Басқару хаттамалары арқылы желіні басқаруды зерттеу
7
8
9
10
Аңдатпа
Бұл бітіру жұмысында телекоммуникация желісінде басқаруды тарату
архитектурасы қарастырылды.
Берілген жұмыстың мақсатына сәйкес талдау жүргізілген.
Телекоммуникация желісі басқару жүйесінің сапасына ықпал ететін негізгі
критерийлерден таңдау жүргізілген. Бөлектенген желі мен қызметтерді басқару
жүйесіне жүйелік сараптама жасалды. SNMP тұжырымдамаларының негіздері
қарастырылды.Басқару хаттамалары SNMP және CMIP-ге салыстыру
жүргізілді.
Сонымен қатар өміртіршілік қауіпсіздігі бөлімінде бөлмедегі еңбек
жағдайын талдау мен өрт қауіпсіздігіне есептеулер жүргізілген.
Экономикалық бөлімде жобаның техника-экономикалық негіздемесі және
бизнес-жоспар жасалынған және есептеу жүргізілген.
Аннотация
В данной выпускной работе
были рассмотрены анализ управление
телекоммуникационными сетьями.
В работе проведен анализ и обоснование целесообразности внедрения
данной работы. Были рассмотрены основные критерий управление в
телекоммуникационных сетьях. Были проведены анализ отделной связи и
систем управление связи.Была описана суть концепции SNMP.
Рассмотрена техническая реализация каждого из сервисов концепции в
рамках проектируемой сети.
В разделе безопасности жизнедеятельности проведен анализ условий
труда в помещении и расчеты по пожара безопасности.
В экономической части были расмотрены технико-экономическое
обоснование внедрения данного проекта и бизнес-плани проведены расчеты.
11
Мазмұны
Кіріспе
1 Желіні басқару жүйесінің құрылуының ортақ қағидалары
1.1 Жобаның мақсаты және міндеттері
1.2 Желіні басқару жүйесінің негізгі міндеттері
1.3 ТМN тұжырымдамасының негізгі жағдайлары
1.4 TMN архитектурасының негізгі сипаттамалары
1.5 Басқару хаттамаларының қызметтері
1.6 Басқару міндеттерінің функционалды топтары
1.7 Дипломдық жобаның қойылымы
2 Басқару хаттамалары арқылы желіні басқаруды зерттеу
2.1 SNMP хаттамасы туралы мағлұмат
2.2 SNMP басқару функциялары
2.3 CMIP орталық басқару ақпаратының хаттамасы
2.4 SNMP және CMIP хаттамаларының салыстыруы
2.5 AggreGate бағдалмасында SNMP хаттамасының басқаруын талдау
3 Есептеу бөлімі
3.1 Басқару орталығының тиімділігін бағалау
3.2 Ақауларды жою шапшаңдығы
3.3 Дәлелділікті бағалау
3.4 Желі ресурстарын динамикалық басқару
3.5 Динамикалық басқару жүйесінің Тр реакция уақытын бағалау
4 Өмір тіршілік қауіпсіздігі
4.1 Еңбек шарттарының анализі
4.2 Микроклиматқа баға беру
4.3 Табиғи жарықтануды есептеу
4.4 Бөлме желдетуінің есептелуі
5 Техникалық экономикалық негізделу
5.1 Бизнес жоспар
5.2 Жобаның мақсаты
5.3 Қызмет маркетингі
5.4 Қаржылық жоспар
5.5 Еңбексыйымдылығы
5.5 Өзіндік құнды есептеу
5.7 Эксплуатациялық шығындарды есептеу
5.8 Интеллектуалды еңбектің құны
5.9 Экономикалық тиімділік көрсеткіштерін есептеу
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі
Қысқартылған сөздер тізімі
А қосымшасы
Ә қосымшасы
12
9
11
11
11
12
15
16
21
22
23
23
26
27
30
30
36
36
38
40
43
43
50
50
54
54
60
64
64
64
64
65
65
68
68
70
71
73
74
76
77
78
Кіріспе
Басқару жүйелерің құрастыру процессінде маңызды рөл желілермен
басқару технологиясына және ұсыныстарға сапалы стандарттарды жасауға
бөлінеді.
Басқару желілерінің технологиялық стандарттарының ең маңыздылары
болып келеді. 80-ші жылдардың ортасында қабылданған ITU-T, ТМN
(Telecommunications Management Network) желіні басқару
телекоминацияларының тұжырымдамасы. SNMP стандарты (Simple Network
Management Protocol), жіберілетін берілгендердің топтық желілерің басқаруға
арналған. CMIP стандарты(Common Management Information Protocol) - OSI
(жеті сатылы эталонды моделдің ашық жүйелерінің өзара байланысы) моделі
негізіндегі басқару ақпаратының ортақ протоколы.
TMN
-
технологиясы өзгелерден ерте пайда болған электро-
байланыстардың басқару желісі, өзің электробайланысты басқару жүйесі
ретінде суреттейді, ақпаратты желіден толық немесе автономды бөлшекпен
орындалатын және де берілген бөлімше физикалық деңгейде де, логикалық
деңгейде де орындалады. Басқару мәселелері ақпаратты желілердің реттегі
нүктелеріне сәйкес интерфейстер арқылы шешіледі.
TMN тұжырымдамасына ортақтандырылған басқару стратегиясы
енгігізілген. TMN желісіне обьектіні қосу үшін агенменеджр принципі
қолданылады. Агент және менеджер өздерін қосымша ретінде суреттеп, бір
жағынан қосымша арқылы басқарылып желі обьектілеріне таратылған
басқарушы командаларды қосымшаға қабылдап жібереді, екінші жағынан
иерархиялық терімдер протоколына шығуды қалыптастырады. Осылайша агент
және менеджер қосымшаның сызба-нұсқалық сұранысың жоғары дәрежелі
тілде жіберілетін желілік берілгендер ағындарына келтіреді және кері
түрлендіруді орындайды.
SNMP стандарты реттелген алмасу желілерінде жұмыс
атқаруға
негізделген. Бұл желілік басқарудың қарапайым хаттамасы. Ол
коммуникациялық протокол ретінде қолданылады. Масштабы үлкен, есесіне
CMIP-үшін бағалы шешім болып табылады. Жеке және топтық желілерді
қосқанда, әсіресе TCPIP желілерін басқаруда көп таралған. Қазіргі уақытта
SNMР протоколының үш түрі бар: SNMP version1, SNMP Version 2 және SNMP
Version 3.
SNMP хаттамасы және онымен тығыз байланыстағы MIB
бағыттаушылардың Internet басқарудың уақытша шешімі ретінде
құрастырылған. Бірақ, оның шешімінің қарапайымдылығымен тиімділігі
хаттамалардың дамуына септігін тигізді. Бүгінгі таңда ол кез-келген
программалық жабдықпен түрлі құралдарға қолданылады. SNMP агенттері
ADSL модемдеріне, аналогтық модемдерге, ATM коммутаторларына және т.б
орнатылады.
SNMP басқару хаттамасы ашық жүйелердің өзара байланысқан жеті
13
сатылы дәрежелі модельді қосымша хаттамаларына жатады. Берілген
хаттамалардың негізгі белгіленген мақсаты басқарушы әрекетті агентке
тапсыру. Және де басқарушы әрекет бойынша нәтижелерді
хабарлаудырастауды жібереді. Өзінің сызба-нұсқасы және құрастыру
түсініктері бойынша SNMP хаттамасы CMIP хаттамасынан тәжірбиеде қолдану
жеңілдірек.
CMIР стандарты SNMP стандарты негізінде жасалған. CMIР үлкен және
айтарлықтай күрделі OSI-моделіне негізделген басқарушы жүйелерге арналған
стандарттар терминінің бір бөлігі. Бұл протокол OSI-моделінің барлық
дәрежелерінде бөлшектерді басқаруға мүмкіндік береді. PDU протоколының
берілгендер блогтарың құрастырады, және оларды бір сатылы басқару
қосымшалары арасындағы алмасуларды орындайды. CMIP хаттамасы басқару
операцияларының ұсыныстарың қамтамасыз етеді және CMISE хабарламасын
жіберу ұсыныстарын қамтиды. Ұқсастықтарын байланысты CMISE,ASCE және
ROSE өздерін CMIP хаттамаларының стектері ретінде суреттейді. Әрбір CMISE
ұсынысы PDU-ға сәйкес түрлерінде көрсетілген бірнеше CMIS примитивтер
көмегімен анықталады.
CMIP протоколының жұмыс істеу түсінігінің маңызды мағынасы ретінде
CMIPМ (common management information protocol machine, CMIPM) хаттама
машинасының түсінігі бар. Протоколды машина CMIP протоколының негізгі
функцияларының логикалық көрсеткіші болып табылады. Менеджер жақтан
басқарушы командаларды беретін протоколды басқарушы ұсыныстарды
көрсету үшін машина CMIS қолданушысының сұраныстарын қабылдайды.
CMIPM сұраныстарының негізінде сол немесе басқа примитивтер жүктеледі.
14
1.Желіні басқару жүйесінің құрылуының ортақ қағидалары
1.1 Жобаның мақсаты және міндеттері
Мақсаты: телекоммуникациялық желілеріне сапалы қызмет түрлерін
ұсыну үшін желіні бір орталықтан басқаруды жүзеге асыру.
Міндеттері:
SNMP және CMIP басқару хаттамаларын талдау және салыстыру;
SNMP басқару хаттамасы арқылы басқаруға зерттеу жүргізу;
басқару орталығының қарқындылық өсу коэффициенті есептеліп, оның
тиімділігін бағалау;
динамикалық
басқарудың реакция уақытына (анықталды)
математикалық үлгілеу жасау;
өміртіршілік қауіпсіздігі;
бизнес жоспар.
1.2 Желіні басқару жүйесінің негізгі міндеттері
Негізгі байланыс желілерін басқару жүйелерінің мәселесі болып
желілердің бүкіл тіршілік циклының кезеңінің ұзақтығы саналады:
желілерді эксплуатацияға енгізу (мәліметтер базасын жасау,
жабдықтарды жөндеу немесе орнату, бастаушы-түзетуші жұмыстар);
эксплуатациялау процесін іске асыру (техникалық күтім, байланысты
қалпына келтіру, ұсыныстармен трафиктерді басқару, сапаны қадағалау,
қолданушылармен есептесу);
желілерді дамыту (жобалау, трафикті болжау, желілерді құрастыру
және жаңарту).
Басқару жүйесі байланыс желісінде пайда болатын өзгеріс жағдайларына
үйрену қасиеттеріне ие болуы керек. Желі халінің өзгеруші жағдайлары жеке
бағыттағы ағындарда қысымның көбейуімен, магистралдарда және
коммутацилық түйіндерде және оның бөліктерінде , каналдарда ақаулар пайда
болуынан, желіге жаңа түйіндер және байланыс каналдарың енгізуден және т.б.
анықталады.
Басқару
жүйелерінің міндеті болып байланыс желісіндегі әрбір
жағдайында хаттамалар ағындарын таратуында ең дұрыс деген жобаны таңдау
саналады. Коммутациялық түйіндердегі жабдықтармен байланыс каналдарың
жоғары дәрежеде қолдану кезінде, басқарушы жүйе байланысқа қажет сапалы
жағдай ұсынуы керек. Байланыс желісінде барлық абоненттер өз
маңыздылықтарына байланысты дәрежелерге бөлінеді. Әрқайсысына былайша
мінезделетін түрлі режимде түрлі байланыс қызметі көрсетіледі: қызмет
15
көрсету реттілігі, ақпаратты жіберу жылдамдылығы, ақпаратты жіберу
қауіпсіздігі, байланыс құрудан бас тарту көрсеткіші және т.б. Желіде пайда
болған жағдайға байланысты (толып кету, ақаулар көлемі,каналдардың немесе
коммутацияның бүтін түйіндерінің жеке құрылғыларының істен шығуы),
абоненттердің дәрежелерің ескере отырып берілген жағдайларда жоғарғы
сапалы қызмет көрсету үшін, басқару жүйесі автоматты түрде сол немесе басқа
режимді таңдауы керек.
Басқару жүйесінің маңызды міндеті болып, ең тиімді байланыс бағытын
таңдау саналады. Тиімділіктің керек қасиеттері ретінде қызмет етуі мүмкін:
мекен-жайға дейінгі ең қысқа жол, транзиттердің минимальді саны, орнатылған
байланыстардың келесі байланыстардағы қызмет көрсету сапасына әсері және
т.б.
Көптеген түрлі байланыс каналдардың (радиоканалар, сымды каналдар,
Жердің жасанды спутниктері арқылы жұмыс атқаратын каналдар және т.б.), әр-
түрлі өткізгіш қасиеттерге ие болуы және түрлі сапалы мінездемелердегі
ақпараттарды жіберуді қамтамасыз етушілер айтарлықтай дәрежеде басқару
жұмысын қиындатады.
Байланыс орнату кезіндегі берілген қажеттіліктерді
қамтамасыздандырушы, әртүрлі дәрежедегі абоненттерге қызмет көрсету
режимнің таңдау қоңырау түскен сәттегі желідегі пайда болған жағдай
анализіне байланысты. Бұл анализ көптеген операциялардың орындауын талап
етеді және ол орталық басқарушы құралға міндеттелген (ОБҚ), яғни басқару
өлшемдерің шығарушы және байланыс каналдарымен, комутациялық түйіндер
жағдайлары туралы ақпарат алуға тиісті және қоңырау шалушы абоненттер
үшін тиімді режимді анықтаушы.
Күрделі байланыс желісі үшін мұндай анализ, тіпті шапшаң қимылдайтың
машиналар үшін қиын. Сондықтан басқару тәсілінің ең дұрысы: байланыс
желісінің толық жағдайы туралы ақпаратты қажет қылмайтын, қарастырып
отырған коммутациялық түйіннен мекен-жайға дейінгі ең жақын немесе мүмкін
байланыс маршрутың қалыптастыратын, тек соның қажет бөлігінің ақпараты
керек. Бұл шектеу тек басқару өлшемдерің шығару процесін тездетіп қана
қоймай, желі жағдайының ақпаратын сақтау және тасымалдауды қамтамасыз
ететін басқару жүйесінің құралын жеңіл қылады. Басқарудың екі амалы мүмкін:
детермендірілген және болжамды. Бірінші жағдайда басқару өлшемдері
ағымдағы желі жағдайына негізделе тандалады, ал екінші жағдайда дейін
орнатылған байланыстарда анықталған статистикалық заңнамалар бойынша.
1.3 ТМN тұжырымдамасының негізгі жағдайлары
TMN - негізгі түсінігі ол әлемдік стандарт, телекоммуникациялық
желілерді басқару жүйелерің құрушы технологияларды анықтаушы, және
олардың жұмыс істеуінің барлық аспектілерің анықтаушы. Айта кететін жайты,
16
жоғарыдан келген
TMN-
технологиясы,
яғни ол алдымен қағазда
ойластырылды, ал кейін тәжірбиеде орындала бастады. МККТТ (қазір МСЭ)
бірінші (және басты) М.3010 "ТМN қағидалары" ұсынысың жарыққа шығарған
уақытына байланысты, салтанатты түрде TMN-нің пайда болуы 1988 жыл деп
санауға болады. 1992-жылы М.3010-ға толықтаушы ұсыныс ретінде толық
серия шығарылды ( М.3100, М.3200, М.3300, М.3400 және т.б.), олар TMN-нің
М.3010-да көрсетілген негізгі аспектілерің бөлшектеп суреттеді. Сондықтан
1992- жылды құқық бойынша TMN -нің туған жылы деуге болады. Тек ортақ
тұжырым ретінде емес, телебайланыстырушы технология ретінде де. 2000 -
жылға дейін МСЭ TMN - ді тереңдете түсіндіріп, жоғарыда айтылған базалық
құжаттарға түзетулер және түсініктемелер енгізіп, түрлі толықтауыш
ұсыныстар шығарды.
МСЭ- Т M.3010 ұсынысына сай, TMN электробайланыс желісімен
қосылған еркін жұмыс істей алатын желі. TMN - ді құрастыру архитектурасымен
принциптері басқару бойынша мәселелерді орындауы қамтамасыз етеді. Және
де түрлі өндірушілермен - фирмалаларда жасалған электробайланыс жүйелері,
әртүрлі телекоммуникационды құралдарды эксплуатациялауды және
оперативті бақылауды орындайды. TMN құралдардың техникалық және
эксплуатациялық қызмет көрсету, оперативті - техникалық бақылау және
байланыс құралдарың басқаруды жасау сияқты жұмыстар, байланыс
желілерінің қызмет көрсетуін басқару арқылы, байланыс ұсыныстарың сапасын
қамтамасыздандыру мақсатында жүргізіледі.
TMN- нің басқару обьектілері болып телекомуникационды ресурстар
саналады. Басқарушы телекоммуникационды ресурстар өздерін айқын
мақсатты түрде басқару әрекеттерін орындауға болатын, арнайы бөлімдері бар,
физикалық тұрғыда деректі байланыс құралы
- стативтер, модулдер,
фунциональді блоктар ретінде көрсетеді. Мысалы, белгілі бір байланыс түйіні
арқылы айналушы бағыттағы байланыстарға тиым салуға болады немесе
байланыс бағытындағы мүмкін жоғалтулар дәрежесін жоғарлату.
TMN электробайланысты басқару желілерінің байланыс бойынша қызмет
көрсету операторына таныстырады(management service). TMN - мен ұсынылған
желілік басқарудағы оператордың қажеттіліктерің жасау, басқару бойынша
қызмет көрсету бөлшектер ретінде анықталады. Ең қарапайым бөлігі болып,
мысалы: басқару функциясы ретінде анықталатын, ақау туралы хаттаманың
генерациясы (management function). Басқару процесі кезінде ақпара т алмасуды
қамтамасыз ете отырып, TMN байланыс операторына телекомуникационды
желілермен, ұсыныстары басқару функцияларының кең терімің ұсынады.
Ақпарат алмасу бірінші ретте қадағалайды, басқару командаларын ұсыну,
командаларды алды деген растауды алу, олардың орындалуы және командалар
орындалу нәтижелерің басқару жүйесіне жіберуді қарастырады.
TMN тұжырымдамасының басқа электрбайланыс желілерімен байланысы
1.1- суретте келтірілген.
17
1.1-сурет . TMN және электрбайланыс желісі
Басқару командаларымен алмасу және басқада ақпараттың TMN
арасымен және байланыс құралы арқылы тірелуші нүктелер арқылы
орындалады, және де стандартталған және стандартталмаған TMN
интерфейстері түрінде орындалады. Сигналдар мен TMN басқару
командаларын жіберу үшін, берілгендерді жіберуші желілер көмегі арқылы,
электробайланыс құралдарымен және жүйе құралдарын байланыстырады. DCN
TMN- нің көліктік дәрежелерін OSI моделіне сай орындайды.
TMN қолдаңбалы деңгейдегі функциялары бір немесе бірнеше
операциялық жүйелер (Operations Systems, OS) көмегімен орындалады.
Бірінші кезекте операциялық жүйелер бақарылатын электробайланысты
желілерден келіп түсетін берілгендерді өңдеуді қамтамасыз етеді. Құралдардың
телекоммуникационды жұмыс істеуін қадағалау және бақылау мақсатында,
және де TMN - нің өзінің жұмыс істеуін қамтамасыз ету. Қабылданған
ақпараттық технологиялармен және арнайы программалық құралдар мысалы:
МББЖ
(мәліметтер
базасын басқару жүйелері)
-
қолдану арқылы
электробайланысты физикалық обьектілердің түсініктемелерін суреттеп,
электробайланысты желілердің ақпараттық моделің байланыста ұстайды.
Жүйені басқару функцияларың және қызмет көрсетудің көп бөлігін орындап
басқарушы құралдардың қосымша программаларының жұмысың қамтамасыз
етеді. Басқару функциялары тікелей адам -операторлармен немесе автоматты
режімде жұмыс істей алады. Оған қоса ол қолданушының терминалдарына
көмек көрсетуді қамтамасыз етеді. Яғни берілгендерді жою.
Кейбір басқару функциялары бірнеше операциялық жүйелерімен жұмыс
18
істейді.
Жұмыс станцияларында графикалық адам - машиналық интерфейстер бар.
Жұмыс станциясы (work station, WS) адам - машина қарым- қатынас жасау
тілің қолданады және ақпаратты автоматты және қолмен енгізушығару
құралдарымен берілгендерді өңдеу мүмкіндіктеріне ие. WS - тің орнына басқару
терминалын қолдануға болады .
Одан басқа TMN берілгені DCN негізінде, басқа ұқсас TMN - дармен өзара
байланыса алады. Бұл өзара байланыс негізінде әр - түрлі операциялық
жүйелердің өзарабайланысы. TMN - нің минималды мүмкіндіктері басқарушы
жүйе мен жұмыс станциясы және электробайланыстың бөлек құрылғысы
арасындағы бүтін ортақ байланысты қамтамасыз етеді. TMN максималды
конфигурацияларда техникалық күрделі желіні суреттейді. Электробайланысты
құрылғылармен және түрлі жүйелердің ортақ басқару комплекстерінің маңызды
сандар арасын біріктіреді . TMN- де электробайланыстардың желісі көптеген
аналогтық және цифрлық құралдардын типтерінен тұратыны ескеріледі. Бөліп
айтсақ: электронды АТС - ті, SDH, PDH тасымалдау жүйелері,жүйенің сигналды
пунктерінің ортақ -каналды дабылқаққыш (ОКД) №7, қызмет көрсетуге
арналған құралдар, Интернетке кіруші серверлер, берілгендерді жіберу
желілердің коммутаторлары мен маршрутизаторлары. TMN стандарттары
бойынша мұндай құралдар көбінесе желі элементі деп аталады, немесе желілік
элемент (Network Element, NE). TMN - дегі желі элементің суреттеу қажеттілігі
туса, жеке тіреуші дәрежесіне дейін бөлшектеуге(детализовать) болады,
модулге, функционалды блоктарға дейін дейді. Желі элементтері абоненттер
мен клиенттерге телекомуникационды технологияны қолдану арқасында
электробайланыстық қызметтер көрсете алады, және OS - мен алмасуды
қамтамасыз етеді.Желі элементі таратылған немесе ортақтандырылған бола
алады, сол тізімде географиялық бола алады. Соңғы жағдайда мына
түсініктерді білдіреді, мысалы АТС және оның шығарулары, аумаққа созыл ған
тасымалдау жүйесі және т.с.с.
1.4 TMN архитектурасының негізгі сипаттамалары
TMN өзін негізгі әріптестерден жекешелейтін реттелген сипаттамаларға
ие, SNMP - өнімдерімен және фирмалық басқару жүйелерінің, жеке
стандарттарға негізделген. Олардың ішіндегі ең маңыздысы болып:
әр-түрлі желілерді тасымалдау мүмкіндігі бойынша үлкен санды
комплексті стандартизациялау көмегімен, басқарушы жүйенің сызба-нұсқасы
бойынша және үлкен дәрежелі халықаралық мінездеме арқылы стандарттары
TMN;
жоғары дәрежелі шешім қабылдаудың CMIP протоколының агенттері
мен менеджерлері базалық протокол бойынша өзара байланысуы арқасында;
таратылған үлкен жүйелерді құру үшін, архитектурада арнайы
19
бөлшектердің болуы керек: аралық берілгендерді тасымалдау желісі, көптеген
агентер мен
менеджерлер арасындағы хаттарды сұрыптау және
маршрутизациялау, олардың орналасу және құрамдары туралы ақпарат
сақтаушы мәліметтер базасынын анықтамалық орталығы және т.с.с.;
ISOOSI қауіпсіздіктің ашық стандарттарың қолдану арқылы басқаруды
қорғаймыз.
Басқару хаттамасы (немесе коммуникационды хаттама) жеті сатылы
моделдің дәрежелі ашық жүйелердің өзарабайланысқан қосыша протоколына
жатады. Хаттамалардың негізгі міндеттері - басқарушы әрекетті менеджер-
программасынан агент-программасына жіберу, және де басқарушы әсер әкелген
нәтижелерді растауескертуің жіберу. Осылайша, протоколдар TMN ақпараттық
моделдерді ұстайды, ол жабдықтың басқару альтернативті желілік байланыс
және жабдықтаған технологиясы ретінде қарастырылады.
Солардың бірі басқару хаттамаларына жататын кең таралған SNMP
(Simple Network Management Protocol - қарапайым хаттама желіні басқаратын)
және CMIP (Common Management Information Protocol - ақпаратты ортақ басқару
хаттамасы).
1.5 Басқару хаттамаларының қызметтері
TMN басқару желісінің қызметтері басқару қызмет аймағын ұсынады.
ОАМ (Operation Administration Management) функциясы техникалық қызмет
ету, басқару және жұмысты басқару желісімен қамтамасыз етеді.
TMN қызметтері TMN желісінің интерфейстерінің ажыратылмайтын
бөлігі болып табылады. TMN қызметтері операциялық жүйеде топтаса алады.
TMN желісінің қызметтерң менеджер-агент жүйесі арқылы әрекеттесуді
қамтамасыз етеді. Бұл қызметтердің және протоколдардың әрекеттесуін
көрсету үшін OSI моделі құрастырылған.Олар логикалық жеті деңгейлік
моделде көрсетілген. Деңгейлер арасындағы әрекеттесу қарапайым түрде
болады. Олар өз ішінде сұраныс, индикация, жауап және құптау болып келеді.
TMN қызметтері бір операциялық жүйеге бірігеді. Оператордың
ұйымдастыру сұраныстарын орындайды. Бір операциялық жүйе (немесе
бірнеше операциялық жүйе) бірнеше басқару қызметін орындай алады немесе
керісінше. TMN нақты қызметін бірнеше операциялық жүйеге бөледі.
TMN қызметтері "менеджер - агент" қатынасы арқылы жүзеге асады.
Хаттамалардағы қарым-қатынасты жүзеге асыру
үшін
OSI моделі
қолданылады. Деңгейлер арасындағы байланыс сұраныс, жауап, индикация
және растау арқылы жүзеге асады.
Сервисті жеткізу деңгейі функцияны растайды және орындайды. Агент
пен менеджер арасындағы байланысты деңгей жүйесіндегі схемада 2.5 сурет те
көрсетілген.
Бұл мысалды қоюшы сервисі ретінде А және М қолдаңбалы деңгейінде
20
OSI моделінде қарапайым сұраныс, жауап, индикация және растау кадрларда
белгілі битті әдісті ақпарат тарату кезінде көрсетеді. Бұл анағұрлым
жеңілдетілген сұлба болып табылады.
1.2-сурет. Деңгейлер жүйесінің әрекеттесу сұлбасы
OSI моделінің деңгейлерінде келесі хаттамалардың орналасуы.
Қолдаңбалы деңгей. Желіде TMN басқаруы қолданбалы программа (агент
және менеджер). Нақты есепті шешу және нақты ақпараттарды тарату
қолдаңбалы деңгейде жүреді. Қолдаңбалы деңгейдің негізі мақсаты қолдаңбалы
программадағы сұранысты дұрыс өңдеу. Сондықтан қолдаңбалы деңгей
бірнеше ортақ және арнайы қолдаңбалы сервис элементтері CMISE, ACSE,
ROSE, CMIP болып келеді.
CMISE, Common Management Information Services Element - ортақ
ақпараттық басқару қызмет элементі, басқару объектілеріндегі басқару
ақпаратына мүмкіндік береді. Толығымен келесі хаттамаларда Х.710, Х.711
көрсетілген.
ACSE, Association Control Service Element - бұл элемент басқару сервисін
біріктіруші болып табылады. Әр түрлі жүйе (менеджер және агент) арасында
байланысты орнатуын қадағалайды.толығымен келесі хаттамаларда Х.227,
Х.217 көрсетілген.
ROSE, Remote Operation Service Element
- алыстаған элемент
операцияларына қызмет көрсету.
CMIP, Common Management Information Protocol - ортақ басқару
ақпараты бар хаттама. Менеджер және агент арасында әрекеттесу үшін
қолданылады. CMIP хаттамасы Х.710 және Х.711 сипаттамаларында
көрсетілген. CMISE қызметтеріне сәйкес операциялар жүреді. Бұл келесі
операциялар:
M-CRETE менеджер агентті жаңа обектінің түпнұсқасын немесе жаңа
объектінің ішкі ерекшеліктерін құру керек;
M-DELETE менеджер агентке хабарлайды белгілі класстағы объектінің
немесе объектінің ішкі ерекшелігі;
M-GET менеждер агентке кейбір объектінің түпнұсқасының қайтуын
21
хабарлайды;
M-SET менеджер агентті белгілі объектінің нұсқасының өзгеруін
қадағалайды;
M-ACTION - менеджер агентті белгілі жұмысты бір немесе біренеше
объектілердің нұсқасында орындауын талап етеді;
M-EVENT-REPORT негізгі агент атқаратын операция менеджерға
хабарламаны жеткізу.
Қолдаңбалы деңгей ұсынушылық деңгеймен әрекеттеседі. Ұсынушылық
деңгей. Бұл деңгей ақпаратты физикалық түрде көрсету үшін қолданылады.
Деңгейде ақпаратты алмасу үшін қолдаңбалы процесстер арқылы синтаксистік
өзгешелікті бақылай алады. Бұл қолдаңбалы процесстер (агент және менеджер)
ақпарат жайлы (кесте, кескін,сан,әріп)және тіл туралы көрініс алады.
Ұсыну деңгейінде басқа OSI моделінің деңгейіндей абстракті
синтаксистік ASN.1 жүйесі көрсетілген. Кеңірек ұсыну деңгейінің
сипаттамалары келесі Х.209, Х.216, Х226 хаттамаларда көрсетілген.
Сеанстық деңгей ақпаратты жіберу және синхронизация нүктесінің
орнығуын қадағалайды. Ақпарат жіберу негізінде қолдаңбалы процесстердің
жартылай дуплекс (процесстер жібереді және қабылдайды кезекпен) немесе
дуплексті (жіберу және ақпарат қабылдай бір уақытта жүзеге асады).
Диалог ішіндегі синхронизация нүктесі нақтылы алмасуды қамтамасыз
етеді. Сеанстық деңгейдің мақсаты сеанс бұзылған жағдайда қайта қалпына
келтіру болып келеді. Сеанстық деңгей сұраныстарды толығымен қызмет
етпейді. Байланысты үзе алады,егер байланыс желіні қайта жүктеуге немесе
қажет қолдаңбалы деңгей болмаса. TMN басқару желісінің сеанстық деңгейі
келесі Х.215, Х.225 ұсынады.
Транспорттық
деңгей. Қызмет сапасын желілік деңгейге сәйкес
қамтамасыз етеді. Транспорттық деңгейде үш желілік қызмет түрі көрсетілген.
А типті қызмет түрі - желілік байланысты қолданушыға табылмаған
қателер саны және табылған қателіктер хабар жиіліге сәйкес келсе
қолданылады.В типті қызмет түрі табылмаған қателер санымен ерекшеленеді. С
типті қызмет түрі желілік байланысты табылмаған қателерге сәйкес ұсынады. С
типті қызмет түрі хаттама ішінде қателерді тауып оларды жоя алады.С типті
қызмет түрі хаттамалар жүйесіне қателерді тауып жоя алады. Бұл хаттамалар
OSI моделінің стандарты емес қосымша болып табылады.
Хаттамалық деңгейлер 7, 6, 5 көбінесе "транспорттық деңгейлерді
қолдану деңгейлері", ал 4, 3, 2, 1 деңгейлері - "деңгейлер - транспортных
қызметтерді жабдықтаушы". Осы "транспорттық деңгейді жабдықтаушы" бес
сервистік класска бөлінген.
4 класс - қателерді табу және жоюды ұсынады.
3 класс - қытелер табылған жағдайда ресинхронизация байланысты
жаңаландыру үшін қолданылады.
2 класс - бір желідегі байланысты мультиплексорлау мүмкіндігіне ие. Бұл
класс желі үлкен сенімділікке ие екендігін көрсетеді.
1 класс - маңызды ақпаратты жіберу және МСЭ-Т негізінде Х.25.
22
хаттамасы өңделген.
0 класс - төмен сападағы қызмет түрін ұсынады.Ақпарат ағыны желілік
деңгейде көрсетілген.
Қызмет түрлері мен қызмет класстары транспорттық деңгейдегі келесі
кестеде көрсетілген.
2.1- к е с т е . Транспорттық класстардың класстары
Ақпарат ағынның басқару желілік деңгейде жүзеге асады.Желілік деңгей.
Желілік деңгейде желілік маршруттау жүзеге асады. Виртуалды каналдарды
қолдайды және пакеттерді дұрыс жинау қате бағытта келе жатқан. Бұл деңгейде
маршрутизация кестесі арқылы пакеттерді жіберу жүзеге асады.
Транспорттық және желілік деңгейлер бір-бірінен ағынды басқару және
қателерді бақылауды қайталайды. Екі түрлі байланыс болады. Олар: байланыс
орындалған және орындалмаған. Байланыс орындалған желіде қателерді
бақылау ,ақпарат ағының басқару және пакеттерді құрастыру болып табылады.
Байланыс орындалмаған желіде қателер бақылаумен орнығу және
ағынмен басқару транспорттық деңгейде жүзеге асады.
Егер желілік деңгейде байланыс орнаған болса онда өзіне қателерді
бақылау, ақпарат ағынын басқару және пакеттерді жинау жұмысын атқарады.
Желіде байланыс орнамаған кезде қателерді бақылау және ақпарат
ағынымен басқару транспорттық деңгейде жүзеге асады.
Каналдық деңгей. Каналдық деңгей ақпарат кадрларының қалыптасуын
және әр түрлі жіберу каналдарымен келісуін қадағалайды. Ағынды басқару
және қателерді бақылау каналдық деңгеге кіреді. Ақпарат ағындарының
алынған және статистикалық тізім жүргізеді. Ақпарат жіберу аяқталған соң
барлық ақпарат дұрыс қабылданғаның тексеріп барып, каналды жабады.
TMN желісінің қызметтерң менеджер-агент жүйесі арқылы
әрекеттесуді қамтамасыз етеді. Бұл қызметтердің және протоколдардың
әрекеттесуін көрсету үшін OSI моделі құрастырылған. Олар логикалық жеті
деңгейлік моделде көрсетілген. Деңгейлер арасындағы әрекеттесу қарапайым
түрде болады. Олар өз ішінде сұраныс, индикация, жауап және құптау болып
келеді.
OSI моделіне әр деңгейінде хаттамалардың орналасуы және менеджер -
агент моделінің өзара әрекеттесуі 1.3-суретте көрсетілген.
23 Класс
Түрі
Қызмет атауы
0
A
Қарапайым
1
B
Негізгі қателерді жою
2
A
Мультиплексірлеу
3
B
Қателерді табу және мультиплексірлеу
4
C
Қателерді табу және жою
1.3 - сурет. "Менеджер - Агент" моделінің өзара әрекеттесуі
Физикалық деңгей. Физикалық деңгейде OSI моделінің TMN үшін негізгі
желі компоненттері болып келеді. Физикалық орта (кабель), кодтаудың түрлері
және ақпаратты түрлендіру, жіберу түрі, жіберу жылдамдығы, синхронизация.
"менеджер - агент" жүйелік қатынасын сурет 1.3 - және сурет 1.4 - көре аламыз.
24
1.4 - сурет. Ақпарат блогының моделі желі бойынша жіберілген
1.6 Басқару міндеттерінің функционалды топтары
Халықаралық Электробайланыстың Бірлестігі (ХЭБ-Е)
телебайланыстарының секторлы ұсынысы құрастырылып, TMN басқару
жүйесінің міндеттері келесі фунциональды бағыттар бойынша анықталады:
желі конфигурациясын басқару;
қайтаруды жоюды басқару;
сапаны басқару;
есептеулерді басқару;
ақпарат қауіпсіздігін басқару.
Конфигурацияны басқару кезінде желіні дамыту және қалыптастыру
мәселелері шешіледі, желінің нөмірлеу жобасың қадағалау және жасау, желінің
реконфигурациясы және оның жеке бөлшектерінің (маршрутизаторлар,
мультиплексорлар, желі карталарының құрылуы
және т.б.), қызмет
көрсетулерді жобалау, берілгендер бойынша банк жүргізу.
Кері қайтаруды жоюды басқару кезінде желі жағдайын қадағалау
мәселесі, және оның бөлшектерінің ағымдағы уақытынын жағдайы, желінің
шапшан орын ауыстыруы, ақауларды жою, жүргізіліп жатқан жұмыстар жайлы
қолданушыны ескерту.
Жинау мәселесінің сапалы шешімің басқару кезінде және желілердің
жұмыс істеуі бойынша статистикалық берілгендер анализі, және оның
бөлшектері: трафикті басқару, байланыс қызметтерінің өлшем бойынша
кенейуі, құрастыру мәселері, жасалған қызметтер сапалы дәрежелі келісімдерді
орындауды бақылау және қортынды.
Есептеулерді басқару кезінде байланыс қызметтері және берілген
құралдар бойынша жинақталған берілгендер мәселесін шешу, қызмет
көрсетуші қатысушылар арасында өзара жүргізіледі, техникалық есептеулер -
желі мүмкіндіктеріне байланысты мүмкін желілер абонентердін есепке алынуы
және тіркелуге байланысты.
Ақпаратты қорғау(байланыс қауіпсіздігі) кезінде ақпараттың құпиялығың
сақтауды қамтамасыз етуге және олардың орындалуын қадағалау шараларын
қолдануды шешеді. Мәліметтер базасын қылмыстық оймен бұзудан қорғау,
байланыс обьектілерін күзету және техникалық қауіпсіздік шараларын қолдану,
25
қызметтерге тіркелмеген кірістер мүнкіндігіне есептеу жасау, ортақтылығы мен
берілгендер қауіпсіздігін орындау.
1.7 Дипломдық жобаның қойылымы
Дипломдық жобаның мақсатына жету үшін мен TMN жүйесінің
архитектурасына сүйене отырып, қарапайым басқару хаттамасы SNMP
толығымен қарастырам. Басқару хаттамалары SNMP және CMIP-ға салыстыру
жүргізем. Және қарапайым хаттаманы қарастырып, қазіргі таңда кең
қолданымдағы программа AggreGate арқылы желідегі серверлардың ортақ
журналын, сол тізімдегі қарапайым хаттаманы қолданатын құрылғылардың
тізімін, апаттардың,қауіптердің, пакеттердің жоғалуын бақылаймын.
Есептік бөлімде жобамның мақсатына жету үшін орталықтандырылған
желінің артықшылығын көрсетуге тырысам. Басқару орталығының тиімділігін,
ақауларды жою шапшаңдығын, дәлелділікті бағалау, динамикалық
басқаруларына есептеу жүргізем. Алған нәтижелерді С++ бағдарламасына
салып, нәтижесін аламын.
Қоршаған ортаны қорғау бөлімінде абонеттерге жұмыс істеу бөлмесін
толығымен ережеге сай келтірем. Жұмыс бөлмесіндегі жұмыс орындарының
орналасуын, жұмыс істеу категориясын, бөлмедегі микроклиматқа баға беру,
жасанды,табиғи жарықтануға есеп жүргіземін.Өрт қауіпсіздігіне ерекше мән
беріледі.
Экономика бөлімінде жұмыс істеуге алынған жұмыскерлеріме жалақы
тағайындаймын. Олардың жұмыс істеу мімкіншіліктерін қарастырам. Табыс,
пайда, шығын есептеулерін жүргізем. Қанша жылда салынған ұаражат
қайтарылатының есептеймін.
26
2 Басқару хаттамалары арқылы желіні басқаруды зерттеу
2.1 SNMP хаттамасы туралы мағлұмат
Басқару жүйелерінде, SNMP протоколы негізінде келесі бөлшектер
стандартталады:
агента және менеджер әрекеттесу хаттамасы;
MIB моделінің суреттеу тілі , SNMP - ASN.1 хатында(стандарт ISO
8824: 1987, ұсыныстар ITU-T X.208);
бірнеше нақты MIB моделі.
SNMP хаттамасы және онымен тығыз байланысқан SNMP MIB
тұжырымдамасы Internet маршрутизаторларымен уақытылы шешім ретінде
басқаруды қарастырады.
Бірақ, оның шешімінің қарапайымдылығымен
тиімділігі протоколдың дамуына септігін тигізді. Бүгінгі таңда ол кез-келген
программалық жабдықпен түрлі құралдарға қолданылады.
SNMP - бұл қолдаңбалы деңгейдегі хаттама, TCPIP стегі үшін жасалған,
бірақта оның басқада стектерге орындалулары бар. SNMP - хаттамасы
ақпараттың желілік құралдарынан олардың статусы жайлы алынып
қолданылады. Және де MIB ақпараттарды басқарушы мәліметтер базасында
сақталатын басқада мінездемелер және өнімділік. SNMP қарапайымдылығы
көбінесе MIB SNMP қарапайымдылығымен анықталады, әсіресе олардың
бірінші түрі MIBI және MIBII.
Қазіргі таңда SNMP хаттамасы UDP хаттамасымен жұмыс істеуге
арналған. Төменгі деңгейде жұмыс жасайды. SNMP-дің басқа протоколдармен
жұмыс жасай аламауына ешқандай техникалық себептер жоқ. Хаттама
модулінің интерфейсында белгілу жаңаруды ендіру себебі болып табылады
SNMP желілік басқарушы станциялардың ұқсастығы ретінде желіні
анықтайды және желі бөлшектеріңде (шлюздер және маршрутизаторлар,
терминалды серверлер) бірлесіп басқарушы станциялардағы желілер және
желілік агенттер арасындағы басқарушылық байланысты қамтамасыз етеді.
SNMP хаттамасы MIB толық кестесіне бірден мүмкіндік ала алмайды.
Кейбір тілдер және пакеттер мүмкіндігі бағдарлама жасаушыға кестедегі
барлық бағандар мен жолдарға бір интеграция арқылы қарастыруды ұсынады.
Getputset командасымен (оқушығаруорнату) бастапқы мәтін SNMP
мүмкіндігіне қарай кестедегі бағанға бірыңғай қарай алады. Егер келесі жолға
өту керек болса Get-Next Request операциясын жасау керек. SNMP хаттамасы
барлық мүмкіндіктерге ие бола алса, соңғы нүктесіне кестедегі мүмкіндік ала
алмайды. Сондықтан ағаштан бөлек мүмкіндік алу жасалмайды.
SNMP- протоколындағы агент бұл өңдеуші элемент, ол басқарушы желі
станцияларында орналасқан менеджерларға MIB ауыспалы мағыналарға рұқсат
беріп, солайша оларға басқару бойынша фунцияларды орындауға және
жабдықтарды бақылауды қамтамасыз етеді. 2.1 -суретте көрсетілген.
27
2.1-сурет. SNMP менеджер және агент арасындағы байланыс
Қазіргі уақытта екі түрі бар: SNMP: SNMPv1 және SNMPv2. Екі түріде
көптеген ортақ қасиеттерге ие, бірақ SNMPv2 кейбір артықшылықтарды береді,
мысалы протоколдың қосымша мүнкіндіктері . SNMPv3 түрінің
стандартизациясы бүтіндей алсақ аяқталды, бірақ үшінші түрі аса ауқымды
қолдануға енбеді.
2.2 - сурет. Желіні SNMP хаттамасы арқылы басқарудың мысалы
SNMP дейтаграммдық транспорттық UDP хаттамасында қолданылады.
Хабарламаны дұрыс жетуін қамтамасыз етеді. ТСР протоколы басқарушы
құралдарды тым шегинен тыс толтырады.Олар SNMP - құрастыру кезінде онша
28
күшті болмады, сондықтан ТСР -ден бас тартуға тура келді.
RFC, Requests for Comments - құжаттар сериясына сұранысты жіберуі
және Internet- тің әр түрлі аспектілерін сипаттайды.
2.3 - сурет. Менеджердің агентпен әрекеттесуі
Тандалған платформамен ойластырылған басқару агенттерің енгізу әрбір
серверлік желі түйіні бар эксплуатация мен техқызметке орнатуды болжайды
OMS ( 2.3 сурет), желіні басқару платформасымен байланысты және түйін
ішіндегі басқару модульіне қажет өңдеуші ресурстарды қамтиды. Менеджердің
қызметің атқарып жүрген сервер басқару платформасының Ethernet локальды
желісіне қосылады.
SNMP арқылы MIB-да орналасу орнын анықтауға болады. Мысалға, get-
next аргументі ipRouteNextHop сұранысында 122 бірінші мағынаны шығару
болып табылады.
Егер сұрақта қателік кездессе онда қалған сұрақтардың параметрлері
өңделмейді.
SNMP протоколының кемшіліктеріне келесілерді жатқызуға болады:
агенттермен менеджерлерді өзара салыстыратын құралдардың
болмауы. SNMPv2 түрі бұл ақауды жоюға тиіс еді, бірақ құрастырушылар
арасындағы келіспеушіліктін зардабынан,салыстыру құралдары бұл түрде
пайда болғанымен, маңызы емес түрде болды.
сенімсіз UDP протоколы арқылы жұмыс (көбінесе SNMP орындаушы
агенттер осылай жұмыс істейді.) агенттерден менеджерларға авария кезіндегі
хаттамалардың жоғалуына әкеледі, ол сапасыз басқаруға әкеп соғады.
SNMP басқару хаттамаларының түрлерінің салыстырылуы келесі кестеде
2.1-де көрсетілген.
29
2.1 - к е с т е . SNMP хаттамасының түрлері
2.2 SNMP басқару функциялары.
SNMP протоколын қолдану үшін, ең сендірерліктей тұжырым, себебі ол
басында ортақ қол жетімді тәсіл ретінде TCPIP стек протоколына негізделе
отырып желілік құралмен жұмыс атқарушы. TCPIP стек протоколдарының
жеткілікті универсалды, демек SNMP хаттамаларыда универсалды.
SNMP қолдануға толықтаушы аргумент болып, берілген протокол құрал
жағдайын киын жойылған кіріс құрастырушысыз немесе күрделі
аутентификация процедураларын қажет қылмай анықтайды. Нәтижесінде үлкен
көлемдегі берілгендерде элементтердің улкен масштабтағы желілерден
қабылдау мүмкіндігі пайда болды. Дегенмен ақпараттық қауіпсіздікті сенімді
30 Хаттамалардың
түрлері
Мерзімі
Қауіпсіздік
механизмі
Сипаттамасы
Құжаттар
SNMP v1
1988
жылдан
қазырға
Community
жолағы
SNMP негізгі санап
теру
RFC
1155,1157,
1212
SNMP v2
1993жыл
Party-based
Security
Get Bulk қарапайым
операторды
енгізу,жаңартылған
операция SET, кейбір
алыстатылған
конфигурация
RFC 1441
1452
SNMP v2u
1995 жыл
User-based
Security
Жеңіл
конфигурациялау,бірақ
алыстатылңан
конфигурацияның
жоқтығы.
RFC 1909,
1910
SNMP v3
1997 жыл
USM және
VACM
Қауіпсіздік,
алыстатылған
конфигурация, жақсы
модульдік,
қатаңдатылған
аудентификация, User-
based Security Model
жаңартылған қорғау
моделі
RFC 1902 -
1908, 2271-
2275
SNMP v3
1997жыл
USM және
VACM
Қауіпсіздік,
алыстатылған
конфигурация,жақсы
модульдік,
қатаңдатылған
аудентификация,
жаңартылған қорғау
моделі
RFC 1902-
1908, 2271-
2275
құралдармен қамтамасыз ете алмайды. Сол себепті үш SNMP хаттамаларын
салыстыруға және қорғауға көп назар бөлінген.
Көбінесе SNMP-де программа-менеджер келесі басқару функцияларын
қамтамасыз етеді.
Ақаулар жайлы ақпарат жинау функциялары (alarm polling functions).
SNMP-менеджерлері сезімталдықты орнату мүмкіндігін қамтамасыз етеміз (ең
көп мүмкін қателіктер саны),уақытылы апаттық хаттаманы беру. Берілген
функцияның техникалық жағдайын және желілер және олардың жеке
элементері ардайым бақылауда.
Трендты қадағалау функциялары (trend monitoring functions).Периодты
түрде атрибуттардың саналуы жүргізіледі, және желідегі мінездемелер
бойынша жұмыс орындарына және қасиетіне тренд желі .
Trap операциясы бірнеше растау нұсқаларына ие. Агент хабарды апаттық
сигнализацияға (Alarm) жіберіп және растауды алады. Бұл хабар алынды және
дұрыс деп. Негізгі жаңарудың бірі болып Get Bulk операциясын енгізу болып
табылады. Сонда MIB-та әр түрлі объектілерге SNMPv2 арқылы хабар таратуға
болады.
Бөліп айтқанда суреттелген функция берілген интервалдағы уақытта
желіге түсірілген уақытта графиканы анықтауға .Қабылдау кезіндегі
функцияны үзу(trap reception functions ). Желілік құралдары арқылы берілетін
SNMP-менеджері қабылдап және филтрация жасау SNMP-бөлулері мүнкіндікті
қамтамасыз етеді.Бөлулер желілік құралдарға өздігінен, сұранысты сұрамай ,
ақауларды хабарлайды, қайтарулар және т.б.
2.3 CMIP орталық басқару ақпаратының хаттамасы
Басқарушы ақпаратқа қол жеткізу , басқарушы обьектілерде сақталуы,
басқару жүйесінің элемент көмегімен қамтамасыз етілуі: ортақ ақпарат
басқарушысы CMIS (Common Management Information Service Element). CMIS
қызметі таратылған қосымша архитектурасында құрастырылған, функцияның
бір бөлігін менеджер орындайды, ал басқа бір бөлікті - агент. Екеуінің
өзарабайланысы CMIP протоколы арқылы орындалады. CMSIE қызметімен
көрсетілетін жұмыс CMSIE - қызметі деп аталады (Common Management
Information Services - ақпараттық басқарудың ортақ қызметтері ). CMIP
протоколымен CMIS қызметтері X.710 және X.711 ITU- T стандарттарында
анықталған.
CMIS қадағалау функцияларын анықтайды және қолданушы интерфейсің
қамтамасыз етіп, желіні басқарады. CMIP байланыс желісін эксплуатациялау ,
желінің орташа жұмыс істеуін қамтамасыз ету және басқару ақпаратың
алмасуына көмектесуге қолданылады. CMIS және CMIP OSI моделінің
негізіндегі басқару жүйелеріне арналған үлкен және қиын стандарттар терімінің
31
бөлігі болып табылады. Оған қоса CMIP ашық жүйелердің қосымша
дәрежесінде өзарабайланысты қамтамасыз етеді.
CMIP берілгендер базасының басқарылуына негізделген, яғни ұқсас
басқару обьектілерімен. Бұл обьектілерің атрибуттары бар, оларды жасауға
және жоюға немесе түрлі қосымша программадағы қозғалыстар менеджердің
сұранысы бойынша жүзеге асады.
Басқару ресурсымен обьектіні таныстырушы обьектіге негізделген.
Мысалы, жалғаушы сызықтың терминалды бітуінің жұмыс істеуі, байланыс
каналына, синхронизаци немесе физикалық орталықтан электробайланыс
сигналдарын тасымалдау.
CMIP протоколы CMISE - тің жиналуына, алмасуына, басқарушы
обьектілер туралы ақпараттың өзгеруіне қолданылады. Бұл OSI моделінің
барлық деңгейлерінде элементтерің басқаруға көмектеседі. CMIP - бұл хаттама,
онда интеллектуалдық программ - агенттер жоқ, керісінше , CMIP агенттері
басқару обьектілерінде интеллектуальды артығырақ, өзінің басқа
стандарттардағы басқару желілеріне қарағанда.
CMIP протоколды берілгендер блогтарың құрастырады және айырбас
жасайды PDU бірдәрежелі қызметтер арасында CMISE, CMISE сервистерін
жасау үшін. CMIP операцияларды басқаруда қызметтерді қамтамасыз ету үшін
және ескертуді тасымал қызметі CMISE (2.4 сурет).
CMIS
қызмет көрсетулер екі топқа бөлінеді - қызметтер, менеджер
таратушы (сұраныстар), және қызметтер, агенттер таратушы (хабарлау).
Қызметтер, менеджермен таратылатын ,келесі операциялар қосады:
M- CREAT агентке анықталған класстағы обьектінің жаңа көшірмесін
жасау керек екендігін көрсетеді немесе обьект ішіндегі көшірмені ішінде екені
атрибут ;
M-DELETE агентке анықталған класстағы обьектінің көшірмесін жою
керек екендігін көрсетеді немесе обьект ішіндегі көшірмені ішіндегі атрибутты
жоюды сұрайды ;
M- GET обьектінің қандайда бір атрибутының анықталған экземплярының
кейбір негіздерін қайтару туралы агентті хабарландырады
M- SET обьектінің қандайда бір атрибутының анықталған экземплярының
кейбір негіздерін өзгерту туралы агентті хабарландырады;
M- ACTION агентті хабарландырады: обьектінің бір немесе бірнеше
экземплярына керек іс - әрекет жасайды
Агент тек бір операцияны орындайды: EVENT -REPORT - менеджерге
хабарламаны тарату.
CMIP желіні басқару функцияларын және келесі қызмет түрлерін
ұсынады:
- пішін үйлесімін басқару - сыртқы және желіні компонеттерінің
орналасуын;
- ақпарат қорғауды басқару;
- ақпаратты қауіпсіздігін бақылау ;
- желі жұмысының есебін жүргізу;
32
- сапалы қызметті басқару;
- қызмет каталогын енгізу.
2.4 - сурет . CMIS жіне CMIP хаттамаларының өзара байланысы
Теориялық тұрғыдан CMISCMIP коммерциялық жағынан алдынғы
орындағы SNMP - нен бірнеше есе басқару құралдары қуаттырақ. CMISCMIP
стандарттары OSI моделінің барлық дәрежелерінде басқаруды қамтамасыз
етеді.
Бірақта
басқаруға ыңғайлы болып келетіні жоғарғы дәрежелер.
CMISCMIP OSI моделінің шектерінде қолдануға қажетті стандарттарды
байланыс желілерін басқарушы қосымша программаларды ұсынады.
CMISCMIP хаттамаларды құрастырылу уақытында алдыңғы қатарлы батыс
елдерінің үкіметтерінен және ірі желілік және есептеуіш құралдар
тасымалдаушылардан қаржылай көмек көрсетіліп отырды.
CMISCMIP стандарттары бәсекелес SNMP - стандартынан ақпараттық
қауіпсіздіктің мәселелерің шешу жағынан озып кетеді. Бөлгенде, SNMP
хаттамасының ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
8
9
10
Аңдатпа
Бұл бітіру жұмысында телекоммуникация желісінде басқаруды тарату
архитектурасы қарастырылды.
Берілген жұмыстың мақсатына сәйкес талдау жүргізілген.
Телекоммуникация желісі басқару жүйесінің сапасына ықпал ететін негізгі
критерийлерден таңдау жүргізілген. Бөлектенген желі мен қызметтерді басқару
жүйесіне жүйелік сараптама жасалды. SNMP тұжырымдамаларының негіздері
қарастырылды.Басқару хаттамалары SNMP және CMIP-ге салыстыру
жүргізілді.
Сонымен қатар өміртіршілік қауіпсіздігі бөлімінде бөлмедегі еңбек
жағдайын талдау мен өрт қауіпсіздігіне есептеулер жүргізілген.
Экономикалық бөлімде жобаның техника-экономикалық негіздемесі және
бизнес-жоспар жасалынған және есептеу жүргізілген.
Аннотация
В данной выпускной работе
были рассмотрены анализ управление
телекоммуникационными сетьями.
В работе проведен анализ и обоснование целесообразности внедрения
данной работы. Были рассмотрены основные критерий управление в
телекоммуникационных сетьях. Были проведены анализ отделной связи и
систем управление связи.Была описана суть концепции SNMP.
Рассмотрена техническая реализация каждого из сервисов концепции в
рамках проектируемой сети.
В разделе безопасности жизнедеятельности проведен анализ условий
труда в помещении и расчеты по пожара безопасности.
В экономической части были расмотрены технико-экономическое
обоснование внедрения данного проекта и бизнес-плани проведены расчеты.
11
Мазмұны
Кіріспе
1 Желіні басқару жүйесінің құрылуының ортақ қағидалары
1.1 Жобаның мақсаты және міндеттері
1.2 Желіні басқару жүйесінің негізгі міндеттері
1.3 ТМN тұжырымдамасының негізгі жағдайлары
1.4 TMN архитектурасының негізгі сипаттамалары
1.5 Басқару хаттамаларының қызметтері
1.6 Басқару міндеттерінің функционалды топтары
1.7 Дипломдық жобаның қойылымы
2 Басқару хаттамалары арқылы желіні басқаруды зерттеу
2.1 SNMP хаттамасы туралы мағлұмат
2.2 SNMP басқару функциялары
2.3 CMIP орталық басқару ақпаратының хаттамасы
2.4 SNMP және CMIP хаттамаларының салыстыруы
2.5 AggreGate бағдалмасында SNMP хаттамасының басқаруын талдау
3 Есептеу бөлімі
3.1 Басқару орталығының тиімділігін бағалау
3.2 Ақауларды жою шапшаңдығы
3.3 Дәлелділікті бағалау
3.4 Желі ресурстарын динамикалық басқару
3.5 Динамикалық басқару жүйесінің Тр реакция уақытын бағалау
4 Өмір тіршілік қауіпсіздігі
4.1 Еңбек шарттарының анализі
4.2 Микроклиматқа баға беру
4.3 Табиғи жарықтануды есептеу
4.4 Бөлме желдетуінің есептелуі
5 Техникалық экономикалық негізделу
5.1 Бизнес жоспар
5.2 Жобаның мақсаты
5.3 Қызмет маркетингі
5.4 Қаржылық жоспар
5.5 Еңбексыйымдылығы
5.5 Өзіндік құнды есептеу
5.7 Эксплуатациялық шығындарды есептеу
5.8 Интеллектуалды еңбектің құны
5.9 Экономикалық тиімділік көрсеткіштерін есептеу
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі
Қысқартылған сөздер тізімі
А қосымшасы
Ә қосымшасы
12
9
11
11
11
12
15
16
21
22
23
23
26
27
30
30
36
36
38
40
43
43
50
50
54
54
60
64
64
64
64
65
65
68
68
70
71
73
74
76
77
78
Кіріспе
Басқару жүйелерің құрастыру процессінде маңызды рөл желілермен
басқару технологиясына және ұсыныстарға сапалы стандарттарды жасауға
бөлінеді.
Басқару желілерінің технологиялық стандарттарының ең маңыздылары
болып келеді. 80-ші жылдардың ортасында қабылданған ITU-T, ТМN
(Telecommunications Management Network) желіні басқару
телекоминацияларының тұжырымдамасы. SNMP стандарты (Simple Network
Management Protocol), жіберілетін берілгендердің топтық желілерің басқаруға
арналған. CMIP стандарты(Common Management Information Protocol) - OSI
(жеті сатылы эталонды моделдің ашық жүйелерінің өзара байланысы) моделі
негізіндегі басқару ақпаратының ортақ протоколы.
TMN
-
технологиясы өзгелерден ерте пайда болған электро-
байланыстардың басқару желісі, өзің электробайланысты басқару жүйесі
ретінде суреттейді, ақпаратты желіден толық немесе автономды бөлшекпен
орындалатын және де берілген бөлімше физикалық деңгейде де, логикалық
деңгейде де орындалады. Басқару мәселелері ақпаратты желілердің реттегі
нүктелеріне сәйкес интерфейстер арқылы шешіледі.
TMN тұжырымдамасына ортақтандырылған басқару стратегиясы
енгігізілген. TMN желісіне обьектіні қосу үшін агенменеджр принципі
қолданылады. Агент және менеджер өздерін қосымша ретінде суреттеп, бір
жағынан қосымша арқылы басқарылып желі обьектілеріне таратылған
басқарушы командаларды қосымшаға қабылдап жібереді, екінші жағынан
иерархиялық терімдер протоколына шығуды қалыптастырады. Осылайша агент
және менеджер қосымшаның сызба-нұсқалық сұранысың жоғары дәрежелі
тілде жіберілетін желілік берілгендер ағындарына келтіреді және кері
түрлендіруді орындайды.
SNMP стандарты реттелген алмасу желілерінде жұмыс
атқаруға
негізделген. Бұл желілік басқарудың қарапайым хаттамасы. Ол
коммуникациялық протокол ретінде қолданылады. Масштабы үлкен, есесіне
CMIP-үшін бағалы шешім болып табылады. Жеке және топтық желілерді
қосқанда, әсіресе TCPIP желілерін басқаруда көп таралған. Қазіргі уақытта
SNMР протоколының үш түрі бар: SNMP version1, SNMP Version 2 және SNMP
Version 3.
SNMP хаттамасы және онымен тығыз байланыстағы MIB
бағыттаушылардың Internet басқарудың уақытша шешімі ретінде
құрастырылған. Бірақ, оның шешімінің қарапайымдылығымен тиімділігі
хаттамалардың дамуына септігін тигізді. Бүгінгі таңда ол кез-келген
программалық жабдықпен түрлі құралдарға қолданылады. SNMP агенттері
ADSL модемдеріне, аналогтық модемдерге, ATM коммутаторларына және т.б
орнатылады.
SNMP басқару хаттамасы ашық жүйелердің өзара байланысқан жеті
13
сатылы дәрежелі модельді қосымша хаттамаларына жатады. Берілген
хаттамалардың негізгі белгіленген мақсаты басқарушы әрекетті агентке
тапсыру. Және де басқарушы әрекет бойынша нәтижелерді
хабарлаудырастауды жібереді. Өзінің сызба-нұсқасы және құрастыру
түсініктері бойынша SNMP хаттамасы CMIP хаттамасынан тәжірбиеде қолдану
жеңілдірек.
CMIР стандарты SNMP стандарты негізінде жасалған. CMIР үлкен және
айтарлықтай күрделі OSI-моделіне негізделген басқарушы жүйелерге арналған
стандарттар терминінің бір бөлігі. Бұл протокол OSI-моделінің барлық
дәрежелерінде бөлшектерді басқаруға мүмкіндік береді. PDU протоколының
берілгендер блогтарың құрастырады, және оларды бір сатылы басқару
қосымшалары арасындағы алмасуларды орындайды. CMIP хаттамасы басқару
операцияларының ұсыныстарың қамтамасыз етеді және CMISE хабарламасын
жіберу ұсыныстарын қамтиды. Ұқсастықтарын байланысты CMISE,ASCE және
ROSE өздерін CMIP хаттамаларының стектері ретінде суреттейді. Әрбір CMISE
ұсынысы PDU-ға сәйкес түрлерінде көрсетілген бірнеше CMIS примитивтер
көмегімен анықталады.
CMIP протоколының жұмыс істеу түсінігінің маңызды мағынасы ретінде
CMIPМ (common management information protocol machine, CMIPM) хаттама
машинасының түсінігі бар. Протоколды машина CMIP протоколының негізгі
функцияларының логикалық көрсеткіші болып табылады. Менеджер жақтан
басқарушы командаларды беретін протоколды басқарушы ұсыныстарды
көрсету үшін машина CMIS қолданушысының сұраныстарын қабылдайды.
CMIPM сұраныстарының негізінде сол немесе басқа примитивтер жүктеледі.
14
1.Желіні басқару жүйесінің құрылуының ортақ қағидалары
1.1 Жобаның мақсаты және міндеттері
Мақсаты: телекоммуникациялық желілеріне сапалы қызмет түрлерін
ұсыну үшін желіні бір орталықтан басқаруды жүзеге асыру.
Міндеттері:
SNMP және CMIP басқару хаттамаларын талдау және салыстыру;
SNMP басқару хаттамасы арқылы басқаруға зерттеу жүргізу;
басқару орталығының қарқындылық өсу коэффициенті есептеліп, оның
тиімділігін бағалау;
динамикалық
басқарудың реакция уақытына (анықталды)
математикалық үлгілеу жасау;
өміртіршілік қауіпсіздігі;
бизнес жоспар.
1.2 Желіні басқару жүйесінің негізгі міндеттері
Негізгі байланыс желілерін басқару жүйелерінің мәселесі болып
желілердің бүкіл тіршілік циклының кезеңінің ұзақтығы саналады:
желілерді эксплуатацияға енгізу (мәліметтер базасын жасау,
жабдықтарды жөндеу немесе орнату, бастаушы-түзетуші жұмыстар);
эксплуатациялау процесін іске асыру (техникалық күтім, байланысты
қалпына келтіру, ұсыныстармен трафиктерді басқару, сапаны қадағалау,
қолданушылармен есептесу);
желілерді дамыту (жобалау, трафикті болжау, желілерді құрастыру
және жаңарту).
Басқару жүйесі байланыс желісінде пайда болатын өзгеріс жағдайларына
үйрену қасиеттеріне ие болуы керек. Желі халінің өзгеруші жағдайлары жеке
бағыттағы ағындарда қысымның көбейуімен, магистралдарда және
коммутацилық түйіндерде және оның бөліктерінде , каналдарда ақаулар пайда
болуынан, желіге жаңа түйіндер және байланыс каналдарың енгізуден және т.б.
анықталады.
Басқару
жүйелерінің міндеті болып байланыс желісіндегі әрбір
жағдайында хаттамалар ағындарын таратуында ең дұрыс деген жобаны таңдау
саналады. Коммутациялық түйіндердегі жабдықтармен байланыс каналдарың
жоғары дәрежеде қолдану кезінде, басқарушы жүйе байланысқа қажет сапалы
жағдай ұсынуы керек. Байланыс желісінде барлық абоненттер өз
маңыздылықтарына байланысты дәрежелерге бөлінеді. Әрқайсысына былайша
мінезделетін түрлі режимде түрлі байланыс қызметі көрсетіледі: қызмет
15
көрсету реттілігі, ақпаратты жіберу жылдамдылығы, ақпаратты жіберу
қауіпсіздігі, байланыс құрудан бас тарту көрсеткіші және т.б. Желіде пайда
болған жағдайға байланысты (толып кету, ақаулар көлемі,каналдардың немесе
коммутацияның бүтін түйіндерінің жеке құрылғыларының істен шығуы),
абоненттердің дәрежелерің ескере отырып берілген жағдайларда жоғарғы
сапалы қызмет көрсету үшін, басқару жүйесі автоматты түрде сол немесе басқа
режимді таңдауы керек.
Басқару жүйесінің маңызды міндеті болып, ең тиімді байланыс бағытын
таңдау саналады. Тиімділіктің керек қасиеттері ретінде қызмет етуі мүмкін:
мекен-жайға дейінгі ең қысқа жол, транзиттердің минимальді саны, орнатылған
байланыстардың келесі байланыстардағы қызмет көрсету сапасына әсері және
т.б.
Көптеген түрлі байланыс каналдардың (радиоканалар, сымды каналдар,
Жердің жасанды спутниктері арқылы жұмыс атқаратын каналдар және т.б.), әр-
түрлі өткізгіш қасиеттерге ие болуы және түрлі сапалы мінездемелердегі
ақпараттарды жіберуді қамтамасыз етушілер айтарлықтай дәрежеде басқару
жұмысын қиындатады.
Байланыс орнату кезіндегі берілген қажеттіліктерді
қамтамасыздандырушы, әртүрлі дәрежедегі абоненттерге қызмет көрсету
режимнің таңдау қоңырау түскен сәттегі желідегі пайда болған жағдай
анализіне байланысты. Бұл анализ көптеген операциялардың орындауын талап
етеді және ол орталық басқарушы құралға міндеттелген (ОБҚ), яғни басқару
өлшемдерің шығарушы және байланыс каналдарымен, комутациялық түйіндер
жағдайлары туралы ақпарат алуға тиісті және қоңырау шалушы абоненттер
үшін тиімді режимді анықтаушы.
Күрделі байланыс желісі үшін мұндай анализ, тіпті шапшаң қимылдайтың
машиналар үшін қиын. Сондықтан басқару тәсілінің ең дұрысы: байланыс
желісінің толық жағдайы туралы ақпаратты қажет қылмайтын, қарастырып
отырған коммутациялық түйіннен мекен-жайға дейінгі ең жақын немесе мүмкін
байланыс маршрутың қалыптастыратын, тек соның қажет бөлігінің ақпараты
керек. Бұл шектеу тек басқару өлшемдерің шығару процесін тездетіп қана
қоймай, желі жағдайының ақпаратын сақтау және тасымалдауды қамтамасыз
ететін басқару жүйесінің құралын жеңіл қылады. Басқарудың екі амалы мүмкін:
детермендірілген және болжамды. Бірінші жағдайда басқару өлшемдері
ағымдағы желі жағдайына негізделе тандалады, ал екінші жағдайда дейін
орнатылған байланыстарда анықталған статистикалық заңнамалар бойынша.
1.3 ТМN тұжырымдамасының негізгі жағдайлары
TMN - негізгі түсінігі ол әлемдік стандарт, телекоммуникациялық
желілерді басқару жүйелерің құрушы технологияларды анықтаушы, және
олардың жұмыс істеуінің барлық аспектілерің анықтаушы. Айта кететін жайты,
16
жоғарыдан келген
TMN-
технологиясы,
яғни ол алдымен қағазда
ойластырылды, ал кейін тәжірбиеде орындала бастады. МККТТ (қазір МСЭ)
бірінші (және басты) М.3010 "ТМN қағидалары" ұсынысың жарыққа шығарған
уақытына байланысты, салтанатты түрде TMN-нің пайда болуы 1988 жыл деп
санауға болады. 1992-жылы М.3010-ға толықтаушы ұсыныс ретінде толық
серия шығарылды ( М.3100, М.3200, М.3300, М.3400 және т.б.), олар TMN-нің
М.3010-да көрсетілген негізгі аспектілерің бөлшектеп суреттеді. Сондықтан
1992- жылды құқық бойынша TMN -нің туған жылы деуге болады. Тек ортақ
тұжырым ретінде емес, телебайланыстырушы технология ретінде де. 2000 -
жылға дейін МСЭ TMN - ді тереңдете түсіндіріп, жоғарыда айтылған базалық
құжаттарға түзетулер және түсініктемелер енгізіп, түрлі толықтауыш
ұсыныстар шығарды.
МСЭ- Т M.3010 ұсынысына сай, TMN электробайланыс желісімен
қосылған еркін жұмыс істей алатын желі. TMN - ді құрастыру архитектурасымен
принциптері басқару бойынша мәселелерді орындауы қамтамасыз етеді. Және
де түрлі өндірушілермен - фирмалаларда жасалған электробайланыс жүйелері,
әртүрлі телекоммуникационды құралдарды эксплуатациялауды және
оперативті бақылауды орындайды. TMN құралдардың техникалық және
эксплуатациялық қызмет көрсету, оперативті - техникалық бақылау және
байланыс құралдарың басқаруды жасау сияқты жұмыстар, байланыс
желілерінің қызмет көрсетуін басқару арқылы, байланыс ұсыныстарың сапасын
қамтамасыздандыру мақсатында жүргізіледі.
TMN- нің басқару обьектілері болып телекомуникационды ресурстар
саналады. Басқарушы телекоммуникационды ресурстар өздерін айқын
мақсатты түрде басқару әрекеттерін орындауға болатын, арнайы бөлімдері бар,
физикалық тұрғыда деректі байланыс құралы
- стативтер, модулдер,
фунциональді блоктар ретінде көрсетеді. Мысалы, белгілі бір байланыс түйіні
арқылы айналушы бағыттағы байланыстарға тиым салуға болады немесе
байланыс бағытындағы мүмкін жоғалтулар дәрежесін жоғарлату.
TMN электробайланысты басқару желілерінің байланыс бойынша қызмет
көрсету операторына таныстырады(management service). TMN - мен ұсынылған
желілік басқарудағы оператордың қажеттіліктерің жасау, басқару бойынша
қызмет көрсету бөлшектер ретінде анықталады. Ең қарапайым бөлігі болып,
мысалы: басқару функциясы ретінде анықталатын, ақау туралы хаттаманың
генерациясы (management function). Басқару процесі кезінде ақпара т алмасуды
қамтамасыз ете отырып, TMN байланыс операторына телекомуникационды
желілермен, ұсыныстары басқару функцияларының кең терімің ұсынады.
Ақпарат алмасу бірінші ретте қадағалайды, басқару командаларын ұсыну,
командаларды алды деген растауды алу, олардың орындалуы және командалар
орындалу нәтижелерің басқару жүйесіне жіберуді қарастырады.
TMN тұжырымдамасының басқа электрбайланыс желілерімен байланысы
1.1- суретте келтірілген.
17
1.1-сурет . TMN және электрбайланыс желісі
Басқару командаларымен алмасу және басқада ақпараттың TMN
арасымен және байланыс құралы арқылы тірелуші нүктелер арқылы
орындалады, және де стандартталған және стандартталмаған TMN
интерфейстері түрінде орындалады. Сигналдар мен TMN басқару
командаларын жіберу үшін, берілгендерді жіберуші желілер көмегі арқылы,
электробайланыс құралдарымен және жүйе құралдарын байланыстырады. DCN
TMN- нің көліктік дәрежелерін OSI моделіне сай орындайды.
TMN қолдаңбалы деңгейдегі функциялары бір немесе бірнеше
операциялық жүйелер (Operations Systems, OS) көмегімен орындалады.
Бірінші кезекте операциялық жүйелер бақарылатын электробайланысты
желілерден келіп түсетін берілгендерді өңдеуді қамтамасыз етеді. Құралдардың
телекоммуникационды жұмыс істеуін қадағалау және бақылау мақсатында,
және де TMN - нің өзінің жұмыс істеуін қамтамасыз ету. Қабылданған
ақпараттық технологиялармен және арнайы программалық құралдар мысалы:
МББЖ
(мәліметтер
базасын басқару жүйелері)
-
қолдану арқылы
электробайланысты физикалық обьектілердің түсініктемелерін суреттеп,
электробайланысты желілердің ақпараттық моделің байланыста ұстайды.
Жүйені басқару функцияларың және қызмет көрсетудің көп бөлігін орындап
басқарушы құралдардың қосымша программаларының жұмысың қамтамасыз
етеді. Басқару функциялары тікелей адам -операторлармен немесе автоматты
режімде жұмыс істей алады. Оған қоса ол қолданушының терминалдарына
көмек көрсетуді қамтамасыз етеді. Яғни берілгендерді жою.
Кейбір басқару функциялары бірнеше операциялық жүйелерімен жұмыс
18
істейді.
Жұмыс станцияларында графикалық адам - машиналық интерфейстер бар.
Жұмыс станциясы (work station, WS) адам - машина қарым- қатынас жасау
тілің қолданады және ақпаратты автоматты және қолмен енгізушығару
құралдарымен берілгендерді өңдеу мүмкіндіктеріне ие. WS - тің орнына басқару
терминалын қолдануға болады .
Одан басқа TMN берілгені DCN негізінде, басқа ұқсас TMN - дармен өзара
байланыса алады. Бұл өзара байланыс негізінде әр - түрлі операциялық
жүйелердің өзарабайланысы. TMN - нің минималды мүмкіндіктері басқарушы
жүйе мен жұмыс станциясы және электробайланыстың бөлек құрылғысы
арасындағы бүтін ортақ байланысты қамтамасыз етеді. TMN максималды
конфигурацияларда техникалық күрделі желіні суреттейді. Электробайланысты
құрылғылармен және түрлі жүйелердің ортақ басқару комплекстерінің маңызды
сандар арасын біріктіреді . TMN- де электробайланыстардың желісі көптеген
аналогтық және цифрлық құралдардын типтерінен тұратыны ескеріледі. Бөліп
айтсақ: электронды АТС - ті, SDH, PDH тасымалдау жүйелері,жүйенің сигналды
пунктерінің ортақ -каналды дабылқаққыш (ОКД) №7, қызмет көрсетуге
арналған құралдар, Интернетке кіруші серверлер, берілгендерді жіберу
желілердің коммутаторлары мен маршрутизаторлары. TMN стандарттары
бойынша мұндай құралдар көбінесе желі элементі деп аталады, немесе желілік
элемент (Network Element, NE). TMN - дегі желі элементің суреттеу қажеттілігі
туса, жеке тіреуші дәрежесіне дейін бөлшектеуге(детализовать) болады,
модулге, функционалды блоктарға дейін дейді. Желі элементтері абоненттер
мен клиенттерге телекомуникационды технологияны қолдану арқасында
электробайланыстық қызметтер көрсете алады, және OS - мен алмасуды
қамтамасыз етеді.Желі элементі таратылған немесе ортақтандырылған бола
алады, сол тізімде географиялық бола алады. Соңғы жағдайда мына
түсініктерді білдіреді, мысалы АТС және оның шығарулары, аумаққа созыл ған
тасымалдау жүйесі және т.с.с.
1.4 TMN архитектурасының негізгі сипаттамалары
TMN өзін негізгі әріптестерден жекешелейтін реттелген сипаттамаларға
ие, SNMP - өнімдерімен және фирмалық басқару жүйелерінің, жеке
стандарттарға негізделген. Олардың ішіндегі ең маңыздысы болып:
әр-түрлі желілерді тасымалдау мүмкіндігі бойынша үлкен санды
комплексті стандартизациялау көмегімен, басқарушы жүйенің сызба-нұсқасы
бойынша және үлкен дәрежелі халықаралық мінездеме арқылы стандарттары
TMN;
жоғары дәрежелі шешім қабылдаудың CMIP протоколының агенттері
мен менеджерлері базалық протокол бойынша өзара байланысуы арқасында;
таратылған үлкен жүйелерді құру үшін, архитектурада арнайы
19
бөлшектердің болуы керек: аралық берілгендерді тасымалдау желісі, көптеген
агентер мен
менеджерлер арасындағы хаттарды сұрыптау және
маршрутизациялау, олардың орналасу және құрамдары туралы ақпарат
сақтаушы мәліметтер базасынын анықтамалық орталығы және т.с.с.;
ISOOSI қауіпсіздіктің ашық стандарттарың қолдану арқылы басқаруды
қорғаймыз.
Басқару хаттамасы (немесе коммуникационды хаттама) жеті сатылы
моделдің дәрежелі ашық жүйелердің өзарабайланысқан қосыша протоколына
жатады. Хаттамалардың негізгі міндеттері - басқарушы әрекетті менеджер-
программасынан агент-программасына жіберу, және де басқарушы әсер әкелген
нәтижелерді растауескертуің жіберу. Осылайша, протоколдар TMN ақпараттық
моделдерді ұстайды, ол жабдықтың басқару альтернативті желілік байланыс
және жабдықтаған технологиясы ретінде қарастырылады.
Солардың бірі басқару хаттамаларына жататын кең таралған SNMP
(Simple Network Management Protocol - қарапайым хаттама желіні басқаратын)
және CMIP (Common Management Information Protocol - ақпаратты ортақ басқару
хаттамасы).
1.5 Басқару хаттамаларының қызметтері
TMN басқару желісінің қызметтері басқару қызмет аймағын ұсынады.
ОАМ (Operation Administration Management) функциясы техникалық қызмет
ету, басқару және жұмысты басқару желісімен қамтамасыз етеді.
TMN қызметтері TMN желісінің интерфейстерінің ажыратылмайтын
бөлігі болып табылады. TMN қызметтері операциялық жүйеде топтаса алады.
TMN желісінің қызметтерң менеджер-агент жүйесі арқылы әрекеттесуді
қамтамасыз етеді. Бұл қызметтердің және протоколдардың әрекеттесуін
көрсету үшін OSI моделі құрастырылған.Олар логикалық жеті деңгейлік
моделде көрсетілген. Деңгейлер арасындағы әрекеттесу қарапайым түрде
болады. Олар өз ішінде сұраныс, индикация, жауап және құптау болып келеді.
TMN қызметтері бір операциялық жүйеге бірігеді. Оператордың
ұйымдастыру сұраныстарын орындайды. Бір операциялық жүйе (немесе
бірнеше операциялық жүйе) бірнеше басқару қызметін орындай алады немесе
керісінше. TMN нақты қызметін бірнеше операциялық жүйеге бөледі.
TMN қызметтері "менеджер - агент" қатынасы арқылы жүзеге асады.
Хаттамалардағы қарым-қатынасты жүзеге асыру
үшін
OSI моделі
қолданылады. Деңгейлер арасындағы байланыс сұраныс, жауап, индикация
және растау арқылы жүзеге асады.
Сервисті жеткізу деңгейі функцияны растайды және орындайды. Агент
пен менеджер арасындағы байланысты деңгей жүйесіндегі схемада 2.5 сурет те
көрсетілген.
Бұл мысалды қоюшы сервисі ретінде А және М қолдаңбалы деңгейінде
20
OSI моделінде қарапайым сұраныс, жауап, индикация және растау кадрларда
белгілі битті әдісті ақпарат тарату кезінде көрсетеді. Бұл анағұрлым
жеңілдетілген сұлба болып табылады.
1.2-сурет. Деңгейлер жүйесінің әрекеттесу сұлбасы
OSI моделінің деңгейлерінде келесі хаттамалардың орналасуы.
Қолдаңбалы деңгей. Желіде TMN басқаруы қолданбалы программа (агент
және менеджер). Нақты есепті шешу және нақты ақпараттарды тарату
қолдаңбалы деңгейде жүреді. Қолдаңбалы деңгейдің негізі мақсаты қолдаңбалы
программадағы сұранысты дұрыс өңдеу. Сондықтан қолдаңбалы деңгей
бірнеше ортақ және арнайы қолдаңбалы сервис элементтері CMISE, ACSE,
ROSE, CMIP болып келеді.
CMISE, Common Management Information Services Element - ортақ
ақпараттық басқару қызмет элементі, басқару объектілеріндегі басқару
ақпаратына мүмкіндік береді. Толығымен келесі хаттамаларда Х.710, Х.711
көрсетілген.
ACSE, Association Control Service Element - бұл элемент басқару сервисін
біріктіруші болып табылады. Әр түрлі жүйе (менеджер және агент) арасында
байланысты орнатуын қадағалайды.толығымен келесі хаттамаларда Х.227,
Х.217 көрсетілген.
ROSE, Remote Operation Service Element
- алыстаған элемент
операцияларына қызмет көрсету.
CMIP, Common Management Information Protocol - ортақ басқару
ақпараты бар хаттама. Менеджер және агент арасында әрекеттесу үшін
қолданылады. CMIP хаттамасы Х.710 және Х.711 сипаттамаларында
көрсетілген. CMISE қызметтеріне сәйкес операциялар жүреді. Бұл келесі
операциялар:
M-CRETE менеджер агентті жаңа обектінің түпнұсқасын немесе жаңа
объектінің ішкі ерекшеліктерін құру керек;
M-DELETE менеджер агентке хабарлайды белгілі класстағы объектінің
немесе объектінің ішкі ерекшелігі;
M-GET менеждер агентке кейбір объектінің түпнұсқасының қайтуын
21
хабарлайды;
M-SET менеджер агентті белгілі объектінің нұсқасының өзгеруін
қадағалайды;
M-ACTION - менеджер агентті белгілі жұмысты бір немесе біренеше
объектілердің нұсқасында орындауын талап етеді;
M-EVENT-REPORT негізгі агент атқаратын операция менеджерға
хабарламаны жеткізу.
Қолдаңбалы деңгей ұсынушылық деңгеймен әрекеттеседі. Ұсынушылық
деңгей. Бұл деңгей ақпаратты физикалық түрде көрсету үшін қолданылады.
Деңгейде ақпаратты алмасу үшін қолдаңбалы процесстер арқылы синтаксистік
өзгешелікті бақылай алады. Бұл қолдаңбалы процесстер (агент және менеджер)
ақпарат жайлы (кесте, кескін,сан,әріп)және тіл туралы көрініс алады.
Ұсыну деңгейінде басқа OSI моделінің деңгейіндей абстракті
синтаксистік ASN.1 жүйесі көрсетілген. Кеңірек ұсыну деңгейінің
сипаттамалары келесі Х.209, Х.216, Х226 хаттамаларда көрсетілген.
Сеанстық деңгей ақпаратты жіберу және синхронизация нүктесінің
орнығуын қадағалайды. Ақпарат жіберу негізінде қолдаңбалы процесстердің
жартылай дуплекс (процесстер жібереді және қабылдайды кезекпен) немесе
дуплексті (жіберу және ақпарат қабылдай бір уақытта жүзеге асады).
Диалог ішіндегі синхронизация нүктесі нақтылы алмасуды қамтамасыз
етеді. Сеанстық деңгейдің мақсаты сеанс бұзылған жағдайда қайта қалпына
келтіру болып келеді. Сеанстық деңгей сұраныстарды толығымен қызмет
етпейді. Байланысты үзе алады,егер байланыс желіні қайта жүктеуге немесе
қажет қолдаңбалы деңгей болмаса. TMN басқару желісінің сеанстық деңгейі
келесі Х.215, Х.225 ұсынады.
Транспорттық
деңгей. Қызмет сапасын желілік деңгейге сәйкес
қамтамасыз етеді. Транспорттық деңгейде үш желілік қызмет түрі көрсетілген.
А типті қызмет түрі - желілік байланысты қолданушыға табылмаған
қателер саны және табылған қателіктер хабар жиіліге сәйкес келсе
қолданылады.В типті қызмет түрі табылмаған қателер санымен ерекшеленеді. С
типті қызмет түрі желілік байланысты табылмаған қателерге сәйкес ұсынады. С
типті қызмет түрі хаттама ішінде қателерді тауып оларды жоя алады.С типті
қызмет түрі хаттамалар жүйесіне қателерді тауып жоя алады. Бұл хаттамалар
OSI моделінің стандарты емес қосымша болып табылады.
Хаттамалық деңгейлер 7, 6, 5 көбінесе "транспорттық деңгейлерді
қолдану деңгейлері", ал 4, 3, 2, 1 деңгейлері - "деңгейлер - транспортных
қызметтерді жабдықтаушы". Осы "транспорттық деңгейді жабдықтаушы" бес
сервистік класска бөлінген.
4 класс - қателерді табу және жоюды ұсынады.
3 класс - қытелер табылған жағдайда ресинхронизация байланысты
жаңаландыру үшін қолданылады.
2 класс - бір желідегі байланысты мультиплексорлау мүмкіндігіне ие. Бұл
класс желі үлкен сенімділікке ие екендігін көрсетеді.
1 класс - маңызды ақпаратты жіберу және МСЭ-Т негізінде Х.25.
22
хаттамасы өңделген.
0 класс - төмен сападағы қызмет түрін ұсынады.Ақпарат ағыны желілік
деңгейде көрсетілген.
Қызмет түрлері мен қызмет класстары транспорттық деңгейдегі келесі
кестеде көрсетілген.
2.1- к е с т е . Транспорттық класстардың класстары
Ақпарат ағынның басқару желілік деңгейде жүзеге асады.Желілік деңгей.
Желілік деңгейде желілік маршруттау жүзеге асады. Виртуалды каналдарды
қолдайды және пакеттерді дұрыс жинау қате бағытта келе жатқан. Бұл деңгейде
маршрутизация кестесі арқылы пакеттерді жіберу жүзеге асады.
Транспорттық және желілік деңгейлер бір-бірінен ағынды басқару және
қателерді бақылауды қайталайды. Екі түрлі байланыс болады. Олар: байланыс
орындалған және орындалмаған. Байланыс орындалған желіде қателерді
бақылау ,ақпарат ағының басқару және пакеттерді құрастыру болып табылады.
Байланыс орындалмаған желіде қателер бақылаумен орнығу және
ағынмен басқару транспорттық деңгейде жүзеге асады.
Егер желілік деңгейде байланыс орнаған болса онда өзіне қателерді
бақылау, ақпарат ағынын басқару және пакеттерді жинау жұмысын атқарады.
Желіде байланыс орнамаған кезде қателерді бақылау және ақпарат
ағынымен басқару транспорттық деңгейде жүзеге асады.
Каналдық деңгей. Каналдық деңгей ақпарат кадрларының қалыптасуын
және әр түрлі жіберу каналдарымен келісуін қадағалайды. Ағынды басқару
және қателерді бақылау каналдық деңгеге кіреді. Ақпарат ағындарының
алынған және статистикалық тізім жүргізеді. Ақпарат жіберу аяқталған соң
барлық ақпарат дұрыс қабылданғаның тексеріп барып, каналды жабады.
TMN желісінің қызметтерң менеджер-агент жүйесі арқылы
әрекеттесуді қамтамасыз етеді. Бұл қызметтердің және протоколдардың
әрекеттесуін көрсету үшін OSI моделі құрастырылған. Олар логикалық жеті
деңгейлік моделде көрсетілген. Деңгейлер арасындағы әрекеттесу қарапайым
түрде болады. Олар өз ішінде сұраныс, индикация, жауап және құптау болып
келеді.
OSI моделіне әр деңгейінде хаттамалардың орналасуы және менеджер -
агент моделінің өзара әрекеттесуі 1.3-суретте көрсетілген.
23 Класс
Түрі
Қызмет атауы
0
A
Қарапайым
1
B
Негізгі қателерді жою
2
A
Мультиплексірлеу
3
B
Қателерді табу және мультиплексірлеу
4
C
Қателерді табу және жою
1.3 - сурет. "Менеджер - Агент" моделінің өзара әрекеттесуі
Физикалық деңгей. Физикалық деңгейде OSI моделінің TMN үшін негізгі
желі компоненттері болып келеді. Физикалық орта (кабель), кодтаудың түрлері
және ақпаратты түрлендіру, жіберу түрі, жіберу жылдамдығы, синхронизация.
"менеджер - агент" жүйелік қатынасын сурет 1.3 - және сурет 1.4 - көре аламыз.
24
1.4 - сурет. Ақпарат блогының моделі желі бойынша жіберілген
1.6 Басқару міндеттерінің функционалды топтары
Халықаралық Электробайланыстың Бірлестігі (ХЭБ-Е)
телебайланыстарының секторлы ұсынысы құрастырылып, TMN басқару
жүйесінің міндеттері келесі фунциональды бағыттар бойынша анықталады:
желі конфигурациясын басқару;
қайтаруды жоюды басқару;
сапаны басқару;
есептеулерді басқару;
ақпарат қауіпсіздігін басқару.
Конфигурацияны басқару кезінде желіні дамыту және қалыптастыру
мәселелері шешіледі, желінің нөмірлеу жобасың қадағалау және жасау, желінің
реконфигурациясы және оның жеке бөлшектерінің (маршрутизаторлар,
мультиплексорлар, желі карталарының құрылуы
және т.б.), қызмет
көрсетулерді жобалау, берілгендер бойынша банк жүргізу.
Кері қайтаруды жоюды басқару кезінде желі жағдайын қадағалау
мәселесі, және оның бөлшектерінің ағымдағы уақытынын жағдайы, желінің
шапшан орын ауыстыруы, ақауларды жою, жүргізіліп жатқан жұмыстар жайлы
қолданушыны ескерту.
Жинау мәселесінің сапалы шешімің басқару кезінде және желілердің
жұмыс істеуі бойынша статистикалық берілгендер анализі, және оның
бөлшектері: трафикті басқару, байланыс қызметтерінің өлшем бойынша
кенейуі, құрастыру мәселері, жасалған қызметтер сапалы дәрежелі келісімдерді
орындауды бақылау және қортынды.
Есептеулерді басқару кезінде байланыс қызметтері және берілген
құралдар бойынша жинақталған берілгендер мәселесін шешу, қызмет
көрсетуші қатысушылар арасында өзара жүргізіледі, техникалық есептеулер -
желі мүмкіндіктеріне байланысты мүмкін желілер абонентердін есепке алынуы
және тіркелуге байланысты.
Ақпаратты қорғау(байланыс қауіпсіздігі) кезінде ақпараттың құпиялығың
сақтауды қамтамасыз етуге және олардың орындалуын қадағалау шараларын
қолдануды шешеді. Мәліметтер базасын қылмыстық оймен бұзудан қорғау,
байланыс обьектілерін күзету және техникалық қауіпсіздік шараларын қолдану,
25
қызметтерге тіркелмеген кірістер мүнкіндігіне есептеу жасау, ортақтылығы мен
берілгендер қауіпсіздігін орындау.
1.7 Дипломдық жобаның қойылымы
Дипломдық жобаның мақсатына жету үшін мен TMN жүйесінің
архитектурасына сүйене отырып, қарапайым басқару хаттамасы SNMP
толығымен қарастырам. Басқару хаттамалары SNMP және CMIP-ға салыстыру
жүргізем. Және қарапайым хаттаманы қарастырып, қазіргі таңда кең
қолданымдағы программа AggreGate арқылы желідегі серверлардың ортақ
журналын, сол тізімдегі қарапайым хаттаманы қолданатын құрылғылардың
тізімін, апаттардың,қауіптердің, пакеттердің жоғалуын бақылаймын.
Есептік бөлімде жобамның мақсатына жету үшін орталықтандырылған
желінің артықшылығын көрсетуге тырысам. Басқару орталығының тиімділігін,
ақауларды жою шапшаңдығын, дәлелділікті бағалау, динамикалық
басқаруларына есептеу жүргізем. Алған нәтижелерді С++ бағдарламасына
салып, нәтижесін аламын.
Қоршаған ортаны қорғау бөлімінде абонеттерге жұмыс істеу бөлмесін
толығымен ережеге сай келтірем. Жұмыс бөлмесіндегі жұмыс орындарының
орналасуын, жұмыс істеу категориясын, бөлмедегі микроклиматқа баға беру,
жасанды,табиғи жарықтануға есеп жүргіземін.Өрт қауіпсіздігіне ерекше мән
беріледі.
Экономика бөлімінде жұмыс істеуге алынған жұмыскерлеріме жалақы
тағайындаймын. Олардың жұмыс істеу мімкіншіліктерін қарастырам. Табыс,
пайда, шығын есептеулерін жүргізем. Қанша жылда салынған ұаражат
қайтарылатының есептеймін.
26
2 Басқару хаттамалары арқылы желіні басқаруды зерттеу
2.1 SNMP хаттамасы туралы мағлұмат
Басқару жүйелерінде, SNMP протоколы негізінде келесі бөлшектер
стандартталады:
агента және менеджер әрекеттесу хаттамасы;
MIB моделінің суреттеу тілі , SNMP - ASN.1 хатында(стандарт ISO
8824: 1987, ұсыныстар ITU-T X.208);
бірнеше нақты MIB моделі.
SNMP хаттамасы және онымен тығыз байланысқан SNMP MIB
тұжырымдамасы Internet маршрутизаторларымен уақытылы шешім ретінде
басқаруды қарастырады.
Бірақ, оның шешімінің қарапайымдылығымен
тиімділігі протоколдың дамуына септігін тигізді. Бүгінгі таңда ол кез-келген
программалық жабдықпен түрлі құралдарға қолданылады.
SNMP - бұл қолдаңбалы деңгейдегі хаттама, TCPIP стегі үшін жасалған,
бірақта оның басқада стектерге орындалулары бар. SNMP - хаттамасы
ақпараттың желілік құралдарынан олардың статусы жайлы алынып
қолданылады. Және де MIB ақпараттарды басқарушы мәліметтер базасында
сақталатын басқада мінездемелер және өнімділік. SNMP қарапайымдылығы
көбінесе MIB SNMP қарапайымдылығымен анықталады, әсіресе олардың
бірінші түрі MIBI және MIBII.
Қазіргі таңда SNMP хаттамасы UDP хаттамасымен жұмыс істеуге
арналған. Төменгі деңгейде жұмыс жасайды. SNMP-дің басқа протоколдармен
жұмыс жасай аламауына ешқандай техникалық себептер жоқ. Хаттама
модулінің интерфейсында белгілу жаңаруды ендіру себебі болып табылады
SNMP желілік басқарушы станциялардың ұқсастығы ретінде желіні
анықтайды және желі бөлшектеріңде (шлюздер және маршрутизаторлар,
терминалды серверлер) бірлесіп басқарушы станциялардағы желілер және
желілік агенттер арасындағы басқарушылық байланысты қамтамасыз етеді.
SNMP хаттамасы MIB толық кестесіне бірден мүмкіндік ала алмайды.
Кейбір тілдер және пакеттер мүмкіндігі бағдарлама жасаушыға кестедегі
барлық бағандар мен жолдарға бір интеграция арқылы қарастыруды ұсынады.
Getputset командасымен (оқушығаруорнату) бастапқы мәтін SNMP
мүмкіндігіне қарай кестедегі бағанға бірыңғай қарай алады. Егер келесі жолға
өту керек болса Get-Next Request операциясын жасау керек. SNMP хаттамасы
барлық мүмкіндіктерге ие бола алса, соңғы нүктесіне кестедегі мүмкіндік ала
алмайды. Сондықтан ағаштан бөлек мүмкіндік алу жасалмайды.
SNMP- протоколындағы агент бұл өңдеуші элемент, ол басқарушы желі
станцияларында орналасқан менеджерларға MIB ауыспалы мағыналарға рұқсат
беріп, солайша оларға басқару бойынша фунцияларды орындауға және
жабдықтарды бақылауды қамтамасыз етеді. 2.1 -суретте көрсетілген.
27
2.1-сурет. SNMP менеджер және агент арасындағы байланыс
Қазіргі уақытта екі түрі бар: SNMP: SNMPv1 және SNMPv2. Екі түріде
көптеген ортақ қасиеттерге ие, бірақ SNMPv2 кейбір артықшылықтарды береді,
мысалы протоколдың қосымша мүнкіндіктері . SNMPv3 түрінің
стандартизациясы бүтіндей алсақ аяқталды, бірақ үшінші түрі аса ауқымды
қолдануға енбеді.
2.2 - сурет. Желіні SNMP хаттамасы арқылы басқарудың мысалы
SNMP дейтаграммдық транспорттық UDP хаттамасында қолданылады.
Хабарламаны дұрыс жетуін қамтамасыз етеді. ТСР протоколы басқарушы
құралдарды тым шегинен тыс толтырады.Олар SNMP - құрастыру кезінде онша
28
күшті болмады, сондықтан ТСР -ден бас тартуға тура келді.
RFC, Requests for Comments - құжаттар сериясына сұранысты жіберуі
және Internet- тің әр түрлі аспектілерін сипаттайды.
2.3 - сурет. Менеджердің агентпен әрекеттесуі
Тандалған платформамен ойластырылған басқару агенттерің енгізу әрбір
серверлік желі түйіні бар эксплуатация мен техқызметке орнатуды болжайды
OMS ( 2.3 сурет), желіні басқару платформасымен байланысты және түйін
ішіндегі басқару модульіне қажет өңдеуші ресурстарды қамтиды. Менеджердің
қызметің атқарып жүрген сервер басқару платформасының Ethernet локальды
желісіне қосылады.
SNMP арқылы MIB-да орналасу орнын анықтауға болады. Мысалға, get-
next аргументі ipRouteNextHop сұранысында 122 бірінші мағынаны шығару
болып табылады.
Егер сұрақта қателік кездессе онда қалған сұрақтардың параметрлері
өңделмейді.
SNMP протоколының кемшіліктеріне келесілерді жатқызуға болады:
агенттермен менеджерлерді өзара салыстыратын құралдардың
болмауы. SNMPv2 түрі бұл ақауды жоюға тиіс еді, бірақ құрастырушылар
арасындағы келіспеушіліктін зардабынан,салыстыру құралдары бұл түрде
пайда болғанымен, маңызы емес түрде болды.
сенімсіз UDP протоколы арқылы жұмыс (көбінесе SNMP орындаушы
агенттер осылай жұмыс істейді.) агенттерден менеджерларға авария кезіндегі
хаттамалардың жоғалуына әкеледі, ол сапасыз басқаруға әкеп соғады.
SNMP басқару хаттамаларының түрлерінің салыстырылуы келесі кестеде
2.1-де көрсетілген.
29
2.1 - к е с т е . SNMP хаттамасының түрлері
2.2 SNMP басқару функциялары.
SNMP протоколын қолдану үшін, ең сендірерліктей тұжырым, себебі ол
басында ортақ қол жетімді тәсіл ретінде TCPIP стек протоколына негізделе
отырып желілік құралмен жұмыс атқарушы. TCPIP стек протоколдарының
жеткілікті универсалды, демек SNMP хаттамаларыда универсалды.
SNMP қолдануға толықтаушы аргумент болып, берілген протокол құрал
жағдайын киын жойылған кіріс құрастырушысыз немесе күрделі
аутентификация процедураларын қажет қылмай анықтайды. Нәтижесінде үлкен
көлемдегі берілгендерде элементтердің улкен масштабтағы желілерден
қабылдау мүмкіндігі пайда болды. Дегенмен ақпараттық қауіпсіздікті сенімді
30 Хаттамалардың
түрлері
Мерзімі
Қауіпсіздік
механизмі
Сипаттамасы
Құжаттар
SNMP v1
1988
жылдан
қазырға
Community
жолағы
SNMP негізгі санап
теру
RFC
1155,1157,
1212
SNMP v2
1993жыл
Party-based
Security
Get Bulk қарапайым
операторды
енгізу,жаңартылған
операция SET, кейбір
алыстатылған
конфигурация
RFC 1441
1452
SNMP v2u
1995 жыл
User-based
Security
Жеңіл
конфигурациялау,бірақ
алыстатылңан
конфигурацияның
жоқтығы.
RFC 1909,
1910
SNMP v3
1997 жыл
USM және
VACM
Қауіпсіздік,
алыстатылған
конфигурация, жақсы
модульдік,
қатаңдатылған
аудентификация, User-
based Security Model
жаңартылған қорғау
моделі
RFC 1902 -
1908, 2271-
2275
SNMP v3
1997жыл
USM және
VACM
Қауіпсіздік,
алыстатылған
конфигурация,жақсы
модульдік,
қатаңдатылған
аудентификация,
жаңартылған қорғау
моделі
RFC 1902-
1908, 2271-
2275
құралдармен қамтамасыз ете алмайды. Сол себепті үш SNMP хаттамаларын
салыстыруға және қорғауға көп назар бөлінген.
Көбінесе SNMP-де программа-менеджер келесі басқару функцияларын
қамтамасыз етеді.
Ақаулар жайлы ақпарат жинау функциялары (alarm polling functions).
SNMP-менеджерлері сезімталдықты орнату мүмкіндігін қамтамасыз етеміз (ең
көп мүмкін қателіктер саны),уақытылы апаттық хаттаманы беру. Берілген
функцияның техникалық жағдайын және желілер және олардың жеке
элементері ардайым бақылауда.
Трендты қадағалау функциялары (trend monitoring functions).Периодты
түрде атрибуттардың саналуы жүргізіледі, және желідегі мінездемелер
бойынша жұмыс орындарына және қасиетіне тренд желі .
Trap операциясы бірнеше растау нұсқаларына ие. Агент хабарды апаттық
сигнализацияға (Alarm) жіберіп және растауды алады. Бұл хабар алынды және
дұрыс деп. Негізгі жаңарудың бірі болып Get Bulk операциясын енгізу болып
табылады. Сонда MIB-та әр түрлі объектілерге SNMPv2 арқылы хабар таратуға
болады.
Бөліп айтқанда суреттелген функция берілген интервалдағы уақытта
желіге түсірілген уақытта графиканы анықтауға .Қабылдау кезіндегі
функцияны үзу(trap reception functions ). Желілік құралдары арқылы берілетін
SNMP-менеджері қабылдап және филтрация жасау SNMP-бөлулері мүнкіндікті
қамтамасыз етеді.Бөлулер желілік құралдарға өздігінен, сұранысты сұрамай ,
ақауларды хабарлайды, қайтарулар және т.б.
2.3 CMIP орталық басқару ақпаратының хаттамасы
Басқарушы ақпаратқа қол жеткізу , басқарушы обьектілерде сақталуы,
басқару жүйесінің элемент көмегімен қамтамасыз етілуі: ортақ ақпарат
басқарушысы CMIS (Common Management Information Service Element). CMIS
қызметі таратылған қосымша архитектурасында құрастырылған, функцияның
бір бөлігін менеджер орындайды, ал басқа бір бөлікті - агент. Екеуінің
өзарабайланысы CMIP протоколы арқылы орындалады. CMSIE қызметімен
көрсетілетін жұмыс CMSIE - қызметі деп аталады (Common Management
Information Services - ақпараттық басқарудың ортақ қызметтері ). CMIP
протоколымен CMIS қызметтері X.710 және X.711 ITU- T стандарттарында
анықталған.
CMIS қадағалау функцияларын анықтайды және қолданушы интерфейсің
қамтамасыз етіп, желіні басқарады. CMIP байланыс желісін эксплуатациялау ,
желінің орташа жұмыс істеуін қамтамасыз ету және басқару ақпаратың
алмасуына көмектесуге қолданылады. CMIS және CMIP OSI моделінің
негізіндегі басқару жүйелеріне арналған үлкен және қиын стандарттар терімінің
31
бөлігі болып табылады. Оған қоса CMIP ашық жүйелердің қосымша
дәрежесінде өзарабайланысты қамтамасыз етеді.
CMIP берілгендер базасының басқарылуына негізделген, яғни ұқсас
басқару обьектілерімен. Бұл обьектілерің атрибуттары бар, оларды жасауға
және жоюға немесе түрлі қосымша программадағы қозғалыстар менеджердің
сұранысы бойынша жүзеге асады.
Басқару ресурсымен обьектіні таныстырушы обьектіге негізделген.
Мысалы, жалғаушы сызықтың терминалды бітуінің жұмыс істеуі, байланыс
каналына, синхронизаци немесе физикалық орталықтан электробайланыс
сигналдарын тасымалдау.
CMIP протоколы CMISE - тің жиналуына, алмасуына, басқарушы
обьектілер туралы ақпараттың өзгеруіне қолданылады. Бұл OSI моделінің
барлық деңгейлерінде элементтерің басқаруға көмектеседі. CMIP - бұл хаттама,
онда интеллектуалдық программ - агенттер жоқ, керісінше , CMIP агенттері
басқару обьектілерінде интеллектуальды артығырақ, өзінің басқа
стандарттардағы басқару желілеріне қарағанда.
CMIP протоколды берілгендер блогтарың құрастырады және айырбас
жасайды PDU бірдәрежелі қызметтер арасында CMISE, CMISE сервистерін
жасау үшін. CMIP операцияларды басқаруда қызметтерді қамтамасыз ету үшін
және ескертуді тасымал қызметі CMISE (2.4 сурет).
CMIS
қызмет көрсетулер екі топқа бөлінеді - қызметтер, менеджер
таратушы (сұраныстар), және қызметтер, агенттер таратушы (хабарлау).
Қызметтер, менеджермен таратылатын ,келесі операциялар қосады:
M- CREAT агентке анықталған класстағы обьектінің жаңа көшірмесін
жасау керек екендігін көрсетеді немесе обьект ішіндегі көшірмені ішінде екені
атрибут ;
M-DELETE агентке анықталған класстағы обьектінің көшірмесін жою
керек екендігін көрсетеді немесе обьект ішіндегі көшірмені ішіндегі атрибутты
жоюды сұрайды ;
M- GET обьектінің қандайда бір атрибутының анықталған экземплярының
кейбір негіздерін қайтару туралы агентті хабарландырады
M- SET обьектінің қандайда бір атрибутының анықталған экземплярының
кейбір негіздерін өзгерту туралы агентті хабарландырады;
M- ACTION агентті хабарландырады: обьектінің бір немесе бірнеше
экземплярына керек іс - әрекет жасайды
Агент тек бір операцияны орындайды: EVENT -REPORT - менеджерге
хабарламаны тарату.
CMIP желіні басқару функцияларын және келесі қызмет түрлерін
ұсынады:
- пішін үйлесімін басқару - сыртқы және желіні компонеттерінің
орналасуын;
- ақпарат қорғауды басқару;
- ақпаратты қауіпсіздігін бақылау ;
- желі жұмысының есебін жүргізу;
32
- сапалы қызметті басқару;
- қызмет каталогын енгізу.
2.4 - сурет . CMIS жіне CMIP хаттамаларының өзара байланысы
Теориялық тұрғыдан CMISCMIP коммерциялық жағынан алдынғы
орындағы SNMP - нен бірнеше есе басқару құралдары қуаттырақ. CMISCMIP
стандарттары OSI моделінің барлық дәрежелерінде басқаруды қамтамасыз
етеді.
Бірақта
басқаруға ыңғайлы болып келетіні жоғарғы дәрежелер.
CMISCMIP OSI моделінің шектерінде қолдануға қажетті стандарттарды
байланыс желілерін басқарушы қосымша программаларды ұсынады.
CMISCMIP хаттамаларды құрастырылу уақытында алдыңғы қатарлы батыс
елдерінің үкіметтерінен және ірі желілік және есептеуіш құралдар
тасымалдаушылардан қаржылай көмек көрсетіліп отырды.
CMISCMIP стандарттары бәсекелес SNMP - стандартынан ақпараттық
қауіпсіздіктің мәселелерің шешу жағынан озып кетеді. Бөлгенде, SNMP
хаттамасының ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz