Азаматтардың басты міндеттері туралы
Ѕазајстан РеспубликасыныЎ Бiлiм ж„не ¤ылым Министiрлiгi
Ѕазај јґјыјтану ж„не халыјаралыј јатынастар институты
СТУДЕНТТIў ‡ЗIНДIК ЖµМЫСЫ
Тајырыбы: АзаматтардыЎ саяси јґјыјтары мен бостандыјтары
ОрындаЈан: 1-курс, 1-топ 0216 ЗаЎ факултетiнiЎ
студентi Тојманбетов ...мiрбек.
Тексерген: АйгҐл Мґратбаевна.
Алматы 2001ж.
К i р i с п е
1. Саяси јґјыјтар мен бостандыјтар туралы.
Азаматтыј ґЈымыныЎ †зiнде азамат пен мемлекеттiЎ †зара јарым-
јатынасыныЎ саяси м„нi бар. Еске тҐсiрейiк, азаматтыј — ол адамдардыЎ сол
мемлекетпен тґрајты саяси-јґјыјтыј байланысы. Тиiсiнше, азаматтар бipiншi
кезекте eзiнiЎ мемлекетiмен тґрајты саяси байланыста болады. Мґндай жаЈдай
азаматтардыЎ бойындаЈы саяси јґјыј пен бостандыјты, яЈни мемлекет iciн
басјарумен, демократиямен тыЈыз байланысты јґјыј пен бостандыјты бiлдiредi.
Ауылда, поселкiде, ауданда, јалада, республикада азаматтар мемлекеттi
баскару iciнe кеЎiрек араласјан сайын демократияныЎ мҐмкiндiгi де кеЎейе
тҐседi. Демократиялыј мемлекет кґру максатында, Ѕазајстан азаматына саяси
сипаттаЈы айтарлыјтай кеЎ м†лшердегi јґјыј пен бос-тандыј кепiлдiгi
берiлген.
Мемлекеттi јґрудыЎ еЎ басты проблемасы — †кiлеттi органдарды
јалыптастыру. Ѕазајстан азаматы барлык: аудандыј, јалалыј, облыстыј
м„слихаттардан Республика Парламентiне дейгi деЎгейдегi †кiлеттi органдарды
калыптастыруЈа тiкелей катысады.
АталЈан †кiлеттi органдарды сайлауЈа жасы i8-ге толЈан азаматтар
катысады. АзаматтардыЎ, бґл јґјыЈы ґлтына, н„сiлiне, бiлiмiне, жынысына,
лауазымына, мҐлiктiк жаЈдайына жене басјаларына карап шектелмейдi. Егер кiм
де кiм азаматтыј сайлау јґјыЈын шектеуге „рекеттеЎсе, онда ол тiптi
јылмыстыј жауаптылыјја тартылуы мҐмкiн. Ѕазајстан Республикасыньщ Ѕылмыстыј
кодексi азаматтыЎ сайлау јґјыЈын жҐзеге асыруына кедергi келтiруге
„рекеттеЎгендерге жаза к†здеген. Бґл јылмыс дауыс беру, депутаттыјја
кандидаттардыЎ сайлаушылармен кездесу, кандидатураны, олардыЎ
баЈдарламаларын талкылау кезiнде
кедергi келтiру тҐрiнде к†рiнуi мҐмкiн. Кедергi келтiрудiЎ кҐштеу, алдау,
јорјыту, сатып алу т„сiлдерi де болуы мҐмкiн.
СайлауЈа барлыј †кiлеттi органдардыЎ азаматтары теЎ јґјыјта
јатысады. ...р адам бip дауысја ие жергiлiктi аткару органдарына жене
Парламентке сайлау кезiнде азамат тек бip рет дауыс бередi. Алайда, ол
туралы айтылЈандай, Ѕазајстан Республикасы Парламентiне сайлаудыЎ †зiндiк
ерекшелiгi бар.
