Хромосомалар құрылымы және құрылысы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Ш.УӘЛИХАНОВ АТЫНДАҒЫ КӨКШЕТАУ
МЕМЛЕКЕТІК УНИВЕРСИТЕТІ

Биология және ОӘ кафедрасы

Курстық жұмыс
пәні:Молекулярлы биология
тақырыбы: Хроматин структурасы

Орындаған: биология бөлімінің
4 курс студенті Шайгузова Балауса
Ғылыми жетекшісі: биология
кафедрасының аға оқытушысы

Сокова О.Т

КӨКШЕТАУ – 2008 ж.

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3-4

І. Бөлім.
Тұқымқуалаушылықтың материалдық негіздері
1.1 Хромосомалар құрылымы және құрылысы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5-7
1.2
Хроматин ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ..8-9
1.3
Гистон ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9-12

ІІ. Бөлім.
Тұқым қуудың молекулалық негіздері 13-15

2.1 ДНҚ-ның құрылымы, саны және
қасиеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ..15-18
2.2 Геннің құрылымы мен қызметі
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19-21

III.
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ..2 2
IV. Қолданылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ..23

Кіріспе

Хромосомалар - ДНҚның ақуызбен қосылған жіңішке жіпшелерінен тұратын
ядроның аса маңызды бөлігі. Хромосоманың өзіне тән бояулармен бояп,
анықтауға болады. Олар жасушаның бөлінуі кезінде жақсы, анық байқалады. Бір
түрдің барлық жасушаларындағы хромосомалардың пішіні мен ондағы генетикплық
ақпарат бірдей болады. Ал әр түрге тән хромосомалардың саны мен пішіні
өзгеріп отырады. Мысалы, адамда 46 хромосома бар. Әрбір хромосома екі
буыннан тұрады. Хромосоманың пішіні оның бірінші бөлімінің орналасуына
байланысты. Хромосома құрамында 40% ДНҚ, 40% гистон, 20% қышқыл, ақуыз әне
аздаған РНҚ болады. Әрбір асушалардағы ДНҚ ағзаға қажетті ақуыздың барлығын
синтездейтін ақпарат болып табылады. Гистон дегеніміз – хромосомада құрылыс
қызметін атқаратын ақуыз. Олардың: Н1, Н2а, Н2в, Н3 және Н4 сияқты бес түрі
болады. Қышқыл ақуыз хромосоманың қимылын, ДНҚ мен РНҚ ның синтезін,
ағзалардағы белгілерге жауап беретін ақуыздың қызметін атқарады.
Хромосомадағы РНҚ ядро мен цитоплазманың арасындағы байланысты қамтамасыз
етеді. Ол РНҚ- ның, ядроның бір немесе бірнеше бөлігінде қалыптасады.
Ақуыз молекуласы сияқты, ДНҚ молекуласы да биологиялық полимер. ДНҚ-ның
молекулалық салмағы 10 млн болады, кейбір жағдайда 50-100 миллиоға дейін
жетеді. ДНҚ полимерлері мен мономерлерінің рөлін комплементтік негізіне
сәйкес бірінен кейін бірі орналасатын нуклеотидтер атқарады.
Нуклеин қышқылдары ең алғаш жасушаның ядросынан табылған, ол латынша
нуклеус- ядро деген мағынаны білдіреді. Сондықтан нуклеин қышқылдары деп
аталған.
Нуклеин қышқылдарының екі түрі бар: дезоксирибонуклеин және рибонуклеин
қышқылдары РНҚ.
ДНҚ – ның құрылымы, саны және қасиеттері. ДНҚ-ның құрылымын зерттеген
көптеген тәжірибелердің нәтижесінде, қырқыншы жылдардың аяғында
төмендегідей мәләметтер белгілі болды:
1) ДНҚ 4 нуклеотидтен тұрады. Олардың алдыңғы екеуі екі, ал қалғандары бір
сақинадан құралған. Әр нуклеотид бесбұрышты қантпен коваленттік байланыс
арқылы қосылған фосфат тобы мен азоттық негізден тұрады.
2) нуклеотидтер бір – бірімен қант және фосфор тобымен ковалентті байланыс
арқылы қосылған. Осы фосфор тобы мен қанттың қалдығынан тұратын ұзын
шиыршықты молекуланы қант- фосфорлы тұлғасы дейді.
3) Э.Чаргафф анықтаған ДНҚ –ның барлық молекуласындағы адениннің саны
тиминмен бірдей, ал гуаниндікі циозинмен тең; Аденин мен тимин екі сутектік
байланыспен, ал гуанинмен цитозин үш сутектік байланыс арқылы қосылыс
түзеді.
4) ДНҚ –ның молекуласы шиыршық болып оралған. Оның негіздері шиыршыққа тік
бұрышпен орналасады. Оны ең алғаш Р.Франклин түсірген рентгенограммадан
көмегімен қантфосфорлы тұлғаның шиыршықтың сыртқы жағында, ал негізі іште
екенін және шиыршықтың бір орамында он нуклеотид болатыны анықталды.
Р.Франклин ашқан деректердің ДНҚ ның құрамын анықтауда маңызы зор болды.
1953 жылы Ж.Уотсон мен Ф.Крик ұсынған ДНҚ –ның құрылымы еді. Олар ұсынған
құрылымды ДНҚ молекуласы екі жіпшеден немесе тізбектен тұрады. Бұл жердегі
жіпшелердің орнында осы ізбектердің қант- фосфатты тұлғасы тұрады да, ал
баспалдақтың рөлін негіздер атқарады.
Курстық жұмыстың мақсаты-хромосомалардың құрылымы мен құрылысымен
танысып, уклеин қышқылдарының түрімен танысу.
Курстық жұмыс барысында К.Мұхамбетжановтің, С.Ж.Стамбековтың,
Т.Қасымбаеваның және тағы басқа ғалымдардың еңбектерін қолдандық.

І. Тұқымқуалаушылықтың материалдық негіздері
Хромосомалар - ДНҚ-ның ақуызбен қосылған жіңішке жіпшелерінен
тұратын ядроның аса маңызды бөлігі. Хромосоманың өзіне тән бояулармен бояп,
анықтауға болады. Олар жасушаның бөлінуі кезінде жақсы, анық байқалады. Бір
түрдің барлық жасушаларындағы хромосомалардың пішіні мен ондағы генетикплық
ақпарат бірдей болады. Ал әр түрге тән хромосомалардың саны мен пішіні
өзгеріп отырады. Мысалы, адамда 46 хромосома бар. Әрбір хромосома екі
буыннан тұрады. Хромосоманың пішіні оның бірінші бөлімінің орналасуына
байланысты. Хромосома құрамында 40% ДНҚ, 40% гистон, 20% қышқыл, ақуыз әне
аздаған РНҚ болады. Әрбір асушалардағы ДНҚ ағзаға қажетті ақуыздың барлығын
синтездейтін ақпарат болып табылады. Гистон дегеніміз – хромосомада құрылыс
қызметін атқаратын ақуыз. Олардың: Н1, Н2а, Н2в, Н3 және Н4 сияқты бес түрі
болады. Қышқыл ақуыз хромосоманың қимылын, ДНҚ мен РНҚ ның синтезін,
ағзалардағы белгілерге жауап беретін ақуыздың қызметін атқарады.
Хромосомадағы РНҚ ядро мен цитоплазманың арасындағы байланысты қамтамасыз
етеді. Ол РНҚ- ның, ядроның бір немесе бірнеше бөлігінде қалыптасады.

1.1Хромосомалар құрылымы және құрылысы
Хромосома – клетка ядросының құрамында нәсілдік информациясы ДНқ ар ген
орналасқан өздігінен екі еселене алатын, арнайы бояулармен боялатын негізгі
құрылым бөлігі.
Хромосома алғаш рет ХІХ ғасырдың 70-ші жылдары белгілі болды және 1883
жылы неміс ғалымы В.Вальдейер хромосома деген атауды ұсынды.
Хромосома өсімдік пен жануарлар клеткасының даму процесін қамтамасыз
етеді, тұқым қуалатын белгі, қасиеттерді ұрпақтан ұрпаққа өткізеді. Олардың
хромосомында морфологиялық өзіндік ерекшеліктері болады. Хромосомалар
клетка бөлінуі кезінде анық көрінеді. Оның морфологиясы митоздың метафаза
және алғашқы анафаза сатысында жақсы байқалды. Орташа алғанда хромосоманың
ұзындығы 0,2-50мкм, диаметрі 0,2-3 мкм.Хромосоманың химиялық құрамы ДНҚ,
РНҚ макромолекулаларынан, кіші молекулалық негіздік белок- гистоннан,
қышқыл, белоктан тұрады.
Хромосомалар үлгісі негізінен центромераға орналасқан бірінші үзбелерге
қарап бөлінеді. Осы үзбелер ядрошықтар құрамына байланысты болады.
Хромосоманың осы бөлігін ядрошықтардың ұйымдастырушысы деп атайды. Кейде
хромосомалардың шетінде кішкентай денелер- хромосома серіктері кездеседі.
Әрбір хромосомада міндетті түрде центромера болады, бұл хромосоманың тең
ортасы. Центромераның орналасуы әр түрлі хромосомаларда әрқилы болуы
мүмкін. Негізгі бояулармен боялғанда олардың кейбір бөлшектері, кейде тұтас
хромосоманың өзі әр түрлі әсерлесік байқатады. Жекелеген учаскілері
қанығыңқы боялады, оларды гетерохроматин, ал кейбірі өте әлсіз боялады,
бұлар эухроматин бөлікері деп аталады. Бұл бөлшектердің генетикалық
қасиеттері әр түрлі. Гетерохроматинде гендер болмайды, сондықтан ол бөлік
тұқым қуу процесіне селқос, ал эухроматинде гендер бар, олар тұқым қууға
белсене қатысады.
Метафазалық хромосомалардың үлгілері әртүрлі, олар:
1) Метацентрикалық – тең иінді
2) Субметацентрикалық - әртүрлі иінді
3) Акроцентрикалық – бір иіні өте қысқа
4) Телоцентрикалық – терминалды немесе бір иінді, таяқшаға ұқсас.
Хромосоманың құрылымы клетка бөлінуінің профаза кезінде анығырақ
байқалады. Профазаның бас кезінде хромосома жіңішке қос жіпше күйінде
қалады. Ал метафаза кезеңінде оның жартылай хроматидтер деп аталатын төрт
жіпшеден тұратындығын көруге болады. Кейіннен электрондық микроскоптың
көмегімен әрбір хромосоманың өзі өте жіңішке жіпшелер – хромонеммалардан
тұратындығы анықталды.
Митоздың әрбір кезеңінде хромосомалардың жуандығы өзгеріп отырады.
Мысалы, профазаның соңында жіңішке хромосома жіпшелері біртіндеп жуандай
бастайды, метафазада олардың тұрқы қысқарып, толық жуандап бітеді. Ал оның
механизмі хромосома құрамындағы хромонемалардың шиыршықталуына байланыты.
Шиыршықталу процесі профазаның соңында басталады да, метафаза кезеңінде
аяқталады.Сондықан да метафазалық хромосома қомақты болып
көрінеді.Телофазада хромонемалар шиыршықталмайды да, интерфазада олық
тарқатылады.
Жарық микроскопы арқылы хромосоманың құрылымын зерттегенде оның жақсы
боялатын, құрылымын зерттегенде оның ақсы боялатын, күнгірт түсті
гетерохроматинді және әлсіз боялатын, ашық түсті эухроматинді бөімдерін
анықтауға болады. Гетерохроматинді бөлігінің функционалдық жағынан да
активтілігі жоғары, себебі гендердің көпшілігі сонда шоғырланады.
Хромосоманың өзі ұзына бойы жіктеліп, буылтықтанып жатады. Оны алып
хромосомалардан көруге болады. Ондай хромосомалар жәй метафазалық
хромосомалардан 100 -200 есе ұзын және ондағы хромонеммалардың сандары 1000
– ға жуық.
Алып хромосомаларды 1933 жылы американ оқымыстысы .Пайнтер дрозофила
шыбынының сілекей безінен тапқан.
Хромосомалардың химиялық құрамы негізінен нуклеопротеидтерден (90 - 92%)
тұрады. Ал нуклеопротеидтің өзі ДНҚ мен белок- гистоннан тұрады. Сонымен
қатар хромосоманың құрамында РНҚ, аз мөлшерде кальций, магний, темір
иондары және РНҚ- мен комплекс түзетін гистонсыз елоктар болады.
ДНҚ құрамында төрт түрлі азотты негіздер: пурин туындылары – аденин,
гуанин және пиримидин туындылары – цитозин, тимин енетін күрделі
биополимер.Олардың әрқайысы қант- дезоксирибозамен және фосфор қышқылының
қалдығымен қосылып, дезоксирибонуклеотидті құрайды. Сол төрт түрлі
нуклеотид ДНҚ молекуласын құрайтын мономерлер болып есептеледі. 1949 жылы
американ оқымыстысы Э.Чаргафф кез келген ДНҚ молекуласында аденин мен
тиминнің және гуанинмен цитозиннің мөлшерінің тең болаындығын көрсетті.
Оны Чаргаффтың ережесі дейді.
1953 жылы американ оқымыстысы Дж.Уотсон мен ағылшын Ф.Крик осы ережеге
сүйене отырып және өздерінің рентгеноқұрылымдық талдау әдісімен жүргізген
зерттеулерін қорытындылай келіп, ДНҚ молекулалық моделін жасады.
Өсімдіктер, ануарлар және микроорганизмдердің ДНҚ-ларының химиялық
құрамын зерттеу арысында олардың әрқайсысында пуринді және пиримидинді
негіздердің орналасу реті мен молярлық қатынасының әр түрлі болатындығы
анықталды. Мысалы, гуанин мен цитозиннің молярлық мөлшерінің қатынасы,
0,45-тен 2,8 дейінгі аралықта. Сонымен бірге олардың ДНҚларында
нуклеотдтердің орналасу тәртібі де түрліше. Мұның тұқым қуалаушылықың
заңдылықтарын ұғуға тікелей қатысы бар.
Ал енді ДНҚ молекуласының құрылымына келетін болсақ, ол
полинукеотидтердің тізбегінен құрылатын, шиыршықталып орналасқан екі
жіпшеден тұрады. Қалыпты ағдайда бір жіпшедегі аденинге екінші жіпшедегі
тимин, сол сияқты цитозинге гуанин сәйкес келіп отырады, яғни
комплементарлы принципте орналасады және олар бір- бірімен сутекті
байланыстар арқылы жалғасады.
Хромосома құрамында РНҚ да енеді, ол да ДНҚ сияқты төрт түрлі
нуклеотидтердің тізбегінен құралады. Бірақ азотты негіз тиминнің орнына
урацил, ал қант- дезоксирибозаның орнына рибоза қанты болады. Сондықтан да
рибонуклеин қышқылы қысқаша РНҚ молекуласы жалғыз ғана жіпшеден тұрады.
Көп уақытка дейін ДНҚ молекуласы оңға бұралған шиыршық түрінде болады
делініп келді, бірақ 1979 жылы американ оқымыстысы А.Рич ДНҚ –ның солға
бұралатын шиыршық түрінде де бола алатындығын дәлелдеді.

1.2 Хромтин
Бекітілген ядроның боялушы құрылымдары өткен ғасырдың бастап хроматин
деп ааған. Хроматиннің қасиеттері нуклеин қышқылна байланысты екені ертеден
белгілі болған. Митоздық бөліну кезінде хроматиннен хромосомалар түзіледі.
Интерфазалық ядролардың хроматині құрамында ДНК бар денешіктер. Осы
кезде өздерінің тығыз пішінен айырыылп, босаңсып жазылады. Хромосомалар
спиралінің жазылу дәреесі түрлі клеткалардың ядроларында түрліше болады.
Хромосома немесе оның участігі толық жазылса мұндай зонаны диффузиялық
хроматин деп атайды. Толықтай босаңсымаған интерфазфлық ядрода
деспирализацияланған хроматиннің участіктері көрінеді. Интерфазадағы
хроматиннің, хромосомалық материалдың жазылу дәрежесі бұл құрылымның
қызметінің жоғары екенінің көрсеткіші. Интерфазалық ядроның хроматині
неғұрлым диффузияланған болса ондағы синтездік процесстер соғұрлым жоғары
болады. Клеткалардың миоздық бөлінуі кезінде хроматин мейлінше ширатылып,
осы кезде олар ығыз денешіктер – хромосомалар кезінде байқалады. Осы
хромасомалар ешқандай синтездік қызмет атқармайды. Цитохимиялық әдістермен
хроматиннің құрамында ДНҚ мен РНҚ, сол сияқты қышқыл және негізгі
белоктарға тән аминқышқылдарбайқалған. Хроматин негізінде ДНП тұрады. ДНП-
ның құрамында ДНК-дан басқа гистондармен гистон емес белоктар болады.
Гистондардың молекулалық массасы жоғары және құрамында амин қышқылдардың
толық жинағы болады. Оларда триптофон болмайды. Гистондар жоғары сатыдағы
организмдердің ядроларындағы бәрінде де кездеседі. Клетка бөлінер алдында
ДНК-ның сол сияқты гистондардың саны екі еселенеді. Хроматин қышқыл
белоктары гистондардан, түрлі белоктардан тұрады, олардың құрамында
триптофонда болады. Бұл белоктар ядроның метобализмдік қызметімен
байланысты. Бұлардың ядродағы саны тұрақсыз, клетканың тіршілігінде өзгеріп
тұрады. Хроматиндік құрылымдардың құрамына кіретін анорганикалық заттардың
нуклеотидтік алмасудың көптеген ферменттерінің белсенділігіне қажет кальций
мен магнийді атауға болады. Ядроныңхроматиндік құрылымдары клетканың
белоктарын синтездеуде елеулі рөл атқарады.

1.3 Гистондар
Гистондардың бес түрлі молекулалы түрі бар. Төртеуі нуклеосомды
гистондар Н2А, Н2В, Н3 және Н4- салыстырмалы үлкен емес ақуыз с М=10000
÷15000. Олар оң зарядты аминоқышқыл- лизин мен аргиннинмен бай және
құрылымы жағынан ұқсас. Аминқышқылдың оң зарядты негізгі массасы N соңғы
облыста және аз мөлшері С- соңғы облыста, ал ортаңғы бөлігі гидрофобты
қалдықтармен бай. Зарядталған соңғы молекулалар тізбектелмеген
конформацияда, ал ортаңғысы ά- спиралінде глобулярлі конформацияға ие.
Н1 гистоны басқа гистондардан айырмашылығы бар. Ол минимальді нуклеосом
құрамына кірмейді және 30-нм хромотин фибилласын түзуге қатысады. Оның
молекулярлы массасы 20000 асады. Н1 Оң зарядталған амин қышқыл қалдықтары
лизиндар С соңғы молекуласында және N соңғы облыста орналасқан. N ортаңғы
бөлігі гидрофобты қалдыққа бай және глобуланы құрайды.
Гистондар барлық эукариотты клеткалардың ядросында кездеседі және тым
жоғары эволюциялық жасырындылығымен ерекшеленеді. Мысалы, жасырын гистон Н4
бұқа мен бұршақты салыстырғанда екі жасырын айырбас болады: бұқаның
ақуызында валин мен лизин болады, ал бұршақ гистонында изолейцин және
аргинин болады. Гистондарды кодтайтын гендер РНК- полимеразасымен
транскрипциялайды. Әдетте эукариотты гендерде бірнеше ондықтан бірнеше жүз
ген гистондар болады. Олар топ болып бірдей әртүрлі бес гендерден тұрады,
әрбір ген жеке транскрипцияланады. Кейде бір организмнің геномы бірнеше
бірдей гистоннан тұрады, аминоқышқыл кезегімен онша айырмашылығы жоқ.
Гистондар, басқа ақуыздар сияқты цитоплазмада рибосомаларда және ядроға
миграция процессінде синтезделеді. Гистондарда лизин қалдықтарының
ацетилириваниясы болады, аргинин және гистидин қалдықтарының, лизиндардың
метилированиясы өтеді.

Гистон құрылымы

ІІ Тұқым қуудың молекулалық негіздері

Тірі организмдер табии қасиеттері мен белгілерін ұрпақтан ұрпаққа
беріп отыратыны адам баласы ертеден байқаған.
ХІІІ ғасырдың барысында неміс зоологы А.Вейсман жыныс клеткаларында
болатын ерекше затар – тұқым қуалаушылықтың негізі болуы керек деп, оның
құпиясын клеткалардағы молекулардан іздеу туралы дұрыс ұсыныс жасаған еді.
Генетика тұқым қуалаушылықтың материалдық негізі ең алдымен хромосомалар
болатынын сенімді түрде көрсетіп берді. Құрамында гендері бар хромосомалар
өз көшірмесін қалдыратын қатар түзеді. Тіршілікке тән үздіксіз көбею, өсіп
- өну қасиет осы хромосомаларға байланысты.
Хромосомалардың өз көшірмесін қалдыратыны жөніндегі үлгіні 1928 жылы
Н.К.Кольцов ұсынған. Ол Omnis molecula e molecula - әрбір молекула
молекуладан деген жорамал айтқан. Бұл постулат бойынша клеткадағы
макромолекулалар: белоктар және нуклеин қышқылдары матрицалық прициппен
көбеюге тиіс. Хромосоманың құрылысы күрделі. Оның құрамына белоктар,
липидтер, екі валентті металдар катиондары кіреді. 1940 жылдың басына дейін
хромосомалардың генетикалық қызметін көп зерттеушілер тек қана белокпен
байанысты деп есептеген. Н.К.Кольцовтың айтуынша, ДНҚ сияқты қарапайым
молекула соншама күрделі қызмет атқарады деп мойындау өте қиын еді. Бірақ
кейініректе барлық өсімдіктерде, жануарларда, микроорганизмдерде, көпшілік
вирустарда генетикалық материал – ДНҚ екені анықталды.
Нуклеин қышқылдарының құрылымы және биологиялық рөлі. Нуклеин
қышқылдарының проблемасымен 1868 жылы швейцарлық физик Ф.Мишер шұғылданған
болатын. Ол ірінің клеткаларынан алынған ядро бөлшегін зерттеп, құрамына
көміртегі, азот және фосфор кіретін бұрын белгісіз органикалық қосылыс
түрін ашты.Ашқан қосылысын ядродан бөліп алғандықтан нуклеин деп атады.
Ф.Мишердің ашқан қосылысы басқа да ғалымдардың назарынан тыс қалған жоқ.
1874 жылы Пиккард балық спермасынан бөлініп алынған нуклеин құрамынан жаңа
азоттық негізді ашқан. Ол – құрамында екі азот атомы бар гетероциклдік
қосылыстардың ішіндегі пуриндер тобына жататын гуанин еді.
Түсінікті болу үшін гетероциклдің не екеніне және оны не себептен негіз
деп аталатынына тоқтала кеткен жөн.Циклді қосылыс деп қаңқасы сақина түрде
тұйықталған көмірсутектерін айтады. Ал оның құрамына көмірсутектерінен
басқа да атом түрлері кірсе, оны гетероциклді дейді. Ал пуриндерді,
пиримидиндерді негіз дейтіні – олардың құрамындағы азот қышқылды ортада
өзіне протонды қосып алып оң зарядталады. 1880 жылы неміс химигі Г.Фишер
әлгі нуклеиннің құрамына тек пуриндік емес, сонымен қатар пиримидиндік
гетероциклдер кіретінін анықтады. Пуриндер алты және бес атомды
гетероциклдерден біріккен болса, пириминдер тек алты атомнан тұратын
гетероциклді қосылыс. Бірнеше жылдан кейін Ф.Мишердің шәкірттері Коссель
мен Аксоли тағы төрт түрлі негіздерді – аденин, тимин, цитозин және
урацилді ашты. Нуклеиннің ерітіндісі қышқылдық қасиет көрсететін
болғандықтан Ф.Альтман 1889 жылы оған нуклеин қышқылы деген ат берді. Осы
ғасырдың басында жүргізген зертеулерінің нәтижесінде П.Левен нулеин
қышқылының құрамына азоттық негіз бен фосфордан асқа шағын углеводтардың
ерекше тобы кіретінін анықтады. Нуклеин қышқылының құрамына кіретін углевод
бес көміртегінен тұрады. Левен нуклеин қышқылының бір тобына кіретін
углеводтағы оттегінің саны бір атомда кем екенін анықтады. Оттегі атомдары
толықарын рибоза деп, бір оттегі атомы кемді – дезоксирибоза деп атады.
Сонымен оттегінің бір атомының санындағы айырмашылық негізінде нуклеин
қышқылын рибонуклеин қышқылы және дезоксирибоннуклеин қышқылы деп екі
түрге бөлді.Оның біріншісін қысқартылып РНҚ деп, екіншісі ДНҚ деп айтылады.
Сонымен қатар Левен азотық негіз, углевод және фосфор бірігіп комплекс
құрайтынын және олардың нуклеин қышқылдарының кірпішері болып табылатыны
анықталды. Нуклеин қышқылдарын құрайтын бұл кірпіштерді нуклеотид деп
атады.
1928 жылы Ф.Гриффит ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.