Дивиденттер бойынша есеп айырысу

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Дивиденттер бойынша есеп айырысу

Дивидент дегеніміз - акционерлер иелігінде болатын акциялардың саны мен түрлеріне қарай (сәйкес) оларға тиесілі акцияларына табыс түрінде жыл сайын акционерлер арасында бөлінетін акционерлік қоғам табысының бір бөлігі болып табылады.

Акционерлер мен оларға төленуге тиісті дивидендтер бойынша есеп айырысу есебі 62 - «Дифидендтер бойынша есеп айырысу» - деп аталатын бас шоттың бөлімше шоттарында есептелініп жүргізіледі. Дивидендтер есептеген уақытта:

561 - шоты немесе есепті жылда алынған бөлінбеген табыс сомасы жетіспеген жағдайда 562-шот дебеттеліп, оған сәйкес 621-шот немесе 622-ші шоттардың тиістілері кредиттелінеді.

Заңды және жеке тұлғаларға есептелініп төленетін дивиденд сомаларынан 15%-(пайыз) ставкасы бойынша табыс салығы ұсталынуға тиіс және одан әрі бұл сома салық салуға жатқызылмайды.

Акционерлерге есептелінген дивиденд сомасынан ұсталынатын табыс салығы сомасына дебет 621 немесе 622-ші шоттардың тиістілері, кредит 634-ші шот негізінде бухгалтерлік жазуы жазылады. Ал бұл табыс салығын бюджетке аударған кезде 634 шот дебеттеліп, 441-шот кредиттеледі.

Жай және артықшылығы бар акциялар бойынша акционерлерге дивиденттер төленгенде 621-ші немесе 622-ші шоттардың тиістілерінің дебеті, 451, 441, 431 және басқа шоттардың тиістілерінің кредиті бойынша бухгалтерлік жазуы жазылады. Сондай-ақ, жай және артықшылығы бар акциялар бойынша акционерлерге дивидендтерді төлеген кезде, есеп айырысулардың талдамалық (аналитикалық) есебі әрбір акционер бойынша есеп айырысу шоттары жөніндегі айналым тізімдемесінде жүргізіледі.

Бюджетпен есеп айырысу операцияларының есебі

Мемлекеттік бюджет - жалпы мемлекттік тұрғыдан бөлініп (бекітіліп) пайдалану, жұмсау үшін құрылатын қаржы қоры болып табылады. Бюджеттің қаржысы экономиканы дамытуға, халықтың материалдық әл-ауқатын және мәдени деңгейін көтеруге басқа да мақсаттарға пайдаланылады.

Жеке және заңды тұлғалардан алынатын салықтар, мемлекеттік бюджетті толықтырудың негізгі көзі болып табылады.

Қазақстан Республикасының заңына сәйкес мемлекттік бюджеттің табыс бөлігіне қосымша мынадай жалпы мемлекеттік малықтар мен алымдар енгізілді:

Әлеуметтік салық:

Қазақстан Республикасының 1999 жылғы 17 сәуірдегі «Салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» заң күші бар Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығына өзгертулер мен толықтырулар енгізу туралы заңына сәйкес әлеуметтік салықта бұған дейінгі жол салығы және әлеуметтік қамсыздандыру алымы бойынша салық алымдары мен төлемдерінің есептеу тәртібі қарастырылған.

Әлеуметтік салықтың ерекшелігі - оның салық салу объектісі еңбекақытөлеу қоры болып табылады. әлеуметтік салықты төлеушілердің қатарына барлық заңды тұлғалар мен кәсіпкерлік қызметпен айналысатын тұлғалар жатады.

әлеуметтік салық салу объектісіне, яғни еңбекақы төлеу қорына табыстың барлық түрлері кіреді, оның ішінде: әртүрлі сыйақылар, жәрдемақылар, және әлеуметтік жеңілдіктер және тағы да басқадай төлемдер.

Шаруашылық жүргізуші субъектілерде әлеуметтік салық ағымдағы еңбекақы төлеу қорының заңда қаралған пайызы мөлшерінде есептелінеді де, келесі айдың 15-інен кешіктірілмей төленуі тиіс. Субъектілерде әлеуметтік салық есептелінгенде 811, 821, 903, 923, 933, 943 шоттардың тиістілері дебеттеліп, 634 шот кредиттелінеді. Ал ол сома бюджетке есеп айырысу шотынан төленгенде 634 шот дебеттеліп, 441шот кредиттелінеді.

Заңды тұлғалардан алынатын табыс салығы

Салық жылында салық салынатын табыстары бар заңды тұлғалар табыс салығын төлеушілер болып табылады. Табыс салығын төлеушілерге Қазақстан Республикасының Ұлттық банк мекемесінен басқа заңды тұлғалар жатады. Олардың қатарына резидент емес заңды тұлғалар, олардың филиалдары және оқшауланған (дербестелінген) бөлімшелер кіреді.

әрбір салық төлеуші салық салынатын табысты анықтау үшін, жылдық табыстың жинақталған сомаынан табыс табу мақсатында жұмсалған шығындар мен шеккен зияндардың сомасын шегереді.

Шаруашылық субъектісінің жылдық табысына, яғни жыл бойы кіріс еткен сомаларының жиынтығына сатылған немесе өткізілген өнімдер, атқарылған жұмыстар мен көрсетілген қызметтер және басқа да операциялар үшін салық төлеушінің алуға ( алған) тиісті ақшалай немесе басқа қаражаттары, сондай-ақ сатып алушыдан алуға тиісті сомалардың есебінен өзара есеп айырысу ретінде үшінші тұлғаларға жіберілген немесе тікеелй не болмаса жанама шығындарды өтеуге жіберілген қаржылар жатқызылады.

Салық салынатын табыстардың және одан шегерілетін шешімдер мен жеңілдіктердің құрамы, сондай-ақ салынатын табыс салығының мөлшері салық кодексінде қаралады.

Салық төлеуші шаруашылық субъектісі тиісті салық органына «Заңды тұлғаның салық салынатын табысының декларациясын» ұсынуға тиіс.

Табыс салығын есепету барысында бухгалтерлік есепте 581 шоты дебеттелініп, 631 шоты кредиттелінеді.

Кейінге қалдырылған табыс салығының есебі

Бухгалтерлік есепте табыстың (зиянның) сомасы бухгалтерлік есеп стандартына сәйкес анықталған табыс пен шығындардың айырмасынан құралады. Салық салынатын табыстың (зиянның) сомасы салық заңына сәйкес анықталады. Салық заңы талаптарының бухгалтерлік есеп талаптарынан өзгешелігі бар. Осының негізінде бухгалтерлік есепте анықталған табыс пен салық салынатын табыстың арасында айырмашылық пайда болады. Бұл айырмашылық пайда болу себептеріне байланысты тұрақты немесе уақытша болып бөлінеді.

Тұрақты айырмашылықтың пайда болу себебі бухгалтерлік табысты анықтау барсынында есепке алынатын табыс пен шығындардың кейбір бөлігі салық салынатын табысты санағанда есепке алынабйды.

«Табыс салығының есебі» деп аталатын № 11-бухгалтерлік есеп стандарытынң әдістемелік ұсынысында тұрақты айырмашылықтар қатарына мыналар жатқызылған:

валюталық шоттар мен шетел валютасы бойынша туындаған бағамдық айырмашылық;
бюджетке төленетін айыппұл ықпал-шаралары (санкциясы) ;
кәсіпкерлікпен байланысты емес шығындар;
Қазақстан Республикасы үкіметі белгілеген шектен артық мөлшерде төленген іс-сапарлық, өкілдік (представительские) және тағы да басқа шығындар.

Уақытша айырмашылықтың пайда болу себебі есеп беретін кезеңде кейбір баптар бойынша есептелінген бухгалтерлік табыстар мен шығындардың сомасы осы кезеңдегі салық салынатын табыстарды анықтарда есепке алынбай келген кезеңдердегі салық салынатын табыстардың құрамына кіргізіледі. Сөйтіп, есеп беретін кезеңдегі пайда болған уақытша айырмашылық келешектегі есеп беретін мезгілде күшін жояды.

Уақытша айырмашылық мыналардың нәтижесінде пайда болады:

бухгалтерлік есеппен салық есебінде табыстар мен шығындарды мойындау уақыытн белгілеу тәсілдемесінің айырмашылығынан; (бухгалтерлік есепте - есептеу принципі, ал салық есебінде - кассалық әдіс бойынша)
бухгалтерлік есеп пен салық есебінде амортизациялық айырымды есептегенде әртүрлі әдістерді қолданудан;
негізгі құралдарды бухгалтерлік есептен шығару мен салықтық есепте оларды есептен шығарудан болатын айырмашылықтан және тағы да басқалардан.

Бухгалтерлік және салық есептерінің талаптарындағы өзгешеліктер нәтижесінде пайда болған айырмашылықтар 632 шотта жүргізіледі. Бұл пассивті шот болғандықтан кейінге қалдырылған салық сомасы өскенде бұл шот кредиттелініп, ал азайғанда дебеттелінеді. Кейінге қалдырылған салық сомалары бұл шотта өздерінің түрлері бойынша бөлек есептелінеді.

Қосылған құнға салынатын салық:

Қосылған құнға салынатын салық тауарларды өндір, жұмыстарды орындау немесе қызметтер көрсету және олардың айналасы барысында қосылған құн өсімінің бір бөлігін аудару, сондай-ақ осы елге тауарлар импорты кезіндегі аударым болып таыбылады. Бұл ретте салық салынатын айналым салық салынатын импорт салық объектісі болып табылады. Қосылған құнға салынатын салық 633 шотта есептелінеді. Бұл пассивтік шот болғандықтан кредитіне салынған салық сомасы, ал дебетіне бюджетке аударылған және субъектінің жабдықтаушыларға тиісті түрде ресімделген салық шоты бойынша төлеген сомалары жазылады. Бюджетке төленуге тиісті қосылған құнға салынатын салық өткізілген өнім, орындалған жұмыс немесе көрсетілген қызмет үшін есептелінген қосылған құнға салынатын салықтың сомасымен сатып алынған тауарлар, материалдар мен жабдықтаушылардың көрсеткен қызметі, орындаға жұмыстары үшін төленген (есептелінген) қосылған құнға салынатын салық сомаларының арасындағы айырма ретінде айқындалады. Қосылған құнға салынатын салық мөлшері Қазақстан Республикаының салық заңында белгіленеді.

Жеке тұлғалардан ұсталатын табыс салығы

Есепті жыл бойы салық салынатын табысқа ие болған жеке тұлғалар салық төлеушілер болып табылады. Жеке тұлғалардың жылдық жиынтық табысына еңбекақы түрінде алынатын табыстар, кәсіпкерлік қызметтен алатын табыстары, жеке тұлғалардың мүліктік табыстары және тағы да басқа табыстары кіреді.

Жеке тұлғалардың мүліктік табысына тек қана активтің келесі түрлерінің құндарына инфляцияға байланысты түзетуді есепке ала отырып, өткізуден түскен құнның өсімі жатады: салық төлеушінің тұрақты тұратын жері болып табылмайтынын, жылжымайтын мүлік, құнды қағаздар, заңды тұлғаларға және басқа материалдық емес активтерге қатысу үлесі; шетелдік валюта; асыл тастар және асыл металдар, олардан жасалған зергерлік бұйымдар, құрамында асыл тастар және асыл металдар басқа да бұйымдар, өнер туындылары менантиквариаттар. Жеке тұлғалардың салық төлейтін табыстарының құрамы салық кодексінде қаралады.

Табыс салығының мөлшерін ай сайын бір қалыпты ұстау үшін салық салынатын табыстың есепті сомасы мен одан ұсталынатын табыс салығының сомасы есептелінетін айлардың санын білдіретін сан мәні бар бірлікке 12 санының қатынасын көрсететін қайта есептеу көрсеткіші белгіленген. Мердігерлік шарт бойынша жұмыс істейтін тұлғаларға төленетін төлем, сондай-ақ бір жолғы төлем түрінде берілген басқа да төлемдерден салық ұстау кезінде бұл есептеу көрсеткіші қолданылмайды. Жеке тұлғалардан табыс салығы ұсталған уақытта дебет 681 шоты, кредит 634 шоты бухгалтерлік жазуы жазылады.

634 шотта «Акциздік салықтарда» есептелінеді.

Акциздік (жанама) салық дегеніміз - сатылатын тауардың бағасына қосылатын, сатып алушы төлейтін салық болып табылады. Акциз салығы Қазақстан Республикасының аумағында шығарылған және Қазақстан Республикасының аумағына импортталатын тауарларға салынады. Акциздік салық салынатын тауарларға Қазақстан Республикасының аумағында шығарылған немесе Қазақстан Республикасының аумағына импортталған тауарлар яғни спирттің барлық түрлері, темекі өнімдері, құрамында темекісі бар басқа да өнімдер және күнделікті қолданылматйын басқа да бұйымдар жатады.

Қазақстан Республикасының аумағында акцизделуге жататын тауарларды өндіретін немесе акциздеуге тиісті тауарларды импорттайтын немесе Қазақстан Республикасы аумағында (акцизделуге) ойын бизнесін жүзеге асыратын барлық заңды тұлғалар акциз салығын төлеушілер болып табылады. Шаруашылық субъектілерінде акциз салығы есептегенде 301 шот дебеттелініп, 634 шоттың «акциз салығы» деп аталынатын субшоты кредиттелінеді.

Сондай-ақ, 634 шотта Қазақстан Республикасы заңдарында қаралған басқадай салықтар, алымдар мен міндетті төлемдер есептелінеді. Бұл айтылғандардың қатарына:

шығарылған бағалы қағаздарды тіркеу алымы;
жер қойнауын пайдаланушылардың арнаулы төлемдері мен салығы;
жер салығы;
заңды тұлғалардың мүлкіне салынатын салық (мүлік салығы) ;
көлік құралдарына салынатын салық және тағы да басқалар жатады.

Салықтардың, алымдар мен міндетті төлемдердің түрлері, мөлшері және олардың төлеу тәртібі Қазақстан Республикасы заңдарында қаралады. 634 шотының кредитіне тиісті шығындар есептелінетін шоттардың дебетінен есептелінген салық, алымдар мен міндетті төлемдер сомасы, ал бұл шоттың дебетіне тиісті төлем төленген шоттардың кредитінен төленген сомалар жазылады.

Еншілес (тәуелді) серіктестіктерге кредиторлық қарыздардың есебі

Еншілес (тәуелді) серіктестіктерге кредиторлық қарыздардың есебі 641, 642 және 643 синтетикалық шоттарда жүргізіледі. Бұл шоттар пассивті шоттар болып табылады. Талдамалық есеп әрбір еншілес (тәуелді) серіктестіктер бойынша корреспонденциялаушы шоттар бойынша машинограммада немесе тізімдемеде жүргізіледі. Ірі кәсіпорындарда талдамалық шоттарында дебиторлармен және кредиторлармен есеп айырысушылардың талдамалық есебінің карточкалары пайдаланылады. 641, 642 және 643 шоттар бойынша карточкаларға, тізімдемелерге немесе машинограммаға жазу үшін үлгілі түрі № 280 - кредиторлық хабарлама немесе шоттар негіз бола алады.

Еншілес (тәуелді) кәсіпорыннан бас кәсіпорынның алған материалдары мен сатып алынған тауарларына 201-208 және 222-шоттардың тиістілері дебеттелініп, оған сәйкес 641, 642 және 643-шотардың тиістілері кредиттелінеді.

Ал еншілес (тәуелді) кәсіпорыннан бас кәсіпорынның алған дайын өнімдері, негізгі құралдары және материалдық емес активтеріне бухгалтерлік есепте 122-125 және 101-106-шоттардың тиістілері дебеттелініп, 641, 642 және 643 шоттардың тиістілері кредиттелінеді.

Еншілес (тәуелді) кәсіпорынға бас кәсіпорынның өтеген қарызына: дебет 641, 643 шотардың тиістілері, кредит 441-шоты түрінде бухгалтерлік жазу жазылады.

Бас кәсіпорын мен еншілес (тәуелді) серіктестіктер арасындағы есеп айырысуларды салыстырып, тексеру актілері негізінде дебиторлық қарыз сомасының кредиторлық қарыз сомасымен жабылуы: 641, 642 және 643-ші шоттардың тиістілерінің дебетіне, оған сәйкес 321, 322, және 323-ші шоттардың тиістілерінің кредитіне жазылады. 641, 642 және 643-шоттарда талдамалық (аналитикалық) есеп жеке серіктестіктер бойынша жүргізіледі.

Бюджеттен тыс төлемдер бойынша есеп айырысулардың есебі

Субъектілер өздерінің мүліктерін және жеке адамдарын әртүрлі қауіптен сақтандыру үшін сақтандыру мекемесімен келісім-шарт жасасып, белгіленген мөлшерде тиісті жарна төлеп тұрады. Мүлік пен жеке басқа сақтандыру бойынша есеп айырысу 651 шотында жүргізіледі. Шаруашылық субъектінің мүліктерін және жұмысшы қызметкерлерін сақтандыру жарнасы есептелінгенді 811 немесе 821 шотының тиістілері дебеттелініп, 651-шот кредиттелінеді.

Қазақстан Республикасының 1999 жылғы «Республикалық бюджет туралы» 1998 жылдың 16 желтоқсанында шыққан нөмері 318-1 санды Заңы мен мемлекттік бюджеттің табыс бөлігіне қосымша деп аталынатын құжатта, жалпы мемлекттік салықтар мен алымдар енгізілді. Осыған байланысты бухгалтерлік есептің 1999 жылдың 1 қаңтарындағы 652, 653 (10% мөлшеріндегі зейнетақы жинақ қорына аударымдардан басқа) және 654-шоттарындағы қалдықтар 634 -шотқа қаңтар айындағы айналымдар бойынша 1999 жылдың 1 қаңтарында аударылады.

Зейнетақы қорымен есеп айырысулар есебі 653-шотында жүргізіледі. Меншік нысанына қарамастан барлық кәсіпорындар мен ұйымдар, сондай-ақ жеке кәсіпкерлікпен айналысатын заңды тұлғалар шарттар бойынша жұмысшы жалдайтын тұлғалар, зейнетақы қорына жарналар аударып тұруға міндетті. Зейнетақы қорына белгіленген мерзімінде жарна төленбеегн жағдайларда субъекті өсім сомасын төлейді, сондай-ақ субъектінің лауазымды тұлғаларына мұндай жағдайда айып-пұлдар салынуы мүмкін.

Жарналар белгілі бір кәсіпорынның ережелерімен, жарғыларымен және қолданылып жүрген заңдарға сәйкес шығарылған басқа да нормативтік актілермен белгіленген еңбекақының барлық түрлеріне есептелінеді. Жарналар пайдаланылмаған демалыс үшін өтемақыға, жұмыстан шыққан кездегі берілетін жәрдемақыға, материалдық көмек ретінде берілетін жәрдемақыларға және зейнетақы қорына, сақтық жарналарын өндіріп алу мен есепке алу және зейнетақы қаражаттарын жұмсау тәртібі туралы нұсқауда, белігленген басқа да жағдайларда есептелінбейді.

Жарналарды септеген кезде: 681 шот дебеттелініп, 653 шот кредиттелінеді. Ал бұл есептелінген жарналар қорға аударған кезде: 653-шот дебеттелініп, 441 шоты кредиттелінеді. 653шоттың қалдығында зейнетақы қорына аударым қаражаттарын уақытылы төлемегені үшін есептелген өсім сомасы көрсетіледі. Уақытылы зейнетақы қорына аударылмаған жарна үшін төленілетін өсімақы сомасына: 821шоты дебеттелініп, 653-шот кредиттелінеді. Ал бұл соманы төлеген кезде 653-шот дебеттеліп, 441-шоты кредиттелінеді. Зейнетақы қоры қаражаттарының қозғалысы жөнінде шаруашылық субъектісі тоқсан сайын есеп беріп отырады.

Зейнетақы қорына төленетін жарналар жұмысшы қызметкердің еңбекақысынан салықтарды ұстап қалғанға дейін олардың табыстарының барлық түрлерінен 10% мөлшерінде ұсталады. Барлық жарна төлеушілер жарналарды ай сайын еңбекақы төлеу мерзімі ішінде аударылуы тиіс, бірақ келесі айдың 10-ынан кеш қалмауы керек.

Қазақстан Республикасының 1996 жылғы 3 маусымда шыққан № 4-1 «Мемлекеттік емес ерікті зейнетақы қорлары туралы» заңына сәйкес Қазақстан Республикасының азаматтары, шетел азаматтары және азаматтығы жоқ тұлғалар ерікті қосымша зейнетақымен қамтамасыз етілуге құқығы бар. Мемлекеттік емес ерікті зейнетақы қоры - бұл банктік емес қаржылық мекеме болып табылатын және жабық акционерлік қоғам түрінде құрылып, заңды және жеке тұлғалардан ерікті зейнетақы жарналарын жинау (тарту) және жиналған (тартылған) қаражаттарды инвестициялап, қосымша зейнетақы төлеу бойынша іс-әрекет жүргізетін заңды тұлға болып табылады. әрбір жеке тұлға өзінің еңбекақысынан ұсталынып аударылатын зейнетақы жарнасын өзі қалаған қорға салуына құқы бар. Жинақталған зейнетақы қорын банктегі шоттарда орналастыру Қазақстан Республикасының Ұлттық Банк мекемесі белгілеген тәртіпке сейкес жүргізіледі.

Алынған аванстар бойынша есеп айырысу есебі

Алдын-ала келешекте сатылатын тауарлар, орындалатын жұмыстар және көрсетілетін қызметтер үшін алынған аванстар бойынша есеп айырысу есебін жүргізу үшін 661 және 662 шоттар қолданылады.

Субъектінің алынған аванс сомасына 441, 451, 452, 431 және 432 шоттардың тиістілері дебеттелініп, оған сәйкес 661 немесе 662-шоттарының тиістілері кредиттелінеді. Сатып алушыларға босатылған тауарлар, көрсетілген қызметтер құнынан алдын ала алынған аванстар сомасы шегерілгенде 661 және 662 шоттардың тиістілері дебеттелініп, 30және 32 шоттардың тиістісі бөлімше шоттары кредиттелінеді. Ал алынған аванс сомасының толық пайдаланбағаннан қалған бөлігі қайтарылғанда 661 және 662 шоттардың тиістілері дебеттелініп, 441 немесе 431 және 432 шоттардың тиістілері кредиттелінеді. Шаруашылық субъектісінің алған аванстарының талдамалық (аналитикалық) есебі әрбір аванс берген субъектілер бойынша бөлек жүргізіледі.

Жабдықтаушы және қызмет көрсетушілермен есеп айырысу есебі

Өндірістің үзіліссіз және ырғақты жұмыс істеп тұруы үшін оны уақытылы керекті материалдармен жабдықтап отырудың маңызы зор болып табылады. Кәсіпорынды материалды-құндылықтармен жабдықтау экономикалық және әлеуметтік дамыту жоспарларына сәйкес жүргізіледі. Шаруашылық субъектісі өнім өндіруші кәсіпорындармен, сондай-ақ делдалдық ұйымдармен өзін керекті материалдық құндылықтар, техникалармен қамтамасыз ету жөнінде келісім-шарттар жасасады немесе өзінің делдалдары арқылы биржадан сатып аалды.

Жабдықтаушы және мердігерлермен есеп айырысу есебі 671шотта жүргізіледі. Бұл шотта есеп айырысу сомасының деңгейіне және нысандарына қарамастан жабдықтаушылардан алынған материалдар мен қосалқы бөлшектер, олардың атқарған жұмыстар мен көрсеткен қызмететрі үшін есептелінген қарыз сомалардың есебі жүргізіледі. 671-шоттың кредитінде тиісті материалдық құндылықтар, шығындар бойынша жабдықтаушылардың ацпетелген фактура-шотына сәйкес есептелінген сомалар, ал бұл 671-шоттың дебеті бойынша 45, 44, 43 шоттарының тиісті бөлімше шоттарынан және басқа да шоттардың кредитінен (төленген жерлеріне байланысты) оларға төленген сомалар жазылады. 671- шоты бойынша есеп еомері 6-журнал-ордерде жабдықтаушы-мердігерлердің әрбір фактура-шоты бойынша бөлек жүргізіледі. Бұл журнал-ордерде жабдықтаушы-мердігерлердің фактура-шоттарының акцептелінуі, материалдық құндылықтардың, жұмыстар мен қызметтердің қабылдануы, олардың құнының төленуі жайлы мәліметтер жазылады.

Келіп түскен фактура-шоттарды алдымен үлгілі түрі М-1 «Келіп түскен жүктер есебі» журналына тіркейді. Бұл журнал бойынша субъектіде материалдық құныдылықтардың уақытылы келіп түсуіне бақылау жасалынады. Журналға жазылуға тиісті мәліметтерді жабдықтау бөлімі тауар-көлік накладнойлары, кіріс ордерлері, материалдары қабылдау туралы актілер негізінде кәсіпорын оймасына материалдық құндылықтардың келіп түсуіне қарай жазып отырады. Журналға тек акцептелген шот-фактурасы ғана жазылады.

Фактураланбаған және жалдағы жабдықтар есебі.

Кейбір жағдайларда келіп түскен материалдық құндылықтардың құжаттары (фактура-шоттары) болмауы мүмкін. Мұндай құндылықтарды фактураланбаған жеткізілім деп атайды. Фактураланбаған жеткізілімдер яғни фактура-шоттарымен бірге келген жеткізілімдер тәрізді әрбір жабдықтаушылар бойынша жеке көрсетіледі. Фактураланбаған жабдықтарды жазу үшін үлгілі М-7 «Материалдарды қабылдау туралы актілер» қолданылады, олар фактура-шоттармен рәсімделмеген материалдар, сондай-ақ қабылдау кезінде артық шыққан тауарлы-материалдық құндылықтарға да жазылады. Фактураланбаған жабдықтардың фактура-шоттары келген уақытында оларға бұрын жазылған деректер сторно етіліп, № 6 журнал-ордерге фактура-шоттағы мәліметтер жазылады. Төлем жасалған, юірақ айдың аяғына дейін кәсіпорынның қоймаларына түспеген тауарлы-материалдық құндылықтардың фактура-шоттары немесе төлем талап тапсырмалары негізінде № 6 журнал-ордерге әдеттегі тәртіп бойынша жазу жазылады. Айдың аяғында жолдағы материалдық құндылықтардың сомасын журнал-ордердің «Келіп түспеген жабдықтаушы қоймасындағы жүк үшін» деп аталатын аранйы бағанасында көрсетеді. Журнал-ордер бойынша жиынтықтарды шығарғаннан кейін жолдағы тауарлы-материалдық құндылықтардың құнын материалдық құндылықтар шоттарына жазады, олар материалдық жауапты адамдар есебіне жатқызылмаса да, жедел ескеріліп отырады. Сөйтіп, жолдағы тауарлы-материалдық құндылықтар айдың аяғында тиісті шоттарда шартты түрде есептелініп, олардың құндары жабдықтаушылармен есеп айырысулар тұрғысында дебиторлық қарыз болып табылмайды. Келесі айдың басында жолдағы материалдардың қалдығы сторно етіледі (қызыл жазумен жазылады) .

Жабдықтаушылар және қызмет көрсетушілермен есеп айырысулар есебі жөніндегі журналда ай аяғында 671-шот бойынша талданған қалдықтар көрсетіледі. Талдамалық (аналитикалық) есептің құрылымы жабдықтаушылар және мердігерлермен есеп айырысу жөніндегі қалдықтар туралы маңлұмат алуды қамтамасыз ету үшін және есеп айырысуды жедел бақылау үшін мына топтардан қалыптасады:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.