Экологиялық қылмыстардың түсінігі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 36 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

Кіріспе . . . 3

1. Экологиялық қылмыстарға жалпы сипаттама және олардың түрлері . . . 5

1. 1. Экологиялық қылмыстардың түсінігі . . . 5

1. 2. Экологиялық қылмыстардың түрлері . . . 7

1. 3. Экологиялық маңызды қызметтерді бұзатын қылмыстар . . . 9

2. Экологиялық қауіпсіздікке қол сұғатын қылмыстардың ерекшелігі . . . 13

2. 1. Экологиялық қауіпсіздікке қол сұғатын қылмыстар туралы заңнаманың даму генезисі . . . 13

2. 2. Қоршаған ортаның жекелеген түрлеріне қол сұғатын қылмыстар . . . 17

2. 3. Флора мен фауна объектілеріне қол сұғатын қылмыстар . . . 21

3. Экологиялық қылмыстар үшін қылмыстық жауаптылық . . . 27

Қорытынды . . . 32

Пайдаланған әдебиеттер . . . 35

Кіріспе

Қурстық жұмысының өзектілігі: Қазақстандағы тәуелсіздік жылдары экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің мүлде жаңа мемлекеттік жүйесінің құрылуының және қалыптасуының, Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау саласындағы атқарушы органдардың жақсы ұйымдастырылған және аумақтық таралған жүйесін - қоршаған ортаны қорғау мен табиғат пайдалануды басқарудың жылдары болды. Бұл қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыруды және дәйекті іске асыруды қамтамасыз етті.

Алайда, Қазақстанда көптеген онжылдықтар бойы қоршаған ортаға төтенше жоғары техногендік салмақ түсіретін, табиғат пайдаланудың көбінесе шикізат жүйесі қалыптасты. Сондықтан әзірге экологиялық жағдайдың түбегейлі жақсаруы әзір бола қойған жоқ әрі ол бұрынғысынша биосфераның тұрақсыздануына, оның қоғамның тіршілік әрекеті үшін қажетті қоршаған ортаның сапасын оның қолдау қабілетін жоғалтуына апаратын табиғи жүйелердің тозуымен сипатталады [2] .

Біздің елімізде табиғатты қорғау және оның байлықтарын тиімді пайдалану коғамның дамуының конституциялык қағидаларына енгізілген, ол әрбір адамның парызы ретінде жалпы-мемлекеттік, жалпыхалықтық міндет болып табылады.

Қазақстанда экологиялық заңдардың бұзылуы кең тараған. Қоршаған ортаны корғауға байланысты мемлекет белгіліген ережелерді бұзу заң бойынша жауапкершілікке соқтырады. Өкінішке орай, елімізде экологиялык заңдарды бұзатын жағдайлар жиі кездеседі.

Жылдан жылға экологиялык кылмыстар мен өзге де құқық бұзушылыктар саны өсуде. Олардың коғамдық қауіпсіздік жағдайына ықпалы да жоғарылап бара жатыр. Экология саласындағы кылмыстар елдің экономикасына ғана зиян келтіріп коймай, сондай-ақ адам тіршілігіне биологиялық негізін жояды.

Табиғаттың тұтастығына қол сұғатын қылмыстар тақырыбы өзекті болып келеді. Себебі, қоршаған ортаға келтірілген зиянды өтеу жолдарын және табиғи байлықтарды тиімді пайдалану шараларын іздестіру қазіргі уақыттағы қоғамдық қатынастар саласында ең маңызды шешілетін сұрақтардың бірі болып табылады.

Зерттеу жұмысымның мақсаты: экологиялық қауіпсіздікке қол сұғатын қылмыстарды анықтап қарау.

Зерттеу жұмысының міндеттері:

- таңдаған тақырыбымның өзекті екенін дәлелдеу;

- қылмыстық құқықта экологиялық қылмысты бұйымдарын жалпы түсіну және топтастыруын өндіру;

- экологиялық қылмыстарға жалпы сипаттама беру және олардың түрлерін анықтап қарау;

- экологиялық қылмыстарды саралау;

- экологиялық қылмыстар үшін қылмыстық жауаптылық сұрағын зерттеу;

- экологиялық қауіпсіздікке қол сұғатын қылмыстардың ерекшелігігн анықтау;

- экологиялық қауіпсіздікке қол сұғатын қылмыстар туралы заңнаманың даму генезисін талдау;

- қоршаған ортаның жекелеген түрлеріне және флора мен фауна объектілеріне қол сұғатын қылмыстарды зерттеу;

- экологиялық қылмыстар үшін қылмыстық жауаптылықты анықтау.

Гипотеза. Экологиялық қылмыстардың топтық объектісі - қоршаған ортаны қорғау, табиғат ресурстарын тиімді пайдалану, тірі организмдерге қолайлы табиғи жағдайларды сақтау және адамдардың экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ететін қоғамдық қатынастар болып табылады.

Осы жағдайда И. Ш. Борчашвили профессордың қорытындысы ерекше назарына еңбек сіңіреді: «Жақсаруға және өркениетке тырысатын қай мемлекет болса да, біріншіден, өз азаматтардың физикалық, психикалық және өнегелі денсаулығына қамқорлық етуге тиісті, өйткені, халық генофондтың сапасы осы факторлардан тікелей тәуелдi болады».

Жұмыстың құрылымы: курстық жұмыс кіріспеден , үш тараудан, қорытындысы мен пайдаланған әдебиеттен құрылған.

1. Экологиялық қылмыстарға жалпы сипаттама және олардың түрлері

1. 1. Экологиялық қылмыстардың түсінігі

Қоршаған табиғи айналаға экологиялық қылмыстар қол сұғады, адам онымен ақылды және құнтты пайдалануға қажет, ол баға жетпейтiн игіліктің бірі. Сонымен қатар, бұл халық молшылықтың, мемлекет пен қоғамның әлеуметтік-экономикалық негізін онан әрі өркендеу және күшейту бұлағы.

Экология терминін ғылымға 1866 жылы неміс биологы Эрнст Геккель (1834 - 1919) енгізген. Экология - тірі организмдер мен қоршаған ортаның тығыз байланыста, қарым-қатынаста тіршілік етуі жайындағы ілім. Қоршаған орта - табиғи объектілердің, өзара қарым-қатынастағы атмосфералық ауаны, жердің озон қабатын, суды, топырақты, жер қойнауын, жануарлар мен өсімдіктер дүниесін, сондай-ақ климатты қоса алғанда жиынтығы. Экологиялық мәселелердің шиеленісуіне байланысты адамзат тарапынан қоршаған ортаны қорғауды, яғни экологиялық қауіпсіздікті сақтауды талап етеді. Экологиялық қауіпсіздік дегеніміз жеке адамның, қоғамның өмірлік маңызды мүдделері мен құқықтарын қоршаған ортаға антропогендік және табиғи ықпал ету нәтижесінде туындайтын қатерден қорғалуының жай-күйі. Ал қоршаган ортаны қорғау - табиғат пен адамның өзара үйлесімді іс-қимылына, қоршаған ортаның сапасын жақсартуға, табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану мен молықтыруға бағытталған мемлекеттік және қоғамдык шаралар жүйесі. Қоршаған ортаның тазалығының төмендеуіне оның ластануы әсер етеді. Қоршаған ортаның ластауы - қоршаған ортаға ыктимал қауіпті химиялық және биологиялық заттардың, радиоактивті материалдардың, өндіріс пен тұтыну қалдықтарының түсуі, сондай-ақ қоршаған ортаға шудың, тербелістің, магнитті өрістердің және өзге де зиянды физикалық ықпалдардың әсері. Сондықтан адамзаттан табиғатты барынша тиімді, сапалы, үнемділікпен пайдалану талап етіледі. Ал табиғатты пайдалану дегеніміз адамның шаруашылық және өзге де қызметінде табиғи ресурстарды пайдалануы. Табиғи ресурстар - бұл қоғамның материалдық, мәдени және басқа қажеттерін қанағаттандыру үшін қоршаған ортаның шаруашылық және өзге қызмет процесінде пайдаланылатын құрамдас бөліктері [3] .

Табиғат байлығы барлық Қазақстан халықтың игілігі болып шығады, сол себептi қол сұғудан қорғау сол халықтың ықыласында мұктаж болады. 1998 жылғы 26 маусымдағы «ҚР ұлттық қауіпсіздік туралы» ҚР заңында экологиялық қауіпсіздігі біздің ұлттық қауіпсіздіктің құрамдас бөлігі болып танылған. Экологиялық қауіпсіздігі елдің ұлттық қауіпсіздікті қамсыздандыруы құқықтық қатынас бағыттын бірі болып шығады.

2007 жылғы 9 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексi бойынша экологиялық заңнамасының негiзгi принциптерi осындай:

1) Қазақстан Республикасының орнықты дамуын қамтамасыз ету;

2) экологиялық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету;

3) экологиялық қатынастарды реттеу кезiндегi экожүйелi көзқарас;

4) қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттiк реттеу және табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы мемлекеттiк басқару;

5) қоршаған ортаны ластаудың және оған кез келген басқа түрде залал келтiрудi болдырмау жөнiнде алдын алу шараларының мiндеттiлiгi;

6) Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзғаны үшiн жауаптылықтан бұлтартпау;

7) қоршаған ортаға келтiрiлген залалды өтеу мiндеттiлiгi;

8) қоршаған ортаға әсер етудiң ақылы болу және оған рұқсат алу тәртiбi;

9) табиғи ресурстарды пайдалану мен қоршаған ортаға әсер ету кезiнде неғұрлым экологиялық таза және ресурс үнемдеушi технологияларды қолдану;

10) қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi мемлекеттiк органдар қызметiнiң өзара әрекеттестiгi, үйлесiмдiлiгi мен жариялылығы;

11) табиғат пайдаланушыларды қоршаған ортаны ластауды болдырмауға, азайтуға және оны жоюға, қалдықтарды кемiтуге ынталандыру;

12) экологиялық ақпараттың қолжетiмдiлiгi;

13) табиғи ресурстарды пайдалану мен қоршаған ортаға әсер ету кезiнде ұлттық мүдделердi қамтамасыз ету;

14) Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының халықаралық құқық принциптерiмен және нормаларымен үйлесуi;

15) жоспарланып отырған шаруашылық және өзге де қызметтiң экологиялық қауiптiлiгi презумпциясы және оны жүзеге асыру туралы шешiмдер қабылдаған кезде қоршаған ортаға және халықтың денсаулығына әсерiн бағалау мiндеттiлiгi болып табылады [4] .

Экологиялық қылмыстар үшін жауапкершілік тәртіпті белгілейтін қылмыстық-құқықтық нормалардың негізгі заңнамасы ҚР Конституцияның 31 бабында көрсетілген:

«1. Мемлекет адамның өмір сүруі мен денсаулығына қолайлы айналадағы ортаны қорғауды мақсат етіп қояды.

2. Адамдардың өмірі мен денсаулығына қатер төндіретін деректер мен жағдаяттарды лауазымды адамдардың жасыруы заңға сәйкес жауапкершілікке әкеп соғады».

Экологиялық қылмыс дегеніміз - қоршаған ортаға, оның ресурстарына халықтардың экологиялық қауіпсіздігіне қол сұғатын қоғамға қауіпті қылмыстық заңға қайшы іс-әрекеттер болып табылады. Экологиялық қылмыстың заты- нақты табиғат ресурстары: жер, су, ауа, жануарлар дүниесі, орман тоғайлар және т. б. болады. Экологиялық қылмыстың топтық объектісі- қоршаған ортаны табиғат ресурстарын тиімді пайдалану тірі организмдерге қолайлы табиғи жағдайларды сақтау және адамдардың экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ететін қоғамдық қатынастар болып табылады.

Қазақстан Республикасы Конституцияның 34 бабында мемлекет адамның денсаулығы және өміріне қолайлы қоршаған айналаны қорғауын өзінің мақсаты деп анықтайды.

1. 2. Экологиялық қылмыстардың түрлері

Экологиялық қылмыстармен күресудің маңыздылығы ҚР Қылмыстық кодексқа 18 баптан құралған «Экологиялық қылмыстар» тәуелсiз бабын кіргізуге қажеттілігін қамтамасыз етеді.

«Экологиялық қылмыстар» тарауында 4 жалпы нормалар:

- шаруашылық және өзге де қызметке қойылатын экологиялық талаптардың бұзылуы (277-бап) ;

- ықтимал экологиялық қауiптi химиялық, радиоактивтi және биологиялық заттарды өндiру мен пайдалану кезiнде экологиялық талаптардың бұзылуы (278-бап) ;

- микробиологиялық немесе басқа биологиялық агенттермен немесе улы заттармен жұмыс iстеу кезiнде қауiпсiздiк ережелерiнiң бұзылуы (279-бап) ;

- ветеринарлық ережелердi және өсiмдiктердiң аурулары мен зиянкестерiне қарсы күресу үшiн белгiленген ережелердiң бұзылуы (280-бап),

және 14 арнайы нормалардан құралған:

- суларды ластау, бiтеу және сарқу (281-бап) ;

- атмосфераны ластау (282-бап) ;

- теңiз аясын ластау (283-бап) ;

- Қазақстан Республикасының құрылықтық шельфi туралы және Қазақстан Республикасының айрықша экономикалық аймағы туралы заңдардың бұзылуы (284-бап) ;

- жердi бүлдiру (285-бап) ;

- жер қойнауын қорғау және пайдалану ережелерiн бұзу (286-бап) ;

- балық ресурстарын және басқа да су жануарлары мен өсiмдiктерiн заңсыз алу (287-бап) ;

- заңсыз аңшылық (288-бап) ;

- жануарлар дүниесiн қорғау ережелерiн бұзу (289-бап) .

- жануарлар мен өсiмдiктердiң сирек кездесетiн және құрып кету қаупi төнген түрлерiмен заңсыз iс-әрекеттер (290-бап) ;

- ағаштар мен бұталарды заңсыз кесу (291-бап) ;

- ормандарды жою немесе зақымдау (292-бап) ;

- ерекше қорғалатын табиғи аумақтар режимiнiң бұзылуы (293-бап) ;

- экологиялық ластау зардаптарын жою жөнiнде шара қолданбау (294-бап) [6] .

Қазақстан Республикасы Еуразия құрлығында экологиялық тұрақтылықты қамтамасыз етуде, яғни экологиялық жүйелерді дамытуда байланыстырушы қызметін атқарады. Өйткені, еліміздің климат жағдайы әралуан, әсіресе өңірдің су тепе-теңдігіне тән ерекшелігіне орай Еуразияның бүкіл аумағындағы экологиялық ахуал Қазақстанның тұрақтылығына байланысты екендігін айта кету керек. Ал экономиканың өсуі экологиялық жағдайға тікелей байланысты екені баршаға мәлім.

Ел Президенті өзінің Жолдауында халықтың әл-ауқатын қамтамасыз ету, Қазақстан Республикасының мемлекеттік саясатының негізгі бағыты болып табылатындығын атап көрсетті. Бұл ретте табиғи құндылықтар және қоршаған ортаның жай-күйі әрбір азаматтың денсаулығының, ұлтық әл-ауқаттың ажырамас бөлігі болып табылуы ең маңызды мәселе екені сөзсіз. Сол себепті біздің ішкі жалпы өнімнің өсуі қоршаған ортаның ластанудың жоғары деңгейінде жүріп жатқанын айтпасқа болмайды. Бұл тұрғыда табиғи орта мен халықтың денсаулығына кері әсер ететін экологиялық зардаптарды болдырмау мақсатында еліміздегі атқарылып жатқан қыруар еңбектің мән-жайын айта кету ләзім.

Қазақстанның 2030 жылға дейінгі даму стратегиясында айтылғандай, еліміз неғұрлым жоғары дәрежедегі ауасы кәусар, суы тұнық ең таза жасыл ел болуы қажет. Осыған байланысты "2007-2012 жылдарға арналған Қазақстан Республикасында қоршаған ортаны қорғау жүйесінің орнықты дамуының негізгі бағыттары" айқындалған еді. Онда төрт негізгі кезең бойынша нұсқаулық көрсеткіштер алғаш рет анықталып отыр. Еліміздің орнықты дамуын жан-жақты қамтамасыз етуде қоршаған орта ахуалын, оның сапалық көрсеткішін жан-жақты жақсарту үшін, оған қоса Президент пен Үкімет белгілеген айқын әрі нысаналы көрсеткіштерге қол жеткізуде түрлі бағыттар бойынша жүмыстар жүргізіліп келеді [7] .

Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі әлемдік стандарттарға толығымен сәйкестендірілген және халықаралық келісімдермен және конвенциялармен үндестірілген. Осы кодексті іске асыру үшін қолданыстағы 46 заңға қатысы бар актілер қабылданды. Оған мысал ретінде Базель конвенциясына негізделген қалдықтардың жаңа классификаторы, Орхусс конвенциясына сәйкес жұртшылықтың экологиялық ақпаратқа және сот әділдігіне қол жеткізуін қамтамасыз ету жөніндегі актісі, Монреаль хаттамасына сәйкес парниктік газдар мен озонды бұзатын заттардың шығарындыларының есебін жүргізу, түгендеу және нормалау ережесі және бұдан басқаларды да келтіруге болады. Мына бір мән-жайды да айта кеткен жөн. Үкімет елімізді орнықты дамуға көшудегі тұжырымдамасын жүзеге асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарында 97 ұстаным бар, оның бүгінде 33-ші орындалды. Осы ретте Қазақстан Республикасы Үкіметінің орнықты даму жөніндегі бөлімдері және тиісті нысаналық көрсеткіштері ортамерзімдік жоспарларға сәйкес келуде. 2008-2015 жылдарға арналған елдің бәсекеге қабілеттілігі және экспорттық мүмкіндігінің жаңа деңгейдегі сапалыққа қол жеткізу мақсатында біршама жұмыстар атқарылды.

Бұған қоса Денсаулық сақтау министрлігімен бірлесіп "Қоршаған ортаның ластанудағы халық денсаулығының жай-күйі үшін қауіптілікті бағалау ережесін бекіту туралы" және Білім және ғылым министрлігімен "Технологияларды (жобаларды) орнықты даму критерийлері бойынша серпінділер санатына жатқызу әдістемесін бекіту туралы" бірлескен іс шаралар қолға алынды [8] .

Елдегі экологиялық ахуалды жақсарту үрдісіне нарықтық тетіктерді тарту маңызды болмақ. Сондықтан Қоршаған ортаны қорғау министрлігі жалпы сомасы 200 миллиардтан астам теңгеге табиғат ресурстарын пайдаланушылардың үш жылдық іс-шара жоспарларын пысықтады. Олар меншікті эмиссиялардың жалпы ішкі өнімнің бірлігінде кем дегенде жыл сайын 25-30 пайызға төмендету көзделген. Яғни, бұл жоспар бойынша экологиялық рұқсаттардың ажырамас бөлігін министрлік катаң бақылауға алады деген сөз.

Қазіргі таңда Ел Президенті Н. Ә. Назарбаевтың «ІІІ Жер саммитін» 2012 жылы Астана қаласында өткізу туралы бастамасын іске асыру жөніндегі шаралар жан-жақты жүргізілуде. Бұл саладағы орнықты даму жөніндегі екі саммит Америка және Африка континенттерінде өткені баршаға мәлім. Енді Еуразияның құрлығына қатысты кезек біздің елдің еншісіне тигелі тұр [9] .

Осы тұрғыда Қазақстанның құқық қорғау органдарымен де бірталай жұмыстар жолға қойылған. Мәселен, экологиялық қылмыстар бойынша 2007 жылы 164 қылмыстық істер тергеліп, аудандық соттарға жіберілген. Оның сотта 158 қаралып, 219 адамға қатысты үкім шығарылған. Ал осы жылдың бірінші тоқсанында 35 қылмыстық іс тергеліп сотқа түскен. 37 қылмыстық істері бойынша, 58 адамға үкім шығарылған. Ондағы қаралған істердің басым көпшілігі заңсыз балық аулау мен заңсыз аңшылық, сирек кездесетін жануарлар мен өсімдіктердің және құрып кету қаупі төнген олардың түрлерін заңсыз жою екенін баса айтып кеткен жөн. Қылмыстық кодекстегі көптеген экологиялық талаптардың бұзылуы салдарынан қоршаған ортаны ластау, бүлдіру, жануарлар дүниесін қорғау ережелерін бұзу т. б. қауіпсіздік ережелерін бұзу орын алады. Оны тікелей бақылап қадағалаумен айналысатын құқық қорғау органдарының немқұрайлықтары елеңдетеді.

Адамда табиғатты аялау сәби кезінен басталады. Сондықтан күнделікті өмірде еліміздің қаласы мен даласын кіршіксіз, таза күйде көркейіп, мерейін өсіру Қазақстан азаматтары экологиялық тепе-теңдікті, қоршаған ортаны аялауды ұрпақтан ұрпаққа аманат етіп, ол отбасында, оқу - ағарту орындарда жақсы үрдіс, дәстүрмен жалғасын тауып жатса, нұр үстіне нұр болар еді.

1. 3. Экологиялық маңызды қызметтерді бұзатын қылмыстар

Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодекстің 11-тарауы экологиялық қылмыстарға арналған. Себебі Қазақстан Республикасының экологиялық қауіпсіздігі ең маңызды құндылықтардың бірі болып табылады.

Экологиялық қылмыстардың топтық объектісі - қоршаған ортаны қорғау, табиғат ресурстарын тиімді пайдалану, тірі организмдерге қолайлы табиғи жағдайларды сақтау және адамдардың экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ететін қоғамдық қатынастар болып табылады.

Объективті жағынан аталған қылмыстардың басым көпшілігі - әрекет арқылы, кейбірі - әрекетсіздік арқылы жасалады. Бұндай қылмыстардың көбісінің құрамы материалды. Экологиялық қылмыстардың көбісінің диспозициясы бланкетті болғандықтан, тиісінде Орман кодексі, Су кодексі, «Қоршаған ортаны қорғау туралы», «Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы», «Экологиялық сараптама туралы», «Жануарлар дүниесін қорғау және пайдалану туралы», «Мемлкеттік шекара туралы», «Жер қойнауы туралы», «Жер туралы» және ҚР Жоғарғы Сотының 20. 07. 2004 ж. № 1 «Экологиялық қылмыстарға жауапкершілік тоғайындау жөнінде соттардың заңдылықты қолдануы туралы» қаулысымен танысу керек [10] .

Субъективті жағынан көптеген қылмыстар қасақаналықпен немесе абайсыздық әрекетпен сондай-ақ пайда болған зардапқа кінәнің абайсыздығымен сипатталады.

Экологиялық қылмыстардың субъектісі 16 жасқа толған ақыл-есі дұрыс тұлға. Қарастырылып отырған ҚК-тің тарауының кейбір арнайы субъект (ҚК-тің 277, 294) белгілерін қамтиды.

Тікелей объектісінің ерекшеліктеріне байланысты экологиялық қылмыстар мына төмендегі түрлерге бөлінеді:

- экологиялық маңызды қызметтерді бұзатын қылмыстар;

- қоршаған ортаның жекелеген түрлеріне қол сұғатын қылмыстар;

- флора мен фауна объектілеріне қол сұғатын қылмыстар.

Экологиялық маңызды қызметтерді бұзатын қылмыстарға ҚР ҚК-нің 277-280 баптарын қамтитын қылмыстар жатады.

ҚК-тің 277 бабы жалпы сипатқа ие бола отырып, субъектілердің шаруашылық және өзге де салалар үрдісі кезінде адам денсаулығына, қоршаған ортаға зардап келтіргені үшін жауапкершілік жүктейді.

Табиғи ресурстарды пайдалану, кәсiпорындарды, құрылыстарды және өзге де объектiлердi жобалау, орналастыру, салу және жаңғырту, пайдалануға беру және пайдалану, өнеркәсiп, энергетика, көлiк пен байланыс объектiлерiн, ауыл шаруашылық мақсатындағы және мелиорация объектiлерiн пайдалану, қалалар мен басқа да елдi мекендердi салу кезiнде, әскери және қорғаныс объектiлерiне, әскери және ғарыш қызметiне қойылатын талаптарды сол талаптардың сақталуы үшiн жауапты адамдардың бұзуы, егер бұл қоршаған ортаның едәуiр ластануына, адамның денсаулығына зиян келтiруге, жануарлар немесе өсiмдiктер дүниесiнiң жаппай құрып кетуiне және өзге де ауыр зардаптарға әкеп соқса - үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып не онсыз бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

ҚР ҚК-нің 278 және 279 баптары қылмыс құрамы мен мазмұнына байланысты ұқсас. Олардың ортақ белгісі белгілі бір іс-әрекеттер істеу нәтижесінде экологиялық талаптардың бұзылуы және бұл әрекеттер адамның денсаулығына немесе қоршаған ортаға елеулі зиян келтіру қаупінің төнуі.

278 бап. Ықтимал экологиялық қауiптi химиялық, радиоактивтi және биологиялық заттарды өндiру, тасымалдау, сақтау, көму, пайдалану немесе өзге де жұмыс iстеу кезiнде экологиялық талаптардың бұзылуы, егер бұл әрекеттер адамның денсаулығына немесе қоршаған ортаға елеулi зиян келтiру қаупiн төндiрсе - екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде немесе сотталған адамның екi айдан бес айға дейiнгi кезеңдегi жалақысы немесе өзге де табысы мөлшерiнде айыппұл салуға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

Қоршаған ортаның ластануына, улануына немесе зақымдануына, адамның денсаулығына зиян келтiруге, не жануарлар немесе өсiмдiктер дүниесiнiң жаппай құрып кетуiне әкеп соққан, сол сияқты төтенше экологиялық жағдай аумағында жасалған дәл сол әрекеттер - бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, абайсыздан адамдардың жаппай сырқаттануына немесе кiсi өлiмiне әкеп соққан әрекеттер - үш жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.