ВОЛЕЙБОЛШЫЛАРДЫҢ ДЕНЕ ДАЙЫНДЫҒЫ ЖӘНЕ ТАКТИКАЛЫҚ ДАЙЫНДЫҚТАРЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1 ВОЛЕЙБОЛШЫЛАРДЫҢ ДЕНЕ ДАЙЫНДЫҒЫ ЖӘНЕ
ТАКТИКАЛЫҚ ДАЙЫНДЫҚТАРЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ... ... ... ... 6
1.1 Спортшылардың дене дайындығы дайындықтары туралы түсінік ... ... ... ... ..6
1.2 Волейболшылардың тактикалық дайындықтарының негіздері ... ... ... ... ... ..10
1.3 Волейболшылардың тактикалық дайындықтарының әдіснамасы ... ... ...14
1.3.1 Волейболшылардың технико-тактикалық
дайындықтарының психологиялық әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
1.3.2. Шабуыл техникасының негіздері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..21
1.3.3 Шабуылдың тактикалық жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24
2 ЗЕРТТЕУДІҢ ӘДІСІ ЖӘНЕ ҰЙЫМДАСУЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ...29
2.1 Зерттеу әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...29
2.2 Зерттеулерді ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..41
3 ВОЛЕЙБОЛШЫЛАРДЫҢ ТАКТИКАЛЫҚ ДАЙЫНДЫҚТАРЫНЫҢ
ӨСУ ШАРТЫ МЕН ФАКТОРЛАРЫ ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..45
3.1 Тактикалық даярлықтың негізгі міндеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... .45
3.2 Спортшылардың ойын барысындағы тактикалық ой-өрісі ... ... ... ... ... ... ... ..48
3.3 Волейболшыларды тактикалық шабуылда жеке ойлау әдіснамасын
оқыту ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...51
3.4 Тәсілдерді, элементтерді, тактика нұсқаларын іс жүзінде
пайдалануды үйрету ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5 7
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 65
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... 67
КІРІСПЕ
Волейбол әлемнің көптеген елдерінде ең танымал және сүйікті ойындарының бірі. Бұл ойын көпсайыс дене дайындығы дамыту болып табылады.
Соңғы жылдары, ішкі және халықаралық ареналарда волейболдан жарыс шиеленісе түсті. Көптеген командалар үлкен техникалық және тактикалық әдістерін арсенал чемпионаты үшін күресуге дайын. Қазіргі заманғы волейбол органының функционалдық жағдайы бойынша жоғары талаптар, ойыншылардың дене дайындығы және психологиялық қасиеттерді орналастырады. Бұл ойында мұндай қозғалыс жылдамдығын, үйлестіру қабілеттерін, сондай-ақ ең басты қасиеті - ойлау қабілеті, күш, секіру өте қажет.
Қазіргі заманауи спорттың ерекшелігі командалар дайындығының өте жоғары деңгейде болуы. Нәтижелер көресткішінің тым жоғарылығы спорттағы бәсекелестікті арттыру, жылдам және дұрыс тиісті шешім қабылдауға бару және одан кейін оларды тиімді енгізу күрес жүзеге асыру болып табылады. Спорт деңгейінің жоғарылау нәтижесінде спортшылардың тактикалық шеберлігі аса маңызды орынға ие болады.
Тактикалық даярлық - бұл волейболшылардың ресми, бақылау, оқыту, ойындық жарыстардағы арнайы тактикалық жаттығу нәтижесінде пайда болатын машық.
Ойыншының тактикалық машығын бақылау барысында, волейболшытің тактикалық шеберлігі ойын барысында пайда болатынын айта кеткен жөн. Сонымен қатар, жеңіске жету жолында команда мен ойыншының такиткалық тұрғыда ойлау шеберлігі де көп маңыз береді.
Тактикалық шеберлігі жақсы дамыған спортшылар даярлығы салыстырмалы түрде төмен ойыншыларға қарағанда мүмкіндіктерін өте жақсы пайдалана алады. Сондықтан тактикалық шеберліктің өз деңгейінде жетіспеушілігі спорт жарысының барысында нәтижесіздікке ұрындырады. Спортшының тактикалық шеберлігі ойын барысындағы жоспарын мақсатты түрде және уақытылы қолдана білу; қарсыластың ойын алдын ала болжай
білу шеберлігі, ал өз жоспарын барынша жасырып ұстауы; қарсыластың осал тұсын өз пайдасына жарата білуі; оның жағдайына ауыр болатын манерада ойын барысын жүргізу; жарыс барысындағы ситуацианы нақты бағамдап, шешімді тез шығарып, тез қимыл жасау.
Жеке дара тактикалық шеберлік негізіне тактикалық білім, білік, шеберлік, такиткалық ойлау сапасы жатады. Барлық тактикалық дағдыларды сатып азайтатын, ал тактикалық шеберлік спортшыларды жетілдіру бағдарламалардың кең ауқымды ажырата сарапшылар негіз береді. Өйткені серіктестердің тұрақты мониторингін жүргізу қажеттілігіне авторларының бірқатар тактикалық шеберлігін қараған кезде, тікелей немесе жанама түрде арнайы психикалық қасиеттерін дамыту бөлетіндіктен, және спорт тактикасы түпнұсқаны қарсыластарға, яғни тактикалық жоспарлары жалпы принциптері мен байқаудың ережесіне тән.
Техникалық білікті және тактикалық ойды дамыту техникалық жоғарғы оқу орындарында нақты жоспарланып, оқу-жаттығу процесіне енгізілуі қажет. Ол жерде мыналарды назарда ұстау қажет:
1) теоретикалық даярлық;
2) индивидуалды шеберлік;
3) Командалық және топтық шеберлік.
Мұндай нұсқаулық берудің мақсаты тактикалық және тактико-арнайы деңгейді көтеретін әдіс пен құралдарды, әдіснаманы нақтылау.
Алдағы ойын қызметі үшін ойыншылардың тактикалық және арнайы дайындықтан жоспарлау спорттық жетілдіру зерттеу топтар мен топтардың жалпы жоспарлау оқу жүктемесі кезінде жүзеге асырылады. Тактикасы, ойыншы даярлау ажырамас бөлігі болып табылады команда және техникалық шеберлігі волейболдан негізделген. Техника іс-шаралар тактикалық ойнатқыш және құрамаға идеялар аударма құралы болып табылады. Тренинг барысында және жетілдіру кезеңдері дереу іс жүзінде бәсекелестікті салып тактикалық іс-әрекеттерін және аралас жаттықтыруға, бірақ білім біртіндеп сандық жинақтау, техникалық дағдылары мен тактикалық тәжірибесі бар.
Кез келген жоғарғы деңгейге апаратын тактикалық қимыл міндетті түрде такиткалық білімге және техникалық білікке, дене дайындығы жаттығу шеберлігіне, есте сақтау қабілеті және басқа да қабілеттерден құралуы қажет.
Волейболшылардың тактикалық қимылдары көрсетілген мынадай негізде жасалуы керек: партнерлердің ренжуінсіз; пассивті төтеп беруден, активті басқарушы қарсыласпен; жаттығу кезінде қарсыласпен. Осындай жағдайда біздің алған тақырыбымыз актуальды болып табылады.
Дипломдық жұмыстың мақсаты волейболшылардың тактикалық даярлығының жоғарылауына факторлар мен шарттарды қарастыру болып табылады.
Дипломдық жұмыстың негізі волейболшылардыңтактикалық шеберлігінің теоретикалық және практикалық аспекттерінің құрылымын бақылау.
Дипломдық жұмыстың нысаны жоғары оқу орындарында жаттығатын волейболшылар болып табылады.
Дипломдық жұмыстың міндеттері:
- волейболшылардың дене дайындығы және тактикалық даярлығының теоретикалық негізін зерттеу;
- волейболшылардың тактикалық даярлығының сараптамасын жасау;
- волейболшылардың тактикалық даярлығының әдіснамасын ғылыми зерттеу;
- шабуылдың негізгі функцияларын әспеттеу;
- шабуылдың техникалық және жүйелік негізіндегі сараптамасы;
- тактикалық даярлықтың негізгі міндеттерін зерттеу;
- спортшылардың тактикалық және ойын алаңындағы сараптамасы;
Дипломдық жұмыстың құрылымы. Дипломдық жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1 ВОЛЕЙБОЛШЫЛАРДЫҢДЕНЕ ДАЙЫНДЫҒЫЖӘНЕ ТАКТИКАЛЫҚ ДАЙЫНДЫҚТАРЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Спортшылардың дене дайындығы дайындықтары туралы түсінік
Дене дайындығы тәрбие теориясында арнайы дене дайындығы даярлық бар. Дене дайындығы даярлықтың ең бір ерекше қасиеті - аз күш жұмсау барысында дене қимылын бақылай отырып, өте үлкен нәтижеген қол жеткізу. Арнайы дене дайындығы даярлық спортты және мамандандырылған арнайы пәнге байланысты.
Көптеген әдебиеттерде дене дайындығы даярлықты көбінесе дене дайындығы қасиет, күш, шапшаңдық, ерік-жігерді мықты ұстау, қабілеттілік сияқты бірқатарын мысалға келтіреді. Оның басым бөлігі марфологиялық ерекшеліктермен анықталады; бүкіл организм және әртүрлі жүйке жүйелерімен қоса демалу жүйелері де іске қосылған [16, С. 26].
А.Д. Новиков спортшының дене дайындығы даярлығын дене дайындығы қасиет, қабілет, қажетті спорт білімі, дене дайындығы жетілуді, организмді шынықтырумен байланыстырады.
Н.А. Лупандина дене дайындығын даярлықты жалпы және арнайы деп екіге бөледі. Жалпы дене дайындығы шеңберінде білім мен дағдылар деңгейіндегі, соның ішінде жан-жақты оқыту дене дайындығы қабілеттерін білдіреді дейді. Сондай-ақ негізгі және аса маңызды немесе қозғалыстардың табиғи түрлерін қолданады. Арнайы дайындық шеңберінде таңдаған спорт ерекше сипаттамалары мен талаптарын қанағаттандыру үшін жеке қабілетін дамытуға түсініледі.
Н.Г. Озолин , Б.А. Ашмарин, дәл Н.А. Лупандина сияқты жалпы және арнайы деп екіге бөледі. Бірақ соңғысын тағы екеуге бөлуді ұсынады. Ол: негізін қалаушы, ал екіншісі негізгісі болады. Негізгінің мақсаты организмнің қозғалу механизмін одан әрі шынықтыру керек деп есептейді [23, С. 11].
Сонымен қатар Н.Г. ОзолинБірінші қадамда арнайы және жалпы дене дайындығы аралас болуы тиіс, ең жоғары дене жету үшін үш сатылы процесс жәнесол деңгейде жоғары арнайы сатысында пайда сақтап және жалпы дене шынықтыру және арнайы негізі болуы тиіс дейді [1, С. 13].
Дене дайындығының даярлығы және жаттығу ұғымдары тығыз байланысты және белгілі бір деңгейде денсаулық деңгейі өседі.
А.П. Карпман жүйелі оқыту процесінде олардың әлеуетін кеңейту, әр түрлі мүшелер мен жүйелердің функционалдық және морфологиялық қайта байланысты стресс организмнің біртіндеп бейімдеу болып табылады деп атап өтті. Жүйелі түрде дене шынықтыру және спорт процесінде организмде физиологиялық өзгерістер моториканы, дене қасиеттерін дамыту, техника және тактика сүйікті спорт шеберлігіне жетілдірумен қатар өтеді. Автор қайталанатын жаттығулар нәтижесінде спортшы денесінің дамып екі жай-күйін жарамдылығын анықтайды және ең тиімді бұлшық қызметіне міндеттеме ретінде сипаттайды [14, с 19].
Жалпы дене дайындығы жоғары деңгейін сипаттайтын негізгі ерекшелігі - күш, кем дегенде, шығындармен қысқа мерзімде үздік нәтижелерге қол жеткізуге, саналы, өз денесінің қозғалыстар басып, ұстап тұру қабілеті.
Жас спортшылардың дене дайындығың даярлығын З.И. Кузнецова екі көрсетікшке мінездеме береді:
1) дене техникасын басқару деңгейі;
2) қозғалу (дене дайындығы) қасиеттерін дамыту деңгейі.
Жас спортшылардың дене фитнес (қозғалтқыш) оқытушы-жаттықтырушы басшылығымен оқу процесі барысында оқыту нәтижесінде жүзеге асырылады.
Оқу үрдісін басқару және уақыт өзгеріс жасауға, әсіресе жаңадан, жас спортшылар автомобиль дайындығын бақылауға қажет [18, С. 7-9].
Волейбол функционалдық жоғары талаптар қояды. Кенеттен мен қозғалыстар, секіру, құлау және басқа да іс-шаралар тез кіреді. Осыған байланысты, волейбол ойыншы оның кейбір комбинациясы қабілеті және басқа да қасиеттерін секіру, орнында, бұлшық тарылуы жоғары жылдамдығын қозғалыс жылдамдығын лезде болуға тиіс. Техника және тактикалық өзара ойнап табысты игеру техникасын ықпал дене дайындығы қасиеттерін жүйелі дамыту. Балалық және жасөспірімдік айтқанда, дене шынықтыру негізінен жылдамдығы, маневр, жылдамдық-күш, жалпы төзімділік дамытуға бағытталған. Техника мен тактикаға және олардың жетілдіру дағдыларын біріктіру болған кезде жасөспірім жылы, дене шынықтыру техникасы мен тактикасын меңгеру жақсарту үшін негіз береді. Жасөспірім шақта көп көңіл арнайы күш даярлау және төзімділік төленеді. Денешынықтыру жақын қарым-қатынас бар, олардың арасындағы, жалпы және арнайы тұрады.
Спорт теориясы бойынша зерттеулер жалпы жан-жақты даярлау, жас спортшылардың дене дайындығы қасиеттерді қалыптастыру, олардың спорттық орындау өсуіне оң әсер етеді. Алайда, спорт өсу бар спорт өнімділікке жетуге оның үлесі біртіндеп азаяды. Дене шынықтыру байланысты зерттеулер, жоғарыда айтылғандай, әр түрлі спорт түрлері бойынша дене қасиеттерін қажетті жан-жақты дамыту болып табылады.Бірақ спорттық жабдықтармен нақты проблемаларын шешуде маңызды рөл атқарады.
Волейбол ойын қызметінде төменгі аяқ бұлшық жиырылғыш қабілетін жылдамдығы мен күші жағынан көрінеді маңызды сапа секіру болып табылады. Қолында және иық белдеуі динамикалық күш дамуымен байланысты қозғалыстар-баллистикалық таңқалдыру үшін мүмкіндігі. Секіруден дамыту - дене шынықтыру волейбол басты міндеттерінің бірі.
Спорттық турнир ұзақтығы және олардың табиғатпен байланысты, шу төзімді және сенімді өнімділігі спорттық жабдықтар үшін маңызды және бірнеше орындау, инсульт оқшаулау және шабуыл сотқа айналасында қозғалыс секіру байланысты арнайы төзімділік бар, құлайды және күшті соққы қозғалыстар predelno- . Қарқынды автомобиль көріністерін барлық
кешені дискретті төтенше жүктемелер тән жоғары психикалық стресс,
артындағы жүзеге асырылады.
Сенсомоторлық волейболдың маңызды қасиеті - сезінуге қабілеті және жұқа бұлшық саралау. Жүрек қызметінің сенсомоторном және сапалы көріністерінің негізгі қасиеттерінің бірі волейбол мақсатты дәлдігі болып табылады. Процессуалдық дәлдіктегі допты барлық әрекеттерде соққы шабуыл кезінде тежеу, іске жоғары және отталкивания орын, және соңғы таңдау сайтында дәл қозғалыстар көрсетілген: беру, инсульт, жемшөп, бұғаттау.
Назар қозғалатын объектінің мөлшері мен түрі, дәлдік тереңдігі, түйсіну мен тірек-қозғалыс буын сезімталдық саласындағы ТБА реакциялар: Бұл кешен мотор қабілеті волейбол нақты және тығыз психомоторлық түрлі көріністеріне байланысты болып табылады. Спорттық нәтижелерге қол жеткізу - Олардың барлығы жетекші факторы негізінен туындаған функционалдық жүйесінің құрылымдық қарым-қатынастар кіреді. (Мысалы, дене дайындығы стресс көп мөлшерде) арнайы емес жаттығулар арқылы функционалдық жүйесіне араласуына осы құрылымдық қарым-қатынастарды бұзатын және теріс спорт және волейбол техникалық нәтижелерге әсер етуі мүмкін. Осыған орай, (спорт өсуімен) бірте-бірте жалпы және арнайы дене шынықтыру үлесі соңғы пайдасына өзгертеді.[5, с.17]
Дене шынықтыру спортшы кезінде (негізгі биомеханикалық сипаттамалары) іріктеп-нысаналы тиіс, атап айтқанда, спорт, сондай-ақ жеке қозғалыстар ғана емес қозғалыстар техниканы жақсарту үшін олардың биомеханикалық құрылымында әр түрлі болып табылады. Волейболдан, мысалы, қозғалыс қуаты құнының диаметрально қарсы болып табылады: алға соққысы жарылғыш күш талап етеді; беру доп Майда саралау және бұлшық еттердің біртіндеп өсуімен жұпталған. Әлбетте, тіпті бір спорт күшіне жоғары сапалы дисплейлер дамытуға әр түрлі әдістемелік тәсіл қажет. Ұқсас үрдіс басқа да дене дайындығы қасиеттері мен психомоторлы волейбол қасиеттерін дамыту, онда сөзсіз болып табылады. Сондықтан, арнайы дене дайындығы айтқанда, ол белгілі бір спорт қозғалысының кейбір автомобиль сипаттамаларын әзірлеу бойынша дайындық жаттығулар қатысты тиісті болып табылады. Саралау қозғалысы әрең елеулі болуы мүмкін.
Шоктың дәлдігі-мақсатты және бірінші жағдайда лақтырып сипатына
жүзеге асыру, кідіріс тыныс алу бұлшық күш-арттырады, ал екінші, бұл құбылыс қатты проксимальді биомеханикалық тіректерін және оңтайлы жағдай жасау қажет. Жұмыс бірлігі (білек, қолмен) аяқ қимылымен басқарылады.Мамандандырылған волейболшылардыңдене дайындығы даярлығы спорт жаттығуының кезеңдік негізде жүргізіліп жатыр.
1.2 Волейболшылардың тактикалық дайындықтарының негіздері
В.А. Осколков, Л.И. Гуревич, Ю.Д. Железняка, Ю.М. Портнова және т.б көптеген авторлардың деректерін саралай келе, волейболшылардың технико-тактикалық дайындықтарын ойын барысында жетілдіру өте үлкен маңызға ие екенін байқадық. Ойын негізін техника, яғни допты команданың көп ұстауы, өз ықтиярына бағындыруы құрайды. Ойын күресін жақсы жүргізу, бір ойын ситуацисынан екінші ситуацияға оңай ауыса білуі, жақсы қорғаныс және нәтижелі жақсы шабуыл - бұл волейбол ойынынының сөлі. Ойын барысында техника және тактикасын басқара білуге үйрету оқу-жаттығу процесінің ажырамас бөлігі. [18, с.43]
Технико-тактикалық даярлық - бұл дене қозғалысы арқылы арнайы білікті шығармашылықпен игеру.
Техникалық және тактикалық оқу шартты түрде былай бөлуге болады: техникалық және тактикалық дағдыларды жетілдіруге қатысты бастапқы даярлау (оқыту әдістемесі қозғалыс) және оқыту. Сонымен қатар, ол техника мен техникалық біліктілігін арттыру менмеңгеру дене дайындығы қабілеттері волейболдан дамуы тиіс.
Ойын тактикасын барысында жеңіске жету үшін командада ақылға қонымды, келісілген іс-қимылды ойыншылар түсіну керек. Тактикалық құралдарын және бәсекелестік барысында туындайтын нақты проблемаларын қанағаттандыру үшін пайдаланылатын ойындардан, әдістерден тұрады. Жеке, топтық және командалық тактикалық іс-шараларға тарту үшін тактикалық маңызды орын. Бірінші команда ойын жүйелер мен тіркесімі екінші жорамал ойын жағдайлар, орналастыру, ойын әрекеті мен техникалық және тактикалық іс-шараларды орындау маңызды.
Ойын құралы допсыз ойыншы мен допқа ие ойыншының барлық іс-әрекеттерін, яғни, барлық әдістерін және олардың сорттары біріктіруге білдіреді. Ойынның тактикалық тәсілдері бірнеше ойыншылардың (тактикалық комбинациялары) келісілген әрекет немесе (ойын) бүкіл командаға шақырды. Әрбір ойын жүйесі сот және олардың арасындағы міндеттерді бөлу туралы ойыншылардың орналасуымен сипатталады. Тактикалық іс-әрекет тактикалық білім деңгейі, техникалық шеберлігі деңгейіне, дене қабілеттерін, және күшті ерік-жігерсіз көріністеріне сәйкес құрылуы тиіс.
Ойын жағдайлары (болжау, сайтта жүргізу, сайт таңдау, белсенді, ойынның қарқыны, және т.б.) тактикасы доп жоқ жеке және топтық тактикалық іс-әрекеттерін қамтиды.
Психологиялық аспектіде Тактикалық іс-нақты ақпаратты қабылдау, оны сақтау және өңдеумен байланысты күрделі ассоциативті процестерді себеп болды. Тактикалық іс-шаралар айтарлықтай рөлін тиімді бейнебетте ми (тітіркену болжамдық күтулерінің) озық қызметіне тиесілі. Болжау бәсекеге қабілетті жағдайлар - тактикалық іс-шаралар волейбол ойынының негізгі көрсеткіші. Құбылмалы ортада бәсекелестік кезінде тактикалық әдістерін тиімділігі ғана емес, озық дағдыларын қалыптастыруына байланысты. Ол сондай-ақ сайт іріктеу немесе уақтылы қарсы әрекет ретінде белгілі уақтылы және дәл алдын ала қадамдар спортшы қабілетіне байланысты болады. Мұндай
іс оқиғаларды болжауға адамның қабілетіне негізделген қозғалысын
бақылауға мидың қабілеттілігі жететіндігін көрсетеді.
Жетекші психофизиология тұрғысынан, алдын ала іс-шаралар, оның пайда болуына сенсомоторлық актіге, ынталандыру пайда дамушы болып, сонымен қатар мидың қызметіне ғана байланысты емес. Бұл жағдайда ми, барлық перифериялық ететін басқару және қоршаған ортаға жатқан өзгерістер туралы құрылғы үздіксіз қабылдауға кіріс ақпаратты орталық бола отырып, осы
ақпаратты өңдейді және қажетті іс-шараларды жеке байланыстырушы, ол тиісті серпін жұмыс органдарына жібереді. Сондықтан біз бұл мақсатты тактикалық іс-шаралар волейбол күтпеген тітіркендіргіштерге реакциялар болжау болып табылады деп санауға болады. Атап айтқанда, допты алдын-ала немесе сайтына дәл таңдау сыртқы тітіркендіргіштерге алынған жедел ақпаратты қабылдау және өңдеу нәтижесінде мүмкін болды, және тактикалық спорттық іс-барысында жинақталған жадында белгілі бір бөлшектер.
Практикада доп жылдамдығы ең жылдам спортшылар қажетті қозғалыстар орындау үшін жеткілікті болып табылады және жағдайлар бірнеше рет адамдардың қозғалыс жылдамдығы бар. Мұндай жағдайларда, ойыншыларға көмектесетін қажетті орынға өту үшін бәсекелестермен және алдын ала іс-әрекеттерін болжап мүмкіндіктерр болып келеді. Бұл көру кенеттен адам миының физиологиялық қасиеттеріне байланысты ойын тәжірибесін дамушы көрінді.
Мидың тұрақты ақпарат қабылдау және байқалады құбылыстардың бағалау жағдайында олардың тактикалық жоспарын анықтау және жоғары ұстануға өз серіктестерімен немесе бәсекелестер қозғалыс мүмкіндігі бар. Сайып келгенде, бұл нақты тактикалық жағдайларды алынған жаңа тітіркендіргіштерге байланысты әр түрлі жағдайларда сақтау арқылы жүзеге асырылады. Біз оқыту процесінде дене дайындығы қасиеттерін дамыту мүмкіндігі туралы айтып отырмыз Осылайша, егер спортшылар мен бәсекеге қабілетті жағдайды болжап тактикалық қабілеті мен жаудың іс-әрекеттерін тәрбиелеу мүмкін фактісі бар.
Сенсомоторлы-тактикалық іс-шаралар үш негізгі кезеңнен тұрады:
-бәсекеге қабілетті жағдайды қабылдау және талдау;
-тактикалық арнайы міндеттерді ойша шешу;
- тактикалық міндеттерді дене қозғалысы арқылы шешудвигательного решения тактической задачи.
Бұл фактілер тактикалық міндеттерді шешу және өзара бар жолдарының
дәйекті саны болып табылады. Қабылдау сапасы көңіл мен шоғырлану тұрақты анықталады.
Ойын барысында бәсекеге қабілетті жағдайды талдау және бағалау сапасын психикалық ассоциативті процестерді ағынның техникалық сараптама мен жылдамдығына байланысты қоюға болады. Элективті сәулелендіру арқылы жүзеге асырылады. Психикалық шешім тактикалық міндеттері, жаңа деректер салыстыру негізінде ұтымды шешім таңдауға және қауымдастық қыртысты процестер арқылы оларды салыстыру болып табылады. Бұл жағдайда, мәселенің табысты шешу үшін, оны шешу үшін ең үздік жол тауып, бәсекеге қабілетті жағдайды қабылдау және талдау негізінде қысқа мерзімде тактикалық болуы тиіс. Волейбол ойыншы әрқашан тактикасын қолданыстағы арсеналдан көмегімен жасауға болады ең қолайлы шешімдер бәсекеге қабілетті жағдайды таңдау үшін тырысуымыз керек. Ең қиын бөлігі - қысқа кезеңдерде дұрыс шешім қабылдау.
Спортшы қарсыласқа жауап қайтаруға қарағанда алдына қойып, міндеттелген тапсырмаларды шешу әлдеқайда көп уақытты талап етеді. Дегенмен тәжірибе жинақтаған сайын дене қозғалысы жылдамдап, тактикалық мәселелерді шешудегі уақыт аралығы әлдеқайда қысқарады.
Қозғалыс уақытындағы әрекеттің нәтижелігі кері байланыс арқылы білініп отырады. Егер тапсырма дұрыс шешілсе, онда болашақ ойындардарда волейболшыт осы қадамды дұрыс деп тауып, қайтадан қолдануға тырысады. Ал тактикалық тапсырма шешуде нәтиже керісінше болса, онда ойыншы әрекетіне түзету енгізетін болады.
Волейболда топтық құрылыммен тактикалық әрекеттерге барғанда лидер арқылы координация жасау немесе бір-бірімен ұғынысу арқылы әрекет ету таңадалып алынады. Бірақ тактикалық мәселелерді шешу барысында көптеген басқарылатын және басқарыла бермейтін ситуациялар болып тұрады. Мұндай ситуация көбінесе қарсыластардың әрекеттерінен орын алып жатады. Шабуыл
және қорғану кезінде көптеген тәсілдер қолданылып, шабуыл және
қорғану жүйелері бір жолға салынады.
1.3 Волейболшылардың тактикалық дайындықтарының әдіснамасы
Волейбол ойыны волейболшылардың қолданбалы басқарылуына көп басымдық беріп, талап қойылады. Бұл қарсыластың қорғалмаған аумағына допты ендіріп жіберуге бағытталған іс-шаралар жоғары жылдамдықпен байланысты.Бұл жағдайдағы мақсат допендіру кезінде штрих саны шектеледі және олардың әрқайсысы техникалық жағынан рұқсат етіледі. Сонымен қатар, әсер шабуылшы кезінде доп жылдамдығы 110 км сағ жетеді. Сондықтан, волейбол күрделі реакциялардың механизмі арқылы өтеді.Барлық іс-шаралар таңдау және үлкен жылдамдықпен ғана емес, сонымен қатар дәлдік бойынша да сипатталады.
Тактикалық оқу кезінде волейбол ойыншысы ойынның мазмұнын біледі, ондағы көрініс өз жұмыс процестеріне тікелей байланысты болып табылады. Компоненттер (факторлар) конкурстық қызмет үшін дайын волейбол сияқты спорт қызметін реттейтін психологиялық процестер қабылданатын болады. Сондықтан волейболдың көрініс жеке психикалық функцияларды сипаттайтын қажеттілігі бар.[21, с.74]
Бұл функция бірнеше деңгейде бөлуге болады. Олардың бірінші қозғалтқыш іс-шаралар тақырыбы реттеу көрнекі имиджін қалыптастыру байланысты бастауыш protseptivnyh іс-шаралар осы психо-физиологиялық деңгейі болып табылады. Волейболдан кешенді реакция уақыты бірдей уақытта және жоғары құндылықтар сипатталады фитнес жағдайына байланысты үлкен вариация бар. Фитнес жағдайы күрт жауап уақытын қысқартады және дәлдігін арттырады, сондай-ақ, ең бастысы, реакция тұрақты болып ғана емес. Бұл факт маңызды.
Көптеген зерттеулер саны қабылдаудың жылдамдығы мен дәлдігін спортшылардың біліктілік деңгейі мен бәсекеге дайындығы дәрежесі ретінде сипаттауға болады. Алайда, сигнал арасындағы және тез ажырату үшін жеткіліксіз. Ол бір немесе өзге де техниканы жүзеге асыру үшін іс-шаралар мотор оң жіп таңдау маңызды болып табылады. Волейболдан айлаларды орындау дағдыларын қалыптастыруға негізгі қозғалыстар қабылдау ерекше рөл атқарады. Бұл волейболдан табысты волейболдан мотор іс-шаралар, кеңістіктік уақыттық және динамикалық параметрлерін саралау ішінде тоқудың көрнекі-мотор үйлестіру ерекше рөл атқарады, атап өтеді. Мамандандырылған қабылдау волейбол дамыту және жетілдіру үшін волейбол қоңыраулар ерекшелігі бар.
Техникалық және тактикалық іс-шараларды орындау кезінде маңызы зор мамандандырылған және спортты жаттығу кезінде бұлшық-еттері тамаша саралана түседі.
Жоғары сезімталдық оқыту үрдісінде қол жеткізген және әр түрлі анализатор жүйелерінің спорт жаттығулар сипаты барабар экспозиция жатыр.
Ол оқыту процесінде жүрек қызметін қамтамасыз етіп, тікелей анализатор сезімталдығы арттырады деп көрсетілген.
Эксперименттік зерттеулерінде саралау параметрлері қозғалыс байланыстырғыш заттар ойыншылардың бар екенін көрсету.
Әдістер қабылдау волейбол орындау неғұрлым жіңішке саралау септігін тигізеді, ол фазалық қозғау және жүйке импульсінің қысқарту азайып кезде нейро-қозғалыс аппараты функционалдық мәртебесі туралы жаттығулар әр түрлі қарқынды әсер зерттеу, бұл жаттығулар әсерінен волейболдан тапты.
Тірек-сезімталдық қозғалыстың сәйкесінше болмауы әдетте дене жаттығуларының іс-шаралар қалыптастыру және жетілдіру процесінде дұрыс істемей, спорт жаттығулардың бұрыс жүргені негізгі себебі болып саналады. Тактикалық іс-шаралар шешім қабылдау жиналған схемалары мен бас тарту. Ойынның бұл функциясы қазірдің өзінде негізгі ретінде белгіленген бері, біз емес таптаурын мінез-құлық акт сипаттағы шығармашылық ойыншылардың көрінісі болып табылады деп тануы мүмкін.
Ойын волейбол ойыншы табысқа үшін ойын жеке және ұжымдық тактикасына иелік ете білу керек. Тактикасын астында ұлы тиімділігі мен күштердің кем дегенде шығындармен, олардың техникалық арсеналын пайдаланатын жеке ойыншылардың қызметіне сілтеме ойын қызметінің кейбір тактикалық міндеттерді шешуде табысқа. Жеке тактика ойыншы деңгейі, оның техникалық шеберлігі байланысты. A. Родионов қабілеттері мен қолжетімділігін дамыту, ең алдымен, зияткерлік және қосады сенсорлық мотор сипаттағы индикаторлармен анықталады.
Жеке тактикалық оқу волейбол ойнатқышына түпкілікті нәтижеге қол жеткізу үшін бірлескен іс-шараларды -. матч табысты нәтижесі керемет болуы үшін көптеген әрекеттерді жүзеге асыруға қабілетті болуы тиіс.
Топтық (бірлескен) стратегиясын ойын барысында нақты тапсырманы орындауға бірнеше ойыншылардың өзара іс-қимыл негізінде және дәл серіктес іс-әрекеттерін болжау қажеттілігіне негізделген.
Волейболдың тактикасы арқылы барлық тәсілдері мен әдістерін қамтиды. Ерекше назар тактикалық операциялар командалардың ең әсер алып, осындай тәсілдері мен әдістерін қолдану үшін әрбір спортшының қабілеті төленеді.
Волейбол ойнауға үйрену процесінде мамандандырылған автокөлік дағдыларын меңгеру кезінде жаттығу, оқыту, арнайы қорғасын-жылы жеке, топтық және команда, сондай-ақ ойын және бәсекелестікті оқыту қолданылады.
Алты ойыншылардың қатысуымен тактикалық іс-әрекеттерін, әсіресе, күрделі оқыту кезінде бастапқыда ойнатқыштары немесе команда қарсы белсенді оппозициялық топ жоқ тактикалық комбинацияларды жетілдіру ұсынылады. Содан кейін жаттығулар ойыншылардың бұғаттау жоқ енжар қарсылық кіреді. Осыдан кейін, арнайы жаттығулар қарсылық блоктау ойыншылары және шабуыл ұйымдастыру блогында сәйкес жүзеге асырылады кіреді. Бұл шабуылшылар тек жетілдіру құрамаларынан соңғы сатысында қосылған көрінеді. Мұндай қосылу кейін, біздің ойымызша, ойыншылардың даму бағдар, іс-әрекет ұтымды таңдау ықпал емес және тактикалық дағдыларды қолайсыз таптаурын қалыптастыру процесін құрайды. Дегенмен, барлық сұрақтар даярлау және жетілдіру және тиісті теориялық және практикалық зерттеу алған жоқ. Бұл бастауыш білім беру, әсіресе техникасы.
Әзірге, қозғалыстар әдістемесін меңгеру ойнауға үйреніп бастау үшін ұсынылатын жеңілдіктер, және зерттеу тактикасын саны одан кейінгі кезеңдеәдістемесін меңгеруден кейін жатады.
Сонымен қатар, жедел ойлау қабілетін дамыту байланысты оқыту қозғалыстар, волейбол ойыншы бірден жоспар өз іс-әрекеттерімен және осы жағдайды тиісті шешімдер жүргізу таңдау, сіздің ақыл жағдайды түзетуге мүмкіндік бермейді. Заттарды Осылайша, адам сана процесінде негізгі мәні, объектілер мен құбылыстардың арасындағы байланыстарды және қарым-қатынас заңдылықтары. Шын мәнінде, волейбол іс-шаралар, әдетте, бір іс-әрекет қақтығыс жағдайды алып, тек оны өзгертуге және қайта әкеп соқпайтын жағдай кезінде уақыт лимиті, үздіксіз өзгеру жағдайында өткізіледі жаңа көтереді. Демек, толық қысқа жағдайды үздіксіз өзгеруі атмосферада сипатталады волейбол, ойыншылардың мінез-құлқын анықтайды. Кез келген іс-әрекет жағдайды талдау нәтижесі болып табылады және шешім қабылдайды. Және де бұл жағдайда қозғалыс ой бөлу, атап айтқанда, қолайсыз болып табылады. Ол сынамалар мен қателер арқылы үйренеді тигізіп, волейбол өз оларды пайдалану және басқару оқытылды емес, техниканың мағынасы эрозиясы әкеледі.
Осылайша, ойын тактикасын меңгеру бәсеңдемейтін, сондай-ақ ойын аз пайдалану дағдысын құрайды. Жақсы оқыту әдістері тактикалық іс-әрекеттерін волейбол жеңісі табандылықпен талап етіледі.
Жоғарыда келтірілген бөлімді қорытындылай келе, біз тактикалық ойын қарсыластық екі теория мен тәжірибені ұштастырудың ойын іс-ең күрделі құрамдас бөлігі болып табылады деп айтуға болады. Тактикалық біріншілігі спорттық жарыста жеңіске жету үшін шешуші рөл ретінде әрекет етеді. Оның негізгі операциялық ойлауы спортшылардың нақты нысандарын құрайды.
1.3.1 Волейболшылардың технико-тактикалық дайындықтарының психологиялық әдістері
Команда мен бір-бірлеген ойыншылардың жетістігі жалпы алғанда спортшының ішкі детерминанттық іс-әрекетіне байланысты: ойын барысындағы оның тұлғалық ерекшеліктері, сезімі, қабылдауы, дайындық деңгейі мен ойына тікелей байланысты.Сыртқы факторлар (тамп, ақпарат мөлшері т.б) ойыншыларға ішкі детерминант арқылы беріледі. Ал ойын әрекеті ішкі және сыртқы процестердің үйлесімі ретінде жұмыс атқарады [11, С. 45].
Кейінгі уақыттары сыртқы эффект беретін мәселені көбінесе ішкі құбылыстарын зерттеуг мән беріп жүр. Л.Н. Леонтьев субъект пен объект арасындағы қарым-қатынас нәтижелі болуы үшін адамның психикасын қосу керек деп есептейді. Психикалық процестердің ролі, олар шындық туралы ойлану үдерісі, сондай-қызметін реттеу жағдайы оған жеткілікті мүмкіндік береді екен. Осы орайда, психика реттеуші ретінде қызмет етеді.Ол үшін адам қызметі мен ойды оқшаулау мүмкін емес [38, С. 36].
Әрекет ретінде конкурс спортшылардың психикасына арналған арнайы талаптар бар. Ғылыми-зерттеу (спорттық ойындарды қоса алғанда) спорт бірқатар жақсы нәтижелерге қол жеткізу үшін көрсетті психологиялық процестер спортшы шешуші деңгейі болып табылады. Өз кезегінде, сабақтар белгілі бір спорт нақты өмірлік жағдайларда қызметіне неғұрлым тиімді жауап беретін мүмкіндіктердің нақты дамуына ықпал етеді. Кейбір авторлар спортшының жеке сипаттамалары спорт, бірақ ойын жүзеге функцияларды сонша байланысты емес деп санайды; Мұнда ойын белгілі бір функцияларын танытқаны үшін ойыншылардың кейбір жеке сипаттамаларын болуын талап етеді [11, 17, 38].
Тұтастай алғанда ойында тактикалық іс-шаралар табысты орындау спортшы дайындық деңгейі анықталады. Ойынның тактикалық операциялар жетекші факторы оның психодене дайындығы әрекеті болып табылады.
Командалық спорт түрлері спортшылардың ең маңызды элементі тактикалық ойлау проблемасы болып табылады. Бұл жақсы шешім қабылдауға тез және дұрыс қоршаған ортаны шарлау үшін ойнатқыштың қабілетін, конкурсқа барысында процесі туралы ақпаратты қамтиды. Ол тактикалық ойлау ойыншылардың қарсыласынан адамдармен олардың іс-әрекеттерін салыстыру мүмкін болып, осы талдау нәтижелері, өз кезегінде, тактикалық міндеттерді шешу үшін оқыту тікелей спортшы қабілетін дамыту оқыту процесіне мүмкіндік береді, бұл тактикалық іс-шаралар болжау негізі болып табылады, деп атап өтті болуы мүмкін. термин проблемасын шешу үшін қызмет іріктеу үлгілерінің белгілі бір ретпен ретінде проблема жағдайды тиімді мінез-құлық жатады [13, С. 128].
Дер кезінде және дұрыс тактикалық шешімдер қабылдау - ойын құрылыстардың біліміне, сондай-ақ шешім қабылдау механизмі айтарлықтай әсер көрсетеді адам волейбол психо-физиологиялық сипаттамаларын бойынша ғана тәуелді емес. Жылдам және дұрыс тактикалық шешімдер туа біткен және жүре, сондықтан екі стажер мүмкіндігін қамтамасыз етеді. Бірнеше авторлар атап өткендей, спорт тактикалық іс-шаралар тиімділігін болжау қабілеті, жылжымалы нысанның реакция дәлдігі, жүйке процестерінің ұтқырлық таңдау шешімі қабылдау, назар, жады, тактикалық ойлау, жылдамдығы мен дәлдігін негізінен тәуелді [13, 19, 31].
Волейболдан техникалық және тактикалық іс-шаралар табысты негізінен ойында әрекеттерді орындау үшін, олардың саналарын бағыттау қабілеті дамуының жоғары деңгейімен анықталады. Волейбол ойын доп жоғары жылдамдықпен, ойыншылардың тез қозғалысы, ойын жағдайлардың тез және кенет өзгеріс сипатталады. Барлық осы көлемі, қарқындылығы жоғары талаптар қоятынына назар ауған.
Қазіргі кеңінен бір деректер қабылдау және іріктеу факторы ретінде назарына көзқарас тарады. Құбылыстар оның мазмұнына қатысты кез келген психикалық процестің назарын қозғалысына байланысты және оның жылдамдығы мен бағытын айқындайды. Назар көрсеткіштері жұмыс факторын мен шарттарын ақтауға, спортшылар мен батыл эмоциялық стресс шеберлігі байланысты.
Спорттық ойындар барлық ойыншылар сыртқы тітіркендіргіштерге жауап туындайды. Демек, іс-шаралар көрнекі келбетін сын болып табылады. Ойншыларды шоғырландыруға, қазіргі жағдайды көруге және тез жағдайларда бағдар қабілеті - волейболдың ең маңызды сапасы. Қабылдау дәлдігі мен жылдамдығын қарағанда, визуалды-мотор бағалау, техникалық және тактикалық дағдыларды дамыту деңгейі, білім мен тәжірибе ой процестерінің сапасы, ден мөлшеріне байланысты. жауап жылдамдығы мен нақтылығы қабылдайсың ақпарат кондиционер, қабылдау және өңдеудің волейбол; Демек, осындай дағдыларды құрылыс маңыздылығы. Жоғары реакция жылдамдығы таңдау іс-әрекеттерін бағалау дейін дайындық іс-шаралар қарсыласы туралы спортшының реакция арқылы қол жеткізіледі деп атап өтті. Сонымен қатар волейбол дағдыларын сәйкестендірілетін ақпаратты қабылдау және өңдеу [18, С. 265].
Стандартты жағдайларда адам қызметіне тән ерекшеліктерінің бірі белгілі бір жауап бағалау және іріктеу жылдамдығын келтіргені үшін сенсомоторлы жауап кіреді. Сенсомоторлы жауап кезінде спорт уақытының мөлшері мен спортшы біліктілігіне байланысты екенін атап өтті [11, С. 138].
Волейболдан жылы тактикалық шешімдердің тиімділігі реакция жылдамдығы, сонымен қатар ойын жағдайлардың, яғни дамуын алдын ала болжап, қабілетіне ғана емес, байланысты, ықтималдық болжау түскен. Бұл спорт жүйесі көзқарас пен күрес әдістерін шығармашылық шешім талап ететін іс-вариация кең өзгермелілігі фонында уақыт жетіспеушілігі кездесетін зияткерлік процестерді кеңейтеді деп атап өтті. Қорғаныс іс-әрекеттері негізінде Сонымен қатар, алда белгілі бір кеңістік-уақыт әрекет қабілеті ретінде күту болып табылады [20, С. 217].
Волейболдың қызметін табысты ететін маңызды аспектісі оның қарқынды
ырғақты құрылым болып табылады. Бірнеше зерттеулер бұл сапалы екенін көрсетті.Тұлғаның және шапшаңдық сипаттамаларын айқындайтын бір қарапайым қозғалтқыш және мінез-құлықтық жауап, сондай-ақ зияткерлік мәселелерді шешуге, қарқыны мен көңіл қарқыны өнімді жұмыс істеуін және әрекет ауысу ретінде көрсетіледі. Сонымен қатар, ол термині тұлға жеке және тұтастай алғанда, ұжымдық деп түсінген жөн, деп атап өтті[22, С. 147].
1.3.2. Шабуыл техникасының негіздері
Шабуыл техникасы - бұл спортшының ойын кезіндегі мақсатты түрде, белгілі бір эффектке қол жеткізуге арналған әрекеті.
Волейбол техникасы - бұл ойын барысында нақты техникалық міндеттерді орындап, шешу арқылы жасалатын қадамдары. Жаттығу барысында спорт техникасын меңгеру төмендегі схема бойынша жасалады. Назар аударыңыз:
1)спортшыда қозалыс әрекеті жайлы мәліметтер пайда болады;
2)практикалық жаттығулар жасалады;
3)жаттығуды бірнеше мәрте қайталау барысында спортшы бойынша білік пада болып, кейін ол қабілетке айналады.
Техниканы үйрету барысында спортшыларды дене дайындығы және психологиялық даярлықтарының деңгейін анықтап отыру қажет. Педагогикалық тұрғыдан қарағандағы басты мәселе - қозғалыс қабылеті болуы керек.
Спорттық техниканың негізгі әдіснамасы төмендегілер болып табылады:
1.Түсініру және көрсету әдісі.
2.Жалпы және жеке жаттығулар әдісі.
3.Идеомоторлық әдіс (жаттығуды ойша жасау).
4.Жасалған қозғалыс сарапталық әдісі.
5.Техникалық құрал пайдалану әдісі.
6.Тез ақпарат алмасу әдісі.
Волейбол, соның ішінде әрбір спорт, ең озық технологияларды стандартты
бар. Бұл (негіз ретінде) үлгі мен студенттерді үйрету болып табылады.
Теориясы мен практикасы волейбол ойын техникасының белгілі бір жіктелуі бір-бірімен өзара іс-қимыл бөлімнен тұратынын көрсетеді.
Мақсатты түрде ойын барысы шабуыл техникасы мен қорғаныс техникасынан тұрады.
Шабуыл техникасы мендопты иелену жылжуы техниканы (қозғалыстар бағанасы мен әртүрлілігі) және жабдықтарды (жабдықтау, беру шабуылшы тиіп шабуыл) қамтиды.
Стойка - техникалық әдісті жасау барысындағы әр ойыншының өз орынан табылып, орын ауыстыру үшін даяр болуы. Стойка түрлері: тұрғылықты және тұрғылықсыз.Алдағы әрекетке байланысты ойыншы белгілі бір қызмет үшін ұтымды бір сөрені орындайды. Екінші артта алдында бір фут, дене сәл иілген алға, шынтақ бүгілген білек, талия деңгейде қолынан пальмалар, аяқтарын қамтамасыз ету сипатталады.
Орын ауыстыру - техникалық әдістерді орындау үшін орын таңдау. Орын ауыстыру түрлері: қадам (әдетті, алға, артқа, жан жаққа), Секіру (серіппелі бір немесе екі аяқпен, жүгіріп келіп, бір орыннан, денені қозып немесе қозғалыссыз), жүгіру (әдетті, алға, артқа, жан жаққа); ілбу, құлау, еңкею және т.б.
Қозғалыстардың барлық түрлері есебінен толық тізе буын және шапалақ жасауды қамтиды.Қару болмаған аяғы түзеткіш қол олардың орындалу тегістік пен жұмсақтықты біріктіреді.
Шабуыл соққысы (ШС) - тактиканың техникалық әдісі шабуылшының тордың арғы жағындағы қарсыластың қолынан басқа жаққа қарай соғуы. Мұның екі әдісі мен бірнеше түрлері бар.
Тура шабуыл соққысы. Тұрған орын пас беру кезіндегі орынға сәйкес. Дайындық фазасы жүгіріс, секіріс және қол серпу болып табылады.Жүгіру секіріп келіп, горизонтты соққы жасау үшін ең қолайлы сәт тудыру үшін керек.
Жүгірудің ұзындығы 2-4 метр. Бірінші қадам салыстырмалы түрде кіші,
қозғалыс жылдамдығы орташа.
Ол жүгіру бағытының анықтау үшін аса қажет. Екінші қадам жүгіру бағытын басқару үшін арналған. Қадам ұзындығы үлкейген, оны орындау үшін уақыт аз кетіп, жылдамдық ұлғая түседі. Үшінші қадам кезінде жанама секірісті горизанталды жылдамдық шешеді.
Ортақ ауырлық орталығы айтарлықтай жылдамдықтан кейін, әрі қарай өсуі төмендейді. Соңғы қадам әдетте аяғы (әдетте оң) созылып төмен тапсырады және өкше тиіп, аяқ жерден көтеріліп жүзеге асырылады. Оң аяғының осындай қатаң тұжырымы құлыптау әсері бар.
Соңғы қадамға ойыншы басқа аяғы қолдау үшін итеріп және қысқа уақыт өткеннен кейін ол оңға алады. Сонымен қатар, қатты қыстыққан қадам жұмылады. Бірінші кезекте серпілген қозғалысы тапсыруға бастайтын кезде жоғары - төмен -алдыға - артқа болады.
Бұлсерпілген қол соққы жасауды қамтиды.Кенеттен щетка оның басына табыстады сәтте қолына тоқтату аяқталады. Аяғы ауырлық жалпы орталық ойыншы қолдау артында болса, кейінірек қозғалыс отталкивание қамтиды.
Соққы жасау арасы жоғарыға секіру биіктігіне тікелей байланысты. Қолынан ұшу соңында тізе иілу шамасы байланысты. Алайда, бұл соққы бұрышы 90° кем болмауы тиіс. Ұшуға фазалық - оның тірегі бөліп дене қозғалыс ойыншы дейін алады және аз алға бастап. Бұл көлденең дрейф деп аталады қарсы күрес үшін жоғарғы орган кері итеру тірегі бастап бөліну уақытта болуы тиіс.
Белгілі бір дәрежеде бұл қозғалыс ауырлық ортақ орталығының айналасында дене салмағын таратады және белгілі бір Момент жасайды, күшіне көлденең компонент қарама-қарсы бағытта бағытталған.
Бұл соққы категориясының траекториясын ұзақтығын азайтуға көмектеседі. Ұшумен қатар, оң жақ свинга құрайды - бұрын. Осылайша, дайындық кезеңінде қару-жарақ қозғалысы жолы жеделдету шок массасын арттыру, қызған үзілуге күш, бір маховика тұрады. Бағытын өзгерту кезінде осы екі бөлшектер шамалы үзіліс бөлінген. Білек тәркіленді кезде оның басы, қылқалам жаю пальма дейін.
Шынтақты көтеру биіктігі жеке ойыншылардың физиологиясына байланысты өзгереді, бірақ кез келген жағдайда иық түйісті шынтақ осі қарағанда жоғары болуы тиіс. Жиі ойыншылар деп аталатын пияз ұстанымын алады - кеуде және бел жылы майыстырмаңыз, тізе бүгілген аяқтарын, қысқарттық. Сол жақ белсенді қызған қозғалысы тартылған, ол жағына қойылады, Созылған ірі бұлшық нәтижесіндеболады.
Соңғы соққы кезіндегі қозғалысы алға шығарып және оның оң иық көтеру, тік ось айналасында органның айналу басталады. Бұл қозғалыс кейінірек пайдалануға басқа жағынан бастапқы жылдамдығы болып табылады. Оның шынтағын туралап және кішкентай шабуылшыны дейін ілестірген, бұл шар соққы жеткілікті биіктігін көрсетеді. Бүйір қозғалысы - жоғарыдан жұмсарту күйінде доп қолданылады. Бұл жағдайда, иық одан әрі алға асырылады, допты қолын озық болып табылады.
Содан кейін иықты көтеріп барып, алға серпілген күйі төмен қарай ағылып түседі. Қолдың жылдамдығы соққы уақытында салыстырмалы түрде қатты болуы үшін барған сайын қаттылана түседі. Соққыны жасаған соң ойыншы жерге аяғын амортизация болуы үшін міндетті түрде бүгіп түсуі керек.
1.3.3Шабуылдың тактикалық жүйесі
Ойынның тактикалық жүйесі алаңдағы команда ойыншыларының
орналасуына тікелей байланысты. Техникалық құралдарды олардың қалай қолдануында.
Әр шабуылдық жүйе көптеген тактикалық комбинациядан құралған. Олардың барлығы допты алу-беру арқылы шабуылшының соңғы соққысымен аяқталатын комбинациямен жалғасады.
Екі шабуылшының екінші соққы жасаудағы жүйесі
Бұл жүйе командада бір немесе екі шабуылда жақсы ойнай алмайтын ойыншы болғанда қолданылады. Осылайша, байланыстырушы ойыншының 2, 3 және 4 зонада тұратын және барлық тактикалық комбинацияларды ойната білетін волейболшыт болғанда іске асырылады.
Екі шабуылшы шабуыл ойын жүйесі бар шектеулі тактикалық комбинациялар болып көрінетіндігі қарапайымдылығына қарамастан, тиісті жағдайларда, атап айтқанда бағдарламаларды түрлі, көбінесе кем емес тиімді басқаларға қарағанда бұл жүйе шабуылдар.
Төменде екі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1 ВОЛЕЙБОЛШЫЛАРДЫҢ ДЕНЕ ДАЙЫНДЫҒЫ ЖӘНЕ
ТАКТИКАЛЫҚ ДАЙЫНДЫҚТАРЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ... ... ... ... 6
1.1 Спортшылардың дене дайындығы дайындықтары туралы түсінік ... ... ... ... ..6
1.2 Волейболшылардың тактикалық дайындықтарының негіздері ... ... ... ... ... ..10
1.3 Волейболшылардың тактикалық дайындықтарының әдіснамасы ... ... ...14
1.3.1 Волейболшылардың технико-тактикалық
дайындықтарының психологиялық әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
1.3.2. Шабуыл техникасының негіздері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..21
1.3.3 Шабуылдың тактикалық жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24
2 ЗЕРТТЕУДІҢ ӘДІСІ ЖӘНЕ ҰЙЫМДАСУЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ...29
2.1 Зерттеу әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...29
2.2 Зерттеулерді ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..41
3 ВОЛЕЙБОЛШЫЛАРДЫҢ ТАКТИКАЛЫҚ ДАЙЫНДЫҚТАРЫНЫҢ
ӨСУ ШАРТЫ МЕН ФАКТОРЛАРЫ ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..45
3.1 Тактикалық даярлықтың негізгі міндеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... .45
3.2 Спортшылардың ойын барысындағы тактикалық ой-өрісі ... ... ... ... ... ... ... ..48
3.3 Волейболшыларды тактикалық шабуылда жеке ойлау әдіснамасын
оқыту ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...51
3.4 Тәсілдерді, элементтерді, тактика нұсқаларын іс жүзінде
пайдалануды үйрету ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5 7
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 65
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... 67
КІРІСПЕ
Волейбол әлемнің көптеген елдерінде ең танымал және сүйікті ойындарының бірі. Бұл ойын көпсайыс дене дайындығы дамыту болып табылады.
Соңғы жылдары, ішкі және халықаралық ареналарда волейболдан жарыс шиеленісе түсті. Көптеген командалар үлкен техникалық және тактикалық әдістерін арсенал чемпионаты үшін күресуге дайын. Қазіргі заманғы волейбол органының функционалдық жағдайы бойынша жоғары талаптар, ойыншылардың дене дайындығы және психологиялық қасиеттерді орналастырады. Бұл ойында мұндай қозғалыс жылдамдығын, үйлестіру қабілеттерін, сондай-ақ ең басты қасиеті - ойлау қабілеті, күш, секіру өте қажет.
Қазіргі заманауи спорттың ерекшелігі командалар дайындығының өте жоғары деңгейде болуы. Нәтижелер көресткішінің тым жоғарылығы спорттағы бәсекелестікті арттыру, жылдам және дұрыс тиісті шешім қабылдауға бару және одан кейін оларды тиімді енгізу күрес жүзеге асыру болып табылады. Спорт деңгейінің жоғарылау нәтижесінде спортшылардың тактикалық шеберлігі аса маңызды орынға ие болады.
Тактикалық даярлық - бұл волейболшылардың ресми, бақылау, оқыту, ойындық жарыстардағы арнайы тактикалық жаттығу нәтижесінде пайда болатын машық.
Ойыншының тактикалық машығын бақылау барысында, волейболшытің тактикалық шеберлігі ойын барысында пайда болатынын айта кеткен жөн. Сонымен қатар, жеңіске жету жолында команда мен ойыншының такиткалық тұрғыда ойлау шеберлігі де көп маңыз береді.
Тактикалық шеберлігі жақсы дамыған спортшылар даярлығы салыстырмалы түрде төмен ойыншыларға қарағанда мүмкіндіктерін өте жақсы пайдалана алады. Сондықтан тактикалық шеберліктің өз деңгейінде жетіспеушілігі спорт жарысының барысында нәтижесіздікке ұрындырады. Спортшының тактикалық шеберлігі ойын барысындағы жоспарын мақсатты түрде және уақытылы қолдана білу; қарсыластың ойын алдын ала болжай
білу шеберлігі, ал өз жоспарын барынша жасырып ұстауы; қарсыластың осал тұсын өз пайдасына жарата білуі; оның жағдайына ауыр болатын манерада ойын барысын жүргізу; жарыс барысындағы ситуацианы нақты бағамдап, шешімді тез шығарып, тез қимыл жасау.
Жеке дара тактикалық шеберлік негізіне тактикалық білім, білік, шеберлік, такиткалық ойлау сапасы жатады. Барлық тактикалық дағдыларды сатып азайтатын, ал тактикалық шеберлік спортшыларды жетілдіру бағдарламалардың кең ауқымды ажырата сарапшылар негіз береді. Өйткені серіктестердің тұрақты мониторингін жүргізу қажеттілігіне авторларының бірқатар тактикалық шеберлігін қараған кезде, тікелей немесе жанама түрде арнайы психикалық қасиеттерін дамыту бөлетіндіктен, және спорт тактикасы түпнұсқаны қарсыластарға, яғни тактикалық жоспарлары жалпы принциптері мен байқаудың ережесіне тән.
Техникалық білікті және тактикалық ойды дамыту техникалық жоғарғы оқу орындарында нақты жоспарланып, оқу-жаттығу процесіне енгізілуі қажет. Ол жерде мыналарды назарда ұстау қажет:
1) теоретикалық даярлық;
2) индивидуалды шеберлік;
3) Командалық және топтық шеберлік.
Мұндай нұсқаулық берудің мақсаты тактикалық және тактико-арнайы деңгейді көтеретін әдіс пен құралдарды, әдіснаманы нақтылау.
Алдағы ойын қызметі үшін ойыншылардың тактикалық және арнайы дайындықтан жоспарлау спорттық жетілдіру зерттеу топтар мен топтардың жалпы жоспарлау оқу жүктемесі кезінде жүзеге асырылады. Тактикасы, ойыншы даярлау ажырамас бөлігі болып табылады команда және техникалық шеберлігі волейболдан негізделген. Техника іс-шаралар тактикалық ойнатқыш және құрамаға идеялар аударма құралы болып табылады. Тренинг барысында және жетілдіру кезеңдері дереу іс жүзінде бәсекелестікті салып тактикалық іс-әрекеттерін және аралас жаттықтыруға, бірақ білім біртіндеп сандық жинақтау, техникалық дағдылары мен тактикалық тәжірибесі бар.
Кез келген жоғарғы деңгейге апаратын тактикалық қимыл міндетті түрде такиткалық білімге және техникалық білікке, дене дайындығы жаттығу шеберлігіне, есте сақтау қабілеті және басқа да қабілеттерден құралуы қажет.
Волейболшылардың тактикалық қимылдары көрсетілген мынадай негізде жасалуы керек: партнерлердің ренжуінсіз; пассивті төтеп беруден, активті басқарушы қарсыласпен; жаттығу кезінде қарсыласпен. Осындай жағдайда біздің алған тақырыбымыз актуальды болып табылады.
Дипломдық жұмыстың мақсаты волейболшылардың тактикалық даярлығының жоғарылауына факторлар мен шарттарды қарастыру болып табылады.
Дипломдық жұмыстың негізі волейболшылардыңтактикалық шеберлігінің теоретикалық және практикалық аспекттерінің құрылымын бақылау.
Дипломдық жұмыстың нысаны жоғары оқу орындарында жаттығатын волейболшылар болып табылады.
Дипломдық жұмыстың міндеттері:
- волейболшылардың дене дайындығы және тактикалық даярлығының теоретикалық негізін зерттеу;
- волейболшылардың тактикалық даярлығының сараптамасын жасау;
- волейболшылардың тактикалық даярлығының әдіснамасын ғылыми зерттеу;
- шабуылдың негізгі функцияларын әспеттеу;
- шабуылдың техникалық және жүйелік негізіндегі сараптамасы;
- тактикалық даярлықтың негізгі міндеттерін зерттеу;
- спортшылардың тактикалық және ойын алаңындағы сараптамасы;
Дипломдық жұмыстың құрылымы. Дипломдық жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1 ВОЛЕЙБОЛШЫЛАРДЫҢДЕНЕ ДАЙЫНДЫҒЫЖӘНЕ ТАКТИКАЛЫҚ ДАЙЫНДЫҚТАРЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Спортшылардың дене дайындығы дайындықтары туралы түсінік
Дене дайындығы тәрбие теориясында арнайы дене дайындығы даярлық бар. Дене дайындығы даярлықтың ең бір ерекше қасиеті - аз күш жұмсау барысында дене қимылын бақылай отырып, өте үлкен нәтижеген қол жеткізу. Арнайы дене дайындығы даярлық спортты және мамандандырылған арнайы пәнге байланысты.
Көптеген әдебиеттерде дене дайындығы даярлықты көбінесе дене дайындығы қасиет, күш, шапшаңдық, ерік-жігерді мықты ұстау, қабілеттілік сияқты бірқатарын мысалға келтіреді. Оның басым бөлігі марфологиялық ерекшеліктермен анықталады; бүкіл организм және әртүрлі жүйке жүйелерімен қоса демалу жүйелері де іске қосылған [16, С. 26].
А.Д. Новиков спортшының дене дайындығы даярлығын дене дайындығы қасиет, қабілет, қажетті спорт білімі, дене дайындығы жетілуді, организмді шынықтырумен байланыстырады.
Н.А. Лупандина дене дайындығын даярлықты жалпы және арнайы деп екіге бөледі. Жалпы дене дайындығы шеңберінде білім мен дағдылар деңгейіндегі, соның ішінде жан-жақты оқыту дене дайындығы қабілеттерін білдіреді дейді. Сондай-ақ негізгі және аса маңызды немесе қозғалыстардың табиғи түрлерін қолданады. Арнайы дайындық шеңберінде таңдаған спорт ерекше сипаттамалары мен талаптарын қанағаттандыру үшін жеке қабілетін дамытуға түсініледі.
Н.Г. Озолин , Б.А. Ашмарин, дәл Н.А. Лупандина сияқты жалпы және арнайы деп екіге бөледі. Бірақ соңғысын тағы екеуге бөлуді ұсынады. Ол: негізін қалаушы, ал екіншісі негізгісі болады. Негізгінің мақсаты организмнің қозғалу механизмін одан әрі шынықтыру керек деп есептейді [23, С. 11].
Сонымен қатар Н.Г. ОзолинБірінші қадамда арнайы және жалпы дене дайындығы аралас болуы тиіс, ең жоғары дене жету үшін үш сатылы процесс жәнесол деңгейде жоғары арнайы сатысында пайда сақтап және жалпы дене шынықтыру және арнайы негізі болуы тиіс дейді [1, С. 13].
Дене дайындығының даярлығы және жаттығу ұғымдары тығыз байланысты және белгілі бір деңгейде денсаулық деңгейі өседі.
А.П. Карпман жүйелі оқыту процесінде олардың әлеуетін кеңейту, әр түрлі мүшелер мен жүйелердің функционалдық және морфологиялық қайта байланысты стресс организмнің біртіндеп бейімдеу болып табылады деп атап өтті. Жүйелі түрде дене шынықтыру және спорт процесінде организмде физиологиялық өзгерістер моториканы, дене қасиеттерін дамыту, техника және тактика сүйікті спорт шеберлігіне жетілдірумен қатар өтеді. Автор қайталанатын жаттығулар нәтижесінде спортшы денесінің дамып екі жай-күйін жарамдылығын анықтайды және ең тиімді бұлшық қызметіне міндеттеме ретінде сипаттайды [14, с 19].
Жалпы дене дайындығы жоғары деңгейін сипаттайтын негізгі ерекшелігі - күш, кем дегенде, шығындармен қысқа мерзімде үздік нәтижелерге қол жеткізуге, саналы, өз денесінің қозғалыстар басып, ұстап тұру қабілеті.
Жас спортшылардың дене дайындығың даярлығын З.И. Кузнецова екі көрсетікшке мінездеме береді:
1) дене техникасын басқару деңгейі;
2) қозғалу (дене дайындығы) қасиеттерін дамыту деңгейі.
Жас спортшылардың дене фитнес (қозғалтқыш) оқытушы-жаттықтырушы басшылығымен оқу процесі барысында оқыту нәтижесінде жүзеге асырылады.
Оқу үрдісін басқару және уақыт өзгеріс жасауға, әсіресе жаңадан, жас спортшылар автомобиль дайындығын бақылауға қажет [18, С. 7-9].
Волейбол функционалдық жоғары талаптар қояды. Кенеттен мен қозғалыстар, секіру, құлау және басқа да іс-шаралар тез кіреді. Осыған байланысты, волейбол ойыншы оның кейбір комбинациясы қабілеті және басқа да қасиеттерін секіру, орнында, бұлшық тарылуы жоғары жылдамдығын қозғалыс жылдамдығын лезде болуға тиіс. Техника және тактикалық өзара ойнап табысты игеру техникасын ықпал дене дайындығы қасиеттерін жүйелі дамыту. Балалық және жасөспірімдік айтқанда, дене шынықтыру негізінен жылдамдығы, маневр, жылдамдық-күш, жалпы төзімділік дамытуға бағытталған. Техника мен тактикаға және олардың жетілдіру дағдыларын біріктіру болған кезде жасөспірім жылы, дене шынықтыру техникасы мен тактикасын меңгеру жақсарту үшін негіз береді. Жасөспірім шақта көп көңіл арнайы күш даярлау және төзімділік төленеді. Денешынықтыру жақын қарым-қатынас бар, олардың арасындағы, жалпы және арнайы тұрады.
Спорт теориясы бойынша зерттеулер жалпы жан-жақты даярлау, жас спортшылардың дене дайындығы қасиеттерді қалыптастыру, олардың спорттық орындау өсуіне оң әсер етеді. Алайда, спорт өсу бар спорт өнімділікке жетуге оның үлесі біртіндеп азаяды. Дене шынықтыру байланысты зерттеулер, жоғарыда айтылғандай, әр түрлі спорт түрлері бойынша дене қасиеттерін қажетті жан-жақты дамыту болып табылады.Бірақ спорттық жабдықтармен нақты проблемаларын шешуде маңызды рөл атқарады.
Волейбол ойын қызметінде төменгі аяқ бұлшық жиырылғыш қабілетін жылдамдығы мен күші жағынан көрінеді маңызды сапа секіру болып табылады. Қолында және иық белдеуі динамикалық күш дамуымен байланысты қозғалыстар-баллистикалық таңқалдыру үшін мүмкіндігі. Секіруден дамыту - дене шынықтыру волейбол басты міндеттерінің бірі.
Спорттық турнир ұзақтығы және олардың табиғатпен байланысты, шу төзімді және сенімді өнімділігі спорттық жабдықтар үшін маңызды және бірнеше орындау, инсульт оқшаулау және шабуыл сотқа айналасында қозғалыс секіру байланысты арнайы төзімділік бар, құлайды және күшті соққы қозғалыстар predelno- . Қарқынды автомобиль көріністерін барлық
кешені дискретті төтенше жүктемелер тән жоғары психикалық стресс,
артындағы жүзеге асырылады.
Сенсомоторлық волейболдың маңызды қасиеті - сезінуге қабілеті және жұқа бұлшық саралау. Жүрек қызметінің сенсомоторном және сапалы көріністерінің негізгі қасиеттерінің бірі волейбол мақсатты дәлдігі болып табылады. Процессуалдық дәлдіктегі допты барлық әрекеттерде соққы шабуыл кезінде тежеу, іске жоғары және отталкивания орын, және соңғы таңдау сайтында дәл қозғалыстар көрсетілген: беру, инсульт, жемшөп, бұғаттау.
Назар қозғалатын объектінің мөлшері мен түрі, дәлдік тереңдігі, түйсіну мен тірек-қозғалыс буын сезімталдық саласындағы ТБА реакциялар: Бұл кешен мотор қабілеті волейбол нақты және тығыз психомоторлық түрлі көріністеріне байланысты болып табылады. Спорттық нәтижелерге қол жеткізу - Олардың барлығы жетекші факторы негізінен туындаған функционалдық жүйесінің құрылымдық қарым-қатынастар кіреді. (Мысалы, дене дайындығы стресс көп мөлшерде) арнайы емес жаттығулар арқылы функционалдық жүйесіне араласуына осы құрылымдық қарым-қатынастарды бұзатын және теріс спорт және волейбол техникалық нәтижелерге әсер етуі мүмкін. Осыған орай, (спорт өсуімен) бірте-бірте жалпы және арнайы дене шынықтыру үлесі соңғы пайдасына өзгертеді.[5, с.17]
Дене шынықтыру спортшы кезінде (негізгі биомеханикалық сипаттамалары) іріктеп-нысаналы тиіс, атап айтқанда, спорт, сондай-ақ жеке қозғалыстар ғана емес қозғалыстар техниканы жақсарту үшін олардың биомеханикалық құрылымында әр түрлі болып табылады. Волейболдан, мысалы, қозғалыс қуаты құнының диаметрально қарсы болып табылады: алға соққысы жарылғыш күш талап етеді; беру доп Майда саралау және бұлшық еттердің біртіндеп өсуімен жұпталған. Әлбетте, тіпті бір спорт күшіне жоғары сапалы дисплейлер дамытуға әр түрлі әдістемелік тәсіл қажет. Ұқсас үрдіс басқа да дене дайындығы қасиеттері мен психомоторлы волейбол қасиеттерін дамыту, онда сөзсіз болып табылады. Сондықтан, арнайы дене дайындығы айтқанда, ол белгілі бір спорт қозғалысының кейбір автомобиль сипаттамаларын әзірлеу бойынша дайындық жаттығулар қатысты тиісті болып табылады. Саралау қозғалысы әрең елеулі болуы мүмкін.
Шоктың дәлдігі-мақсатты және бірінші жағдайда лақтырып сипатына
жүзеге асыру, кідіріс тыныс алу бұлшық күш-арттырады, ал екінші, бұл құбылыс қатты проксимальді биомеханикалық тіректерін және оңтайлы жағдай жасау қажет. Жұмыс бірлігі (білек, қолмен) аяқ қимылымен басқарылады.Мамандандырылған волейболшылардыңдене дайындығы даярлығы спорт жаттығуының кезеңдік негізде жүргізіліп жатыр.
1.2 Волейболшылардың тактикалық дайындықтарының негіздері
В.А. Осколков, Л.И. Гуревич, Ю.Д. Железняка, Ю.М. Портнова және т.б көптеген авторлардың деректерін саралай келе, волейболшылардың технико-тактикалық дайындықтарын ойын барысында жетілдіру өте үлкен маңызға ие екенін байқадық. Ойын негізін техника, яғни допты команданың көп ұстауы, өз ықтиярына бағындыруы құрайды. Ойын күресін жақсы жүргізу, бір ойын ситуацисынан екінші ситуацияға оңай ауыса білуі, жақсы қорғаныс және нәтижелі жақсы шабуыл - бұл волейбол ойынынының сөлі. Ойын барысында техника және тактикасын басқара білуге үйрету оқу-жаттығу процесінің ажырамас бөлігі. [18, с.43]
Технико-тактикалық даярлық - бұл дене қозғалысы арқылы арнайы білікті шығармашылықпен игеру.
Техникалық және тактикалық оқу шартты түрде былай бөлуге болады: техникалық және тактикалық дағдыларды жетілдіруге қатысты бастапқы даярлау (оқыту әдістемесі қозғалыс) және оқыту. Сонымен қатар, ол техника мен техникалық біліктілігін арттыру менмеңгеру дене дайындығы қабілеттері волейболдан дамуы тиіс.
Ойын тактикасын барысында жеңіске жету үшін командада ақылға қонымды, келісілген іс-қимылды ойыншылар түсіну керек. Тактикалық құралдарын және бәсекелестік барысында туындайтын нақты проблемаларын қанағаттандыру үшін пайдаланылатын ойындардан, әдістерден тұрады. Жеке, топтық және командалық тактикалық іс-шараларға тарту үшін тактикалық маңызды орын. Бірінші команда ойын жүйелер мен тіркесімі екінші жорамал ойын жағдайлар, орналастыру, ойын әрекеті мен техникалық және тактикалық іс-шараларды орындау маңызды.
Ойын құралы допсыз ойыншы мен допқа ие ойыншының барлық іс-әрекеттерін, яғни, барлық әдістерін және олардың сорттары біріктіруге білдіреді. Ойынның тактикалық тәсілдері бірнеше ойыншылардың (тактикалық комбинациялары) келісілген әрекет немесе (ойын) бүкіл командаға шақырды. Әрбір ойын жүйесі сот және олардың арасындағы міндеттерді бөлу туралы ойыншылардың орналасуымен сипатталады. Тактикалық іс-әрекет тактикалық білім деңгейі, техникалық шеберлігі деңгейіне, дене қабілеттерін, және күшті ерік-жігерсіз көріністеріне сәйкес құрылуы тиіс.
Ойын жағдайлары (болжау, сайтта жүргізу, сайт таңдау, белсенді, ойынның қарқыны, және т.б.) тактикасы доп жоқ жеке және топтық тактикалық іс-әрекеттерін қамтиды.
Психологиялық аспектіде Тактикалық іс-нақты ақпаратты қабылдау, оны сақтау және өңдеумен байланысты күрделі ассоциативті процестерді себеп болды. Тактикалық іс-шаралар айтарлықтай рөлін тиімді бейнебетте ми (тітіркену болжамдық күтулерінің) озық қызметіне тиесілі. Болжау бәсекеге қабілетті жағдайлар - тактикалық іс-шаралар волейбол ойынының негізгі көрсеткіші. Құбылмалы ортада бәсекелестік кезінде тактикалық әдістерін тиімділігі ғана емес, озық дағдыларын қалыптастыруына байланысты. Ол сондай-ақ сайт іріктеу немесе уақтылы қарсы әрекет ретінде белгілі уақтылы және дәл алдын ала қадамдар спортшы қабілетіне байланысты болады. Мұндай
іс оқиғаларды болжауға адамның қабілетіне негізделген қозғалысын
бақылауға мидың қабілеттілігі жететіндігін көрсетеді.
Жетекші психофизиология тұрғысынан, алдын ала іс-шаралар, оның пайда болуына сенсомоторлық актіге, ынталандыру пайда дамушы болып, сонымен қатар мидың қызметіне ғана байланысты емес. Бұл жағдайда ми, барлық перифериялық ететін басқару және қоршаған ортаға жатқан өзгерістер туралы құрылғы үздіксіз қабылдауға кіріс ақпаратты орталық бола отырып, осы
ақпаратты өңдейді және қажетті іс-шараларды жеке байланыстырушы, ол тиісті серпін жұмыс органдарына жібереді. Сондықтан біз бұл мақсатты тактикалық іс-шаралар волейбол күтпеген тітіркендіргіштерге реакциялар болжау болып табылады деп санауға болады. Атап айтқанда, допты алдын-ала немесе сайтына дәл таңдау сыртқы тітіркендіргіштерге алынған жедел ақпаратты қабылдау және өңдеу нәтижесінде мүмкін болды, және тактикалық спорттық іс-барысында жинақталған жадында белгілі бір бөлшектер.
Практикада доп жылдамдығы ең жылдам спортшылар қажетті қозғалыстар орындау үшін жеткілікті болып табылады және жағдайлар бірнеше рет адамдардың қозғалыс жылдамдығы бар. Мұндай жағдайларда, ойыншыларға көмектесетін қажетті орынға өту үшін бәсекелестермен және алдын ала іс-әрекеттерін болжап мүмкіндіктерр болып келеді. Бұл көру кенеттен адам миының физиологиялық қасиеттеріне байланысты ойын тәжірибесін дамушы көрінді.
Мидың тұрақты ақпарат қабылдау және байқалады құбылыстардың бағалау жағдайында олардың тактикалық жоспарын анықтау және жоғары ұстануға өз серіктестерімен немесе бәсекелестер қозғалыс мүмкіндігі бар. Сайып келгенде, бұл нақты тактикалық жағдайларды алынған жаңа тітіркендіргіштерге байланысты әр түрлі жағдайларда сақтау арқылы жүзеге асырылады. Біз оқыту процесінде дене дайындығы қасиеттерін дамыту мүмкіндігі туралы айтып отырмыз Осылайша, егер спортшылар мен бәсекеге қабілетті жағдайды болжап тактикалық қабілеті мен жаудың іс-әрекеттерін тәрбиелеу мүмкін фактісі бар.
Сенсомоторлы-тактикалық іс-шаралар үш негізгі кезеңнен тұрады:
-бәсекеге қабілетті жағдайды қабылдау және талдау;
-тактикалық арнайы міндеттерді ойша шешу;
- тактикалық міндеттерді дене қозғалысы арқылы шешудвигательного решения тактической задачи.
Бұл фактілер тактикалық міндеттерді шешу және өзара бар жолдарының
дәйекті саны болып табылады. Қабылдау сапасы көңіл мен шоғырлану тұрақты анықталады.
Ойын барысында бәсекеге қабілетті жағдайды талдау және бағалау сапасын психикалық ассоциативті процестерді ағынның техникалық сараптама мен жылдамдығына байланысты қоюға болады. Элективті сәулелендіру арқылы жүзеге асырылады. Психикалық шешім тактикалық міндеттері, жаңа деректер салыстыру негізінде ұтымды шешім таңдауға және қауымдастық қыртысты процестер арқылы оларды салыстыру болып табылады. Бұл жағдайда, мәселенің табысты шешу үшін, оны шешу үшін ең үздік жол тауып, бәсекеге қабілетті жағдайды қабылдау және талдау негізінде қысқа мерзімде тактикалық болуы тиіс. Волейбол ойыншы әрқашан тактикасын қолданыстағы арсеналдан көмегімен жасауға болады ең қолайлы шешімдер бәсекеге қабілетті жағдайды таңдау үшін тырысуымыз керек. Ең қиын бөлігі - қысқа кезеңдерде дұрыс шешім қабылдау.
Спортшы қарсыласқа жауап қайтаруға қарағанда алдына қойып, міндеттелген тапсырмаларды шешу әлдеқайда көп уақытты талап етеді. Дегенмен тәжірибе жинақтаған сайын дене қозғалысы жылдамдап, тактикалық мәселелерді шешудегі уақыт аралығы әлдеқайда қысқарады.
Қозғалыс уақытындағы әрекеттің нәтижелігі кері байланыс арқылы білініп отырады. Егер тапсырма дұрыс шешілсе, онда болашақ ойындардарда волейболшыт осы қадамды дұрыс деп тауып, қайтадан қолдануға тырысады. Ал тактикалық тапсырма шешуде нәтиже керісінше болса, онда ойыншы әрекетіне түзету енгізетін болады.
