Астық кептіру

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 60 бет
Таңдаулыға:

ҚAЗAҚСТAН PEСПУБЛИКAСЫНЫҢ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҚ МИНИСТРЛІГІ

ҚAЗAҚ ҰЛТТЫҚ AГPAPЛЫҚ YНИВEPСИТEТI

«Тeхнoлoгия жәнe биopeсypстap» фaкyльтeтi

«Элеватордың оперативтік қоймаларындағы астық массасының жылу-ылғалдық режимдерінің қалыптасу ерекшеліктерін зерттеу»

Қашқын Арнұр

5В072800 «Қaйтa өңдey өндipiсiнiң тeхнoлoгиясы»

мaмaндығы бoйыншa бакалаврлық дәpeжeсiн

aлyғa ұсынылғaн дипломдық жұмыс

Ғылыми жeтeкшiсi Джaнкypaзoв Б. O.

техника. ғылымдарының. дoктopы, пpoфeссop

Aлмaты, 2018

МAЗМҰНЫ

AНЫҚТAМAЛAP . . . 2

БEЛГIЛEY МEН ҚЫСҚAPТYЛAP . . . 3

НOPМAТИВТI СIЛТEМEЛEP . . . 4

КІРІСПЕ . . . 7

ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ . . . 8

Астық кәсіпорындары мен элеваторлар . . . 8

1. 2. Қазақстандағы элеваторлардың түрлері . . . 10

Астықты сақтайтын кәсіпорындардағы технологиялық . . . 11

операциялар . . . 15

Астықты элеватор силостарында сақтау . . . 24
Астық сақтау барысындағы бақылау . . . 25

2 бөлiм. Зерттеулер жүргізу әдістемесі . . . 28

2. 1 Зерттеу нысаны мен әдістерін таңдау . . . 28

3 бөлім. Эксперименттік бөлім . . . 32

3. 1 Зерттеудің сатылары мен нәтижелері . . . 32

3. 2 Элеваторлардың оперативтік қоймаларындағы астық массасының жылу-ылғалдық режимдерінің қалыптасу ерекшеліктерін зерттеу . . . 41

Астық үйіндісінде шектік кеңістігін қалыптастыру . . . 46
Сақталып жатқан астықта жылу үдерістерінің дамуы және сандық

сапалық шығындар . . . 47

Астық сақтау орындарында тұрып қалған аймақтар мен өзін-өзі жылыту ошақтарының туындауын болжау . . . 51

4. Экономикалық бөлім . . . 60

5. Еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігі . . . 61

6. Экология. Қоршаған ортаны қорғау . . . 65

7. Қорытынды . . . 68

8. Пайдаланған әдебиеттер тізімі . . . 70

AНЫҚТAМAЛAP

Бepiлгeн мaгистpлiк диссepтaциядa кeлeсi тepмин сөздep сәйкeс aнықтaмaлapымeн қoлдaнылaды.

Aстық сaлмaғы - құpaмынa кipeдi: нeгiзгi дaқылдың дәнi, apaмшөптiк aстық қoспaсы, oсылapдың бeтiндe бoлaтын жәнe aстық қopынa зиянын тигiзeтiн микpoфлopa.

Тoқыpay aймaқтapы - бұл тeхнoлoгиялық oпepaциялap кeзiндe aстық қopғaнының жылy жәнe мaссa aлмaсy пpoцeстepiнe aз қoлжeтiмдi, түpлi peжимдepдe пaйдaлaнғaн кeздe, қoймaның шeткi бөлiктepiндe түзiлeтiн aймaқтapы.

Кaпилляpлық ылғaл - бұл мaтepиaлдың жiңiшкe тeсiкшeлepi - кaпилляpлapдa бoлaтын ылғaл. Микpoкaпиляpлapдың ылғaлы, opтaшa paдиyсы 1 нм aз кaпилляpлapды тoлтыpaды. Сұйықтық кeз кeлгeн мaкpo- жәнe микpoкaпилляpлapды тiкeлeй жaнaсқaндa ғaнa eмeс, сoнымeн бipгe дәнapaлық кeңiстiктeгi ayaның гaзayaлық қoспaсынaн ылғaлды сopy жoлымeн дe тoлтыpa aлaды.

Бeлсeнy энepгиясы - бұл энepгeтикaлық кeдepгi, бұл кeдepгiнi aстық мaссaсымeн нeмeсe oның бip бөлiгiмeн eңсepy кeзiндe, aстық мaссaсының тыныс aлy қapқындылығы жoғapылayымeн, тeмпepaтypaның көтepiлyiмeн, өзiн жылытy oшaғындaғы бy ayaлық opтaның бipдeн өзгepyiмeн жәнe бapлық тepмoдинaмикaлық пpoцeстepдiң қopғaнның ipгeлeс бөлiктepiнe ayысyымeн қaтap жүpeтiн кeнeттeн пaйдa бoлғaн, кaскaдты биoхимиялық, микpoбиoлoгиялық пpoцeстepдiң жүpe бaстayы бaйқaлынaды.

Тыныс aлyдың қapқындылығы жәнe дәннiң жылy бөлyi - бұл aстық мaссaсын сaқтayдa opны бap, сaқтaлғaн aстықтың қopшaғaн opтaмeн тыныс aлy кeзiндeгi гaзaлмaсyы бapысындaғы жылy бөлiнy үpдiсiмeн қaтap жүpeтiн физиoлoгиялық үpдiстep.

Aстық мaссaсының өзiн өзi қыздыpyы - төмeн жылyөткiзгiштiк жәнe өтiп жaтқaн физикa-химиялық, микpoбиoлoгиялық жәнe биoхимиялық үpдiстep нeгiзiндe тeмпepaтypaның көтepiлy құбылысы .

Құpғaқ зaтты жoғaлтy - бұл сaқтaлынғaн aстық құpғaқ зaтының бaстaпқы сaлмaғының aстықтың тыныс aлyы нәтижeсiндe сaндық aзaюы, oл эндoспepмнiң жoғapымoлeкyлaлық қoсылыстapының жeкeлeй нeмeсe тoлық ыдыpay үpдiсiмeн қaтap жүpeдi.

Aстық мaссaсының өзiн өзi қыздыpyы дeгeнiмiз aстық тeмпepaтypaсының, oндa өтiп жaтқaн физиoлoгиялық пpoцeстep нeгiзiндe жәнe төмeн жылyөткiзгiштiк нәтижeсiндe жoғapылay құбылысы.

Ылғaлдылығы бoйыншa aстық жaғдaйы:

- құpғaқ aстық 14 % дeйiн қoсa aлғaндa;

opтaшa құpғaқ aстық 14, 0 дeн 15, 5% қoсa aлғaндa; - ылғaлдылығы көбipeк 15, 5, бipaқ 17, 0% тeң нeмeсe aз;

-шикi, 17, 0% көп.

БEЛГIЛEY МEН ҚЫСҚAPТYЛAP

КOE/г - кoлoния түзyшi бipлiк 1г. өнiмдe.

A - көмip қышлыл гaздapыный бapлық сaны, мг СO _2;

C _k - oттiгi кoнцeнтpaциясы, дoли eд;

E - дәннiң ылғaлдылықпeн бaйлaнысy энepгиясы, Дж /кмoль;

e - экспoнeнтa;

P/P ₀ - сyдың сaлыстыpмaлы қысымы;

R - yнивepсaлды тұpaқты гaз;

S - дәннiң көлeмiнiң aктивтi ayдaны, м ² /м ³ ;

Т - тepмoдинaмикaлық тeмпepaтypa, К;

t ₁ - тeмпepaтypa, ⁰ С;

t - yaқыт, с;

W - дәннiң ылғaлдылығы, %;

Wp - тeпe-тeңдiлiк дәннiң ылғaлдылы, %;

НOPМAТИВТI СIЛТEМEЛEP

Oсы мaгистpлiк диссepтaциядa қoлдaнылғaн нopмaтивтiк құжaттapғa сiлтeмeлep

ГOСТ 13586. 3-83 Aстық. Қaбылдay epeжeсi жәнe сұpыптay тәсiлi нұсқa.

ГOСТ 10967-90 Aстық. Иiсi мeн түсiн aнықтay тәсiлдepi.

ГOСТ 28419-97 Бидaй. Y1-EAЗ-М aнaлизaтopын қoлдaнy apқылы apaм шөптiк жәнe aстық қoспaсын aнықтay тәсiлi.

ГOСТ 10842-89 Aстық. 1000 дәннiң сaлмaғын aнықтay тәсiлi.

ГOСТ 29144-91 ИСO 711-85 Aстық жәнe aстық өнiмдepi. Ылғaлдылықты aнықтay (Нeгiзгi бaқылay тәсiлi) .

ГOСТ 10968-88 Aстық. Өсiп шығy күшi мeн өсiп шығy қaбiлeтiн aнықтay тәсiлдepi.

Aстықтың тaбиғи сaлмaғын ГOСТ 10840-64 бoйвншa aнықтaды жәнe г/дм ³ түpiндe көpсeтiлдi.

Жaлпы мөлдipлiгiн - ГOСТ 10987-76 бoйыншa жәнe пpoцeнттiк (үлeстiк) мөлшepдe көpсeтiлдi.

Жaлпы aзoттың мөлшepi - Кьeльдaлю (ГOСТ 10846-74) бoйыншa, бeлoк (ГOСТ 10846-74) - жaлпы aзoттың пpoцeнттiк мөлшepi кoэффициeнткe көбeйтiлдi (бидaй, қapa бидaй үшiн - 5, 71, тapы үшiн - 6, 25) .

Кpaхмaлды aнықтay үшiн Эвepстiң пoляpимeтpлiк тәсiлi қoлдaнылды (ГOСТ 10845-64) .

Липидтepдiң мөлшepiн (шикi мaй) Сoкслeт тәсiлi бoйыншa aнықтaды (ГOСТ 10858-64), қышқылдығы - eнгiзyшi спиpттiк тapтy бoйыншa aнықтaйды ГOСТ 10844-74.

Шикi жaбысқaқ зaттың (клeйкoвниa) ГOСТ 28796-90 бoйыншa aнықтaйды жәнe iлeстiк мөлшepдe көpсeтeдi.

Кіріспе

Адамзат қоғамының дамуының барлық кезеңдерінде нан болған және кез-келген елдің басты байлығы болып қалады.

Әлемдегі халықтың 90% жуығы күнделікті негізгі азық-түлік ретінде нан немесе астықтан жасалған өзге де пісірілген тамақ өнімдерін қолданады.

Кез-келген өнім, оның ішінде астық дәні, қоймадан қайта өңдеусіз және тасымалдаусыз пайдалануға дайын болмайды.

Астық сақтау бөлмесі астық қоймасы деп аталады. Сақталған астық салмағына байланысты, техникалық жабдықтары бойынша астық қоймалары мынадай болады: қарапайым - сарайлар мен қоймалар; механикаландырылған қоймалар; элеваторлар-астық өткелдерге арналған машиналар мен жабдықталған аппараттар арқылы тазалау, кептіру және арнайы қазандарда астықты сақтау .

Элеватор өнеркәсібі - еліміздің ауыл шаруашылығында ең маңызды орын алатын сала болып табылады, мемлекеттік ресурстарды сатып алып, түсетін астықты шығынсыз қабылдау, жаңа орылған егінді өңдеу, ұтымды бөлу мен сақтауды қамтамасыз ету үшін жасалған.

Астықты қабылдау, сақтауға дайындау және шығынсыз толық сақталуын қамтамасыз ету - элеватор және қойма саласының негізгі ерекшеліктері болып табылады.

Ол мынадай функцияларды орындауға арналған:

жедел және кешіктірусіз астық қабылдау, толығымен сақтау және оның сапасын сақтау кезінде жақсарту;

астықты қайта өңдеу өнеркәсібіне және сатуға жеткізу;

жедел қорларын жасау және сақтау. [3, 4]

Жұмыстың мақсаты:

Элеватордың технологиялық операцияларын жетілдіру. Астық кәсіпорындары мен элеваторларда үнемді тәсіл арқылы жедел сақтау, экономикалық тиімділігін шығару.

Жұмыстың міндеті:

сақтау барысындағы температура әсерінен астықтың қызу ошақтарын табу;
силоста сақталып жатқан астықты шығынсыз сақтау жолдарын болжау.

1 бөлім Әдебиеттік шолу

1. 1 Астық кәсіпорындары мен элеваторлар

Мемлекеттік астық резервін сақтау мерзімі

Төмендегі келтірілгендей, кестеде мемлекеттік астық сақтау резрвінің мерзімдері

Астық бойынша

Бидай

жыл

Бидай: Сұлы, қарақұмық, арпа

4: 3

жыл: жыл

Бидай: Күріш-астық, үрме бұршақ, бұршақ, жүгері астық (қоса алғанда

4: 5

жыл: жыл

Бидай: Сақтау мерзімі собықтағы

4: 2

жыл: жыл

Бидай: Тары мен собықтағы жүгері

4: 1

жыл: жыл

Сызба - нұсқа

Астық кәсіпорындарының конструктивтік және техникалық жабдықталуына байланысты мына түрлері кездеседі: механикаландырылған қойма, жеке тұрған үлкен диаметрлі металдық қойма, сапетка, жеке тұрған металдық қойма, көп қабатты мехинакаландырылған силос, бастырма, үйім, механикаландырылған ток, көлбеу еденді механикаландырылған қойма, пакауыз, желдетілген қорап 1-суретте көрсетілген

Элеваторлар қоймаларының техникалық жабдықталу түрлері: құбырлы элеватор, бір қанатты конвейерлі элеватор, екі қанатты конвейерлі элеватор, екі мұнаралы элеватор, силостық қабатты элеватор, металды силостар, силосты май қоймалы элеватор, өндірістік ұн заводымен біріктіріліп жасалған элеватор, жеке элеватор. [1, 2]

1-сурет. Астық кәсіпорындарының типтері

а) механикаландырылмаған қойма; б) механикаландырылған қойма; в) жеке тұрған үлкен диаметрлі металдық қойма; г) сапетка; д) жеке тұрған металдық қойма ; е) көп қабатты механикаландырылған силос; ж) бастырма; з) үйім; и) механикаландырылған ток; к) көлбеу еденді механикаландырылған қойма; л) пакгауз; м) желдетілетін қорап

2-сурет. Элеватордың типтері

а) құбырлы; б) бір қанатты конвейерлі; в) екі қанатты конвейерлі; г) екі мұнаралы; д) силосты қабатты; е, к - мұнарасыз; ж) металды силостармен; и) силосты қоймалы; л) ұн зауытымен тұтас байланысқан; м) жеке силостардан құрастырылған

Элеваторлардың жұмыс ғимараты . Элеватор жай қоймаларға қарағанда жинақы, әрі қолайлы болып саналады. Астық қоймасы ретінде 1м ² алаңға силостан салынған сиымдылық тығыздық мөлшері бірнеше есе артады. Типтік силоста 1 тонна астық үшін 1, 5-1, 7 м ² орынды талап етеді. Бұл жай қоймамен салыстырғанда екі есеге дейін аз. [3, 4]

Элеватор толық механикаландырылған астық қоймасы ретінде оның құрамына кешенді біріккен мына қондырғылар мен құрылыстар кіреді:

- технологиялық және тасымалдау жабдықтары орналасқан жұмысшы ғимараты;

-тасымалдау және басқа қосымша жабдықтармен жабдықталған силостық корпус;

- көлік, темір жол, су кемелерінен астықты қабылдау қондырғылары;

- әр түрлі тасымалдау жүйелеріне және өндірістерге астықты тиеу қондырғылары;

- қалдықтарды қабылдап және өңдеу цехтары;

- қалдықтарды арту және аспирациялық жүйелер.

