Цементтік зауытын электрмен жабдықтау жүйесін жобалау

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 83 бет
Таңдаулыға:

8

9

10

Аңдатпа

Дипломдық жұмыс цементтік зауытын электрмен жабдықтау жүйесін
жобалауға арналған. Жұмыста бүкіл зауыт бойынша күштік жүктемеге
есептеу жүргізілген, сыртқы электр жабдықтау сұлбалардың ең тиімдісі

таңдалған (екі нұсқада салыстыру арқылы), 110 кВ
және 10 кВ

шиналарындағы қысқа тұйықталу тоқтары есептелініп, олардың нәтижелері
бойынша электр жабдықтары таңдалынды. Арнайы бөлімде цех ішіндегі
күштік жүктеме есептелінді.
Сонымен қатар дипломдық жұмыста өміртіршілік қауіпсіздігі мен
экономикалық бөлім қарастырылды.

Аннотация

Дипломный проект посвящен разработке системы электроснабжения
цементного завода. Произведен расчет силовых нагрузок по всему заводу,

выбрана
наиболее рациональная
схема внешнего
электроснабжения

(сравнение двух вариантов), рассчитаны токи короткого замыкания на шинах

110
кВ и 10
кВ, по результатам которых осуществлен выбор

электрооборудования. В специальной части рассчитана силовая нагрузка
внутри цеха.
Также в дипломном проекте были расмотрены разделы по безопасности
жизнедеятельности и экономическая часть.

11

Мазмұны

Қысқартулар мен белгіленулер тізімі
Кіріспе

10
11

1
1.1
1.2
2
2.1
2.2
2.3

2.4
2.5
3
3.1
3.2
3.3
3.4

3.5

3.6
3.7
4

4.1

4.2
4.3
4.4
4.5
4.6
4.7
4.8
4.9
5
5.1
5.2
5.3
5.4
Цементтік зауытын электрмен жабдықтау
Зауыттағы технологиялық процесс
Жобаға берілген мәліметтер
Зауыт бойынша электр жүктемелерін есептеу
Жарықтану жүктемесін есептеу
Зауыт бойынша 0,4 кВ электр жүктемелерін есептеу
Трансформаторлар санын анықтау барысында 0,4 кВ
шинасындағы реактивті қуатты компенсациялау
ТҚС-нің реактивті жүктемесіне пропорционал тарату
Зауыттың бойынша электр жүктемесінің нақтыланған есептелуі
Сыртқы электрмен жабдықтау сұлбаларын таңдау
I нұсқа 110 кВ желі үшін
II нұсқа 10 кВ желі үшін
Қысқа тұйықталу токтарын анықтау
Есептелген нәтижелер бойынша қоректі жүйе
трансформаторының 110 кВ жағынан алған кездегі
коммутациялық аппараттарды таңдаймыз
Есептелген нәтижелер бойынша қоректі жүйе
трансформаторының 10 кВ жағынан алған кездегі коммутациялық
аппараттарды таңдаймыз.
I нұсқа 110кВ бойынша шығындарды есептейміз
II нұсқа 10кВ бойынша шығындарды есептейміз
U1кВ үшін жабдықтың таңдауы және қысқа тұйықталу тоғын
есептеу
СҚ - дан тұтынуын ескерете отырып Iкз (U=10 кВ) қысқа
тұйықталу тоқтарды есептеу
Ажыратқыштарды таңдау
Цех трансформаторларына сөндіргіш жүктемесі
Кабельдерді таңдау
СҚ таңдалынған кабельдерді тексеру
Картограмманы есептеу
Ток тансформаторларын таңдау
Кернеу трансформаторын таңдау
БТҚС шинасын және изоляторлар таңдау
Цехтың күштік жүктемесін есептеу
Цехтың элетрлік жүктемелерін есептеу
Жарықтану жүктемесін есептеу
Цех трансформаторын таңдау
Қондырғыларды таңдау

12
13
13
15
16
16
23

23
25
26
32
32
35
37
40

41

43
44
47

47

49
52
52
57
58
59
65
65
66
67
69
73
73

5.5
5.6
6
6.1

6.2

6.3
7
7.1
7.2
7.3
7.4
7.5
7.6
7.7
7.8
7.9
7.10
7.11

Қысқа тұйықталу тоғын есептеу
Өшіру қабілетіне құрылғыны тексеру
Өмір тіршілік қауіпсіздігі
Кәсіпорынның өрт қауіпсіздігі бойынша категориясын анықтау
және бөлменің өрт-жарылыс қауіпсіздігі бойынша класын
анықтау
Цехта жұмыс жасағанда электр қауіпсіздігін қамтамасыз ету.
Жерге қосу құрылғысына есеп жүргізу.
Шудан қорғану шаралары
Экономикалық бөлім
Резюме
Бизнес-жоспардың мақсаты мен тапсырмасы
Өнеркәсіптің сипаттамасы
Кәсіпорынның шығаратын өнімдері және оның сипаттамасы
Базар өтімінің талдауы
Жарнама бірлестігі
Маркетинг жоспары
Инвестициялық жоспар
Қаржы жоспары
Инвестицияны бағалау
Таза пайданы есептеу
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

13

80
85
86
86

90

94
95
95
95
95
96
96
97
97
97
98
98
101
103

Қысқартулар мен белгіленулер тізімі

АКШ
АТҚ
ӘЖ
БТҚС
БЭЖ
ДББП
ДРШ
ЖККБ
ЖҚҚ
ЖММ
ЖТҚ
ҚТ
ҚҰ
ЛШ
ӨҚН
СҚ
ТККБ
ТҚ
ТҚС
ЭБЖ

- асқын кернеу шектегіш
- ашық тарату құрылғысы
- әуе желісі
- бас төмендеткіш қосалқы станция
- бірыңғай энергетикалық жүйе
- доғалы болат балқытқыш пеш
- доғалы разрядты шамдар
- жоғары кернеулі конденсаторлар батареясы
- жеке қорғану құралдары
- жанатын-майлаушы материалдар
- жабық тарату құрылғысы
- қысқа тұйықталу
- қосылу ұзақтығы
- люминисцентті шамдар
- өрт қауіпсіздік нормалары
- синхронды қозғалтқыш
- төменгі кернеулі конденсаторлар батареясы
- тарату құрылғысы
- трансформаторлық қосалқы станция
- электр беріліс желісі