Волейболда топтық құрылыммен тактикалық әрекеттерге барғанда лидер арқылы координация жасау немесе бір-бірімен ұғынысу арқылы әрекет ету таңадалып алынады. Бірақ тактикалық мәселелерді шешу барысында көптеген басқарылатын және басқарыла бермейтін ситуациялар болып тұрады. Мұндай ситуация көбінесе қарсыластардың әрекеттерінен орын алып жатады. Шабуыл
және қорғану кезінде көптеген тәсілдер қолданылып, шабуыл және
қорғану жүйелері бір жолға салынады.
1.3 Волейболшылардың тактикалық дайындықтарының әдіснамасы
Волейбол ойыны волейболшылардың қолданбалы басқарылуына көп басымдық беріп, талап қойылады. Бұл қарсыластың қорғалмаған аумағына допты ендіріп жіберуге бағытталған іс-шаралар жоғары жылдамдықпен байланысты.Бұл жағдайдағы мақсат допендіру кезінде штрих саны шектеледі және олардың әрқайсысы техникалық жағынан рұқсат етіледі. Сонымен қатар, әсер шабуылшы кезінде доп жылдамдығы 110 км сағ жетеді. Сондықтан, волейбол күрделі реакциялардың механизмі арқылы өтеді.Барлық іс-шаралар таңдау және үлкен жылдамдықпен ғана емес, сонымен қатар дәлдік бойынша да сипатталады.
Тактикалық оқу кезінде волейбол ойыншысы ойынның мазмұнын біледі, ондағы көрініс өз жұмыс процестеріне тікелей байланысты болып табылады. Компоненттер (факторлар) конкурстық қызмет үшін дайын волейбол сияқты спорт қызметін реттейтін психологиялық процестер қабылданатын болады. Сондықтан волейболдың көрініс жеке психикалық функцияларды сипаттайтын қажеттілігі бар.[21, с.74]
Бұл функция бірнеше деңгейде бөлуге болады. Олардың бірінші қозғалтқыш іс-шаралар тақырыбы реттеу көрнекі имиджін қалыптастыру байланысты бастауыш protseptivnyh іс-шаралар осы психо-физиологиялық деңгейі болып табылады. Волейболдан кешенді реакция уақыты бірдей уақытта және жоғары құндылықтар сипатталады фитнес жағдайына байланысты үлкен вариация бар. Фитнес жағдайы күрт жауап уақытын қысқартады және дәлдігін арттырады, сондай-ақ, ең бастысы, реакция тұрақты болып ғана емес. Бұл факт маңызды.
Көптеген зерттеулер саны қабылдаудың жылдамдығы мен дәлдігін спортшылардың біліктілік деңгейі мен бәсекеге дайындығы дәрежесі ретінде сипаттауға болады. Алайда, сигнал арасындағы және тез ажырату үшін жеткіліксіз. Ол бір немесе өзге де техниканы жүзеге асыру үшін іс-шаралар мотор оң жіп таңдау маңызды болып табылады. Волейболдан айлаларды орындау дағдыларын қалыптастыруға негізгі қозғалыстар қабылдау ерекше рөл атқарады. Бұл волейболдан табысты волейболдан мотор іс-шаралар, кеңістіктік уақыттық және динамикалық параметрлерін саралау ішінде тоқудың көрнекі-мотор үйлестіру ерекше рөл атқарады, атап өтеді. Мамандандырылған қабылдау волейбол дамыту және жетілдіру үшін волейбол қоңыраулар ерекшелігі бар.
Техникалық және тактикалық іс-шараларды орындау кезінде маңызы зор мамандандырылған және спортты жаттығу кезінде бұлшық-еттері тамаша саралана түседі.
Жоғары сезімталдық оқыту үрдісінде қол жеткізген және әр түрлі анализатор жүйелерінің спорт жаттығулар сипаты барабар экспозиция жатыр.
Ол оқыту процесінде жүрек қызметін қамтамасыз етіп, тікелей анализатор сезімталдығы арттырады деп көрсетілген.
Эксперименттік зерттеулерінде саралау параметрлері қозғалыс байланыстырғыш заттар ойыншылардың бар екенін көрсету.
Әдістер қабылдау волейбол орындау неғұрлым жіңішке саралау септігін тигізеді, ол фазалық қозғау және жүйке импульсінің қысқарту азайып кезде нейро-қозғалыс аппараты функционалдық мәртебесі туралы жаттығулар әр түрлі қарқынды әсер зерттеу, бұл жаттығулар әсерінен волейболдан тапты.
Тірек-сезімталдық қозғалыстың сәйкесінше болмауы әдетте дене жаттығуларының іс-шаралар қалыптастыру және жетілдіру процесінде дұрыс істемей, спорт жаттығулардың бұрыс жүргені негізгі себебі болып саналады. Тактикалық іс-шаралар шешім қабылдау жиналған схемалары мен бас тарту. Ойынның бұл функциясы қазірдің өзінде негізгі ретінде белгіленген бері, біз емес таптаурын мінез-құлық акт сипаттағы шығармашылық ойыншылардың көрінісі болып табылады деп тануы мүмкін.
Ойын волейбол ойыншы табысқа үшін ойын жеке және ұжымдық тактикасына иелік ете білу керек. Тактикасын астында ұлы тиімділігі мен күштердің кем дегенде шығындармен, олардың техникалық арсеналын пайдаланатын жеке ойыншылардың қызметіне сілтеме ойын қызметінің кейбір тактикалық міндеттерді шешуде табысқа. Жеке тактика ойыншы деңгейі, оның техникалық шеберлігі байланысты. A. Родионов қабілеттері мен қолжетімділігін дамыту, ең алдымен, зияткерлік және қосады сенсорлық мотор сипаттағы индикаторлармен анықталады.
Жеке тактикалық оқу волейбол ойнатқышына түпкілікті нәтижеге қол жеткізу үшін бірлескен іс-шараларды -. матч табысты нәтижесі керемет болуы үшін көптеген әрекеттерді жүзеге асыруға қабілетті болуы тиіс.
Топтық (бірлескен) стратегиясын ойын барысында нақты тапсырманы орындауға бірнеше ойыншылардың өзара іс-қимыл негізінде және дәл серіктес іс-әрекеттерін болжау қажеттілігіне негізделген.
Волейболдың тактикасы арқылы барлық тәсілдері мен әдістерін қамтиды. Ерекше назар тактикалық операциялар командалардың ең әсер алып, осындай тәсілдері мен әдістерін қолдану үшін әрбір спортшының қабілеті төленеді.
Волейбол ойнауға үйрену процесінде мамандандырылған автокөлік дағдыларын меңгеру кезінде жаттығу, оқыту, арнайы қорғасын-жылы жеке, топтық және команда, сондай-ақ ойын және бәсекелестікті оқыту қолданылады.
Алты ойыншылардың қатысуымен тактикалық іс-әрекеттерін, әсіресе, күрделі оқыту кезінде бастапқыда ойнатқыштары немесе команда қарсы белсенді оппозициялық топ жоқ тактикалық комбинацияларды жетілдіру ұсынылады. Содан кейін жаттығулар ойыншылардың бұғаттау жоқ енжар қарсылық кіреді. Осыдан кейін, арнайы жаттығулар қарсылық блоктау ойыншылары және шабуыл ұйымдастыру блогында сәйкес жүзеге асырылады кіреді. Бұл шабуылшылар тек жетілдіру құрамаларынан соңғы сатысында қосылған көрінеді. Мұндай қосылу кейін, біздің ойымызша, ойыншылардың даму бағдар, іс-әрекет ұтымды таңдау ықпал емес және тактикалық дағдыларды қолайсыз таптаурын қалыптастыру процесін құрайды. Дегенмен, барлық сұрақтар даярлау және жетілдіру және тиісті теориялық және практикалық зерттеу алған жоқ. Бұл бастауыш білім беру, әсіресе техникасы.
Әзірге, қозғалыстар әдістемесін меңгеру ойнауға үйреніп бастау үшін ұсынылатын жеңілдіктер, және зерттеу тактикасын саны одан кейінгі кезеңдеәдістемесін меңгеруден кейін жатады.
Сонымен қатар, жедел ойлау қабілетін дамыту байланысты оқыту қозғалыстар, волейбол ойыншы бірден жоспар өз іс-әрекеттерімен және осы жағдайды тиісті шешімдер жүргізу таңдау, сіздің ақыл жағдайды түзетуге мүмкіндік бермейді. Заттарды Осылайша, адам сана процесінде негізгі мәні, объектілер мен құбылыстардың арасындағы байланыстарды және қарым-қатынас заңдылықтары. Шын мәнінде, волейбол іс-шаралар, әдетте, бір іс-әрекет қақтығыс жағдайды алып, тек оны өзгертуге және қайта әкеп соқпайтын жағдай кезінде уақыт лимиті, үздіксіз өзгеру жағдайында өткізіледі жаңа көтереді. Демек, толық қысқа жағдайды үздіксіз өзгеруі атмосферада сипатталады волейбол, ойыншылардың мінез-құлқын анықтайды. Кез келген іс-әрекет жағдайды талдау нәтижесі болып табылады және шешім қабылдайды. Және де бұл жағдайда қозғалыс ой бөлу, атап айтқанда, қолайсыз болып табылады. Ол сынамалар мен қателер арқылы үйренеді тигізіп, волейбол өз оларды пайдалану және басқару оқытылды емес, техниканың мағынасы эрозиясы әкеледі.
Осылайша, ойын тактикасын меңгеру бәсеңдемейтін, сондай-ақ ойын аз пайдалану дағдысын құрайды. Жақсы оқыту әдістері тактикалық іс-әрекеттерін волейбол жеңісі табандылықпен талап етіледі.
Жоғарыда келтірілген бөлімді қорытындылай келе, біз тактикалық ойын қарсыластық екі теория мен тәжірибені ұштастырудың ойын іс-ең күрделі құрамдас бөлігі болып табылады деп айтуға болады. Тактикалық біріншілігі спорттық жарыста жеңіске жету үшін шешуші рөл ретінде әрекет етеді. Оның негізгі операциялық ойлауы спортшылардың нақты нысандарын құрайды.
1.3.1 Волейболшылардың технико-тактикалық дайындықтарының психологиялық әдістері
Команда мен бір-бірлеген ойыншылардың жетістігі жалпы алғанда спортшының ішкі детерминанттық іс-әрекетіне байланысты: ойын барысындағы оның тұлғалық ерекшеліктері, сезімі, қабылдауы, дайындық деңгейі мен ойына тікелей байланысты.Сыртқы факторлар (тамп, ақпарат мөлшері т.б) ойыншыларға ішкі детерминант арқылы беріледі. Ал ойын әрекеті ішкі және сыртқы процестердің үйлесімі ретінде жұмыс атқарады [11, С. 45].
Кейінгі уақыттары сыртқы эффект беретін мәселені көбінесе ішкі құбылыстарын зерттеуг мән беріп жүр. Л.Н. Леонтьев субъект пен объект арасындағы қарым-қатынас нәтижелі болуы үшін адамның психикасын қосу керек деп есептейді. Психикалық процестердің ролі, олар шындық туралы ойлану үдерісі, сондай-қызметін реттеу жағдайы оған жеткілікті мүмкіндік береді екен. Осы орайда, психика реттеуші ретінде қызмет етеді.Ол үшін адам қызметі мен ойды оқшаулау мүмкін емес [38, С. 36].
Әрекет ретінде конкурс спортшылардың психикасына арналған арнайы талаптар бар. Ғылыми-зерттеу (спорттық ойындарды қоса алғанда) спорт бірқатар жақсы нәтижелерге қол жеткізу үшін көрсетті психологиялық процестер спортшы шешуші деңгейі болып табылады. Өз кезегінде, сабақтар белгілі бір спорт нақты өмірлік жағдайларда қызметіне неғұрлым тиімді жауап беретін мүмкіндіктердің нақты дамуына ықпал етеді. Кейбір авторлар спортшының жеке сипаттамалары спорт, бірақ ойын жүзеге функцияларды сонша байланысты емес деп санайды; Мұнда ойын белгілі бір функцияларын танытқаны үшін ойыншылардың кейбір жеке сипаттамаларын болуын талап етеді [11, 17, 38].
Тұтастай алғанда ойында тактикалық іс-шаралар табысты орындау спортшы дайындық деңгейі анықталады. Ойынның тактикалық операциялар жетекші факторы оның психодене дайындығы әрекеті болып табылады.
Командалық спорт түрлері спортшылардың ең маңызды элементі тактикалық ойлау проблемасы болып табылады. Бұл жақсы шешім қабылдауға тез және дұрыс қоршаған ортаны шарлау үшін ойнатқыштың қабілетін, конкурсқа барысында процесі туралы ақпаратты қамтиды. Ол тактикалық ойлау ойыншылардың қарсыласынан адамдармен олардың іс-әрекеттерін салыстыру мүмкін болып, осы талдау нәтижелері, өз кезегінде, тактикалық міндеттерді шешу үшін оқыту тікелей спортшы қабілетін дамыту оқыту процесіне мүмкіндік береді, бұл тактикалық іс-шаралар болжау негізі болып табылады, деп атап өтті болуы мүмкін. термин проблемасын шешу үшін қызмет іріктеу үлгілерінің белгілі бір ретпен ретінде проблема жағдайды тиімді мінез-құлық жатады [13, С. 128].
Дер кезінде және дұрыс тактикалық шешімдер қабылдау - ойын құрылыстардың біліміне, сондай-ақ шешім қабылдау механизмі айтарлықтай әсер көрсетеді адам волейбол психо-физиологиялық сипаттамаларын бойынша ғана тәуелді емес. Жылдам және дұрыс тактикалық шешімдер туа біткен және жүре, сондықтан екі стажер мүмкіндігін қамтамасыз етеді. Бірнеше авторлар атап өткендей, спорт тактикалық іс-шаралар тиімділігін болжау қабілеті, жылжымалы нысанның реакция дәлдігі, жүйке процестерінің ұтқырлық таңдау шешімі қабылдау, назар, жады, тактикалық ойлау, жылдамдығы мен дәлдігін негізінен тәуелді [13, 19, 31].
Волейболдан техникалық және тактикалық іс-шаралар табысты негізінен ойында әрекеттерді орындау үшін, олардың саналарын бағыттау қабілеті дамуының жоғары деңгейімен анықталады. Волейбол ойын доп жоғары жылдамдықпен, ойыншылардың тез қозғалысы, ойын жағдайлардың тез және кенет өзгеріс сипатталады. Барлық осы көлемі, қарқындылығы жоғары талаптар қоятынына назар ауған.
Қазіргі кеңінен бір деректер қабылдау және іріктеу факторы ретінде назарына көзқарас тарады. Құбылыстар оның мазмұнына қатысты кез келген психикалық процестің назарын қозғалысына байланысты және оның жылдамдығы мен бағытын айқындайды. Назар көрсеткіштері жұмыс факторын мен шарттарын ақтауға, спортшылар мен батыл эмоциялық стресс шеберлігі байланысты.
Спорттық ойындар барлық ойыншылар сыртқы тітіркендіргіштерге жауап туындайды. Демек, іс-шаралар көрнекі келбетін сын болып табылады. Ойншыларды шоғырландыруға, қазіргі жағдайды көруге және тез жағдайларда бағдар қабілеті - волейболдың ең маңызды сапасы. Қабылдау дәлдігі мен жылдамдығын қарағанда, визуалды-мотор бағалау, техникалық және тактикалық дағдыларды дамыту деңгейі, білім мен тәжірибе ой процестерінің сапасы, ден мөлшеріне байланысты. жауап жылдамдығы мен нақтылығы қабылдайсың ақпарат кондиционер, қабылдау және өңдеудің волейбол; Демек, осындай дағдыларды құрылыс маңыздылығы. Жоғары реакция жылдамдығы таңдау іс-әрекеттерін бағалау дейін дайындық іс-шаралар қарсыласы туралы спортшының реакция арқылы қол жеткізіледі деп атап өтті. Сонымен қатар волейбол дағдыларын сәйкестендірілетін ақпаратты қабылдау және өңдеу [18, С. 265].
Стандартты жағдайларда адам қызметіне тән ерекшеліктерінің бірі белгілі бір жауап бағалау және іріктеу жылдамдығын келтіргені үшін сенсомоторлы жауап кіреді. Сенсомоторлы жауап кезінде спорт уақытының мөлшері мен спортшы біліктілігіне байланысты екенін атап өтті [11, С. 138].
Волейболдан жылы тактикалық шешімдердің тиімділігі реакция жылдамдығы, сонымен қатар ойын жағдайлардың, яғни дамуын алдын ала болжап, қабілетіне ғана емес, байланысты, ықтималдық болжау түскен. Бұл спорт жүйесі көзқарас пен күрес әдістерін шығармашылық шешім талап ететін іс-вариация кең өзгермелілігі фонында уақыт жетіспеушілігі кездесетін зияткерлік процестерді кеңейтеді деп атап өтті. Қорғаныс іс-әрекеттері негізінде Сонымен қатар, алда белгілі бір кеңістік-уақыт әрекет қабілеті ретінде күту болып табылады [20, С. 217].
Волейболдың қызметін табысты ететін маңызды аспектісі оның қарқынды
ырғақты құрылым болып табылады. Бірнеше зерттеулер бұл сапалы екенін көрсетті.Тұлғаның және шапшаңдық сипаттамаларын айқындайтын бір қарапайым қозғалтқыш және мінез-құлықтық жауап, сондай-ақ зияткерлік мәселелерді шешуге, қарқыны мен көңіл қарқыны өнімді жұмыс істеуін және әрекет ауысу ретінде көрсетіледі. Сонымен қатар, ол термині тұлға жеке және тұтастай алғанда, ұжымдық деп түсінген жөн, деп атап өтті[22, С. 147].
1.3.2. Шабуыл техникасының негіздері
Шабуыл техникасы - бұл спортшының ойын кезіндегі мақсатты түрде, белгілі бір эффектке қол жеткізуге арналған әрекеті.
Волейбол техникасы - бұл ойын барысында нақты техникалық міндеттерді орындап, шешу арқылы жасалатын қадамдары. Жаттығу барысында спорт техникасын меңгеру төмендегі схема бойынша жасалады. Назар аударыңыз:
1)спортшыда қозалыс әрекеті жайлы мәліметтер пайда болады;
2)практикалық жаттығулар жасалады;
3)жаттығуды бірнеше мәрте қайталау барысында спортшы бойынша білік пада болып, кейін ол қабілетке айналады.
Техниканы үйрету барысында спортшыларды дене дайындығы және психологиялық даярлықтарының деңгейін анықтап отыру қажет. Педагогикалық тұрғыдан қарағандағы басты мәселе - қозғалыс қабылеті болуы керек.
Спорттық техниканың негізгі әдіснамасы төмендегілер болып табылады:
1.Түсініру және көрсету әдісі.
2.Жалпы және жеке жаттығулар әдісі.
3.Идеомоторлық әдіс (жаттығуды ойша жасау).
4.Жасалған қозғалыс сарапталық әдісі.
5.Техникалық құрал пайдалану әдісі.
6.Тез ақпарат алмасу әдісі.
Волейбол, соның ішінде әрбір спорт, ең озық технологияларды стандартты
бар. Бұл (негіз ретінде) үлгі мен студенттерді үйрету болып табылады.
Теориясы мен практикасы волейбол ойын техникасының белгілі бір жіктелуі бір-бірімен өзара іс-қимыл бөлімнен тұратынын көрсетеді.
Мақсатты түрде ойын барысы шабуыл техникасы мен қорғаныс техникасынан тұрады.
Шабуыл техникасы мендопты иелену жылжуы техниканы (қозғалыстар бағанасы мен әртүрлілігі) және жабдықтарды (жабдықтау, беру шабуылшы тиіп шабуыл) қамтиды.
Стойка - техникалық әдісті жасау барысындағы әр ойыншының өз орынан табылып, орын ауыстыру үшін даяр болуы. Стойка түрлері: тұрғылықты және тұрғылықсыз.Алдағы әрекетке байланысты ойыншы белгілі бір қызмет үшін ұтымды бір сөрені орындайды. Екінші артта алдында бір фут, дене сәл иілген алға, шынтақ бүгілген білек, талия деңгейде қолынан пальмалар, аяқтарын қамтамасыз ету сипатталады.
Орын ауыстыру - техникалық әдістерді орындау үшін орын таңдау. Орын ауыстыру түрлері: қадам (әдетті, алға, артқа, жан жаққа), Секіру (серіппелі бір немесе екі аяқпен, жүгіріп келіп, бір орыннан, денені қозып немесе қозғалыссыз), жүгіру (әдетті, алға, артқа, жан жаққа); ілбу, құлау, еңкею және т.б.
Қозғалыстардың барлық түрлері есебінен толық тізе буын және шапалақ жасауды қамтиды.Қару болмаған аяғы түзеткіш қол олардың орындалу тегістік пен жұмсақтықты біріктіреді.
Шабуыл соққысы (ШС) - тактиканың техникалық әдісі шабуылшының тордың арғы жағындағы қарсыластың қолынан басқа жаққа қарай соғуы. Мұның екі әдісі мен бірнеше түрлері бар.
Тура шабуыл соққысы. Тұрған орын пас беру кезіндегі орынға сәйкес. Дайындық фазасы жүгіріс, секіріс және қол серпу болып табылады.Жүгіру секіріп келіп, горизонтты соққы жасау үшін ең қолайлы сәт тудыру үшін керек.
Жүгірудің ұзындығы 2-4 метр. Бірінші қадам салыстырмалы түрде кіші,
қозғалыс жылдамдығы орташа.
Ол жүгіру бағытының анықтау үшін аса қажет. Екінші қадам жүгіру бағытын басқару үшін арналған. Қадам ұзындығы үлкейген, оны орындау үшін уақыт аз кетіп, жылдамдық ұлғая түседі. Үшінші қадам кезінде жанама секірісті горизанталды жылдамдық шешеді.
Ортақ ауырлық орталығы айтарлықтай жылдамдықтан кейін, әрі қарай өсуі төмендейді. Соңғы қадам әдетте аяғы (әдетте оң) созылып төмен тапсырады және өкше тиіп, аяқ жерден көтеріліп жүзеге асырылады. Оң аяғының осындай қатаң тұжырымы құлыптау әсері бар.
Соңғы қадамға ойыншы басқа аяғы қолдау үшін итеріп және қысқа уақыт өткеннен кейін ол оңға алады. Сонымен қатар, қатты қыстыққан қадам жұмылады. Бірінші кезекте серпілген қозғалысы тапсыруға бастайтын кезде жоғары - төмен -алдыға - артқа болады.
Бұлсерпілген қол соққы жасауды қамтиды.Кенеттен щетка оның басына табыстады сәтте қолына тоқтату аяқталады. Аяғы ауырлық жалпы орталық ойыншы қолдау артында болса, кейінірек қозғалыс отталкивание қамтиды.
Соққы жасау арасы жоғарыға секіру биіктігіне тікелей байланысты. Қолынан ұшу соңында тізе иілу шамасы байланысты. Алайда, бұл соққы бұрышы 90° кем болмауы тиіс. Ұшуға фазалық - оның тірегі бөліп дене қозғалыс ойыншы дейін алады және аз алға бастап. Бұл көлденең дрейф деп аталады қарсы күрес үшін жоғарғы орган кері итеру тірегі бастап бөліну уақытта болуы тиіс.
Белгілі бір дәрежеде бұл қозғалыс ауырлық ортақ орталығының айналасында дене салмағын таратады және белгілі бір Момент жасайды, күшіне көлденең компонент қарама-қарсы бағытта бағытталған.
Бұл соққы категориясының траекториясын ұзақтығын азайтуға көмектеседі. Ұшумен қатар, оң жақ свинга құрайды - бұрын. Осылайша, дайындық кезеңінде қару-жарақ қозғалысы жолы жеделдету шок массасын арттыру, қызған үзілуге күш, бір маховика тұрады. Бағытын өзгерту кезінде осы екі бөлшектер шамалы үзіліс бөлінген. Білек тәркіленді кезде оның басы, қылқалам жаю пальма дейін.
Шынтақты көтеру биіктігі жеке ойыншылардың физиологиясына байланысты өзгереді, бірақ кез келген жағдайда иық түйісті шынтақ осі қарағанда жоғары болуы тиіс. Жиі ойыншылар деп аталатын пияз ұстанымын алады - кеуде және бел жылы майыстырмаңыз, тізе бүгілген аяқтарын, қысқарттық. Сол жақ белсенді қызған қозғалысы тартылған, ол жағына қойылады, Созылған ірі бұлшық нәтижесіндеболады.
Соңғы соққы кезіндегі қозғалысы алға шығарып және оның оң иық көтеру, тік ось айналасында органның айналу басталады. Бұл қозғалыс кейінірек пайдалануға басқа жағынан бастапқы жылдамдығы болып табылады. Оның шынтағын туралап және кішкентай шабуылшыны дейін ілестірген, бұл шар соққы жеткілікті биіктігін көрсетеді. Бүйір қозғалысы - жоғарыдан жұмсарту күйінде доп қолданылады. Бұл жағдайда, иық одан әрі алға асырылады, допты қолын озық болып табылады.
Содан кейін иықты көтеріп барып, алға серпілген күйі төмен қарай ағылып түседі. Қолдың жылдамдығы соққы уақытында салыстырмалы түрде қатты болуы үшін барған сайын қаттылана түседі. Соққыны жасаған соң ойыншы жерге аяғын амортизация болуы үшін міндетті түрде бүгіп түсуі керек.
1.3.3Шабуылдың тактикалық жүйесі
Ойынның тактикалық жүйесі алаңдағы команда ойыншыларының
орналасуына тікелей байланысты. Техникалық құралдарды олардың қалай қолдануында.
Әр шабуылдық жүйе көптеген тактикалық комбинациядан құралған. Олардың барлығы допты алу-беру арқылы шабуылшының соңғы соққысымен аяқталатын комбинациямен жалғасады.
Екі шабуылшының екінші соққы жасаудағы жүйесі
Бұл жүйе командада бір немесе екі шабуылда жақсы ойнай алмайтын ойыншы болғанда қолданылады. Осылайша, байланыстырушы ойыншының 2, 3 және 4 зонада тұратын және барлық тактикалық комбинацияларды ойната білетін волейболшыт болғанда іске асырылады.
Екі шабуылшы шабуыл ойын жүйесі бар шектеулі тактикалық комбинациялар болып көрінетіндігі қарапайымдылығына қарамастан, тиісті жағдайларда, атап айтқанда бағдарламаларды түрлі, көбінесе кем емес тиімді басқаларға қарағанда бұл жүйе шабуылдар.
Төменде екі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz