Орыс мәдениеті

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

М.О.ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР ЖӘНЕ ЭНЕРГЕТИКА ЖОҒАРЫ МЕКТЕБІ

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Орыс мәдениеті

Орындаған: Исақ А.
Тобы: ИП-16-6к2
Қабылдаған: Тасполтаева М.

Шымкент 2018ж.
Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
Орта ғасырлардағы орыс және Русь мәдениеті ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... .4
Ежелгі славяндардың мәдениеті ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
Mәскеулік кезең мәдениеті ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..7
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10

Кіріспе

Орыс (Ресей) мәдениеті - адамзат баласына баға жетпес мол мәдени мұралар қалдырған дүниежүзілік мәдениеттің ажырамас бөлігі. Ресей мәдениеті - өзіндік ерекшеліктері бар қайталанбайтын мәдениет, ендеше оның әлемдік мәдениет қазынасына қосқан үлесіне де баға жетпейді. Орыс мәдениетінің қалыптасу ерекшеліктері негізінен төмендегі факторларға тығыз байланысты болды. Олар: көптеген этникалық топтар мен халықтар мекендеген орасан зор территорияны игеру; христиан дінінің ерекше тармағы - православиені руханилылықпен дәстүрлі салт-дәстүрлерге негіздей отырып орнықтыру; уақытша болса да ұзақ уақытқа созылған батыс-еуропалық өркениеттік процестерінен оқшау дамуға байланысты туған тұйықтыққа бұдан әрі жол бермеу; жеке адамдардың мүддесін мемлекет мүддесіне бағындыру.Осы айтылған ойларымыз дәлелді болу үшін, орыс мәдениетінің қалыптасу кезеңдерін толығырақ қарастырып көрелік. Ақиқатына келсек, көп ғасырлық тарихы бар Ресей мәдениетінің жалпы көрінісі бұрынғыдан да айқындалып келе жатқан сияқты. Ұлттық топырақта пайда болып, өзіндік бет- бейнесімен ерекшеленсе де, мәдени өркендеудің жалпы арнасына келіп құйылатын Ресей мәдениеті, оның ішінде ұлттық бұлақтан нәр алған ежелгі Русь мәдениеті, византиялық көркем жүйемен және тағы да басқа мәдениеттермен тығыз алмасып жатады. Атап айтқанда, Ресей мәдениеті Византиямен қатар, көршілес жатқан Болгария, Сербия, Армения, Грузия сияқты елдердің мәдениетімен үндестік тапты.

XIII-XIV ғасырларда орыс және Русь мәдениеті

XIII-XIV ғасырларда орыс мөдениетінің орталығы Новгород қаласы болды. Кескіндемелік және сәулетшілік ескерткіштерімен өзін Ұлы мәртебелі Новгород деп атаған бұл тарихи қаланы шетелдік бір автор байлығы жағынан тек Риммен ғана теңесе алады деп бағалауы тегіннен-тегін емес сияқты. Мұндағы орыс халқының рухы сіңген өнер дүниелерінің бірі Новгород Кремліндегі қасиетті София соборы, Юрий монастырының Георгиев соборы және т.б. Дүниені табындырған әсемдіктің ұлы ескерткіштерінің қатарына жататын Киев соборының тікелей ықпалымен салынған Новгород Софиясы өзіне ғана тән ерекшеліктері бар құдіретті де, сымбатты ғимарат. Новгородтың князьдік ғибадатханаларының ішіндегі ең мәртебелісі Юрий монастырын орта ғасыр дәуірінің даңқты ғимараттарының қатарына әбден жатқызуға болады. Христиан мәдениетінің ажырамас бөлігі икона (бейне деген мағынаны білдіретін грек сөзінен шыққан) жасау ісінде дәл Ресейдегідей соншалықты ғажайып туындылар жасалып, ғасырлар бойы бүкіл бір халықтың бейнелеу өнерінің сүйікті түрі болған жоқ. Икона сюжеттері діни христиандық негізге құрылды. Ал сол Новгородтық иконалардың бүгінге дейін сақталғандардың ішінде әлемдік маңызы ғажайып дүниелер бар. Солардың бірі шамамен XII ғасырдың соңында жасалған Алтын шашты періште.
Халықтық ағаш сәулет өнері Бір жүйеге келтірілген жазудың енгізілуі орыс мәдениетінің аса үлкен жетістігі болды, өйткені тіл қай мәдениеттің болсын басты элементі болып табылады. Славян әліппесін жазушылар ағайынды гректер Кирилл (820-869) мен Мифодий (815-885) болды. Дәл осы мәдени бетбұрыс кезеңінде орыс жазуымен әдебиеті өзінің шарықтау кезеңіне жетті. Киев Русінің алғашқы жазба ескерткіштерінің бірі Орыс шындығы қарапайым, әрі түсініктік халықтық тілмен жазылса, орыс халқының аса үздік әдеби мұрасы Игорь жасағы туралы жырдың тілі де дәуір тынысын жан-жақты бейнеледі.
Қазіргі орыс, украин және белорусь халықтарының мәдениеті ежелгі Киев Русі мемлекетінің мәдениеті негізінде қалыптасқан. Шығыс славян тайпаларының рухани мәдениеті күні бүгінге дейін ұрпақтан ұрпаққа жалғасып келеді. Рухани мәдениетке халықтың материалдық мәдениеті негізінде қалыптасады. Ертедегі шығыс славяндар шаруашылығы (егін шаруашылығы, мал және қолөнер ) материалдық мәдениеттің дамуына жол салды. Ежелгі Русь мемлекетінің мәдениеті шығыс славян тайпаларының дәстүрлі мәдениетінің негізінде, оның ішінде туыс оңтүстік және батыс славян тайпаларымен тығыз байланыста дамып, жетілді. Владимир тұсында Киев Русіндегі аса маңызды оқиға 988 жылы христиан дінін қабылдауы болды.
Ежелгі орыс әдебиеті. IX-XII ғасырлар аралығында Киев Русі мемлекетінде ауыз әдебиеті мен жазба әдебиет қатар дамыды. Киев Русінің әдеби мұрасы - Игорь жорығы туралы жыр 1185 жылы жазылған. Шығарма әрбір тарихи кезеңде толықтырылып , өңделіп отырған. Бұл шығармада қыпшақ ханы Қонжық пен князь Игорь арасындағы соғыс баяндалды.
Сәулет өнері. Орыс халқы христиан дінін қабылдағаннан кейін, басқа славян халықтарындағы сияқты сәулет өнері де дамыды. Мәселен, Византияның дәстүрлі сәулет өнері негізінде салынған Успен соборы, Спас - Преображенский монастыры, София соборы т.б. Орыс, украин және белорус жерінде салынған барлық православие шіркеулері бір-біріне ұқсас болып келеді. Орыс мемлекетіндегі сәулет өнерінің өзіндік ерекшеліктері болады. Ішкі сурет өнері, оның бояуының құрамы өзіндік сипатымен танылады, сәулет өнерінен христиан, православие ағымына тән белгілері байқалады. Ресей мәдениеті - адамзат баласына баға жетпес мол мәдени мұралар қалдырған дүниежүзілік мәдениеттің ажырамас бөлігі. Ресей мәдениеті - өзіндік ерекшеліктері бар қайталанбайтын мәдениет, ендеше оның әлемдік мәдениет қазынасына қосқан үлесіне де баға жетпейді.
XI ғасырда Батыс Еурапада үлкен құрылыс басталды. Сансыз діндарларды сыйғызу үшін шіркеулерді ұлғайтты. Қарапайым ағашпен жабылған жайдақ төбелерін тас күмбездермен алмастырды. Сол уақыттағы құрылысшылар Ежелгі Римнің сәулет өнерінен көп үлгі алды, сондықтанда XI-XII ғасырлардағы ғимараттарды роман стиліндегі ғимараттар деп аталды.
Роман стиліндегі шіркеу қабырғасы тегіс, биік мұнаралы, алып ғимараттар еді. Күмбездерінде, терезелерінде, кіре берісінде доға тәрізді аркалар қайталанып отырады. Роман шіркецлері өзінің сұстылығымен және күрделілігімен қамал тәрізденіп, католик шіркеуінің құдіретіне сенім туғызуға тиіс болды. Олар үйсіз-күйсіз, қашқан халыққа баспана қызметін де атқарды. XII ғасырдың аяғынан бастап мырзалардың өктемдігінен құтылған қала тұрғындары сауда үйлерін, ратушалар, соборлар, ауруханалар, қонақ үйлерін сала бастады. XII-XV ғасырлардағы құрылыстар готикалық деген ат алды. Құрылысшы шеберлігінің одан әрі өсе түсуі ауыр доға тәріздес күнбездерді неғұрлым жеңіл, шошақ күмбезбен алмастыруға мүмкіндік берді. Енді қалың қабырғаның керегі болмай қалды. Бүл стильдің роман стиліндегі шіркеуден өзгешілігі - соборлар үлкен терезелерімен жарқырап көрінді. Қайталанып келетін аркалары, сәнді құрама күмбездері, тіреулермен безендірілген биік мұнаралары - осылардың бәрі аспанмен тілдескендей, әсер беретін. Ең үлкен готикалық мұнараларының биіктігі 150 метрге жетіп, Египет пирамидаларынан да асып түсті. Сәнді, аса үлкен собордың ішінде діндарлар құдіретті Құдай алдында өздерін дәрменсіз және мүсәпір сезінуге, өздерінің бүкіл ойын, сезімін соған арнауға тиіс болды. Сонымен бірге, келушілер собордың сәулеттілігі мен әсемдігін сүйсіне тамашалады. Собор ұзақ уақыт бойы қалалардағы бірден-бір үлкен ғимарат болды. Онда тек шіркеу жоралғылары ғана емес, сонымен қатар қала халқының жиналыстары өткізілді. Діни тақырыптағы театр ойындары көрсетілді, мұнда профессорлар дәріс оқыды, мемлекеттер арасындағы келіссөздер жүргізілді.
Орта ғасырлық ғимараттар қазірдің өзінде де оны жасаушы шеберлер ой-қиялдарының шексіздігімен сүйсіндіреді. Готикалық соборларды салуға көптеген адам, тіпті сәулетшілердің, тас қалаушылардың, ағаш шеберлерінің, әйнекшілердің бүтіндей ұрпағы қатынасты. Сонымен қатар орта ғасырлардағы мүсін өнері сәулет өнерімен тығыз байланысты боды. Соборлар құдайларды, епископтарды, корольдерді беинелейтін жүздеген, тіпті мыңдаған бедерлермен және мүсіндермен безендірілді.

Ежелгі славяндардың мәдениеті

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.