14

Кіріспе

Халықтың шаруашылығы дамуында электроэнергетиканың рөлі өте
маңызды. Кез келген өндірістік процессінің барлық өнеркәсіп салалары, ауыл
шаруашылығы , көлік өнеркәсібі, мемлекеттегі халыққа қызмет көрсетудің
барлық түрлері энергияны үлкен көлемде қолдануымен байланысты. Бүгінгі
күні энергияны пайдалану деңгейі жылына 20 млрд.тонна шартты отынды
асып отыр. Сарапшылардың болжамы бойынша 2020 жылға дейін сол цифр
жылына 30 млрд. тоннаға жетеді.
Өндірістік процестің дамуы барысында энергия көздері және түрлері
өзгеріп, жаңартылды. Бұрынғы кезде энергетика негізі болып адамдардыың
қайрат күші, сонымен қатар жануарлардың, су мен желдің қозғалыс күші
қолданылды. 18 ғасырдағы өндірістік төңкеріліс, өндірістік еңбек пен
техникалық процестің дамуы бу энергияның қолданылуымен байланысты. Бу
машиналарының енгізілуі өнеркәсіптің оғаш салаларын қолдануға мүмкіндік
берді, себебі, кәсіпорын энергия көзінен немесе отын орналасқан мекеннен
алыс қашықтықта орналасуы мүмкін.
Электрлік энергияның 18-19 ғасырда шет елде ашылуымен техникалық
процестің жаңа кезеңі басталды. Электр энергияны алыс қашықтықтарға
жеткізу мүмкіндігі энергияның өндіріс орны мен тұтынушылардың
аймақтарын бөліп тастады. Электр жабдықтаудың көзі электр станциялар
болды. Нәтижесінде электр энергетика өндірісі, беріліс және таратуы дербес
сала - элетроэнергетика деп аталды. Бұл өндіріс әртүрлі салалардың кең түрде
шоғырлануына жол ашты, кең көлемде техникалық прогрестің дамуына және
осы өнеркәсіпті мемлекеттік түпкір - түпкіріне таратуға мұмкіндік берді.
Энергетиканың басты бағыты - электроэнергия өндірісін шоғырлану және
орталықтандыру, электрлік жүйелерді құрып, оларды біріктіру.
Электрэнергетика ауыр өнеркәсіптің басты саласы болыа табылады.
Электр энергияны қолдану техникалық жарықтануды, халық
шаруашылығында еңбек өндірісінің өсуін қамтамасыздандырады, халықтың
тұрмыс жағдайын өзгертеді. Электрэнергияның өзінің ерекшеліктері бар.
Мысалы, энергияның басқа түріне оңай айналып, кез келген мақсаттар үшін
қолданыла алады, және басқару шарттары жаксы қамтамасыздандырылған.
Электр энергияны қолдану қажетті жылдамдықты және өндірістік
кешенді механиздерді қамтамасыздандырады. Сондықтан, электродинация
автоматизациямен қатар еңбек өндірісінің дамытуына, адам еңбегін
жеңілдетуіне, өнімділіктің артуына ықпал етеді. Электр энергияны үлкен
қуатты электр станцияларда өндіріп, кәсіпорындар мен басқа да
тұтынушыларды орталықтандырылған жүйеден электр энергиямен
жабдықтауға болады.
Электр энергияны белгілі бір қашықтықтарға жеткізуге болады. Сол
себепті қоғамдық тұтынушыларды қажет электрэнергиямен алыс қашықтықта
орналасқан энергия көзі арқылы қамтамасыз ету мүмкіндігі бар.

15

Күштік процестер үшін электр жетегі көптеген артықшылықтарға ие,
мысалы, қозғалысқа келеттін машинаның құрылысы қарапайым, сенімді,
ыңғайлы және автоматты түрде басқаруға мүмкіндік бар.
Электрэнергияны қолдану өндірісте жаңартылған технологиялық
процестерді қолдануға мүмкіндік береді және көптеген жаңа өндірістердің
дамуына жол ашты. Алюминий, магний, арнайы құйындылар өндірісі, таза
метал өндірісі, химия өндірісінің жаңа салаларының дамуы және металды

өңдеудің жаңа үнемді әдістерін пайдалану
-
электротехнологиямен

байланысты өндірістер. Көлік өнеркәсібіне электродинация үлкен
экономикалық әсер тигізеді. Мысалы, поездердің массасы мен жылдамдығын
арттырады, оттықты тазалағандағы құрылысының қарапайымдылығы, қызмет
көрсету персоналдың еңбек ету жағдайы жақсарады, толық шығындалғын
энергияның ПЭК-і артады.

16

1. Цементтік зауытын электрмен жабдықтау

1.1.

Цемент өңдіру технологиясы

Қазіргі цементтік зауыт технологиялық жабдықтың күрделі жиынтығын
көрсетеді, ол шикізат материалдарын цементке айналдырады (бор,әк же т.б).
Цемент әртүрлі түрде және маркаларда шығарылады, көптеген құрылыс
материалдарында қолданылады.
Цемент табиғи материал болып саналмайды. Оны дайындау-қымбат
процесс болып табылады. Цемент-кең таралған құрылыс материалы, ол тек
өзңндңк сияқты қолданылмай ғана, басқа құрылыс материалдарының
компоненттері сияқты қолданылады (мы, бетон же темірбетон). Ережеге сай,
цементтік зауыттар ,цемент өңдіру үшін, шикізат материалдарын табу үшін
лезде сол орнында болады.
Цемент өңдіру екі сатыдан тұрады: біріншісі-клинкер алу, екіншісі оған
гипс немесе басқа қосындыларды қосып ұнтақ жағдайына дейін жеткізеді.
Бірінші кезең ең қымбат кезең, дәл цементтің 70% құны беріледі.Бірінші
кезең-ол шикізат материалдарын табу. Әк орындарын зерттеу құлатумен
жүргізіледі, яғни тау бөлігі төменге құлайды, цемент өңдіру үшін
қолданылатын сарғыш-жасылдау келген әк қабатын ашады. Бұл материал 10
см диаметріне дейін ұсақталып тілімделген, олар тасымалдауыш бойымен
жіберіледі. Содан кейін әк кептіріледі, және ұсақталу немесе басқа
компоненттермен араластыру процессі басталады. Ары қарай бұл шикізат
қоспасы күйдіріледі, яғни клинкерді алады. Екінші саты бірнеше кезеңдерден
тұрады - клинкерді үгу, минералды қоспаларын кептіру,гипстық тасты
ұсақтау,клинкерді гипспен немесе белсенді минералды қосындылармен бірге
ұсақтау. Цемент өнеркәсіпте өңдірудің үш әдісін қолданады, оның негізінде
әртүрлі технологиялық шикізат материалын дайындау тәсілі жатады: құрғақ,
ылғалды және біріктірілген. Әр әдіске анықталған жабдық түрі қолданылады.
Ары қарай цементті 50 кг қағазды қапқа орайды. Өңдірісті автомобиль
немесе темір жолмен жіберу арқылы жүзеге асады.
Цементсіз ешқандай құрылыс күн көре алмайды, ал ол оның жоғары
эксплуатациондық сипаттамасының ең жақсы көрсеткіші.
Жобаланған зауытта цементті құрғақ түрде пайдалану әдісін қолданады.
Құрғақ әдістің қорытындысы,шикізат материалдарын ұсақтау алдында,
оларды жақсылап қоқыстар кептірілетін бөлмеде кептіреді.
Қатты шикізат материалдарын үгіттеу,қоймадан шикізат бөліміне
арнайы қоректендіргіш және мөлшерлеуіш арқылы тасымалданады, олар
үгіттеу агрегаттарында - домалақ құбырлы диірмендерде жүзеге асады. Бір
уақытта шикізат материалдарын мұқият үгіттеу, диірменде әк және саз
компоненттерінің араласуы болады.
Химикалық құрамнан берілген дайын шикізат қоспасы, ылғалдығы мен
үгіттілген жіңішкесін анықтап болған соң ол күйдіргі айналмалы пешке

17

жіберіледі, оның пісуі және химикалық қоспаға айналуы, нәтижесінде
жаңа,ерекшеленетін клинкер материалы пайда болады.
Пештен шыққан соң клинкер суытылып кликерлі қоймаға беріледі,
сосын үгіттеуге жіберіледі. Цементті алу кезеңі аяқталды- ол клинкерді
қоспалармен (гипс,су) цементтік диірменде үгіттеу және араластыру.
Диірменнен алынған цемент пневмокамераларға немесе пневмовинттер
сорғыштарына беріледі.
Цементті құрғақ әдіспен өңдіру кезінде шикізат қосындысы, шикі ұн
сияқты дайындалады. Жабдықты жаңа технологиялық желіде қиыстыру бөлек
агрегаттармен орналастыру арқылы жүзеге асады: шикізат диірмені-шикізат
ұның сүрлеу-айналмалы пеш және т.б.
Қазіргі цементтік зауыттарда екі сатылық және үш сатылық
бөлшектеуде, қатты және ортаңғы қаттылықтағы шикізатты бірінші рет
бөлшектеу үшін жақты уатқыщ қолданады, ал жұмсақ ылғалды шикізат үшін-
тістері бар ауғыш уатқыштар пайдаланады.
Жіңішке үгіту екі кезеңдік схемада өтеді, бірінші кезеңде жіңішке
үгіттеуі,өздігінен ұсақталатын диірменде немесе өзекті үгіттеу
диімермендерінде жүзеге асады.
Қазіргі цементтік зауыттарда мықты төрт камералық диірмендер
қолданылады. Сонымен қатар, біріккен араластырғышты пайдаланады және
шлам-бассейндердің сиымдылығын көтереді, олар бір уақытта көп шламды
сақтауға және гомогенезерлеуге рұқсат береді. Шламды мұқият дұрыстау
басқа дұрыстау бассейіндерінде жүргізіледі. Бүгінгі цементтік зауыттар
жобасында клинкердің қоймаға емес, тікелей цемент диірмендерінің
бункеріне берілу қарастырылады.
Қазіргі цементтік зауыттың үгіттеу қондырғылары бір ортаға топталып
басқарылады.Басқару пульті алғашқы үгіттеу бөлігіне орналасады.
жабдықтың электроқозғалтқыштары өзара қамалуда,әрбір машина тоқтап
қалғанда барлық істе тұрған транспорттық жабдықтар және
қоректендіргіштер,сонымен қатар тарсылдаудар тоқтатылады. Үгіттеу
процессін және қашықтықты басқаруын бақылау үшін өнеркәсіптік
теледидарды қолданады. Бұл камералар басқару пультінде орналасқан барлық
экранда болып жатқан процесстердің суреттерін жіберіп отырады.
Цементтік өңдірістің барлық негізгі процесстері үздіксіз болып келеді,
барлық көмектескіш процесстері механизациялық жоғары деңгейде; бұл
барлық автоматизацияланған процесстер үшін қолайлы жағдай жасайды.

18

1.2. Жобаға берілген мәліметтер

1. Зауыттың басты жоспар сұлбасы.
2. Зауыттың цехтары бойынша электр жүктемесі туралы мәліметтер.

3. Зауыт
қуаты шектелмеген энергожүйенің қосалқы станциясынан

немесе екі жақты ЭБЖ-115кВ қоректене алады Қосалқы станцияда қуаттары
40МВА, кернеуі 11510,5кВ екі екі орамды трансформатор орнатылған.
Трансформаторлар бөлек жұмыс істейді. Екі жақты ЭБЖ-115кВ қ.т.
жағындағы қуаты қуаты 1200 МВА тең.
4. Энергожүйенің қосалқы станциясынан зауытқа дейінгі ара қашықтық
- 5 км, ал ЭБЖ-115-тен зауытқа дейнгі ара қашықтық - 3км.
5. Зауыт үш ауысыммен жұмыс істейді.

1 - к е с т е - Зауыт бойынша берілген электрлік жүктемелері

19 №
Атауы
ЭҚ саны,n
Орнатылған қуаты,кВт
№
Атауы
ЭҚ саны,n
Бір ЭҚ-ң,Рн
ΣРн
1
Бірінші езу болімшесі
15
10-30
310
2
Екінші езу болімшесі
11
10-50
270
3
Шикізат бөлімшесі
68
20-50
2200
4
Шлакқұрғатқыш бөлімшесі
16
5-40
350
5
Бірінші бөлімшенің суық
бөлігі
35
20-150
2150
6
Бірінші бөлімшенің ыстық
бөлігі
29
50-150
1850
7
Біріктірілген склад
30
10-80
1920
8
Цементтік мельница
бөлімшесі
20
10-100
1250
9
Компрессорлар орны:
СҚ 10кВ
4
1250
5000
10
Цемент силосы,
қорапшалау
15
20-80
690
11
Шикі ұн силос бөлімшесі
20
14-100
1250
12
Механикалық шеберхана
41
5-40
400
13
Котельдік
45
10-80
1370
14
Материалдық қойма
14
3,8-28
126
15
Сақтау, реттегіш бөлме
10
5-14
80
16
Асхана
35
1-30
580
17
Зауыт басқармасы
35
1-20
200
18
Гараж
23
1-10
125

2. Зауыт бойынша электр жүктемелерін есептеу

2.1 Жарықтану жүктемесін есептеу

Өндірістің жүктемесін анықтағанда, жарықтану жүктемесінің есептелуін
сұраныс коэффициенті және өндіріс ауданының шаршы метрге жарықтану
жүктемесінің меншікті тығыздығының жеңілдетілген әдісімен шығарамыз.
Бұл әдіс бойынша, есептелетін жарықтандыру жүктемесі, ең жүктелген
ауысымдағы жарықтанудың орташа қуатына тең деп қабылданады және келесі
формулалар бойынша есептеледі:

Рpo=Кco Руо , кВт;
Qpo=tg о Рро , квар,

(2.1)
(2.2)

мұнда, Кco - жарықтану жүктемесінің активті қуаты бойынша сұраныс
коэффициенті;
tg о - реактивті қуат коэффициенті, cos бойынша анықталады;
Руо - цех бойынша жарықтану қабылдағыштарының белгіленген қуаты,
белгілі өндіріс ауданының 1м2 еден бетіне меншікті жарықтану жүктемесімен
анықталады:

Руо= о F, кВт;

(2.3)

мұнда F - зауыттың бас жоспары бойынша анықталатын өндіріс
ғимаратының ауданы, в м2;
меншікті есептік қуат, 1м2-қа кВт.
Барлық есептеулер 2.1. кесте - Жарықтану жүктемесін есептеу
енгізіледі.
Зауыттың ауданы -467 100 м2;
Цех аудандарының қосындысы -78 017 м2;
Территорияны жарықтандыру 389 083 м2.

2.2 Зауыт бойынша электр жүктемелерін есептеу

Зауыт цехтары бойынша кернеуі 1кВ-қа дейінгі электр жүктемелерді
есептеу жүргізіледі. Цехтар бойынша күштік және жарықтану жүктемелерді
есептеудің нәтижелері 2.2-кестеге Кернеуі 0,4 кВ зауыт цехтары бойынша
күштік жүктемелерді есептеу еңгізілген.
Зауыттың ГПП және цех ТП орналасу орынын анықтау мақсатымен
жобалау кезінде электр жүктемелер картограммасын құрады.
Электр қабылдағыштар топтары үшін ең жүктелген ауысымдағы орташа
активті және реактивті жүктеме есептеледі:

20

Рсм=Ки·ΣРн;
Qсм=Рсм·tg

мұндағы Ки - қолданыс коэффициенті;
tg реактивті қуаттың қуат коэффициенті.

Электрқабылдағыштардың эффективті саны:

(2.4)
(2.5)

n э

2 Р n
Р н.мах.

(2.6)

Электр қабылдағыштардың есептік активті және реактивті қуаттары:

Рр=Км·Рсм;

мұндағы Кр - есептік коэффициенті.

егер, nэ10; Qр= Qсм;
егер, nэ=10; Qр= ∙Qсм

(2.7)

2.3 Трансформаторлар санын анықтау

барысында

0,4

кВ

шинасындағы реактивті қуатты компенсациялау

Цех трансформаторларының саны мен қуатын технико-экономикалық
есептеулер жолымен ғана анықтау мүмкін, келесі факторларды ескеріп:
тұтынушыларды электрмен қамдау сенімділігнің категориясын; 1кВ-қа дейінгі
реактивті жүктемені компенсациялауын; қалыпты (нормалы) және авариялы
режимдерде трансформатордың аса жүктемелу қабілетін; стандартты қуаттар
қадамы; жүктеме графигі бойынша трансформаторлардың тиімді жұмыс
режимдерін.
Есептеуге берілгендер:
Рp0,4= 9175,3кВт;
Qp0,4= 7157,09кВар;
Sp0,4= 11636,6 кВА.
Трансформатордың номиналды қуаты жүктеменің меншікті
тығыздалғанына байланысты таңдалады.

Sуд=

S р.0.4
Fцех.ауд.

(2.8)

Sуд=

11636,6
78017

21

0,149 0,2

2 . 1 к е с т е - Жарықтандыру жүктемені есептеу.

22 №
Цехтардың аты
Цех
өлшемдері

Жарықтандыру
жүктемесінің
есептік қуаты

№
Цехтардың аты
Ұзынды
ғы, м
Ені,
м

Рро,
кВт
Qро,
кВт

1
Бірінші езу болімшесі
30x42+12x18
1476
0,015
0,95
22,14
21,033
10,52
0,90,5
ДРЛ
2
Екінші езу болімшесі
24x60
1440
0,015
0,95
21,16
20,52
10,26
0,90,5
ДРЛ
3
Шикізат бөлімшесі
78x48
3744
0,014
0,6
52,416
31,45
15,73
0,90,5
ДРЛ
4
Шлакқұрғатқыш бөлімшесі
36x48
1728
0,014
0,95
24,192
22,98
45,96
0,90,5
ДРЛ
5
Бірінші бөлімшенің суық бөлігі
36x60+54x24
3456
0,015
0,95
51,84
49,248
24,62
0,90,5
ДРЛ
6
Бірінші бөлімшенің ыстық
бөлігі
120x84
10080
0,015
0,95
5151,2
143,64
71,82
0,90,5
ДРЛ
7
Біріктірілген склад
324x72
23328
0,01
0,6
233,28
139,97
69,98
0,90,5
ДРЛ
8
Цементтік мельница бөлімшесі
66x60
3960
0,013
0,6
51,48
30,888
15,444
0,90,5
ДРЛ
9
Компрессорлар орны:
45x21
945
0,011
0,8
10,395
8,316
4,158
0,90,5
ДРЛ
10
Цемент силосы, қорапшалау
99x36+72x36
6156
0,017
0,6
110,808
66,48
33,24
0,90,5
ДРЛ
11
Шикі ұн силос бөлімшесі
60x30+72x36
4392
0,015
0,6
65,88
39,528
19,76
0,90,5
ДРЛ
12
Механикалық шеберхана
54x24
1296
0,015
0,8
23,328
18,66
9,33
0,90,5
ДРЛ
13
Котельдік
36x66
2376
0,013
0,6
37,388
22,43
11,22
0,90,5
ДРЛ
14
Материалдық қойма
66x24
1584
0,01
0,6
15,84
9,5
4,75
0,90,5
ДРЛ
15
Сақтау, реттегіш бөлме
33x60
1980
0,018
0,6
35,64
21,38
42,76
0,90,5
ДРЛ
16
Асхана
96x21
2016
0,018
0,9
36,288
32,66
16,33
0,90,5
ЛЛ
17
Зауыт басқармасы
96x48+24x24
5184
0,018
0,9
93,312
83,98
41,99
0,90,5
ЛЛ
18
Гараж
66x36
2376
0,009
0,7
21,384
14,97
7,48
0,90,5
ДРЛ

Территорияны жарықтандыру

389 083
0,009
1,0
3501,7
3501,7
1750,85
0,90,5
ДРЛ
Меншікті
жарықтандыру
жүктемесі, ро
кВтм2
Цех ауданы
F, м2
Жарық
танудың
орнатылған
қуаты, кВт
Шам түрі
сosφtgφ
Сұраныс
коэффициенті,
Кc

2.2 кесте - U = 0,4 кВ Зауыт цехтары бойынша күштік және жарықтық жүктемелерді есептеу

23 №
Цехтардың аты
ЭП
саны
,
N
Тұрақталған
қуат, кВт
m
Kи
cos tg
Орта жүктеме
nэ
Kр
Есептік жүктеме
№
Цехтардың аты
ЭП
саны
,
N
Рнmin
Рн max
Pн
m
Kи
cos tg
Pсм,
кВт
Qсм,
квар
nэ
Kр
Pp, кВт
Qp, квар
Sp, кВА
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
1
Бірінші езу болімшесі
а) күштік
15
10-30
310
=3
0,5
0,80,75
155
116,25
15
0,85
97,75
116,25
151,88
1
б) жарықтық

21,033
10,52
23,52
1
Барлығы

118,783
126,77
175,4
2
Екінші езу болімшесі
а) күштік
11
10-50
270
3
0,5
0,80,75
135
101,25
11
0,9
121,5
101,25
158,157
2
б) жарықтық

20,52
10,26
22,94
2
Барлығы

142,02
111,51
181,097
3
Шикізат бөлімшесі
а) күштік
68
20-50
2200
3
0,3
0,71,02
660
673,2
68
0,7
462
673,2
816,48
3
б) жарықтық

31,45
15,73
35,16
3
Барлығы

493,45
688,93
851,64
4
Шлакқұрғатқыш бөлімшесі
а) күштік
16
5-40
350
3
0,6
0,80,75
210
157,5
16
0,9
189
157,5
246,02
4
б) жарықтық

22,98
45,96
51,38
4
Барлығы

211,98
203,46
297,4
5
Бірінші бөлімшенің суық бөлігі
а) күштік
35
20-150
2150
3
0,5
0,80,75
1075
806,25
29
0,8
860
806,25
1178,8
5
б) жарықтық

49,248
24,62
55,06
5
Барлығы

909,248
830,87
1233,86
6
Бірінші бөлімшенің ыстық
бөлігі
а) күштік
29
50-150
1850
=3
0,5
0,80,75
925
693,75
25
0,8
740
693,75
1014,34
6
б) жарықтық

143,64
71,82
160,59
6
Барлығы

883,64
765,57
1174,93
19

2.2 кестенің жалғасы.

24 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
7
Біріктірілген склад
а) күштік
30
10-80
1920
3
0,4
0,80,75
768
576
30
0,75
576
576
814,59
7
б) жарықтық

139,97
69,98
156,49
7
Барлығы

715,97
645,98
971,08
8
Цементтік мельница бөлімшесі
а) күштік
20
10-100
1250
3
0,3
0,71,02
375
382,5
20
0,85
325,125
382,5
502,0
8
б) жарықтық

30,888
15,444
34,53
8
Барлығы

356,013
397,944
536,53
9
Компрессорлар орны:
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
9
б) жарықтық

8,316
4,158
9,29
9
Барлығы

8,316
4,158
9,29
10
Цемент силосы, қорапшалау
а) күштік
15
20-80
690
3
0,3
0,80,75
207
155,25
15
0,85
175,95
155,25
234,65
10
б) жарықтық

66,48
33,24
74,33
10
Барлығы

242,43
188,49
308,98
11
Шикі ұн силос бөлімшесі
а) күштік
20
14-100
1250
3
0,3
0,71,02
375
382,5
20
0,85
325,125
382,5
502,0
11
б) жарықтық

39,528
19,76
44,19
11
Барлығы

364,653
402,260
546,19
12
Механикалық шеберхана
а) күштік
41
5-40
400
3
0,25
0,71,02
100
102
20
0,83
83
102
131,5
12
б) жарықтық

18,66
9,33
20,86
12
Барлығы

101,66
111,33
150,76
20

2.2- кестенің соңы

25 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
13
Котельдік
а) күштік
45
10-80
1370
3
0,5
0,80,75
685
513,75
35
0,8
548
513,75
751,16
13
б) жарықтық

22,43
11,22
25,08
13
Барлығы

570,43
524,97
776,24
14
Материалдық қойма
а) күштік
14
3,8-28
126
3
0,3
0,80,75
37,8
28,35
9
0,9
34,02
31,185
46,15
14
б) жарықтық

9,5
4,75
25,08
14
Барлығы

43,52
35,935
71,23
15
Сақтау, реттегіш бөлме
а) күштік
10
5-14
80
3
0,3
0,80,75
24
18
10
0,9
21,6
19,8
29,3
15
б) жарықтық

21,38
42,76
47,81
15
Барлығы

42,98
62,56
77,11
16
Асхана
а) күштік
35
1-30
580
3
0,5
0,90,48
290
139,2
35
0,8
232,0
139,2
270,56
16
б) жарықтық
Барлығы

32,66
264,66
16,33
155,53
36,5
307,06
17
Зауыт басқармасы
а) күштік
б) жарықтық
Барлығы
35
1-20
200
3
0,3
0,80,75
100
75
20
0,85
85
83,98
168,98
75
41,99
116,99
113,4
93,89
207,38
18
Гараж
а) күштік
б) жарықтық
Барлығы
23
1-10
125
3
0,2
0,71,02
25
25,5
23
0,8
20
14,97
34,97
25,5
7,48
32,98
32,4
16,73
49,13
19
Территорияны жарықтандыру

3501,7
1750,85
3915,0

Заводтағы барлығы: 0,4 кВ

9175,3
7157,09
11636,6
21

Осы шарт бойынша мен Sнтр=1000 кВА тең трансформаторларды
қабылдауым керек. Цехтағы ТҚС типі: ТМЗ-100010 [3, 221б.]

2.3 - кесте. Цехтағы ТҚС - нің паспорттық берілгендері.

Цементтік зауыты кәсіпорыны 2 категориялы тұтынушыларға жатады,
зауыт үш ауысыммен жұмыс істейді, сондықтан трансформатордың жүктелу
коэффициенті Кзтр=0,72.
Ең көп есептік активті жүктемені қамдау үшін қажетті қуаттары бірдей
цех трансформаторлардың минималды саны:

N Tmin

Pp0,4
K 3 S HT

ΔN ;

(2.9)

мұнда Рр 0,4 - жинақты есептік активті жүктеме;
кз - трансформатордың жүктелу коэффициенті;
Sнт - трансформатордың келісілген номиналды қуаты;
N - жақын бүтін санға дейін қосылғыш.

N Tmin

9175,3
0,72 1000

+0,36=13

Трансформаторлардың таңдалған саны бойынша кернеуі 1 кВ-қа
дейінгі желіге трансформаторлар арқылы берілетін ең көп реактивті қуатты
анықтайды:

2.1 сурет - Реактивті қуат балансы

Q1= 1,1 N

т

k

з

S

н.т

2 Р

р0,4

2 , квар .

(2.10)

Q1= (1,1 13 0,72 1000) 2 9175,32=4671,35

0,4 кВ шиналарында реактивті қуаттар балансы шартынан Qнбк шамасын
анықтаймыз:

26

Uвн , кВ;
Uнн , кВ;
ΔPхх , кВт;
ΔPкз , кВт;
Uкз , %
Iхх , %.
10
0,4
1,9
10,8
5,5
1,2

бұдан,

Qнбк +Q1=Qр 0,4, квар
Qнбк= Qр 0,4- Q1=7157,09 - 4671,35 = 2485,74 квар
Qнбк =2485,74 квар

(2.11)

Әр трансформаторға келісетін бір конденсаторлар батареясының қуатын
анықтаймыз:

Qнбк тp=
Qнб к
N

, квар;

(2.12)

Qнбк тр=
2485,74
13
=191,21 200 квар.

Анықтама әдебиеттен келесідей конденсаторлар батареясын таңдаймыз:
УКБН-0,38-200-50УЗ. [3, 400б.]
Есептеулер нәтижесі бойынша 2.4-кесте "ТҚС бойынша цехтар
жүктемелерін тарату" құрылады.

2 . 4 - к е с т е - Цех ТҚС-да төменгі кернеулі жүктемелердің орналасуы.

27№ ТҚС, Sн тп, Qнбк тп
Цех №
Рр0,4 , кВт
Qр0,4 , квар
Sр0,4 , кВА
Кз'
1
2
3
4
5
6
ТҚС1ТҚС4 (7х1000)
ΣSн=7х1000=7000 кВА
Qнбк= 7х200=1400 квар
13
18
17
16
6
5
11
1
2
Терр.
жарық.
570,43
34,97
168,98
264,66
883,64
909,248
364,653
118,783
142,02
1400,68
524,97
32,98
116,99
155,53
765,57
830,87
402,26
126,77
111,51
700,34

Qнбк

-1400

Барлығы

4858,064
2367,79
5404,37
0,77
ТҚС5ТҚС7 (6х1000)
ΣSн=6х1000=6000 кВА
Qнбк= 6х200=1200 квар
9
10
8
4
3
14
15
12
7
Террит.
жарық.
8,316
242,43
356,013
211,98
493,45
43,52
42,98
101,66
715,97
2101,02
4,158
188,49
397,944
203,46
688,93
35,935
62,56
111,33
645,98
1050,51

Qнбк

-1200

Барлығы

4317,339
2189,297
4840,7
0,8

Цех ТҚС-ны екі трансформаторлы деп қабылдаймыз. Цехтарды, олардың
жүктемелерін ескеріп, территориялық бөлігі бойынша топтарға жинаймыз.
ТҚС1-ТҚС7 БТҚС шинасына қосылған. Зауыттың жалпы планында ТҚС1-
ТҚС7-ды (100,4 кВ) орналастырамыз. Зауыттың негізгі тұтынушылары
синхронды қозғалтқыштар (СҚ) болып табылады.

2.4 ТҚС-нің реактивті жүктемесіне пропорционал тарату

Q р нбк

Q

нбк р0,4 тп
Qр 0,4

(2.13)

1) Берілгендері ТҚС1- ТҚС2:

Qр 0,4(ТП1-ТП4)= 3767,79квар;
2485,74 3767,79
7157,09

сонымен, нақты реактивті қуат:

Qф ТП1-ТП4=7·200 =1400 кВар,

ал компенсацияланбаған қуат:

Qнеск= Qр ТП1-ТП2 - Qф ТП1-ТП2=3767,79 - 1400 =2367,79 квар.

2) ТҚС5- ТҚС7:
Qр0,4 (ТП5-ТП7)=3389,297 квар
2485,74 3389,297
7157,09

сонымен, нақты реактивті қуат:

Qф ТП5-ТП7 =6·200=1200, кВар

ал компенсацияланбаған қуат:

Qнеск= Qр (ТП3-ТП7) - Qф ТП3= 3389,279 -1200=2189,297 кВар.

ТҚС бойынша Qнбк - ны нақты таратудың есептік және бастапқы
берілгендері 2.5 - кестеге еңгізілген.

2.5 кесте - ТҚС бойынша Qнбк - ны реактивті жүктемеге пропорционал тарату.

28 Q
Q р нбк
1308,597 квар
Q р нбк
1177,14 квар

2.5 Цементтік зауыттың нақтыланған жүктемесінің есептелуі

2.5.1 Трансформатордағы қуат шығындарын анықтау
Трансформатордағы активті қуаттың анықталуы:

Рт= Рхх+ Ркз. Кз2 ;

Трансформатордағы активті қуаттың анықталуы:

(2.14)

Qт= Qхх+ Qкз. Кз2=

Iхх .
100

Sнт+

Uкз .
100

Sнт. Кз2 ;

(2.15)

ТМЗ-1000-100,4 трансформаторын таңдаймыз. [3, 221б.]

1-ші магистраль үшін, яғни ТҚС1- ТҚС4: Кз=0,73;
Трансформатор саны N=7;

Рт=7·(1,9+10,8. 0,732)=53,58 кВт;

Qт=7·(
1,2 .
100

1000+
5,5 .
100
1000. 0,732)=289,16квар;

2-ші магистраль үшін, яғни ТҚС5- ТҚС7 үшін: Кз=0,77;
Трансформатор саны N=6;

Рт=6·(1,9+10,8. 0,772)=49,82 кВт;

Qт=6·(
1,2 .
100

1000+
5,5 .
100
1000. 0,772)=267,65 квар;

Барлық қуат шығындары

7

тр

= Ртп1-тп4+ Ртп5-тп7 ,

(2.16)

1

7

тр
=53,58+49,82=103,4 кВт

1

29 №ТҚС
Qр0,4 ТП,квар
QрНБК ТП,квар
QФ.НБК по ТП,квар
QНЕСК.,квар
ТҚС1-ТҚС4
3767,79
1309
7*200
1400
2367,79
ТҚС5-ТҚС7
3389,297
1177
6*200
1200
2189,297
Барлығы
7157,09
2486
13*200
2600
4557,09
Р
Р

7

тр

= Qтп1-тп4+ Qтп5-тп7,

(2.17)

1

7

тр
=289,16+267,65=556,81 квар.

1

2.5.2. Синхронды қозғалтқыштардың есептік қуаттарын анықтау
Синхронды қозғалтқыш үшін есптік активті және реактивті қуаттарды

анықтаймыз:

Р р СҚ = Р н СҚ NСҚ к з, кВт,
Q р СҚ = Р н СҚ tgφ NСҚ к з, квар,

(2.18)
(2.19)

СҚ үшін есептік қуатын анықтау.
СҚ-тың бастапқы берілгендері:
Рн СҚ =1250 кВт; cos = 0,9; NСҚ = 4;
к з = = 0,88; tg =0,48.
СҚ-тың активті және реактивті қуатын есептеу.

Р р СҚ = 1250·4·0,88 = 4400 кВт ;
Q р СҚ = 1250·0,48·4·0,88 =2112 квар.

Анықтама әдебиеттен келесідей синхронды қозғалтқыш таңдаймыз:
СТД-1250-2. [3, 134б.]

Рн СҚ =1250 кВт;
''
Uн=10 кВ;
'
n =3000айнмин;

2.5.3. ЖККБ қуатын анықтау.
БТҚС 10кВ шинасындағы реактивті қуат компенсациялау.

Сурет 2.2 - Орынбасу сұлбасы

Резервтегі қуат:

Qрез=(0,10,15)∙ΣQрасч =0,12∙ (Qр0,4+ΔQтТП∑+ Qр.СД), квар
Qрез =0,12· (4548,294+556,81+2112)=867,102 квар.

30

(2.20)

Q
Q
Хd =13,7;
Хl =16,8.

Энергожүйеден келетін қуат:

Qэ=(0,230,25)∙ΣPр зав=0,24∙ (Pр0,4+ΔPтТП∑+PрСД), квар
Qэ =0,24· (8649,079+103,4+4400)=3282,888 квар.

ЖККБ қуатын реактивті қуат баланстар шартынан анықтаймыз:

QВБК =Qр0,4+ΔQтТП∑+ Qрез+ Qр.СД∑-Qэ -QНБК∑ , квар

(2.21)

(2.22)

QВБК=7157,09+556,81+867,108+2112-32 82,888-2600=4810,12=2∙2405,06 квар.

Анықтама әдебиеттен келесідей конденсаторлар батареясын таңдаймыз:
2УКРЛ(П)56-10,5-2700-900УЗ. [2, 400б.]

31

2 . 6 к е с т е - Зауыт бойынша электр жүктемесінің дәл есептелуі

28 № ТП, Sнт, QНБК
Цех №
n
Pn min -Pn
max
Pн
Ки
Орташа қуат
nэ
Kр
Есептік қуат
Kз
№ ТП, Sнт, QНБК
Цех №
n
Pn min -Pn
max
Pн
Ки
Рсм, кВт
Qcм, квар
nэ
Kр
Рр, кВт
Qр, квар
Sp, кВА
Kз
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
ТҚС1- ТҚС4
(7х1000)
Sнт =7000 кВА
1
2
5
6
11
13
16
17
18
15
11
35
29
20
45
35
35
23
10-30
10-50
20-150
50-150
14-100
10-80
1-30
1-20
1-10
310
270
2150
1850
1250
1370
580
200
125

155
135
1075
925
375
685
290
100
25
116,25
101,25
806,25
693,75
382,5
513,75
139,2
75
25,5

а) күштік
-
248
1-150
8105
0,46
3765
2853,45
109
0,72
2710,8
2853,45

б) жарықтық

428,009
214

Тер. жар

1400,68
700,34

Qнбк: 3х250квар

-1400

Барлығы

4539,489
2367,79
5119,9
0,73
ТҚС5-ТҚС7
(6х1000)
Sнт =6000 кВА
3
4
7
8
9
10
12
14
15
68
16
30
20
-
15
41
14
10
20-50
5-40
10-80
10-100
-
20-80
5-40
3,8-28
5-14
2200
350
1920
1250
-
690
400
126
80

660
210
768
375
-
207
100
37,8
24
673,2
157,5
576
382,5
-
155,25
102
28,35
18

а) күштік
-
214
3,8-100
7016
0,34
2381,8
2092,8
141
0,7
1667,26
2092,8

б) жарықтық

341,308
237,194

Тер. жар

2101,02
1050,51

Qнбк:3х250квар

-1200

2.5 кестенің жалғасы.

29 Барлығы

4109,59
2180,504
4652,2
0,77
0,4кВ шинадағы барлығы

8649,079
4548,294

Трансф-ы шығын

103,4
556,81

10кВ шинаға кел-н жүктеме

4400
2112

СҚ 10 кВ
4
1250
5000
-
-
-
-
-
-
4400
2112

QВБК: 2х2700

-5400

Заводтағы барлығы
13152,48
1817,1

3. Сыртқы электрмен жабдықтау схемаларын таңдау

Өнеркәсіпті электрмен жабдықтау кезінде бірнеше топтарды салыстыру
қажеттілігі туады. Өнеркәсіптік энергетика есептерінің көп топтарының бар

болуы техника экономикалық есептеулер жүргізуді қажет
етеді. Ол

есептеулердің мақсаты - сұлбаның оптималды (тиімді) тобын анықтау, электр
жүйесінің және оның элементтерінің параметрлерін анықтау.
Зауыт қуаты шектелмеген энергожүйенің қосалқы станциясынан
немесе екі жақты ЭБЖ-115кВ қоректене алады Қосалқы станцияда қуаттары
40МВА, кернеуі 11510,5кВ екі екі орамды трансформатор орнатылған.
Трансформаторлар бөлек жұмыс істейді. Екі жақты ЭБЖ-115кВ қ.т.
жағындағы қуаты қуаты 1200 МВА тең. Энергожүйенің қосалқы
станциясынан зауытқа дейінгі ара қашықтық - 5 км, ал ЭБЖ-115-тен зауытқа
дейнгі ара қашықтық - 3км. Зауыт үш ауысыммен жұмыс істейді.
Технико - экономикалық салыстыру үшін электрмен жабдықтаудың 2
нұсқасын қарастырамыз:
I нұсқа - ЭБЖ 115 кВ, l=3км;
II нұсқа - қосалқы станция 10,5 кВ, l=5км.

3.1 I нұсқа үшін технико-экономикалық есептеу

3.1 сурет - Энергожүйе подстанциясының сұлбасы.

30

3.1.1. I нұсқа. 110кВ үшін ГПП трансформаторын таңдау:

S

тр.гпп

2

(3.1)

S

тр.гпп
12494,8562 3282,8882 12918,93 кВА;,

мұнда, Ко - бір уақыттылық коэффициенті.

p o p.з

0,95 13152,48 12494,856кВт

Қуаттары 10 000 кВА БТҚС - дағы екі трансформаторларды
қарастырамыз.
Жүктелу коэффициенті:

Kз
Sр.гпп
2 Sн.тр

(3.2)

K
12918,93
2 10000
0,64

ТДН - 10000-11010,5 трансформаторды қабылдаймыз. [4, 54б.]
Трансформатордын паспорттық берілулері:
Sн=10000 кВА; Ктр=40,8 млн. тенге. [Ә. 13]
Uвн=115 кВ; Uнн=11 кВ;
ΔPхх=14 кВт; ΔPкз=58 кВт;

Uкз=10,5 %; Iхх=0,9 %.
БТҚС трансформаторларындағы қуат шығындары
электрэнергияларының шығындарын анықтаймыз:
Активті куат шығындары:

мен

хх

кз з

(3.3)

ΔР

тр.гпп
2 (14 58 0,642 ) 75,5 кВт.

Реактивті куат шығындары:

ΔQ

тр.гпп

I U

100 100 з

(3.4)

0,9
100
10000
10,5
100
10000 0,642 ) 1040,16 квар

Трансформаторлардағы энергия шығындары. Үш ауысыммен жұмыс
істеу кезде Твкл=6000сағ, Тм=4500сағ. [3, 2.25 кесте].

31 Р р.зау ыт Qэ2 , кВА;
P K P
ΔР тр.гпп 2 ( P
ΔР К2 ) , кВт
2 ( хх Sн.тр кз Sн.тр К 2 ) , квар
ΔQтр.гпп 2 (

τ (0.124

Т м
16000

) 2 8760 , сағат

(3.5)

(0.124
4500 2
10000

Трансформатордағы энергия шығындарын анықтаймыз

ΔWтр.гпп=2·(ΔPхх∙Tвкл+ΔPкз∙ τ ∙Kз2) , кВт∙сағ
ΔWтр.гпп=2·(14∙6000+58∙2886,2∙0,642 )=305 133,75 кВт∙сағ.

3.1.2 ЭБЖ - 110кВ бойынша өтетін қуатты анықтаймыз:

(3.6)

S

лэп

р.зау ыт

ΔР

2

э

, кВА

(3.7)

S

лэп
(12494,856 75,5) 2 3282,888 2 12991,97 кВА .

Бір желіден өтетін есептеу тоғы:

I рЛЭП
S
2 3 Uн

.А

(3.8)

I рЛЭП

Апаттық режимдегі тоқ:
12991,97
2 3 110
34,1А

I ав 2 I рЛЭП , А
(3.9)

I ав 2 34,1 68,2 A.

Тоқтың экономикалық тығыздығы бойынша қимасын анықтаймыз (jэ):

FЭ

FЭ

IрЛЭП
jэ
34,1
1,1

, мм2

31,0мм 2 ,

(3.10)

мұнда Тм=4500 сағ;
j=1,1 Амм2 ; [2, 509б.]
ЭБЖ - 110-ға АС - 70, Iдоп=265А сымды қабылдаймыз.

r0 0,428 Омкм ;
х 0 0,444 Омкм;
[2, 512б.]

Таңдалған қиманы тексереміз:
Жұмыс тоғынан қызу шарты бойынша:

Апаттық режимде:
Iдоп=265 А Iр=34,1 А ,
Iдоп ав=1,3∙Iдоп=1,3∙265=344,5 А,

32) 8760 2886,2 сағат.
Р
Q 2
тр.гпп

лэп

Iдоп ав=344,5 A Iав=68,2A .
ЭБЖ - гі электр энергия шығындарын анықтаймыз:

ΔWЛЭП 2 3 Ip2 R τ , кВт∙сағ
ΔWЛЭП 2 3 34,12 1,284 10-3 2886,2 25855,41кВт∙сағ,

(3.11)

мұнда

R=r0∙L ,Ом
R =0,428∙3=1,284 Ом.

(3.12)

3.2 II нұсқа үшін технико-экономикалық есептеулер

3.2 - сурет. Электржабдықтау сұлбасының IІ нұсқасы

3.2.1 ЭБЖ - 10кВ бойынша өтетін қуатты анықтаймыз:

S

лэп

Р

р..зау ыт э

(3.13)

S

лэп
12494,856 2 3282,888 2 12918,93 кВА

Бір желіден өтетін есептеу тоғы:

I рЛЭП

S
2 3 Uн

, А

(3.14)

I рЛЭП
12918,93
2 3 10

33
372,95 А.

2 Q 2 , кВА
лэп

Апаттық режимдегі тоқ:

I ав 2 I рЛЭП , А
(3.15)

I ав 2 372,95 745,9 A.

Тоқтың экономикалық тығыздығы бойынша қимасын анықтаймыз (jэ):

FЭ

Iр ЛЭП
jэ

, мм2

(3.16)

FЭ
372,95
1,1
339,04 мм 2

мұнда j=1,1 Амм2 ;
Тм=4500 сағ. [2, 509б.]
ЛЭП - 10кВ-қа 3xАС - 120, Iдоп=390А сымды қабылдаймыз.

r0 0,249 Омкм ; [2, 512б.]
х 0 0,35 Омкм;
[2, 513б.]

Таңдалған қиманы тексереміз:
Жұмыс тоғынан қызу шарты бойынша:
3∙ Iдоп=3∙390=1170 АIр =372,95А;
Апаттық режимде:
3∙ Iдоп ав=1,3∙Iдоп=1,3∙3∙390=1521 AIав =745,9A.
ЭБЖ-гі электр энергия шығындарын анықтаймыз:

ΔWЛЭП 2 3 Ip2 R τ , кВт∙сағ
2 -3

(3.17)

мұнда

R=r0∙L3, Ом
R =0,249∙53=1,2453=0,415 Ом.

(3.18)

3.3 Қысқа тұйықталу токтарын анықтау

3.3.1. І нұсқа. 110кВ үшін қысқа тұйықталу тоғын анықтау

Аппараттарды таңдау алдында алмастыру схемасын құрамыз (3.3 сурет.)
және қысқа түйықталу токтарын есептейміз Iкз есептеу (о.е.)
Енді базистік өлшемдерді таңдаймыз: Sб=1000 МВА; Uб=115 кВ.

Ι б

б

б
3 Uб
1000
3 115

34

5,02 кА;

(3.19)ΔWЛЭП 2 3 391,34 0,415 10 2886,2 1100612,018 кВт∙сағ
S

К1

К2

Хс
110 кВ

Хлэп
110 кВ

Хтгпп
10 кВ
жүктеме
3.3 сурет - Орынбасу сұлбасы

Енді базистік өлшемдерді таңдаймыз: Sб=1000 МВА; Uб=115 кВ.

Ι б

Ι б

б
3 Uб
1000
3 115

, кА

5,02 кА .

(3.19)

Жүйенің кедергісін анықтаймыз: Sкз=1200 МВА;

Х с

S

б

1000
1200

0,83 о.е.

(3.20)

Желінің кедергісін келесідей табамыз:

Х лэп Х0 L

Sб

б

(3.21)

0,444 3
1000
1152
0,1 o.e.

К-1 нүктесіндегі қысқа түйықталу тоғын есептейміз:

Ι к1

Х

Iб

сист

, кА

(3.22)

Ι к1
5,02 103
0,83

6,048 кА .

К-1 нүктесіндегі соққы тоғы:

i уд К1 2 К уд I

к1

, кА

(3.23)

35

S
S
кз
U 2

i уд К1 2 1,72 6,048 14,71 кА.

мұнда , Ку=1,72 - соққы коэффициенті. [3, 2.45-кесте]
К-2 нүктесіндегі қысқа тұйықталу тоғын есептейміз:

I

к2

Х

лэп

I
Х

сист

, кА

(3.24)

I

к2

5,02 103
0,83 0,1

5,398 кА.

К-2 нүктесіедегі соққы тоғы:

i уд К2 2 К уд I

к2

, кА

(3.25)

i уд К2 2 1,8 5,398 103 13,74 кА.

мұнда, Ку=1,8 - соққы коэффициенті. [3, 2.45-кесте]

3.3.2. ІІ нұсқа. 10кВ үшін қысқа тұйықталу тоғын анықтау

К1

Хт.с
10 кВ

Хлэп

К2

10 кВ

10 кВ

3.4 сурет - ІІ нұсқа үшін орынбасу сұлбасы

Қысқа түйықталу токтарын есептейміз. Iкз есептеу (о.е.). Sб=1000 МВА
және Uб=10,5 кВ, сонда базистік тоқ:

Ιб

1000
3 10,5

55,05 кА.

Желінің кедергісін келесідей табамыз:

Хлэп

0,35
3

5

1000
10,52

5,29 o.e.

36

б

Жүйе трансформаторын таңдаймыз.
ТДН - 40 00011010 [4, 54б.]

Sн=40000 кВА;
Uвн=115 кВ;
ΔPхх=80 кВт;
Uкp=10,5 %;
Ктр=95,95 млн. тенге; [Ә.13]
Uкp=10,5 %;
Uкp=10,5 %;
Ixx=4 %.

Трансформатордың кедергісін анықтайық

X трсист

100 S 100 40

U S

(3.26)

К-1 нүктесіндегі қысқа түйықталу тоғын есептейміз:

Ι к1

Х

Iб
тр.сис.

, кА

(3.27)

Ι к1
55,05 103
2,625

20,971кА.

К-1 нүктесіндегі соққы тоғы:

i уд К1 2 1,82 20,971 103 53,98 кА.

мұнда, Ку=1,82 - ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.