БАЛАНЫҢ ЫРЫҚТЫ ЖӘНЕ ЫРЫҚСЫЗ ЕСТІҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Көшетау Ш.Уәлиханов атындағы университет

Курстық жұмыс

Жалпы психология пәні бойынша

Тақырыбы:БАЛАДАҒЫ ЫРЫҚТЫ ЖӘНЕ ЫРЫҚСЫЗ ЕСТІҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ

Орындаған:Сырттай бөлімініңI курс студенті
Жанузах.Г

Тексерген:Райымбекова Арнагүл Жақсылыковна

Көкшетау 2010
МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... .3

I БӨЛІМ БАЛАНЫҢ ЫРЫҚТЫ ЖӘНЕ ЫРЫҚСЫЗ ЕСТІҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ
1.1 Баланың ойлау жөніндегі
теориясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
1.2 Зейіннің
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... .9
1.3 Ес
процестері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 10

II БӨЛІМ ЕСТІҢ ӘРТҮРЛІ ҚАСИЕТТЕРІ
2.1 Естің
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...12
2.2 Тану және жаңғарту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...13
2.3 Ес жөнінде түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18

КІРІСПЕ

Психологиялық зерттеулер әдісін практикада қолданғанда
негізгі принциптер.Бала психикасы үшін бұл принциптердің маңыздығы
сондай,өткені ғылым басқаша генетикалық психология деп аталған.Бұл
принцип бойынша бала психикасының құбылыстарын зерттеуде ,баланың
үлкендермен
өзара қарым-қатынас, өз іс-әрекетін және құрбы құрдастармен қатынас
барысында қалай дамитындығын ,өзгеретіндігін анықтауға тырысамыз.Бұл
принцип баланың психикасының дамуына ,оның тұлғасының қалыптасуына нақты
мәдени-тарихи жағдайлардың
әсерін талдауға бағытталған.
Бала писихикасының дамуын диалектикаалық тұрғыдан зерттеу
детерминизм принципін,ішкі және сыртқы факторлармен анықталған қандай да
бір өзгерістердің байланыстылық себептерін жүзеге асыруды қарастырады.
Айналадағы адамдармен қарым –қатынасын талдамай баланың тұлғасы және
оның мінез құлқы туралы мүлде ештеңе түсінуге болмайды.тұлғаны және қарым-
қатынасты зерттеу бірлігі принципі
Кейде тестілер және басқада психологиялықәдістер,дамудың белгілі бір
жағдайын және деңгейін тек қана белгілейді деп есептейді. Бірақта, тіпті
медициналық диагностикада әртүрлі анализдер қандайда бір, физиологиялық
т,дене жағыдайын өлшеп қана қоймайды,психологиялық көңіл-күйінебелгілі бір
түрде ықпал да етеді. Бұл жағыдайда психологиялық зерттеуде жоғары
дәрежеде ескеру қажет. Кез келген тесте немесе сұрақ нама тек қана белгілі
бір психологиялық құбылысты өлшемейді,баланың тұлғасына әсер етуді де
қамтиды. Сондықтан бұл жерде Гиппократтыңөзі айтқандай
зиян келтірмедеген ежелгі қағиданы ескеру қажет.
Сыналушыға зиян келтірмеу принципі баланы топтызерттеуде не оны
зерттеуді жүргізупроцесі болсын не оның нәтежелері болсын, Сыналушы
ешқандай да зиян келтірмеуін талап етеді денсаулығына, жағыдайына,
әлуметтік статусна және т.б.
Сонымен қатар баланың дамуын акмектесетін әдістерді де қолдану
Жағынан қарастыру қажет. Сондықтан психика дамуының диагностикасыжәне
коррекциясының бірлігі принципін жүзеге асыру өте маңызды.Сондай ақ баланы
қоғамда зерттеуде алалық жасауға бөлектемеу принципіөте маңызды,негізгі
мақсата осындай
Балабақшадағы және мектеп ішіндегі мекемелерде диагностикалық
психокоррекциялық жұмыс психолоктың, тәрбиешінің тек баламен және топен
ғана емес, ата-аналдармен, балалармен жұмыс істейтін мамандармен тығыз
ынтымақтастықта болу қарастырылады.
Ынтымақтастық принципінжәне тағы басқа да аталған принциптерді жүзеге
асыруға педагог–зерттеушінің қарым–қатынасқабейімділігі, эмпатия,
психиканың көріністерін байқағыштығы, айналасындағылардың сенімінжәне
әуестігін қолдау қабілеті сияқты қасиеттерімүмкіндік туғызады.
Мектепке психологиялық дайындықтың маңызды жағы, жоғарғыда айтылғандай
баланың еркінің дамуының жеткіліңкті деңгейі.
Әртүрлі баплаларда бұл денгейі әр қилы болады.
I БӨЛІМ БАЛАДАҒЫ ЫРЫҚТЫ ЖӘНЕ ЫРЫҚСЫЗ ЕСТІҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ
1.1 Баланың ойлау жөніндегі теориясы

Баланың мектепке даяррлығының ақыл–ой дамуы саласында бірнеше өзара
байланысы.
Әр баланың ана өз баласын ең жақсы, ақылды, есептейді.Талансыз ешнәрсе
қабілеті жоқ бала болмауы да мүмкін емес. Ал шын мәнінде қай бала болмасын
өз қабілетті толығымен көрсетт алатын.
Танымдық іс-әрекеттің еркіндігіне келетін болсақ ,ол мектепке дейінгі
ересек жаста қалыпттаса да, бірақ мектепке түсу кезінде әлі де толық
даму деңгейі жетпейді.
Бала ұзақ уақыт бойы тұрақты ырықты зейінді тсақтау қиын,көлемі бойынша
бірталай материалдарды жаттаут болады.
Бірінші сыныпқа түскен балаға айналадағы әлем туралы белгілі
білім қоры–заттаро мен олардың еңбектері және қоғамдық өмірдің басқа да
құбылыстар туралы, адамдар, олардың еңбектері және қоғамдық өмірдің басқа
құбылыстар туралы жақсы деген немен ,жаман, деген немен, яғни әдептілік
туралы т.б. Бірақ бұл білімдердің қаншалықты көлемі емес соншалықты
олардың сапасы мектеп жасына дейінгі шақта қалыптасқан.
Мектеп психологиялық даярлықта дәстүрлі түрде мектеп болып саналатын
арнайы білім мен дағдыны игеруі-сауаттылығы, санай білу арифметикалық
есептер шығара алуы,ерекше орын алады.
Қиял 6жасар бала өз қиялында алуан түрлі жағдайлар құра алады, және
баланың өзі сондада әртүрлі жағынан көрінеді.
Ойын барысында қалыптаса отырып ,қиял басқа да іс -әрекет
түрлеріне өте алады. Тілі және қиялы дамыған бала қызықты сюжет ойлап
шығарады, айта алады, тез арада жанында ойлап шығара алады (импровизация),
өз шығармасын рахаттанып оған басқа адамдар да қатыстыра алады қиял бала
өміріндегі үлкедерге қарағанда үлкен роль атқарады, анағұрлым жиі
байқалады.
Қия үздіксіз жұмысы –баланың айналадағы әлемдегі танып білуінің және
игеруінің маңызды жолы бұл жеке тәжірибе аумағынан шығудың әдісі. Кейінгі
жылдардағы зерттеулер нәтежесі бойынша
Жас бала өте икемді және жеңіл оқытылады, ол бұрынғы есептелгенен гөрі
әлдеқайда көбірек меңгере алады.
Ал бұл мектепке дейінгі оқу тәрбиелеу бағдарламаның танымдық мазмұнын
мағаналы байытуға жаңа бағыттар береді. Дегенмен баланың мүмкіндіктері
шексіз емес, оны жасының психофизологиялық ерекшеліктеріне байланысты олар
шектелуі.
Белгілі психолог Л.С.Выготскийайтқан Қандай да бір оқыту үшін
Тиімді ,яғни өте бір қолайлы мерзімдер болады, олар төменгі немесе жоғарғы
тым ерте, және тым, кеш оқыту мерзімдері даму жағынан алғанда әрқашан
зиянды болып саналады, баланы
ақыл –ой дамуы барысына қолайсыз әсерін тигізеді
Мектеп жасына дейінгі балалардың үлкен мүмкіндіктерін жүзеге асыруда
қолданылатын тәрбиелеу әдістері мен түрлері, мектепке дейінгі жастың
психофизиологиялық ерекшеліктері ескеріле отырылып құралған жағдайда ғана
ең жоғары нәтижеге жетуге болады. Мектеп жасына дейінгі балаларды оқытуды
тек дидактикалық ойындар, тікелей тікелей бақылаулар және пәндік сабақтар
әртүрлі практикалық және бейнелеу іс-әрекеттері түрінде жүргізуге болады
бірақ ешқашанда дәстүрлі мектеп сабағы түрінде жүргізуге болмайды.
Мектеп жасына дейінгі балалармен ұйымдастырылатын және жүргізілетін
ойын сабақтарының негізгі түрі ойын- осы жастағы іс-әрекеттің жетеші-
негізгі түрі болып табылады.
Қазіргі психология ғылымында осы мәселеге қатысты біраз деректер
жинақталып, зерттеу жұмыстары жүргізуде Брушинский.А.В,Пономаре
Я.А.Крутецкий Матюшкин А.М, Кудряцев.О.М т.б. осы ғалымдардың зерттеуіне
сүйене отырып бастауыш сыныптардың оқушылардың танымдық процестерінің
дамуын анықтай отыру керек.Балалық шақта ақыл-ой дәрежесі мен едәуір ересек
жаста көрінетін даму деңгейі арасындағы сәйкессіздікті байқалады.
Е.Е.Кравцова өзінің зерттеу еңбектерінде танымдық процестерін
Психологиялықерекшеліктері мен мазмұнын анықтау.
Мектеп жасына дейінгі қалыптасқан мінез –құлық ой-сананың сезімнің ,қарым
–қатынастың жаңа ерпжелерімен дамытылып диалектикалық өзара байланыста
болуышарт.
Бұл кезеңде 6-7 жасқа дейін баланың заттардағы, дүниені ,қоршаған ортаны
қабылдау ерекшелігі репродиктивті бейнелі елес күйінде
Болса 7-8 жастағы баланың қабылдауы оқытудың нәтежесі продуктивті
бейнелі–елес түрінде қабылдауға қарай өзгереді
Баланың психикалық дамуының әрбір кезеңі оның іс-әрекеттінің жетекші
түрмен сипаталады. Мысалы мектеп жасына дейінгі балалық шақта ойын іс-
әрекеті жетекші болады. Баланың мектепке даярлағын анықтап психикалық
дамуының тағы бір жағы оны тілінің дамуын–айналасындағы затты, суретті,
оқиғаны байланыстыра, жүйелі, түсінік түрде сипаттап бере алу, өз ойының
желесін жеткізе білу, белгілі бір құбылысты ,ережені түсіндіреді.
Қорыта айтқанда, мектепке психологиялық даярлық балаға сынып
Ұжымына енуге, ондағы өз орнын табуға, ортақ іс-әрекетке қосылуға
көмектесетін тұлғалық сапалар қамтиды.
Баланың басқа адамдармен қарым-қатынас жасаудағы меңгерген әдептілік
ережелерін ,ойындарда және өзара іс-әректтердің басқа
Түрлерінде қалыптасатын өзінің құрбы –құрдастарымен өз ара
Қарым-қатынас орнату және оны сақтап отыру.
Қортындыласақ психология-психикадеректерінің заңдылықтары және
механизмдерін зерттейтін білімдердің саласы.

1.1 Зейінің түрлері

Зейін ырықты және ырықсыз болып екіге бөлінеді
Ырықты зейін ырықсыз зейінмен ерекшеліктері оның саналы мақсатқа тәуелді
келеді,зейінің бұл түрі адам еркімен тығыз байланыста болып,оның еңбектік
күш салаларына нәтежесінде пайда болады сондықтан ырықты зейін өз ішінен
үшке бөлінеді
Ерікті,белсенді,ниеттелген деп сипаталады.
Ырықты зейін –биологиялық емес ,әлеуметік :ол тәнмен бірге берілмейді
,сәбидің ересектермен қатынасқа келуін барысында
қалыптасады.Ырықты зейін дамуы сөз ,сөйлеумен тікелей байланысты.Баладағы
ырықты зейінінің қалыптасуы алғашқыда оның өз қылық -әрекетін тіл
қабілеттерін арттырумен өз әрекетін өзінің ауызша талаптарына көндіруіне
байланысты.
Ырықсыз зейін :қарапайым ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.