Физика пәні бойынша оқытуды жоспарлаудың мүмкіндіктері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 67 бет
Таңдаулыға:

Физика пәні бойынша оқытуды жоспарлаудың мүмкіндіктері

Мазмұны

Кіріспе

І бөлім. Физиканы оқытуды жоспарлаудың дидактикалық ерекшеліктері

1. 1 7 сыныпта физикалық білім мазмұнын оқытуды жоспарлау

1. 2 7 сыныпта жаңартылған физикалық білім мазмұнын оқытуды жоспарлау

ІІ бөлім. 7 сыныпта физиканы оқытуды қысқа мерзімді жоспарлау

2. 1 7 сыныпта физика сабақтарын жоспарлаудың практикалық тәсілдері

2. 2 Эксперименттік-тәжірибелік жұмыстың нәтижелері

ІІІ бөлім. Физика пәнін оқытуда оқыту үшін бағалау

3. 1 Қалыптастырушы бағалау

3. 1 Жиынтық бағалау

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Қосымшалар

Кіріспе

Зерттеу өзектілігі . Ғылымның гуманистік аспектісі жаратылыстану пәндерінің мазмұнында ғылыми адамдардың қызметі, яғни олардың тарихы, сонымен бірге құнды ғылым аспектілірін ашу мен оқушылардың оларды ұғуынан көрінеді. Мектепте оқытудың шынайы мазмұнына оқушылардың қызметін толықтырып, танымның әдісі мен үрдісі туралы ұғым беретін білімдердің көлемін көбейту керек. Бұл методологиялық және тарихи-ғылыми, әсіресе ғылымның гуманитарлық аспектілерін ашатын білімдер. Қазіргі ғылыми білімдердің даму бағыттарының бағдарламаларды құрастыруға, мұғалім баяндамасына, оқыту үрдісіне тигізер әсері мол. Мұғалімге оқушылардың ғылыми ойлауын қалыптастыру мен оқыту үрдісін ұйымдастыру үшін осы байланысты білу пайдалы.

Физика ғылым ретінде адамзат мәдениетінде маңызды орын алады. Өз мазмұнына физиканың деректерін, түсініктерін, заңдарын, теорияларын, модельдерін, тәжірибелері мен әдістерін т. б. енгізе отыра, физикалық теориялар аясында адамзат іс-әрекетінің түрлі саласында қолданылатын біршама түсініктер қалыптасады. Физиканың жалпы мәдени мәнін ашу және осы негізде ғылыми көзқарас және ойды қалыптастыру қазіргі жағдайда оқу пәнінің басымдық мақсатын құрайды. Қазіргі заманда ғылым мен техниканың жедел түрде дамуы әр оқушының білім дәрежесінің жоғары болуын талап етеді. Сондықтан оқушылардың шығармашылық пен белсенді түрде жұмыс жасауы, өз бетінше терең ойлауы арқылы білім алуы өмір қажетіне айналып отыр.

Физикалық процестер мен құбылыстарды модельдеу оқу процесін дамыту мен жетілдірудің болашағы болып табылады, әсіресе оқушылардың шығармашылық белсенділігін арттыруда, зерттеу жұмыстарын дамытудағы ролі ерекше. Физикалық эксперименттерді модельдеу - оқытушыға сабақты физикалық ұғымдардың мағнасын тереңірек ашуға, оқушыларды физиканың қазіргі эксперименттік базасымен таныстыруға, физикалық құбылыстармен зерттеу әдістерін толық түсіндіруге мүмкіндік береді. Оқытушы үшін электрондық оқулық - бұл күнбе - күн дамытылып отыратын ашық түрдегі әдістемелік жүйе, оны әрбір оқытушы өз педагогикалық тәжірибесіндегі материалдармен толықтыра отырып, әрі қарай жетілдіре алады. Электрондық оқулық арқылы үй тапсырмасын, жаға сабақты түсіндіруге және тест тапсырмаларын орындауға болады.

Қазақстан Республикасы Президенті Н. Ә. Назарбаевтың «Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2016-2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында» сапалы орта білім беруге тең қол жеткізуді қамтамасыз ету зияткер, дене бітімі және рухани жағынан дамыған, табысты азаматты қалыптастыру қажеттілігі айтылған. Және орта білім беру мазмұнын жаңарту мектеп оқушыларының бойында «Мәңгілік Ел» жалпыұлттық патриоттық идеясының рухани-адамгершілік құндылықтарын, салауатты өмір салты мәдениетін қалыптастыру міндеттеріне тоқталған. Осыған орай Білім беру мазмұнын жаңарту білім берудің қазіргі заманғы үрдістерін және қазақстандық білім берудің үздік практикасын кіріктіруге бағытталған.

