Талшықты оптикалық байланыс желілерінде қолданылатын технологияларға шолу

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 75 бет
Таңдаулыға:

5

6

7

8

Аңдатпа

Осы аталған дипломдық жобада Ақтау-Жаңаөзен бөлімшелері арасында

талшықты-оптикалық байланыс желілерін құру принциптері қарастырылған.

Жобада байланыс арналары, регенерация бөлім ұзындығы және

оптикалық талшықтың негізгі параметрлеріне есептеу жүргізілген. Талшықты

оптикалық кәбіл таңдалды және оның маңызды сипаттамаларына есептеу

жүргізілді.

Берілген жобаны жүзеге асыру мүмкіндігін сипаттайтын бизнес-жоспар

құрылды.

Аннотация

В данном дипломном проекте рассматриваются принципы построения

волоконно-оптической линии связи на участке Актау-Жанаозен.

В проекте произведены расчеты канала связи, длина участка регенерации

и основных параметров оптического волокна. Сделан выбор волоконно-

оптического кабеля и расчет его важнейшых характеристик.

Составлен бизнес-план, который характеризирует экономическую

целесообразность реализации данного проекта.

9

Мазмұны

Кіріспе . . . 8

1 Аудан сипаттамалары, қолданылатын технологияларға шолу . . . 10

1. 1 Ауданның географиялық және экономикалық сипаттамалары . . . 10

1. 2Талшықты оптикалық байланыс желілерінде қолданылатын

технлогияларға шолу . . . 11

1. 3 Технология, қондырғы, кәбілді таңдау . . . 16

1. 4 Желі топологиясын таңдау . . . 28

1. 5 Кәбіл жүргізілетін жолды таңдау . . . 28

2 Есептеу техникалық бөлім . . . 30

2. 1 Негізгі параметрлердің есептелуі . . . 30

2. 2 Регенерациялық бөлім ұзындығын есептеу . . . 32

2. 3 Оптикалық талшықтың негізгі сипаттамаларын есептеу . . . 34

2. 4 Апертура есептелуі . . . 37

2. 5Оптикалық кәбілдегі өзара әсердің есептелуі . . . 39

2. 6Талшықты оптикалық байланыс желісі сенімділігін есептеу . . . 41

2. 7Қондырғы жағдайы көрсеткішін есептеу . . . 43

2. 8Талшыты оптикалық байланыс желілері үшін жолды таңдау . . . 44

2. 9 Иерархия деңгейін және ағындардың топтық жылдамдығын есептеу

негізіндегі мультиплексор типін анықтау . . . 44

2. 10 Байланыс ұйымы сұлбасын құру . . . 47

2. 11 Жобаланатын талшықты оптикалық байланыс желісінің өткізу

қабілетін анықтау . . . 47

2. 12 Оптикалық трактідегі қосынды шығындарды анықтау . . . 48

2. 13 Жүйе қуатының толық қорын есептеу . . . 49

2. 14 Энергетикалық қорды есептеу . . . 49

2. 15 Сигнал/шуыл қатынасын немесе регенерациялық бөлім ұзындығына

берілген қателік ықтималдығын анықтау . . . 50

2. 16 Таратқыш оптикалық модульдің оптикалық жарықтандыру қуатының

тарату деңгейін анықтау . . . 50

2. 17 Жүйенің тез жұмыс жасау деңгейін анықтау . . . 51

3Тіршілік қауіпсіздігі . . . 53

3. 1 Өмір тіршілік қауіпсіздік бөлімі . . . 53

3. 2 Жарықтандыруды құрастыру . . . 61

3. 3 Электрқауіпсіздік мәселелерін қарастыру . . . 64

4Бизнес жоспар . . . 68

4. 1Түйін . . . 68

4. 2Компания және сала . . . 68

4. 3 Қызметтерді (өнімдерді) бейнелеп жазу . . . 69

4. 4Маркетингті стратегия (бағдарлама) . . . 69

4. 5 Қаражат жоспары . . . 69

4. 6 Табысты есептеу . . . 71

10

4. 7 Пайдалану шығындарын есептеу . . . 73

4. 8 Таза табысты есептеу . . . 77

4. 9 Экономикалық тиімділік көрсеткіштерін есептеу . . . 77

Қорытынды . . . 78

Қысқартылған сөздер . . . 79

Әдебиеттер тізімі . . . 80

А Қосымшасы . . . 82

Б Қосымшасы . . . 83

В Қосымшасы . . . 84

Г Қосымшасы . . . 87

11

Кіріспе

Қазіргі таңда жыл сайын берілетін ақпараттың көлемі үздіксіз өсуде,

осыған сәйкес ақпараттарды алыс арақашықтықтарға үлкен жылдамдықпен

және жоғары сенімділікпен тарату мәселесі алдынғы орында тұр.

Осы тапсырмаларды шешудің басты ролі техникалық сипаттамалары

барлық ақпараттарды тарату жүйелерінен асып түсетін талшықты-оптикалық

байланыс арналарына тиесілі.

Талшықты-оптикалық байланыс арнасының бағыттаушы жүйесі болып

жезді кабельдерге қарағанда артықшылықтары бар талшықты-оптикалық

кабельдер болып табылады:

− оптикалық кабельдерде электрөткізгіштік және индуктивтілік жоқ, бұл

бізге оптикалық кабельдер электромагниттік әсерлерге ұшырамайтынын

көрсетеді;

− өте кішкентай қиылыспалы кедергілер;

− байланыстың жоғары құпиялығы;

− басқа тарату жүйелеріне қарағанда сәйкестіліктің толық сақталуы

кезінде толықтай жетілуі;

− үлкен кеңжолақтылығы, жоғары жиілікті диапазонда жұмыс істеу

мүмкіндігі, бұл каналдар санын және жоғары өткізу қабілетін қамтамасыз етеді;

− кішкентай металлсыйымдылығы, кабельдердегі дефицитті және қымбат

материалдардың болмауы;

− сыртқы әсерлерге жоғары бөгеуілқорғаныстығы, кабельдердегі жеке

талшықтар арасындағы өтпелі бөгеуілдердің болмауы;

− аз габариттер және салмақ, кабельдерді орнатуды жеңілдетеді,

оптикалық кабель матералының арзандылығы;

− жиіліктің кең жолақтылығы мен дисперсиядағы аз өшулікті

жарықөткізгіішті алу мүмкіндігі. Бұл байланыс арақашықтығын ұзартуға,

жоғалтуларды төмендетуге, регенерациялық бөлімдердегі үлкен қашқтығын

қамтамасыз етуге мүмкіндік береді;

− қысқа тұйықталулардың болмауы, кабельдерді қауіпті зоналарда

қолдану мүмкіндігі;

− жалғанатын муфталар санын азайтуға және сенімділігін жоғарылатуға

сонымен қатар байланыс қашықтығын үлкейтуге болатын үлкен құрылыс

ұзындығы.

Осы артықшылықтар арқылы, талшықты-оптикалық байланыс арналары

басқа типтегі кабельдерді шетке ысырып тастады. Қазіргі таңда көптеген

тартылатын кабельдерді басатын кабельдер болып оптикалық кабельдер болып

табылады.

Жұмыстың мақсаты болып берілген пункттер арасында талшықты-

оптикалық кабельді жүргізу үшін трассаны таңдау және оған есептеу жүргізу.

Қазақстан Республикасының заманауи электрлік байланысы әртүрлі

12

ақпарат көздерін қажетті қашықтарға таратуға мүмкіндік беретін біріктірілген

автоматты байланыс желісі базасы бойынша даму үстінде. Қазіргі уақытта

Қазақстан Республикасының байланысы желілер мен байланыс қызметтерінің

жиынтығын көрсетеді және оны осы территорияда өндірісті шаруашылық

комплекс байланысы ретінде функциялайды.

Елдің біріншілік байланысы цифрлық талшықты-оптикалық,

радиорелейлік және спутниктік байланыс арналарын қолданылуда негізделеді.

Бұл арналар цифрлық тарату жүйелерін қолдана отырып ақпарат ағындарын

таратуды қамтамасыз ете отырады. Әсіресе сонгы жылдарда байланыс

техникасында хабарламаларды сигналдарға түрлендірудің цифрлық әдістерін

қолдану, цифрлық тарату жүйелері кең қолданысқа ие.

Информациялық технологиялардың дамуы

дауыс пен ақпаратты

таратудың цифрлық таратудың әдістері локальды желілер технологиялары мен

ISDN, PDH, SONET, SDH cяқты жаңа жоғары жылдамдықты глобальды

технологиялық желілердің пайда болуы микропроцессорлық техникалардың

интенсивті дамуына алып келді. SDH-мультиплексрлеу технологияларындағы

WDM толқын ұзындығы және (DWDM) тығыз мультиплексрлеу толқын

ұзвндвғв бойынша жаңа технологиялардың дамуын атап көрсетуге болады.

Бұл технологиялар бір оптикалық талшық арқылы бірнеше цифрлық ағындарды

әртүрлі толқын ұзындығында магистральдің өткізу қабілетін жоғарылатуға

мүмкіндік береді.

Осы технологиялар талшықты-оптикалық байланыс

арналарында кеңінен қолданыла бастады.

Дипломдық жобада жаңа SDH- DWDM технологиялары қарастырылады

және оның Ақтау-Жаңаөзен қалалары арасында қолдануды қарастыру. Осы

жобаны жүзеге асыру негізінде бұл бағыттағы байланыс сапасын арттыру және

өткізу қабілетін жоғарылату мәселелері қарастырылады.

13

1 Аудан сипаттамалары, қолданылатын технологияларға шолу

1. 1

Ауданның географиялық және экономикалық сипаттамалары

1. 1. 1 Ақтау қаласының географиялық және экономикалық сипаттамасы.

Ақтау қаласы Қазақстанның батысында орналасқан және Маңғыстау

облысының облыс орталығы болып табылады. 1963 жылдың 13 қыркүйегінен

1991 жылға дейін қала Қазақстанда айдауда болған, украин ақыны Тарас

Шевченконың құрметіне Шевченко деп аталды. Өндірістік қала болып

табылады. Қаланың пайда болуы жиырмасыншы ғасырда Совет Одағының,

министр Е. П Славскийдің басқаруымен, ядролық қалқан жасап шығару

мақсатында құрылды. Уран алып, қайта жасап шығару мақсатында ерекше

комплекс жасап шығарылды. Осы комплекстің өндірістік желісі химиялық

реагенттерді өндіру негізінде жасалады. Адамдардың шөлді жерлерде өмір

сүруін қамтамасыз ететін, қаланың инфроқұрылымы құрылды. Совет Одағы

құлағаннан кейін Ақтау қаласы негізінен, бұрынғы және қазіргі мұнай

шығаратын жерлердің орталығы болды: Жетыбай, Қаламқас, Қаражанбас,

Атамбай-Сарытөбе, Оймаша, Қарақұдық, Толқын, Араман[1] .

Ақтау қаласының климаты-шөлді, жазы өте ыстық, орташа

температурасы: қаңтар айында 1, 4 °C, ал шілде айында 48 °C- қа дейін барады.

Барлық өсімдіктер қолдан суарылады. Ақтау қаласы Каспий теңізінің

жағасында орналасқан. Ақтау қаласын ауыз сумен МАЭК станциясы

қамтамасыз етеді. Осы жерге теңіз суынан жасалған дистиллят әкеліп,

өндіріледі, өйткені қалаға жақын табиғи су көзі жоқ[1] .

Ақтау қаласының порты Каспий теңізінің жағасында, және әртүрлі

жүктерді, мысалы мұнайды мұнайтауарларын халықаралық тасымалдауда

Қазақстандағы жалғыз порт болып табылады. Периферинді өндіріс

орталықтарының пайда болуы, сонымен қатар елдің шекара қорғанысын

қамтамасыз ету мақсатында, қажетті транспорттық қамтамасыз етілулер қажет

болды. Уран және мұнай өнімдерін тасымалдауда Маңғыстау облысында 1963

жылы порт салынды. Кейіннен порт БН-350 атомды реакторын, химиялық сала

заводтарын және Ақтау қаласын құруда маңызды рөл атқарды[1] .

Ақтау қаласы Қазақстандағы маңызды транспортты түйіні болып келеді.

Ақтауда қалааралық және халықаралық қызмет көрсететін, халықаралық әуежай

орналасқан. «Ақтау халықаралық әуежайы» 1996 жылдың қараша айында

құрылды. Жалпы әуежай 1983 жылдан бері жұмыс жасап келе жатыр. Мұнай

саласының қарқынды дамуы өнімді тез тасымалдауды қажет етті. Қазіргі таңда

Ақтау қаласындағы әуежай өнімді тасымалдаудан Қазақстан бойынша Алматы

және Астана қалаларынан кейін үшінші орынды алады. Әуежай 8 ішкі және 16

халықаралық бағытта

ұшатын

Қазақстандық және халықаралық

әуекомпанияларына қызмет көрсетеді. Ақтау арқылы Мәскеу, Стамбул, Баку

және Киев және басқада кез келген әлемге баруға болады.

14

1. 1. 2 Жаңаөзен қаласының географиялық, экономикалық сипаттамасы.

Жаңаөзен қаласы Маңғыстау облысында орналасқан. 2012 жылдың қазан

айында Маңғыстау облысының әкімі Мұхамеджанов Бауыржанға бірнеше

қарауылдар тобы, қала атын қасиетті Бекет ата атына ауыстыру туралы өтініш

айтты. Бірақта 2012 жылдың желтоқсан айында, қала әкімі Серікбай Турымов

қала аты ауыспайтынын айтты[1] .

Жаңаөзен қаласы 1968 жылы құрылды.

Маңғыстау облысында

орналасқан. Аэропорт бар. 1968 жылы қала Новый Узень деп аталды, бірақ

кейіннен Жаңаөзен деп 1993 жылдың 7 қазанында өзгертілді. 1989 жылы

маусым айларында қалада мемлекеттік тұрғыдағы саяси толқулар болды. 2011

жылдың 16 желтоқсан айында мұнайшылардың алты айлық толқуларынан

кейін, бас алаңдаішкі әскерлердің қару қолданып, қатысуымен болған ауқымды

толқулар болды. Осының салдарынан 15 қаза болды. Жария болмаған

мәліметтерге сәйкес, 64 адам қаза болды және 400 адам жарақаттанды.

Мұнайшылардың айтуы бойынша толқуларды ұйымдастыруға адамдарды жалға

алды. Әскерлер бөлініп, бір айға созылатын комендатты сағат бөлінді. Осыдан

кейін көпшілік қамауға алу басталды. 2012 жылдың шілде айында митинг

дайындалды.

Жаңаөзен қаласының климаты-шөлді, жазы өте ыстық, орташа

температурасы: қаңтар айында 1, 4 °C, ал шілде айында 48 °C- қа дейін барады.

Барлық өсімдіктер қолдан суарылады[1] .

Қалада 2012 жылдың 1 қаңтарынан бастап 122, 1 мың адам немесе барлық

облыстың 17% тұрады. Ақтау мен Жаңаөзен қалаларының арақашықтығы 140

км құрайды. Жаңаөзен қалалық администрациясына қаладан басқа, Тенге және

Қызылсай ауылдары бар. Ауданда тұратын ұлт түрлері: қазақтар, орыстар,

украиндар және қарақалпақтар.

1. 1. 3 Аралық пункт сипаттамасы. Жетыбай - Маңғыстау облысында

орналасқан ауыл. Административті орталық және Жетыбай ауылдық

администрациясының жалғыз тұрғылықты жері болып табылады.

Жетыбай мұнайгаз шығаратын жермен байланысты. Шөлді жер болып

табылады. Климаты континентальды, жері құрғақ. Барлық өсімдіктер қолдан

суарылады. Қысы жылы, қаңтар айында 1, 4 °C құрайды, ал шілде айларында

49 °C дейін барады. Ақтау мен Жаңаөзен қалалары ар асында орналасқан.

Жаңаөзен мен Жетыбай қалаларының арақашықтығы 70 км құрайды[1] .

1. 2 Талшықты оптикалық байланыс желілерінде қолданылатын

технологияларға шолу

Қазіргі уақытта оптикалық талшықта тарату ретінде глобальды байланыс

желілерінің үш технологиялары кең қолданысқа ие : PDH - плезиохронды

цифрлықиерархия, SDH/SONET - синхронды цифрлық иерархия және WDM -

толқындық мультиплексрлеу технологиясы . Алғашқы екі технология (PDH и

15

SDH) жергілікті желіде кең қолданысқа ие. SDH технологиясы мүмкіндігінің

жоғалмауы мен қымбаттылығы әсерінен

WDM

технологиясына

қолданылмайды .

WDM транспортты технологиялары ұсынатын физикалық деңгейдің

(модель OSI) интерфейстерін пайдаланудың арқасында оптикалық тарату

ортасын пайдаланатын (FDDI, АТМ және GBE - Gigabit Ethernet - гигабитті

Ethernet), технологияларынан басқа тек сонгы екі (ATM және GBE)

технологиялар глобальды технологиялар ретінде қарастырылатын болды (ең

алдымен бұл АТМ қатысты) . Қазіргі уақытта талшықты байланыс

жүйелеріндегі WDM дамуының жүзеге асуы болмағандықтан, сонымен қатар

айтылған технологиялардың талшықты - оптикалық байланыс технологиялары

ретінде қарастырылмайды. Төменде PDH және SDH технологиялары және

WDM технологиялары толықтай көрсетілген[2] .

Уақыттық мультиплексрлеудің цифрлық әдісін пайдаланғанда

мультиплексорды бірінші деңгейде 64 кбит/с тарату жылдамдықтағы кіріс

сигналдары ретінде (немесе DS0) n х 64 кбит/с жылдамдықтағы біріншілік

цифрлық ақпараттар ағынын қалыптастыра отырып қолданады. Bell D2 жүйесі

үшін24 х 64 кбит/с = 1536 кбит/с информациялық ағынды, ал CEPT - 30 х 64

кбит/c = 1920 кбит/с, осыларға 8 кбит/с каналдар қосылады ( D2 үшін) немесе

ОЦК екі каналы ( CEPT үшін), синхронизацияны жүзеге асыру, және

сигнализация мен қателікті бақылау үшін (CRC) . Нәтижесінде біріншілік ағын

қайталанатын топтардан және осылардың әрқайсысы фрейм немесе цикл

құрылымына ие болады . Bell D2 жүйесінде Т1 (1544 кбит/с) фреймі

қалыптасады, ал CEPT жүйесінде- фрейм E1 (2048 кбит/с) . Егерде m:1, l:1,

k:1 . . . , типтегі мультиплексорды қолданатын, мултиплексерлеудің бұл деңгейін

каскадтық сұлбада біріншілік, мультиплексорлаудың екіншілік, үшіншілік және

де басқада деңгейлер деп есептесек, онда цифрлық тарату жылдамдығының

иерархиялық топтарын немесе цифрлық иерархияларды қалыптасты руға

болады. Бұлар мультиплексерлеу процессін немесе арналардың тығыздалуын

шығысындағы дәйекті каскадтар үшін әртүрлі мультиплексерлеу

коэффициенттерін таңдау арқылы

DS0 каналдар санын қажетті деңгейге

жеткізуге мүмкіндік береді[2] .

SONET/SDH синхронды желілік технологиялары пайда болмастан бұрын

құрастырылған және енгізілген цифрлық желілер негізінен асинхронды желілер

болған, өйткені орталық тірек көзінен сыртқы синхронизацияны пайдаланбаған.

Бұларда бит жоғалтулары (немесе олардың нақты

локализацияланбау

мүмкіндігі)

ақпараттардың жоғалуына ғана емес, сонымен қатар

синхронизацияның да бұзылуына әкеліп соқтырды.

Синхронды желілердегі барлық жергілікті таймерлердің орташа жиілігі

орталық таймерді, дәлдігі 10-9кем емес(мысалы DS3 үшін 0, 045 бит/с реттегі

жылдамдықтан ауытқуы) қолданудың арқасында бірдей (синхронды) немесе

синхронға жақын (плезиохронды) .

Бұл жағдайда фреймдар немесе

мультифреймдарды теңестіру диапазондарды теңестіруге қарағанда маңызды

емес. Сонымен қатар белгілі бір ағын фрагменттерін бөлу жағдайлары (мысалы,

16

E1 арнасы) жеңілдетіледі, егерде фреймді инкапсуляциялайтын сұлбаға осы

фрагменттің басын енгізетін болсақ. Көрсеткіштерді пайдалану контейнер-

таратқыштардың ішкі құрылымын жеңіл тұтастыруға мүмкіндік береді.

Буферлерге көрсеткіштерді сақтау (фрейм тақырыпшасына немесе

мультифреймде) және олардың қателіктерді түзеу қорғаныстық кодалары желі

арқылы жіберілетін пайдалы жүктемені ішкі құрылым арқылы

локализациялайтын сенімді жүйені алуға мүмкіндік береді (фрейм,

мультифрейм немесе контейнер) [2] .

Ұсынылған түсініктер синхронды желілердің

қолданылатын

асинхрондауға қарағанда біршама артықшылықтары бар екенін көрсетеді,

ішіндегі маңыздылары келесі:

− жеңілдетілген желілер,

синхронды желілердегі бір кіріс-шығыс

мультиплексоры шығаруға(енгізуге), мысалы Е1 сигналы (2 Мбит/с) STM-1

модулінен шығып қондырғы мен оны орнату жерінен үнемдей отырып барлық

PDH мультиплексорының “тізбегінің” орнын басады;

− сенімділік және қайта қалпына келу желісі, біріншіден желі

электромагниттік кедергі әсерлеріне ұшырамаған талшықты-оптикалық кабелін

қолданады, екіншіден желі біреуі зақымданған кезде бірден қосылуға

мүмкіндігі барсигналдарды таратудың екі альтернативті жолын пайдалануға

рұқсат ететін, сонымен қатар зақымданған орталық желіні тексеріп шығу,

архитектурасы және оңтайлы басқарылуы қорғалған жұмыс режимімен

қолдануға мүмкіндік береді, осы қасиеттер бұл желілерді қайта қалпына

келтіруші етеді;

− желілерді басқару икемділігі, элементтік менеджмент пен желілік

деңгейдегі иерархиялық басқару жүйесінің біршама кеңжолақты арналар

санымен негізделген;

− талаптарға сәйкес откізу жолақтарының бөлінуі - сервис, бұрын тек

алдын ала жоспарланған уағдаластық арқылы жүзеге аса алатын (мысалы,

бірнеше күн бұрын) енді азғантай секунд ішінде басқа арнаға (кеңжолақты)

қосылу арқылы жүзеге аса алады;

− кез келген трафикті тарату үшін айқындық - факт, виртуалды

контейнерлерді трафикті жіберу үшін негізделген, басқа технологиялармен,

соның ішінде ең заманауи технологиялар мен жабдықталған: Frame Relay, IP,

ISDN және ATM;

− қолдану ерекшелігі

технология

бірнеше локальды желілерді

топтастыруға арналған, глобальды желілерді құру немесе глобальды

магистралдарды және сақиналық корпоративтік желілерді жасау үшін

пайдалануы мүмкін;

− қуатты арттыру қарапайымдылығы

-универсалды тіреуі бар

аппаратураларды орнату үшін келесі жоғары жылдамдықты иерархия жаңа

(үлкен жылдамдыққа арналған) блок-карталарды орнату арқылы жүзеге асады.

Қазіргі кезде талшықты-оптикалық байланыс желісін пайдалану кезінде

WDM/DWDM технологиялары кеңінен пайдаланылады. WDM-бұл арналардың

17

спектральды тығыздалу ( англ. Wavelength-division multiplexing, WDM, толқын

ұзындығы арқылы мультиплексерлеу) - бір уақытта әртүрлі жиіліктегі бірнеше

ақпараттық каналдарды таратуға мүмкіндік беретін технология.

WDM технологиясы арналардың өткізу қабілетін үлкейтуге (2003 жылға

қарай жылдамдық 10, 72 Тбит/с, ал 2012 - 20 Тбит/с), бұл сонымен қатар

жүргізілген талшықты -оптикалық желілерді пайдалануға мүмкіндік береді.

