ТАБЫСТАР МЕН ШЫҒЫСТАРДЫҢ ЕСЕПТЕ КӨРІНІС ТАБУЫ, ҚАРЖЫЛЫҚ ШТИЖЕНІ АНЫҚТАУ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 37 бет
Таңдаулыға:

Жоспар.

Кіріспе.

Табыстар мен шығындарды мойындау әдістері мен өлшемдері. Банк табыстарының жіктемесі. Банк шығындарының жіктемесі.
Табыстар мен шығыстардың есепте көрініс табуы, қаржылық нәтижені анықтау. Алдағы кезең кірістерінің есебі. Мемлекет кірістерінің мәні. Мемлекет шығыстарының мәні.
Әлеуметтік - мәдени шараларға жұмсалатын шығындар. Халықты әлеуметтік қорғау шығыстары. Қорғанысқа және басқаруға жұмсалатын шығыстары.

Қорытыңды.

Қолданылған әдебиеттер.

1. ТАБЫСТАР МЕН ШЫҒЫСТАРДЫ МОЙЫНДАУ ӘДІСТЕРІ МЕН ӨЛШЕМДЕРІ

Кез келген кәсіпкерлік қызметтің ең маңызды мақсаты - табыс табу болып табылады. Сонымен катар бухгалтерлік есептің ең басты қызметі -- осы максаттарға жету жолындагы банктің жеті-стіктері мен сәтсіздіктерін анықтау және есептілікті көрсету. Пайда - шаруашылық қызметті жүргізу нәтижесіндегі капитал өсімі; бұл толық табыстан толық шығыстарды шегергенге тең. Бірақ бұл аныктамалар әр тұрлі кабылдануы мүмкін. Бухгалтерлер «бөлінбс-ген пайда немесе таза табыс» терминдерін колданғанды жөн көреді.

Таза табыс = табыс - шығыс. (17)

Егер шығыс табыстан асып кетсе, онда жабылмаған шығын жайлы сөз козғалады.

Шығындар - бұл шаруашылық жүргізуші субъектіге тиесілі келісімшарттар және оқигалардың нәтижесінде, соңымен қатар шыгынның немесе акционерлік капиталды үлестірудің нәтижесі болып табылатындарын коспагандағы субъектіге әсерін тигізетін барлық басқа да мәмілелер, оқиғалар меи жағдайлар нәтижесінен капиталдьщ азаюы.

Табыс және шыгыс ұғымдары әр түрлі анықталады. Жиі колданылатындары:

Табыс - есепті кезең аралыгындағы активтер ағымы немесе өсуі немесе банк қызметінің табыс алуга багытталган және капит-алды өзгерте алатын түрлерінің нәтижесінде орын алган, жалпы қабылданган есептілік қагидаларына сәйкес өлшенген және мойындалган несиелік қарыздың азаюы нысанындагы экономикалық пайданың көбеюі.

Шығыс - есепті кезең аралыгындагы экономикалық табыстың активтердің кері ағыны немесе пайданылуы түріндегі азаюына эке-летін қарыздардьщ пайда болуы, бүлар меншікті капитал үлесінің иелері арасында бөлетіндеріяен ерекше болады.

Табыс банктің өмір сүру көзі болып табылады. Банксіз табыс жоқ, табыссыз банк жоқ. Табыстың мәнін аныктау, бағалау және табысты уақытгтен байланыстыру бухгалтерлік есептің негізгі мәселелері.

Табыстар екі түрге бөлінеді: негізгі және негізгі емес қызмет

Нәтижелі шоттарды кұру тәсілін, табыстар мен шығыстардың кұрамын, оларды есепке алу және есептеу тәртібін Қазакстан Республикасының Ұлттық банкі анықтайды және каржылык есептіліктің халыкаралык стандарттары талаптарына сәйкес банкті баскару және оған салык салу үшін жеткілікті деңгейде түсінікті

болуы қажет.

Бухгалтерлік есептің жалпы кағидалары тануды субъсктінің каржыльщ есебіне бап енгізу үрдісі ретінде анықтайды. Тану іске қосылган соманың есептің қорытынды көрсеткіштерінде көрініс табуынан тұрады.

Табыс және шыгыс баптарын канағаттандыру өлшемдері

мынадай:

- бап өлшеу үшін сәйкес негізге және іске қосылған сомаға

саналы бағалау жүргізу мүмкіндігіне ие;

- болашақта экономикалык пайда алуға немесе жоғалтуға

негізделген баптар үшін осындай пайдалар алынуы немесе

алынбай мүмкін ыктималдык кездеседі.

Табыстар әдетте мәміле орындалған және түсімді алу және оны өлшеу мүмкіндіктеріне қатысты қатаң сенімділік болған жағдайда мойындалады. Шығыс немесе шығындар шығыс немесе алдында мойындалған актив болашактағы экономикалық пайданы үстай алмаган жағдайда мойындалады.

Өнімді сатудан түскен табысты мойындаудың негізгі өлшемдерінің бірі сатушы сатып алушыға сатылған өнімге меншік құқығынан сыйакы және елеулі тәуекелдерді беруі болып табылады. Егер сатушы оны өзінде қалдырса, онда ереже бойынша, бүл мәмілені сату ретінде тануға болмайды.

Өнімді өткізу кезінде табыс танылған болса, онда табыс пен шығыстарды тану кдғидаларын қолдану келесідей болуы мүмкін;

өткізгенге дейін;
өткізу кезінде;
өткізгеннен кейін.

Өнімді өткізгенге дейін танылган табыс

Екі әдіс арқылы жүзеге асырылады:

аяқталған мәміле, яғни мәміле аякталған кезде табыс және

шығыс шоттарымен бірге барлык шоттар жабылады және

жиынтық табыс мойындалады (әдетте күрылыс кезінде) ;

2) аяқталу пайызымен - табыс, шығыс, жиынтық табыс әр

есепті кезенде қүрылыс жобасының аякталуын бағалау

пайызы негізінде мойындалады.

Өткізу кезіңде мойындалган табыс

Табысты мойындау үшін жағдайлар - мәмілені орындау және түсім алу мүмкіндігі әдеттеу өнімді немесе қызыметті өткізген кезде орындауы мүмкін. Бұл сату кезеңі деп аталатын әдіс.

Өткізгеннен кейін танылган табыс

Бұл жерде екі әдіс қолданылады: ақысын біртіндеп төлейтіндей

етіп сату және шығындардың орнын жабу.

Бірінші жагдайда табыс сату кезінде емес, тек ақша алынған жағдайда ғана мойындалады. Екіншісі табыстардың немесе пайдалардың ақыргы өткізуін мойындауга болмайтын жағдайда.

Табысты кызмет көрсетілуі бойынша мойындау келесі әдістермен жүзеге асады:

нақты орындалу (бір операцияны орындау кезінде кызмет

көрсеткені үшін алынған табыстар есепке алу үшін қолданылады) ;

- үйлесімді орындалу (көп сатылы табыстарды мойындау үшін колданылады) ;

аяқталған орындалу (кызмет көрсетуден түсетін табысты

есепке алу үшін қолданылады - орындалудың бірдей немесе

бірдей емес кезендер сериясы, олардың корытынды актісі

қызмет көрсету бойынша жалпы операцияларға байланысты айтарлықтай маңызды) ;

нкассолау (табыс акшалай қаражат алынған кезде мойын-

далады, себебі белгісіздік өте жогары) .

Табыстар мен шығыстардың әрбір түрі банктің кызмет етуінің тиімділік деңгейін бағалау үшін жеке ашылады. Банктің каржышаруашылық кызметінің нәтижесі туралы есеп кұру үшін табыстар мен Іпыгыстар маңызына қарай сәйкестілік кағидаларына сай топталады,

Табыстар және шығыстар баптарын бөлек ашып қарастыруға алып келген жағдайлар мыналарды қамтиды:

• тауарлы-материалдық қорлар күнынын өткізудің таза қүнына

дейін, ғимараттар мен кұрал-жабдықтар кұнының - калпына

келтіру кұнына дейін төмендеуі, сонымен қатар осындай төмендеуді кайта реверсиялау;

• банк қызметі құрылымының өзгеруі және күрылымның өзгеруі

бойынша шығындарға арналған кез келген резервтерді жою;

• жылжымайтын мүлік және құрал-жабдык баптарының

істен шығуы;

• ұзақ мерзімді инвестициялардың істен шығуы;

• үзілген операциялар;

• сот үрдістерін реттеу;

• резервтердің күшін жоюдын басқа да жағдайлары.

Әрбір үзілген операция үшін келесідей ашылулар жүргізіледі:

үзілген операция сипаттамасы;
есепке алу мақсатында операциялардың нақты үзілу күні;
үзу әдісі (сату немесе бас тарту) ;
операцияны үзуден түскен табыс немесе шыгын және оларды өлшеу үшін колданылатын есептілік саясаты;
әр есепті кезенде күнделікті қызметте сәйкес сомалармен түсетің түсім, табыс немесе шығын.

Жалпы көлемде елеусіз үлеске және бір реттік сипатқа ие табыстар мен шығыстардың жеке түрлері жеке аналитикалық жайғасымға бөлінбей, банктің басқа да табыстары мен шығыстары кұрамында есептеледі.

Осылардың әрбір түрі клиенттерге ұлттык және шетел валютасында қызмет көрсетуге пайдаланыла алады. Ол үшін валюталар шегінде ақпарат алуға мүмкіндік беретін жайғасымдар (позиция) қарастырылған.

Жоғарыда айтылып кеткендей, бянк шыгындары ~ бұл есепті кезең ішінде меншікті капитал (дивидендтен басқа) үлесінің иелері арасында бөлінетін түрінен өзгеше, калиталдың азаюына алып келетін активтердің жылыстауы немесе паңцаланылуы не болмаса қарыздардың пайда болуы түрінде экономикальщ тиімділіктің азаюы.

Экономикялык шыгындарды табыс алу үрдісінде банк қызметтерін және өнімдерін паңдалану және тұтыну ретінде аныктауға болады. Шығыстар тек банк өнімдері немесе қызметтері табысты калыптастыру үрдісінде қолданылған кезде пайда болады. Шығыстардың бухгалтерлік есепшотгарында және қаржылык есептілікте көрініс табуы есептілік кезеңде не кешігіп, не мерзімінен бүрын орындалады. Есепті кезең қабылданған табыс түжырымдамасымен аныкгалады. Шығыстар өнімдердің немесе қызметтердің күны төмендеуі орын алғанда немесе болашакта бұларды пайдалану есебінен құн өсімі үсынылмаған жағдайда көрініс табады. Ақша каражаттарыньщ келіп түсуіне негізделген табыс тұжырымдамасы шығыс шегу кезеңіне уақыты бойынша шекті жакыңдатылып көрсетілуі кажет.

Шығыстар есепте сәйкестілік қағидасы бойынша себеп-салдар-лық байланыс негізінде көрсетілген табыспен мойындалады. Сәй-кестілік тек табыстар мен шығыстар арасында негізделген байланыс бекітілген жағдайда орын алады.

1. 1 БАНК ТАБЫСТАРЫНЫҢ ЖІКТЕМЕСІ

Банк табыстары есептеу әдісі бойынша теңгемен есептеледі жэне мыналардан тұрады:

- төмендегілер бойынша сыйақы (мүдде) алумен байланысты:

• Ұлттық және басқа банктердегі корреспонденттік шоттар;

• Үлттык және басқа банктерде орналастырылған депозиттер;

• Ұлттык банк қайта қаржыландыруы үшін жарамды қазы-нашылық міндеттемелер мен басқа да өтімділігі жоғары бағалы қағаздар;

сатуға арналған бағалы қағаздар
басқа да бағалы кағаздар;
басқа банктерге орналастырылған салымдар;
басқа банктер ұсынған қарыздар;
клиенттерге берілген карыздар;
капиталға және бағынышты борышқа инвестиция;

- банктің келесі қызметтері бойынша комиссиялық табыстары:

аударым операциялары;
бағалы қағаздарды сату-сатып алу;
шетел валюталарын сату-сатып алу;
сақтандьфу операциялары;
сенімгерлік операциялары;
берілген кепілдіктер;
шоттарды және клиенттердің салымдарын жүргізу;
басқалары; пай, акция және баска да бағалы қағаздар бойынша дивидендтер; клиенттердің банкке есеп айырысу және кассалық қызмет

көрсеткені үшін төлемдері, клиенттердің телеграфтық (пошт-

алық) және тағы басқа шығындардың орнын жабуы;

шетел валютасын, бағалы қағаздарды сату-сатып алудан түсім;
шетел валютасын, бағалы металдарды және бағалы қағаз-

дарды қайта бағалаудан түскен табыс;

кәсіпорындарға, ұйымдарға, банктерге халыққа көрсетілген

басқа да қызметтер үшін, соның ішінде инкассация үшін

төлем;

банк активін сатудан түскен түсім;
банк шығындарының орнын жабу сомалары;
есепті кезенде шыккан өткен кезеңцер табыстары (өткен

жылдар қателерін анықтау нәтижесінде) : өткен жылдарда

алынған аддын ала есептелінген пайыздар және комиссия,

өткен жылдары банктің клиентгерге артық төленген талап

етуге дейінгі сыйақы және комиссиялық ақы, алдында үмітсіз

деп есептен шығарылған қарыздардың келіп түсуі, егер олар

күмәнді қарыздар бойынша резервті көбейтуге бағытгалмаса;

банк қызметкерлерінің олардың кінәсі есебінен банктің

төленген айыппұлдарының орнын жабуға түсімдердің түсуі;

алынған айыппүлдар, өсімпұл, тұрақсыздық төлемі және басқа

да экономикалық санкциялар, соның ішінде есеп айырысу

операцияларын орындау ережелерін бұзғаны үшін клиент-

терден алынатын айыппұлдар, сонымен қатар, мерзімінде

жеткізбеу, корреспонденцияны жоғалтқаны үшін байланыс

кәсіпорынынан алынған айыппүлдар;

банк меншігіндегі мүлікті жалға беруден түсетін табь сонымен қатар мәмілеге сәйкес факторингтік және фор ейтингтік операцияларды жүзеге асырудан түсетін түсім;

банк алатын басқа да түсімдер: сатылған макулатура, мета сынығы, өнделген пломба, банк көлігін пайдалану, ісі шықкан материалдарды қалдық заггар ретінде өткізуден түсь табыс, негізгі қорларды жоюдан түсімдер, жүмысшыла еңбек кітапшасын және оларға косымша бет (вклады беруден алынатын сомалар, түгендеу кезінде аныкталған арт негізгі қорлар, баланстан балансқа ауыстыру тәртібі бойын қабылданған инвентарь кұны (сыйға тарту) және т. с. с.
күтілмеген жағдайлар салдарынан туындаған басқа да күт меген табыстар.

1. 2. БАНК ШЬІҒЫСТАРЫНЫҢ ЖІКТЕМЕСІ

Ақша айналысы саласында аткаратын кызметі және нег шаруашылык қызметімен байланысты банк қаражат жұмсай, Олар екі бөлікке бөлінеді: операциялық және әр түрлі шыгын, және баскару аппаратының шығындары.

Операциялық және әр түрлі шығындар құрамында ең үл: үлес салмағы банкаралық несие бойынша, мерзімді және та етуге дейінгі салымдар бойынша есептелінген және төленген пай дар алады.

Басқару аппаратына кететін шығындар барлық кызметкерлер, соның ішінде басқару аппаратынын жұмысшыларын коса алғаі еңбекақысын және әлеуметтік қамтамасыз ету шығындарын камтиді

Банк шығыстары есептеу әдісі бойынша теңгемен есепте; және мыналардан тұрады:

- алынған несиелер, депозиггер, бағалы қағаздар мен форвардтық, лизингтік операциялар бойынша сыйақы төлеумен және комиссиялық төлемдермен байланысты, соның ішінде:

• клиентгердің есеп айырысу, ағымдағы және басқа да шоттары бойынша;

• кәсіпорындардың, ұйымдардың, кооперативтердің депозит және салымдары бойынша, азаматтардың және әскери қызметкерлердің салымдары бойынша;

шетел корреспонденттерінің, фирмалардың, басқа да ұйымдар мен шетел азаматтарының шетел валютасындағы шоттары бойынша;
азаматтардың, ұйыдардың, ортақ меншіктегі кәсіпорындардың ағымдагы шоттары және салымдары бойынша;
басқа банктерден уақытша пайдалануға алынған несиелік ресурстары үшін; шетел валютасын және бағалы қағаздарды кайта бағалаудан; басқа тұлғалар көрсеткен әр түрлі кызмет көрсетулерден; банктің есеп айырысу-кассалык операциялары қызмет көрсетуі бойынша басқа да қызметтеріне төлемдер; банктің есеп айырысу-кассалық операциялары қызмет көрсетуі бойынша қызметтеріне комиссиялық ақы; клиент операциялары бойынша нақты пошталық және теле-графтық шығындар; шетел валютасын, бағалы қағаздарды сату-сатып алу жоғал-тулары; банк активтерін сату кезіндегі жоғалтулар; банк активтерін сатудан шеккен шығындары; басқа тұлғалардың шығындарының орнын жабу шығындары; есепті кезевде анықталған өткен кезең шығындары (кеткен қатені табу нәтижесінде), соның ішінде:өткен жылдары клиенттерден артығымен алынған, қайтарыл-ған сыйакы мен комиссиялық ақылар; өткен жылдар операциялары бойынша алдын ала есептелінген сыйақы мен комиссиялық ақылар; банк қызметін қамтамасыз етумен байланысты әр түрлі шы-ғындардан, мыналарды қоса:әр түрлі қосымша төлемдерді қоса алғандағы банк қызмет-

керлерінің еңбекақысы;

жыл сайынғы және косымша демалысты (пайдаланылмаган

демалыс айына өтемақы) заңға сәйкес төлеу;

банк жұмысшыларына оның қайта кұрылуы, жұмысшылар

санын кысқартуына байланысты босатылатын қызметкерле-

ріне төленетін төлемдері;

қызметкерлерге заңға сәйкес берілетін оқу мақсатында бо-сату төлемдері;
кадрларды даярлау;
белгіленген нормалар шегіндегі іссапар шығындарының ор-нын жабу;
банк штабында тіркелмеген жұмысшылардың келісілген аза-

матгық-кұқықтык сипаттағы мәмілелері бойынша орындаған

жұмыстары үшін (егер жұмысшымен есеп айырысуды

тікелей банк өзі жүзеге асырса) ;

мәжбүрлі бос жүрген уақытына ақы төлеу;
негізгі корлар бойынша амортизациялық аударымдар, мате-

риалдық емес активтердің тозуы, негізгі қорлардың жалға

берілген бөлек объектілері бойынша амортизациялық ауда-

рымдар (негізгі қорлардың материалдык емес активтерді

жоспарлы қолдану мерзіміне байланысты), егер мәміле шарт-

тарына сәйкес амортизациялық аударымдарды жалға беруші

жүзеге асыратын болса, онда негізгі қорлардың жеке

объектілерінің жалына есептелген сома жалға берушіге тиесілі;

қызмет ғимараттарының, құрал-жабдықтың барлық жөндеу

түріне кеткен шығындарды қоскандағы банк қүрал-сайман-

дарының істен шыгуы;

