Екі өлшемді массив және осы массивтің бағдарламада қойылуы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

ҚР білім және ғылым министірлігі

Көкшетау «АРНА» колледжі

тақырыбы: « Екі өлшемді массив және осы массивтің бағдарламада қойылуы ».

Орындаған: ИС-21-О тобының

студентті Еркебұланов Ж.

Тексерген: Уалиева А. М

Көкшетау - 2007ж.

ЖОСПАР

Кіріспе

I бөлім. Алгоритмдеудің негіздері

1. 1 Құрылымды программалау элементтері

1. 2 Паскаль алгоритмдік тілінің негіздері

1. 3 Мәліметтердің стандартты типтері

1. 4 Өрнектер және меншіктеу операторы

II бөлім. Екі өлшемді массив және осы массивтің бағдарламада қойылуы

2. 1 Массивтер туралы жалпы түсінік

2. 2 Екі өлшемді массивтер

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер тізімі

Қосымшалар

Кіріспе

Алгоритм түсінігі қазіргі математикадағы негізгі түсініктің бірі болып табылады. Бұл сөз IX ғасырдағы өзбек матеметигі Мухаммед әл Хорезмидің атынан шыққан. (арабша - «Аль Хорезми») . Оның арифметика және алгебра бойынша жұмыстары XII ғасырда латын тіліне аударылған және Еуропадағы математиканы дамытуға көп әсер етті. Онымен құрылған төрт арифметикалық әрекетті орындау ережесі «алгоризм» атын алды, соңынан «алгоритмус» сөзіне, содан соң «алгорифм» және «алгоритм» сөзіне айналған. Бірақ-та, одан бұрын Евклид алғашқы алгоритм болып саналатын екі бүтін санның ең үлкен ортақ бөлгішін табу ережесін ашқан.

Көп жылдан бері адамдар қолданған алгоритмнің интуитивті түсінігін келесі түрде айтуға болады:

алгоритм- адымның ақырғы санында алға қойылған мақсатқа жеткізетін анықталған түрдегі әрекеттер тізбегі.

Біз мұнда әрекеттер түсінігін енгіздік. Әрі қарай мына түсініктер тепе-тең деп есептейміз:

әрекет < -- > нұсқау < -- > оператор.

Әрекеттер (нұсқаулар, операторлар) кей атқарушылармен орындалады. Біздің жағдайда

орындаушы < -- > процессор.

Атқарушы кейбір әрекеттер жиынын орындай және түсіне білуі керек, яғни берілген алгоритм бойынша бұл әрекеттерді қандай тізбекпен орындау қажет. Ол үшін келесі екі шарт сақталу керек:

әрекеттер атқарушыға түсінікті болуы керек;
әр түрлі атқарушы бір әрекетті бірдей түсінуі керек.

Өмірде алгоритмдер бізге барлық жерде кездеседі. Адамның кез келген мақсатты қызметі- алгоритм.

Бағдаршам көмегімен жолды кесіп өту алгоритмі:

жасыл шам жанғанша тосу;
сол жаққа қарап, жолдың ортасына өту;
оң жаққа қарап, жолдың екінші бөлігінен өту.

Бұл алгоритм нақтылы емес. Әлбетте, 2) және 3) пункттерінде машина шыға келген жағдайдағы әрекеттер болуы мүмкін. Әрине, алгоритм әр атқарушыға байланысты әр түрлі орындалады.

Кулинарлық кітап алгоритмнің бай жинағы болып табылады. Мысалы, ботқаны дайындау алгоритмі.

отқа су қою;
қайнағанша тосу;
тұздау;
жарманы себелеу;
қайнағанша тосу;
отты азайту;
20 минут тосу.

Әзір бізді негізінен өндіріс үшін есептемелер немесе есептеуіш алгоритмдері қызықтыратын болады. Келесі талқылауларда біз осыларды нақ деп алайық. Мұндай алгоритмдер үшін әрекет- сандық шамаларға арналған әрекет.

Бір алгоритм әр түрлі тәсілмен жазылуы мүмкін. Программалау практикасында кең таралған тәсілдер:

сөз жүзінде берілуі;
алгоритм схемалары, блок диаграммалар;
шешуші кестелер;
алгоритмдік тілдер (формальды тілдер) ;

Бірінші, екінші, үшінші тәсілдер адам үшін, ал соңғысы-машина атқарушы үшін арналған. мұндай жазылу программа деп аталады.

Соңғы уақытта алгоритм жазылуының тағы бір тәсілі-псевдокод көбірек таралуда. Бұл нақтылы тіл мен алгоритмдік тілдің арасындағы ыңғайлы тіл. Ол программистке алгоритмдік тілдің конструкциясын да, бірден алгоритмдік тілді қолдана кету қиын болған жағдайда қарапайым сөздік немесе формулалық конструкциясында қолдануға мүмкіндік береді.

I бөлім. Алгоритмдеудің негіздері

1. 1 Құрылымды программалау элементтері

1965 жылы Итальян оқымыстылары Бан және Джакопини қарапайым алгоритм жазу үшін қолдануға болатын әрекеттердің саны мен мағынасын анықтайтын бірқатар жұмыстар орындады. Бір уақытта олармен бірге Эйндховенский университетінің (Нидерланды) профессор Э. Дейкстра соңынан барлық елде бекітілген және құрылымды программалау деп аталған программалаудың жаңа стилін насихаттай бастады. Бұл тіл-емес, ал стиль, оның негізі принциптері алгоритм (программаны) жазуы үшін шектеулі констукция жинағын қолдану болып табылады. Бұл конструкциялар құрылымды программалаудың базалық басқару конструкциялары деп аталады.

Осы конструкцияларды формула бойынша есептеу үшін алгоритм мысалдарын да қарастыралық.

1-мысал: x=A ² -1 енгізу - А;

шығару - х;

Орындаушы формуланы толық қабылдамай, тек жеке есептемелер арқылы көрсететін болсын. Онда сөз жүзіндегі алгоритм төмендегідей болады.

А үшін мән беру
А-ны А-ға көбейту, нәтижесін сақтау
П. 2 нәтижесіннен 1 санын азайту, нәтижесін х айнымалысында сақтау.

Мұнда бізде маңызды әрекет - есте сақтау пайда болды. Оны меншіктеу деп атайық. Бұл терең ұғым. Ол жады түсінігімен байланысты. Кез келген орындаушының жадысы болады: адам - қағаз беті немесе мидың клеткасы, ЭЕМ - жады ұяшығы.

А Х Әр мәндерді айыру үшін оларды жадының

әр түрлі бөліктеріне орналастыру керек.

Айнымалыдағы мән жадының бос орнына ығыстырылады. Осыдан, «нәтижені Х айнымалысына меншікте» деп айтуға болады.

Бұл мысал бізге құрылымды программалаудың алғашқы базалық конструкциясын - тізбекті анықтайды: егер алгоритм жазылуында бірнеше әректтер бір- бірінен кейін жазылса, онда олар тізбектей орындалады.

Тізбектелген алгоритм - ол жазылған түрдегі ретпен орындалатын әрекеттер.

Бірақ-та, мұндай тізбек кез келген алгоритмді орындау үшін жеткіліксіз. Келесі мысалды қарастырайық.

2-мысал:

f= { x - енгізу

f - шығару.

f функциясының мәнін есептеу алгоритмін келесі түрде жазайық.

х үшін мән беру;
Егер x<=0

онда 2. 1. f=0 мәнін беру

әйтпесе 2. 2. f=x*x мәнін беру.

Әрекетті орындау кезінде тармақ беретін жаңа конструкция алдық. Мұндай конструкция шартты (сәйкесінше алгоритм шартты) немесе ЕГЕР- ОНДА- ӘЙТПЕСЕ конструкциясы ағылшынша IF- THEN- ELSE деп аталады. Жалпы жазылу түрі келесідей:

ЕГЕР шарт

ОНДА 1-әрекеттер тізбегі

ӘЙТПЕСЕ 2-әрекеттер тізбегі

Қысқартылған және ықшамданған түрі:

ЕГЕР шарт

ОНДА операторлар тізбегі.

3-мысал. 1-ден 25-ке дейінгі тақ сандардың қосындысын есептеу.

12 енгізу- жоқ

S= ∑ (2n+1), шығару-S

n=0

S-ті есептеу алгоритмі.

S-ке 0 мәнін беру;
N-ге 0 мәнін беру;
Әзір n<=12 орындау керекS-ке 2*n+1 мәнін қосу. n -ді 1-ге арттыру.

Алгоритм әзір 3-ші пункт орындалғанша жұмыс ңстей береді.

Біз мұнда үшінші базалық конструкция - циклдік конструкция алдық. Ол мынаны білдіреді: әзір қандай да бір шарт ақиқат- мыналарды орында. Ол ӘЗІР-ОРЫНДА конструкциясы деп аталады. Сәйкес алгоритм циклдік алгоритм деп аталады. Ол бір әрекетті бірнеше рет орындауға мүмкіндік береді. Жалпы түрде жазылуы:

ӘЗІР шарт ОРЫНДА

әрекеттер тізбегі.

Тізбек 0, 1, …, ∞ рет орындалуы мүмкін.

Кез келген күрделі алгоритм жазу үшін осы үш конструкцияны қолдану жеткілікті.

ЭЕМ пайда болған кейін өте үлкен өлшемді алгоритмдерді құру мүмкіндігі туды. Мұндай жағдайда мына тәсіл қолданылады: алдымен алгоритмді қарапайым әрекеттер көмегімен емес, үлкен блок түрінде келтіріп жазады, содан соң әрбір блокты біртіндеп қарапайым әрекетке дейін кішірек түрге келтіріп ашып жазады. Мұндай әдіс қадамдық бөлшектеме әдісі деп аталады.

Программаның блокты құрылымы-ол да құрылымды программалаудың принципі.
Тағы бір көзқараспен алгоритм қарастырайық. Егер оның құрылымына терең қарамасақ, онда кезкелген алгоритмді « қара жәшік» түрінде көрсетуге болады.

кіру шығу

Кіру - есептеу үшін алгоритмде қолданылатын айнымалылар мен оның мәндерінің жиынтығы.

Шығу - есептеме орындалған кейін алынған айнымалылар мен мәндерінің жиынтығы.

Сонымен, алгоритм жазылуы үшін сөз жүзіндегі түрін, мысалы, қазақ тілінде қолдануға болады. Бірақ та алгоритм жазылуы үшін қарапайым тіл нашар бейімделген: ол бір тектес емес және ұзын. Бұдан басқа, алгоритм тек адаммен ғана орындалып қоймай, машинамен де орындалуы қажет, ол алгоритмді нақты орындай алатын арнайы тілде жазылған нұсқаиа болуы керек. Сондықтан арнайы немқұрайлы (формальді) алгоритмдік тілдер жетілдірілуде.

Алгоритмдік тілді сипаттайтын ереже екі бөлікке бөлінеді: мағына (семантика) және синтаксис.

Мағына - тілді сипаттаудың мағыналық бөлігі. Ол алгоритмдерді қалай түсіну (адамға) және қалай орындау (машинада) керектігін анықтайды.

Синтаксис- алгоритм тілінде алгоритмді жазудың немқұрайлы ережелер жиыны.

1. 2 Паскаль алгоритмдік тілінің негіздері.

Паскаль тілінің бөлшектерін сипаттайтын кітаптар жеткілікті болғандықтан оның ең негіздерін ғана қарастырайық. Бұл тіл атақты француз философы, математигі және физигі Блез Паскальдің атына байланысты аталған. Швейцар жоғары политехникалық мектебінің Информатика Институтының профессоры Никлаус Виртпен өнделген. Ол туралы алғашқы хабар 1971 жылы түсті. Шешуші стандарт - 1979 жылы.

Паскаль - қазіргі тіл, ол барлық құрылымды програмалаудың базалық конструкциясынан тұрады. Бұл өте қарапайым және програмамистерді оқыту үшін өте ынғайлы. Сонымен қоса ол әр типті мәліметтерді өндеу кезінде көртеген мүмкіндіктерге ие. Барлық формальді тілдер, яғни паскаль тілі де, берілген тілде жазылған программаны машинаға енгізу ( мысалы, клавиатурадан) және шығару (мысалы, дисплей экранына) жеңіл болатындай етіп ұйымдастырылуы керек. Сондықтан әр тілдің таңбалар жиыны әрқашан клавиатураның шектелген күшіне байланысты шектеледі.

Программалауды оқытуда Паскаль тілі қолайлы тілдің бірі болып табылады. Паскаль тіліндегі программа тақырыптан және блок деп аталатын программаның өзінен тұрады. Блок міндетті түрде келесі рет бойынша орналасатын бөлімдерден тұрады:

белгілер бөлімі;
тұрақтылар бөлімі;
типтер бөлімі;
айнымалылар бөлімі;
процедуралар және функциялар бөлімі;
операторлар бөлімі;

Операторлар бөлімі begin … end операторлық жақша арасында орналасады. Программада соңғы операторлар бөлімінен басқа кез келген бөлімдер қажетсіз жағдайда жазылмай кетуі мүмкін. Бөлімдер мен операторлар өзара нүктелі үтір (; ) арқылы ажыратылады. Программаның соңында нүкте (. ) қойылады.

Программада қолданылатын мәліметтер не тұрақты ретінде, не айнымалы ретінде анықталуы мүмкін. Айнымалылар var сөзінен кейін, ал тұрақтылар const сөзінен кейін сипатталуы керек.

1. 3 Мәліметтердің стандартты типтері.

Паскаль тілінде мәліметтің 4 стандартты типі бар:

а) бүтін тип;

ә) нақты тип;

б) символдық тип;

в) бульдік (логикалық) тип.

Бүтін тип : мысалы, 1; 10; -33 және т. б. Бүтін типті айнымалыларға келесі арифметикалық амалдар анықталған: +, -, *, /, div (бүтіндей бөлу) , mod (бүтін бөлгендегі қалдық) . Осы амалдардың барлығында нәтиже бүтін типті болады, тек бөлу амалында нәтиже әрқашан нақты типті болады. Сонымен қатар нәтижесі логикалық тип болатын мынадай қатынас амалдары анықталған: =, <>, >, <, >=, <=.

Бүтін типті аргументтерге келесі стандартты функцияларды қолдануға болады:

функцияның аты: функцияның аты

математикалық мәні: математикалық мәні

нәтиженің типі: нәтиженің типі

функцияның аты:

sin(x)

cos(x)

ln(x)

sqrt(x)

arctan(x)

exp(x)

sqr(x)

abs(x)

математикалық мәні:

sinx

cosx

lnx

√x

arctgx

e ^x

x ²

нәтиженің типі:

real

integer

Сонымен қоса келесі функциялар анықталған:

odd(x) - логикалық типті нәтиже береді: жұп аргументті үшін- false, ал тақ аргументті үшін - true;

succ(x) - келесі бүтін санды алады (яғни х-тен 1-ге үлкен сан) ;

pred(x) - алдыңғы бүтін санды алады (яғни х-тен 1-ге кем сан) .

Нақты тип . REAL типті сандар бөлшек бөлікті болуы да мүмкін: 1, 08; 0, 0; 11, 0; 1. 1Е+5 (11) ; 0. 5Е-3 (0, 0005) .

Нақты типті айнымалыларға келесі арифметикалық амалдар анықталған: +, -, *, / және қатынас амалдары. Аргументі нақты тип болатын келесі стандартты функциялар қолданылады: sin(x), cos(x), ln(x), sqrt(x), arctan(x), exp(x), sqr(x), abs(x) . Сонымен қатар нақты типті мәнді бүтін типті мәнге түрлендіретін стандартты функциялар анықталған:

trunc(x) - аргументтің бөлшек бөлігін алып тастау арқылы бүтін нәтиже алады;

round(x) - аргументтің мәнін дөңгелектеу арқылы бүтін нәтиже алады.

мысалы, егер x=19, 56, онда trunc (x) =19, round (x) =20;

егер x= -1, 7, онда trunc (x) = -1, round (x) = -2.

Символдық тип. Апострофқа алынған таңбалар символдық типтегі тұрақтыны білдіреді. Мысалы, ‘A’, ‘x’, ‘5’, ‘=’, ‘, ’. Түрлендіру функциялары деп аталатын бір- біріне қатынасы бойынша қарама- қарсы екі стандартты функция бар:

ord(S) - символдың реттелген жиынындағы S таңбасының реттік орнын береді. Мысалы, ord('A') = 65, ord(':') = 58.

chr(I) - символдың реттелген жиынындағы I -ші орында тұрған таңбаны береді. Мысалы, chr(65) = ‘A’, chr(66) = ‘B’ .

Символдық типті айнымалыларға қатынас амалдары анықталған. С1<C2 қатынасы ақиқат сонда, тек қана сонда, егер ORD(C1) <ORD(C2) болса.

Сонымен қоса символдық типті аргументтерге PRED(S) және SUCC(S) стандартты функциялары қолданылады. Мысалы, PRED(‘B’) =’A’, SUCC(‘A’) =’B’.

Келесі теңдіктер ақиқат болады:

PRED(S) = CHR(ORD(S) -1) және SUCC(S) =CHR(ORD(S) +1) .

Бульдік (логикалық) тип . Бульдік типтегі айнымалылар екі TRUE немесе FALSE мәндерінің бірін ғана қабылдай алады. Оларға үш логикалық амалдар анықталған: NOT (терістеу), AND (конъюнкция) және OR(дизъюнкция) . Бульдік типте FALSE< TRUE ДЕП анықталған, яғни қатынас амалдарын тек бүтін, нақты, символдық типті мәліметтерге ғана емес, бульдік типті мәліметтерге де қолдануға болады. FALSE және TRUE мәндерін екі элементтен тұратын реттелген жиын түрінде қарастыруға болады. Сондықтан келесі стандартты функцияның мәндері анықталған:

ORD(FALSE) =0; ORD(TRUE) =1;

SUCC(FALSE) =TRUE; PRED(TRUE) =FALSE.

1. 4 Өрнектер және меншіктеу операторы.

Өрнектің мәні қойылған жақшалар мен амалдардың орындалу ретін ескеріп есептеледі. Өрнекте амалдардың орындалу реті келесідей (бір жолдағы амалдар бірдей ретке ие болады) :

NOT

*, /, MOD, DIV, AND

+, -, OR

<, <=, >, >=, <>, =.

Егер өрнекте амалдың бір орындалу реті болмаса, онда олар реті бойынша солдан оңға қарай орындалады. Арифметикалық амалдарды тек нақты типті, сонымен қатар нақты және бүтін типті шамаларға орындағаннан кейін нәтиже нақты типті болады.

Мысалы: X, Y-integer; M, N- real; A-char айнымалылары болсын.

LN(M) --> real;

2. 5*X --> real;

M - X --> real;

X > M --> boolean;

ORD(A) --> integer;

X < Y --> boolean;

(X<Y) AND (M<N) --> boolean.

Меншіктеу операторы . Меншіктеу операторы := таңбасымен белгіленеді. Меншіктеу операторы орындалған кезде оң жақтағы өрнек есептеліп, оның мәні сол жақтағы айнымалыға меншіктеледі. Мұнда өрнектің типі айнымалының типіне сәйкес келуі керек. Тек нақты типті айнымалыға бүтін типті өрнектің мәнін меншіктеуге болады.

Мысалы, VAR X, Y:INTEGER;

Z:REAL;

BEGIN

Z:=X+Y

END.

Ескертпе: Бүтін типті айнымалыға бөлшек типті өрнекті меншіктеуге болмайды.

X:=Z+Y

Енгізу-шығару операторлары.

Мәліметтерді енгізу . Мәліметтерді клавиатурадан енгізу келесі операторлар арқылы орындалады:

READ(айнымалылар тізімі),

мұндағы айнымалылар тізімі- үтірмен ажыратылған айнымалы аттарының тізімі. Мысалы,

READ(X, Y, Z) ;

READ(A, B) .

READ операторы орындалған кезде программа тоқтайды да қажетті сандар саны клавиатурадан енгізілгенше тосып тұрады. Енгізілген сандар бос орын (пробел) арқылы немесе Enter тетігін басу арқылы ажыратылады. Енгізілу әрқашан Enter тетігін басумен аяқталады.

Сұрақ: X, Y, Z нақты айнымалылары READ(X, Y, Z) операторы орындалғаннан кейін қандай мәнге ие болады, егер 3. 5 6. 15 1. 0Е15 сандары клавиатурадан терілсе?

CHAR типті мәнді енгізу кезінде тырнақша қажет емес. Кез келген таңба қалай экранда терілсе, солай қабылданады. Бұл тырнақша мен бос орын таңбаларына да қатысты. Символдық айнымалының мәндері оқылған кезде алдында тұрған бос орындар басқа барлық таңбалар секілді оқылады.

Мәліметтерді шығару. Дисплей экранына мәліметтерді шығару мына оператор арқылы орындалады:

WRITE(өрнектер тізімі),

мұнда тізімдегі өрнектер үтір арқылы ажыратылады. Өрнектің мәндері алдымен есептеледі де, содан соң экранда көрінеді. Өрнектің соңынан қос нүкте арқылы шығарылатын айнымалы мән орналасатын экран өрісінің енін көрсетуге болады.

WRITE(10:3, 55:6) операторы экранға мынаны шығарады:

10…. . 55 (. экранның бос орнын көрсетеді) .

Нақты мәндерді шығару кезінде санның бөлшек бөлігінде қанша ондық цифр сақтау керектігін көрсетуге болады. Цифрларының саны өріс енінен кейін қос нүкте арқылы жазылады.

Егер Х=3. 141559;

У=2. 71468, онда

WRITE(Х:6:2, У:8:3) операторы экранға келесі жазуды шығарады:

. . 3. 14…. 2. 715.

Шығару тізімінде шығарылатын мәндерге түсініктеме жасау үшін апострофқа алынған кез келген таңбалар жолын қосып жазуға болады. Мысалы,

WRITE(‘Жауабы:’, X:4, ’км/сек’) ;

Егер Х=3. 5 болса, онда экранға былай шығады:

Жауабы:3. 5км/сек .

Қосымша енгізу және шығару операторлары.

READLN(енгізу тізімі) ;

WRITELN(шығару тізімі) .

READLN операторының READ операторынан айырмашылығы келесідей: қажетті мәліметтер санын енгізгеннен кейін де ENTER тетігін басқанша барлық қалған терілгендерді өткізе береді.

WRITELN операторының WRITE операторынан айырмашылығы келесіде: барлық мәндерін шығарған соң курсор жаңа жолға көшеді. WRITELN операторын шығару тізімсіз де қолдануға болады. Мұнда тек курсор жаңа жолға көшіріледі.

II бөлім. Екі өлшемді массив және осы массивтің бағдарламада қойылуы.

2. 1 Массивтер туралы жалпы түсінік

Массив дегеніміз - жалпы атауы бар типтері бірдей болатын айнымалылар жиыны. Массив программаның басқа айнымалылары секілді қолданылмас бұрын айналымдарды сипаттау бөлімінде сипатталуы қажет. Массивтің сипатталуы жалпы түрде келесідей жазылады:

аты: array[ индекстің типі ] of базалық тип ,

мұндағы индекстің типі - кез келген реттік (скалярлық) тип,

базалық тип - массив элементінің типі.

Массивті сипаттау мысалдары:

type GRAN =1. . 10;

var A:array[GRAN] of real;

var A:array[1. . 10] of real;
var A:array['a'. . 'd'] of integer;
var A:array[-3. . 5] of char;
var A:array[1. . 8] of (mart, april, mai) ;

Индекстің типі REAL типінен басқа кез келген реттелген типтің біреуі, яғни скалярлық тип бола алады.

Жоғарыда көрсетілген сипаттамалар бір өлшемді массивке қатысты. Екі өлшемді массивтер келесі түрде сипатталады:

VAR x:array[1. . 5, 1. . 4] of integer;

Егер келесідей массивтерді сипаттау мысалдары берілсе, яғни

VAR A:array[1. . 5] of integer;

B:array[‘a’. . ’b’] of real;

C:array[1. . 4] of char;

D:array[1. . 3, 1. . 4] of integer;

онда массивтің жеке элементін былай қарастырамыз:

A[3], B[‘b’], C[2], D[1, 1] .

Массивтің элементтеріне арифметикалық амалдар, оны енгізу және шығару жеке элементтері бойынша орындалады. Массивтермен жұмыс кезінде көбінесе қолданылатын әрекеттер келесідей:

массивті шығару;
массивті енгізу;
массивтің ең кіші немесе ең үлкен элементін іздеу;
берілген элементті іздеу;
массив элементтерін іріктеу.

Массивті шығару.

Массивті шығару деп, экранға массив элементтерінің мәндерін шығаруды түсінеміз. Егер программада массивтің барлық элементтерін шығару қажет болса, FOR циклін қолданған ыңғайлы, ал параметр - массив элементінің индексі ретінде қабылданады.

Мысал. Апта күндерінің реті мен аттарын шығаратын программаны қарастырайық.

PROGRAM DAYS;

VAR DAY: ARRAY[1. . 7] OF STRING[11] ;

I:INTEGER;

BEGIN

DAY[1] :=’дүйсенбі’;

DAY[2] :=’сейсенбі’;

DAY[3] :=’сәрсенбі’;

DAY[4] :=’бейсенбі’;

DAY[5] :=’жұма’;

DAY[6] :=’сенбі’;

DAY[7] :=’жексенбі’;

FOR I:=1 TO 7 DO

WRITELN(I, ‘ ‘, DAY[I] ) ;

END.

Массивті енгізу.

Массивті енгізу деп массив элементтерінің мәндерін енгізуді түсінеміз. Массивті шығаруда қолданылғандай FOR циклін қолданған ыңғайлы. Программаны қолданушы массивтің қандай элементін енгііп жатқанын білу үшін массивтің кезектегі элементін енгізу алдында көмекші шығаруды ұйымдастыруға болады. Көмекшіде массив элементтерінің индексі көрсетіледі.

Мысал.

- - - - - - - ;

FOR I:=1 TO 10 DO

BEGIN

WRITE(I, ’-інші элементті енгіз🡪’) ;

READLN(A[I] ) ;

END;

- - - - - - -;

Массивті іріктеу.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.