Білім беру бағдарламасындағы ұлттық стандарттарға, бағалауға, оқулықтар мен оқыту әдістеріне қатысты білім беру саласындағы өзекті құндылықтар мен мақсаттар мектеп оқушыларының жалпы үлгерімін арттырады, сондай-ақ инновация мен көшбасшылықты енгізу үшін талап етілетін дағдыларды дамытады. Сонымен қатар, ұлттық сананы қалыптастыруды және ауқымды халықаралық тәжірибемен өзара әрекеттесуді көздейді.

Физика саласы бойынша оқушылардың білім, білік, дағдыларын қалыптастыру негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп бағдарламасында жетекші орын алады, бұл әлемнің біртұтас ғылыми бейнесін қалыптастырудағы физиканың практикалық маңызымен айқындалады.

Қазақстан мемлекеті алдағы уақытта ғылыми-техникалық прогресті өркендету арқылы нарықтық бәсекеге қабілетті мемлекеттер қатарына қосылу үшін іргелі ғылыми пәндерді оқыту ісін жетілдіруді білім беру ісінің басты міндеті деп есептейді. Соған байланысты, осы жұмысты орындау барысында физиканы оқытуда оның теориялық тұстары мен оқыту әдісін жетілдіруге, соның ішінде электродинамика бөлімін оқытуға арналған Ефименко В. Ф., Кротов В. М., Сүлеймен С. Д., Снежко М. Я., Перышкин А. В., Пикени А. А. секілді белгілі әдіскерлердің еңбектерінің негізгі бағыттары мен қағидаларына сүйенуді жөн көрдік. Ал Қазақстан және Орталық Азия көлеміндегі Әбілқасымова А. Е., Бабаев Д. Б., Ерматов С. Е., Жаңабергенов Қ. Ж., Кенжебаев Т. К., Косов В. Н., Мамбетакунов У. Э., Чечин Л. М. сияқты танымал әдіскерлердің зерттеулері математика мен физиканы оқытудың сан-салалы мәселелерін шешуге бағытталған. Бұл жұмыстардың қай-қайсысы да орта мектептегі физика курсын оқытуда оқушылардың танымдық қабілеті мен белсенділігін арттыру жолдарын зерттеудің басты міндеті етіп қоя білген.

Бүгінгі таңда білім беру мазмұнын жаңарту өте маңызды өзгерістердің сатысында тұр. Білім беру мазмұнын жаңарту-сапалы білім, жарқын болашаққа негіздеп, бірқатар жетістіктер формуласын ұсынған үлгі және оқу-тәрбиелік үрдісті жан-жақты жаңа әдіс-тәсілдермен ұштастыру болып табылады.

Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2016-2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында «Сапалы орта білім беруге тең қол жеткізуді қамтамасыз ету, тез өзгеріп жатқан әлемнің жағдайында зияткер, дене бітімі және рухани жағынан дамыған, табысты азаматты қалыптастыру» деп атап көрсеткендей бүгінгі таңда білім беру парадигмасы «білікті адамға» бағытталған білімнен «мәдениет адамына» бағытталған білімге көшуді талап етеді. Білім беруді жаңаша ұйымдастыру - оның философиялық, психологиялық, педагогикалық негіздерін, теориясы мен тәжірибесін тереңірек қайта қарауды қажет етеді.

Елбасы Н. Ә Назарбаев жылдар бойы білім және ғылым саласына ұдайы көңіл бөліп келеді. Биылғы «Қазақстанның үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік» атты Қазақстан халқына Жолдауында да бұл мәселе назардан тыс қалған жоқ. «Ең алдымен, білім беру жүйесінің рөлі өзгеруге тиіс. Біздің міндетіміз - білім беруді экономикалық өсудің жаңа моделінің орталық буынына айналдыру. Оқыту бағдарламаларын оқушылардың сыни ойлау қабілетін және өз бетімен іздену дағдыларын дамытуға бағыттау қажет», -деген жолдар - соның дәлелі.

Білім беру жүйесіне өзгеріс енгізуге қажетті факторларды айтатын болсам, ол:

-әлем стандартына сай білім беру;
-бәсекеге қабілетті тұлға тәрбиелеу;
-табысты өмір сүру дағдаларын қалыптастыру;
-әлем азаматын тәрбиелеу;
-тәжірибелік дағдыларды дамыту;
-функционалдық сауаттылықты арттыру;
-мұғалімнің кәсіби шеберлігін жетілдіру.

Қазіргі кезеңде физика ғылымының негізінде өрбіген жаңа техникалық бағыттардың (электроника, автоматика, томография, робот техникасы, есептеу машиналары, . . . ) барлығы дерлік электрлік құбылыстарды кеңінен қолдану арқылы ғана бүгінгі деңгейге көтеріле алды. Сондықтан да бұл үрдіс болашақта жоғарғы қарқынмен дами түспек. Осындай күрделі де қиын саланы теориялық тұрғыдан тереңдете отырып, саналы түрде меңгерту және алған білімдерін практикада қолдануға жаттықтыру мектеп қабырғасынан бастап қолға алынуға тиіс. Бұл мәселенің бір саласы - орта мектептегі физика курсын оқытуды дұрыс жоспарлау арқылы жүзеге асырылады. Бірақ, қазіргі таңда мектеп қабырғасындаф пәні бойынша оқытуды жоспарлауға байланысты бірнеше қайшылықтар туындап отыр:

пән бағдарламасында қойылып отырған тереңдете оқытуға байланысты туындайтын талаптардың іс жүзінде орындалмауы;
физиканы теориялық тұрғыдан тереңдете оқытуға арналған материалдар мазмұнының іріктелмеуі;
физика есептерін шығару әдістемелік ерекшеліктерін зерттеу;
мектептердегі білім берудің мазмұны мен оқыту әдістемелерінің дәстүрлі қалыптасқан жағдайдан аса алмай отырғандығы;
жаңартылған білім мазмұнына көшуді жоспарлаудың тапшылығы.

Сондықтан аталмыш қайшылықтарды шешу мақсатымен жүргізілген осы зерттеу жұмысының тақырыбын «Физика пәні бойынша оқытуды жоспарлаудың мүмкіндіктері» деп атауға негіз болады.

Зерттеу жұмысының мақсаты : Физика пәні бойынша оқытуды жоспарлаудың мүмкіндіктерін анықтау.

Зерттеу мақсатына сай келесі міндеттер анықталды:

Физика пәнін оқытуда жаңартылған білім мазмұнын қолдану туралы түсінік беру;
Жаңартылған білім мазмұнының ерекшелігін анықтау.
Физиканы оқытуда оқушылардың шығармашылық, ойлау қабілеттерін дамытуға арналған жұмыстардың теориялық негіздері туралы;
Физиканы оқытуда оқушылардың ойлау қабілеттерін дамытуға арналған жұмыстар туралы түсінік беру.
Оқушылардың ойлау қабілетін есептер шығару арқылы тереңдету әдісі.

Зерттеу пәні: Физика пәнін жаңартылған білім мазмұны бойынша оқыту

Зерттеу объектісі : Физика пәні бойынша оқытуды жоспарлау

Зерттеу әдістері : оқыту процесстерін талдау, жүйелеу, ғылымилылық негіз.

Зерттеу болжамы: Жаңа оқу бағдарламаларын оқыту үрдісінде қолдану, физика пәнін жаңартылған білім мазмұны бойынша оқыту ерекшелігі - олардың пәндік білім мен дағдыларды ғана емес, сондай-ақ, кең ауқымды дағдыларды қалыптастыруға бағытталуы. Оқу мақсаттарының жүйесі мынадай кең ауқымды дағдыларды дамытудың негізі болып табылады: функционалдық және шығармашылық түрінде білімдерін қолдану, сын тұрғысынан ойлау, зерттеу жұмыстарын жүргізу, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану, қарым-қатынастың әртүрлерін қолдану, жеке және топта жұмыс істей алу, мәселелерді шешу және шешімдер қабылдау, оқушыларың өзін-өзі бағалауы мен қызығушылығына едеуір ықпал ететіндігін мойындауға, өз кезегінде білім алуға түбегейлі түрде ықпал етеді, оқушылардың оқуын қалай жақсартуға болатындығын ойластыруға мүмкіндік береді.

Зерттеу көздері : 2017-2018 оқу жылында Қазақстан Республикасының жалпы орта білім беретін ұйымдарында оқу процесін ұйымдастырудың ерекшеліктері туралы: Әдістемелік нұсқау хат. - Астана: Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы, 2017. - 340 б.

Зерттеудің практикалық маңызы: оқытуда зерттеушілік іс - әрекеттердің кеңінен қолданылуы қазіргі талаптарға сай келетін жаңаша бағалау жүйесін қажет етеді. Сондықтан берілген зерттеу жұмысында критериалды бағалау туралы мәлімет беріліп, тиімділігі анықталды. Критериалдық бағалау жүйесі арқылы оқушының тұлғалық бағытын белсенділікке бағыттау, тұлғаны нәтижеге жеткізу, өсу динамикасын кез-келген кезеңде анықтау, қалыптастырушылық және негізгі бағалау арқылы білімін анықтауға болады.

Зерттеудің теориялық маңызы : Зерттеу жұмысында оқытуды бағалау әдістері қарастырылды, оқыту үшін алдын ала құрылған бағалау критерийі мен дескриптор арқылы жүзеге асырылады, негізгі бағалауда барлық критерийлер барынша қолданылуы керек. Жаңартылған білім мазмұнының ерекшеліктері көрсетілген.

Зерттеу базасы: мектеп

Зерттеу құрылымы : кіріспеден, үш бөлімнен және қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тізімінен және қосымшалардан тұрады.

І бөлім. Физиканы оқытуды жоспарлаудың дидактикалық ерекшеліктері

1. 1 7 сыныпта физикалық білім мазмұнын оқытуды жоспарлау

Білім мазмұны жаңа ақпарат ағымын саналы түсіну, оны бағалай білу, кез келген жағдайда шығармашылық шешім қабылдау, рухани адамгершілік ұстанымдарды игерту бағыттарын белгілейді.

Білім мазмұнының дидактикалық сипаттамалары В. С. Леднев, М. Н. Скаткин, П. И. Пидкасистый, И. П. Подласый, В. А. Сластенин, Д. Ш. Матрос, М. П. Лапчик, Г. К. Нургалиева, Т. С. Сабыров, М. Ж. Жадрина, т. б. еңбектерінде қарастырылады.

В. С. Ледневтің пәкірінше білім мазмұны - тұтас үш үдерістің бірігуі ретінде қарастырылады. Ол біріншіден, алдыңғы ұрпақтар тәжірибесін меңгеру, екіншіден жеке тұлғаның топологиялық жағын тәрбиелеу, үшіншіден адамның дене және ақыл-ой дамуын сипаттайды. Іс-әрекеттің негізгі түрі - оқыту, басқаша айтқанда білім берудің ең басты мақсаты - тәжірибені меңгеру деп түсіндіреді. Ал, тәрбиелеу мен дамыту . . . жақыннан әсер ету аймағы іспетті жүзеге асырылады.

Б. Т. Лихачев жалпы орта білім беру мазмұнына қатысты оны қалыптастырудың негізгі жалпы әдіснамалық қағидаларын:

Оқу материалының жалпы білім беру сипаты,
Мазмұнның азаматтық және адамгершілік бағыттылығы,
Оқу материалының қоғам өзгерісіндегі практикамен байланысы,
Оқу материалының негізгі және жүйелік бейнелеуші сипаты,
Оқу курсының интегративтілігі,
Білім мазмұнының гуманитарлық-этикалық бағыттылығы,
Оқу материалының дамытушылық сипаты,
Оқу пәндерінің өзара байланыстылығы мен өзара себептілігі,
Білім мазмұнының эстетикалық аспектілері түрінде көрсетеді.

“Б ілім мазмұны оқушының жан-жақты дамуына, ойлау мен танымдық қызығуды қалыптастыруға және білімді келесі буындарда жалғастыру мен болашақ еңбек қызметіне қажетті негізді құрайды. ” (П. И. Пидкасистый)

Білім мазмұны бір жағынан алғанда, қоғамның ағымдағы және перспективалық сұранысын бейнелейтін оқушының оқу-танымдық әрекетінің басты шарты. Екінші жағынан алғанда, бұл қызметті оқушының құрастыруы мен іске асыру сайманы және оқуда индивидтің тұлғалық сұранысын қанағаттандыратын құрал, тұлғаның даму және негізгі мәдениетінің қалыптасу құралы болып табылады.

Мектептегі білімді ізгілендірудің анықтаушы факторы ретінде білім мазмұны қазіргі талаптарға сәйкес дамып отыр. білім мазмұнын жан-жақты талдай келіп, мектептегі оқу материалдарын ұйымдастыру формасы ретінде интеграиялауды және оның оқу жоспарындағы орнын, берілуін нәтижесін жоспарлау жолдарын көрсетіп береді. (М. Ж. Жадрина)

Қазақстандағы қазіргі қолданылып отырған білім мазмұнын жаңартудың ғылыми негізіне оқушыларын белгілі бір қажетті икемділіктер мен дағдылардың иесі, оқу әрекетінің субъектісі, әр түрлі мәдениеттермен өз көзқарасы тұрғысынан диалогқа түсетін автор және жас ерекшелігіне сәйкес өз жасын қалыптастыруға күш жұмсап еңбектенетін бала деп қарастыратын, осыған орай көп қырлы құрылымды оқу-тәрбие мазмұнын құруға көмектесетін қазіргі заманғы дамыта отырып оқыту идеясы алынған.

Мектептегі физика курсының мазмұнын талдауға бір-бірімен белгілі қарама-қайшылықта болатын екі негізгі факторлар тобы әсер етеді.

1) Ғылыми және практикалық факторлар. информатика оқу пәнінің мазмұны физика ғылымы арқылы анықталуы тиіс. Бұл пәнді оқыту барысында іргелі білім деңгейі беріліп, оқушылардың әр түрлі саладағы болашақ кәсіби қызметіне дайындығы қамтамасыз етілуі тиіс.

2) Түсініктілік пен жалпы білімділік факторлар. Оқу пәнінде қамтылған материалды меңгеруге оқушының шамасы келетіндей болуы керек, олардың ойлау қабілетінің деңгейі мен білімі, икемділігі дағдыларына сай болуы тиіс. Қорыта айтқанда, мектептегі физика курсы бір жағынан болашақ заманға лайық өмірдің талаптарына жауап беруі керек, екінші жағынан қарапайым тілде баяндалуы қажет.

Курс мазмұны келесі бағытқа сәйкес анықталады. (Кесте 1)

Кесте 1. Физика курсының мазмұндық бағыттары

Бағыт

Кілттік сөз

Нәтиже

Бағыт: Механика

Кілттік сөз: Қозғалыс, жылдамдық, үдеу

Нәтиже: Механикалық қозғалыс туралы білім қалыптасады

Бағыт: Молекулалық физика

Кілттік сөз: Молекула, МКТ

Нәтиже:

Бағыт: Электр және магнитизм

Кілттік сөз: Заряд, электр тогы, магнит өрісі

Нәтиже:

Бағыт: Оптика

Кілттік сөз: Жарық, толқын, корпускула

Нәтиже:

Бағыт: Атом және ядро

Кілттік сөз: Атом, ион,

Нәтиже:

Қазақстан Республикасының конституциясында: «Білім беру - бұл қоғам мүшелерінің адамгершілік, интеллектуладық, мәдени дамуының жоғарғы деңгейін және кәсіби білімділігін қамтамасыз етуге бағытталған тәрбие беру мен оқытудың үздіусіз үдерісі», - деп көрсетілген. Білім берудің басты міндеті ұлттық және жалпы адамзаттық қазыналар ғылым мен практиканың жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыру жіне дамыту үшін қажетті жағдайлар жасау. Әрине, мемлекет зиялы болу үшін оның әр азаматы зиялы болу қажет. Бұл білім беру үдерісінің үздіксіз болуын талап етеді. Білім беру үздікісіз үдеріс болса, физиканы оқыту да үздіксіз үдеріс болуы қажет.

Жалпы білім беретін орта мектепте арналған физикадан мемлекеттік білім беру стандарты осы мәселені көздейді.

Қазақстан республикасының Мемлекеттік жалпы міндетті орта білім беру стандарты - білімнің соңғы нәтижесін айқындалған негізгі құжат. Ол физиканың мақсаты мен міндеттерін, оқушылардың түсініктері мен дағдыларын, білім нәтижелерін тексеру технологиясын белгілейді. Сонымен қатар негізгі білімдік бағдарлама мазмұнын, оқушылардың оқу жүктемесінің көлемін, мектеп түлектеріне физика пәні бойынша қойылатын талаптарды анықтайды.

Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңының талаптарын сәйкес информатиканы оқыту стандартына төмеңдегі мәселелер енгізілген:

сыныптар бойынша білім беру мазмұнының міндетті минимумы;
әрбір сыныптағы оқушының дайындық деңгейіне қойылатын талаптар;
nnстандарттағы талаптардың орындалуын бағалау;
білімді бағалау үлгілері.

Физика курсының мазмұнын білім беру стандартында анықтау

1) математика мен физика пәндерінің мазмұндық қиылысуы, әлемнің жүйелік бейнесі, өзін-өзі басқаратын жүйелерді құру және функциясының жалпы ақпараттық заңдылықтары;

2) физикалық есептерді шешу сияқты екі аспектіде қаралады.

Оқу жоспары - тиісті білім беру деңгейіндегі оқу пәндерінің тізбегі мен көлемін, оларды зерделеу тәртібі мен бақылау формаларын реттейтін негізгі құжат. Курманалина Ш. Х. Педагогика

Кесте 2. Қазақстан Республикасы жалпы білім беретін мектептерінің базалық оқу жоспары

Жалпы білімнің салалары

Кластар

Барлығы

Жалпы білімнің салалары:

Кластар: 1

Барлығы: 2