Серверлік локальды желілер

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе.
1. Тапсырманың қойылуы.
2. Кәсіпорынның ақпараттық қажеттілігін талдау.
3. Желінің құрылымдық жоспары.
1. Желінің топологиясы.
2. Бөлменің жоспары.
3. Серверді орналастыру.
4. Желінің сәулеті.
4. Кәсіпорындағы компьютерлік желінің құрылымы.
1. Сымдық жүйе.
2. Орналастыру кестесі.
3. Жұмыс орнын ұйымдастыру.
5. Желіні құруға кеткен шығынның есебі.
1. Сымдардың құнын анықтау.
6. Қорытынды.
7. Қолданылған әдебиеттер.

Кіріспе.
Қазіргі заманғы тенденциялар. Бүгінгі таңда локальды желінің сымдік
жүйесінің сапасынан қалыспайтын, жоғары жылдамдықты территориялық каналдар
байланысының пайда болуымен глобальды және локальды желі арасында
айырмашылық күннен күнге азаюда. Глобальды желіде локальды желі қызметі
сияқты ресурстарға тиімді және қолайлы кірі қызметі пайда болды. Осындай
мысалдар көп мөлшерде өте белгілі Ethernet глобальды желісінде көрсетіледі.
Локальды желіде өзгереді. Компьютерлерді біріктіретін белсенсіз сымдің
орнына көп мөлшерде әртүрлі коммуникациялық құрылғылар – коммутаторлар,
маршрутизаторлар, шлюздар пайда болды. Осындай құрылғының арқасында өте
күрделі құрылымы бар және мыңдаған компьютерді есептейтін үлкен
корпоративті желіні құруға мүмкіндік туды.
Локальды және глобальды желіні бірдей дәрежеде қозғайтын тағы бір өте
керекті тенденция пайда болды. Онда бұрынғы есептеуіш желісіне кірмейтін
ақпараттар – дауыс, бейнесуреттер, суреттер өңделеді Бұл коммуникациялық
құрылғылардың, желілік операциялық жүйенің және хаттаманың жұмысына өзгеріс
енгізуді қажет етті.
Есептеу желілері – бөлінген жүйелердің жеке жағдайлары. Компьютерлік
желі бөлінген (немесе децентрализацияланған) есептеуіш жүйелеріне жатады.
Мәліметтерді өңдеу орталығының бар болуы бөлінген есептеуіш жүйесінің
негізгі белгісі болып табыладды. Бірақ компьютер желісімен қатар бөлінген
жүйеге мультипроцессорлы компьютер және көпмашиналы есептеуіш комплексі
жатады.

Жұмыс барысы
Курстық жұмыстың негізгі мәселесі –әкімшілік фирмаға компьютерлік
желі орнату.
Ғимаратта және фирмада жұмыс жасауға арналған құрылғылар:

№1-№9 бөлімдерінде 4 компьютер, 1 желілік принтер, 1 телефон,
диретор мен секретарь бөлмесінде 1 факс, 1 компьютер, 1 принтер.

Сервер бөлмесіне –желілік құрылғылар, кішігірім-АТС.

Шешілітін мәселе: структуралық кабельдік жүйені ынғайлы етіп
құру.

Бөлме жоспары

Осы бөлімде бөлме жоспары қаралады. Біздің ғимаратымызда 9 бөлім,
Директор және секретарь бөлмесі мен сервер бөлмесі орналасқан.

1-сурет

2-сурет

3-сурет

Кәсіпорынның ақпараттық қажеттілігін талдау.

Жұмыс істеу территориясына байланысты АЕЖ келесілерге бөлінеді:
– локальды (ЛЕЖ немесе LAN – Local Area Network);
– аймақтық ((региональные) РЕЖ немесе MAN – Metropolitan Area
– Network);
– глобальды (ГЕЖ немесе WAN – Wide Area Network);
Абоненттері бір-бірінен үлкен емес арақашықтықта (10 – 15км-ге дейін)
орналасқан желі локальды желі деп аталады. ЛЕЖ кішкентай территория шегінде
орналасқан абоненттерді біріктіреді. Қазіргі таңда локальды есептеуіш
желінің абоненттерін территориалды шашылуына нақты шектеулер жоқ. Көбінесе,
ондай желі нақты объектіге қосылған. ЛЕЖ классына жеке кәсіпорындар,
фирмалар, банкілер, офистер, корпорациялар және т.б. желілері жатады. Егер
мұндай ЛЕЖ-нің әр түрлі жайларда орналасқан абоненттері бар болса, онда
олар Интернет глобальды желінің инфрақұрылымын қолданады және осындай
желілер корпоративті желілер немесе Интернет (Internet) желілер деп
аталады.
Аймақтық желілер қала, аудан, облаыс және ұсақ елдің де абоненттерін
байланыстырады. Көбінесе аймақтық АЕЖ-ді абоненттері арасындағы арақашықтық
ондық – жүздік километрлер құрайды.
Глобальды желілер жиі әр түрлі елдерде немесе континенттерде
орналасқан үлкен арақашықтыққа алыстатылған абоненттерді қосады. Мұндай
желі абоненттерінің арасындағы өзара әрекет ету байланыстың телефон
линиялары, радиобайланыс желілері және де спутниктік байланысы негізінде
жүзеге асуы мүмкін.
Глобальды, аймақтық және локальды есептеуіш желілердің бірігуі
көпжелілік иерархияларды құруға мүмкіндік береді. Олар өте үлкен ақпараттық
массивтерді өңдеудің қуаты, экономиканың мақсатты бағытталған құралдарды
және шектелген ақпараттық ресурстарға қатынауды қамтамасыз етеді. Локальды
есептеуіш желілер компоненттер ретінде аймақтық желілер құрамына кіе алады,
аймақтық желілер – глобальды желі құрамында бірігеді және глобальды желілер
күрделі құрылымдар құра алады. Нақ осындай құрылым қазіргі кезде өте
белгілі бүкіл әлемде супер глобальды Интернет ақпараттық жүйеде
қолданылады.
Мәлімет жіберіді ұйымдастыру принциптері бойынша желілерді екі топқа
бөлуге болады:
– тізбектей;
– кеңтаралымды;
Тізбектей желілерде мәліметтерді жіберу бір тораптан екіншіге
тізбектей орындалады және әрбір торап алынған мәліметтерді әрі қарай
ретрансляциялайды. Барлық глобальды, аймақтық және көптеген локальды
желілер бұл типке жатады. Кеңтаралымды желілерде уақыттың әр мезетінде
жіберуді тек бір торап ғана орындай алады, басқа тораптар ақпаратты тек
қабылдай алады. Желілердің осындай типіне байланыстың бір жалпы каналын
(моноканал) немесе бір жалпы пассивті коммутациялайтын құрылғыны қолданатын
АЕЖ-нің маңызды бөлігі жатады.
Есептеуіш желілердің басқа да классификациясы бар. Ол бойынша локальды
желі болып бір кәсіпорынның, бір корпорацияның қажеттіліктерін қамтамасыз
ететін компьютерлік желі табылады. Осындай есептеуіш желілер арасында
келесілерді атап көрсетеді:
Жұмыс топтарының локальды желілері бір операциялық ортаның
басқарылатын ДК тізбегін біріктіреді. Комрьютерлер тізбегінде файлдық
сервер, басу сервері, факс-сервер функцияларын орындауға арналған
мамандандырылған серверлер желісі ерекшеленеді.
Бөлімдердің локальды желілерді кәсіпорынның бір бөлімшесінде (кадрлар
бөлімі, бухгалтерия, маркетинг бөлімі және т.б.) жұмыс істейтін
қызметкерлердің кішігірім тобы қолданады.
Мұндай желіде компьютерлер саны 100-ге дейін барады. Көбінесе бұл
желіде бағдарлама-қосымшалар, мәліметтер қоры, лазер принтерлері, модемдер
сияқты ресурстарға мамандандырылған бірнеше ерекшеленген серверлері бар.
Желілер, әдетте, біржелілік технология мен бір (максимум екі) операциялық
жүйемен жұмыс істейді.
Кампустар желілері өз атауын campus – студенттер қаласы деген сөзден
алынған. Бұл желілердің негізгі арналуы – бірнеше ұсақ желіні біріктіру.
Кампустар желісі көп территория алып, әртектес желілерді біріктіре алады.
Олар бөлімдер мен жұмыс топтары арасындағы өзара әрекеттестікті қамтамасыз
етуге және кәсіпорындардың мәлімет қоры мен басқа да қымбат ресурстарға
қатынауды құруға арналған. Кампус желінің деңгейінде әртектес бағдарламалық
және техникалық қамтамасыз етулерді интеграциялаудығ көптеген проблемалары
шешіледі. Интеренет глобальды желінің ресурстары кампус желілерін
қолданбайды.
Корпорациялық желілер – бүкіл кәсіпорын, корпорация масштабының
желілері. Олар үлкен территорияларды қамти алады.
Индивидуалды ерекшеленген коммуникациялардың қымбаттылығы мен
коммутацияланатын байланыс каналдарына рұқсатсыз кіруден нашар қорғалғанына
байланысты олар көбінесе Интернеттің коммуникациялық мүмкіндіктерін
қолданады. Сондықтан мұндай желілердің территориалды орналасуы ешқандай
роль атқармайды.
Арналуы бойынша ЛЕЖ-ді келесілерге бөлуге болады:
– Көбінесе есептеу жұмыстарын орындайтын есептеу желілері;
– Есептеу операцияларынан басқа, қолданушыларды ақпараттық
қамтамасыз етуді іске асыратын ақпараттық-есептеуіш желілер;
– Қолданушыларға негізінен ақпараттық қызмет көрсететін (құжаттарды
құру мен рәсімдеу, қолданушыға қажетті аңымдық, директивалық,
анықтамалық және т.б. ақпаратты жөңелту) ақпараттық желіер;
– Ақпараттық-іздеу – қолданушыға қажетті тақырыптар бойынша желі
қорларында ақпараттарды іздеуге негізделген ақпараттық желілердің
бір түрі;
– Ағымдағы техникалық, технологиялық және ұйымдастырушылық ақпаратты
өңдейтін және қолданушының дұрыс шешімдер жасауды қолдауға арналған
нәтижелік ақпараттарды беретін ақпаратты-кеңестік желілер;
– Ағымдағы техникалық және технологиялық ақпаратты өңдейтін немесе
негізінде басқарылатын жүйеге әсер етулер автоматты түрде пайда
болатын нәтижелік ақпараттарды беретін ақпарат-басқарушылық
желілер.
Желіге қосылған компьютерлер санына байланысты желілерді кішкентай –
10-15 машинаға дейін қосатын, орташа – 50-ге дейін және үлкен – 50
машинадан көп.
Территориалыд орналасуы бойынша ЛЕЖ-лер компактты орналасқан
(компьютерлердің бәрі бір бөлмеде орналасқан) және бөліктенген (желі
компьютерлері әр түрлі бөлмеде орналасқан) деп екіге бөлінеді.
Өткізушілік қабілеті бойынша ЛЕЖ-лер келесілерге классификацияланады:
Байланыс каналдары ретінде көбінесе жіңішке коаксиалды сым және айналым
жұпты қолданатын аз өткізушілік қабілеті бар ЛЕЖ (мәлімет жіберу жылдамдығы
секундына ондық мегабитке дейін);
Байланыс каналдары ретінде жуан коаксиалды сым немесе экрандалған айналым
жұпты қолданатын орташа өткізушілік қабілеті бар ЛЕЖ (мәлімет жіберу
жылдамдығы секундына бірнеше ондық мегабит);
Байланыс канладары ретінде талшықтық-оптикалық сымдерді қолданатын үлкен
өткізушілік қабілеті бар ЛЕЖ (мәлімет жіберу жылдамдығы секундына жүздік,
мыңдық мегабит құрайды);
Топология бойынша ЛЕЖ шиналық, ілмектік, шапақты, толық байланысты,
иерархиялық және аралас болып бөлінеді.
Қолданылатын компьютерлер типіне байланысты біртекті және біртекті
емес деп бөлуге болады.
Біртекті ЛЕЖ бірдей операциялық жүйелері мен абоненттік құралдардың
біртекті құрамы бар бірдей типті компьютерлер қлданылады.
Біртекті желілерде көптеген бөліктелген ақпараттқ процедураларды
орындау жеңілдеу
Бірдәрежелік (біррангтік) локальды желілер.
Орталықтандырылмаған басқару желілерінде (оларды жиі бірдәрежелік
желілер – peer-to-peer деп атайды) жұмыс станциялардың өзара әрекеттесуді
басқарудың тұтас орталығы және мәлімет сақтауға арналған тұтас құрылғылары
жоқ.
Желіні басқару функциясы бір станциядан екінші станцияға беріліп
тұрады. Желілік операциялық жүйе бүкіл жұмыс станциялар арасында бөлінген
(әрбір компьютерде желіні администрациялаудың бағдарламалық құралдары
болуы керек).
Желінің әрбір станциясы клиенттің де, сервердің де қызметін атқара
алады. Ол басқа жұмыс станцияларын өңдеп, өз сұраулары бойынша желіден
қызмет ала алады. Желі қолданушы басқа станцияларға қосылған барлық
перифериялық құрылғыларға (магниттік және оптикалық дискілер, принтерлер,
сканерлер, плоттерлер және т.б.) қол жеткізе алады. Бірақ, серверлердің
желіде болмауы администраторға ресурстарды орталықтан басқаруға мүмкіндік
бермейді. Бірдәрежелік желіге қосылған әрбір компьютердің өзінің желілік
бағдарламалық құралдары бар, ал компьютерлердің бір-бірімен тікелей өзара
әрекеттесу қажеттігі жүйе кеңейген сайын жұмыс станциялар арасындағы
байланыс санының көбеюіне әкеледі. Мұндай жүйені тиімді басқару мүмкін
емес.
Бірдәрежелік желілердің артықшылықтары:
- Арзандығы;
- Жоғары сенімді.
Кемшіліктері:
- Жұмыс станцияларының үлкен емес санының қосылу мүмкіндігі (10-нан
атық емес);
- Желіні басқару қиындығы;
- Станциялардың бағдарламалық қамтамасыз етулерді жаңарту және өзгерту
қиындығы;
- Ақпаратты сақтауды қамтамасыз ету қиындығы;
Бірдәрежелік желілер Artisoft LANtastic, Novell NetWare Lite, MS
Windows for Workgroups қабықтары сияқты желілік операциялық жүйелер
негізінде құрылады
Серверлік локальды желілер.
Орталықтандырылған басқаруы бар желілерде (оларды жиі екідәрежелік
немесе серверлік желілер деп атайды) компьютерлердің біреуі барлық жұмыс
станцияларының қолданылуларына арналған процедураларды іске асырады, жұмыс
станцияларының өзара әрекеттесуін басқарады және қызмет көрсету
функцияларын орындайды.
Мәліметті өңдеу үрдісінде клиент белгілі бір процедураларды орындау
үшін (файлды оқу, мәліметтер қорында ақпаратты іздеу, файлды басу және
т.б.) серверге сұрауларды қалыптастыра алады.
Сервер клиенттен келген сұрауды орындайды. Сұрау орындалуының
нәтижелері клиентке жіберіледі. Сервер жалпы қолданыстағы мәліметтердің
сақталуын қатамасыз етеді, бұл мәліметтерге қатынауды ұйымдастырады және
клиентке мәліметтерді жібереді. Клиент алған мәліметтерін өңдейді және
нәтижелерді қолданушыға ыңғайлы түрде көрсетеді. Мәліметтерді өңдеу серведе
де жүргізілуі мүмкін.
Серверлік желіерде клиенттің серверде ғана бар желінің ресурстарына
қатынау мүмкіндігі бар екенін айта кеткен жөн. Бөтен жұмыс станциялардың
дискілерінде сақталатын мәліметтер мен бағдарламалар қолданушыға теке
сервер арқылы немесе желіде орнатылған жұмыс станцияларының ресурстарына
қатынаудық ранайы бағдарламасының көмегімен қатынай алады.
Сервер клиентке қажет ақпараттарды ұйымдастыру, сақтау және беру
процедураларын ғана орындайтын жүйелер “файл-сервер” жүйелері немесе
сервері ерекшеленген желілер деп аталады. Бұл да сондай жүйелер, бірақ олар
серверде мәліметті сақтаумен қатар ақпаратты нақты өңдеу жүргізілетін
“клиент-сервер” жүйелері.
Клиент-серверлік жүйелерді кейде екі топқа бөледі:
- Клиент, өз тапсырмаларын шешкен кезде өзінің қолданбалы
бағдарламалық қамтамасыз етулерді қолданатын жүйелер (оларды жиі жуан
клиенті бар деп атайды);
- Клиент, өз тапсырмаларын шешуде серверде орналасқан қолданбалы
бағдарламалық қамтамасыз етулерді қолданатын жүйелер (мұндай жүйелерді
жіңішке клиенті бар жүйелер деп атайды). Бұған мысал: жұмыс станция ретінде
желілік компьютерлер боатын ЛЕЖ жүйелері.
“Файл-сервер” технологиясымен жұмыс істейтін сервер файл-сервер деп
аталады, “клиент-сервер” технологиясы бойынша жұмыс істейтін – қосымшалар
сервері деп аталады.
Серверлік локальды жүйелердің артықшылықтары:
- Жұмыс станциялар саны шексіз;
- Бірдәрежелік (біррангтық) желілерге қарағанда басқару жеңілдігі;
- Жоғары жұмыс істеу жылдамдығы;
- Ақпаратты қорғаудың сенімді жүйесі.
Кемшіліктері:
- Сервер ретінде бір немесе бірнеше компьютерлерді қолдануға
байланысты қымбаттылығы;
- Жұмыс істеу жылдамдығы мен сенімділігінің серверге тәуелділігі;
- Бірдәрежелі желілерге қарағанда аз иілгіштігі;
Құрылу геометриясы (топологиясы) бойынша АЕЖ:
– Шиналық (сызықтық, bus);
– Сақиналық (ілмектік, ring);
– Шапақты (жұлдыз тектес, star);
– Бөліктелген шапақты (ұялы, cellular);
– Иерархиялық (ағаш тектес, hierarhy);
– Толық байланысты (тор, mesh);
– Аралас (гибридті);
"Топология" немесе "желі топологиясы" термині компьютерлердің,
сымдердің және басқа да желі компоненттерінің орналасуын сипаттайды.
Топология - мамандар желі құрастыру негізін бейнелеуде қолданылатын
стандартты термин. Желі топологиясы оның сипатына себепші болады. Осы
немесе басқа топологияны тандауға мыналар әсер етеді:
- қажетті желілік жабдықтау құрамы;
- желілік жабдықтау сипаттамасы;
- желіні кенейту мүмкіндіктері;
- желі басқару әдісі.
Ресурстар мен басқа желі тапсырмаларын орындап, ортақ пайдалану үшін
компьютерлер бір-біріне қосылуы қажет. Желіде бұл мақсат үшін көбіне сым
қолданылады. Бірақ басқа компьютерді қосып тұрған сымді компьютерге қосу
жеткіліксіз.
Әртүрлі сымдер түріне сәйкесінше әртүрлі желілік тақшамен, желілік ОЖ-
н және басқа да компоненттері компьютердін өзара орналасуын қажет.
Әрі желі топологиясынын шарттары бар. Мысалы, ол тек сым түрін ғана
емес, сонымен қатар оны қолдану әдістерін ұсынады.
Барлық желілер үш базалық топологияның көмегімен жасалынды:
- шинa (bus);
- жұлдызша (star);
- сақина (ring).
Егер компьютерлер бір сым бойында жалғанса, онда бұл топология шина
деп аталады. Егерде компьютер кабел сегментінде жалғанып және ол бір
нүктеден немесе канцентратордан шыққан болса, онда бұл топология жұлдызша
деп аталады. Егерде компьютер жалғанған сым сақина түрінде болса, онда
топологияны сақина деп аталады.
Негізінде базалық топология қиын болмағанымен негізінде олардың қиын
комбинациялары кездеседі, яғни бір топология өзінде бірнеше топологияны
біріктіреді.
Шина тoпoлoгиясын көбінесе "сызықтық шина" (linearbus) деп атайды.
Берілген топология ең қарапайым және көп тараған топологиясына жатады. Онда
магисталь не сегмент деп аталатын бір кабелді қолданады, оған желінің
барлық компьютерлері қосылған.

Шина топологиялы қарапайым желі

"Шина" топологиясында компьютерлер мәліметтерді электрлі сигнал
түрінде сым арқылы белгілі бір компьютерге жібереді. Компьютердін шина
арқылы әрекеттестік процесін түсіну үшін, келесі түсініктерді білу қажет:
- сигнал беру;
- сигнал шағылысуы;
- терминатор.
Деректер электр сигналдар түрінде желінін барлық компьютерлеріне
жіберіледі, бірақ ол деректерді осы сигналға шифрланған мекен-жайына сәйкес
компьютер қабылдайды. Сонымен қатар әрбір уақытта тек бір компьютер ғана
жібере алады.
Желіде бір компьютер ған деректерді жібергендіктен, оның өнімділігі
шинаға қосылған компьютерлер санына байланысты. Олар көп болған сайын, желі
баяуланады.
Компьютерлердің санынан басқа, желінің жылдамдығына көпетеген
факторлар әсер етеді:
- желіде компьютердің аппараттық қамтамасыздандыру сипаттамасы;
- деректерді жіберу компьютер жиілігі;
- Желілік қосымшаларда жұмыс істеу түрі;
- Желілк сым түрі;
- Желідегі компьютерлер ара қашықтығы.
Шина – пассивті топология. Мұнда компьютер желі бойынша жіберілген
деректерді тыңдайды, бірақ жіберушден алушыға оларды ауыстырмайды.
Сондықтан егер компьютер істен шықса, онда басқаларға әсер етпейді.
Деректер не электрлік сигналдар барлық желі бойынша таралады –
кабелдің бірінші ұшынан екіншіге қарай. Егер ешқандай арайы әрекеттер
жасамасақ, онда кабелдің соңында сигнал шағылысып басқа компьютерлерге
деректерді жіберу жұмысын істетпейді. Сондықтан деректер алушыға барғаннан
соң, электр сигналдарын сөндіру қажет.
Электр сигналдары шағылыспас үшін кабелдің әрбір ұшына осы
сигналдарды жұтатын терминатор (terminators) қондырғысын қою қажет.

Деректер желінін барлық компьютерлеріне жіберіледі, бірақ ол
деректерді шифрланған мекен-жайына сәйкес компьютер ғана қабылдайды

Терминатор сигналдарды сөндіріп отырады

Желілік сым үзілсе, сымдін бір немесе бірнеше ұштарында терминатор
болмаған жағдайда желі жұмысы тоқтап қалуы мүмкін. Желідегі компьютерлердін
жұмысқа қаблеті болады, бірақ бір-бірімен өзара әрекеттесе алмайды.

Шығып кеткен сым терминатормен жабдықталмағандықтан желі жұмысында
бөгет болуы мүмкін

"Шина" топологиялы желіде сым әдетте екі тәсілмен ұзартылады: 1.
Сымдін екі бөлігін бірікітіру үшін баррел-коннекторды (barrel connector)
қолданады. Бірақ оларда сигналдар әлсірейтіндіктен көп пайдалануға
болмайды. Бірнеше қысқа бөліктерді біріктіргенше, бір ұзын сым қолданған
жөн. 2. Сымдін екі бөлігін біріктіру үшін репитер (repeater) қолданылады.
Коннектордан айырмашылығы - ол сигналды келесі сегментке жіберер алдында
күшейтеді. Сондықтан баррел-коннектор орнына репитер пайдаланған жөн немесе
бір ұзын сым: үлкен арақашықтықта сигналдар бұзылмай жетеді.

Репитер сымдерді жалғайды да сигналдарды күшейтеді

"Жұлдызша" топологиясында сым сегмент көмегімен барлық компьютерлер
концентратор (hub) аталынған орталық компонентке қосылады. Беруші
компьютерден сигналдар концентратор арқылы барлығына келіп түседі. Бұл
топология есептеуіш техниканын алғашкы кезінде, компьютерлер орталық басты
компьютерге жалғанған кезде пайда болған.
"Жұлдызша" топологиялы желіде желі конфигурациясын басқару мен сымді
қосу орталықтандырылған. Бірақ кемшілігі де бар, барлық компьютерлер
орталық нүктеге қосылғандықтан, үлкен желілер үшін сымдер шығыны едәуір
көбейеді. Сонымен қатар орталық компонент жұмыс істемей қалса онда барлық
компьютерлер де жұмыс істемей қалады. Егер бір компьютер жұмыс істемей
қалса (немесе коннектормен косатын сым), онда тек осы компьютер гана
желімен деректер не жібере не кабылдай алмайды. Желідегі басқа
компьютерлерге бұл әсер етпейді.

Жұлдызша топологиялы қарапайым желі

Егер желіде тек қана бір компьютер концентратормен байланып істен
шықса, онда осы ғана компьютер желіде ақпарат ала алмайды. Қалған желідегі
компьютерге әсер етпейді.
Қазіргі таңда желінің стандартты компоненті концентратор болып
табылады. Концентраторлар белсенді(active) және белсенді емес(passive) деп
бөлінеді. Белсенді концентраторлар сигналдарды репитерлар сияқты береді.
Кейде оларды көп портты репитер деп атайды – олар 8-ден бастап 12,16,24
компьютер қосуға арналған порттары бар.
Кейбір концентраторлар белсенді емес болады. Олар сигналды өзінен
өткізіп жіберіп оны күшейтпейді және қалыпқа келтірмейді. Белсенді емес
концентраторларды қаматамасыздандыру тоғына қосу қажет емес.
Концентраторлар гибридті(hybrid) деп аталады, егерде оған әртүрлі сым
жалғауға болса. Концентратормен құрылған желі үлкейтуге және басқа
концентраторлар қосу оңай.
Концентратордың қолдануға қолайлылығы келесілер жатады:
Жай өзгертулер және желіні үлкейту: бұнда бір компьютер немесе концентратор
қосуға болады;
Әртүрлі кабелді типтерді қосу үшін әртүрлі порттар пайдаланады;
Желінің жұмысын орталықтандырылған бақылау: көптеген желілерде
концентраторлар диагностикалық мүмкіншіліктермен қамтамасызлдандырылған,
олар қосылудың жұмыс қабілетілігін анықтайды.
"Сақина" топологиясында компьютерлер сақина тәрізді бекітілген
сымдерге қосылған. Сондықтан кабелде терминатор қосатын бос ұш болмайды.
Сигналдар бір бағытта сақина аркылы жіберіліп, әрбір компьютерден өтеді.
Белсенді емес шина топологиясына қарағанда, мұнда әрбір компьютер репитер
ролін атқарып, сигналдарды күшейтіп, келесі компьютерге жібереді. Сондықтан
бір компьютер жұмыс істемей қалса, онда барлық желі қызметі тоқтайды.
Сақиналы желіде деректер беру принциптерінін бірі маркер беру деп
аталады. Маркер бір компьютерден келесіге көшіп жүре береді. Хабар
жіберетін компьютер маркерге адресті енгізіп хабарын кіргізеді. Адресатқа
жеткенше маркер жолдағы әрбір компьютерден өтеді.
Адресат хабарды алған сон адресантқа деректерді алғаны туралы сигнал
жібереді. Адресант дәлелдеме алған сон, жана маркер құрып, оны желіге
қайтарады. Бірден қарағанда маркер беруі көп уақыт алатын сияқты болып
көрінеді, бірақ маркер жарық жылдамдығымен қозғалады. 200 м сақинада маркер
секундына 10000 айналым жиілігімен айнала алады.

Koмпьютep мapкepді қабылдап, оны сақина бойынша жібереді

Қазіргі кезде шина, жұлдызша, сақина принципі бойынша желілерді
біріктіру топологияларын жиі қолданады.
Жұлдызша-шина топологиясы (star-bus) - бұл "шина" мен "жұлдызша"
топологияларынын комбинациясы. Кобінесе ол былай болады: "жұлдызша"
топологиялы бірнеше желілерді магисталды сызыкты шина көмегімен біріктіру.

Жұдызша-шина топологиялы желі

Мұндай жағдайда бір компьютердін істен шығуы желіге ешқандай әсерін
тигізбейді, басқа компьютерлер сол қалпы бір-бірімен әрекеттеседі. Ал
концентратордын бұзылуы, оған қосылған компьютерлер мен концентраторлардын
тоқтауына әкеледі.
Жұлдызша-сақина (star-rіng) - жұлдызша-сақинаға ұқсайды. Екі
топологияда да компьютерлер шина немесе сақина құрастыратын
концентраторларға қосылған. Айырмашылығы жұлдызша-шинада концентраторлар
магистралды сызықты шинамен біріктірілген, ал жұлдызшы-сақинада басты
концентратор негізінде, олар жұлдызша құрады.

Иерархиялы жұлдызша желісі

Әр деңгейдің мақсаты - бір саты жоғары орналасқан деңгейге қызмет
көрсету. Желідегі екі байланысып отырған компьютерлердің деңгейлері
қабылданған ережелерге сәйкес әрекеттеседі, байланысты реттейтін ережелер
мен процедуралар жиынтығын хаттамалар (protocol) деп атайды. Мысалыға, екі
ел ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.