жылуға, жарықка, өрттен корғау және күзетті қамтамасыз

ету төлемдері;

активтердің жіктелуіне және банктің баланстық емес мінде-

ттемелеріне сәйкес мәжбүрлі шығындар кұру;

бланкілерді дайындау, сатып алу және аударып жіберу

шығындары, соның ішінде магниттік ленталардың қатаң

есептілік бланкілері, есептеу техникаларына шығысталатын

материалдар, қағаздар, қораптау материалдары;

күжаттарды және кұндылықтарды тасымалдау және сақтау

үшін қолданылатын сөмкелерді, қаптарды сатып алу, жөндеу

және жаңарту шығындары;

акша қаражаттарын, құндылықтарды, банк кұжаттарын

тасымалдау және сақтаумен, сонымен қатар басқа да банктің

негізгі қызметін жүзеге асыруға байланысты шығындары;

жұмысшылар жинауды ұйымдастыру бойынша көтерме

шығындары;

кепілдік жөндеу жұмыстарын жүргізу және банктің жарғы-

лық қызметін жүзеге асыру үшін қодданылатын негізгі

корларға кызмет көрсетулер, байланыс кызметтеріне және

есептеу орталықтарының қызметтеріне ақы төлеу;

жарнамаға кететін;
өндірістік қызмет пен кеңсе пошталық-телеграфтық, опера-

циялық, іссапар шығындары;

кеңес беру, ақпаратгық және аудиторлық қызметгерге ақы төлеу.

- банк қызметімен байланысты өкілеттілік шығындары:

• шетел банктерін, ұйымдарын коса алғандағы басқа банктер мен ұйымдарды ресми қабылдауды жүргізу шығындары;

банк штабында тіркелмеген аудармашылар қызметіне ақы төлеу;

• мәдени, ойын-сауық іс шараларға бару және жұмыс бабына байланысты болған:

- қызмет автокөлігін ұстау шығындары және қызмет бабына байланысты іссапарларға өз көлігін пайдаланғаны үшін өтемақылық төлемдер;

- акцияларды, облигацияларды және басқа дабағалы қағаздарды шығарумен жэне орналастырумен байланысты шығындар (бағалы қағаздардың бланкілерін сатып алу, баспаханалық шығындар, бағалы қағаздарды орналастырғаны үшін басқа банктерге комиссиялық сьтйақы төлеу, т. б. ) ;

- салықтардан, алымдардан және қолданыстагы заңға сәйкес бекітілген басқа да міндетгі төлемдер;

- тауар, қор, валюта биржалар қызметінің құнынан, брокерлік, дилерлік, маркетингтік қызметтерді, кеден баждарын қоса есептегенде;

- мүлікті, несиелерді және басқа да сактандыру төлемдерін сақтандыру, егер сақтандыру төлемдері сақтандыру мерзімі аяқталғаннан кейін міндетті түрде кайтарылуға жатпаса;

- айыппұлдар, өсімпұлдар, тұрақсыздық айыбы және басқа да төленуі тиісті экономикалық санкциялар;

- күтілмеген жағдайлардан туындаған басқа да күтілмеген шығындар,

Алайда акционерлердің салымдары мен өндіріп алулары шығыс және табыс болып танылмайды.

Банктің таза пайдасы табыстар мен шығыстар арасындағы айырма ретінде анықталады және акционерлердің жалпы жин-алысының шешімі бойынша үлестірілуге жатады.

Банк шығындарының маңызды үлесін есеп айырысу, ағымдағы, корреспонденттік шоттар және кәсіпорындар мен азаматтардың мерзімдік салымдары бойынша есептелген пайыздар кұрайды.

Салық салу мақсаты үшін нормаға келтірілген шығыстардың (өкілдік, банк кызметімен байланысты іссапар шығындары, жарнама шығындары, оқыту мекемелерімен келісім бойынша қызметкерлерді оқыту шығындары) асып кеткен бөлігі банк жұмсауында қалған табыска жатқызылады немесе арнайы қорлар аркылы жабылады.

2. ТАБЫСТАР МЕН ШЫҒЫСТАРДЫҢ ЕСЕПТЕ КӨРІНІС ТАБУЫ, ҚАРЖЫЛЫҚ ШТИЖЕНІ АНЫҚТАУ

Соңғы қаржылық нәтиже - пайда немесе шығын - есепті кезең аралығында банк алған шығыстар мен табыстарды салысть арқылы анықталады. Осыған байланысты табыстардың азаюы сал салынатын табыстың, орталыктандырылған қорларға және резе терге аударымдардың төмендеуіне, дивидендтердің азаюына не болатынын ескере отырып, олардың толықтығын, дүрыстып мерзімділігін және бухгалтерлік есепте көрініс табуын тека қажет. Керісінше, есептегі қателіктер салдарынан және басқа себептермен табысты асырып көрсету кері нәтиже туындата; кайтарылуы өте қиынға түсетін табыстан негізсіз төлемдер ж гізуге алып келеді.

Банктің табыстары мен шығыстары есептіліктің, сақтық және сәйкестіліктің негізгі халықаралық принциптерін негізге ала отыр танылады.

Әдетте есеіпі кезең аралығында танылған табыстар мен шығі тардың барлық баптары таза пайданы немесе шығынды аңықта; қолданылады. Осылармен бірге таза пайданы (шығынды) анықтуға төтенше баптар және есепті бағалардағы өзгерістер нәтижел қолданылады. Осындай екі жағдай бар: маңызды қателерді түзету және есептеу саясатындағы езгерістер нәтижелері.

Іс жүзінде есепті кезендегі таза табысты немесе шығын анықтауда қолданылатын барлық кіріс және шығыс баптары ба тің күнделікті қызметі барысында пайда болады. Сондықтан тек кейбір жағдайларда ғана шаруашылық қызмет немесе операі төтенше баптың пайда болуына әкеледі.

Төтенше баптар - кэсіпорынның күнделікті қызметінен аш ерекшеленетін шаруашыльщ қызмет немесе операциялардың жүз асуы нәтижесінде пайда болатын табыстар немесе шыгыщ сондықтан олар жиі және ылги да пайда болады деп күтілмейді.

Шаруашылық қызмет немесе операциялардың төтенше бапт дың пайда болуына негіз болатын жағдайлары активтер экспроприациясы немесе жер сілкінісі, басқа да дүлей апатгар.

Төтенше баптардың сипатын және сомасын ашу табыстар және шығындар есебі құрамында немесе қаржылық есеп ескертулерінде жасалган кезде табыстар және шығындар есебінде жасалынуы мұмкін.

Үзілген операциялар нәтижелері әдетте күнделікті қызметтен түсетін пайдаға немесе шығынға енгізіледі. Алайда кейбір жағдайларда ұзу шаруашылық кызметінің немесе қалыпты емес операцияларды жүзеге асыру нәтижесінде пайда болса және олардың үнемі қайталанып отырылуы қарастырылмаса, үзу нәтижесінде пайда болған табыс немесе шыгын төтенше баптар ретінде қарастырылады.

Экономикалық қызметке тән белгісіздік салдарынан қаржылық есептің бірнеше баптары нақты өлшене алмайды. Бұл жагдайда соңғы мәліметтерді қоса есептегендегі пікірталастарды енгізетін бағалау үдерісі жүргізіледі. Мысалы, үмітсіз қарыздар, тауарлы-материалдық калдықтардың ескіруі, пайдалы кызмет ету мерзімі немесе амортизацияланылатын активтердін экономикалык пайдасын тұтынудың күтілетін үлгісінін бағасы талап етілуі мүмкін. Тиімді бағаларды пайдалану қаржылык есептерді құрудың маңызды бөлігі болып табылады және олардың нақтылығының дәрежесін төмендетпейді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.