WDM технологиясы арқасында екі жақты көп арналы трафиктерді бір талшық

арқылы таратуға болады. DWDM - жүйесінің артықшылығы болыпжоғары

жылдамдықты сигналдарды алыс қашықтарға аралық пункттерді қолданбастан

жіберіу мүмкіндігі(сигнала регенерациясы және аралық күшейткіштер) . Бұл

артықшылықтар сирек қоныстанған жерлерге мәліметтерді таратуда өте

қажетті.

Байланыс желілерінің өткізу қабілетінің жоғарлауы жыл сайын артады,

және бұл алдағы 10 жыл ішінде төмендеуі екі талай. Сонымен қатар бұл талап

географиялық тұрғыда кең таралуда. Жеткізушілерге бағаны төмендету, елдің

телекоммуникация және интернетті пайдалануға деген қызығушылықтағы

монополиялық позицияда әлсіреуі тарату жылдамдығына деген сұранысты

үлкейтеді. Қазіргі уақытта

DWDM

технологиясы өткізу жолағының

экономикалық өсуінің жоғарлауын қамтамасыз етеді, ал практикада өзінің

сенімділігін көрсетеді.

Көп жағдайларда DWDM технологияларын

пайдаланудың арқасында оптикалық байланыс желілерінің өткізу қабілеті жүз

есе артуы мүмкін.

Спектральды технологияның, немесе оптикалық тығыздалудың негізі

көптеген SDH сигналдарын бір талшық арқылы құру мүмкіндігі, яғни байланыс

желілерінің өткізу қабілетінің жоғарлауында.

Алғашында мультиплексті жүйелер зертханалық зерттеулер жүргізу үшін

жасалды, тек 1980 жылы спектралды тығыздалу технологиясы (Wavelength

Division Multiplexing, WDM) телекоммуникация үшін ұсынылды. Ал бес

жылдан кейін зерттеу орталығының AT&T компаниясында спектралды

тығыздалу технологиясы жүзеге асыру арқылы(Dense Wavelength Division

Multiplexing, DWDM), бір оптикалық талшық ішінде 2 Gbps-тан 10 арнаны

құруға мүмкіндік болды. Бұл адам көзіне көрінетін жарықты DWDM

технологиясы арқылы таратып және қайта жинақтауға болатын әртүрлі

түстерден тұратын жарық негізінде жүреді, ол әртүрлі толқын ұзындықтарынан

тұрады (1. 1-сурет) :

1. 1-сурет. Жарықтық ағын

18

Яғни бір талшық арқылы стандартты жүздеген арналарды беруге болады.

DWDM принциптік сұлбасы біршама оңай. Бір талшықта бірнеше оптикалық

арналарды орнату үшін SDH сигналдарын «бояйды», яғни әрбір осындай сигнал

үшін толқынның оптикалық ұзындығын өзгертеді. «Боялған»

сигналдармултиплексор арқылы араласып оптикалық желіге беріледі. Соңғы

пунктте кері операция жүреді- SDH «боялған» сигналдары топтық сигналдан

бөлініп қолданушыға жіберіледі. (1. 2-сурет) .

1. 2-сурет. DWDM принципиалды сұлбасы

Бір талшық арқылы бірнеше талшықты ағындарды тарату үшін DWDM

технологиясы ерекше дәлдікті қондырғымен жабдықталған. Толқын

ұзындығының қамтамасыз ететін телекоммуникацияда қолданылатын

стандартты лазер қателігі DWDM жүйесінен жүз есе көп. Оптикалық талшық

арқылы өтетін сигнал біртіндеп өшеді. Оны арттыру үшін оприкалық

күшейткіштер қолданылады (1. 3-сурет) . Бұл ақпараттарды 4000 км дейінгі ара

қашықтықтарға оптикалық сигналдардың электрлік сигналдарға түрленуінсіз

таратуға мүмкіндік береді (салыстыру үшін, SDH-те бұл ара қашықтық 200 км

аспайды) .

1. 3 - сурет. DWDM қондырғысы

DWDM артықшылығы айқын. Бұл технология талшықты-оптикалық

арналардағы өткізу жолағын кеңейтудің ауқымды және тиімді әдістерін

пайдалануға мүмкіндік береді. DWDM жүйесі негізінде оптикалық желілердің

өткізу қабілетін жаңа оптикалық арна қондырғыларындағы желінің дамуына

байланысты үлкейтуге болады.

19

Өткізу