттеу нысаны ретінде карастырылды.

Зерттеудің пәні болып нарықтық қатынастар жағдайындағы Қазақстандағы және Қостанай облысындағы тұрғын үй нарығының даму жағдайлары мен зандылықтары тандалды.

Зерттеудің мақсаты мен міндеттері. Тұрғын үй нарығын жетілдіру бойынша ғылыми-теориялық және тәжірибелік ұсыныстар дайындау дипломдық жұмыстың мақсаты болып табылады.

Қойылған мақсатка сәйкес төмендегідей міндеттер кешені анықталды:

«тұрғын үй нарығы» түсінігінің құқықтық, әлеуметтік-экономикалық мазмұнын, мәнін ашу және түсіну үшін, ұғымның өзіндік ерекшеліктерін айқындау;

ұлттық экономиканың саласы ретіндегі тұрғын үй шаруашылығынын мәні мен әрекет ету негіздерін, әлеуметтік-экономикалық маңызы мен ерекшеліктерін анықтау;

баспанаға сұраныс пен қажеттіліктің және тұрғын үй ұсынымын анықтаушы факторларды зерттеу;

тұрғын үй нарығының калыптасуы, әрекет етуі және саланы реттеудегі әлемдік тәжірибелерді зерделеу;

Қазақстан Республикасындағы және Қостанай облысындағы тұрғын үй секторының жағдайын талдау, тұрғын үй саясатының негізгі бағыттарын карастыру;

жалдық тұрғын үй нарығының дамуына ретроспективтік талдау жүргізу, ерекшеліктерін анықтау, қазіргі жағдайын және дамытудын келешегін бағалау, жалдық тұрғын үй нарығын дамыту бойынша SWOT-талдау жүргізу;

жалдық тұрғын үй нарығын сипаттайтын экономикалық-математикалык модельдің әдістемесін дайындау және үлгіні құру.

Зерттеудін теориялық және әдіснамалық негізіне тұрғын үй нарығынын негізгі мәселелері бойынша отандық және шетелдік ғалымдардың еңбектеріндегі іргелі және қолданбалы тұжырымдамалары алынған.

Ақпараттық және нормативтік негізін Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі, ҚР Индустрия және сауда министрлігі органдарының ресми мәліметтері, отандық және шетелдік ғалымдардың зерттеу материалдары, тұрғын үй құрылысын дамыту бойынша мемлекеттік және өңірлік бағдарламалары және Қостанай облысы Құрылыс басқармасы кәсіпорынының материалдары қамтамасыз етті.

Дипломдық жұмыстың нормативтік-құқықтық базасын ҚР зандары, ҚР Президентінің Жарлықтары, ҚР Үкіметінің каулылары және тұрғын үй қатынастарын реттейтін заңнамалық және нормативтік актілер кұрады.

Дипломдық зерттеудің ғылыми жаңалығы. Зерттеу барысында жұмыстың ғылыми жаңалығын сипаттайтын келесі нәтижелерге қол жеткізілді:

тұрғын үй нарығының қызмет ету тетіктері мен күрделі табиғатын түсінуге мүмкіндік беретін тұрғын үй нарығының калыптасуының негізгі теориялық аспектілері жүйелендірілді;

тұрғын үй нарығының даму тенденцияларын зерттеу және анықтауға бағдарланған маркетингтік зерттеуді жүргізудің әдістемелік негіздері дайындалды. Тұрғын үй бағасының тұрғындардың жинақтары мен олардын табыстарының өсуіне тәуелділігі анықталды;

тұрғын үйдің ұсынымына және сұранысының мөлшеріне әсерін тигізетін факторлардың жиынтығы көрсетілді және осы негізге сүйене отырып, жалдық тұрғын үй нарығынын экономикалық-математикалык үлгісін құрудың әдістемелік принципі дайындалды;

әлеуметтік-тұрғын үй саясатын зерттеуге мүмкіндік беретін тұрғын үй нарығының шетелдік үлгілері анықталды. Жалдық және индивидуалды секторларды теңестіруге бағытталған әлеуметтік саясаттың әр түрлі бағыттарының ыкдалынан тұрғын үйге деген қажеттілікті жоғары дәрежеде қанағаттандыру мен нарықтың тұрақтылығы қалыптасатындығын көрсететін нарықтар айкындалды;

тұрғын үй мәселелері кешенді бағаланды және тұрғын үй нарығын әрі карай дамытуға ғылыми-әдістемелік ұсыныстар жасалды.

Қорғауға ұсынылатын негізгі тұжырымдар:

отандық және шетелдік әдебиет көздерінің ілімдік- әдіснамалық ережелері мен тұжырымдарына сүйене отырып автор тарапынан ұсынылған отандық тұрғын үй нарығының құрылымдық жүйесі және тұрғын үй нарығындағы сұраныс пен ұсыныс категорияларының қалыптасуына ықпалын тигізетін факторлар жиынтығы;

шетелдік тұрғын үй нарықтарының тәжірибелеріне жасалған зерттеулер негізінде дайындалған шетел мемлекеттеріндегі тұрғын үй нарықтарының үлгісі;

тұрғын үй секторының дамуын және баспанаға қол жетімділікті қамтамасыз етуге бағытталған кешенді тәжірибелік ұсыныстар;

жалдық тұрғын үй сегментін қалыптастыру және дамыту бойынша жүргізілген маркетингтік зерттеу нәтижелері;

баспанаға қол жетімділіктің бір бағытты ретінде қарастырылған жалдық тұрғын үй нарығының үлгісі.

Дипломдық зерттеудің ғылыми және практикалық маңызы.

Дипломдық зерттеуде қол жеткізілген қорытындылар мен нәтижелер республикадағы тұрғын үй саласының әрі қарай қалыптасуы, әрекет етуі және дамуына негіз болады.

Диплом жұмысының құрылымы. Диплом жұмысы кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттерден және қосымшалардан тұрады.

1 Азаматтардың тұрғын үй қажеттіліктерін қанағаттандыру заңнамаларының теориялық аспектілері

Азаматтардың тұрғын үй қажеттіліктерін қанағаттандыру

заңнамаларының даму тарихы

Тұрғын үймен қамтамасыз ету қазіргі кезеңде маңызды әлеуметтік мәселелердің бірі болып табылады және соған орай белгілі бір саясатты жасап шығармау мүмкін емес. Әрине, ол оны бірден шешпейді, бірақ бірте-бірте азаматтарды тұрғын үймен неғұрлым тиімді түрде қамтамасыз етуге кол жеткізе отырып, бұл осы мәселені бакылауда ұстауға мүмкіндік береді. Тұрғын үй қатынастары аясында жүргізілетін саясаттың мазмұнын жалпылама түрде анықтайтын Қазақстан Республикасының Конституциясы тұрғын үй қатынастарына тиісті түрде ықпал етеді [2] .

Тұрғын үй саясатының тарихына қысқаша тоқталып өтейік. 1917 жылғы октябрь революциясынан кейінгі және КСРО-ның өмір сүрген кезеңінде тұрғын үй мәселесін шешудін әртүрлі жолдарыы беліп көрсетуге болады. Бастапқы кезде еңбекші халық тұрғын үймен байларға тиесілі тұрғын үйлерді қайта бөлу есебінен қамтамасыз етілді. Кейіннен XX ғасырдын, отызыншы жылдарында КСРО-да индустриалдық негізде тұрғын үй құрылысы басталды. Алғашқы уақытта барлығын тегін тұрғын үймен қамтамасыз ету ойластырылды.

Бірақ азаматтарға тұрғын үй бергеннен кейін бірден оған ақы төлеу бойынша белгілі бір нормаланған ставкалар енгізілді, өйткені экономикалық тұрғыдан толығымен тегін тұрғын үй беру ойға қонымсыз еді.

О. С. Иоффе айтқандай: "Социалистік ұйымдарға қатысты заңды тұлға институты 1918 жылдан бастап жарық көрген заңды актілерде пайдаланғанымен, өзінің қандай да бір елеулі ауқымдағы шынайы көрінісін бұл институт тауарлы-ақша қатынастарын тікелей орталықтандырылған қайта бөлу жүйесімен алмастыру процесі аяқталғанға дейін ала алмады. Бірақ ол қарама қайшы процеске - тауарлы ақша қатынастарын мүліктік қатынастар аясына, соның ішінде мүліктік қатынастар аясына қатысумен байланысты қатынастарға енгізуге - орын берген кезде-ақ соңғыларының жекелеген нормативті актілерден басқа РСФСР-дің бірінші Азаматтық Жарғысының (1922 ж. ) жалпы нормаларында бекітілген, азаматтық құқық қабілеттілігі кеңестік цивилистік теорияның ең елеулі және маңызды мәселелерінің біріне айналады»[3] .

Осы айтылған ой тұрғын үй қатынастарына да қатысты екені сөзсіз. Сонымен бірге, тұрғын үймен қамтамасыз ету барлығын тегін тұрғын үймен қамтамасыз ету туралы ұран сақталғандықтан жоспарлы жүйенің белгілері басым болған аялардың бірі еді. Тұрғын үймен тегін қамтамасыз ету социализмнін идеологиялық жалауының бір элементі болды, өйткені ол жалпы халықтық өндірілген өнімді жеке тәртіпте бөлуді кездеген аз ғана аялардың бірі болған еді.

Халықты тұрғын үймен кезекті қамтамасыз етудің қол жет-кізілген пайыздары жария етілетін бесжылдықтар жоспарлары тұрақты түрде сәтсіздікке ұшырай бастайды, жалпы бұл, тұрғын үй алған Кеңес Одағы қалалары, соның ішінде ҚазССР қала-лары, тұрғындарының саны аз болмағанмен негізге алынған жүйені өміршең еместігін дәлелдеп берді.

Бұл жүйені қайта қалпына келтірудің соңғы талпынысы 1987 жылы жасалды. Сол жылы "Тұрғын үй - 91" Бағдарламасы қабылданған болатын. Ол алғашқы бес жыл ішінде 1987 жылдың 1 қаңтарында кезекте тұрған қапалардағы барлық жанұяларды тұрғын үймен қамтамасыз етуді көздеді.

Ауылда тұрғын үйге мұқтаждардың әрқайсысы бір жыл ішінде пәтер алуға тиіс болды [4] . Ол сол күйінде орындалусыз қалды.

Тұрғын үймен қамтамасыз етудің бөліп тарату жүйесі көптеген асыра пайдаланушынықтарға алып келіп отырды. 70-80 жылдары Рсспубликада бірқатар басшылар тарапынан кеңестік тұрғын үй заңнамасының талаптарынан саналы түрде ауытқуға бой алдырған көптеген фактілер орын алды, олар қызметтік жағдайын теріс пайдалана отырып, кезектілікке қарамастан тұрғын үй берудің тәртібін дөрекі түрде бүзып отырды және іс жүзіндегі мұқтаждығын ескерместен өз жанұяларын, туған-туысқандарын, жолдастарын, жерлестерін пәтерлермен қамтамасыз етіп отырды. Тұрғын үйді пайдалануды бөліп тарату аясында тамыр-таныстық пен коррупция жиі көрініс беріп отырды, бұл көп жылдар бойы кезекте тұрған мұқтаж азаматтарға тұрғын үй берудің мерзімдерін елеулі түрде ұзартып қана қойған жоқ, сонымен қатар, ол кезектік органдардың беделіне, социалистік әділеттілік сеніміне орасан зор нұқсан келтірді.

1984 жылғы Қаз ССР-дің Тұрғын үй кодексінің орнына, 1 шілде 1992 жылы қабылданған Қазақстан Республикасының "Жаңа" Тұрғын үй кодексі, әлеуметтік-экономикалық жағдайлардың өзгергендігіне қарамастан, ескі заңнамада болған позицияларды сақтап қалды және оларды тек "елеусіз жөндеуден" ғана еткізді. Осылайша, тұрғын үймен қамтамасыз етудің ескі бвліп тарату жүйесінің сақталғандығын білдірген азаматтардың тұрғын үйге деген құқығы туралы декларация сақталып қалды.

Қайта қалыптасып келе жатқан нарықтық экономикалық қатынастар жүйесінде бұл мүмкін емес болатын және ол толығымен, оның логикасына қарама-қайшы еді. Соның салдарынан 6 қыркүйек 1993 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің "Жаңа тұрғын үй саясаты туралы" Жарлығы қабылданды (ол қазіргі уақытта нарық инфрақұрылымның бірте-бірте өзгеруіне және өз рөлін орындап болуына байланысты өзінің заңды күшін тоқтатты. Нарық инфрақұрылымы мен әлеуметтік-экономикалық жағдайдың өзгеруінің көрінісі мынада сол кезеңде мемлекет акциялардың бақылаушы пакетін мемлекеттік органға, құрылыс, тұрғын үй және аумақты салу Министрлігіне бере отырып, құрылыс холдингілерін құру ниетімен "мемлекеттік капитализмге" сенім артқан еді. Қазіргі таңда құрылыс жеке компаниялармен жүргізілуде және мемлекеттің осы компаниялармен ара қатынасы тек шарттық негізде құрылуда.

Қазақстан Республикасы Президентінің аталған Жарлығында осы сәтте орын алған өзгерістер атап өтілген мемлекеттік тұрғын үй қорын жекешелендіру, баға еркіндігі жеке нарыққа етудің өзге де процестері, инфляция салдарынан тұрғындардың сатып алушылық қабілеттілігінің төмендеуі тұрғын үй аясындағы жағдайды елеулі түрде өзгертті. Жаңа тұрғын үй саясатын жүргізу және оны қоғамның негізгі басымдықтарының біріне айналдыру талап етілді.

1. 2 Тұрғын үй құқықтық қатынастары. Тұрғын үй заңнамасы.

Тұрғын үй құқықтық қатынастарының түсінігі, тұрғын үй құқықтық қатынастарының түрлері. Біздің тұрғын үй құқықтық қатынастарын азаматтық құқық аясында карастыратынымызға қарамастан, бұл құқықтық қатынастардың жария - құқықтық нормаларға жатқызуға болатын нормалармен ғана реттелмейтіндігін атап өткен жөн. Сонымен бірге тұрғын үй қатынастарын кешенді құқықтық реттеудің түпкі мақсаттары да жеткілікті түрде айқын болып табылады. Біріншіден, ол тұрғын үймен қамтамасыз етуде азаматтардың қажеттіліктерін жүзеге асыру үшін тиімді заңды нысандарды жасауға көмектеседі. Екіншіден, ол тұрғын үй иелері өздерінің соған деген құқықтарын жеткілікті шамада тәжірибе жүзінде асыру мүмкіндігіне ие болатын режимді қолдайды. Бұл орайда, тұрғын үйді иелену басқа да мүлікті иелену жүзеге асырылатын нысандарда көрініс беретіндігін және мұнда тұрғын үйдің ерекшелігі ескерілетіндігін тағы бір рет атап өткіміз келіп отыр. Соның, нәтижесінде тұрғын үйлерге қатысты туындайтын мүліктік қатынастарға барлық ортақ азаматтық-құқыктық ережелерді қолдануға мүмкіндік береді.

Алдымен тұрғын үй құқықтық қатынастарының аясы мен жүйесін анықтап алайық, содан кейін тұрғын үй құқықтық қатынастарының түсінігіне тоқталамыз.

Заңнама жеке тұрғын үй құқықтық қатынастары ретінде тұрғын үй қорын (тұрғын үй қоры жалпы алғанда азаматтық құқықтардың объектісі болып табылмайды) пайдаланумен байланысты құқықтық қатынастарды да ажыратады. Заңнамада тұрғын үй қорының мынадай анықтамасы берілген: "тұрғын үй қоры - Қазақстан Республикасы аумағындағы барлық меншік нысандарындағы тұрғын үйлер". Ол бірнеше түрге бөлінген. Ол өз кезегінде тұрғын үйге меншік құқығын жүзеге асырумен және оларды пайдаланумен байланысты туындайтын жекелеген құқықтық қатынастардың құрылымы үшін маңызды болып табылады (олар тұрғын үйдің қай тұрғын үй қорына жататындығына байланысты әртүрлі болады) [5] .

Қазақстан Республикасы тұрғын үй қорының құрамына жеке тұрғын үй қоры мен мемлекеттік тұрғын үй қоры кіреді. Жеке тұрғын үй қоры мемлекеттік емес меншік нысанына негізделген азаматтар мен заңды тұлғаларға меншік құқығы негізінде тиесілі тұрғын үйлерді қамтиды. Мемлекеттік тұрғын үй қорына меншік құқығымен мемлекетке (әкімшілік-аумақтық бөлініске) қарасты және жергілікті атқарушы органдардың қарамағындағы (мемлекеттік коммуналдық тұрғын үй қоры) не мемлекеттік кәсіпорын қарамағындағы (мемлекеттік кәсіпорынның тұрғын үй қоры) тұрғын үйлер кіреді. Тұрғын үй заңнамасының мазмұнынан туындайтындай мемлекеттік тұрғын үй қоры тұрақты тұру үшін де, уақытша тұру үшін де арналған тұрғын үй-жайларды қамтиды. Тұрғын үй қорына тұрғын үйлердегі тұрғын емес үй-жайлар кірмейді.

Сонымен, тұрғын үй қоры - бұл азаматтардың (жеке тұлғалардың) тұрақты тұруы үшін және уақытша тұруы үшін де (пайдалану сипатына орай) арналған барлық үй-жайлардың жиынтығы деуге болады.

Қазақстан Республикасының тұрғын үй қоры жөніндегі қатынастары жария құқықтық сипатқа ие. Олардың мазмұны мынада: мемлекет тұрғын үй қорының есебін жүргізеді, тұрғын үй қорына енгізілуі мүмкін үй-жайларға қойылатын міндетті талаптарды белгілейді, оны мақсатына сай пайдалануды және оның сақталуын қамтамасыз етуді бақылайды. Мемлекет құзіретіне, сондай-ақ, сол бір немесе өзге үй-жайды тұрғын үй қорынан шығаруды санкциялау да кіреді. Тұрғын үй құқықтық қатынастарының бұл тобы қалғандарын, тұрғын үйлерді тікелей иелену мен пайдалануды шарттайтығындарын жүзеге асыру үшін өте маңызды болып табылады.

Тұрғын үйге мұқтаж азаматтарды есепке алу және халықтың әлеуметтік жағынан қорғалмаған деп танылатын топтарына және басқаларына тұрғын үй қорының үйлерінде тұрғын үй-жайларды беру бойынша құқықтық қатынастар дәл сондай қосымша маңызға және жария құқықтық сипатқа ие.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.