Сусымалы жүктерді қайта өңдеу жабдығы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 59 бет
Таңдаулыға:

Қазақ ұлттық аграрлық университеті ҚЕАҚ

Инженерлік факультет

«Машина пайдалану» кафедрасы

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы:

Элеватор пункттеріндегі үймелі жүктерді тасымалдау тиімділігін арттыру жолдары

Беттер саны - 67

Сызбалар мен көрнекі

материалдар саны - 4

Қосымшалар

Орындаған: Жаңабіл Бекжан

2018 жылы « » маусымда қорғауға жіберілді

Кафедра меңгерушісі

профессор Калиаскаров М. К.

Кафедра меңгерушісі: Жетекші

профессор Калиаскаров М. К.: аға оқытушы Касымбаев Б. М.

Кафедра меңгерушісі: Арнайы тараулар кеңесшілері:

профессор Калиаскаров М. К.:

Кафедра меңгерушісі: Зерттеу бөлімі

профессор Калиаскаров М. К.: аға оқытушы Черикбаев Р. К.

Кафедра меңгерушісі: Техникалық бөлім

профессор Калиаскаров М. К.: аға оқытушы Касымбаев Б. М.

Кафедра меңгерушісі: Норма бақылау

профессор Калиаскаров М. К.: аға оқытушы Қашаған Б. Е.

Кафедра меңгерушісі: Сарапшы

профессор Калиаскаров М. К.: доцент Кегенбеков Ж. К.

Алматы 2018 ж.

Қазақ ұлттық аграрлық университеті ҚЕАҚ

Инженерлік факультет

«Машина пайдалану» кафедрасы

Дипломдық жұмысты орындау

ТАПСЫРМАСЫ

Студент Жаңабіл Бекжан

Жоба тақырыбы: Элеватор пункттеріндегі үймелі жүктерді тасымалдау тиімділігін арттыру жолдары

Университет бойынша 201 ж. бұйрығымен бекітілген

Дайын жобаны тапсыру мерзімі: 2018 жыл 30 мамыр

Жобаның бастапқы деректері:

1. Элеваторлар мен механикаландырылған астық қоймаларының типтік жобалары

2. Элеваторлар мен механикаландырылған астық қоймаларының сипаттамалары

3. Еңбек қорғау стандарттары, санитарлық нормалары және ережелері

Дипломдық жұмыста қарастырылатын сұрақтардың тізімі

Кіріспе

1. 1 Диплом тақырыбы бойынша әдеби шолу

1. 2 Элеваторлар мен механикаландырылған астық қоймаларына талдау жүргізу

1. 3 Элеваторлар мен механикаландырылған астық қоймалары туралы мәлімет

1. 4 Дипломдық жұмыс тақырыбын негіздеу

2. Астық қабылдау және тасымалдау мекемелерінің жұмысын жетілдіру

3 Ковшты элеватордың технологиялық сұлбасын негіздеу

3. 1 Элеваторлар мен механикаландырылған астық қоймаларының құрылымын жетілдіру

4. Еңбек және қоршаған ортаны қорғау шаралары

4. 1 Еңбектің санитарлық-гигиеналық жағдайларына әсер ететін зиянды және қауіпті өндірістік факторлар

5. Техникалық-экономикалық тиімділігін есептеу

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиет тізімі

Графикалық материалдардың тізімі

1. Астық қабылдау элеваторының сызбасы

2. Ковшты элеватордың сызбасы

3. КамАЗ-54112 автомобилінің сызбасы

4. СуперМАЗ автомобилінің сызбасы

Ұсынылатын негізгі әдебиет:

Богомягких В. А. Теория и расчет элеваторов для зернистых материалов. - Ростов-на-Дону.

2. Гячев Л. В. Движение сыпучих материалов в трубах и элеваторах. - М. : Машиностроение.

3. Лукинский В. С. «Логистика автомобильного транспорта»: Учебное пособие. М., 21 Финансы и статистика, 2004.

4. Вельможен А. В. «Грузовые автомобильные перевозки»: Учебник для вызов. М., Горячая линия - Телеком, 2007.

5. Куликов Ю. И. «Грузоведение на автомобильном транспорте»: Учебник для вузов. М., Академия, 2008.

Дипломдық жұмыстың арнайы тараулар бойынша кеңесшілері

Тарау

Кеңесші

Мерзімі

Қолы

Тарау: Конструкторлық

Кеңесші: Черикбаев Р. К.

Мерзімі: 10. 01 - 02. 02. 2018

Қолы:

Тарау: Еңбек қорғау

Кеңесші: Қашаған Б. Е.

Мерзімі: 04. 02 - 05. 03. 2018

Қолы:

Тарау: Техникалық

Кеңесші: Касымбаев Б. М.

Мерзімі: 07. 03 - 15. 05. 2018

Қолы:

Кафедра меңгерушісі профессор Калиаскаров М. К.

Жұмыс (жоба) жетекшісі аға оқытушы Касымбаев Б. М.

Тапсырманы орындауға

қабылдадым студент Жаңабіл Бекжан

23 желтоқсан 2017 ж.

Дипломдық жобаны орындау

ГРАФИГІ

Рет саны

Тараулар және қарастырылатын сұрақтар

Жетекшіге ұсыну мерзімі

Ескертулер

Рет саны: 1

Тараулар және қарастырылатын сұрақтар: Диплом тақырыбы бойынша әдеби шолу

Жетекшіге ұсыну мерзімі: 10. 01 - 02. 02. 2018

Ескертулер:

Рет саны: 2

Тараулар және қарастырылатын сұрақтар: Элеваторлар мен механикаландырылған астық қоймаларына талдау жүргізу

Жетекшіге ұсыну мерзімі: 10. 01 - 02. 02. 2018

Ескертулер:

Рет саны: 3

Тараулар және қарастырылатын сұрақтар: Элеваторлар мен механикаландырылған астық қоймалары құрылымын жетілдіру

Жетекшіге ұсыну мерзімі: 10. 01 - 02. 02. 2018

Ескертулер:

Рет саны: 4

Тараулар және қарастырылатын сұрақтар: Элеваторлар мен механикаландырылған астық қоймалары пайдалану кезіндегі еңбек және қоршаған ортаны қорғау шаралары

Жетекшіге ұсыну мерзімі: 04. 02 - 05. 03. 2018

Ескертулер:

Рет саны: 5

Тараулар және қарастырылатын сұрақтар: Элеваторлар мен механикаландырылған астық қоймаларының экономикалық тиімділігін есептеу

Жетекшіге ұсыну мерзімі: 07. 03 - 15. 05. 2018

Ескертулер:

Рет саны: 6

Тараулар және қарастырылатын сұрақтар: Қорытынды жасау

Жетекшіге ұсыну мерзімі: 07. 03 - 15. 05. 2018

Ескертулер:

Кафедра меңгерушісі профессор Калиаскаров М. К.

Жоба жетекшісі аға оқытушы Касымбаев Б. М.

Тапсырманы орындауға

қабылдадым студент Жаңабіл Бекжан

МАЗМҰНЫ

Кіріспе

: 1

Кіріспе: Диплом тақырыбы бойынша әдеби шолу. Элеваторлық пункттер жайлы жалпы мәліметтер

6: 8

: 1. 1

Кіріспе: Элеваторлар мен механикаландырылған астық қоймалары

6: 8

: 1. 2

Кіріспе: Сусымалы жүктер және олардың бөлу ерекшеліктері туралы жалпы мәлімет

6: 13

: 1. 3

Кіріспе: Сусымалы жүктерді қайта өңдеу жабдығы

6: 16

: 1. 4

Кіріспе: Дипломдық жоба тақырыбын негіздеу

6: 16

: 2

Кіріспе: Элеваторлық пунктінің жұмысын талдау

6: 18

: 2. 1

Кіріспе: Кәсіпорынның өндірістік құрылымы және әрекетті басқару құрылымы

6: 18

: 2. 2

Кіріспе: Кәсіпорында жуктерді тиеу, сақтау мен жіберу үдерістерінің қызмет ету тиімділігінің факторлары

6: 19

: 2. 3

Кіріспе: Элеватор жабдығы қызметінің сапасын бағалау

6: 20

: 2. 4

Кіріспе: Жүктерді тасымалдауға дайындау және жүктердің ыдысы мен қораптарына қойылатын талаптар

6: 23

: 2. 5

Кіріспе: Ожаулы элеваторлардың элементтері және жұмыс принциптері

6: 24

: 2. 6

Кіріспе: Тиелу-түсіру машиналарына жоспарлы алдын алу техникалық қызмет көрсету мен жөндеу туралы негізгі қағидалар

6: 28

: 2. 7

Кіріспе: Жүктерді тасымалдық маркалау

6: 29

: 3

Кіріспе: Астық қабылдау кәсіпорынының жұмысын жетілдіру

6: 33

: 3. 1

Кіріспе: Жетілдіру жөніндегі шаралар

6: 33

: 3. 2

Кіріспе:

Элеваторлар мен астық қоймаларының сиымдылығын есептеу

6: 33

: 3. 3

Кіріспе:

Негізгі және қосалқы жабдықтардың саны мен өндірімділігін белгілеу

6: 35

: 3. 4

Кіріспе: Элеватордағы автокөлік құралдарының жұмысын жетілдіру

6: 40

: 4

Кіріспе: Элеваторлар мен механикаландырылған астық қоймаларын пайдалану кезіндегі еңбек және қоршаған ортаны қорғау шаралары

6: 50

: 4. 1

Кіріспе: Жүктерді тасымалдау ережелері

6: 50

: 4. 2

Кіріспе: Контейнерлік элеватордың экологиялылығы

6: 50

: 4. 3

Кіріспе: Элеваторлардың қоршаған ортаға зиянды ықпалын төмендету жөніндегі шаралар

6: 53

: 4. 4

Кіріспе: Еңбектің санитарлық-гигиеналық жағдайларына әсер ететін зиянды және қауіпті өндірістік факторлар

6: 53

: 5

Кіріспе: Техникалық-экономикалық тиімділігін есептеу

6: 58

Кіріспе: Қорытынды

6: 66

Кіріспе: Пайдаланылған әдебиет тізімі

6: 67

КІРІСПЕ

Агроөнеркәсіп - ел экономикасының негізгі салаларының бірі. Елбасы Н. Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауында ауыл шаруашылығының үдемелі дамуын бүкіл әлемде орын алып отырған қаржы дағдарысынан шығу жолдарымен байланыстыра отырып, белсенді түрде жүзеге асыру қажеттілігі атап өтілді. Онда агроөнеркәсіптік кешенді (АӨК) одан әрі дамыта отырып, аса маңызды екі міндетті - азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мен экспортты әртараптандыруды қатар шешу жолдары аталды, жаңа онжылдықта АӨК-ін дамыту индустриалдық-инновациялық жолмен атқарылуы тиіс [1] .

Қазіргі өндіріс еңбек бөлінісіне негізделген. Бұл үймелі жүктерді, жартылай фабрикаттарды немесе дайын өнімді өндіру немесе өндіру орнынан тұтыну орындарына дейін тасымалдауды қажет етеді. Тасымалдауды жүзеге асыру үшін жеке кәсіпорындарда, сондай-ақ кәсіпорындардың, өңірлердің және шет елдердің арасында тасымалдау қажет.

Қазіргі заманғы кәсіпорынның жоғары сапалы жұмысы дұрыс ұйымдастырылған болуы керек және оны орындау сенімді көлік құралдарынсыз мүмкін емес. Жүктің үлкен көлемін тасымалдау кезінде үздіксіз жұмыс істейтін құрылғылар мен машиналарды пайдалану ұсынылады.

Көліктік процесте кем дегенде тиеу-түсіру операциясы жүреді: жүкті көлікке тиеу және одан оны түсіру. Мысалы, бұл процесс элеваторда жиі кездеседі.

Тасымалдауға түрлі көлік түрлері (автомобиль, су, теміржол, әуе, құбыр, конвейерлі және т. б. ) қатысады. Бұл жүкерді тиеу-түсіру операцияларының санын көбейтеді және көлік құралдарын күту кезінде тауарларды аралық сақтауға арналған қоймалар бар болуын талап етеді.

Кейде бір жүкпен 10 тиеу-түсіру жұмыстары орындалады. Олардың үлесі, сондай-ақ еңбек шығындарының, ақша мен өндірістің материалдық ресурстарының жалпы көлеміндегі қойма операциялары өте жоғары. Теміржол көлігінің жүк тасымалдауында теміржолшылардың 5% -дан астамы жұмыс істейді, ал шығындар жалпы операциялық шығындардың шамамен 3% -ын құрайды.

Жүктерді автоматтандырудың және кешенді механизациясылаудың негізінде тиеу-түсіру және қойма жұмыстарын азайту - маңызды ұлттық экономикалық міндеттердің бірі болып табылады.

Элеваторлардағы жүктерді тасымалдау шығындарын және пайдалану шығындарын қалай азайтуға болады? Жаңа экономикалық жағдайларда ғылыми-техникалық прогрестің шекараларына қолжетімділікті қамтамасыз ету, толық өзіндік құнды есепке алу, өзін-өзі қамтамасыз ету және өзін-өзі қаржыландыру негізінде шаруашылықты басқару әдістерін қолдану арқылы жоғары өнімділікке қол жеткізу қажет.

Жүктерді тасымалдаудың негізгі бағыттарының бірі тасымал жүктерді тиеу-түсіру жұмыстарын автоматтандыру және кешенді механикаландыруды толық жүзеге асыру, әсіресе қосалқы және қосымша жұмыстарда қолмен жұмыс істейтін қызметкерлер санының азаюы болып табылады.

Ауыр қол жұмысын азайту және одан әрі алып тастау мәселесі Қазақстан Республикасының Негізгі Заңына енгізілген, мемлекет ғылыми-техникалық прогреске негізделген қолмен жұмыс жасайтын машиналық процестермен еңбек шарттарын және еңбек қорғауды, оның ғылыми ұйымын үнемі жақсартуға ұмтылады.

Дипломдық жұмыстың мақсаты элеваторларда жүктерді тасымалдаудың тиімділігін жоғарылату жолдарын анықтау болып табылады.

1 Диплом тақырыбы бойынша әдеби шолу. Элеваторлар жайлы жалпы мәліметтер

1. 1 Элеваторлар мен механикаландырылған астық қоймалары

Заманауи дайындаушы астық элеваторлары 1. 1-суретте көрсетілгендей төрт типте тұрғызылады: Л-2x100, Л-Зx100, Л-Зx175 және Л-4x175. Астық элеваторларға автомобильдермен жеткізіледі, оларды алдын ала өлшегеннен кейін ғимарат еденінің деңгейінде орналасқан қабылдау элеваторына 1 түсіреді. Әрбір элеватордың сиымдылығы 50 т астық. Автомобильді автомобиль-көтергіш платформасына орналастырып, оның артқы бортын ашады. Платформаны еңкейтеді де, дән қабылдау элеваторына құйылады. Олардың астында дәнді элеватор мұнарасына 2 беретін таспалы конвейерлер орналасқан. Мұнда дәнді нориялармен (ожаулы элеваторлармен) немесе сүрлемүсті (надсилосный) конвейерлер 4 көмегімен бірден сүрлемге 3 береді немесе алдын ала тазалайды және дәнкептіргіштерде 7 кептіреді. Қоймалау кезінде астық автоматты түрде арнайы ожаулы таразыларда өлшенеді. Сүрлемдерден ол сүрлемасты конвейерлерге сусып түсіп, олар дәнді норияларға береді. Дән жоғары көтеріледі, өлшенеді және жіберу құбырлары 5 бойынша теміржолдық жылжымалы құрамға 6 беріледі.

Описание: 888888888888888888

1. 1-сурет. - Дайындау элеваторының сұлбасы

Л-2x100 типтегі дайындау элеваторы (әрқайсысының өндірімділігі 100 т/сағ екі нориясы бар желілік) жұмыстық мұнарадан және екі үшқатарлы сүрлемдік корпустардан тұрады. Сүрлемдер 3, 2*3, 2 м шаршы қималарды білдіреді, биіктігі 25, 4 м. Әрқайсысының сиымдылығы 5500 т астық. Жұмыстық мұнараның биіктігі 46, 1 м. Автомобильдегі астықты автомобиль-көтергіштермен әрқайсысының сиымдылығы 25 т болатын төрт қабылдау элеваторына түсіріледі. Осы элеваторларға олардың механизмдерін іске қоспай-ақ 30 . . . 35 автомобильді түсіруге болады. Вагондарға астықты сүрлемдерге орналасқан 14 жіберу элеваторымен тиейді.

Элеваторлар теміржол жағына орналасқан. Жалпы сиымдылығы шамамен 700 т. Өндірімділігі 8 т/сағ дәнкептіргіш сүрлемдік корпустардың біріне қондырылған.

Сыйымдылығы 25 мың т Л-3х100 элеватор өндірімділігі 48 т/сағ дән кептіргішпен жабдықталған. Оның сүрлемдік корпустары дөңгелек, диаметрі 6м және биіктігі 30м. Жұмыстың тұмары биіктігі 57м, корпус сыйымдылығы 12 мың т. Дән тиелген автомобильдерді автомобиль-көтергештермен түсіреді. Әрқайсысының сыйымдылығы 50т болатын алып қабылдау элеваторы қарастырылған. Астықты вагондарға мұнараға орнатылған жіберу элеваторынан бірмезгілде үш нориямен беруге болады. Элеватор вагондардан түсіру үшін де жабдықталған.

Л-3х175 және Л-4х175 дайындау элеваторлары (сиымдылықтары тиісінше 25 мың және 50 мың тонна астық) өндірімділігі 32т/сағ құрайтын дәнкептіргіштермен жабдықталған. Элеватордың жұмыстық мұнарасының биіктігі 65. 4м. Сүрлемдердің өлшемдері, формасы мен сиымдылығы Л-3х100 типтегі элеватордағыдай. Дәнді вагондарға мұнарадағы жіберу элеваторлары арқылы бірмезгілде үш немесе төрт нориямен тиейді.

Диірмендік (өндірістік) элеваторларды әдетте диірмендік комбинаттарда тұрғызады. Оларды бір типтегі құрылыс конструкцияларынан жинақтайды. Оларды ғимаратттардың ені мен біктігі, колонклардың қадамы бірдей, тек ұзындығы ғана әртүрлі. М-2х175, М-3х100, М-2х175 және М-3х175 элевотарларының мұнаралары тиісінше әрқайсысының өндірімділігі 100 немесе 175 т/сағ екі немесе үш нориямен, әр біреуі 100т/сағ бір немесе екі елеуішпен (сепаратормен), 12т/сағ құрайтын дәнкептіргіштермен және массасы 20т дейін жүктерді өлшеуге мүмкіндік беретін екі немесе үш ожаулы таразылармен жабдықталған. М-2х100 және М-3х175 элеваторларының сүрлемдік корпустарының тиісінше 8 мың және 16 мың т, ал М-3х100 және М-3х175 - 16 мың және 33, 4 мың астық сияды.

Диірмендік элеваторларға астықты, әдетте, теміржол маршруттарымен жеткізеді. Вагондар теміржолға көлденең немесе оның бойына орналасқан қабылдау элеваторларына түсіріледі (норияның өндірімділігі 100т/сағ кезінде екі қабылдау элеваторын теміржолға көлденең, ал 175 т/сағ кезінде төрт элеваторды теміржол бойымен орналастырады) . Элеваторлардың астына дәнді норияларға беретін таспалы конвейерлер орнатылған. Вагондарды олар элеваторлардың босауын күтіп бос тұрып қалмайтындай, ал конвейерлер мен нориялар бос жұмыс істемейтіндей етіп түсіру қажет. Бұл үшін қабылдау элеваторларының тазалау кезеңі вагондарды түсіру мен орнын ауыстыру уақытына тең болуы тиіс. Төрт типтегі барлық элеваторлардың дәнді вагондардан түсіру кезіндегі тәуліктік қабылдау қабілеттілігі тиісінше 1, 5; 2, 0; 2, 5 және 3 мың т.

Порттық (қайта жіберу) элеваторлары дайындаулық және диірмендіктерге қарағанда бастапқы өңдеуден өтіп үлгерген астықты қабылдайды. Қысқы мерзімді сақтау кезеңінде мұнда астықты көліктің бір түрінен екіншісіне қайта тиеу кезінде оны қосымша тазалайды және кептіреді. Бұл элеваторлардың сүрлемдік корпустары диаметрі 6 және 7 м, биіктігі 30 . . . 40м сүрлемдерден тұрады . Олардың өндірімділігі 350 . . . 450т/сағ, яғни олар астықтың тәуліктегі бірнеше маршруттарын үстемелеуге немесе жүккөтерімділігі 10т дейінгі кемені 8 . . . 10 сағ ішінде тиеуге есептелінген. Өзен баржаларын түсіру үшін астықтарды өндірімділігі 200 т/сағ дейінгі стационарлық немесе жылжымалы қайта тиеуіштермен жабдықтайды. Астықты вагондарға нориялар көмегімен элеваторлар және дәншашыратқыштары бар жіберу құбырлары арқылы тиейді. Баржаларға тиеу ішін моторлық жетегі мен қашықтан басқаруы таспалы конвейерлер және үлкен өлшемдегі телескоптық құбырлар қолданады. Элеваторлар, сонымен қатар, астықты автомобильдерден түсіруге арналған құрылғылармен де жабдықталған.

Кесте 1. 1 - Дайындау элеваторлардың техникалық сипаттамалары

Параметрлері

Л-2

\times

100

Л-3

\times

100

Л-3

\times

175

Л-4

\times

175

Параметрлері:

Сыйымдылығы, т

Шөмішті конвейер

саны

түрі

Дәнді күндік жасап шығару көлемі, т:

автотранспорттан

қабылдау

вагондарға жөнелту

тазалау

кептіру

Электрқондырғының қуаттылығы, кВт

Құрылыстық көлемі, $м^{3}$ :

мұнара

күштік корпус

Элеватордың құрылыстық құны 1 т сыйымдылыққа, ақша/саны

Л-2×\times100:

11000

ТНС-100

1500

1160

580

176

191

3648

23200

285

Л-3×\times100:

25000

ТНС-100

2500

1160

750

528

315

10380

48654

209

Л-3×\times175:

25000

ТНС-175

3500

1750

1160

1400

631

11240

48654

208

Л-4×\times175:

ТНС-175

5000

2500

1160

1400(2100)

935(1026)

17050

109100

210

Промзернопроект механикаландырылған астық қоймаларының типтік жобаларын жасады. Олардың біреуі сиымдылығы 5, 5 мың т, жиналмалы темірбетоннан жасалынған, шатыры горизонталь 25 ${^\circ}$ етіп жасалынды, ол астықтың табиғи қиғаштық бұрышына сай келеді. Қабырғаларды дәннің бүйірлік қысымынан босату үшін оларды топырақпен қаптайды немесе анкерлік беттабақтармен (плиталармен) күшейтеді (1. 2 және 1. 3 суреттер) . Топырақпен қаптау гидрогеологиялық жағдайлары қолайлы аудандарға ұсынылады. Қаптама биіктігі 2, 5 м, ал еден жер бетіне 1 м төмен тереңдетіледі. Қойманың бір жақ ұшында автомобильдерден астық қабылдау мен оны вагонға тиеу үшін қызмет ететін мұнара орналасқан. Ол әрқайсысының сиымдылығы 100 т/сағ екі ожаулы элеваторлармен және сепаратормен автомобиль-көтергішпен, өндірімділігі 50т/сағ дейін кептіру агрегатымен, вагон түсіргіш конвейерімен және массасы 10т дейін жүктер өлшеуге болатын екі таразымен жабдықталған.

Таспалы немесе қалақшалы болуы мүмкін орлық конвейер астықты тоннельдік конвейерге, қойма еденіне әр 5 м сайын орналасқан, тесіктері 300х200 м болатын оқшантайлар арқылы береді, ал тоннельдік конвейер оны вагондарға тиеу үшін мұнараға береді. Ол қоймадағы дәнді біркелкі тарату үшін лақтыру арбашасымен жабдықталған.

1. 2-сурет. - Механикаландырылған астық қоймасы

Описание: рисунок 8

1. 3-сурет. - Механикаландырылған астық қоймасы

1. 4-сурет - Күмбезді механикаландырылған астық қоймалары

1-құбыр; 2-кергіш; 3-арка; 4-қабықша; 5-үстіңгі конвейер; 6-желдеткіш; 7-астық сөресі; 8 - желдету қорабы; 9 - астыңғы конвейер.

Құрылыс материалдарын үнемдеу үшін күмбез конструкциялы типтік астық қоймалары жасалынады. Оларды жұқа қабырғалы темірбетон элементтерден құрастырады және аралық тірексіз монтаждайды. Мұндай қойманың ұзындығы 90 м, ал сиымдылығы 4200 т.

Бұрынырақ қарастырылған қоймалардың едені горизонталь, сондықтан да дәннің едәуір бөлігін ортақ конвейерлерге тиеуіштер және өзібергіштер көмегімен беруге тура келеді. Түсіруді жеңілдету үшін, гидрологиялық жағдайлар мүмкіндік беретін орындарда, еденде көлбеулік бұрышы 35 ${^\circ}$ кем емес конус тәріздес етіп жасаған орынды. Осы типтегі қойманың екінші нұсқауында күмбез тәрізді аркалар үрлемелі, олар 3 м қадаммен орнатылған. Оларда 0, 04 МПа артық қысым сақталады. Аркаға анкерлерге кергішпен бекітілген үлдір жабылады. Қойма үстіңгі аспа конвейермен толтырылады, ал астықты одан астыңғы тоннельдік конвейермен береді. Желдеткіш қойманың белсенді желдетілуін қамтамасыз етеді. Қойманың тағы бір нұсқасы - жерге топырақ салынған балласттық қаптармен бастырылған резеңкеленген қабықша. Қабықшаның астына компрессор 0, 05 МПа артық қысым туғызады. Аркалы типтес үрлемелі қоймалардың сиымдылығы 4000 және 1800 тонна астық, 1т астыққа келтірілген пневматикалық аркасы бардың құны 72 теңге (конвейерлік галарелсіз) және 120 теңге(галареямен) ; үрлемелі қабықшасы бар қоймалар үшін бұл тиісінше 48 және 96 теңге. Мұндай қоймаларды қысқа мерзімде тұрғызуға және басқа орынға жеңіл ауыстыруға болады.

Өзінің анықтамасы бойынша сусымалы жүктер - бұл біртекті жүктер олар жүк автомобилінің кузовында немесе арнайы контейнерде, арнайы (жеке) қаптамасы орналастырылады.

Сусымалы жүктер ең алуан түрлі, дәннен бастап, көмірге қоқысқа немесе қарапайым құмға дейін болуы мүмкін. Оларда бір басты қасиет - сусымалылық біріктіреді. Дәл осы қасиеттің негізінде осындай жүктің сусымалы немесе үймелі ретіндегі жіктелуі жүреді.

Сусымалы жүктерді, сонымен қатар екі негізгі катергорияға бөлуге болады -бұл сусымалы жүктердің өзі және үймелі жүктер. Ресми түрде мұндай болу жоқ, біріншісін де, екіншісін де тең дәрежесінде сусымалы жүктерге жатқызуға болады, дегенмен олардың жіктелуінің ыңғайлылығы үшін оларды тікелей сусымалы жүктерге яғни, еркін суситын жүктерге және үймелі жүктерге бөледі. Соңғылары тиеу немесе түсіру кезінде қосымша техника (мысалы, экскаватор) қолдануды талап етеді.

Сусымалы жүктерді, автотасымалдың кез келген басқа түрлері сияқты, барынша жиі тасымалды, жүктің әрбір типіне қатаң анықталған ережелерге бағынады. Сусымалы жүктер, сондай-ақ олардың орнын ауыстыруға қойылатын кейбір талаптарды сақтай отырып тасымалдануы тиіс. Мысалы, сусымалы жүктерді тасымалдау кезінде, мұндай жүктердің беті, қозғалыс кезінде төгіліп кетуді болдырмау мақсатында жылжымалы құрам бортының үстіңгі ернеуінен асып кетпеуі тиіс. Сонымен қатар, тасымалдау кезінде сусымалы жүктер қозғалыс уақытында жүріс бөлігіне олардың шашырауының алдын алу үшін жамылғымен жабылуы тиіс.

1. 2 Сусымалы жүктер және олардың бөлу ерекшеліктері туралы жалпы мәлімет

Сусымалы жүктерді қаптау, сақтау және ыдыстардан түсіру үдерісі сусымалы жүктің физикалық-механикалық қасиеттеріне байланысты болады, бұл едәуір дәрежеде ыдыс конструкциясын, формасын және оны дайындайтын материалды таңдауды анықтайды.

Ағып шығу үдерісін жетілдіру үшін ыдыс қуысының ішінде жүретін құбылысты нақты түсінуі қажет.

Сусымалы жүктің ыдыс тесігінен гравитациялық ағып шығуына көптеген факторлар ықпал етеді, оларды келесідей топтауға болады.

Тиеу, түсіру кезіндегі режимдік (технологиялық) үзілістер, жүктердің физикалық-механикалық қасиеттері және ыдыс элементтерінің параметрлері (1. 5-суретті қара) .

Жүктердің ағып шығу тұрақтылығына, демек, қуыс түзу үдерісіне, ылғалдық артық құрамы мен жүктің шығару тесігінің үстіндегі нығыздалып қалуы ықпал етеді.

1. 5-сурет - Сусымалы жүктердің ыдыстан гравитациялық шығуына ықпал ететін факторлардың жіктемесі.

Ылғалдылық буланып кеткен су массасының (кептіргеннен кейін) алынған материалдың бастапқы массасына қатынасымен (салмақтық пайызда) анықталады. Жатып қалудың, нығыздалудың, үсіп қалудың жылуға тұрақтылықтың, қоршау конструкциясы коррозиясының және жүктің ылғалдылығының артуынан оның «дем алуының» жоғарылау байланысы тұрақты байқалады. Ылғалдылықтың артуына байланысты адгезил мен аутогезил едәуір ұлғаяды.

Адгезил ағылшын тілінен аударғанда әртүрлі тектегі екі конденсацияланған дененің жанасуы кезінде туындайтын «жабысу, ілінісу, тартылу» дегенді білдіреді. Ол екі дененің арасындағы байланысты немесе дене беттерінің арасындағы бөлшектердің өзара әрекеттесу күштерін сипаттайды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.