Ғылыми-зерттеу нәтижелерін салыстырмалы талдау

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 42 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы: Ғылыми-зерттеу нәтижелерін салыстырмалы талдау

МАЗМҰНЫ

Кіріспе . . . 3

1 ҒЫЛЫМИ БІЛІМ ТАНЫМДЫҚ ІС-ӘРЕКЕТТІҢ НӘТИЖЕСІ РЕТІНДЕ . . . 6

Педагогикалық ғылым, педагогикалық зерттеу, «ғылым», «ғылыми зерттеу», «ғылыми білім», «ғылыми әрекет» т. б. ұғымдары жайында . . . 6
Ғылыми педагогикалық зерттеулердің алғашқы қойылу кезеңі . . . 16

ҒЫЛЫМИ-ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІН САЛЫСТЫРМАЛЫ ТАЛДАУ . . . 24Эксперимент, оның түрлері, даярлау және өткізу әдістемесі . . . 24Зерттеу нәтижелерін түсіндіру, сынақтан өткізу және рәсімдеу. . . . 36

Қорытынды . . . 40

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 41

КІРІСПЕ

Зерттеудің көкейкестілігі. Қазіргі таңда, ғылымның дамуы ғылыми еңбек бөлінуі және бірігуімен, ғылыми мекемелердің пайда болуымен, экспериментті және зертханалық құралдармен тығыз байланысты. Еңбектің қоғамдық бөлінуі әсерінен ой және дене еңбегінің арақатынасы анықталғаннан бері ғылым пайда болды. Кәсіпорындарда ірі машиналар пайда болғалы ғылым кәсіпорынның белсенді факторы бола бастады. Ғылыми-техникалық революция тұрғысында ғылым түсінігі өзгерді, яғни ғылым техника дамуынан кейін емес, керісінше материалдық өндірістің негізгі күші болып табылады.

Қоғамдық өндіріске белсенді әрекет ете отырып, ғылым қоғамдық өмірдің барлық саласын сипаттайды. Материалдық өндіріс, экономика, саясатта, басқару ғылымы мен білім алуда ғылым қарқынды түрде дамуы керек.

Бүгінгі қоғамда барлық элементі мен салаларында ғылым мен техниканың маңызы зор. Қазіргі таңда ғылым қоғамның дамушы күші болып табылады.

Еліміздің экономикасы мен әлеуметтік даму жолында тұрған асқарлы міндеттерді шешу тәжірибеге ғылыми амалдарды кеңінен енгізу талап етеді. Бұл ретте ғылымның өзі де жедел дамып, қарқыны арта түседі.

Соңғы уақыттарда елімізде ғылыми мамандарды дайындаудың жаңа нұсқасы ендіріліп, объективті және субъективті жағдайларға қарамастан педагогика ғылымында жаңашылдық үдерістер орын алуда.

«Ғылыми білім» ұғымын талдамас бұрын жалпы «білім» терминінің мәнін ашқан жөн болады. Білім - адамның танымдық әрекетінің нәтижесін жүйелеу формасы. Білім арқылы біз өз істерімізді ұйымдастырудың тиімділігін арттырып, ол үрдісте пайда болатын түйткілді мәселелерді шешеміз.

Қоғам дамуының үнемі өзгеруі және бүгінгі күні гуманизациялануы адамдар бойында адамгершілік құндылықтарды қоғам сұранысына сай қалыптастыру өзекті мәселелердің бірі болмақ. Толыққанды адам келбеті, әрбір адамның іс-әрекетінен көрініс табады. Демек, адамдар өзіндік біліміне, тәрбиесіне байланысты іс-әрекет жасайды. Адамдар бойында адамгершілік мәдениетті қалыптастыру үшін, адамгершілік құндылықтарды меңгерту керек екені дау тудырмайтын қағида.

Елімізде ғылымды дамытуға зор мән беріліп отыр. Ғылымға қолдау көрсетудің бұрын-соңды болмаған, жаңа тетіктері іске асырылуда. Ел әл-ауқатының артуына байланысты ғылымды экономика мен қоғамға тиімді түрде енгізу талаптары күшеюде.

Білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында білім мен ғылым және ғылыми кадрларды даярлау мәселелері қарастырылған. Ал «Білім туралы» Заңда белгіленген ғылымды басқару жүйесіндегі функцияларды нақтылау жұмыстары іске асырылуда. Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы Жоғары ғылыми-техникалық комиссия ғылымды дамытудың басым бағыттарын қарап, бекітті. Ол бойынша Ұлттық ғылыми кеңестер құрылды. Олар жобалар мен бағдарламалардың орындалуы туралы нақты шешім қабылдайтын болады. Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама ұлттық орталығы құрылмақшы[1] .

Адам өміріндегі ғылымның орны мен рөлін түсіну осы уақытқа дейін аяқталмаған күрделі процесс. Бұл процесс қиыншылықтар мен қайшылықтардың, талас-тартыстың, күмәнді сұрақтардың, көптеген жаңа мәселелердің пайда болуымен ерекшеленеді. XX ғасырдың 20-шы жылдарында ғана ғылымның мәні мен ерекшеліктерін, оның даму және қолдану механизмдерін қарастыратын, сонымен қатар, ғылымның білім жүйесі, әрі ерекше әлеуметтік институт ретінде даму заңдылықтарын зерттеуге бағытталған «ғылымтану» атты жаңа пән пайда болды.

Жоғары білім берудің басты міндеті - студенттің тұлға, маман, азамат ретінде қалыптасуында өзіндік ойлауға және ізденіске, сонымен қатар, ғылым, техника, мәдениет және қоғамдағы өмірлік маңызды іргелі және қосымша шешімдерді қабылдау. Барлық әлемде бағыттар мен стратегиялық бағдарларды өңдеуді, білім беруді тәрбиелеумен тек педагогтар ғана айналыспайды, сонымен қатар, психологтар, экономистер, саясаткерлер, заңгерлер, әлеуметтанушылар және көптеген басқа мамандарда айналысады. Сондай-ақ, қазіргі заманғы барлық білім берудің көптүрлі доктриналары, стратегиялары, жүйесі мен технологиялары ішінен инвариантты және әмбебаптыларын бөліп алу қауіпті. Педагогикалық шығармашылық және жаңашылдық әрекет тұрақты идеялар мен үлгілерді дәріптей дамыта отырып, үзіліссіз сіңіру мен баюды көздейді. Осы аталған мәселелерді ескере отырып зерттеу тақырыбымызды «Ғылыми-зерттеу нәтижелерін салыстырмалы талдау» деп алуымызға себеп болды.

Зерттеудің пәні: ғылыми-педагогикалық зерттеудің әдістемесі

Зерттеудің нысаны: болашақ мұғалімдерді ғылыми-зерттеу жұмысымен айналысып оның нәтижесін дұрыс өңдеуін қамтамасыз ету.

Зерттеудің мақсаты: болашақ мамандардың ғылыми-зерттеу жұмыстарымен айналысуға дағдыландыру және нәтижелерін теориялық, практикалық тұрғыда негіздеу.

Зерттеудің міндеттері:

1. «ғылым», «ғылыми зерттеу», «ғылыми білім», «ғылыми әрекет» т. б. ұғымдары жайында терең мағлұмат алу;

2. Педагогика ғылымында зерттеудің құрылымы мен логикасы, принциптері мен міндеттерін толықтай ашып көрсету. Эксперимент, оның түрлерін, даярлау және өткізу әдістемесін, зерттеу нәтижелерін түсіндіру, сынақтан өткізу және рәсімдеуді үйрену.

Зерттеудің базасы: жоғарғы оқу орны «ТарМПИ».

Зерттеудің әдістері: сұрақ-жауап, анкеттеу, бақылау және т. б. қолдану арқылы зерттеу жұмысын жүргізу.

Зерттеудің құрылымы: зерттеу жұмысы кіріспеден, екі тараудан, әрбір тарау екі тараушадан және қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен құралған.

1 ҒЫЛЫМИ БІЛІМ ТАНЫМДЫҚ ІС-ӘРЕКЕТТІҢ НӘТИЖЕСІ РЕТІНДЕ

1. 1 Педагогикалық ғылым, педагогикалық зерттеу, «ғылым», «ғылыми зерттеу», «ғылыми білім», «ғылыми әрекет» т. б. ұғымдары жайында

Педагогика өзінің атауын гректын баланы жетектеуші деген сөзінен алынған. Ең алғашқысында бұл сөз құлдың қожасының баласын мектепке жетектеп апарушы ретінде қызметің білдірсе, кейін келе ол тәрбие туралы ғылымның атына айналды. Тәрбие - қоғамның кейінгі ұрпақтарға өзін қайталауымен көрінетін қызмет түрінін бірі. Педагогика басқа ғылымдар сияқты, білім беру мен тәрбиелеу саласындағы белгілі бір ақиқат білімдерді жүйеге келтіреді.

Педагогикалық ой алғашында жалпы философиялық білімдер жүйесінде, діни ілімдерде, саясаттануда, заңда, әдебиетте дамыды. Педагогиканың дербес ғылым ретінде бөлініп шығуы белгілі бір уақыт кезеңінде ішкі ғылыми сараланіға, педагогика ғылымдары жүйесінің түзелуіне алып келді. Бірақ 19-20 ғасырлардағы зерттеулер педагогиканың ғылымаралық байланыстарының жоғары мәні болғанын көрсетеді.

Педагогикадағы ғылыми білімдер басқа да дамыған ғылымдардағы сияқты теориялық және эмпирикалық болып тарқатылады. Эмпирикалық деңгейде деректер туралы білім қалыптасады: педпгогика үшін бұл - оқыту мен тәрбиенің кез-келген амалдарының тиімділігі немесе тиімді еместігі туралы; педагогикалық үрдістегі қандай да бір факторлардың нәтижеге он немесе теріс ықпалы туралы білімдер.

Теориялық деңгейдегі білімдер ғылымның ұғымдық аппаратын дамыту және жетілдірумен байланысты және шынайылықты, оның елеулі әрі терең байланыстары мен заңдылықтары арқылы жан-жақты бағытталған зерттеулер нәтижесінде қалыптасады. Бұл, мысалы, оқу тәрбиенің мәні туралы, білім беру мазмұнының құрамы, құрылысы және қызметі туралы, оқу пәндерінің жіктемесі туралы білімдер. Енді осы педагогикалық білімдерге қатысты кейбір пайымдауларға тоқтала кетейік.

Белгілі методолог В. В. Краевский педагогикалық білімнің тағы бір түрін ұсынады, нормативті білімдер - міндітті туралы білім, не істеу қажет туралығ эмпирикалық және теориялықпен салыстырғанда нақтылықты білдіретін білім. Оларға іс-әрекетке деген жалпы және жеке нұсқаулар, ұйғарымдар, қағидалар, ережелер, ұсыныстар т. б. жататындығына тоқталады.

Педагогика іс-әрекеттің ерекше түрін зерттейді. Бұл мақсатты іс-әрекет, өйткені ұстаздың белгілі бір мақсаты бар: бір нәрсені үйрету, белгілі бір қасиеттерге тәрбиелеу. Бұл іс-әрекет мәнгі өмір сүретін адамзат қоғамының қызметін орындаумен байланысты: келер ұрпаққа жинақталған әлеуметтік тәжірибені жеткізу. Осыған орай В. В. Краевский, Е. В. Бережнова өз еңбектерінде мынадай қорытынды жасайды, педагогиканың нысаны дегеніміз ерекше, әлеуметтік және жеке тұлғалық айқындалған, педагогикалық мақсатты тұжырымдау мен педагогикалық басқарумен сипатталатын іс-әрекет ретінде білім беру, ол өсіп келе жатқан ұрпақты қоғам өміріне араластыруға, жеке тұлғаның әлеуметтік тәжірибені меңгеру мен оның өз бетінше дамуына бағытталған. Осыдан, педагогика білім беру туралы ғылым, білім беруді зерттейтін ғылым деп анықталады[2] .

Н. Д. Никандров, Г. Б. Корнетов: педагогика білім беру оның құрылымы мен заңдылықьарын айқындау көзқарасы бойынша, сондай-ақ, қоғамдық және жеке-даралық тұлғалық даму ауқымында өзара байланысты оның субъектілерінің, мақсатының, мазмұнының, әдістерінің, тәсілдерінің, түрлерінің, нәтижелерінің дамуын зерттейді деген пікір білдіреді[3] .

Айтылған ойлар, педагогика - білім беру заңдылықтарының мәнін, жеке тұлғаның дамуындағы білім беру үрдісінің алар орнын ашатын, олардың нәтижелілігін арттыратын іс жүзіндегі жолдары мен тәсілдерін жасайтын ғылым саласы деген тұжырым жасауға мүмкіндік береді.

Педагогика, педагогикалық ғылым өз алдында дербес ғылым мәртебеге ие, өйткені оның категориялық, әдіснамалық аппараты бар. Олар жайында құралдың арнайы тарауларында айтылатын болады.

Білім беру үрдісінің аса тиімді үлгілерін, сондай-ақ олардың іс жүзінде қолданылуының тәсілдерін жасай отырып, педагогика сипаттамалы-түсіндірмелі және нормативті-құрылымдық ғылым болып табылады.

Педагогикалық ғылымнын міндеті екі жақты: педагогикалық ақиқатты зерттеумен қатар, оның құрылысын жасау, оны түрлендірк, жетілдіру. Сондықтаң педагогиканы теориялық ғылым деп те, тәжірибелік ғылым деп те қарастырылады. Бір жағынан педагогикалық құбылыстарды суреттеп, түсіндіреді, екінші жағынан - қалай оқытып, тәрбиелеу керектігін көрсетеді.

Педагогикалық ғылым мынадай негізгі міндеттерді де шешеді:

-білім беру үрдісінің объктивті заңдылықтарын айқындай міндеті. Заңдылық - білім беру үрдісінің құбылыстары, бөлек жақтары арасындағы объективті бар, қайталанатын, тұрақты, мәнді байланыстар. Қандай да бір байланыстын заңдылығының көрсеткіші оның себеп-салдарлық сипаты болып табылады. Мысал ретінде педагогикалық әдебиетте тұжырымдалған бірнеше заңдылықтарды келтіруге болады: бала тәрбиесінің табысты болуы жеке тұлғалық байланыстың қарқынды әрі бай болуына тікелекй байланысты; оқу материалының мазмұны жетік меңгеру оны жүйелі түрде тікелей немесе уақыт өте келе қайталаумен, оны меңгерілгер материалмен бірге қарастырумен байланысты.

Келесі міндет - жинақталған педагогикалық тәжіриберні зерттеп, қорытындылау; оқыту мен тәрбиенің жаңа әдістерін, түрлерін, технологияларын жасау. Педагогикалық ғылымның тағы бір міндеті өз бетінше толғану немесе өзін өзі тану: педагогикалық шынайылық туралы, ғылым, құрылысы, оның бәжірибемен байланысы туралы, оның өзіндік ұғымдарының құрамы туралы объективті білім алу тәсілдері.

Педагогика басқа ғылымдар сияқты, белгілі бір ақиқат саласындағы білімдерді жүйеге келтіреді. Педагогика қоғамның тәрбиелік қызметін жүзеге асырумен байланысты ғылым. Демек, педагогикалық іс-әрекет объективті шындықтын барлық жақтары, педагогиканың нысанасы болады.

Педагогика білім беру, педагогикалық шындық туралы ғылым ретінде педагогикалық үрдістің дамуы мен қызмет етуінің заңдылықтарын зерттейді, теориялық білімдерді жинақтайды және жүзеге келтіреді, педагогикалық шындық тәжірибесін зерттейді, яғни практика үшін педагогикалық шындықты қайта құру үшін негіз жасайды. Сондықтан осы саладағы ғылыми зерттеулер практикалық бағытталған сипатта болады. Педагогика адам туралы ғылымдар жүйесіне енетініне қарамастан, пән педагогикалық мақсатты түрде тұлғаның қалыптасуына педагогикалық басшылықты зерттейтін бірден бір ғылыми пән болып саналады.

Ғылыми педагогика ХҮІІІ ғасырдың соңында пайда болды, яғни, бірінші ғылыми-педагогикалық жұмыстар мен жаппай мектептер пайда болған кез. Бұл жаңалықтар чех педагогі Я. А. Коменский атымен байланысты. Ол бірінші рет оқушылардың жүріс-тұрыс ережелерін, сонан соң өзінің ең ірі "Ұлы дидактика" атты еңбегін жазды. Мектептердегі сынып-сабақ жүйесінің негін қалағанда Я. А. Коменский.

Сонымен қатар, Я. А. Коменскийдің ізімен батыс еуропалық педагогикада ағылшын педагогы Джон Локк, француз педагогы Жан-Жак Руссо, Швейцар педагогы Иоганн Генрих Песталоцци, неміс педагогы Иоганн Гербарт пен Адольф Дистервег, орыс педагогы К. Д. Ушинский және т. б ағартушы-педагог тізбегі қалыптастырылды.

Ал кейіннен ХІХ-ХХ ғасырлардың тоғысында эксперименталды педагогика пайда бола бастады.

Педагогика - өркениетті қоғамның даму тарихынан, жас ұрпақ тәрбиелеу тәжірибесінен бастау алады.

Педагогика ұғымы екі мағына береді. Біріншіден - білімнің ғылыми аумағы, ғылым; екіншіден - өнер, қолөнер, педагогикалық іс-әрекет аумағы. Педагогика атауының түп-тҰркіні гректің "пайдос " - бала және "аго " - жетектеу деген сөздерінен шыққан. "Пайдагогос " сөзін тура мағынасында аударса, "бала жетектеуші" деген өғымды білдіреді. Яғни, баланы өмірге жетектеу, оқыту, оны тәрбиелеу, жан мен тәннің дамуына бағыттау дегенді білдіреді. Ежелгі Грецияда қожайынның баласын мектепке жетектеп апарып, алып қайтатын қөлды педагог деп атаған. Ал мектепте өстаздық етумен басқа білімдар қөлдар айналысқан.

Мыңдаған жылдар бойына қажетті білім негіздері жиналып қордаланды, ең Өміршеңі, ең қажеттісі қалып, берік орныққанша талай педагогикалық жүйелер кезектесе Өмірге келіп, уақыт сынынан Өтті, жарамсыздары тарих сахнасынан кетті. Тәрбие туралы ғылым да дамыды, ол адам тәрбиесі туралы ғылыми білімдерді жинақтап, жүйелеуді Өзінің алдына басты міндет етіп қойды.

Педагогика - қоғам мен табиғаттың теңдесуін, өмірге қанағаттандыруда толық белсенді шығармашылық, рухани байлығына көмек беру, адамды тәрбиелеуді зерттейтін ғылым. Педагогикалық білім - жан-жақты, адамды дамытудың тәсілдері мен жолдарын әмбебап оқытуды төтасымен зерттейді.

Педагогика, басқа ғылымдар сияқты дамушы ғылым, оның негізгі категорияларының ойлау аспектілері үнемі кеңейтіліп қарастырылып отырылады. Ал, педагогикалық шығармашылық тәрбие мен оқу күшінің шектеусіз көпқырлы тәжірибеде дамиды.

Педагогика - тәрбиелеудің қатынастары туралы, тәрбиелеудің өзара байланысының процесінде пайда болған, білім беру және оқыту өзін-өзі тәрбиелеу, өз-өзіне білім беру және өзін-өзі оқытумен бірге жеке адамның дамуына бағытталған.

Педагогика ғылым ретінде төмендегі барлық белгілерді қамтиды. Ол өзінің басқа ғылымдардан айрықшалайтын түсінікті аппаратымен де ерекшеленеді.

Біріншіден, педагогиканың "тұрмыстық" мағынасы айқындалады. Әрбір адам өзінің балаларын, отбасы мүшелерін, ұжым мүшелерін тәрбиелеуде және оқытуда өмір ағымында "педагог" рөлінде ойнайды[4] .

Екіншіден, педагогиканың практикалық мағынасын анықтайды.

Педагогика адамзат әрекеттерінің аймағы, үлкен өрпақтың кішіге берілген өмірлік тәжірибесімен байланысты. Бөл жерде халықтық (житейлік) педагогиканың педагогикалық шеберлігімен және тәрбилеу өнерімен өзара байланысы туралы айту жарасымды. Жоғары педагогикалық іс-әрекеттердің пайда болуын өнер деп атау кездейсоқ емес. Педагогиканың басқа кез-келген

ғылымдардан басты айырмашылығы осыда. Оқытушы тек қана білімді алып

жүруші, тек қана студенттер үшін ақпараттардың көзі болу қажет емес, ол

әртүрлі рөлдерді ойнаушы - актер: мұғалім, тәрбиелеуші, педагогикалық

процестің қатысушысы, жолдас, дос. Педагогикалық процесс оқытушы

тарапынан қателікті жіберткізбейтін әрекет, немесе оқытушы қатесі өте

қымбатқа түседі. Педагогиканың өнерге қатыстылығын күнделікті өмірден

көріп жүрміз сондықтан, оқытушы студентке тек өзінің кәсіби күші арқылы

ғана емес, сонымен қатар, өз төлғасының ерекшеліктері де әсер

етеді(мінездік қасиеті, іске, адамдарға, қоғамға және т. б. қатынасы) .

Үшіншіден, педагогика ғылым ретінде түсіндіріледі, сонымен қатар,

адамтанудың бөлігі. Педагогика танымы қоғамдық және жеке даралық,

табиғаттың келеңсіз үйлесіміндегі адамның дамуы мен әсері тәсілдерін

жетілдіреді. Сондықтан да педагогикалық ілімдер, теориялар, үлгілер,

болжамдар және ұсынылымдар төтас және жүйелі білімнің іргесінде

қөрылады: олар психология, философия, тарих, әлеуметтану және басқа да

адам туралы ғылымдарда "жетіледі".

Төртіншіден, педагогика өзіне оқытумен тәрбиелеудің теоретикалық

және практикалық аспектілерін қоса отырып, оқыту пәнін анықтайды. Бесіншіден, педагогиканың мағынасы қазіргі заманғы жалпы мәдени контекстегі гуманитарлық білімнің бөліміне енеді. Ол адамның

педагогикалық мәдениетінің сапасында көрінеді.

Педагогика, түптеп келгенде, "мәңгілік" проблемалармен айналысатынына қарамастан, оның пәні нақты әрі айқын: бөл - оқу-тәрбие мекемелері жүзеге асыратын тәрбие беру қызметі. Педагогика Өзінің бүкіл іс-қимыл әрекетін қоғамда пайда болған тәрбие мен білім беруге, оқытып- үйретуге қатысты өзекті мәселелерді жедел шешуге жөмылдырып, бағыттап отыратын қолданбалы ғылым ретінде қаралады. Педагогиканың даму негіздері - адамдардың өмір салтын, дәстүр-дағдысы, әдеп-ғөрпы, халықтық педагогикада берік орныққан тәрбие беру тәжірибесінің сан ғасырлық ғибрат-тағылымдары, философиялық, қоғамтану, педагогикалық және психологиялық еңбектері, тәрбие берудің әлемдік, жеке отандық ағымдағы тәжірибесі. Арнайы ұйымдастырылған педагогикалық зерттеулердің деректері, бірегей идеяларымен білім беру және өрпақ тәрбиесі ісін байытып, жетілдіріп отыратын жаңашыл өстаздардың тәжірибесі және қазіргі тез Өзгеріп отырған жағдаймен үйлестірілген тәрбие беру жүйелері болып табылады

Педагогика - кең ауқымды, сан салалы ғылым. Оның зерттейтін пәнінің күрделілігі сондай, жеке, тіпті аса жан-жақты ғылымның Өзі оның мәнін, барлық байланыстары мен қөралдарын қамти алмас еді. Ақпарат-деректерді жинай отырып, өзақ даму жолынан Өткен педагогика бүгінгі таңда ғылыми білімнің сан салалы жүйесіне айналды. Сондықтан қазіргі заманғы педагогиканы тәрбие туралы ғылымның жүйесі деп атаған жөн.

Педагогиканың осы заманғы ең қысқа, жалпы және сонымен қатар шартты түрдегі дәл анықтамасы - бұл адамды тәрбиелеу туралы ғылым .

Тәрбие - жеке төлғаны қалыптастыру жолында мақсатты және өйымдасқан түрде жүзеге асырылатын процесс. Педагогикада "тәрбие" өғымы әлеуметтік мәні төрғысынан кең және тар мағынада қолданылады.

Аға өрпақтың Өзінің жинақталып, сараланған тәжірибесін кейінгі өрпаққа беруі тәрбиенің кең әлеуметтік мәні болып табылады. Тәжірибеге адамдарға белгілі білім, шеберлік, ойлау әдістері, адамгершілік, әдептілік, қөқықтық нормалар - бір сөзбен айтқаңда, тарихи даму процесінде жасалып, берік қалыптасқан адамзат баласының бүкіл рухани мөралары жатады.

Алдыңғы ұрпақтың тар жол, тайғақ соқпақтарында жинақталған өмірлік тәжірибелерін келер өрпақ пайдаланып, байытып отырды, соның арқасында адамзат баласы жан сақтап, тіршілік етіп, бірте-бірте буыны бекіп, қатайды және осы заманғы даму деңгейіне жетті. Тәжірибе жоғалған жерде тәрбие қайнары тартылып, шөлге айналады, мөндай оқиғаларды тарих айғақтады. Тәрбие ісін дөрыс жолға қойған халық ғана өз дамуында үлкен табыстарға қол жеткізетінін қоғам дамуының тарихи процесі айқын дәлелдеп отыр.

Әрбір ғылым, өз мәселелерін алдымен өғымдық түсініктемелерге сай қарастырады. Олай болса, педагогика ғылымының да өзіндік өғымдары, яғни категориялары бар. Педагогикалық категория дегеніміз ғылыми сараланған төжырымдарды білдіретін негізгі педагогикалық өғымдар. Дәлірек айтқанда, болмыстың жалпы белгісін, басты сипатын айқындайтын ғылыми өғым. Негізгі педагогикалық категорияларға тәрбие, оқыту және білім беру жатады. Педагогика ғылымы, сондай-ақ даму және қалыптасу, қайта тәрбиелеу сияқты жалпы ғылыми категорияларға сүйенеді және оларды өзіне негіз етеді.

Тәрбие - тарихи ұғым. Ол адамзат қоғамымен бірге пайда болып, оның Өмір сүруі мен дамуының ажырамас бөлігіне айналды және қоғам өмір сүріп төрғанда ол да өмір сүретін болады. Сондықтан да тәрбие - жалпыға ортақ және мәңгілік категория[5] .

Көптеген философтар қоғам өмірін басқарып, реттеп отыратын заңдарға талдау жасай отырып, тәрбие мен қоғамның Өңдірістік күштерінің даму деңгейі арасында объективтік байланыс бар екенін дәлелдеді. Тәрбие қоғам дамуына ықпал етеді, ал қоғам тәрбие беруге кең мүмкіндіктер жасайды, оның қоғам өмірінің маңызды саласы ретінде дамуына жағдай туғызады.

Тәрбиенің бағыт-бағдары, сипаты өндірістік күштердің даму деңгейіне және өндірістік қатынастардың сипатына сәйкес келеді. Сондықтан да тәрбие нақты-тарихи сипатқа ие болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.