Республика азаматыныЎ саяси јґјыЈына бейбiт жиналыстар,
митингiлер, демонстрациялар, шерулер еткiзу, тосјауылдарЈа тґру јґјыЈы
жатады. Бул шаралар белгiлi бip меселелердi шешу немесе азаматтардыЎ epкi
мен тiлегiн бiлдiру мајсатында жҐргiзiледi. Мысалы, сайлаушылар
депутаттыјја кандидатты талјылау Ґшiн, мемлекет сиякты жеке ґйым ґжымдары
†здерiнiЎ мемлекет саясатына к†зјарасын бiлдiру, мемлекеттiк органдардыЎ
заЎдары мен шешiмдерiнiЎ жобаларын талјылау Ґшiн жиналуы мҐмкiн. Ајыр
соныЎда, азаматтар мемлекеттiк, ґлттыј мейрамдар кезiнде †з ерiктерiмен
демонстрацияларЈа шыЈулары мҐмкiн. Мемлекеттiк органдар азаматтардыЎ мґндай
занды тiлектерiне кедергi келтiрмеулерi тиiс.
Бостандыј, алайда, анархия, бетiмен кетуиплiк емес. Т„ртiпсiздiк
ґйымдастыруды к†здейтiн, заЎЈа кайшы келетiн демонстрациялар, жиналыстар
†ткiзуге, тосјауылдарЈа тґруЈа тыйым салынады.
С†з жој, азаматтардыЎ, „р турлi јоЈамдыј бiрлестiктер јґру
јґјыЈыныЎ саяси м„нi бар. М„селе мынада, бґл бiрлестiктердiЎ (дiни
бiрлестiктерден басјасы) мемлекеттiЎ саяси †мiрiне јатысуЈа, атап айтјанда,
†кiлеттi органдарды јалыптастыруЈа, Ѕазајстан Республикасы КонституциясыныЎ
талабы шенберiнде саяси баЈдарламалар „зiрлеуге, жене т.б, јґјыЈы бар.
Азаматтар јоЈамдыј бiрлестiктерге †з ерiктерiмен кiредi, сондыјтан олар
солардыЎ бастамасымен јґрылады. Бiрлестiктер жарЈыларын максаты мен мiндетi
КонституцияЈа, зандарЈа јайшы келмейтiндей етiп „зiрлейдi.
2. Мемлекеттiк јызметке кipyгe теЎ јґјыЈы
Ѕазајстан Республикасы азаматтарыныЎ конституциялыј саяси
јґјыјтарынын, бipi болып табылады. Конституцияда мемлекеттiк јызмет туралы
бiрјатар негiз боларлыј идеялар берiледi. Онда мемлекеттiк јызмет
лауазымына кандидатја јойылатын талап тек лауазымдыј мiндеттер сипатымен
ерекшеленiп, заЎмен белгiленетнi к†рсетiлген. Екiншi бip конституциялыј
јаЈида, мемлекеттiк јызметкердiн жасы 60 - 65 жастан (33-баптыЎ 4-тармаЈы)
аспауы тиiс.
Конституциялыј јаЈидаларды жузеге асыру, мемлекеттiк јызметтi
уйымдастыру негiздерiн мемлекеттiк јызметкерлердiЎ јґјыјтыј жаЈдайын
аныјтау, мемлекеттiк јызмет саласындаЈы јатынастарды реттеу мајсатында
Ѕазајстан РеспубликасыныЎ. Президентi "Мемлекеттiк јызмет туралы" (1995
жылЈы 26 желтојсан) ЗаЎ кҐшi бар Жарлыј шыЈарды. Жарлыјта мемлекеттiк
јызметке аныјтама берiледi. Ѕазајстан Республикасында мемлекеттiк јызмет
мемлекеттiк органдар мен олардыЎ аппараттарындаЈы азаматтардыЎ конституция
негiзiнде жузеге асыратын жене мемлекеттiк баскаруды, мемлекеттiЎ †зге де
мiндеттерi мен јызметтерiн жҐзеге асыруды кездейтiн к„сiби јызметi.
Жарлыјта лауазымдыј †кiлеттiгiн мемлекеттiк органныЎ атынан жургiзетiн
Ѕазајстан РеспубликасыныЎ азаматы мемлекеттiк јызметкер болып табылатындыЈы
керсетiлген.
Жарлыјта мемлекеттiк јызметтiЎ принциптерi бекiтiлген. Бґл
принциптердi мемлекеттiк јызметке, мемлекеттiк јызметкердiЎ јґјыјтары мен
мiндеттерiне, мемлекеттiк јызметкерлермен јґјыјтыј байланыс орнатуына јарай
Ґш топја б†луге болады.
Мемлекеттiк јґјыјтыј институт ретiнде бiрiншi топја мынадай
принциптер жатады:
а) зандылыј, яЈни, мемлекеттiк јызмет мемлекеттiк јызмет саласындаЈы
јатынастарды реттейтiн Конституция јаЈидаларын, зандарын, басја да
нормативтiк јґјыјтыј актiлерiн мултiксiз орындауЈа негiзделуi тиiс;
„) мемлекеттiк јызмет жуйесiнiЎ тґтастыЈы, ол мемлекеттiк билiктiЎ заЎ
шыЈарушы, атјарушы жене сот тармајтарына б†лiнетiндiгiне јарамастан
јызметтiЎ тґтас жҐйесiн ґсынатындыЈын бiлдiредi;
б) мемлекеттiк јызметтiЎ ҐздiксiздiгiнiЎ мемлекеттiк јызмет кадрларыныЎ
сабактастыЈымен жене ауыстырылуымен ґштасатындыЈы; ол бiр мемлекеттiк
јызметкердiЎ ауысып, оныЎ орнына екiншiсiнiЎ келуiмен мемлекеттiк јызметтiЎ
Ґздiксiздiгiн бiлдiредi.
ПринциптердiЎ екiншi тобына мыналар жатады:
а) баршаЈа жолдыЎ ашыктыЈы, яЈни, †здерiнiЎ јабiлетiне ж„не кесiби
даярлыЈына с„йкес мемлекеттiк јызметке кiруге азаматтардыЎ теЎ
јґјылыЈы; баршаЈа жол ашыјтыј кез келген азамат кез келген мемлекеттiк
јызметке кiре алады деген с†з емес. Мемлекеттiк јызмет, жоЈарыда
айтылЈандай, азаматтардыЎ мемлекеттiк органдардаЈы к„сiби јызметi.
Тиiсiнше, мемлекеттiк јызметке Kipгici келген азаматтыЎ најты жґмысты
орындауЈа к„сiби „зiрлiгi ж„не јабiлетi болуы керек;
„) азамат мемлекет јызметiне ез еркiмен кiргендiктеЎ, ол †зiне јатысты
барлыј талапты, барлыј ереженi орындауды мiндетiне алады. Ол Ґшiн олардыЎ
†кiлеттiгi шегiнде жоЈары тґрЈан органдардыЎ шешiмiн орындау мiндет;
б) †з јызметiн жҐргiзу процесiнде мемлекеттiк јызметкер јоЈамдыј пiкiрдi
ескеруi тиiс; олардыЎ жґмысы халыјтыЎ к†з алдында, жария жҐргiзлуi керек.
Сонымен бiрге, „рине, жариялауЈа болмайтын мемлекеттiк јґпия сајталуы тиiс.
ПринциптердiЎ Ґшiншi тобына.
АзаматтардыЎ мемлекеттiк јызмет к†рсетуiне јатысты ережелер
жатады. Ол азаматтардыЎ јґјыјтарыныЎ, бостандыјтарыныЎ ж„не заЎды
мҐдделерiнiЎ мемлекет мҐддесiнен жоЈары тґратындыЈы. Бґл принцип
мемлекеттiЎ „леуметтiк мемлекет болып жариялануынан ж„не халыјја, †з
азаматтарына јызмет етуi тиiс екендiгiнен туындайды. Мемлекеттiк јызмет
азаматтардыЎ јґјыјтары мен заЎды мҐдделерiн к†здейтiн јызметтi бiлдiредi.
Сондай-ак, азаматтардыЎ јґјыјтары ж„не бостандыјтарымен бiрге олар †з
ерiктерi-мен орындауы тиiс мiндеттерi де бар. Мемлекеттiк јызметкерге
азаматтардан олардыЎ заЎды мiндеттерiн орындауларын талап ету †кiлеттiгi
берiледi.
Мемлекеттiк јызметкер мемлекеттiк органдар атынан „рекет етедi,
оларЈа мемлекет берген †кiлеттiктi жҐзеге асырады. Сондыјтан мемлекеттiЎ
беделi мен м„ртебесiн сајтау Ґшiн мемлекеттiк јызметкерлерге ерекше
жауапкершiлiк жҐктеледi. Осыны ескере отырып, заЎ мемлекеттiк јызметкерге
заЎдыј јана емес, моральдыј мiндеттер де жҐктейдi. Мемлекеттiк јызмет
туралы Жарлыјта мемлекеттiк јызметкер Конституцияны, Республика заЎдарын,
сондай-ај јызмет этикасыныЎ нормаларын сајтауЈа мiндеттi екендiгi
к†рсетiледi. Осы ереженi одан „рi да-мыту ушiн Президент ЖарлыЈымен 1997
жылдыЎ 16 маусымында "Ѕазајстан Республикасы мемлекеттiк јызметкерлерiнiн
јызмет этикасынын Ережелерi" бектлдi. "Ережеде" мемлекеттiк қызметке
келудін қоғам мен мемлекет тарапынан ерекше сенім көрсетудін белгісі
екендігі айтылған. Ал бұл Қазақстан Респуб-ликасының мемлекеттік қызметкері
осы "Ережемен" белгіленген жалпыға ортак этикалық нормалар мен принциптерді
сақтауы тиіс деген сөз. Ол екі топқа бөлінеді:
Бірінші топқа мемлекеттік қызметкер міндетті қызметін орындау кезінде
сақтауы тиіс этикалық нормалар мен принциптер жатады. Атап айтқанда, оған
мыналар кіреді: мемлекеттік қызметкер мемлекет мүддесін корғауға міндетті
және Президент саясатын колдаушы болуы тиіс. Ол Қазақстан халықтарының
бірлігін және елдегі ұлтаралық келісімді нығайтуға күш салуы тиіс. Ол
жалпыға ортак моральдық-этикалық нормаларды сақтауға және Қазақстан
халықтарының алуан түрлі әдеп-ғұрыптары мен дәстүрлеріне кұрметпен қарауға
міндетті. Әділдік, шындықты тура айту, ешкімді алаламау, жемқорлық
көріністеріне қарсы тұру олардың моральдық міндеті болып табылады.Ол
қарапайым, басқа адамдардың арнамысын, қадір-қасиетін кұрметтей білуі
керек.
Екінші топ — ол мемлекеттік қызметкердің жеке өміріне катысты моральдық
талаптар. Ол қызметтен тыс қатынастарда өзінің лауазымын алға тартпауға,
республиканы кемсітіп, оның беделіне нұқсан келтіретіндей қандай да болсын
міндеттемелер алып, әрекет жасамауы тиіс. Мемлекеттік қызметкер мемлекеттік
акпараттарды өзінің жеке басына және басқа да ... жалғасы
Ѕазај јґјыјтану ж„не халыјаралыј јатынастар институты
СТУДЕНТТIў ‡ЗIНДIК ЖµМЫСЫ
Тајырыбы: АзаматтардыЎ саяси јґјыјтары мен бостандыјтары
ОрындаЈан: 1-курс, 1-топ 0216 ЗаЎ факултетiнiЎ
студентi Тојманбетов ...мiрбек.
Тексерген: АйгҐл Мґратбаевна.
Алматы 2001ж.
К i р i с п е
1. Саяси јґјыјтар мен бостандыјтар туралы.
Азаматтыј ґЈымыныЎ †зiнде азамат пен мемлекеттiЎ †зара јарым-
јатынасыныЎ саяси м„нi бар. Еске тҐсiрейiк, азаматтыј — ол адамдардыЎ сол
мемлекетпен тґрајты саяси-јґјыјтыј байланысы. Тиiсiнше, азаматтар бipiншi
кезекте eзiнiЎ мемлекетiмен тґрајты саяси байланыста болады. Мґндай жаЈдай
азаматтардыЎ бойындаЈы саяси јґјыј пен бостандыјты, яЈни мемлекет iciн
басјарумен, демократиямен тыЈыз байланысты јґјыј пен бостандыјты бiлдiредi.
Ауылда, поселкiде, ауданда, јалада, республикада азаматтар мемлекеттi
баскару iciнe кеЎiрек араласјан сайын демократияныЎ мҐмкiндiгi де кеЎейе
тҐседi. Демократиялыј мемлекет кґру максатында, Ѕазајстан азаматына саяси
сипаттаЈы айтарлыјтай кеЎ м†лшердегi јґјыј пен бос-тандыј кепiлдiгi
берiлген.
Мемлекеттi јґрудыЎ еЎ басты проблемасы — †кiлеттi органдарды
јалыптастыру. Ѕазајстан азаматы барлык: аудандыј, јалалыј, облыстыј
м„слихаттардан Республика Парламентiне дейгi деЎгейдегi †кiлеттi органдарды
калыптастыруЈа тiкелей катысады.
АталЈан †кiлеттi органдарды сайлауЈа жасы i8-ге толЈан азаматтар
катысады. АзаматтардыЎ, бґл јґјыЈы ґлтына, н„сiлiне, бiлiмiне, жынысына,
лауазымына, мҐлiктiк жаЈдайына жене басјаларына карап шектелмейдi. Егер кiм
де кiм азаматтыј сайлау јґјыЈын шектеуге „рекеттеЎсе, онда ол тiптi
јылмыстыј жауаптылыјја тартылуы мҐмкiн. Ѕазајстан Республикасыньщ Ѕылмыстыј
кодексi азаматтыЎ сайлау јґјыЈын жҐзеге асыруына кедергi келтiруге
„рекеттеЎгендерге жаза к†здеген. Бґл јылмыс дауыс беру, депутаттыјја
кандидаттардыЎ сайлаушылармен кездесу, кандидатураны, олардыЎ
баЈдарламаларын талкылау кезiнде
кедергi келтiру тҐрiнде к†рiнуi мҐмкiн. Кедергi келтiрудiЎ кҐштеу, алдау,
јорјыту, сатып алу т„сiлдерi де болуы мҐмкiн.
СайлауЈа барлыј †кiлеттi органдардыЎ азаматтары теЎ јґјыјта
јатысады. ...р адам бip дауысја ие жергiлiктi аткару органдарына жене
Парламентке сайлау кезiнде азамат тек бip рет дауыс бередi. Алайда, ол
туралы айтылЈандай, Ѕазајстан Республикасы Парламентiне сайлаудыЎ †зiндiк
ерекшелiгi бар.
Республика азаматыныЎ саяси јґјыЈына бейбiт жиналыстар,
митингiлер, демонстрациялар, шерулер еткiзу, тосјауылдарЈа тґру јґјыЈы
жатады. Бул шаралар белгiлi бip меселелердi шешу немесе азаматтардыЎ epкi
мен тiлегiн бiлдiру мајсатында жҐргiзiледi. Мысалы, сайлаушылар
депутаттыјја кандидатты талјылау Ґшiн, мемлекет сиякты жеке ґйым ґжымдары
†здерiнiЎ мемлекет саясатына к†зјарасын бiлдiру, мемлекеттiк органдардыЎ
заЎдары мен шешiмдерiнiЎ жобаларын талјылау Ґшiн жиналуы мҐмкiн. Ајыр
соныЎда, азаматтар мемлекеттiк, ґлттыј мейрамдар кезiнде †з ерiктерiмен
демонстрацияларЈа шыЈулары мҐмкiн. Мемлекеттiк органдар азаматтардыЎ мґндай
занды тiлектерiне кедергi келтiрмеулерi тиiс.
Бостандыј, алайда, анархия, бетiмен кетуиплiк емес. Т„ртiпсiздiк
ґйымдастыруды к†здейтiн, заЎЈа кайшы келетiн демонстрациялар, жиналыстар
†ткiзуге, тосјауылдарЈа тґруЈа тыйым салынады.
С†з жој, азаматтардыЎ, „р турлi јоЈамдыј бiрлестiктер јґру
јґјыЈыныЎ саяси м„нi бар. М„селе мынада, бґл бiрлестiктердiЎ (дiни
бiрлестiктерден басјасы) мемлекеттiЎ саяси †мiрiне јатысуЈа, атап айтјанда,
†кiлеттi органдарды јалыптастыруЈа, Ѕазајстан Республикасы КонституциясыныЎ
талабы шенберiнде саяси баЈдарламалар „зiрлеуге, жене т.б, јґјыЈы бар.
Азаматтар јоЈамдыј бiрлестiктерге †з ерiктерiмен кiредi, сондыјтан олар
солардыЎ бастамасымен јґрылады. Бiрлестiктер жарЈыларын максаты мен мiндетi
КонституцияЈа, зандарЈа јайшы келмейтiндей етiп „зiрлейдi.
2. Мемлекеттiк јызметке кipyгe теЎ јґјыЈы
Ѕазајстан Республикасы азаматтарыныЎ конституциялыј саяси
јґјыјтарынын, бipi болып табылады. Конституцияда мемлекеттiк јызмет туралы
бiрјатар негiз боларлыј идеялар берiледi. Онда мемлекеттiк јызмет
лауазымына кандидатја јойылатын талап тек лауазымдыј мiндеттер сипатымен
ерекшеленiп, заЎмен белгiленетнi к†рсетiлген. Екiншi бip конституциялыј
јаЈида, мемлекеттiк јызметкердiн жасы 60 - 65 жастан (33-баптыЎ 4-тармаЈы)
аспауы тиiс.
Конституциялыј јаЈидаларды жузеге асыру, мемлекеттiк јызметтi
уйымдастыру негiздерiн мемлекеттiк јызметкерлердiЎ јґјыјтыј жаЈдайын
аныјтау, мемлекеттiк јызмет саласындаЈы јатынастарды реттеу мајсатында
Ѕазајстан РеспубликасыныЎ. Президентi "Мемлекеттiк јызмет туралы" (1995
жылЈы 26 желтојсан) ЗаЎ кҐшi бар Жарлыј шыЈарды. Жарлыјта мемлекеттiк
јызметке аныјтама берiледi. Ѕазајстан Республикасында мемлекеттiк јызмет
мемлекеттiк органдар мен олардыЎ аппараттарындаЈы азаматтардыЎ конституция
негiзiнде жузеге асыратын жене мемлекеттiк баскаруды, мемлекеттiЎ †зге де
мiндеттерi мен јызметтерiн жҐзеге асыруды кездейтiн к„сiби јызметi.
Жарлыјта лауазымдыј †кiлеттiгiн мемлекеттiк органныЎ атынан жургiзетiн
Ѕазајстан РеспубликасыныЎ азаматы мемлекеттiк јызметкер болып табылатындыЈы
керсетiлген.
Жарлыјта мемлекеттiк јызметтiЎ принциптерi бекiтiлген. Бґл
принциптердi мемлекеттiк јызметке, мемлекеттiк јызметкердiЎ јґјыјтары мен
мiндеттерiне, мемлекеттiк јызметкерлермен јґјыјтыј байланыс орнатуына јарай
Ґш топја б†луге болады.
Мемлекеттiк јґјыјтыј институт ретiнде бiрiншi топја мынадай
принциптер жатады:
а) зандылыј, яЈни, мемлекеттiк јызмет мемлекеттiк јызмет саласындаЈы
јатынастарды реттейтiн Конституция јаЈидаларын, зандарын, басја да
нормативтiк јґјыјтыј актiлерiн мултiксiз орындауЈа негiзделуi тиiс;
„) мемлекеттiк јызмет жуйесiнiЎ тґтастыЈы, ол мемлекеттiк билiктiЎ заЎ
шыЈарушы, атјарушы жене сот тармајтарына б†лiнетiндiгiне јарамастан
јызметтiЎ тґтас жҐйесiн ґсынатындыЈын бiлдiредi;
б) мемлекеттiк јызметтiЎ ҐздiксiздiгiнiЎ мемлекеттiк јызмет кадрларыныЎ
сабактастыЈымен жене ауыстырылуымен ґштасатындыЈы; ол бiр мемлекеттiк
јызметкердiЎ ауысып, оныЎ орнына екiншiсiнiЎ келуiмен мемлекеттiк јызметтiЎ
Ґздiксiздiгiн бiлдiредi.
ПринциптердiЎ екiншi тобына мыналар жатады:
а) баршаЈа жолдыЎ ашыктыЈы, яЈни, †здерiнiЎ јабiлетiне ж„не кесiби
даярлыЈына с„йкес мемлекеттiк јызметке кiруге азаматтардыЎ теЎ
јґјылыЈы; баршаЈа жол ашыјтыј кез келген азамат кез келген мемлекеттiк
јызметке кiре алады деген с†з емес. Мемлекеттiк јызмет, жоЈарыда
айтылЈандай, азаматтардыЎ мемлекеттiк органдардаЈы к„сiби јызметi.
Тиiсiнше, мемлекеттiк јызметке Kipгici келген азаматтыЎ најты жґмысты
орындауЈа к„сiби „зiрлiгi ж„не јабiлетi болуы керек;
„) азамат мемлекет јызметiне ез еркiмен кiргендiктеЎ, ол †зiне јатысты
барлыј талапты, барлыј ереженi орындауды мiндетiне алады. Ол Ґшiн олардыЎ
†кiлеттiгi шегiнде жоЈары тґрЈан органдардыЎ шешiмiн орындау мiндет;
б) †з јызметiн жҐргiзу процесiнде мемлекеттiк јызметкер јоЈамдыј пiкiрдi
ескеруi тиiс; олардыЎ жґмысы халыјтыЎ к†з алдында, жария жҐргiзлуi керек.
Сонымен бiрге, „рине, жариялауЈа болмайтын мемлекеттiк јґпия сајталуы тиiс.
ПринциптердiЎ Ґшiншi тобына.
АзаматтардыЎ мемлекеттiк јызмет к†рсетуiне јатысты ережелер
жатады. Ол азаматтардыЎ јґјыјтарыныЎ, бостандыјтарыныЎ ж„не заЎды
мҐдделерiнiЎ мемлекет мҐддесiнен жоЈары тґратындыЈы. Бґл принцип
мемлекеттiЎ „леуметтiк мемлекет болып жариялануынан ж„не халыјја, †з
азаматтарына јызмет етуi тиiс екендiгiнен туындайды. Мемлекеттiк јызмет
азаматтардыЎ јґјыјтары мен заЎды мҐдделерiн к†здейтiн јызметтi бiлдiредi.
Сондай-ак, азаматтардыЎ јґјыјтары ж„не бостандыјтарымен бiрге олар †з
ерiктерi-мен орындауы тиiс мiндеттерi де бар. Мемлекеттiк јызметкерге
азаматтардан олардыЎ заЎды мiндеттерiн орындауларын талап ету †кiлеттiгi
берiледi.
Мемлекеттiк јызметкер мемлекеттiк органдар атынан „рекет етедi,
оларЈа мемлекет берген †кiлеттiктi жҐзеге асырады. Сондыјтан мемлекеттiЎ
беделi мен м„ртебесiн сајтау Ґшiн мемлекеттiк јызметкерлерге ерекше
жауапкершiлiк жҐктеледi. Осыны ескере отырып, заЎ мемлекеттiк јызметкерге
заЎдыј јана емес, моральдыј мiндеттер де жҐктейдi. Мемлекеттiк јызмет
туралы Жарлыјта мемлекеттiк јызметкер Конституцияны, Республика заЎдарын,
сондай-ај јызмет этикасыныЎ нормаларын сајтауЈа мiндеттi екендiгi
к†рсетiледi. Осы ереженi одан „рi да-мыту ушiн Президент ЖарлыЈымен 1997
жылдыЎ 16 маусымында "Ѕазајстан Республикасы мемлекеттiк јызметкерлерiнiн
јызмет этикасынын Ережелерi" бектлдi. "Ережеде" мемлекеттiк қызметке
келудін қоғам мен мемлекет тарапынан ерекше сенім көрсетудін белгісі
екендігі айтылған. Ал бұл Қазақстан Респуб-ликасының мемлекеттік қызметкері
осы "Ережемен" белгіленген жалпыға ортак этикалық нормалар мен принциптерді
сақтауы тиіс деген сөз. Ол екі топқа бөлінеді:
Бірінші топқа мемлекеттік қызметкер міндетті қызметін орындау кезінде
сақтауы тиіс этикалық нормалар мен принциптер жатады. Атап айтқанда, оған
мыналар кіреді: мемлекеттік қызметкер мемлекет мүддесін корғауға міндетті
және Президент саясатын колдаушы болуы тиіс. Ол Қазақстан халықтарының
бірлігін және елдегі ұлтаралық келісімді нығайтуға күш салуы тиіс. Ол
жалпыға ортак моральдық-этикалық нормаларды сақтауға және Қазақстан
халықтарының алуан түрлі әдеп-ғұрыптары мен дәстүрлеріне кұрметпен қарауға
міндетті. Әділдік, шындықты тура айту, ешкімді алаламау, жемқорлық
көріністеріне қарсы тұру олардың моральдық міндеті болып табылады.Ол
қарапайым, басқа адамдардың арнамысын, қадір-қасиетін кұрметтей білуі
керек.
Екінші топ — ол мемлекеттік қызметкердің жеке өміріне катысты моральдық
талаптар. Ол қызметтен тыс қатынастарда өзінің лауазымын алға тартпауға,
республиканы кемсітіп, оның беделіне нұқсан келтіретіндей қандай да болсын
міндеттемелер алып, әрекет жасамауы тиіс. Мемлекеттік қызметкер мемлекеттік
акпараттарды өзінің жеке басына және басқа да ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz