Сусындар мен шырындар өндірісінде қолданылатын шикізаттар
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Қазақ ұлттық аграрлық университеті
Абасова А. Ә.
Сусындар өндірісінде тәттілендіргіштерді қолдану
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
5В072800 - Қайта өңдеу өндірістерінің технологиясы
Алматы 2018
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
факультеті
кафедрасы
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС (ЖОБА)
Тақырыбы:
Беттер саны
Сызбалар мен көрнекі
материалдар саны
Қосымшалар
Орындаған
(аты-жөні)
20 ___ ж. “” қорғауға жіберілді
Кафедра меңгерушісі (қолы) (аты-жөні)
Жетекші
(қолы) (аты-жөні)
Арнайы тараулар кеңесшілері:
(тарау) (қолы) (аты-жөні)
(тарау) (қолы) (аты-жөні)
Норма бақылау
(қолы) (аты-жөні)
Сарапшы
(қолы) (аты-жөні)
Алматы - 20__ æ.
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
факультеті
мамандығы
кафедрасы
Дипломдық жұмысты (жобаны) орындау
ТАПСЫРМАСЫ
Студент
(аты-жөні)
Жұмыс (жоба) тақырыбы
Университет бойынша 200___ж «» № бұйрығымен бекітілген
Дайын жұмысты (жобаны) тапсыру мерзіміiìi 200___ж «»
Жұмыстың (жобаның) бастапқы деректері
Дипломды
Графикалық материалдардың тізімі (қажетті жағдайда)
Ұсынылатын негізгі әдебиеттер
Жұмыстын (жобаның) арнайы тараулары бойынша кеңесшілері
Кафедра меңгерушісі
(қолы) (аты, жөні)
Жұмыс (жоба) жетекшісі
(қолы) (аты, жөні)
Тапсыпманы орындауға
қабылдадым, студент
қолы) (аты, жөні)
Косымша 5
Дипломдық жұмысты (жобаны) орындау
ГРАФИГІ
Кафедра меңгерушісі
(қолы) (аты, жөні)
Жұмыс (жоба) жетекшісі
(қолы) (аты, жөні)
Тапсыпманы орындауға
қабылдадым, студент
(қолы) (аты, жөні)
Қосымша 6
кафедра отырысының
№ хаттамасы
200___ж «»
Қатысқандар:
студентінің
(Тегі, аты, әкесінің аты, мамандығы)
тақырыбына жазылған дипломдық жұмысты (жобаны) алдын ала қорғау
Дипломдық жұмыстың (жобаның) жетекшісі
(жетекшінің Т. А. Ә., ғылыми дәрежесі, ғылыми атағы, академиялық дәрежесі, қызметі және жұмыс орны)
Консультанттар:
Алдын-ала қорғауға ұсынылған материалдар:
1. Дипломдық жұмыс (жоба) бойынша есеп-түсініктеме қағазы (немесе дипломдық жұмыстың (жобаның) қолжазбасы) бет.
- Жұмысқа (жобаға) бетте сызбалар (кестелер) .
Студент орындалған жұмысы (жобасы) бойынша баяндап болғаннан кейін оған мин. ішінде төмендегідей сұрақтар қойылды:
1.
(сұрақ қойған кісінің тегі, қойған сұрағы)
2.
(сұрақ қойған кісінің тегі, қойған сұрағы)
3.
(сұрақ қойған кісінің тегі, қойған сұрағы)
Қойылған сұрақтарға студент жауабының жалпы сипаттамасы
Студент дипломдық жұмысты (жобаны) орындап, алдын ала қорғауды бағасына тапсырды
(балдың саны көрсетіледі)
деп белгіленсін
қорғауға жіберілді (жіберілмеді)
Кафедра меңгерушісі (қолы )
Хатшы (қолы )
Нормативтік сілтемелер
Дипломдық жұмыста қолданылған стандарттарға келесі сілтемелер жатады:
МЕМСТ 2. 105 - 79. Текстті құжатқа қойылатын жалпы талаптар.
МЕМСТ 2. 106 - 95. Текстті құжаттар.
МЕМСТ 2. 701 - 84. Сұлбалар, түрлері мен топтары. Құжаттарға қойылатын жалпы талаптар.
МЕМСТ 3. 1104 - 74. Құжаттарға қойылатын жалпы талаптар.
МЕМСТ 3. 1105 - 74. Жалпы мақсаттағы құжатты жобалау ережелері.
МЕМСТ 3. 1201 - 85. Технологиялық құжаттың шартты белгілер жүйесі.
МЕМСТ 28188-89. Алкогольсіз сусындар классификациясы.
МЕМСТ З. 53904-2010. Тағамдық қоспалар. Тәттілеуіштер.
СанПиН 2. 3. 2. 1078-01. Санитарлық-микробиологиялық көрсеткіштер бойынша алкогольсіз газдалмаған сусындарды анықтау.
МЕМСТ 9959-91. Алкогольсіз сусындарды органолептикалық бағалау.
АНЫҚТАМАЛАР МЕН АУДАРМАЛАР
Тәттілегіш-подластитель
Қарқынды тәттілеуіштер-интенсивные подсластители
Сарысу-сыворотка
Қоймалжың-мезга
Буып-түю-упаковка
Этикетка-жапсырма
Oсы диплoмдық жұмыстa aнықтaмaлары бaр келесі терминдер қoлдaнылды.
Қалдықсыз технология - бұл іс жүзінде білімді, әдіс - тәсілдерді және құрал - жaбдықтaрды пайдаланып, адамзаттың қажеттіліктерін қaмтaмaсыз ету мaқсатындa тaбиғи ресурстарды, энергияны тиімді пaйдалaну.
Тaғaмдық құндылық - өнімнің бaрлық пaйдалы қaсиеттерін, яғни энергетикалық, биологиялық, физиологиялық, оргaнолептикалық құндылығын, сіңімділігін, сaпaлылығын сипaттайтын күрделі қасиет.
Энергетикaлық құндылығы - тaғaмдық өнімнен aдaмзaттың физиологиялық қызметін қамтамасыз ету үшін бөлініп шығaтын энергияның килокaлориядaғы сaны.
Сүт сарысуы- сұйықтық, сүзбеден кейінгі қалған су.
Тагатоза -тәттілеуіш, фруктозаға ұқсас болып келетін табиғи қант.
Мазмұны:
КІРІСПЕ
Алкогольсіз сусындар қатарына мақсаты бойынша біріктірілетін түрлі табиғаттағы сусындар жатады, олар шөлді басып, сергектендіреді [1] .
Алкогольсіз сусындарға ішімдік және асханалық ауыз суын, табиғи жемістік немесе көкөністік шырындарды, шырыны бар сусындар, ашу квастары, өсімдік шикізаты экстракттары мен тұнбалары негізіндегі сусындар, арнайы мақсаттағы сусындар және басқалары жатады [2] .
Соңғы жылдары Қазақстанда алкогольсіз сусындар шөндірісі айтарлықтай жоғары темппен дамып келе жатыр (жылына 10 % астам) . 2004 жылы ол 415 млн. дал. астам болды. Негізгі сегментті хош иістендіргіштер мен қант алмастырғыштарға негізделген арзан сусындар құрайды. Өндіріс тармағында пайдаланылмаған қуаттылықтар бар, алайда олардың бір бөлігі физикалық ескірген құрылғылар болып табылады және сусындардың заманауй өндірісінде пайдалануға жарамсыз болып табылады.
Батыс Еуропада және АҚШ алкогольсіз сусындар өндірісінің өсімі жылына 3% құрайды, негізінен спорттық және энергетикалық сусындар өндірісі және бөтелкеге құйылған ауыз су есебінен орын алып отыр. Алкогольсіз сусындардың құрғақ заттарының құрамы анағұрлым көптүрлі болып келеді және сусын типінен және оның рецептіне тәуелді болып табылады. Көптеген алкогольсіз сусындар үшін тағамдық құндылықтарын ең алдымен қанттар (фруктоза, глюкоза, сахароза және өзгелері) және полисахаридтер (крахмал, инулин және т. б. ) беретін болса, физиологиялық құндылықтарын - шикізат құрамына енгізілетін немесе өндіріс процессі барысында алынатын минералды заттар, дәрумендер және ферменттер береді. бұл сусындардың кейбіреулері емдік қасиетке ие болып келеді, мысалы: дәрілік заттар тұнбасынан жасалған экстрактілік сусындар, минералды сулар және минералды су негізінде жасалған сусындар.
Адам өмір бойына сусында пайдаланып өтеді және сусынның дәміне, өзінің денсаулығына қатынасына, ұлттық дәстүрлерге байланысты, заманауй талғамдарға байланысты сусынның белгілі бір түріне таңдау жасайды.
Өнеркәсіптік өндірістегі алкогольсіз сусындарды пайдалану дамыған елдерде халықтың жан басына шаққанда: ФРГ - 195 л, АҚШ - 164 л, Бельгияда - 130 л құрайды. Қазақстан тұтынуы жағынан бұл елдерден кішкене төмен көрсеткішке ие (жылына жан асына шаққанда 20 л) . Алкогольсіз сусындарға деген сұраныстың артуы мен төмендеуіне әсер етуші маңызды фактордың бірі - халықтың әл-аухаты болып табылады, себебі алкогольсіз сусындар - кіріс төмендеген жағдайда тұтынушы бірінші кезекте бас тартатын өнім болып табылады [1] .
Соңғы жылдары отандық өнеркәсіптерде өндірілетін және шет елдерден алып келінетін алкогольсіз сусындардың ассортименті айтарлықтай өзгеріске ұшырады. Жасанды боялған және хош иістендірілген сусындардың (тағамдық қоспалар негізіндегі) өндірісі артып, табиғи жеміс-көкөністік негіздегі шырындар мнен нандық шикізаттағы сусындар өндірісінің бөлігі төмендеді [3] .
Қазақстандағы алкогольсіз сусындар өндірісінде инновация бірнеше бағыттарда негізделген: сусындар және олардың өндірісі үшін концентраттарды табиғи негізде, шырындар, өсімдік шикізаты негізіндегі тұнбалар, бал, сыра және сүт өндірісінің екінші реттік өнімдері, квастық сусыла концентраттары пайдалана отырып жасап шығару, қанықтырылған және функционалдық сусындар жасап шығару, ашу квастарының шикізат базасы және ассортиментін кеңейту.
Алкогольсіз сусындар құрамына суда еритін дәрумендер, минералды және биологиялық белсенді заттар қосу үшін жақсы негіз болып табылады және осының арқасында құнды тағамдық өнімдер қатарына енеді.
Хош иістендірілген және жоғары механиздендірілген өндірістік сусындар мен олардың өндірісі үшін қажетті жартылай өнімдердің өндірісі ғана бәсекеге қабілетті болып табылады [1] .
Елімізде алкогольсіз сусындар мен квас өндірісінің дамуымен қатар, табиғи көдерден алынған минералды суларды құюда дами түсті. Құнды минералды сулардың бірнеше жаңа ошақтары анықталды. Қазіргі таңда зауыттарда 150 астам минералды су атаулары шығарылады. Жергілікті ошақтардағы минералды сулар, тазартылған ішімдік суларды құю қолға алынуда. Бұл жаңа сусындар Қазақстанда көптеген ірі қалаларда экологиялық жағдай мен пайдаланылатын судың сапасының төмендеуімен байланысты пайда болды [4] .
1. ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ
1. 1 ҚР алкогольсіз сусындар нарқының сипаттамасы
Соңғы жылдары алкогольсіз сусындар мен минералды сулардың өндірісі айтарлықтай жақсы темппен өсуде. Қазақстанда алкогольсіз сусындар мен минералды сулардың нарығының өсуі сапалық сипаттамасы бойынша әлемдік тенденцияларға сәйкес келеді. Қазақстан минералды сулардың (емдік, емдік-асханалық) қоры шектелмеген, ал олардың ерекше болуы шет елдермен экспортқа шығару бойынша тікелей байланыстар орнатуға мүмкіндік береді. ұлтық орыс сусыны - сақтау мерзімі ұзақ болатын ашу квасының позициясы ақырындап қайта қалпына келуде. Соңғы жылдары газдалмаған ішімдік суларына сұраныс артуда, айта кететін жайт осыдан 10 жыл ертерек мұндай сулар мүлдем өндірілмейтін.
Алкогольсіз сусындардың өндірісі 2005 жылы 494, 1 млн. дал құрады, немесе бұл 2004 жылдың 119% құрайды, ал минералды сулар - 4914, 8 млн. Жарты литрлер (110%) . Алкогольсіз сусындар мен минералды сулардың өндірісінің жоғары деңгеде өсуі өнеркәсіптерді жаңа заманауй құрылғылармен қамтамасыз етумен, жаңа өндірістік қуаттылықтарға қол жеткізумен, өндіріс технологиясын жандандырумен, жергілікті ошақтарды пайдалану географиясының кеңеюімен, әсіресе Сібір, Орал және Алыс Шығыс аудандарымен байланысты .
Қатаң бәсекелестік жағдайларында қазақ өндірушілері отандың алкогольсіз сусындар мен минералды сулардың ассортиментін кеңейту бойынша жұмыстар атқаруда, сапаны жоғарылатуға, қаптама дизайнын жақсартуға және дәстүрлік емес шикізатты пайдалану арқылы (биологиялық белсенді қоспалар, дәрумендетілшен қоспалар) және табиғи негізде сусындарды шығаруға аса назар аударылуда.
Алкогольсіз сусындар ығару барысында қуаттылықтар 54% пайдаланылса, минералды сулар үшін - 58% қолданылады. Өндірісте оларды ары қарай дамыту үшін ішкі қорлары бар. Пайдалану деңгейі бойынша да Қазақстанда минералды сулар және алкогольсіз сусындар қазіргі таңда көптеген шет елдерден артта қалып отыр.
Қазақстанда алкогольсіз сусындар мен минералды суларды шығаратын көптеген қазақстандық өнеркәсіптер:«Coca-Cola», «RG brands», «GALANZ bottlers» және басқалары.
Ең кең таралған жеміс шырындары «Juicy», «Gracio», «Piko», «Нектар», «Тархун», цитрусты шырындар «Лимонды», «Апельсинді», күрделі композицияға ие сусындар «Саяны», «Байкал» және басқалары.
Қазақстанда алкогольсіз сусындардың нарығының өсуі сапалық сипаттамалары бойынша әлемдік тенденциялардың барлық көрсеткіштеріне сәйкес келеді [3] .
Қазіргі таңда нарықтық қатынастарға көшу заманында, алкогольсіз сусындардың өндіріс орындарына, өндірістің жоғары тиімділігіне қол жеткізу өте маңызды. Бұл отандық тағамдық өндірушілердің шет елдерден алып келінген тағам өнімдерінде сауда жағдайларында бәсекеге қабілетті болуын қамтамасыз етеді және сонымен қатар отандық өнімнің өзіндік құнын төмендетуге мүмкіндік береді. қазіргі таңда тағамдық өнімнің бәсекеге қабілеттілігі оның жоғары сапасымен, кең ассортиментімен және экологиялық тазалығымен тығыз байланысты. Бұл талаптарды орындау үшін табиғи тағамдық биологиялық активті қоспаларды пайдалану қажет. Оларды жасап шығару үшін өсімдік шикізаты жақсы шешім болып табылады. Қазақстанның флорасы жабайы хош иісті өсімдік шикізатының өте үлкен қорымен сипатталады. Оңтүстік аймақтың өсімдік шикізаттарын тағамдық қоспалар өндірісіне араластыру Қазақстанның алкогольсіз сусын өндірісімен айналысатын өнеркәсіптерінің шикізаттық базасын анағұрлым кеңейтуге мүмкіндік береді, және ең бастысы, импорттық синтетикалық шикізаттан толығымен бас тартуға мүмкіндік береді.
Осыған байланысты Қазақстанда жабайы өсетін өсімдіктерді алкогольсіз сусындар өндірісінде пайдаланудың мүмкін болған бағыттарын жасап шығару ғылыми зерттеулерде өзекті мәселе болып табылады.
Өсімдік шикізатын қайта өңдеудін экономикалық тиімділігі оның пайдалану деңгейімен анықталады. Сондықтан Қазақстанның хош иісті шикізаттарының биологиялық активті заттарын пайдалану, табиғи өсімдік ресурстарын рационалды пайдалану мәселесімен байланысты маңызды аспект болып табылады. Соңғысы жүйелік қайта өңдеуді қажет етеді.
Зерттеу объекттері ретінде Origanum L. және Thymus L туыстарының сібірлік хош иісті өсімдіктері алынды. Оларды таңдау кездейсоқ болып табыламайды, себебі олар дәмдік- ароматті және биологиялық активті заттардың перспективті көзі саналады және Оңтүстік Қазақстанда кеңінен таралған және өндірістік дайындау мүмкіндігіне ие.
Оларды алкогольсіз сусын өнеркәсібінде пайдалану сусындар ассортиментін кеңейтуге, оның сапасын жақсартуға және тағамдық құндылығын арттыруға мүмкіндік береді. ол тағам өнімдерін дәмдік-ароматты заттар мен биологиялық активті заттармен қанықтыру арқылы жүзеге асырылады. Осы позиция бойынша таңдап алынған өсімдіктер жеткілікті деңгейде перспективті болып табылады.
Эфир майлы флора шамамен 3000 өсімдік түрлерін қарастырады, оның ішінде шамамен 1 ООО түрі біздің елімізде кездеседі, алайда, олардың бар жоғы 150-200 түрі өндірістік маңызға ие болып келеді. Эфир майларының көпшілігін тропикалық немесе субтропикалық өсімдіктерден және тек кейбіреулерін ғана (кориандр, анис, жалбыз) өзге аймақтарда қолдан өсіреді. Әсіресе ерінгүлділер және күрделігүлділер тұқымдасының өсімдіктері эфир майларына бай болып келеді.
1. 2 Сусындар мен шырындар өндірісінде қолданылатын шикізаттар
Көне заманнан бері адамдар сусындарды әр түрлі жолдармен дайындаған. Бірнеше мың жыл бұрын, мысырлықтар сыра және квасқа ұқсас сусындар дайындау мүмкіндігіне ие болды. Сонау Ұлы Александр Парсылыққа жол тартқанда, жеміс пен қар аралас сусындарын дайындап ішкен болатын. Халық арасында сусын дайындау, осындай жолмен ұрпақтан-ұрпаққа беріліп отырған[1] .
Қызылша, сәбіз, алма, апельсин, жүзім, қожақат шырындары - осылардың барлығы және басқа да табиғи шырындардың адамның күндік рационында болуы керек. Алуан түрлі дәмдік үйлесімге ие бола отырып аталған сусындар тек қана шөлді басып және күн ыстықта сергітіп қана қоймайды, соған қоса адам ағзасына пайдалы әсерін тигізеді. Табиғи көкөніс, жеміс және жидек шырындары құрамында адам ағзасына қажетті дәрумендер мен минералды заттардың барлығы болады, сондықтан түрлі ауруларды емдеу мен алдын алу үшін жақсы құрал болып саналады. Шырындармен бірге алынатын дәрумендер арқасында адам ағзасы вирустар мен инфекцияларға төзімдірек болады, дадғрыстық дағдайларға және қарқынды дене қимылына шыдамдылық артады, алмасу үрдістерін қалыптайды. Органикалық тотықтырғыштарының арқасында жас көкөністік, жемістік және жидектік шырындар асқазан жолының ауруы бар адамдар үшін және зат алмасу бұзылған адамдар үшін таптырмас емдік зат болып саналады. Дәрумендер мен органикалық заттардан басқа жаңадан сығылып алынатын шырындар құрамында (шала шырындар) минералды заттар да болады (калий, кальций, темір, мыс, магний, фосфор, марганец, молибден, бор, йод және т. б. ) және олардың тұздары болады. Табиғи шырындарда жасұнықтар, пектиндер мен энзимдер мөлшері көп - ағзаға келіп түсетін тағамның қорытылуына әсер ететін және одан бөлінетін тағамдық заттардың сіңірілуіне ықпал ететін күрделі заттар. Көкөністер мен жемістерден дайындалған сусындар ішектің перистальтикасын жақсартады, сол арқылы ағзадан шлактар мен улы заттардың ығысуына ықпал етеді. Дегенмен, жоғары температуралардың әсерінен (47° С артық) энзимдер инертті болады да ыдырайды, салдарынан шырын өзінің емдік қасиетін жоғалтады және шөлді басуға арналған жай сусын болып қалады. Медиктер мен халықтық емделушілер тәжірибесі көрсетіп отырғандай - табиғи шырындарды "тірі органикалық су" деп атауға болады. Емді табиғи шырын ішуден бастап адам тез арада оң нәтижелер көре бастайды, дәрі, микстура және егу туралы мүлде ұмытуы да мүмкін. Көкөністердің, жемістер мен жидектердің шырын дайындау барысында термиялық өңделуінің өнімнің барлық қасиеттері мен құндылықтарының сақталып қалуына мүмкіндік береді [2] .
Жемістерді сақтау және қайта өңдеу технологиясын ұзақ жылдар бұрын басталған болатын. Бастапқы кезде қарапайым әістерді қолданған болатын:өнімдерді шұңқұрларда сақтаған, жертөлелерде, қайта өңдеу әдістері жемістерді сулаудан басталған, кептіру.
Ғылым мен технологиялық прогрестің дамуымен: зарарсыздандыру, жылдам мұздату әдістері қолданыла бастады.
Шырындар, піскен жемістер, және көкөністер адам ағзасында маңызды рөл атқарады, олар дәрумендер, макро және микроэлементтер, полифенол, сонымен қатар басқа да белсенді заттармен адам денесін қамтамасыз етеді[3] .
Шырындарды өндіру барлық еуропалық елдерде, Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін қарқынды дами бастады. Жеміс шырыны өндірісін дамыту үшін серпін алған жағдай ХІХ ғасырдың 60-шы жылдары, Луи Пастер жасалған жаңалық болды: ол жоғары температураны пайдаланып, ашытуды тудыратын микроорганизмдерді жою қабілетін дәлелдеді. Қазіргі уақытта, шырындар мен шырын сусындар өндірісі әлемдік экономикада маңызды орынға ие. Бүкіл әлем бойынша шырын өнімдерінің кең тарағаны, шырын өнімдерінің жоғары тағамдық құндылығымен, табыстылығымен түсіндіріледі. Бұрынғы кезде шырын өнеркәсібі нарықта елеулі орын алмаған болса, соңғы онжылдықта нәтиже күрт өзгерді. Енді нарықта: түрлі қаптамада оралған шырын өнімдеріне, дәмі, хош иісі, түсіне байланысты түрлі бағалар ұсынылады [4] .
... жалғасыСіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz