Ауа микрофлорасы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны
Абстракт ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3-4
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5-6
І ӘДЕБИЕТТЕРГЕ
ШОЛУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ..7
1.1 Ауа
микрофлорасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... 7
1.2 Бөлме ауасының санитарлық
жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
1.3Өсімдік фитонцидтері және олардың
маңызы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... 8-9
1.4 Кірпікшелі кебісшенің биологиясы және тіршілік
әрекеті ... ... ... ... ..9-10
II Зерттеудің объектілері мен
әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..1 1
2.1. Ауа микрофлорасының мөлшерлік
талдауы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11-12
2.2. Микроорганизмдер құрамынан бөлме өсімдіктерінен бөлінген ұшқыш
заттардың әсері. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... 12-13
2.3. Кірпікшелі кебісшені дайындау әдістемесі және оған өсімдік
фитонцидтерінің
әсері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ..13
III Нәтижелерді
талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ..14
3.1. Әр түрлі орындардағы микроорганизмдер мөлшерін талдау. ... ...14-15
3.2. Зерттелінетін аудиториядағы бөлме өсімдіктерінің талдауы
... ... .15-17
3.3. Зерттелетін орындардағы микроорганизмдер мөлшеріне өсімдіктердің
фитонцидтік белсенділік әсерін
анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...17-18
3.4.Кірпікшелі кебісше мысалында әр түрлі өсімдіктердің фитонцидтік
белсенділігін
талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... 19
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ..2 0-21
Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... 22
Пікір
Рецензия

Кіріспе

Соңғы уақытта адам іс - әрекетінің нәтижесінде қоршаған ортаның
ластануы бәріне мәлім. Ең қатерлі ластанулардың бірі – биологиялық ластану
болып табылады, яғни биотикалық қауымның тіршілік жағдайын әлсіретіп жәәне
адам денсаулығына кері әсерін тигізетін экожүйеге тән емес тірі ағзалар
(вирус, бактерия) түрлерінің пайда болуы. Олардың негізгі көздері – ағынды
сулар, тұрмыстық және өнеркәсіптік үгінділер, канализация жүйесі. Бұл
патогенді ағзалардың дамуына қолайлы орта болып табылады. Паразиттік және
инфекциялық аурулар қоздыратындар ортаны биологиялық ластап қатты қауіп
тудырады. Антропогенді әсердің нәтижесінде қоршаған ортаның аз мөлшерде
ластануы қатерлі ауруларды тасымалдаушы және қоздырушы популяциялардың
әрекетінің әсері.
Қазіргі өнеркәсіп орталықтарындағы ауа сапасына жасыл өсімдіктер
орасан зор әсер етеді. өсімдіктердің шаң ұстағыш қасиетке ие екендігі
анықталған және олардың көбі микробтарды жоятын фитонцидтер бөледі.
Ертеректе адамдар Өсімдіктердің фитонцидті қасиеттерін ауадағы
бактериялардан тазарту үшін қолданған. өсімдіктердің фитонцидті
белсенділігі туралы сұрақ ғалымдарда ертеден қызығушылық тудырады. Олардың
тек теориялық мәніне емес, сонымен қатар практикалық маңызына көп көңіл
бөлінуде.
Фитонцидтер туралы ғылым – медицина практикасын, тамақ өнеркәсібін,
ауылшаруашылығын қамтиды. Өсімдіктердің фитонцидтік белсенділігі туралы
сұрақ ескірмейді, керісінше қызығушылық тудыра түсуде. Фитонцидтер
өсімдіктер үшін маңызды рөл атқарады, себебі фитонцидтер арқылы өсімдіктер
өз - өзін зарарсыздандырады. Ғалымдар емдік мақсатта адамдарға
өсімдіктердің емдік күштерін қолданды. Олар фитонцидтердің практикалық
маңызын ашып, адам үшін маңызды затқа айналдыруға тырысады. Фитонцидтер
адамға зиянсыз, ұлпаларды бүлдірмейді. Фитонцидті өсімдіктерді қолдану
экономикалық жағынан тиімді және шығынды қажет етпейді.
Болашақта фитонцидті белсенділіктің медицина, өнеркәсіп,
ауылшаруашылық тәжірибесінде және адам тұрмысында қолданылуы мүмкін.
Келтірілген жұмыста біз адам саны көп ластанған жердегі (фойе, дәріс
орындары, аудиториялар) ауаның микроорганизмдер есебінен ластануын, сонымен
қатар ауадағы микроорганизмдер құрамына өсімдіктердің ұшқыш бөлінділерінің
әсерімен танысамыз.
Биологиялық ластану жаңа түсінік болып табылады. Ол экологиялық
тәжірибеге 80 жылдардың басында енді. Оның анықтамасы екі бөлімнен тұрады:
1 қоршаған ортаға және адам ағзасына қауіп тудыру
1) адам іс - әрекетіні арқылы экожүйеге тән емес әр түрлі ағзалардың
пайда болуы.
Биологиялық ластану туралы нақты жалпылама зерттеулер болмағанымен
бұлтермин кең таралуда. Биологиялық ластануда адам ағзасына қауіп
тудыратындар, вирусқа дейін ластағыштар болып табылады.
Ластану көбіне балаларды аймақ халқының аурушаңдығының өсуіне,
иммуендық реакцияның төмендеуіне әкеледі. Бұл күрделі мәселені шешудің
жолын табу керек. Жасыл өсімдіктердің ауа тазалығына қолайлы әсері белгілі.
Олар қауіпті микроорганизмдерді жоятын ерекше заттарды бөледі. Сондықтан
ауаны тазартуда өсімдіктер рөлін бағаламау мүмкін емес, әсіресе үлкен
қалаларда ластану деңгейі жоғары.
Абстракт

Зерттеудің мақсаты
Зерттеу нәтижесінде ауадағы микроорганизмдерге өсімдіктер бөлетін
ұшқыш бөлінділердің жойғыш әсерін дәлелдеу.
Зерттеу міндеттері
Экологиялық мәселелердің туындау себебін білуге ұмтылысты ояту
Гипотеза
Біз өсімдіктердегі фитонцидтік белсенділіктің бір өсімдіктерде жоғары, ал
екіншілерінде төмен екені анықталды.
Зертеудің объектісі
Ауаның құрамында жөтелу, түшкіру, сөйлеу, шаң-тозаң арқылы пайда болатын
сапрофитті және патогенді микроорганизмдер массасы.
Зерттеудің пәні
биология
Зерттеу әдісі
Бөлме өсімдіктерінің фитонцидті белсенділігін зерттеу мақсатында
эксперимент жүргізілді.
Зерттеудің жаңалығы
Ұшқыш фитонцидтер пияз, сарымсақ шырыны әр түрлі микроорганизмдерді жоюға
қабілетті қасиетке ие. Сарымсақ пен пияз бактерияларды жояды. Сарымсақ
шырыны тиген саңырауқұлықтар өмір сүруін тоқтатады.
Жұмыстың нәтижесі және қорытындысы
1) Аудиторияларды жиірек желдетіп, тазалау керек.
2) Аудиторияда міндетті түрде өсімдіктер болу керек, себебі олар ауа
тазалығына қолайлы әсер етеді және микробтардың дамуын тежейді.
3) Сансевьера, выскочка өсімдіктерін адам көп болатын орындарда өсіру
керек.
Зерттеу нәтижесі пайдалану саласы
Бөлме ауасының микрофлорасы бөлме көлемінің санитарлық гигиеналық
жағдайына, жарықтандыру, тазалық сапасы, желдету жиілігі және т.б.
факторларға тәуелді.

І Әдебиеттерге шолу
1. 1 Ауа микрофлорасы
Ауаның құрамында қоректік заттар болғандықтан ол микроорганизмдер
тіршілігі үшін қолайсыз орта болып табылады. Ауадағы микроорганизмдер күн
сәулесі әсерінен жойылып, температуранығ кенеттен ауысуынан кебеді. Ауа
микрофлорасының сандық сандық және сапалық құрамы оның шаңмен, түтінмен
ластануына және минералды, органикалық заттармен ластануына байланысты.
Жердің жоғарғы бөлігінде тропосфераның төменгі қабатындағы ауа микрофлорасы
әр алуан. Тропосфераның жоғарғы қабаттарында микроорганизмдер аз.
Микроорганизмдердің стартосфераға шығуы вулкандық және атомдық жарылыс
кезінде шығарылатыны анықталған.
Ауадағы микроорганизмдердің құрамы 1м3- та бірнешеден он мыңдаған
клеткаға жетеді. Ауа микрофлорасының сандық және түр құрамы келесі
факторлармен анықталады: географиялық аймақ, теңіз деңгейінің ұзындығы, жыл
мезгілі, метерологиялық жағдайлар және тағы басқа.
Дала аудандар ауасы таза болады. Теңіз және мұхит үсті ауасы таза.
Үлкен өнеркәсіп аудандарда ауа көбірек ластанған.
Ауа микрофлорасына жыл мезгілі көп әсер етеді. Ауадағы
микроорганизмдердің максималды саны жазда құрғақ және ыстық ауа – райында,
ал минималды – қыста. Көктем мен күз мезгілдері аралық жағдайға ие. Қар мен
жаңбырдың жаууы ауаны шаңнан сәйкесінше микроорганизмдерден тазартады.
Ауа микрофлорасының сапалық құрамы тұрақсыз және аз мөлшерде
тұрғылыұты ластану көздеріне тәуелді. Ауа микрофлорасының анализі кезінде
көп мөлшерде пигментті Mirococcus туысына жататын сапрофитті бактериялар,
Bacillus туысына жататын спора пішінділер, сонымен қатар актиномициттер
және саңырауқұлақтар жатады. Саңырауқұлақ споралары және бактериялар 85 км
және одан жоғары биіктікке көтерілуге бейім. Ауа атмосферасының көптеген
анализадері 1200 түрлі бактериялар мен актиномицеттерді идентифицирлеуге
мүмкіндік туғызады.
1. 2 Бөлме ауасының санитарлық жағдайы
Бөлме ауасының микрофлорасы бөлме көлемінің санитарлық – гигиеналық
жағдайына, жарықтандыру, тазалық сапасы, желдету жиілігі және тағы басқа
факторларға тәуелді. Ауаның шаңмен және микроорганизмдермен ластануына
ондағы адамдар саны және олардың іс - әрекеті әсер етеді. Мысалы, төсек
жинау, кілем тазалау ауадағы микроорганизмдер құрамын ондаған есеге
ұлғайтады.
Адам саны көп орындарда микроорганизмдердің түрлері жоғары мөлшерде
болады, олар ауаға көтерілген шаң арқылы түседі. Мысалы, мектепте сабақ
басталарға дейін 1м3 ауада 2 мың бактерия болса, сабақ аяқталған соң
олардың саны он мыңға жетеді. Грипп эпидемиясы және басқа аурулар
мерзімінде ауадағы аурутудырғыш микроорганизмдер өте көп болады. Табиғи ауа
ортасында микроорганизмдердің пигментті түрлері пайда болады, олар қорғаныс
рөл атқаратын каратиноидтар арқасында ультракүлгін сәулелерге тұрақты.
Қазіргі өнеркәсіп орталықтарындағы ауа сапасына жасыл өсімдіктер маңызды
әсер етеді. Өсімдіктердің шаңұстағыш қасиетке ие екендігі анықталған және
олардың көбі микробтарды жоятын фитонцидтер бөледі. Ертеректе адамдар
өсімдіктердің фитонцидтік қасиетін ауадағы бактерияларды тазарту үшін
қоланған. Мысалы, Қырымда орманның 1 гектары тәулігіне 30 кг ұшқыш
фитонцидтер бөледі. Жас қылқан жапырақты ормандағы ауа өте таза, осы
орманға жақын аудандарда ауада бактериялар саны аз.
1. 3 Өсімдік фитонцидтері және олардың маңызы
Фитонцидтер деген атау, біріншіден, бұл заттар өсімдіктектес екенін
білдіреді (фитон - өсімдік), екіншіден, олар басқа организмдерді жоятын
қасиетке ие.
Ұшқыш фитонцидтер алғаш рет табиғатта 1928 – 1930жж. табылған.
фитонцидтер саласында зерттеу жүргізгендердің алғашқысы Б.П.Токин болды. А.
Филатова және А. Тебякина алғаш рет өсімдіктер фитонцидтерінің
бактерияөлтіргіш қасиеттерін адамда ауру тудырғыш бактерияларға қатысты
дәлелдеген.
Фитонцидтер – биогеоценоздағы организмдердің өзарақатынасында маңызды
рөл атқаратын, өсімдіктер иммунды жүйесінің құрам бөлігі, бактерияларды
жоюға қабілетті, химиялық құрамы әр түрлі заттар, ол бүкіл өсімдіктер
әлеміне тән құбылыс. Фитонцидтер - өсімдіктерден бөлінетін және әр түрлі
химиялық табиғатта бар заттар. Олар көпжасушалы организмдер мен
бактериялардың дамуын тежейді немесе оларды өлтіреді және өсімдіктердегі
аурудың алдын алады.
Фитонцидтер - өсімдіктердің маңызды иммунитет факторы, жұқпалы
ауруларға қарсы тұру. Кез келген өсімдік өмір сүру жағдайындағы зат алмасу
кезінде фитонцидтер бөледі, олар өзіне зиянды бактерияларды жояды.
Фитонцидтер әрекеті жасыл өсімдіктердің сауықтырғыш қасиетңмен
түсіндіріледі. Бір өсімдіктің ұшқыш заттары басқа өсімдіктерге әсер етеді,
сондықтан гүл шоқтарында аралас гүлдерді біріктіреді.
Әр алуан өсімдіктердің фитонцидтері әр түрлі күшке ие, олардың
химиялық құрамы әр түрлі. Кейбір өсімдіктерде олар бактериоцидтік қасиетке
ие, яғни бактерияларды өлтіре алады.
1.4 Кірпікшелі кебісшенің биологиясы және тіршілік әрекеті
Кірпікшелі кебісше – дене пішіні 0,3 м, су қоймаларында кең таралған
өкіл. Дене пішіні тұрақты. Денесі он мыңға жуық қатар орналасқан
кірпікшелермен қапталған. Олар цитоплазмалық фибриллалар көмегімен толқын
тәрізді синхронды жұмыс атқарады. Кірпікшелерінің арасында ұсақ айналғыш
денешік – трихоцисттер – тітіркенуге жауап беретін органоидтар бар, олар
жау денесіне бар күшпен ұмтылады.
Кірпікшелілер бактериялармен және біржасушалы балдырлармен
қоректенеді. Дене қырында тереңдетілген ауыз қуысына апаратын тесік бар.
Кеңірдек түбінде цитоплазмада асқорыту вакуолі болады, ол кеңірдектен
бөлектеніп, цитоплазма тогымен айналысады. Тағам жеткілікті және
температура қалыпты жағдайда әр 1 – 2 мин. сайын асқорыту вакуолдері
түзіледі. Онда ас қорытылып, цитоплазмамен сіңіріледі, сосын асқорыту
вакуолі сағат тілі бойынша, дененің соңғы бөлігіне барып, арнайы қабықша
астындағы тесіктен қорытылмаған ас қалдықтарын артқа шығарады. Осмореттеу
қызметін 2 жиырылғыш вакуолдер атқарады. Кірпікшелі кебісше жынысты
және жыныссыз жолмен көбейеді.
Жыныссыз көбеюде кірпікшелі кебісше денесі ұзыннан созылып, экватор
бойынша екәге тартылып, клетка екіге бөлінеді. Бұл тәулігіне 1 – 2 рет
қайталанады, ал бірнеше ұрпақтан соң жыныссыз көбею конъюгация арқылы
жүретін жынысты көбеюге ауысады. Жынысты көбеюде кіші ядро маңызды рөл
атқарады. Әр қатысушының денесінде үлкен ядро бұзылады, ал кіші ядро 4
бөлікке бөлінеді. Сосын 3 жаңа ядро жойылады, ал 4 – і қайта бөлініп, әр
кірпікшелі кебісшеде бір аналық және бір аталық ядро түзеді. Аталық ядро
келесі клеткаға өтіп аналықпен бірігеді. Жыныстық процесте ядролық
материалдармен алмасу жеке даралар арасында жүреді, олар жаңа қасиеттерге
ие болады. Сосын әрқайсысы кіші және үлкен ядроға бөлінеді. Жынысты көбеюде
даралар саны өспейді, ағзаның тұқымқуалаушылық қасиеті және оның қоршаған
ортаға бейімделуі жаңарады.

ІІ Зерттеудің объектілері мен әдістері
2.1 Ауа микрофлорасының мөлшерлік анализі
Ауаның құрамында жөтелу, түшкіру, сөйлеу, шаң - тозаң арқылы пайда
болатын сапрофитті және патогенді микроорганизмдер массасы болады. Ауа
ластануын салыстырмалы анықтау үшін қарапайым седиментациялық әдіс
қолданылады, онда уақыт бірлігінде Петри табақшасына тұнған
микроорганизмдердің жалпы мөлшері ескеріледі.
Материалдар және құрал – жабдықтар: стерильді Петри табақшалары,
пробиркалардағы етпептонды агар (ЕПА), спирт шамы, электр плитасы,
термостат.

Жұмыс барысы
Етпептонды агар дайындау. ЕПА әмбебап тығыз орта болып табылады, 100 С
температурада балқып, кез келген температура жағдайында жұмыс жасауға
мүмкіндік береді.
ЕПА дайындаудың бастапқы ортасы ет сорпасы. Сұйық ЕПА көптеген
гетеротрофты микроорганизмдер дамиды. Бульон дайындау үшін ет қолданылады,
ол майдан, сұйықтық пен сүйектен тазартылады. 1 литр суға еттартқыштан
өткізілген етті салып, суықта 1 тәулікке қалдырады. Оны дәкеден өткізіп,
етті сығып, суық су моншасына салады. Суды қайнауға жеткізіп, затты
қайна,ан суда ½ сағат ұстайды. Сосын оны мақта немесе мата арқылы сүзеді.
Бульонға 5 грамм ас тұзын және 10 г пептон қосады және автоклавта 20 минут
ұстайды. Дайын бульон мөлдір, янтарь сары түсті болу керек. Бульонды
дайындауда бульон кубиктерін қолданып жеңілдетуге болады. 2 бульон кубигін
1 литр қайнаған суда еріту жеткілікті. Сосын бульонды мақат фильтр арқылы
сүзеді.
Дайын сорпаға 2 % агар қосып, агар толық қайнағанша қыздырады. ЕПА
Петри табақшасына құйып, пробирка мойынын спирт жалынымен қыздырады.
Табақша қақпағын пробирка сиярлықтай ашып қояды. Петри табақшасын үстел
бетінде айналдырып, агарды бірқалыпты пластинка түбіне орналастырады. Петри
табақшасы қақпағында тәжірибе нұсқасын, себу мерзімін көрсетеді.
Ауа ластануының жағдайына сәйкес Петри табақшасын жұқтыру зерттелетін
орында 5 -20 мин ашып қояды. Жұқтырған Петри табақшасын 20 25 С
температурада термостатқа салады. 2 – 3 тәуліктен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.