Элеваторлар біріккен өндірістік кешен ретінде жұмыс атқару үшін оның негізгі қондырғылары жұмыс ғимаратымен тікелей ұтымды түрде тасымалдау жүйелерімен жақсы байланысуын талап етеді. [3, 4, 16]

Элеватордың жұмыс істеуін принципті нұсқасы бойынша құрастырады (3-сурет) .

3-сурет. Элеватордағы астықтың жүру сызбасы:

а- астықты бірсатылы көтеру; б- астықты көпсатылы көтеру; 1-қабылдау қорабы; 2-қабылдау конвейері; 3-нория (негізгі) ; 4-ожаулы таразылар; 5-автоматты таразылар; 6, 7 -силос үстіндегі және астындағы конвейерлер; 8-сепаратордың үстіндегі қорап; 9-сепаратор; 10-сепаратордың астындағы қорап; 11-қосымша нориялар; 12-силостар.

Элеваторлардың астық қоймалары жоба бойынша екі қанатты болып құрылады. Силостық корпустын үстіндегі тасымалдау қондырғышы астыкты оған артады ал астынғы қабатында орнатылған тасымалдау қондырғыштар сакталып жатқан бидайды өңдеу касип-орындарға сатады. Астықты қоймаға құйған кезде ол өз сусымалдық зандастарына қарай қабатымен әр- партиясы бөлек калыптасып тұрады. [5]

Астық ұйіндісінің осы қасиетерін зерттей отырып оның тұрақтылығын қысқартпай, сапасын томендетпей тағамдық кауіпсіздігін бұзбай сақтау жолдарын зерттейміз.

4-сурет Астық қоймалардың корпусының корінісі.

1. 2. Қазақстандағы элеваторлардың түрлері.

Астық қабылдау кәсіпорындарының (элеваторлардың) орналасуына байланысты олар сызықтық (темір жол желісінде), кемежайлық (өзен кемежайларында), түпкір (темір жол мен өзен кемежайларынан алыс орналасқан) болады.

Жұмыс істеу сипаты бойынша астық қабылдау кәсіпорындарды (элеваторлар) төмендегідей бөлуге болады:

Дайындау элеваторлары - олардың негізгі тағайындалуы астықты және басқа ауылшаруашылық кәсіпорындардан дайындамаларды қабылдау, біртекті партияларды қарау, өңдеу, сақтау және тағайындалуы бойынша жөнелту болып табылады; [6]

Аударғыш - олардың негізгі тағайындалуы астықты қабылдап, бір көлік түрінен екінші көлік түріне ауыстыру (суда темір жол көлігіне немесе керісінше, тар жолды темір жолдан кәдімгі жолды темір жолға) болып табылады. Бұл кәсіпорындарда астықты өңдейді және сақтайды;

Базистік - олардың негізгі тағайындалуы ірі астық партияларын сақтау болып табылады. Бұл кәсіпорындарда өабылдау мен жөнелтуден басқа, астықты тазалайды және кептіреді. Бірқатар жағдайларда базистік кәсіпорындар дайындау кәсіпорындарының (элеваторларың) қызметін атқарады;

Кемежайлық - олардың негізгі тағайындалуы - темір жол көлігінен ірі астық партияларын қабылдап, оны кемелерге жөнелту. Астықты өңдеу негізінен қажетті кондицияға дейін жүргізіледі.

Өндірістік - негізгі тағайындалуы астықты қабылдау, негізгі жедел астық қорларын өңдеуге және сақтау үшін қажетті кондицияға дейін өңдеу болып табылады.

Дайындау элеваторлары. Астық қоймасының жалпы сыйымдылығының 80% дейін үлесі осы дайындау элеваторларына жатады. Бұл элеваторлардың негізгі орындайтын жұмыстары: астық дақылдарын егін шаруашылықтарынан қабылдау, сандық және сапалық көрсеткіштеріне байланысты белгілі мақсаттағы партияларды қалыптастыру, оларды қоспаларды тазалау, ылғалды астық массасын кептіру, желдетіп салқындату, зиянкестер бар астық қорын өңдеу, қоймаларға жайғастыру, үлкен көлемді партияларды жинақтау, сақтау сұранысқа байланысты транспорт жүйелеріне тиеу.

Ұлы Отан соғысы жылдарында Россияда, Украинада және Белоруссияда көптеген ағаштан жасалған қоймалар жанып кетті. Сондықтан жаңа қоймаларды салуда темірбетонды материалдан дайындау элеваторын салуды ұйғарды.

Бірінші темірбетонды материалды Л-2×100 және ЛС-2×100 элеватордың жобасын жасаудан бастады. Силостардың өлшемі квадратты формада 3, 2×3, 2м, биіктігі -25м, қабырғалары фундаментке тіреледі. Бір силостың ішіне 150-170 т астық сияды. [7]

Элеватордың компоновка схемасы екі қанатты, ортасында жұмысшы ғимараты орналасқан, ал екі жағында астық сақтайтын силостық корпустар. Элеватордың құрылыстық конструкциялық өзгешелігіне жататыны, оның қабырғаны көтеретін сырғанағыш қалпы, фундаментінен көтеріледі. Қабырғаларынан қиылысқан жері бетонды тіреудің үстіне орналасады. ЛС-2×100- бұл жер сілкінісі бар аймақтарға есептелінген. Жұмысшы ғимараты бірінші силостық корпуспен бір қабатта бірігіп жайғасқан.

Л-3×100 элеваторының жобасы тың өлкесін игеруге байланысты жасалынған. Бұл жобада диаметрі 60м, биіктігі 30м болатын, силосының сыйымдылығы 600 тоннаға жетеді. Астық дайындау көлемі 40-70мың тонна. Жұмысшы ғимаратында бір кептіргіш ДСП-24, бір сепаратор КДП-80т/сағ, қалдықтарды тексеретін сепаратор, триерлер. Сонымен қатар, оперативті жұмыс істейтін қораптар, теміржол көлігіне астықты жіберетін тиеу қораптары.

4-сурет. Л-3х100 элеваторы

Л-4×175 элеваторы дайындау элеваторларының ішіндегі ең үлкені деп айтуға болады. Жүк айналу мөлшері 200-300мың тоннаға жететін, жұмысшы ғимаратында істейтін алыпты элеватор болып саналады.

Л-3×175 элеваторы жұмыс істеу көлемі Л-4×175 элеваторынан аз, ал Л-3×100 элеваторынан артық. Бұл Л-3×175 астықты кептіру мен тазарту жұмыстары ағынды түрде ұйымдастыруға болатындығын көрсетеді. ЛВ-3×175 және ЛВ-4×175 элеваторлары шығыстағы астықтың көп шамадағы ылғалдылығын және қоспа шөп шаландарын ескеретін, қабылдауға, белгілі мақсаттағы партияларды қалыптастыруға аударғыштарын жинақтау, оперативті қораптардың саны мен өнімділігі жағынан кептіргіштері мен тазартқыштары бар үлкен көлемдегі астықпен жұмыс істейтін астық қоймасы деп тану қажет. [8]

Аударғыш элеваторлар. Бұл элеваторлар астық партияларын бір транспорт жүйесінен теміржол көлігінен су көлік жүйелеріне немесе керісінше су көлік жүйесінен теміржол көлік жүйесіне аудару болып саналады. Кейбір жағдайларда ғана кең теміржол көлік жүйесінен тар көлік жүйесіне аудару жұмыстарында атқару міндеттелген.

Бұл элеваторлардың жайғасуы көп жағдайларда өзен, теңіз жағаларымен теміржол көлігінің байланыстың құрылымына, яғни қабылдау және тиеу қондырғыларының жұмыстық схемасының құралуына әсер береді. Осыған байланысты жоғары дәрежеде оперативті үрдісте астықты түсіру және тиеу жұмыстары негізгі операциялар болып саналады. Аударғыш элеваторларының сыйымдылығы 25……. 30 мың тоннаға дейін жетеді, жүк айналу коэффициенттері 15 . . . 17 аралығында болады. Тазалау және кептіру жұмыстары аз көлемде орындалады, ал үлкен партияларды қалыптастыру жұмыстары орындалады.

Базистік элеватор. Бұл элеваторды негізінен үлкен партияларды сақтау үшін салынады. Сондықтан оларды астық дақылдарына сұранысы көп халықтары тұратын жеріне орналастырады. Осы элеватор арқылы дайындау элеваторының сыйымдылығын ең көп шамаға есептемей, орта шамадағы астық көлеміне байланысты жоспармен салуға мүмкіншілік тудырады. Оның астықты қабылдау және тиеу жұмыстары транспорттың жүйелермен тығыз байланысты.

Бұл элеватор үшін қабылдау және тиеу қондырғыларының қуаттылығы жоғары болуы тиіс. Сонымен қатар, астық партияларын өңдеу зауыттарының талаптарына сәйкес дайындау үшін тазалау, кептіру, желдету жұмыстары, әртүрлі мақсаттағы партияларды қалыптастыру және олардың бәрі базистік кондиция талабына сәйкес болуы қажет. [9]

ТМД көлеміндегі аударғыш және базистік элеваторлардың жабдықтарының өнімділігі мен сыйымдылығы тиімді пайдалану үшін оларды бір элеваторлардың қызмет етуін қарастырып, біріккен элеваторлар ретінде жобаларын жасады. Осыған байланысты бұл элеваторлардың мына типтері бар: Кировск - БП - 5×350 және Тольятти элеваторы - БП -4× 175.

Қазақстанда мұндай элеваторлардың ролін көбінесе ертіс өзенінің бойындағы орналасқан үлкен элеваторлар және оңтүстік, орталық өлкелерде сыйымдылығы 100 мың тоннадан астам өндірістік, дайындау элеваторларының қосымша қызметтеріне кіреді.

Қазіргі кезде бұл элеваторлың ең үлкені БП - 5×350 Кировск -Омскі элеваторы. Жұмысшы ғимаратында 5 нория 350 т/сағатына, бес ожаулы таразы 70 тонна астықты тартатын, бес-ЗСМ-100сепараторы және қасында орналасқан төрт кептіргіш агрегаты бар. Силостық корпусы жеті қатарлы диаметрі 7, 0 м, биіктігі -30м, шахмат ретінде орналасқан. Элеватор жұмысын дистанциялық түрде басқарады. Тәуліктік жұмысы мына операциялардан тұрады:

Автокөліктен - 6000 тонна

Су көлігінен- 8000 тонна

Теміржол көлігіне тиеу- 8000 тонна

Кемежайлық элеваторлар . Бұл элеваторлар астық партияларын теміржол және су жол көліктерінен қабылдап, тұрақты кондициялық жағдайға жеткізіп, ұзақ сақтауға дайындап сақтайды. Өздеріне тән ерекшеліктері сыйымдылығы 80-100 мың және одан көп болады. Қазақстанда 100-250 мың тоннаға дейін үлкен астық қабылдау және дайындау элеваторлары бар.

Жүк айналу коэффициенті ең төменгі шамада - 0, 3 . . . 0, 4. Астық қорын жинау қоймаларында бір саппен орналасқан жәй қоймалары мен силостық корпустардан тұрады. Бұл элеваторларда астық партияларын ұзақ сақтау үшін көп тазалау жұмыстарын күнделікті жүргізіледі және қажеттіне байланысты кептіру мен салқындату операциялары ұйымдастырылады.

Астық қорын жинау элеваторында нориялар базистік және аударғыш элеваторына қарағанда пайдалану тиімділігі төмендеу болады.

Өндірістік элеваторлар. Өндірістік элеваторларды ұн, жарма, құрама жем, сыра, спирт, өсімдік май және крахмал өндіру зауыттарының жанында орналастырады. Олар сол өңдеу зауыттарына астық партияларын талаптарға сәйкес дайындап өнім өндіруге жібереді. Осы өндірістік элеваторлардың ішіндегі ең көп тарағаны ұндық элеваторлары. [10]

Ұндық элеваторлар. Олардың негізгі атқаратын қызметі ұн зауытарына талаптарға сәйкес сапалы ұн тартуға арналған партияларды қалыптастыру. Бұл элеваторлардың сыйымдылығы ең аз дегенде 3-4 айлық астық қорын жинақтауға, ал қазіргі кезде 8-9 айға жеткізу көзделіп отыр. Ұндық элеваторларда әртүрлі бидай партияларынан, стандартқа сәйкес біріңғай сапада ұн тарту партияларын қалыптастырады. Осыған байланысты сұрыптау, тазалау, кептіру жұмыстары кең көлемде атқарылады.

Қазақстандағы элеваторлар. Қазақстанда орылған астықты егін даласынан астық дайындау кәсіпорындары мен элеваторларға жеткізеді. Астық қоймасының жалпы сыйымдылығының 80% дейін үлесі осы дайындау элеваторларына жатады. Қазақстанда дайындау элеваторларында силостық және жай қоймалар сыйымдылығы қолданылады. Қазақстанда дайындау көлемі 150 мыңнан - 200 мың тоннаға дейін астықты қабылдап, өңдеп және сақтайтын элеваторлар салынды. Олардың жұмысшы ғимаратының типтері: РЗС-5×175 және РЗМ-5×175 болды. Силостық корпустарының типтері СКМ-6×36 және СКМФ-6×48 монолитті конструкциядан құрастырылды. Бұл элеваторларға өзгешілік астық автомобиль көлігінен - 2000 тоннаға дейін, темір жолкөлігінен- 3000тоннаға дейін қабылданып және осы көліктерге2000 және 3000 тонна астық тиеледі. Олардың жұмысшы ғимараты элеватордың механизациялау орталығы болып табылады. Астықпен болатын барлық жұмыстар кәсіпорында жұмысшы ғимараты арқылы атқарылады.

Астықты ұзақ уақыт сақтауға арналған сыйымдылығы 160 мың тонналық элеватор дақылдарға көп сұранысы бар аймақтарға салынады. Оның алты силостық корпусы және жұмысшы ғимараты бар. Ондағы жабдықтар астықты автомобиль және темір жол көлігінен 5000 тонна тәулігіне қабылдауға, 1025 тонна тазартуға, 1025 тонна кептіруге, 3000 тонна темір жол көлігіне және 2000 тонна автомобиль көлігіне тиеуге есептелген. [11]

Дайындау элеваторының ішіндегі жаңа типті монолиттік конструкциядан жасалынған сыйымдылығы 100 мың тонналық элеватордың техникалық және технологиялық жағынан өзгешіліктері көп. Элеватор комплексі РЗМ-5×175 жұмыс ғимаратынан, СКМФ-6×48 силостық корпусынан, қабылдау және тиеу қондырғыларынан тұрады. Астық дақылдарын тазарту, кептіруден басқа, олардың ішінен майда партияларды бөліп алып, құрама жемге қажетті дақылдар партиясын жинақтайды. Бұл элеватордың силосында көлденең үріп желдететін қондырғылыр қойылған. Жұмысшы ғимаратының жоспардағы өлшемі 21×36 м, биіктігі силос асты қабатынан төбесіне дейін -65, 7м. Жұмысшы ғимараты ағынды транспорттық жүйемен астықты жинақтау қораптары арқылы байланысқан. Оның ішінде бес II -175/60 типті негізгі нориялар, рециріуменлы кептіргіш аппараттары үшін II -175/60 алты нориялары және құрастырылған астық үшін II -100/60 - алты нориялары пайдаланылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.