ҚАЗІРГІ КҮРІШ СУАРУ СУҮНЕМДЕГІШ ТЕХНОЛОГИЯСЫНЫҢ ЖАҒДАЙЫ

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 64 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ

КеАҚ «ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ»

«Гидротехника, мелиорация және бизнес» факультеті

«Су ресурстары және мелиорация» кафедрасы

ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА

Тақырыбы: «Алматы облысының «Бірлік» агрофирмасы күріш суару жүйесінде ресурстарды үнемдеу технологиялары»

Беттер саны

Сызбалар мен көрнекі

материалдар саны

Қосымшалар

Орындаған: Мтсбекова Арайлым Асқарқызы

2018 ж «___» қорғауға жіберілді.

Кафедра меңгерушісі, т. ғ. к. Е. С. Саркынов

Жетекші, т. ғ. д. Е. М. Калыбекова

Арнайы тауарлар кеңесшілері:

А. Г. Рау

И. С. Сейтасанов

Норма бақылау Қ. Ануарбеков

Сарапшы, геогр. ғ. к. Д. К. Джусупбеков

КеАҚ «ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ»

«Гидротехника, мелиорация және бизнес» факультеті

«Су ресурстары және мелиорация» кафедрасы

5В081000 - Мелиорация, жерді баптау және қорғау мамандығы

Дипломдық жұмысты (жобаны) орындау

ТАПСЫРМАСЫ

Студент Мтсбекова Арайлым Асқарқызы

Жұмыс (жоба) тақырыбы:

«Алматы облысының «Бірлік» агрофирмасы күріш суару жүйесінде ресурстарды үнемдеу технологиялары»

Университет бойынша 20___ж «»№ бұйрығымен бекітілген

Дайын жұмысты (жобаны) тапсыру мерзімі 20___ж «»

Жобаның бастапқы деректері

Диплом алдындағы өндірістік практика негізінде жиналған материалдар, Қызылорда облыстық ауыл шаруашылық бірлестігінің мәліметтері.

Дипломдық жобада (жұмыста) қарастырылатын сұрақтардың тізімі:

Графикалық материалдардың тізімі (қажетті жағдайда)

AUTO CAD сызбаларымен 4-5 сызба немесе 12-15 презентациялық слайдтар дайындау қажет.

Ұсынылған негізгі әдебиеттер:

1. Қызылорда Гидромет акционерлік қоғамының метеорологиялық бақылау өлшемдері 2013-2014.

2. Зубаиров О. З, Сағаев Ә. Ә Суғару және суғару жүйесін пайдалану, Қызылорда, -2000.

3. Шомантаев А. А Зубаиров О. З Гидротехникалық құрылымдар практикумы, Қызылорда, -2011.

4. Базарбаев А. Гидротехникалық құрылымдар Алматы, Айтұмар, -2011.

5. Қазақ энциклопедиясы Алматы, -2010

6. Дипломдық жұмыстарды орындау әдістемелік нұсқалары, Алматы 2012.

Жұмыстын (жобаның) арнайы тараулары бойынша кеңесшілері

Тарау: Тарау

Кеңесші: Кеңесші

Мерзімі: Мерзімі

Қолы: Қолы

Тарау:

Кеңесші: Рау А. Г.

Мерзімі:

Қолы:

Тарау:

Кеңесші: Сетасанов И. С.

Мерзімі:

Қолы:

Тарау:

Кеңесші: Ануарбеков Қ.

Мерзімі:

Қолы:

Кафедрамеңгерушісі

Е. С. Саркынов

/қолы/

/аты-жөні/

Кафедрамеңгерушісі: Жұмыс (жоба) жетекшісі

Е. С. Саркынов: Е. М. Калыбекова

Кафедрамеңгерушісі: /қолы/

: /аты-жөні/

Кафедрамеңгерушісі: Тапсырманы орындауға қабылдадым, студент

Е. С. Саркынов: Г. С. Жекебаева

Кафедрамеңгерушісі: /қолы/

: /аты-жөні/

Дипломдық жұмысты (жобаны) орындау

графигі

Рет№

Қарастырылған бөлімдер

Жетекшіге белгілену мерзімі

Ескертулер

Рет№: 1

Қарастырылған бөлімдер: Жобалау ауданының табиғи-климаттық сипаттамасы

Жетекшіге белгілену мерзімі:

03. 03. 2018ж-

15. 03. 2018ж

Ескертулер:

Рет№: 2

Қарастырылған бөлімдер: Ауылшаруашылық дақылдарының суару режимі және суғару әдісі

Жетекшіге белгілену мерзімі:

16. 03. 2018ж-

30. 03. 2018ж

Ескертулер:

Рет№: 3

Қарастырылған бөлімдер: Ауылшаруашылығы дақылдарын суару әдістері мен техникасы

Жетекшіге белгілену мерзімі:

02. 04. 2018ж-

16. 04. 2018ж

Ескертулер:

Рет№: 4

Қарастырылған бөлімдер: Суғару жүйесін жобалау

Жетекшіге белгілену мерзімі:

17. 04. 2018ж-

25. 04. 2018ж

Ескертулер:

Рет№: 5

Қарастырылған бөлімдер: Суғару жүйесін пайдалану және оның сметасы

Жетекшіге белгілену мерзімі:

04. 05. 2018ж-

15. 05. 2018ж

Ескертулер:

Рет№: 6

Қарастырылған бөлімдер: Дипломдық жобаны рәсімдеу

Жетекшіге белгілену мерзімі: 15. 05. 2018ж

Ескертулер:

Рет№: 7

Қарастырылған бөлімдер: Алдын ала қорғау

Жетекшіге белгілену мерзімі: 20. 05. 2018ж

Ескертулер:

Рет№: 8

Қарастырылған бөлімдер: Негізгі қорғау

Жетекшіге белгілену мерзімі: 28. 05. 2018ж

Ескертулер:

Кафедрамеңгерушісі

Е. С. Саркынов

/аты-жөні/

Кафедрамеңгерушісі: Жұмыс (жоба) жетекшісі

Е. С. Саркынов: Е. М. Калыбекова

Кафедрамеңгерушісі:

: /аты-жөні/

Кафедрамеңгерушісі: Тапсырманы орындауға қабылдадым, студент

Е. С. Саркынов: А. А. Мтсбекова

Кафедрамеңгерушісі:

: /аты-жөні/

Анықтамалар

Суды қорғау шаралары - табиғи су көздерін тиімді пайдалану, таза сақтау, қалдықтармен ластамау шаралары.

Су ресурстары - белгілі бір территорияның топырақ және атмосфера ылғалын қоса алғанда, пайдалануға жарамды барлық жер астындағы және жер бетіндегі су қорлары.

Су ресурстарын кешенді пайдалану - су ресурстарын халықтың және экономиканың әр түрлі салаларының қажеттерін қанағаттандырып, сарқылтпай пайдалану .

Су пайдалану - халық шаруашылығының және тұрғындардың кез - келген қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін су нысандарын пайдалану.

Бөгет - өзен арнасындағы судың деңгейін көтеру, су ағынын арттыру, бөген жасау үшін ағынды кесе көлденеңдеп қоршай салынған гидротехникалық құрылыс.

Су пайдалану мөлшері - судың пайдаланушыға қажетті мөлшері.

Су шаруашылығы - халықтың және халық шаруашылығының қажетін сумен қамтамасыз етуді, оны тиімді пайдалануды, қорғауды қарастыратын шаруашылық саласы.

Табиғат қорғау - өзімізді қоршаған табиғи ортаны сақтауға, тиімді пайдалануға, жаңартуға, жақсартуға бағытталған шаралар жүйесі.

Су жібергіш - су қоймалардан артық суды ағызып шығаратын гидротехникалық құрылым.

Су жинайтын аудан - жер бетіндегі немесе жер астындағы судың жиналатын орны.

Пайдалы әсер коэффиценті (ПӘК) - қуатты өзгертіп пайдалану кезіндегі жүйенің (машина, құрылғы) тиімділігін көрсететін шама.

Жер асты сулары - барлық физикалық күйдегі литосфераның сулары.

Еңбекті қорғау - еңбек жағдайының адам өміріне, денсаулығына қауіпсіз болуын қамтамасыз етуге бағытталған шаралар жүйесі.

Су балансы - қарастырылатын нысан үшін таңдалған уақыт аралығындағы су қорының өзгерістерін ескере отырып, оның кірісі мен шығысының арақатынасы.

Гидромодуль - 1 га жерге 1 сек берілетін су мөлшері.

Су қоры - еліміздегі барлық су қорының жиынтығы. Су қорларға өзендер, көлдер, су қоймалар, жер бетіндегі су көздері мен жер асты сулары, территориялық сулар, мұздықтар, ішкі теңіздер және т. б сулар кіреді.

Су қоймасы - суды қорғау және ағысын реттеу мақсатында су ағысын бекіту арқылы жасалған суат.

Су алатын құрылым - өзеннен, көлден, су қоймалардан және т. б су алуға қызмет ететін гидротехниклық құрылым.

Сумен қамтамасыз ету - суды тұтынушыларға беру.

Су жіберу - су қоймасын немесе арнасын босату үшін салынған гидротехникалық құрылыс.

Топырақтың ылғал сиымдылығы - топырақтың ылғалды ұстау қабілетінің сандық сипатының шамасы.

Суару нормасы - егістікті бір рет суарғанда кететін су мөлшері.

Суғармалау норнмасы - бір гектарға вегетация кезінде берілетін су мөлшері.

Су режимі - әр дақылдың қай уақытта қанша мөлшерде, неше рет суғаратынын айтады

Өзен - жер бетіндегі табиғи арнамен тұрақты немесе жыл маусымдарының көпшілік уақыттарында ағатын су ағыны.

Смета - алдағы кірістер мен шығыстарды есептеу, материалдық және ақшалай қаражаттың жұмсалуы мен түсінуінің жоспары.

Канал - гидротехникада су ағыны арынсыз жасанды арна.

Серіктестік - коммерциялы ұйымдар қызметінің негізгі ұйымдық - құқықтық нысаны.

Климат - жер бетіндегі белгілі бір аймаққа тән ауа-райының көп жылдық режимі.

Гидротехникалық құрылымдар - су обьектілері мен аумақтардың гидрологиялық режимін бақылау және реттеу құрылысы.

Құбыр - көлденең қимасы, көбінесе сақина тәріздес болып келетін өзегі қуыс бұйым.

Өзен жүйесі - суы бір - біріне қосылып, теңізге немесе көлге бір сағамен құятын негізгі өзен мен оның салаларының жиынтығы.

Су деңгейі - су қоймалары мен су ағыстары еркін бетінің кез - келген шартты жазық бетке немесе теңіз деңгейіне қарағандағы биіктігі.

Белгілер мен қысқартылған сөздер

ПӘК - пайдалы әсер коэффициенті

ҚТД - қалыпты тежелген деңгей

МТД - максималды тежелген деңгей

ТК - төменгі көлем

ц/га - 1 гектар жерден центнер есебінде алынған өнім мөлшері

л/с - 1 секунд уақытта қаншалықты сұйықтың мөлшері өтті

м - метр

с - секунд

м/с - метр/секунд

г/м ³ - грамм/метр куб Белгілеулер мен қысқартулар

м ³ /га - гектарына метр куб

м ³ /с - секундына метр куб

км ² - шаршы километр

ҚНжәнеЕ - құрылыс нормалары және ережелері

КІРІСПЕ

Қазақстандағы сумен жабдықтау проблемасының ауырлығы су ресурстарының шектеулі болуына, олардың аумағын біркелкі таратуға, уақыттың айтарлықтай өзгермелілігіне, ластанудың жоғары деңгейіне байланысты. Сонымен қатар, қолда бар су ресурстарының 80% -ы Қазақстаннан тыс жерлерде қалыптасады, бұл белгілі бір дәрежеде агроөнеркәсіптік кешенді дамыту мен халықтың азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге ықпал етеді.

Су шығындарын азайту есебінен суды есепке алуды, автоматтандырылған үдерістерді басқару жүйесін енгізуді, сумен жабдықтау және суару, қайта өңдеу және қайта жабдықтау жүйелерін суды үнемдейтін технологияларды енгізу, су шаруашылығы жүйелерін, объектілерді реконструкциялау мен модернизациялау және дифференциалды тарифті белгілеу жоспарлануда.

Қазақстан Республикасы экономикасының секторларында судың негізгі тұтынушысы ауыл шаруашылығы (шамамен 60%) болып табылады, сондықтан еліміздің су шаруашылығы экономикасын дамыту және жаңғырту тұжырымдамасы 2020 жылға дейін агроөнеркәсіп кешенінің қажеттіліктерін толық қанағаттандыруды, атап айтқанда, суармалы егін шаруашылығын тиімді дамытуды көздейді.

Ауыл шаруашылығының басқа салалары арасында суды тұтыну тұрғысынан күріш өсіру мүлдем басым. Судың жетіспеушілігін ескере отырып, күріш суару жүйелерінде су ресурстарын пайдаланудың тиімділігі өңірдің экономикалық дамуында маңызды фактор болып табылады.

Сол себепті, күріш суару жүйелері жыл сайын 60 мың гектардан астам суармалы жерді пайдаланбайды және ондаған мың гектар жерді мелиорациялауға тыйым салынады, бұл күріштің шығуын 15-18% төмендетуге алып келеді, жылына 150 млн. құрайды.

Күріштің тұздануына бейім келетін күріш аймағының табиғи жағдайларына қатысты, топыраққа теріс әсер етуімен бірге (күріштің құнсыздануын жоғарылату), топырақтың арнайы жууын қажет етпейтін, бірақ оны өсіру үшін жуу режимін қамтамасыз ететін өнім ретінде оң нәтиже береді. Тұз топырақтарында күріш өсіру процесінде қарқынды жуу, тұздануды тұрақтандыруға және оны белгілі бір деңгейде сақтауға мүмкіндік береді.

Су ресурстарын пайдаланудың тиімділігін арттырудың маңызды міндеті су ресурстарын ұтымды пайдалану, ең алдымен, суды тұтынуды түбегейлі қысқартуға, суармалы егін шаруашылығында су ресурстарын пайдалану тиімділігін арттыруға бағытталған іс-шараларды ескере отырып, прогрессивті технологиялық процестерді енгізу негізінде, суару жүйелерін қайта құру және озық әдістерді енгізу болып табылады, суды үнемді пайдалануды қамтамасыз ететін суару.

Су қорғау мәселелерін шешу, немесе Қызылорда облысының су ресурстарының ташылығы, табиғи және экономикалық жағдайларын орнына тиімді пайдалану өте күрделі болып табылады, сондықтан ол болды және өзекті болып қалады. Оның шешімі, бір жағынан, орнықты өнімділік алуға, ал екінші жағынан, күріш жүйелерінде суды көп мақсатта пайдалану үшін байланысты болуы керек.

Су ресурстарын дұрыс пайдаланудан облыстың суармалы егіншілігінде өндірістің тиімділігі тәуелді. Осы жерлерде тиімді күріш өндірісін қамтамасыз ету, күріш және сумен жабдықтау жүйелерінде су өнімділігі әдістерін арттыру зерттеу диссертация шеңберінде шешілетін өзекті мәселелері болып табылады.

1 ҚАЗІРГІ КҮРІШ СУАРУ СУҮНЕМДЕГІШ ТЕХНОЛОГИЯСЫНЫҢ ЖАҒДАЙЫ

1. 1 Ақдала суландыру алқабындағы күрішке арналған қазіргі технологиялар. Оңтүстік Балқаштын ауыл шаруашылығын дамытуға Ақдала және Қаратал суармалы алқаптарының үлкен маңызы бар. Алматы облысының Балқаш әкімшілік ауданында ауыл шаруашылық өндірісінің жалпы көлемінде Ақдала суармалы массивінен күріш жинау барлық ауыл шаруашылығы дақылдарының шамамен 40, 7% құрайды [4-5] . 1970-ші жылдары жағдай күрт өзгерді. Іле ө. көпжылдық ағынды реттеу үшін және электр энергиясын өндіру үшін 1960-шы жж. ірі су қоймасын құру туралы шешім қабылданды. Өзінің салыстырмалы параметрлері бойынша Қапшағай су қоймасы КСРО және Орта Азиядағы ірі компаниялардың бірі болуы керек еді. Оның толық көлемі жобалық белгіде 485 м БС 28. 1 км3 құрайтын еді, бұл Іле ө. екі жылдық ағын көлеміне тең. Су қоймасының су бетінің көлемі 1847 км2 теңелетің еді, ұзындығы - 180 км ең көп тереңдігі тұсындағы бөгеттер 43-45 м. Салыстырмалы шамасы өлі көлемі бойынша оған тең болмас еді- 76, 5% немесе 21, 5 км3 . Су қоймасының толтырылуы 29 қыркүйек 1969 жылы басталды және 1 қаңтар 1985 ж. қарай оның көлемі 13, 99 км3 жетті немесе шамамен 50% болды.

Қапшағай су қоймасын толтыру, судың булануы және сүзгіден өткізу өскенмен, Балқаш деңгейі тез түсе бастады. Шағын қуатты ГЭС (400 МВт) ірі су қоймасының шығындарын жаба алмады, сондықтан суару алаңдарын кеңейтуді күшейту туралы шешім қабылданды, оларды болашақта күріш өсірудің басымдығымен 1, 0 млн. гектарға дейін жеткізу көзделді. Ең тез Ақдала массиві шөл аймағы шекарасындағы құмды Сары-Есік-Атырау игеріле басталды. Осылайша, суару жүйесі кең көлемде дамыды: Қарадала, Шеңгелді, Үлкен Алматы каналының ықпал ету аймағы және басқа да суару алқаптары. Ең ірі Ақдала суару массиві 1969 - 1982 жж. салынды және ең солтүстіктегі жылы және сусүйгіш күріш мәдениеті бар аймақ болды. Ол ең ірі су тұтынушы: оны суаруға шамамен 1, 2 км3 /жыл су жұмсалады, оның тек 0, 3 км3 /жыл Іле ө. қайтарылады. Массивтің негізгі жері өзеннен жоғары, ежелгі терраста, құмды, жоғары сүзгіден өткен топырақтан, ғасырлар бойы жиналған тұздан тұрады. Ақдалада күріш өсіру үшін, жерасты суларының өте жоғары күмбезін жасау қажет болды, оны жасанды түрде күтіп ұстау үшін судың көп мөлшері (судың 20% -ы) керек, әрі массивтен шығатын судың кейбіреуі шөлге ауысады.

Массивті жобалау кезінде тіпті сол уақыт үшін архаикалық суару жүйесі қаланды: барлық суару арналары топырақ арнасында төселді, гидротехникалық құрылыстарда жеңілдетілген конструкциясы болған, дренаж жүйесі барлық ашық арналарда орындалған. 1967 жылдан 1986 жылға дейін құрғақ-Шек-Бақанас ағындары бойымен жылына 250 млн. М3 көлеміндегі коллекторлық-дренаж ағымының бөлігі Сарыесік-Атырау құмдарына тасталды. Күрішті өсірудің ең кең таралған тәсілі - үнемі су басу. Кубаньдағы күріш өсірудің ерте дамуында тұрақты су басудан күріштің жойылуы байқалды. Бұның негізгі себебі- оттегінің топырақта жоқтығы болып табылады. Зерттеулердің нәтижесінде көптеген авторлар күріш өсіру үшін оттектің қажет екенін тұжырымдайды [6-10] . Бұл ереже судың қысқаруының су режимі үшін негіз болып табылады, ол барған сайын кеңінен тарайды. Горюнов П. С., Петрунин В. С., Күрішбаев К. Б. Қызылорда массивінде және Волоконский Н. А., Рау А. Г. Кызыл-Құм массивінде оңтайлы күріш суландыру режимін құру бойынша жүргізілген зерттеулер Қазақстанның оңтүстігінің жағдайында су басудың қысқартылған түрі - бұл ең қолайлысы.

Үнемдеу мақсатында суармалы суды өңдеу кезінде күріш үзік-үзік су басу қолданылады. Кайумов Г. К. [13] сегіз тәулік су тасқынымен, содан кейін судан бес күндік өріс тазартуымен бір гектардан 45 центнерден өнім алынды, ал суару жылдамдығы үнемі су тасумен салыстырғанда екі есе азайғанын көрсетті. Су тасқынының үзік-үзік түрін негіздеу Г. Гущиннің шығармаларында бар. [14], Триста Д. [15] . Болгарияның ғалымдары күрішті суарудың үздік режимі 5х10 немесе 10х5 күн схемасына сәйкес су тасқынының үзіліссіз түрі болып табылады деп санайды. Сонымен қатар, егін жинау 6-7%, суару жылдамдығы 40% [16] . Жапонияда суармалы судың жетіспеушілігі бар жерлерде үзіліссіз су тасқыны қолданылады. Шумакова К. П. [17], күрішті суарудың әртүрлі режимдерін зерттей отырып, мерзімді ылғалмен жоғары өнімділік алу мүмкіндігін дәлелдеді. Величко Е. Б. [18], Джулай А. П. [19], Кириченко А. С [20] және Покатилова Р. арамшөптерді бақылау бойынша тиімді шаралар әзірлеу кезінде мерзімді ылғалмен күрішті өсіру мүмкін деп тұжырымдайды. Қорытындыға аталған авторлар да ортақ: Зайцев В. Б., Тулякова З. Ф. [21], П. Ерыгин. С. Натальин Н. Б. [22], А. В. Воеводин [23] . Күріштің суару нормасының абсолюттік мәні кеңінен өзгереді және негізінен топырақ-гидрогеологиялық жағдайларға байланысты болады және қолданылатын суару режимі 15-18 мың м3 / га, ал кейбір жағдайларда 12- 30-60 мың м3 / га және одан да көп. Қолайлы жағдайларда және дұрыс ұйымдастырылған суды пайдалану кезінде суару нормасы 18-20 мың м3 / га аспайды. Дунай шатқалында ол 13, 9-44, 3 мың м3 / га [24], Сарпин ойпатында - 19, 6-25 мың м3 / га [25], Афин жүйесінде, Кубаньда - 9 - 10 мың м3 / га, Қызылорда жүйесінде 18-20 мың м3 / га [26], өзеннің батыс бөлігінде. Волга - 24000 м3 / га, Кызыл-Құм жүйесінде 20-22 мың м3 / га [27], Қаратал жүйесінде - 1 8-2, 5 мың м3 / га [28], Краснодардағы күріш жүйелерінде шеттері - 13-16 мың м3 / га [29] . Жеңіл механикалық құрамы мен жер асты суларының тереңдігімен (3-4 м), топырақта күріштің суару нормасы 30-40 мың м3 / га немесе одан көп.

1. 2 Қазақстанда күріш мәдениетінің тұтынылуы. Күріш су дақылдары болып табылады. Қазіргі уақытта ол нарықтың ашық экономикасында оның тиімді дамуын қамтамасыз етуі тиіс жаңа кезеңнің табалдырығында тұр. Сондықтан одан әрі экономикалық трансформацияның логикасы аграрлық сектордың өсуінің жаңа сапасына көшуді, күріш жүйелерінің өнімділігін арттыратын жаңа инновациялық агротехнологияларды және суару параметрлерін енгізуді талап етеді [30] . Күріш өсіру ауыл шаруашылығының негізгі бөлігі болып табылады, ол күріш егістіктерін өсірумен айналысады. Ақдала массиві Іле өзенінің төменгі жағында, Тасман тауларының оңтүстік беткейлерінен солтүстік-батысқа қарай, Аққол ауылына дейін, Іле өзенінің оң жағалауында орналасқан. Суармалы жерлердің жалпы ауданы 30 мың гектарды құрайды, оның ішінде күріш-10 мың га (2012 ж. ) [31, 32] . Су балансының теңдеуі Ақдала жүйесін вегетациялық кезеңде мынадай түрде ұсынуға болады: M + X - Q - Ep - E к - ф = AS мұндағы М - суару суларын беру; X - атмосфералық жауын-шашын; Упг - шығып келе жатқан жер асты суларының қозғалысы; Q - дренажды - тастанды сулар төгінділері; Ер және Етр - тиісінше жиынтық булануға байланысты күрішті егу және қамыс қопасының; ф - сүзілу шығыны каналдарда және ағуына іргелес жер (30% су Іле өзенінен ) ; АЅ - су балансында қателік пен сәйкессіздікті қамтитын суармалы массивтің топырағында су резервтерін өзгерту. М және К мәндері SOS деректерінен алынды, X - «Бақанас» метеостанциясының мәліметтері бойынша. ЕС-нің есептеуі күріштің бөлінуін және оның нақты өнімділігін ескере отырып жүргізілді. ЭТЖ-ны бағалау үшін оның бөліну аумағы (18% иеліктен шығару аумағы), оның биологиялық массасы (өсімдік) және өсімдіктер кезеңінде жерасты суларының орташа тереңдігі есепке алынды. 1. 1-кестеден шығатын болсақ, шығыс баптарынан ең үлкен мән - бұл кіріс бөлігінің орташа 36% -на (M + X) тең ағызу ағымы. Күріш дақылдарының жалпы булануы - 15% кірістің 11%, бөртпе шабақтарынан жалпы булану - 5%, каналдардағы сүзу шығындары және көршілес жерлерге таралуы - 30%. Су балансының сәйкес келмеуі жылдар ішінде орташа 18, 2% болды. Айта кету керек, бұл теңгерімде күріштің ілеспе шығындары ескерілмейді, оның аумағы да егістіктің айналуында орналасқан. Күріш жүйелерінің су балансын талдау 1. 2-кестеде көрсетілгендей, су ресурстарының ресурстары ұтымды пайдаланылмайды. Ең алдымен, күрішті тексеруден суды дұрыс негізсіз шығару үлкен көңіл бөледі. Тұзды жерлерге судың кейбір ағынын қажет етуін ескере отырып, ағызу көлемін азайтуға болады. Осы мақсатта суды пайдалануды жақсарту және жоспарланған су бөлу үшін жағдай жасау қажет (тексеруді жоспарлау, соңғы өлшемдерін ұлғайту, суару арналарын тазарту) .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.