Жаңа формалар мен оқытудың әдісі
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..1-2
І бөлім Информатика курсын жобалау
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1.1 Қоғамдағы және білім берудегі ақпараттық технологиялар ... ... ... ...3-
8
1.2 Педогогикалық бағдарлама әдісінің типологиясы ( ортақтық) ... ... ..8-15
1.3 ЭИ -дің негізгі
талаптары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ..15-16
1.4 Электрондық оқулықтың құрылу
кезеңі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... .16-25
ІІ бөлім 6-сыныпқа арналған электрондық оқулықтың құрылымы мен
құрылуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .26
2.1 Электрондық оқулықтың
құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28-30
2.2 Алғыпарақтың
құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
.30-33
2.3 Оқу материалымен негізгі қойылымдардың құрылуы ... ... ... ... ... ..33-
36
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...37-38
Әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 39
Кіріспе
Курстық жұмысымыздың тақырыбы 6-сыныпқа арналған электрондық оқулық
электрондық оқулығының құрылуы.
Курстық жұмысымның өзектілігі соңғы кездегі білім жүйесінде белсенді
компьютерлік телекоммуникация мен ақпараттық технологияларды жиі қолданудың
қарқында. Әсіресе дистанциялық білім алу жүйесі кең етек жаюда. Бұған
бірнеше факторлар, сонымен қатар білім беру ұйымдарында жоғарғы деңгейдегі
компьютерлік техникалар мен интернет байланысының дамуы әсер етеді.
Электрондық оқулық оқу жүйесіне көтермелі дәстүрлі әдісінің амалы, оған
қоса дистанциялық білім беру бөлімі ретінде жүзеге асады. Бұл оқу мазмұнын
өзгертуге, оқытудың амалдарын, оқу жүйесін ұйымдастыру формасын қайта
қарастыруға әкеп соғады.
Бүгінгі күнде оқытушы ақпаратты тасушының міндеттін атқарушы емес,
кеңесші, консультант, сонымен қатар әріптес ретінде қызмет атқарады. Білім
беру жүйесінде тұлғаны – қоғамды дамытатын және жетілдіретін, бұл дамуға
жағымды шаманы қалыптастырады. Білім беру жүйесіне қазіргі көзқараспен
қарасақ, оның мынадай ұйымдастыру жақтарын байқай аламыз.
Білім беру жүйесі – ашық ақпараттық жүйе. Ең бастысы – ол белсенді ақпарат
жұмысы, мұнда шығармашылық ойлау мен өз бетімен атқаратын жұмыстар
қарастырылады. Білім беру жүйесінің бұл бағыты жағынан келсек, мектепте
білім беру жүйесін ақпараттық қамтамасыз етуге мынадай дерекнамаларды,
мәселен, мұғалім, оқулық Интернетте қажетті ақпараттарды алуға мүмкіндік
беретін ұсынбалар және бұқаралық ақпарат құралдарын шектеуге болмайды.
Электрондық оқулықтың құрылуы ақпараттық материалдарды жаңарту
проблемаларын шешуге ықпал етеді. Мұнда көп көлемді жаттығулар мен
мысалдар, динамикада нақты түрде ақпараттар жазылған. Бұдан басқа,
электрондық курстардың көмегімен компьютерлік тестердің – бақылау білімі
жүзеге асады.
Курстық жұмысымыздың бірінші бөлімінің мақсаты, біріншіден,
электрондық оқулық амалының сынын анықтау мақсатымен ғылыми-әдістемелік
әдебиеттерді зерттедік, екіншіден, білім беру жүйесінде ақпараттандыру
процесінің қазіргі жағдайын талдау.
Екінші бөлім Macromedia Flash 5 амалының негізінде электрондық оқулық
даярлама технологиясының бірін толықтырады.
Оқушылардың электрондық оқулықтың қолдану практикасында ұсынылған
материалдарды сапалы меңгеруін тестердің қорытындысынан аңғарады. Демек,
білім беруде ақпараттық технологияның дамуы жаңа әдістерді және жетістігі
мен сапалығына жауап беретін мүмкіндік береді.
Жұмыстың жаңалығы қазіргі және оқудың өзекті түрлерін: өз бетімен және
дистанциялық амалдарын өңдейтін 6-сыныпқа арналған электрондық оқулығы
дайындалады.
І бөлім Информатика курсын жобалау
1. Қоғамдағы және білім берудегі ақпараттық технологиялар
Қоғамдағы қазіргі кездегі қайта құрулар, экономиканы дамытудағы жаңа
стратегиялық бағдарламалар, қоғамның ашықтығы, оның жедел ақпататтануы мен
қарқынды дамуы білім беруге қойылатын талаптарды түбегейлі өзгертті.
Әлемнің жетекші елдерінің көпшілігінің білім беру жүйесі білім берудің
мақсатын, мазмұны мен технологияларын оның нәтижесіне қарап бағалайтын
болады. Білім берудің қазіргі негізгі мақсаты білім алып, білік пен дағды-
машыққа қол жеткізу ғана емес, солардың негізінде дербес, әлеуметтік және
кәсіби біліктілікке – ақпаратты өзі іздеп табу, талдау және ұтымды
пайдалану, жылдам өзгеріп жатқан бүгінгі дүниеде лайықты өмір сүру және
жұмыс істеу болып талылады. Осының барлығы ақпараттық технологияларға әкеп
соғады.
Информациялық қоғамға көшу процесінде информация құндылығы өзгеріп,
кеңістік және қашықтық ұғымдары жаңа мәдениеттің – информациялық
мәдениеттің тууына себепші болады. Информациялық қоғам қалыптасуының
негізі бағыттарының бірі білім саласын ақпараттандыру болып саналады.
Қоғамымызда құрайтын тұрғындардың алдынғы қатардағыларының ой еңбегінің
жемісі болып табылатын информациялық ресурстарды күнбе-күн пацйдалану ісі
өсіп келе жатқан жас ұрпақты ізденісі мол шаруашылық бағытта тәрбиелеу
керек екендігін анықтап отыр.
Қазақстан Республикасының 2002-2004 жылдарға арналған білім саласын
ақпараттандыру Мемлекеттік концепциясына сәйкес білім беру ісін
ақпараттанддыру дегеніміз – білім жүйесін жаңа информациялық
технологияларды тиімді пайдалану методологиясмен және оны жүзеге асыру
практикасымен қамтамасыз ету процесі болып табылады.
Информациялық қоғамды қалыптастыру процесі білім мазмұнын анықтайтын
білім саласының кең ауқымды мақсаттарына әсерін тигізеді.
Дамыған қоғамда ақпараттандыру кезеңдері, олардың барлық мүшелері,
олардық қоғамдық жағдайына қарамастан үздіксіз туындайтын міндеттерін
шешуге ақпарат пен білімді өздерінің қызметінде пайдаланады. Ұдайы өсу тегі
білім тәжірибе қорлары бүкіл қоғамның кітаптарға, потентерге, журналдарға,
есептерге, идеяларға көзделген интеллектуалды потенциалы күнделікті
өндірістік, ғылыми, білім беру және адамдардың басқа да қызметі түрлерінде
қазіргі техникалық деңгейде белсенді араласады. Ақпараттық құндылығы және
ақпараттық қызметтік салмағы қазіргі қоғам өмірінде бірден өсті.
Ақпараттандыру процесінде басты рөл өзінен-өзі материалдық құндылықтарды
өндірмейтін ақпарат деп айтуға негіз болады. Ақпарат салттарында дәлелді
деректер туралы мәліметтер мен білім жиынтығы, олардың байланысы деп
түсінеміз, яғни құралдардың көмегімен қоғам өзін тануға және біртұтас болып
қызмет ете алады. Ақпарат ғылыми-тұжырымды, оны қабылдауға, түсінуге және
игеруге мүмкін болу керек. Ақпарат; шығатын деректер қазіргі ғылыми
деңгейге сәйкес болу қажет деп білеміз.
Жоғарыда айтқанымыздай ақпараттандыру кезеңінің қоғамы қоғамдық тағам
ретінде ақпаратты белсенді пайдалану процесін сипаттайды, осыған орай
ортаның жоғары ұйымдастырылған ақпарат құрылады, осы қоғам мүшесінің
өмірлік қызметтердің барлық жақтарына әсер етеді.
Ақпараттық орта көптеген ақпараттық объектілермен, олардың арасындағы
байланыстарды, құралдармен жиналу технологияларын, сондай-ақ
ұйымдастырушылық және заң құрылымдарын, ақпараттық процестерді қамтиды.
Қоғам ақпараттық ортаны құра отырып, онда қызмет етеді; оны өзгертеді;
жетілдіреді. Қазіргі ғылыми зерттеулер қоғамның ақпараттық ортасын
жетілдіру өндірістік күштердің прогрессивтік тенденцияларын құрады деп
сендіреді. Қоғам мүшелерін интеллектуалдау процесі барлық сфераларда,
білім сферасын қосқанда, қоғамдық өзара қатынастар мен өзара байланыстар
құрылымын өзгертеді. Бір қатар негізгі құрылымдық бағыттар мен құралдардың
тұрақталуын, әдістер мен техникаларды бөлу қажет. Олар прогресстік қоғамда
дамиды, білім сферасында өз бейнесін табатын жаңа мүмкіндіктер ашады.
Тақырып салаларында математизация және информатизация: математика
аппараты мүмкіндіктерін жүзеге асырғанда қазіргі ақпараттық
технологияларды қолдану, сонымен қатар математикалық статистика ақпаратын
өңдеу процесін жүзеге асырады.
Электрондық оқулық жобасының нысаны ретінде
Компьютерлік оқыту амалы – бағдарламалық амал немесе
бағдарламалық-техникалық кешен. Бұл пәннің мазмұны мен оқытуға
ынтымақтастыққа бағытталған нақты педагогикалық есептерді шешуге
арналған.
Кітапта [16] келесі қолданудың теңдік кестесі берілген.
Білім беруде ИТ қолдану кестесі 1
Сылбыр деңгейі ИТ құрал ретінде арнайы дәстүрлі және әдістемелік
оқытудағы педагогикалық есептерді шешуге арналған
Жаңа әрекеттер, ИТ қамтамасыз ету
Белсенді деңгейі
Дидактика мен методиканың дамуы
Жаңа формалар мен оқытудың әдісі
Функционалдық және ұйымдастырушылық білім беру
құрылымының дамуы, оқытудың жаңа түріне енгізу.
Компьютердегі оқыту амалы ретінде жетіспеушіліктері мен жетістігі:
- оқыту материалын өз бетімен өңдеуге жағдай жасалынған, өз ыңғайына
қарай жұмыс орнын және уақытын, оқыту жүйесіндегі температурасын
таңдай алуға мүкіндік береді;
- оқытудың терең жекешеленуі мен оның варианттарына арналған жағдайлар
(бейімделу жүйесінде);
- зерттеліп жатқан зат пен процесс моделінде жұмыс істеу мүмкіндігі;
- зерттеліп жатқан зат пен үш өлшемді виртуалдық түрімен ынтымақтасу
мүмкіндігі;
- әртүрлі ақпараттық материалдарды мультимедиа түрінде ұсыну мүмкіндігі
(суреттер, қолжазбалар, дыбысжазылымдар);
- ақпараттарды іздеу және оларға ену мүмкіндіктерін (гипермәтін, кілтті
сөздерді іздеу);
- нәтижені іске асыру үшін прогрессиялық психолог-педагогикалық
әдістемені орындау жағдайын туғызу (оқытудың ойындық және жарыс
түрлері, ғылыми тәжірибелік, т.б.);
Компьютерде оқытудың жағымсыз жақтары:
- компьютерді иемдену және онда жұмыс істеу дағдысын қалыптастыру;
- экрандағы үлкен мәтінді материалдарды қабылдау қиындығы;
- біріктірудің жетіспеушілігі;
- бақылаудың жетіспеушілігі;
КСО көмегімен негізгі педагогикалық есептерді шығару:
1) пәндік аймақпен танысу, олардың негізгі түсінушілігін және құрылымын
иемдену;
2) әртүрлі тереңдік деңгейдегі және бөлшектерін дайындау;
3) пәндік аймақтағы әртүрлі есептерді шешу әдетін және оларды өңдеуді
білу;
4) кез-келген проблемалық жағдайларда шешімін қабылдау және оларды қорыта
білу;
5) негізгі қызмет түрлерін дамыту қабілеті;
6) қызмет орталығында, жүйеде және оқып жатқан зат моделін оқыту-
зертханасын өткізу;
7) білімді, біліктілік пен дағдыны қалыптастыру (сирек кездесетін
жағдайларда, есептерде және техникалық операциларда);
8) білім мен біліктілік деңгейін бағалау мен бақылау.
КСО классификациясы бойынша педагогикалық есептерді шешуі.
Педагогикалық есептерді шешу бойынша компьютерде оқыту заттарын
төмендегідей әдістерге бөлуге болады. Теориялық және технологиялық
әдістерді дайындау:
- компьютерлік оқулықтар (электрондық оқулықтар);
- компьютерлік оқыту жүйесі;
- компьютерлік жүйенің бақылау білімі.
Практикалық дайындық әдісі:
- компьютерлік есептер
- компьютерлік жаттығулар
Көмекші әдістер:
- компьютерлік зертханалық практикумдар;
- компьютерлік анықтамалар;
- мультимедиалық оқыту сабақтары.
Бірікпелі әдістер:
- компьютерлік оқыту курстары;
- компьютерлік қалпына қайта келтіру курстары.
Электрондық оқулық үшін материалдық фиксациялық жағы болмауы ықтимал, бұл
жұмыстың одан әрі жалғасуына көмек береді. Бұнымен қоса электрондық
оқулықта ұсынған методиканы ұстап тұратын әдістерді жүзеген асырады.
Берілген әдістің көмегімен негізгі және қосымша материалдардың,
мысалдардың, көтермелі қиындық есептерді белгілеуді іске асырады. Әдетте
электрондық оқулық бірнеше базалық жолдар немесе траекториялар,
дифференциялық бойынша арнайы және шығын деңгейдегі дайындықты алдын ала
болжайды. Сонымен қатар электрондық оқулыққа мыналар енеді:
- өзін-өзі бақылау әдістері мен білімді бақылау;
- сөздік-тізім жүйесі, негізгі мазмұнды (терминді), қысқартуларды,
белгілеулерді түсіндіреді;
- дерекнама ақпараттарға сілтеме.
Технология келесі жұмыстың түрлерін ұсынады:
▪ заттың концепциясын қалыптастыру;
▪ оқыту материалы мен оқыту-жаттығу тапсырмаларын дайындау;
▪ методикалық өңдеулер, материалдарды ақылдасу м ен өңдеу;
▪ графикалық материалдарды, мультимедиялық және анимациялық құрамды
өңдеу;
▪ қолданып жүрген интерфиістің дизайні;
▪ ақпараттық құрамды өңдеу мен интеграциялау;
▪ эксплуатациялық құжаттарды және жарнама материалдарын өңдеу;
▪ құрылымның бағытын орындау.
Оқу-тәрбиелеу мақсаттарын жүзеге асыруға бағытталған жаңа информациялық
технологияларын тиімді электрондық оқулығы арқылы жүзеге асыра алатын
негізгі шараларды айтып өткіміз келеді, олар:
▪ әр түрлі пәнаралық мәселерді шешу барысында білім жүйесін жаңа
информациялық технологияларды пайдалану арқылы біріктіріліп
өткізілетін сабақтар әдістемелігімен (методологиясымен) қамтамасыз
ету;
▪ Жаңа информациялық технологиларды пайдалануды есепке ала отырып,
орта білім жүйесіндегі оқулықтар мазмұнының негізгі жақтарын қайтар
құру;
▪ Жоғарғы білім беру бағдарламасына болашақ педагогтардың
информациялық мәдениетін қалыптастыратын курстар енгізу.
1.2. Педагогикалық бағдарлама әдісінің типологиясы (ортақтық)
Персоналдық компьютер бағдарламасында педагогикалық бағдарлама әдісі
ерекше орын алады. Мұның көмегімен машықтану оқытуы іске асады.
Педагогикалық бағдарлама әдісі - компьютерлік бағдарламаның
жиынтығы, ол оқытудың нақты мақсатына жету үшін арналған.
Педагогикалық бағдарлама әдісі компьютердің бағдарламалық - әдісі
кешенінің негізгі бөлігі болып саналады. Демек, электрондық оқулықта
педагогикалық технологияның құрылымы бір қатар маңызды орын алады.
Электрондық оқулықтың
педагогика-технологиялық құрылымы
Жүйелік білімге бағдарламалық қамтамасыз етумен анықтамалық техника
әдістері түсіп отыру міндетті, олар оқытудың әртүрлі тәртіптеріне бағытталу
қажет. Компьютерлік оқыту бағдарламасын қолдану және іске асыру мәселелері
өзекті болып қала береді. Педагогикалық бақылау мен педагогикалық
бағдарлама әдісінің сапалылығы қаншалықты талап етуіне байланысты.
Қазіргі кезе бірде-бір педагогикалық бағдарлама әдісінің
классификациясы жоқ. Дегенмен де көп жұмыс әдістемелік мақсатқа жүгінеді.
Бұған педагогикалық бағдарлама әдісінің енгізуі көмек береді, оның ішінен
келесі түрлері бөлінеді:
1. Бағдарламалық жаттығулар – қалыптастыру, әдет пен білімді
тереңдетуге арналған. Сонымен қатар өзін-өзі дайындап оқытуға жәрдемдеседі.
Бұл бағдарламаны қолданған кезде теориялық материал меңгеріледі деп білуге
болады. Педагогикалық бағдарлама әдісінің көбі бихевиоризмде құрастырылған.
ПК оқыту тапсырмаларын, қиындық деңдейін анықтайды. Егер де оқып жатқан
дұрыс шешімін берсе, оған бұл туралы белгі береді немесе дұрыс жауабы
ұсынылады я көмек сұрау мүмкіндігі беріледі. Компьютерлік оқыту
бағдарламасының бұл түрі оқытуды іске асырады, бұл бағдарламаның оқытудан
ешбір айырмашылығы жоқ. ПК ақпаратты ұсынуда көп мүмкіндік бар.
Көп жүйелер кейбір шектелген конструиндік жауаптарды енгізуіне рұқсат
береді.
2. Бақылау бағдарламалары, белгілі білім деңгейі мен біліктілікті
бақылауға арналған. Бәріне белгілі, бақылау бағдарламасы оқып жатқандарға
маңызды және оған қоса зерттеу жұмыстарына қарай теориялық деңгей оқыту
жүйесінде ең төменгі дәрежеде. Бақылау әдісі мен түрлерінің басты
жетіспеушіліктері қажетті тұрақтылық пен оқыту ақпаратының қабылдау
санасының инвариантік бағасын қалыптастыра алмайды. Оқытуды емін-еркін
бақылау басты проблемалардың деңгейінде шешілу керек. Бұл проблеманы екі
түрлі аспектіде қарастыруға болады: біріншеден, оқушылардың білім деңгейіне
сәйкес педагогикалық бағалау сатысының келуі; екіншіден, бақылаудың
әдістемелік түрлерін жүзеге асыру. Бұл пакеттерді қолданған кезде бақылау
бағдарламасының оқыту нәтижелігі мен ұстаздың еңбегін, бақылау талабына
тұрақтылық пен инвариантность, мұғалімнен тәуелсіздік береді.
3. Тәлімгерлік бағдарлама, жаңа түсініктерді меңгеруге бағдарланған,
бұлардың көбі күн тәртібімен жұмыс істейді, дамыту бағдарламасымен бірге
бағдарланған оқытуға жақын келеді. Бұл бағдарлама оқыту көмегі көбіне
диалог түрінде жүргізіледі.
4. Демонстрациялық бағдарлама, демонстрациялық оқыту материалының
көрнекілігіне арналған. Ұстаз жаңа тақырыпты түсіндірген кезде компьютерді
көрнекілік ұсынбасы ретінде қолдана алады. Интенсификация оқыту жүйесінде
демонстрациялық бағдарлама көп мүмкіндігі бар, мұнда диалогтік және
интеративтік графика қоланылады.
5. Ақпараттық-анықтама бағдарламасы – қажетті ақпаратты шығаруға
арналған.
ПК-ны сабақ барысында немесе сабаққа дайындық кезінде қолдана алады,
демек басқа компьютерлерге я кітапхана телефон сымдарына және модемге
жалғанған. Бұл жағдайда ол қажетті ақпараттарды басқа компьютерленген жинақ
кітаптарынан және мерзімді басылымдарынан ала-алады. Компьютердің көмегімен
кез-келген мекеме қоймасындағы ақпараттарға, әртүрлі банктердің
мәліметтеріне ене алады. Ең алдымен компьютер көмегімен ақпаратты қалай алу
керек және энциклопедиямен, кітапханамен қалай қолдану керектігі білу
маңызды.
6. Еліктеу және моделдеу бағдарламасы, бұл симуляциялық шындық пен
құбылысқа арналған. Бұл бағдарлама құбылысты іске асыру мүмкіндігі
болмағанда немесе қиын болған жағдайда орынды қолдануға болады. Мұндай
бағдарламаларды қолданған кезде жалпы түсініктер нақтырақ және оқып
жатқандар жеңіл қабылдай алады. Оқушы материалды меңгерген кезде белсенді
білімді жай есте сақтау ақпараттынан қарағанда көбірек алады.
7. Бағдарлама проблемдік оқытуға арналған. Бұлар когнитивтік
психология принциптері мен идеялардан құрылады. Мұндай әртүрлі тапсырмалар
беріледі, оқушыларға оларды қата мен көру жолымен шешіледі.
Педагогикалық бағдарлама әдісі қажетті жағдайларда табысты қолданады.
Отандық және шетелдік тәжірибеде СНИТ қолдануды оқыту, жиі компьютерде,
оқыту мақсатында, ақпарттандырылған білім беру мәселесінің аймағындағы
теориялық зертханасын құруға мүмкіндік береді, оқыту жүйесіне компьютерді
енгізу оқыту әдісіне маңызды рөл береді, оқыту немесе пәндік (курстық)
жүйесінде қолданылады. Ал СНИТ-тің өзі оқыту жүйесінің құрылымындағы
дәстүрлік деңгейін қалыптастырады. Психологтар мен әдіскерлер СНИТ оқыту
процесінде және компьютерлік бағдарламамен жұмыс істейтін кезде, экрандық
шығармашылығында затты шынайы өмірмен я моделдермен, бұлзаттардың
кестесімен я затты немесе олардың арасындағы қарым-қатынасты білдіретін
белгілерді ақпараттандырылған білім беру мен зерттеу қорытындыларының
педагогикалық аспект проблемаларын қарастырады. Компьютерде жұмыс істеу
жоғары эмоционалдық күшпен байланысты, демек кез-келген компьютер пайдалы
емес. Сондықтан оқыту барысында СНИТ қолдану талаптары және оқу мақсаты,
дені сау және оқушының психикалық ауытқуы бар жағдайда қолдана алады.
Оқыту барысында СНИТ қолдануда көп уақытты нәтижесі төмендегідей:
Бағдарламалы - әдістемелік қамтамасыз ету, нақты оқыту пәндерін немесе
курстарды оқыту жүйесіне көмек беруге бағытталған, оларға мыналар енеді:
оқытудың бағдарламалық әдіс жүйесін қолдану; оқыту қызметін, ППС
даярламасы, оқытудың басқарудағы қорытынды бақылау жүйесініңавтоматизация
мүмкіндігін қамтамасыз етудегі инструменталдық бағдарлама әдісі;
Затқа – бағдарланған бағдарлама жүйелері, әлемдік қолданыс моделіне
жататын құбылыс (мысалы, мәтіндерді дайындау жүйесі, берілу базасы,
электрондық кестелер, әртүрлі графикалық және әуендік редакторлары); оқыту
әдістері, НИТ базасында жұмыс істейді, пәндік қызметін қамтамасыз ететін
және олардың тәжірибелік бағытына бағытталған (мысалы, әртүрлі электрондық
құрылымдар, жүйе немесе физикалық параметрлерді тәртіптеу немесе алынған
ақпаратты өзгертуді қамтамасыз ету және құру; ЭВМ-де жұмыс істеу
принциптерінің демонстрациялауы үшін моделі; оқыту мақсатында қолданатын
интеллект жүйесі (мысалы, оқыту барысының берілуі, эксперттік оқыту
жүйелері, білімнің оқыту базасы); оқып жатқандардың ортасында пәндік-
бағыттар мен даму жұмыстары мынадай варианттарда болады: бағдарламаланған –
мультимедиа технологисының базасында, шынайы вертуалдық жүйесінде
қолдану, қазіргі кездегі педагогикалық тәжірибеде отандық білім беруде
оларды негізінен бағдарламалық базаны іске асыруын құрады, ал шетелдерде
негізінен мультимедиа технологиясына жүгінеді.
Жоғарыда аталғандардан басқа НИТ базасындағы оқыту жүйесіне дәстүрлі
оқытуды да енгізу қажет. Жаңа ғасырдың оқыту амалына келесі жүйелерді
жатқызуға болады, оларға оқыту әдістері, НИТ базасының жұмыс істеуін
бақылайтындар: оқыту амалдары, пәндерді оқыту жүйесін қолдау үшін,
бағдарламалық амалдар да енеді; затқа-бағдарланған жүйе, мәдениет ақпаратты
қалыптастыруға және оқыту қызметіндегі мәдениетке арналған; оқыту,
демонстрациялық құрал-жабдықтар ЭВМ-мен бірге, пәндік қызметін
жабдықтаудағы оқыту материалын өз бетімен оқу жүйесін жетілдіруге арналған;
оқып жатқандардың ішіндегі пәндік-бағыттар мен даму жұмыстары, сонымен
қатар іске асыру мүмкіндіктері – техникалық оқыту бөлшегінің ақпараттық –
пәндер орталығы.
ЭИ оқыту сипаттамасының классификациясы.
Оқыту сипаттамасындағы электрондық басылымдарға талаптар
2 Кесте ЭИ-дің функционалдық классификациясы
Оқулық
Оқулық міндетті түрде мыналарды керек етеді:
оқыту бағдарламасына бағытталған пәндер бойынша негізгі материалдар;
базалық түсініктердің түсіндірмесі;
иллюстрациялық материалдар;
оқушыға әдістемелік аппараттар, бақылау тапсырмалары мен оқушыларға
нұсқаулар.
Оқулық оқу жүйесінің ұйымдастыру логикасын көздейді
Қосымша оқыту материалдары (оқыту ұсынбаларын қоса)
Оларға енеді:
пәндер бойынша білімдерін тереңдету және кеңейту материалдары;
оқушыға қосымша әдістемелік нұсқаулар;
мұғалімге әдістемелік нұсқаулар;
қосымша иллюстрациялық материалдар;
оқушы мен мұғалімге пайдалы әртүрлі материалдар;
тапсырмалар мен жаттығулар жинағы.
Хрестоматия
Хрестоматия – түпнұсқау пәндері мен иллюстрациялық материалдардың жинағы,
оқулық жасы мен пәндерге сәйкес жинақталған.
Оларға енеді:
обзорлық ақпарат, жобалайтын мен немесе олардың бар бөліктерін
қорытындылайды;
пәндік және авторлық сілтемелер;
библиографияны кеңейтеді.
Ақпараттық басылымдар (сөздік, анықтамалар, энциклопедиялар, т.б.).
Электрондық практикум
Электрондық практикум – практикалық тапсырмалардың жүйелік ұйым нәтижелігі
мен немесе жаттығулар мен немесе оқулық бағдарламасын байланыстыратын
зертханалық және практикалық жұмыстар.
Міндетті түрде мыналар енеді:
тапсырмалар, зертханалық пен практикалық жұмыстардың орындалу құрылымы;
бақылау мен немесе өзін-өзі тексеру жабдықтары.
Жаттықтырушы (білім мен біліктілікті дамыту амалына арналған)
Міндетті түрде мыналар енеді:
тапсырмаларды орындау құрылымы;
интеративтік жатықтыру жаттығулары;
бақылау мен немесе өзін-өзі тексеру жабдықтары.
Автоматтандырылған бақылау амалдары
Міндетті түрде мыналар енеді:
тапсырмаларды орындау құрылымы;
олардың ұсынуы бойынша шектелген логика жүйесіндегі тестік тапсырмалар,
автоматтандырылған талдау механизімінің бақылау қорытындысы;
білім тарапынан оқушыларға ұсынба.
1.3. ЭИ-дің негізгі талаптары
Электрондық оқулықтың мазмұны
№ Функционалдық компонентері мен сипаттамасы
1 Пән бойынша оқу бағдарламасымен бекітілген ЭИ-дің
корреляциялық материалы
2 Оқудың негізгі материалы
3 Қосымша оқу материалы
4 Базалық түсініктің түсіндірмесі
5 Оқушының жасына сәйкес материалдың мүмкіндігі
6 Негізгі иллюстрациялық материалдың сапалылығы, мақсаттылығы
мен жетістігі.
7 ... жалғасы
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..1-2
І бөлім Информатика курсын жобалау
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1.1 Қоғамдағы және білім берудегі ақпараттық технологиялар ... ... ... ...3-
8
1.2 Педогогикалық бағдарлама әдісінің типологиясы ( ортақтық) ... ... ..8-15
1.3 ЭИ -дің негізгі
талаптары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ..15-16
1.4 Электрондық оқулықтың құрылу
кезеңі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... .16-25
ІІ бөлім 6-сыныпқа арналған электрондық оқулықтың құрылымы мен
құрылуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .26
2.1 Электрондық оқулықтың
құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28-30
2.2 Алғыпарақтың
құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
.30-33
2.3 Оқу материалымен негізгі қойылымдардың құрылуы ... ... ... ... ... ..33-
36
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...37-38
Әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 39
Кіріспе
Курстық жұмысымыздың тақырыбы 6-сыныпқа арналған электрондық оқулық
электрондық оқулығының құрылуы.
Курстық жұмысымның өзектілігі соңғы кездегі білім жүйесінде белсенді
компьютерлік телекоммуникация мен ақпараттық технологияларды жиі қолданудың
қарқында. Әсіресе дистанциялық білім алу жүйесі кең етек жаюда. Бұған
бірнеше факторлар, сонымен қатар білім беру ұйымдарында жоғарғы деңгейдегі
компьютерлік техникалар мен интернет байланысының дамуы әсер етеді.
Электрондық оқулық оқу жүйесіне көтермелі дәстүрлі әдісінің амалы, оған
қоса дистанциялық білім беру бөлімі ретінде жүзеге асады. Бұл оқу мазмұнын
өзгертуге, оқытудың амалдарын, оқу жүйесін ұйымдастыру формасын қайта
қарастыруға әкеп соғады.
Бүгінгі күнде оқытушы ақпаратты тасушының міндеттін атқарушы емес,
кеңесші, консультант, сонымен қатар әріптес ретінде қызмет атқарады. Білім
беру жүйесінде тұлғаны – қоғамды дамытатын және жетілдіретін, бұл дамуға
жағымды шаманы қалыптастырады. Білім беру жүйесіне қазіргі көзқараспен
қарасақ, оның мынадай ұйымдастыру жақтарын байқай аламыз.
Білім беру жүйесі – ашық ақпараттық жүйе. Ең бастысы – ол белсенді ақпарат
жұмысы, мұнда шығармашылық ойлау мен өз бетімен атқаратын жұмыстар
қарастырылады. Білім беру жүйесінің бұл бағыты жағынан келсек, мектепте
білім беру жүйесін ақпараттық қамтамасыз етуге мынадай дерекнамаларды,
мәселен, мұғалім, оқулық Интернетте қажетті ақпараттарды алуға мүмкіндік
беретін ұсынбалар және бұқаралық ақпарат құралдарын шектеуге болмайды.
Электрондық оқулықтың құрылуы ақпараттық материалдарды жаңарту
проблемаларын шешуге ықпал етеді. Мұнда көп көлемді жаттығулар мен
мысалдар, динамикада нақты түрде ақпараттар жазылған. Бұдан басқа,
электрондық курстардың көмегімен компьютерлік тестердің – бақылау білімі
жүзеге асады.
Курстық жұмысымыздың бірінші бөлімінің мақсаты, біріншіден,
электрондық оқулық амалының сынын анықтау мақсатымен ғылыми-әдістемелік
әдебиеттерді зерттедік, екіншіден, білім беру жүйесінде ақпараттандыру
процесінің қазіргі жағдайын талдау.
Екінші бөлім Macromedia Flash 5 амалының негізінде электрондық оқулық
даярлама технологиясының бірін толықтырады.
Оқушылардың электрондық оқулықтың қолдану практикасында ұсынылған
материалдарды сапалы меңгеруін тестердің қорытындысынан аңғарады. Демек,
білім беруде ақпараттық технологияның дамуы жаңа әдістерді және жетістігі
мен сапалығына жауап беретін мүмкіндік береді.
Жұмыстың жаңалығы қазіргі және оқудың өзекті түрлерін: өз бетімен және
дистанциялық амалдарын өңдейтін 6-сыныпқа арналған электрондық оқулығы
дайындалады.
І бөлім Информатика курсын жобалау
1. Қоғамдағы және білім берудегі ақпараттық технологиялар
Қоғамдағы қазіргі кездегі қайта құрулар, экономиканы дамытудағы жаңа
стратегиялық бағдарламалар, қоғамның ашықтығы, оның жедел ақпататтануы мен
қарқынды дамуы білім беруге қойылатын талаптарды түбегейлі өзгертті.
Әлемнің жетекші елдерінің көпшілігінің білім беру жүйесі білім берудің
мақсатын, мазмұны мен технологияларын оның нәтижесіне қарап бағалайтын
болады. Білім берудің қазіргі негізгі мақсаты білім алып, білік пен дағды-
машыққа қол жеткізу ғана емес, солардың негізінде дербес, әлеуметтік және
кәсіби біліктілікке – ақпаратты өзі іздеп табу, талдау және ұтымды
пайдалану, жылдам өзгеріп жатқан бүгінгі дүниеде лайықты өмір сүру және
жұмыс істеу болып талылады. Осының барлығы ақпараттық технологияларға әкеп
соғады.
Информациялық қоғамға көшу процесінде информация құндылығы өзгеріп,
кеңістік және қашықтық ұғымдары жаңа мәдениеттің – информациялық
мәдениеттің тууына себепші болады. Информациялық қоғам қалыптасуының
негізі бағыттарының бірі білім саласын ақпараттандыру болып саналады.
Қоғамымызда құрайтын тұрғындардың алдынғы қатардағыларының ой еңбегінің
жемісі болып табылатын информациялық ресурстарды күнбе-күн пацйдалану ісі
өсіп келе жатқан жас ұрпақты ізденісі мол шаруашылық бағытта тәрбиелеу
керек екендігін анықтап отыр.
Қазақстан Республикасының 2002-2004 жылдарға арналған білім саласын
ақпараттандыру Мемлекеттік концепциясына сәйкес білім беру ісін
ақпараттанддыру дегеніміз – білім жүйесін жаңа информациялық
технологияларды тиімді пайдалану методологиясмен және оны жүзеге асыру
практикасымен қамтамасыз ету процесі болып табылады.
Информациялық қоғамды қалыптастыру процесі білім мазмұнын анықтайтын
білім саласының кең ауқымды мақсаттарына әсерін тигізеді.
Дамыған қоғамда ақпараттандыру кезеңдері, олардың барлық мүшелері,
олардық қоғамдық жағдайына қарамастан үздіксіз туындайтын міндеттерін
шешуге ақпарат пен білімді өздерінің қызметінде пайдаланады. Ұдайы өсу тегі
білім тәжірибе қорлары бүкіл қоғамның кітаптарға, потентерге, журналдарға,
есептерге, идеяларға көзделген интеллектуалды потенциалы күнделікті
өндірістік, ғылыми, білім беру және адамдардың басқа да қызметі түрлерінде
қазіргі техникалық деңгейде белсенді араласады. Ақпараттық құндылығы және
ақпараттық қызметтік салмағы қазіргі қоғам өмірінде бірден өсті.
Ақпараттандыру процесінде басты рөл өзінен-өзі материалдық құндылықтарды
өндірмейтін ақпарат деп айтуға негіз болады. Ақпарат салттарында дәлелді
деректер туралы мәліметтер мен білім жиынтығы, олардың байланысы деп
түсінеміз, яғни құралдардың көмегімен қоғам өзін тануға және біртұтас болып
қызмет ете алады. Ақпарат ғылыми-тұжырымды, оны қабылдауға, түсінуге және
игеруге мүмкін болу керек. Ақпарат; шығатын деректер қазіргі ғылыми
деңгейге сәйкес болу қажет деп білеміз.
Жоғарыда айтқанымыздай ақпараттандыру кезеңінің қоғамы қоғамдық тағам
ретінде ақпаратты белсенді пайдалану процесін сипаттайды, осыған орай
ортаның жоғары ұйымдастырылған ақпарат құрылады, осы қоғам мүшесінің
өмірлік қызметтердің барлық жақтарына әсер етеді.
Ақпараттық орта көптеген ақпараттық объектілермен, олардың арасындағы
байланыстарды, құралдармен жиналу технологияларын, сондай-ақ
ұйымдастырушылық және заң құрылымдарын, ақпараттық процестерді қамтиды.
Қоғам ақпараттық ортаны құра отырып, онда қызмет етеді; оны өзгертеді;
жетілдіреді. Қазіргі ғылыми зерттеулер қоғамның ақпараттық ортасын
жетілдіру өндірістік күштердің прогрессивтік тенденцияларын құрады деп
сендіреді. Қоғам мүшелерін интеллектуалдау процесі барлық сфераларда,
білім сферасын қосқанда, қоғамдық өзара қатынастар мен өзара байланыстар
құрылымын өзгертеді. Бір қатар негізгі құрылымдық бағыттар мен құралдардың
тұрақталуын, әдістер мен техникаларды бөлу қажет. Олар прогресстік қоғамда
дамиды, білім сферасында өз бейнесін табатын жаңа мүмкіндіктер ашады.
Тақырып салаларында математизация және информатизация: математика
аппараты мүмкіндіктерін жүзеге асырғанда қазіргі ақпараттық
технологияларды қолдану, сонымен қатар математикалық статистика ақпаратын
өңдеу процесін жүзеге асырады.
Электрондық оқулық жобасының нысаны ретінде
Компьютерлік оқыту амалы – бағдарламалық амал немесе
бағдарламалық-техникалық кешен. Бұл пәннің мазмұны мен оқытуға
ынтымақтастыққа бағытталған нақты педагогикалық есептерді шешуге
арналған.
Кітапта [16] келесі қолданудың теңдік кестесі берілген.
Білім беруде ИТ қолдану кестесі 1
Сылбыр деңгейі ИТ құрал ретінде арнайы дәстүрлі және әдістемелік
оқытудағы педагогикалық есептерді шешуге арналған
Жаңа әрекеттер, ИТ қамтамасыз ету
Белсенді деңгейі
Дидактика мен методиканың дамуы
Жаңа формалар мен оқытудың әдісі
Функционалдық және ұйымдастырушылық білім беру
құрылымының дамуы, оқытудың жаңа түріне енгізу.
Компьютердегі оқыту амалы ретінде жетіспеушіліктері мен жетістігі:
- оқыту материалын өз бетімен өңдеуге жағдай жасалынған, өз ыңғайына
қарай жұмыс орнын және уақытын, оқыту жүйесіндегі температурасын
таңдай алуға мүкіндік береді;
- оқытудың терең жекешеленуі мен оның варианттарына арналған жағдайлар
(бейімделу жүйесінде);
- зерттеліп жатқан зат пен процесс моделінде жұмыс істеу мүмкіндігі;
- зерттеліп жатқан зат пен үш өлшемді виртуалдық түрімен ынтымақтасу
мүмкіндігі;
- әртүрлі ақпараттық материалдарды мультимедиа түрінде ұсыну мүмкіндігі
(суреттер, қолжазбалар, дыбысжазылымдар);
- ақпараттарды іздеу және оларға ену мүмкіндіктерін (гипермәтін, кілтті
сөздерді іздеу);
- нәтижені іске асыру үшін прогрессиялық психолог-педагогикалық
әдістемені орындау жағдайын туғызу (оқытудың ойындық және жарыс
түрлері, ғылыми тәжірибелік, т.б.);
Компьютерде оқытудың жағымсыз жақтары:
- компьютерді иемдену және онда жұмыс істеу дағдысын қалыптастыру;
- экрандағы үлкен мәтінді материалдарды қабылдау қиындығы;
- біріктірудің жетіспеушілігі;
- бақылаудың жетіспеушілігі;
КСО көмегімен негізгі педагогикалық есептерді шығару:
1) пәндік аймақпен танысу, олардың негізгі түсінушілігін және құрылымын
иемдену;
2) әртүрлі тереңдік деңгейдегі және бөлшектерін дайындау;
3) пәндік аймақтағы әртүрлі есептерді шешу әдетін және оларды өңдеуді
білу;
4) кез-келген проблемалық жағдайларда шешімін қабылдау және оларды қорыта
білу;
5) негізгі қызмет түрлерін дамыту қабілеті;
6) қызмет орталығында, жүйеде және оқып жатқан зат моделін оқыту-
зертханасын өткізу;
7) білімді, біліктілік пен дағдыны қалыптастыру (сирек кездесетін
жағдайларда, есептерде және техникалық операциларда);
8) білім мен біліктілік деңгейін бағалау мен бақылау.
КСО классификациясы бойынша педагогикалық есептерді шешуі.
Педагогикалық есептерді шешу бойынша компьютерде оқыту заттарын
төмендегідей әдістерге бөлуге болады. Теориялық және технологиялық
әдістерді дайындау:
- компьютерлік оқулықтар (электрондық оқулықтар);
- компьютерлік оқыту жүйесі;
- компьютерлік жүйенің бақылау білімі.
Практикалық дайындық әдісі:
- компьютерлік есептер
- компьютерлік жаттығулар
Көмекші әдістер:
- компьютерлік зертханалық практикумдар;
- компьютерлік анықтамалар;
- мультимедиалық оқыту сабақтары.
Бірікпелі әдістер:
- компьютерлік оқыту курстары;
- компьютерлік қалпына қайта келтіру курстары.
Электрондық оқулық үшін материалдық фиксациялық жағы болмауы ықтимал, бұл
жұмыстың одан әрі жалғасуына көмек береді. Бұнымен қоса электрондық
оқулықта ұсынған методиканы ұстап тұратын әдістерді жүзеген асырады.
Берілген әдістің көмегімен негізгі және қосымша материалдардың,
мысалдардың, көтермелі қиындық есептерді белгілеуді іске асырады. Әдетте
электрондық оқулық бірнеше базалық жолдар немесе траекториялар,
дифференциялық бойынша арнайы және шығын деңгейдегі дайындықты алдын ала
болжайды. Сонымен қатар электрондық оқулыққа мыналар енеді:
- өзін-өзі бақылау әдістері мен білімді бақылау;
- сөздік-тізім жүйесі, негізгі мазмұнды (терминді), қысқартуларды,
белгілеулерді түсіндіреді;
- дерекнама ақпараттарға сілтеме.
Технология келесі жұмыстың түрлерін ұсынады:
▪ заттың концепциясын қалыптастыру;
▪ оқыту материалы мен оқыту-жаттығу тапсырмаларын дайындау;
▪ методикалық өңдеулер, материалдарды ақылдасу м ен өңдеу;
▪ графикалық материалдарды, мультимедиялық және анимациялық құрамды
өңдеу;
▪ қолданып жүрген интерфиістің дизайні;
▪ ақпараттық құрамды өңдеу мен интеграциялау;
▪ эксплуатациялық құжаттарды және жарнама материалдарын өңдеу;
▪ құрылымның бағытын орындау.
Оқу-тәрбиелеу мақсаттарын жүзеге асыруға бағытталған жаңа информациялық
технологияларын тиімді электрондық оқулығы арқылы жүзеге асыра алатын
негізгі шараларды айтып өткіміз келеді, олар:
▪ әр түрлі пәнаралық мәселерді шешу барысында білім жүйесін жаңа
информациялық технологияларды пайдалану арқылы біріктіріліп
өткізілетін сабақтар әдістемелігімен (методологиясымен) қамтамасыз
ету;
▪ Жаңа информациялық технологиларды пайдалануды есепке ала отырып,
орта білім жүйесіндегі оқулықтар мазмұнының негізгі жақтарын қайтар
құру;
▪ Жоғарғы білім беру бағдарламасына болашақ педагогтардың
информациялық мәдениетін қалыптастыратын курстар енгізу.
1.2. Педагогикалық бағдарлама әдісінің типологиясы (ортақтық)
Персоналдық компьютер бағдарламасында педагогикалық бағдарлама әдісі
ерекше орын алады. Мұның көмегімен машықтану оқытуы іске асады.
Педагогикалық бағдарлама әдісі - компьютерлік бағдарламаның
жиынтығы, ол оқытудың нақты мақсатына жету үшін арналған.
Педагогикалық бағдарлама әдісі компьютердің бағдарламалық - әдісі
кешенінің негізгі бөлігі болып саналады. Демек, электрондық оқулықта
педагогикалық технологияның құрылымы бір қатар маңызды орын алады.
Электрондық оқулықтың
педагогика-технологиялық құрылымы
Жүйелік білімге бағдарламалық қамтамасыз етумен анықтамалық техника
әдістері түсіп отыру міндетті, олар оқытудың әртүрлі тәртіптеріне бағытталу
қажет. Компьютерлік оқыту бағдарламасын қолдану және іске асыру мәселелері
өзекті болып қала береді. Педагогикалық бақылау мен педагогикалық
бағдарлама әдісінің сапалылығы қаншалықты талап етуіне байланысты.
Қазіргі кезе бірде-бір педагогикалық бағдарлама әдісінің
классификациясы жоқ. Дегенмен де көп жұмыс әдістемелік мақсатқа жүгінеді.
Бұған педагогикалық бағдарлама әдісінің енгізуі көмек береді, оның ішінен
келесі түрлері бөлінеді:
1. Бағдарламалық жаттығулар – қалыптастыру, әдет пен білімді
тереңдетуге арналған. Сонымен қатар өзін-өзі дайындап оқытуға жәрдемдеседі.
Бұл бағдарламаны қолданған кезде теориялық материал меңгеріледі деп білуге
болады. Педагогикалық бағдарлама әдісінің көбі бихевиоризмде құрастырылған.
ПК оқыту тапсырмаларын, қиындық деңдейін анықтайды. Егер де оқып жатқан
дұрыс шешімін берсе, оған бұл туралы белгі береді немесе дұрыс жауабы
ұсынылады я көмек сұрау мүмкіндігі беріледі. Компьютерлік оқыту
бағдарламасының бұл түрі оқытуды іске асырады, бұл бағдарламаның оқытудан
ешбір айырмашылығы жоқ. ПК ақпаратты ұсынуда көп мүмкіндік бар.
Көп жүйелер кейбір шектелген конструиндік жауаптарды енгізуіне рұқсат
береді.
2. Бақылау бағдарламалары, белгілі білім деңгейі мен біліктілікті
бақылауға арналған. Бәріне белгілі, бақылау бағдарламасы оқып жатқандарға
маңызды және оған қоса зерттеу жұмыстарына қарай теориялық деңгей оқыту
жүйесінде ең төменгі дәрежеде. Бақылау әдісі мен түрлерінің басты
жетіспеушіліктері қажетті тұрақтылық пен оқыту ақпаратының қабылдау
санасының инвариантік бағасын қалыптастыра алмайды. Оқытуды емін-еркін
бақылау басты проблемалардың деңгейінде шешілу керек. Бұл проблеманы екі
түрлі аспектіде қарастыруға болады: біріншеден, оқушылардың білім деңгейіне
сәйкес педагогикалық бағалау сатысының келуі; екіншіден, бақылаудың
әдістемелік түрлерін жүзеге асыру. Бұл пакеттерді қолданған кезде бақылау
бағдарламасының оқыту нәтижелігі мен ұстаздың еңбегін, бақылау талабына
тұрақтылық пен инвариантность, мұғалімнен тәуелсіздік береді.
3. Тәлімгерлік бағдарлама, жаңа түсініктерді меңгеруге бағдарланған,
бұлардың көбі күн тәртібімен жұмыс істейді, дамыту бағдарламасымен бірге
бағдарланған оқытуға жақын келеді. Бұл бағдарлама оқыту көмегі көбіне
диалог түрінде жүргізіледі.
4. Демонстрациялық бағдарлама, демонстрациялық оқыту материалының
көрнекілігіне арналған. Ұстаз жаңа тақырыпты түсіндірген кезде компьютерді
көрнекілік ұсынбасы ретінде қолдана алады. Интенсификация оқыту жүйесінде
демонстрациялық бағдарлама көп мүмкіндігі бар, мұнда диалогтік және
интеративтік графика қоланылады.
5. Ақпараттық-анықтама бағдарламасы – қажетті ақпаратты шығаруға
арналған.
ПК-ны сабақ барысында немесе сабаққа дайындық кезінде қолдана алады,
демек басқа компьютерлерге я кітапхана телефон сымдарына және модемге
жалғанған. Бұл жағдайда ол қажетті ақпараттарды басқа компьютерленген жинақ
кітаптарынан және мерзімді басылымдарынан ала-алады. Компьютердің көмегімен
кез-келген мекеме қоймасындағы ақпараттарға, әртүрлі банктердің
мәліметтеріне ене алады. Ең алдымен компьютер көмегімен ақпаратты қалай алу
керек және энциклопедиямен, кітапханамен қалай қолдану керектігі білу
маңызды.
6. Еліктеу және моделдеу бағдарламасы, бұл симуляциялық шындық пен
құбылысқа арналған. Бұл бағдарлама құбылысты іске асыру мүмкіндігі
болмағанда немесе қиын болған жағдайда орынды қолдануға болады. Мұндай
бағдарламаларды қолданған кезде жалпы түсініктер нақтырақ және оқып
жатқандар жеңіл қабылдай алады. Оқушы материалды меңгерген кезде белсенді
білімді жай есте сақтау ақпараттынан қарағанда көбірек алады.
7. Бағдарлама проблемдік оқытуға арналған. Бұлар когнитивтік
психология принциптері мен идеялардан құрылады. Мұндай әртүрлі тапсырмалар
беріледі, оқушыларға оларды қата мен көру жолымен шешіледі.
Педагогикалық бағдарлама әдісі қажетті жағдайларда табысты қолданады.
Отандық және шетелдік тәжірибеде СНИТ қолдануды оқыту, жиі компьютерде,
оқыту мақсатында, ақпарттандырылған білім беру мәселесінің аймағындағы
теориялық зертханасын құруға мүмкіндік береді, оқыту жүйесіне компьютерді
енгізу оқыту әдісіне маңызды рөл береді, оқыту немесе пәндік (курстық)
жүйесінде қолданылады. Ал СНИТ-тің өзі оқыту жүйесінің құрылымындағы
дәстүрлік деңгейін қалыптастырады. Психологтар мен әдіскерлер СНИТ оқыту
процесінде және компьютерлік бағдарламамен жұмыс істейтін кезде, экрандық
шығармашылығында затты шынайы өмірмен я моделдермен, бұлзаттардың
кестесімен я затты немесе олардың арасындағы қарым-қатынасты білдіретін
белгілерді ақпараттандырылған білім беру мен зерттеу қорытындыларының
педагогикалық аспект проблемаларын қарастырады. Компьютерде жұмыс істеу
жоғары эмоционалдық күшпен байланысты, демек кез-келген компьютер пайдалы
емес. Сондықтан оқыту барысында СНИТ қолдану талаптары және оқу мақсаты,
дені сау және оқушының психикалық ауытқуы бар жағдайда қолдана алады.
Оқыту барысында СНИТ қолдануда көп уақытты нәтижесі төмендегідей:
Бағдарламалы - әдістемелік қамтамасыз ету, нақты оқыту пәндерін немесе
курстарды оқыту жүйесіне көмек беруге бағытталған, оларға мыналар енеді:
оқытудың бағдарламалық әдіс жүйесін қолдану; оқыту қызметін, ППС
даярламасы, оқытудың басқарудағы қорытынды бақылау жүйесініңавтоматизация
мүмкіндігін қамтамасыз етудегі инструменталдық бағдарлама әдісі;
Затқа – бағдарланған бағдарлама жүйелері, әлемдік қолданыс моделіне
жататын құбылыс (мысалы, мәтіндерді дайындау жүйесі, берілу базасы,
электрондық кестелер, әртүрлі графикалық және әуендік редакторлары); оқыту
әдістері, НИТ базасында жұмыс істейді, пәндік қызметін қамтамасыз ететін
және олардың тәжірибелік бағытына бағытталған (мысалы, әртүрлі электрондық
құрылымдар, жүйе немесе физикалық параметрлерді тәртіптеу немесе алынған
ақпаратты өзгертуді қамтамасыз ету және құру; ЭВМ-де жұмыс істеу
принциптерінің демонстрациялауы үшін моделі; оқыту мақсатында қолданатын
интеллект жүйесі (мысалы, оқыту барысының берілуі, эксперттік оқыту
жүйелері, білімнің оқыту базасы); оқып жатқандардың ортасында пәндік-
бағыттар мен даму жұмыстары мынадай варианттарда болады: бағдарламаланған –
мультимедиа технологисының базасында, шынайы вертуалдық жүйесінде
қолдану, қазіргі кездегі педагогикалық тәжірибеде отандық білім беруде
оларды негізінен бағдарламалық базаны іске асыруын құрады, ал шетелдерде
негізінен мультимедиа технологиясына жүгінеді.
Жоғарыда аталғандардан басқа НИТ базасындағы оқыту жүйесіне дәстүрлі
оқытуды да енгізу қажет. Жаңа ғасырдың оқыту амалына келесі жүйелерді
жатқызуға болады, оларға оқыту әдістері, НИТ базасының жұмыс істеуін
бақылайтындар: оқыту амалдары, пәндерді оқыту жүйесін қолдау үшін,
бағдарламалық амалдар да енеді; затқа-бағдарланған жүйе, мәдениет ақпаратты
қалыптастыруға және оқыту қызметіндегі мәдениетке арналған; оқыту,
демонстрациялық құрал-жабдықтар ЭВМ-мен бірге, пәндік қызметін
жабдықтаудағы оқыту материалын өз бетімен оқу жүйесін жетілдіруге арналған;
оқып жатқандардың ішіндегі пәндік-бағыттар мен даму жұмыстары, сонымен
қатар іске асыру мүмкіндіктері – техникалық оқыту бөлшегінің ақпараттық –
пәндер орталығы.
ЭИ оқыту сипаттамасының классификациясы.
Оқыту сипаттамасындағы электрондық басылымдарға талаптар
2 Кесте ЭИ-дің функционалдық классификациясы
Оқулық
Оқулық міндетті түрде мыналарды керек етеді:
оқыту бағдарламасына бағытталған пәндер бойынша негізгі материалдар;
базалық түсініктердің түсіндірмесі;
иллюстрациялық материалдар;
оқушыға әдістемелік аппараттар, бақылау тапсырмалары мен оқушыларға
нұсқаулар.
Оқулық оқу жүйесінің ұйымдастыру логикасын көздейді
Қосымша оқыту материалдары (оқыту ұсынбаларын қоса)
Оларға енеді:
пәндер бойынша білімдерін тереңдету және кеңейту материалдары;
оқушыға қосымша әдістемелік нұсқаулар;
мұғалімге әдістемелік нұсқаулар;
қосымша иллюстрациялық материалдар;
оқушы мен мұғалімге пайдалы әртүрлі материалдар;
тапсырмалар мен жаттығулар жинағы.
Хрестоматия
Хрестоматия – түпнұсқау пәндері мен иллюстрациялық материалдардың жинағы,
оқулық жасы мен пәндерге сәйкес жинақталған.
Оларға енеді:
обзорлық ақпарат, жобалайтын мен немесе олардың бар бөліктерін
қорытындылайды;
пәндік және авторлық сілтемелер;
библиографияны кеңейтеді.
Ақпараттық басылымдар (сөздік, анықтамалар, энциклопедиялар, т.б.).
Электрондық практикум
Электрондық практикум – практикалық тапсырмалардың жүйелік ұйым нәтижелігі
мен немесе жаттығулар мен немесе оқулық бағдарламасын байланыстыратын
зертханалық және практикалық жұмыстар.
Міндетті түрде мыналар енеді:
тапсырмалар, зертханалық пен практикалық жұмыстардың орындалу құрылымы;
бақылау мен немесе өзін-өзі тексеру жабдықтары.
Жаттықтырушы (білім мен біліктілікті дамыту амалына арналған)
Міндетті түрде мыналар енеді:
тапсырмаларды орындау құрылымы;
интеративтік жатықтыру жаттығулары;
бақылау мен немесе өзін-өзі тексеру жабдықтары.
Автоматтандырылған бақылау амалдары
Міндетті түрде мыналар енеді:
тапсырмаларды орындау құрылымы;
олардың ұсынуы бойынша шектелген логика жүйесіндегі тестік тапсырмалар,
автоматтандырылған талдау механизімінің бақылау қорытындысы;
білім тарапынан оқушыларға ұсынба.
1.3. ЭИ-дің негізгі талаптары
Электрондық оқулықтың мазмұны
№ Функционалдық компонентері мен сипаттамасы
1 Пән бойынша оқу бағдарламасымен бекітілген ЭИ-дің
корреляциялық материалы
2 Оқудың негізгі материалы
3 Қосымша оқу материалы
4 Базалық түсініктің түсіндірмесі
5 Оқушының жасына сәйкес материалдың мүмкіндігі
6 Негізгі иллюстрациялық материалдың сапалылығы, мақсаттылығы
мен жетістігі.
7 ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz