Шу - Талас бассейндерінің су қорлары мен оның сапасына сараптама

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 55 бет
Таңдаулыға:

АҢДАТПА
Бұл диплoмдық жoбaдa Шу-Талас бассейндерінің су қорлары мен оның
сапасына сараптама жacaлынғaн. Су қорларының Шу және Талас өзендері
алқабының орта және төменгі ағыстарындағы экономика-экологиялық
жағдайына әсері сарапталды.
Гидрометриялық бақылау мәліметтері бойынша жылдық ағысты және
максимал шығындарды анықтадым, Талас өзені бассейнінің гидротехникалық

құрылымдарын жобалау есептері жүргізілді.
Coнымeн бipгe,

диплoмдық жoбaдa экoнoмикaлық жәнe өмip тipшiлiгiнiң қayiпciздiгi
бөлiмдepiнe cұpaқтap қapacтыpылғaн.

АННОТАЦИЯ
В данном дипломном проекте был произведен анализ водных ресурсов и
на качество воды в Чу-Таласском бассейне. Рассмотрены экономика-
экологические влияние средних и нижних стоков бассейнов рек Чу и Талас и
водных ресурсов.
Определил расчет ежегодных стоков и максимальных расходов на
основании гидрометрических данных. Произведен расчет планировка
гидротехнических сооружении бассейна реки Талас.
Также рассмотрены вопросы экономической целесообразности и
безопасности жизнедеятельности.

АNNOTATION
In this diploma project the analysis of water resources was produced and on
quality of water in Chu - Talas pool. Еconomy- ecological influence of middle and
lower flows of pools of the rivers Chу and Талаs are considered and water resources.
Defined the calculation of annual flows and maximal charges on the basis of
hydrometric data. A calculation is produced planning hydrotechnical building of river
Талас basin.
The questions of financial viability and safety of vital functions are also
considered.

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6

1.
1.1.
1.2.
1.3.
1.4.
1.5.
2.
2.1.

2.2.
2.3.

2.4.
3.
3.1.
3.2.
4.
4.1.

4.1.
4.2.
5.
5.1.

5.2.
Шу-Талас бассейнінің су ресурстарының қазіргі жағдайы ... ... ... ... ... ...7
Талас өзенінің физика-географиялық сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ..7
Жауын-шашын ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..1 4
Халық шаруашылық сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
Гидрогеологиялық сипаттама ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...15
Гидрологиялық сипаттама ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
ЕСЕП БӨЛІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
Гидрометриялық бақылау мәліметтері бойынша жылдық ағысты
анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...23
Максимал шығынды есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28
ГИДРОТЕХНИКАЛЫҚ ҚҰРЫЛЫМДАРДЫ ЖОБАЛАУ ЖӘНЕ
ЕСЕПТЕУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..31
Жанама суалғыш торабын есептеу және жобалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... 32
ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...32
Шу өзені суының сапасының өзгеруін болжау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ..38
Су ресурстарын тиімді пайдалану шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...44
ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 44
Гидротехникалық құрылыс бөгетін салу кезіндегі техника
қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 48
Стихиялық апат кезіндегі жұмыс тұрақтылығын бағалау ... ... ... ... ... ... .50
Табиғатты қорғау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...51
ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 51
Су ресурстарын пайдаланудың және экономика саласын сумен
қамтамасыз ету мәселелерінің өзгеріс динамикасы ... ... ... ... ... ... . ... ... ..54
Ағындық суды тазалаудың реагенттік технология әдісін енгізудің
техникалық-экономикалық тиімділігі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... .54
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6 1
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ..62

КІРІСПЕ

Орта Азия мемлекеттерінде су қорларының бірдей бөлінбегенінен және
оның тапшылығынан, әсіресе мемлекет аралық өзен аймақтарында, халық
шаруашылығының әр саласында тұрақты түрде су тапшылығының артуынан,
Қазақстан экономикасының дамуына кедергісін тигізуде. Соңғы жалдары су
дағдарысының артуынан су қорларының сапасы мен көлемінің тиімді
пайдалану, қоршаған ортаны қорғау, шекаралас аймақтардың экологиялық,
әлеуметтік, экономикалық, жағдайларын жақсартуға үлкен көңіл бөлінуде.
Су ресурстары адамды қоршаған ортаның құрамдас бөлігі және елдің
өндіргіш күштерін дамыту мен орналастырудың негізгі факторларының бірі
болып табылады. Соңғы 30-40 жылдағы өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығының
жедел дамуы Қазақстанның барлық аумағындағы су ресурстарын толық
пайдалануға әкелді. Соның нәтижесінде су ағымдарының гидрологиялық,
гидрохимиялық және гидротермиялық режимдеріне өзгерістер, ауытқулар
болды. Су ресурстарының көлемі азайып сапасы жағынан нашарлады.
Су шаруашылығының саласындағы ғылыми-техникалық негіздер мен
тәжірибелік іс-шараларға жүргізілген талдаулар су ресурстарын шаруашылық
қажеттіліктеріне тиімді пайдаланудағы мәселелер мен өзендер алабының
табиғи қорғалу мәселелері бір-бірінен бөлек қарастырылып келгендігін
көрсетті. Көрсетілген мәселелерді бір-бірімен байланысты қарау қажет және
жүйелі талдау әдістерін қолдану керек екендігі байқалды. Мұндай зерттеулер
тек соңғы жылдары ғана нарықтық экономикаға көшкен кездерде, экологиялық
жағдай қиындай түскен кезеңде ғана жүргізіліп келеді. Алайда, жалпы бұл
бағыттағы іс-шаралар туралы нұсқаулар әлі жасалған жоқ.
Жамбыл облысы Шу-Талас географиялық алабының атап өтер
ерекшелігі, су қорларының 60%-і көрші Қырғыз Республикасында құрылады.
Сондықтан су қорларын басқару мекемелерінің басты мақсаты Қырғыз елінен
тиеселі бөлінетін суға қатаң бақылау жасау. Шу өзенінің суын бөлісу екі елдің
мемлекет-аралық келісімінде келісілген. Шу өзені суларының орташа жылдың
су бөлінуі төмендегідей: Шу өзені алабынан Қырғыз еліне бөлінетін су көлемі -
2409 млн. м3. Облыс жеріндегі тау суларынан құрылатын су көлемі - 38 млн. м3.
Жалпы Шу өзені алабының су мөлшері - 2790 млн. м3.

1 Шу-Талас бассейнінің су ресурстарының қазіргі жағдайы

1.1 Шу-Талас өзендерінің физика-географиялық сипаттамасы

Талас өзенінің территориясы 940-1080м дейінгі белгіде орналасқан. Оның
солтүстік бағыттағы орташа еңістігі - 0,02. Территорияның бөлінуі бірдей емес.
Егер ауданның оңтүстік жағы адыр-бұдырлы рельефті болып, ең биік жері 5-
15м болса, солтүстік бөлігінің ең биік салыстырмалы жерлері 15-30м, кейде 50-
100м. Солтүстік бөлігі Сұлумаймақ поселкесінде, Жуантөбе, Киров, Байшеке,
Қарасу совхоздарында дамыған Солтүстік бөлігі жазық терассаланған
беттермен сипатталады, еңістігі - 0,015-0,01.
Су алғыш торабы учаскесіндегі талас өзені алқабының көлденең профилі
ассимметриялы, оң жақ жағасы қысқа және тік, сол жақ жағассы террасалы
болып келген.Оң жақ жағасы Талас өзеніне қарай тік болып келген конус
тәрізді. Жеке тік жардың биіктігі 3-5м дейін жетеді. Сол жақ жағасы
террасаланған, учаскі ішінде І-ІІ жайылма үстіндегі террасалар дамыған. І-
терраса биіктігі 0,80-1,0м жайылма үстіндегі кертпешпен бөлініп тұр.
Террасаның өзенге қарай еңістігі аз ғана (2-3о), беті тегіс.
Шу өзені Жамбыл облысындағы көлемі жағынан екінші су көзі. Шу өзені
Қырғыз Алатауы бөктерінен басталады. Ол 100 шақырымнан астам ұзақтықта
таулы аймақтан өтеді, су бастау көзі Үчкошой деп аталады. Қазақстан аймағына
Шу өзені Қақпа Тау шатқалы(сай) арқылы, Ишкелетау және Ақтау таулары
арасымен өтеді. Ишкелетаудан өткен кезде батысқа қарай бұрылып,Қырғыз
Алатауы арқылы жазықтықпен ағып келеді
Жазықтықта тасты, сазды және құмды топырақтар арқылы өтіп, өзінің
біраз су көлемін жоғалтады. Әсіресе төменгі арналарда Шу-Талас
жазықтығында құмдақ жерлерден өткенде (Шу және Сарысу аудандары
аймағында) су сарқылып өзен саязданады, ал кейбір жерлерде екі-үш тармаққа
бөлініп көлшіктер, су тоғандарына айналады.

1.1-сурет. Шу-Талас өзендерінің бассейндерінің физика-географиялық картасы

Ауа-райы. Талас алқабы кенет континенттік, маусымдық және тәуліктік ауа
температурасының едәуір тұрақсыздығымен сипатталады. Талас алқабының
шығыс бөлігінде орналасқан Талас қаласының метеорология станциясының көп
жылдық бақылауының ауа температурасының мәліметтері келесі кестеде
келтірілген.

1.1-кесте. Орта айлық, максимал және минимал ауа температурасы, оС

Алдыңғы кестеде көрсетілгендей, ауа температурасы бір күн ішінде де,
жыл ішінде де көп шамаға өзгереді. Аяз қыркүйек айынан басталып, мамыр
айында аяқталады, нормативтітаңдану тереңдігі 0,6м-ден 0,9м дейін болады.
Аязсыз күннің ұзақтығы 11-118 күннен 173-185 күнге дейін болады. Вегетация
мезгілінің активті температураларының қосындысы 0о=3255, ал 10о=2731. Орта
жылдық ауаның салыстырмалы ылғалдығы 65% құрайды. Ең көп орта айлық
ауа ылғалдылығының тапшылығы шілде-тамыз айларында, ал ең азы қаңтар-
ақпан айларында байқалады. Салыстырмалы ылғалдылығы 30% кем күндер
саны 140 тең. Батыста булану - 1188мм, ал шығыста - 1205мм. Ең көп булану
кезеңі чәуірден қазан айларына келеді. Талас қаласының метеостанциясының
1950-1962ж.ж. жауын-шашын мөлшерінің (мм) мәліметтері келесі кестеде
келтірілген. №
Айлар
Көп жылдық орта айлық
күндізгі
Күндізгі
амплитуда
тербелісі
№
Айлар
Орташа
Макси
мал
Мини
мал
Макси
мал
Мини
мал
Күндізгі
амплитуда
тербелісі
1
2
3
4
5
6
7
8
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Қаңтар
Ақпан
Наурыз
Сәуір
Мамыр
Маусым
Шілде
Тамыз
Қыркүйек
Қазан
Қараша
Желтоқсан
- 5,7
- 4,9
1,1
8,2
13,8
17,7
20,2
18,7
14,0
7,1
7,1
- 1,1
- 4,9
9,9
11,9
18,1
25,5
28,1
27,6
32,9
31,6
29,4
25,8
25,8
18,6
11,4
- 24,7
- 22,6
- 15,4
- 7,3
- 0,8
6,2
8,2
5,6
- 0,3
- 0,7
- 0,7
- 22,4
- 22,4
12,4
17,9
22,8
29,1
31,0
33,7
35,3
34,6
33,6
30,0
30,0
23,3
19,5
- 31,6
- 37,5
- 25,4
- 19,8
- 5,9
3,5
6,2
3,0
- 5,4
- 13,2
- 13,2
- 32,4
- 29,3
44,0
55,44
48,2
48,9
36,9
37,2
41,2
37,6
39,0
43,2
43,2
55,7
48,8

1.2-кесте

Жауын-шашын мөлшері, мм

Кестеде көрсетілгендей ең көп жауын-шашын сәуір-мамыр айларына
келеді. Жыл ішіндегі жаун-шашын мөлшері максимал - 287-394мм, орташа -
244мм. Жылдық мөлшерден жылы мезгілге жауын-шашын мөлшері 50%-тен
63% дейін келеді. Суық мезгілдеқар жауады, қар жамылғының ұзақтығы - 82
күннен 67 күнге дейін болады. Осы көрсеткіштер бойынша талдау жасай келе,
Талас алқабын орта-қуаң аудан тобына жатқызуға болады.
Жел. Талас алқабында таулы жел басым, түнде шығыстан 44% және күндіз
батыстан 24% жел соғады. Желдің максимал жылдамдығы 25мсек жетеді.
Сонымен қатар, Талас алқабының батыс бөлігінде жылдамдығы 0,7-2,8мсек
солтүстік-батыс желдері кең таралған. Орталық және шығыс бөлігінде
жылдамдығы 1,0-3,2мсек батыс желдері басым. Ойпат осінің бойымен
бағытталған, бұлар таулы-аңғар желдері.
Шу өзенінің төменгі саласының аймағы шөлді белдеулер қатарында. Бұл
аймақтың климаты аса континентальды, ыстық және құрғақ жазбен аз қарлы
суық қыспен сипатталады.
Қарастырушы аймақтың температурасы тұрақтылығы жердің биіктігіне
тәуелді. Сонымен, Шу даласының ауа температурасының жылдық орташа
өзгергіштігі 8-100С ден 12-140С дейін ауытқиды. Ал ауа ылғалдылығы аймақ-
тағы биіктікке және жыл мерзіміне, атмосфера айналымының өзгерткіштігіне
тәуелді. Бұл аймақтағы атмосфералық жауын-шашынның түсімі аймақтың
биіктігіне және де ойпаттың орналасуына, ондағы ылғалды массаның
қатынасына байланысты. Жауын-шашынның жылдық мөлшері таулы аймақтар-
да жоғары 426-900 мм), ал төменгі саласында аз- 224-336 мм.
Оңтүстік - шығыс аудандық бөлігінде құрғақ Шу-Іле тау саласы мен
Шудың таулы - жазықтықтың табиғи ауданында орналасқан. Бұл меңгерілген №
Айлар
Көп жылдық ай ішінде
Қай жылдары
№
Айлар
орташа
максимал
минимал
максимал
минимал
1
2
3
4
5
6
7
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Қаңтар
Ақпан
Наурыз
Сәуір
Мамыр
Маусым
Шілде
Тамыз
Қыркүйек
Қазан
Қараша
Желтоқсан
13,2
17,5
30,9
60,2
41,4
42,7
15,6
10,9
12,3
23,9
28,2
13,7
19,2
36,5
66,7
111,7
100
100
45,8
32,0
64,5
72,6
46,4
67,1
0
2,7
13,9
20,9
7,6
9,0
0,6
0,0
0,0
0,4
8,8
4,6
1961
1960
1953
1958
1960
1954
1954
1954
1961
1951
1953
1955
1955
1952
1956
1957
1954
1960
1956
1956
1959
1956
1956
1952
Жыл ішінде:
310,6

ауыл-шаруашылық аудандық бөлігі суармалы және суармайтын жерді өңдеу
саласында кең пайдаланылады.
Мойынқұмның солтүстік-шығыс бөлігі жазықты рельефті, төмпешікті құм
қатарларымен біріктірілген аймақты алып жатыр. Ауданның орталық, оңтүстік
және оңтүстік-шығыс бөлігі төмпешікті құмнан тұрады.
Жазықтықтан келесі жазықтыққа жету аралығы күрделі, шеңберлі, кең
төмпешіктерден тұрады. Бұл аймақтың Оңтүстігінде ірі төмпешікті, төмпешікті
жүйекті құм қатарлары толықтырды.
Қазақстан республикалары аймақтарында орналасқан су бекеттерімен
өлшенеді.

1.3-кесте. Шу өзені төменгі етегіндегі метеостанциялар бойынша жауын-шашынның, температураның, абсолютті
ылғалдылықтың орташа айлық мәні Метеостанция-
ның атауы
Табиғи климаттық
шарттар
айлар
Жыл-
дық
Метеостанция-
ның атауы
Табиғи климаттық
шарттар
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Жыл-
дық
Фурманов
Жауын-шашын, мм
0
Температура, С
Абсолютті
ылғалдық, мб
33,0
-9,0
3,0
35,0
-7,2
3,5
32,0
1,9
5,2
29,0
11,5
72
28,0
17,7
9,8
18,0
22,2
12,6
11,0
24,1
13,8
8,0
22,1
12,2
8,0
16,0
8,4
20,0
8,6
6,0
33,0
-0,3
4,6
39,0
-6,6
3,4
294
8,4
7,5
Ұланбел
Жауын-шашын мм
0
Температура, С
Абсолютті
ылғалдық, мб
26,0
-10,6
2,8
21,0
-7,2
3,2
26,0
0,8
5,0
27,0
11,6
7,1
32,0
18,8
9,3
16,0
23,8
11,2
6,0
25,7
11,6
8,0
23,7
9,8
4,0
17,1
7,0
15,0
8,2
5,3
19,0
-0,6
4,1
24,0
-6,5
3,1
224
8,7
6,6

1.4-кесте. Тараз қаласы метеостанция мәліметтері Көрсеткіштер
Айлар
Жылдық
Көрсеткіштер
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Жылдық
0
1. Температура, t
орташа
-9,3
-6,3
2,3
11,7
18,1
23,4
26,0
23,6
17,0
8,9
-0,1
-5,7
9,1
0
1. Температура, t
ең үлкен
19,0
26
34
37
45
45
47
45
42
37
28
22
47
0
1. Температура, t
ең кіші
-40
-41
-32
-11
-6
0
6
1
-6
-19
-16
-44
-44
2.Жауын-шашын,
Мм
орташа
16
18
30
33
27
18
8
4
5
22
25
20
227
2.Жауын-шашын,
Мм
көп
35
48
150
160
130
140
80
45
50
146
90
18
526
2.Жауын-шашын,
Мм
аз
2
1
0
8
1
0
0
0
2
2
1
1
23
3. Ауа ылғалды-
лығы, %
орташа
81
78
72
56
46
38
32
34
38
52
72
80
57
3. Ауа ылғалды-
лығы, %
көп
12,1
7,8
4,5
1,9
1,0
0,4
0,4
0,1
0,1
1,1
5,8
10,8
45,3
3. Ауа ылғалды-
лығы, %
аз
0,2
0,6
5,0
14,7
21,6
26,0
29,0
29,0
25,3
17,6
4,2
0,2
173,3
3. Жел, мс
орташа
2,9
3,4
3,8
4,2
3,3
2,8
2,9
2,6
3,0
3,3
3,9
4,2
3,3
3. Жел, мс
ең үлкен
6,2
7,3
7,5
8,2
7,4
5,5
4,8
5,0
5,2
5,3
5,9
7,2
6,3
3. Жел, мс
ең кіші
0,9
1,5
2,0
2,1
2,3
1,8
1,8
1,2
1,3
1,8
1,9
2,5
2,2

1.5-кесте. Ойық метеостанциясының мәліметтері Көрсеткіштер
Айлар
Жылдық
Көрсеткіштер
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Жылдық
1.Температура,
0
t
орташа
-6,0
3,9
3,1
10,9
16,1
21,1
23,3
21,4
13,6
8,0
1,2
-11,0
9,0
1.Температура,
0
t
ең үлкен
21
26
34
36
42
42
44
41
40
36
28
26
44
1.Температура,
0
t
ең кіші
-41
-40
-26
-9
-3
1
5
1
-5
-16
-37
-41
-41
2. Жауын-
шашын, мм
орташа
22
24
40
44
36
25
10
6
8
29
33
25
303
2. Жауын-
шашын, мм
көп
65
63
140
146
125
143
73
44
50
166
94
18
532
2. Жауын-
шашын, мм
аз
1
0
9
0
0
0
0
0
0
2
1
1
83
3. Ауа ылғалды-
лығы, %
орташа
79
80
76
67
68
61
46
43
30
58
75
80
61
3. Ауа ылғалды-
лығы, %
80%, күн
93
80
73
3,1
1,5
0,2
0,1
0,1
0,2
2,7
7,1
9,9
49,5
3. Ауа ылғалды-
лығы, %
30% ,күн
0,9
0,9
3,2
6,6
10,6
15,4
19,7
20,2
19,7
13,0
4,5
1,4
116,1
3. Жел, мс
орташа
3,0
3,2
3,6
4,0
2,8
2,5
2,3
2,0
2,8
3,0
3,5
3,0
2,9
3. Жел, мс
ең үлкен
6,0
7,0
7,2
8,1
7,0
5,0
4,0
4,6
9,8
5,0
5,6
7,0
5,9
3. Жел, мс
ең кіші
1,0
1,3
1,8
7,0
2,2
1,6
1,7
1,0
1,3
1,8
1,9
2,3
2,0

1.2. Жауын - шашын

Шу - Талас аймағындағы жауын - шашынның ең көп мөлшері 268-300
мм. Мұндай көп жауын-шашын жақын орналасқан таулы аймаққа
байланысты. Қыс мезгілі мен жылы кезеңдегі жауын-шашын мөлшері
бірдей.Мысалы Тараз қаласының аймағында қысқы үш айда шамамен
жылдық жауын - қардың 13 бөлігі жауады. Жаздағы үш айда жылдық
норманың 12-15% ал, ең құрғақ айға тамыз жатады - онда бар болғаны 1,8 -
2,7% жауын-шашын жауады.
Шу қаласында орташа жылдық жауын-шашын 287 мм болса, ал ең үлкен
мөлшері 522 мм жетеді. Ең аз жауын - шашын құрғақшылық жылдары 86-
100 мм аспайды. Кейбір жылдары сәуір айында 20-25% мөлшерде жауын
жауады. Жылына жауын-шашын жауатын күндер саны 70-80 күннен
аспайды. Бір күнде 20-25 мм дейін жаңбыр жауады. Жердің бетіндегі қар қыс
мезгілінің 36-40% ұзақтығында сақталады, яғни 2,0-2,5 ай. Орташа қар
қалыңдығы 14-22 см, кейбір жылдары (1969, 2005) қар қалыңдығы 20-90 см
жетеді.
Ойық және Байқадам метеостанция мәліметтері бойынша жауын-шашын
жыл сайын өзгеріп отырады, 200-300 мм аралығында жауады.

1.3. Халық шаруашылық сипаттамасы

1.3.1 Байланыс

Су алғыш торабынан 1км арақашықтықта 35кВт электр сымдары
жүреді, оны құрылысты салу және пайдалану негізінде де қолдануға болады.
Талас пайдалану техникалық байланыс бөлімімен 1973ж. 28 қараша айында
берілген техникалық шарттарға сай суалғыш торабын телефондандыру
Орловка селосының байланыс бөлімінде орналасқан автоматты станциямен
жүргізіледі.

1.3.1 Энергиямен қамсыздандыру шаруашылығы

Үлкен Талас каналындағы гидротехникалық құрылымдыэлектрмен
қамсыздандыру техникалық шартқа сай 10кВ кернеулі токпен орындалады.
Кернеуді 0,23 кВ төмендету үшін қуаты 4кВт төмен вольтті кедергісі және
электр энергиясын есепке алатын шкафы, ОМ-410 түріндегі 1 фазалы 2
трансформаторы бар комплексті қосалқы станция қабылданған. Электр
сымының жалпы ұзақтығы - 56,0км. Су алгышта орнатылатын негізгі электр
қондырғылары зауыттан алынған. Жазық түпкі қақпаларды көтеру үшін келс
түрдегі қозғалтқыштар алдын-ала қарастырылады: АО-41-6. РН=1,0кВт,
ПН=840айнмин.

1.4 Гидрогеологиялық сипаттама.

Жер асты суы су алғыш жерде 0.0-0.5м тереңдікте (өзен жайылымы)
және 6.0м дейін I террасада ашылған. Сондықтанда, гидротехникалық
бетонға олар агрессивті емес. Жер асты суы арынсыз, тығыздық қалдығы
550м2л аспайды. Жер асты суы иондық құрамы бойынша, Талас өзені
сияқты, гидролар бонатты-сульфатты-хлоридті, орташа қатты, бетонға және
металға агресивті емес.

1.6 - кесте. Судың химиялық құрамы.

Шу өзен суының химиялық құрамының ерекшеліктері, ол барлық
жыл мерзімінде тұздылығы төмен 299 -410 мгл, ал су аз мерзімінде
тұздылығы біршама көтеріледі. Химиялық құрамында бикарбанат мөлшері
басқаларға қарағанда басым - дырақ 35 - 45 мг - экв л, ал катиондар арасында
кальций (Са) элементі көбірек 30 -40 мг - экв.л. Сулфат (SO4) және хлорид
(С1) элементтері санында айтарлықтай өзгеріс байқалмайды.
Биогендік элементтердің арасында NH4 элементі жоқ, ол деген өзен суы-
ның тазалығын көрсетеді, ал NO3 және NO2 элементтері тасқын мерзімінде
0,2-0,7 мгл аралығында болады, ал су аз кезде ол элементтер су құрамында
жоқ.
1.7-кесте. Шу өзен суының химиялық құрамы №

Қаттылығы,
мэкв

№

1
Талас
өзені

2
Шур
ф № 4

Көрсеткіштер
Мерзім
Көрсеткіштер
Тасқын
Тасқыннан кейін
Су аз кезде (межень)
3
Су шығыны, Q,м с
13,8
10,4
5,46
pH
7,8
7,6
7,8
Иондар қосындысы, мгл
270,6
278,7
381,1
HCO3, мгл
164,8
160,8
248,9
SO4 , мгл
31,3
41,9
32,0
Cl, мгл
6,1
4,3
9,5
қайнар аты
Р қалдық
Na2CO3
Na'+K'
HCO3
SO''4
Mg''
Ca''
Ce'
тұрақты
Жалпы
Жою
Бос мгл
4,42
19,8
1833,0
511,06
140,39
632,75
Жоқ
250
180,9
100,8
1713,56
270,76
361,8
242,0
Жоқ
550
1315,72
3,175,2
7,45
3,8
3,8
-
8,13
1,7
1,7
-
pH

Соңғы он жылдарда өткен жылмен салыстырғанда жалпы карбонатты
кермектіліктің жоғарылауы байқалмайды. Шу өзенінің суы барлық
қарастырылатын аймақтарда бірқалыпты кермекті суға жатады.
Ерітілген оттегі және БПК5, судың тану деңгейі бойынша су
объектілерін топтаған кезде ерітілген оттегі мен су объектілерінің қанығуын
белгілі бір уақытқа, мысалы, 5 тәулікке (БПК5) органикалық заттардың
тотығуы үшін оттегінің биохимиялық пайдалануының шығыны кеміді.

1.8 - кесте. Шу өзенінің арнасы бойынша 2008 жылғы суының орта жылдық
химиялық құрамы

1.9 - кесте. Шу өзен суының түстілігі, қышқылдануы, органикалық және
биоген-дік элементтердің мөлшері, мгл

Шу өзен алабының суында ерітілген оттегінің құрамы 5,53-тен 12,19
мгл дейін өзгереді . Шу өзенінің суы ерітілген оттегінің құрамы бойынша ең
үлкен құрамы кездеседі, ол 0,017-ден 0,211 мгл арасында. Элемент аты
Өлшем бірлігі
Жақтаулар
Элемент аты
Өлшем бірлігі
Маймақ т.ж.ст.
Қалқыма заттар
мгл
11,0
БПК-5
мгл
2,455
Аммоний азоты
мгл
0,441
Нитрит азоты
мгл
0,010
Нитрат азоты
мгл
2,810
Фосфаттар
мгл
0,017
СПАВ
мгл
0,028
Мыс
мгл
1,60
Цинк
мгл
3,07
Фенолдар
мгл
0,001
Мұнай өнімдер
мгл
0,047
Мерзім
Тұздылық,
мгл
Түсті-
лігі,
град
Қышқылдылығы,
мгл
NO3,
мгл
NO2,
мгл
Фосфат-
тар,
мгл
Жалпы
темір,
мгл
Мерзім
Тұздылық,
мгл
Түсті-
лігі,
град

NO3,
мгл
NO2,
мгл
Фосфат-
тар,
мгл
Жалпы
темір,
мгл
Тасқын
318,9
5
-
1,6
0,5
0,3
0,02
0,24
Тасқын
өткеннен
Кейін
299
30
-
5,5
0,75
0,21
-
-
Су аз
кезде
(межень)
409,7
5
-
5,6
-
-
0,025
0,8
NO3 , мгл
-
3,0
-
Ca, мгл
61
2,1
68,9
Mg, мгл
4,1
11,5
16,8
Na+К, мгл
2,8
15,5
5,0

1.5 Гидрологиялық сипаттама

1.5.1 Шу-Талас өзендерінің гидрографиясы

Талас өзені солтүстік Қырғызстанның ең ірі өзендерінің бірі болып
табылады. Талас өзенінің басы Алатау және Қырғыз жотасы баурайларынан,
биік таулардың қары мен мұздарынан басталды, Каракөл және Учкыла
өзендерінің қосылғанынан пайды болады.
Талас өзені Каракөл және Учкыла өзендерінің қосылғанынан Киров
селосына дейін кең таулы аңғар бойынша (1,5км) ағып жатыр, өзінің
бойында тармақтарын қосып алады. Олардың ішінде ең ірілері келесілер:
Колба, Бешташ, Урмарал, Карабура, Кенкол және Кельд. Бұл өзендердің бәрі
т.с.с Қарасу өзендерінің сулары жерді суландыруға бөлінеді және Талас
өзеніне дейін сулары жетпей қалуы да мүмкін. Урмарал өзені ғана 40% дейін
суын таудын шыға берісте тастайды. Таулы шұнқырдан шыққан кезде,
Тараз қаласы ауданында , Талас өзені тұтасымен жерді суландыруға бөлінеді,
ал қалған сулар буланып және Тараз қаласының солтүстігіндегі жазық
жерлеріне сіңіп кетеді. Үлкен Талас каналының су алғыш торабы Урмарал
өзенінің құйылысынан 7км жоғары, Орловка селосының маңында жатыр.
Өзеннің суы бассейннің таулы зонасында маусымдық, биік тау
қырларынан, мұздардан, еріген сулардан пайда болады. Талас өзенінің суы
жерді суландыруға жақсы. Ол мұз, қар және еріген сулармен қоректеніп,
өзінің режимін сақтап тұрады. Жазда биік таулардан қар мен мұз еріген
кезде, өзен суының шығыны 50-100м3сек болса, ал қыс және көктем кезінде
жер асты сулармен қоректенгендіктен, шығыны аз болады. Ең аз су шығыны
10м3сек наурыз-сәуір айларында байқалады, ал ең көп су шығыны 144м3сек
(13VI-66ж).Өзеннің гидрографы көптеген жергілікті шыңдармен
сипатталады.
Шу өзенінің су режимі Шу қаласының гидрометриялық бекетінің
көрсеткіштерімен сипатталады (кесте 1.10).

1.10 - кесте. Шу өзені бассейннің жылдық ағымы Есеп ствары
Орташа
Көпжылдық параметр.
Есепті су ағым
Көлемі кмкуб
Есеп ствары
Qмкуб
W
С
С
50%
75%
95%
1. Шу өзені
Тасөткел ауылы.
117
3,69
0,15
0
3,69
3,28
2,75
2. Шу өзені
Амангелді ауылы.
128
4,04
0,17
0
4,04
3,57
2,91
З. Шу өзені-
Фурманов ауылы.
134
4,23
0,18
0
4,28
3,69
2,98
4. Ырғанты өзені-
Шоқпар ауылы
1.48
0,047
0,50
0,90
0,043
0,029
0,015
5. Құрағаты өзені-
Аспара т.жол.стан.
5,07
0,16
0,77
2,30
0,12
0,078
0,047

1.2-сурет. Талас су шаруашылық теңдестік бөлімшелері мен Талас өзені алабының
гидрографиялық торы.

1.3-сурет - Шу өзені алабының гидрографикалық торы

Теріс және Күркіреу-Су өзендерінің гидрографиялық әр-түрлілігін
ескеріп, Шу өзенінің аралас қамтылатын типті өзенге жатқызылады.
Негізінен Шу өзенінің ағыны су жинау алаңындағы қарлардың еру
есебінен құралады, мезгіл аралық ағын - грунтты қамтылу есебінен,
жаңбырмен қамтылудың маңызы екінші дәрежеде және қысқа мерзімде (1 -2
күн) тым көп түсу түрінде байқалады.
Су тасқыны мерзімі ақпан айынан басталады, наурыз және сәуір
айларында ең үлкен мәнге жетіп, сәуір айының соңында басылады. Тасқын
көпке ұзамайды, бірақ буырқанған қатты болады. Ең үлкен деген шығынның
анықталғаны 1350м3с, ол 1959ж сәуір айында байқалған. Бұдан басқа тағы су
тасқынының көп болған кезеңдері: 1936 жылы Qмах= 432 м3с; 1938 жылы
Qмах= 326 м3с; 1954 жылы Qмах= 402 м3с; 1960 жылы Qмах= 435 м3с; 1968
жылы Qмах= 476 м3с; 1990 жылы Qмах= 113 м3с.
Күркіресу өзені аймағында түзілетін Шу өзенінің жазғы тасқындар
мөлшері жағынан шамалы және өзеннің гидрографына әсері жоқ.
Өзендегі судың жылдамдығы шамамен 1,0-1,2 мс, мұзды қабаттың
қалыптасуына кедергі етеді. Маймақ бекетіндегі аймақта қалқыма және
шеттік мұздың Улькум-Бурыл-Тауларының аймағындағы мұздың қатты
болуы қарашаның бірінші онкүндігінен бастап наурыздың ортасына дейінгі
мерзімде байқалады. Әдетте, қатты мұздар пайда болғанда басталады.
Мұз жүрудің ұзақтығы 1-5 күннен 30 күнге дейін созылады. Өзен шетіне
мұз қату қарашаның үшінші онкүндігінен бастап ақпанға дейін байқалады.

1.5.2. Өзеннің гидрологиялық режимі.

Талас өзенінің су алғыш торабының тұсындағы ағысы. Орловка су
өлшегіш постының мәліметтерімен сипатталады (1961-1995жж). Осы мезгіл
ішінде орташа шығын 16.3м3сек (1965ж) 24.7м3сек дейін өзгерді. Ағыстың
максимумы маусым-шілде айларында, минимумы наурыз айында байқалады,
ал тас-топырақ сағындыларының ағысы жазғы мезгілге келеді. Өзеннің
шығыны су алғыш торабынан 1.0 км төмен орналасқан гидромет постының
бақылау материалдары бойынша анықталған. Гидропост өзен суының
шығынын, денгейін судын лайлылығын және мұздын пайда болуын бақылап
тұрады. Орловка селосында гидропост 1960ж құрылды. Максимал
шығындары есептеу үшін Орловка су өлшегіш костының бақылау
жұмыстары Кировка поселкасындағы Талас өзенінің мәліметтерімен
ұзартылған, ол орловка селосынан 33 км төмен жатыр. Орташа максимал
шыгын ұзартылған қатар бойынша Орловка селосы тұсында 86,5 м3 с, ал 1-
10% қамтамасыздық максимал шығын. 188 м3 с және 130 м3 с тең. Орловка
селосы тұсындағы орта айлық, орта жылдық, мксимал және минимал
шығындар 17-кестеде көрсетілген.

1.11-кесте. Орловка селосы тұсындағы Талас өзенінің су шығыны.
3
Судың орташа шығыны, м с

Cу шығыны,
3
м с

I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Жыл

max
min
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
1960

22.0
23.8
29.8
20.7

42.2

1961
17,8
16,7
16,2
11,1
23,2
19,7
23,2
25,2
29,4
20.3
20.5
18.0
19.3
4.81
152

8.20
1962
16,1
16,4
10,1
8,92
16,4
11,9
36,6
24,6
17,7
20.1
19.9
17.9
22.2
5.54
175
141
7.28
1963
16,2
15,9
12,7
10,9
27,5
70,2
39,8
25,6
19,0
18.3
20.8
19.1
24.7
6.16
194
125
9.40
1964
16,4
14,1
13,8
9,12
16,3
43,4
61,7
31,8
18,3
19.9
20.9
16.6
23.5
5.86
185
92.3
7.70
1965
15,1
14,7
14,0
6,58
17,8
18,1
23,9
20,6
16,2
14.9
20.5
17.0
16.6
4.14
130
65.7
4.19
1966
16,1
14,7
17,3
20,6
29,6
78,0
41,3
27,7
17,7
19.2
21.9
4.07
26.9
6.71
211
144
10.9
1967
16,2
15,5
15,4
16,0
25,1
47,4
38,8
23,4
18,4
21.4
23.5
18.8
23.4
5.83
182
83.0
4.64
1968
19,4
18,0
9,84
10,7
36,1
50,5
46,2
25,0
16,5
15.2
22.3
22.1
24.3
6.06
191
82.1
2.66
1969
18,7
19,0
28,5
19,7
43,9
64,9
53,8
27,
19,2
23.2
26.7
21.7
30.8
7.68
242
110
13.6
1970
20,5
22,3
21,6
12,8
33,7
47,8
37,2
29,2
19,9
17.6
24.3
24.4
25.9
6.46
203
92.0
3.8
1971
19,6
18,4
19,2
6,99
17,9
32,9
27,1
18,8
14,0
11.9
14.0
23.6
17.6
4.44
140
56
1.2
1972
18,0
16,8
15,7
4,52
13,1
41,1
35,5
30,3
14,7
8.3
19.4
9.73
19.7
4.91
155
198
2.0
1973
18,7
19,2
18,1
9,46
24,8
41,2
26,1
18,3
12,0
9.4
11.8
19.5
18.8
4.69
148
73.8
2.04
1974
16,7
17,7
14.8
4.83
11,9
19,8
20,7
18,8
15,5
10,1
14,1
18,1
15,3
3,82
120
40,8
2,0
1975
18,8
17,4
12.9
5.52
7,30
17,8
21,3
15,5
9,73
6,27
20,3
19,9
14,8
3,69
116
45,6
0,6
1976
18,5
17,0
13.6
1.78
5,54
8,92
19,4
13,0
11,6
11,3
23,3
18,9
13,6

30,4
1,02
1977
17,2
17,1
15.9
1.71
6,05
30,3
12,2
10,2
9,52
13,7
24,2
23,1
15,1
1

48,4
1,10
1978
20,3
18,9
17.8
2.97
6,24
42,8
30,1
4,62
2,36
9,25
25,8
25,7
17,2
4,29
135
86,7
0,92
1979
20,7
20,8
18.4
10.4
4,82
45,1
32,2
13,5
2,53
15,9
26,9
26,9
19,8
4,94
156
82,9
1,16
1980
22,2
21,3
18.2
1.59
4,72
9,05
7,09
3,78
9,57
16,2
26,9
24,6
14,0
3,49
110
66,0
0,65
1981
16,4
14,1
13,8
9,12
16,3
43,4
61,7
31,8
18,3
19.9
20.9
16.6
23.5
5.86
185
92.3
7.70
ағынны
ң орта
жылд.
модулі
лс км2
ағынны
ң
жылды
қ
қабаты
мм
жыл
1982
15,1
14,7
14,0
6,58
17,8
18,1
23,9
20,6
16,2
14.9
20.5
17.0
16.6
4.14
130
65.7
4.19
1983
16,1
14,7
17,3
20,6
29,6
78,0
41,3
27,7
17,7
19.2
21.9
4.07
26.9
6.71
211
144
10.9
1984
16,2
15,5
15,4
16,0
25,1
47,4
38,8
23,4
18,4
21.4
23.5
18.8
23.4
5.83
182
83.0
4.64
1985
19,4
18,0
9,84
10,7
36,1
50,5
46,2
25,0
16,5
15.2
22.3
22.1
24.3
6.06
191
82.1
2.66
1986
18,7
19,0
28,5
19,7
43,9
64,9
53,8
27,
19,2
23.2
26.7
21.7
30.8
7.68
242
110
13.6
1987
20,5
22,3
21,6
12,8
33,7
47,8
37,2
29,2
19,9
17.6
24.3
24.4
25.9
6.46
203
92.0
3.8
1988
19,6
18,4
19,2
6,99
17,9
32,9
27,1
18,8
14,0
11.9
14.0
23.6
17.6
4.44
140
56
1.2
1989
18,0
16,8
15,7
4,52
13,1
41,1
35,5
30,3
14,7
8.3
19.4
9.73
19.7
4.91
155
198
2.0
1990
18,7
19,2
18,1
9,46
24,8
41,2
26,1
18,3
12,0
9.4
11.8
19.5
18.8
4.69
148
73.8
2.04
1991
18,0
16,8
15,7
4,52
13,1
41,1
35,5
30,3
14,7
8.3
19.4
9.73
19.7
4.91
155
198
2.0
1992
18,7
19,2
18,1
9,46
24,8
41,2
26,1
18,3
12,0
9.4
11.8
19.5
18.8
4.69
148
73.8
2.04
1993
16,7
17,7
14.8
4.83
11,9
19,8
20,7
18,8
15,5
10,1
14,1
18,1
15,3
3,82
120
40,8
2,0
1994
18,8
17,4
12.9
5.52
7,30
17,8
21,3
15,5
9,73
6,27
20,3
19,9
14,8
3,69
116
45,6
0,6
1995
18,5
17,0
13.6
1.78
5,54
8,92
19,4
13,0
11,6
11,3
23,3
18,9
13,6

30,4
1,02

2. Есеп бөлімі

2.1. Гидрометриялық бақылау мәліметтері бойынша жылдық ағысты
анықтау.
Өзеннің ағысы көп жыл және жыл ішіндеде едәуір өзгереді. Су
шаруашылығына өзенді қолдану үшін, оның қолдануға қажетті қандай
мөлшерде ағыс көлемімен қамтылғаны және шектік мәні анықталады. Талас
өзенінің Орловка тұсындағы орта жылдық су шығының бақылау қатары
жеткіліксіз болғандықтан, ол корреляция әдісі бойынша үлгі - өзен арқылы
ұзартылады. Үлгі өзен ретінде Киров (Орловкадан 33км толки) поселкісіндегі
Талас өзені алынды. Екі бұлты бірдей жүргізілген бақылау жэұмыстары 14
жыл. Киров тұсындағы Талас өзенінің орташа жылдық су шығыны
Гидрологический ежегодник том - 14 алынды.
Құбылмалық, корреляция коэффициенттерін анықтау кесте түрінде
жүргізіледі. Киров және Орловка тұсындағы Талас өзенінің орташа жылдық су

шығыны келесі формуламен анықталады.
X орт x ;
n
Yорт y ;
n
мұнда, n=14 - бірдей бақылау қабырындағы жылдар саны.
Ағыстың құбылмалық коэффициенті анықталады.

(2.1)

(2.2)

Сi
n

i 1

i 1) 2
n 1

;

(2.3)

мұнда, ki - ағу модулінің коэффициенті.

K i
Qi
Qорт

X i
X орт

;

(2.4)

Корреляция коэффициенті келесі формуламен анықталады.

x
(n 1)C xn * C yn

Xорт=
442, 4
14
3

Уорт =

309
14

= 22 м3см ; (k
(k 1)(k y 1)
rxy
;
31,6 м см ;

2.1-кесте. Киров және Орловка тұсындағы Талас өзенінің орта жылдық су
шығындарының арасындағы коррелятивтің байланысың анықтау

С

С

хи

уи

0, 4778
(14 1)

0,5266
(14 1)

=0,19

=0,20

Rху=
0,4831
13 0,19 0,20

=0,97

3 Бойынша Rху=0,97 тең болғандықтан, Киров және Орловка
тұйарындағы Талас өзенінің орта жылдық су шығындары арасында
функциональды байланыс бар.
Енді, регрессия коэффициенті анықталады. Жылдар
Орта жылдық су
3
Шығыны, м сек
Модульдік
коэффициент
Кх -1
Ку-1
(Кх -
2
1)
2
(Ку-1)
(Кх -1)
(Ку-1)
Жылдар
Киров
х
Орловк
а у
Кх
Ку
Кх -1
Ку-1
(Кх -
2
1)
2
(Ку-1)
(Кх -1)
(Ку-1)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1961
26,6
19,3
0,84
0,88
-0,16
-0,12
0,0256
0,0144
0,0102
1962
30,3
22,2
0,96
1,01
-0,04
0,01
0,0016
0,0001
0,0004
1963
32,2
24,7
1,02
1,12
0,02
0,12
0,0004
0,0004
0,0024
1964
33,0
23,5
1,04
1,06
0,04
0,06
0,0016
0,0036
0,0024
1965
24,9
16,6
0,79
0,75
-0,21
-0,25
0,0441
0,0625
0,0525
1966
40,0
26,9
1,27
1,22
0,27
0,22
0,0729
0,0484
0,0594
1967
33,4
23,4
1,06
1,06
0,06
0,06
0,0036
0,0036
0,0036
1968
36,6
30,8
1,16
1,1
0,16
0,1
0,0256
0,01
0,016
1969
44,0
25,9
1,39
1,4
0,39
0,4
0,1521
0,16
0,156
1970
35,8
17,6
1,13
1,17
0,13
0,17
0,0169
0,0289
0,0221
1971
27,4
19,7
0,87
0,8
-0,13
-0,2
0,0169
0,04
0,026
1972
28,2
24,3
0,89
0,89
-0,11
-0,11
0,0121
0,0121
0,0121
1973
27,7
18,8
0,88
0,85
-0,12
-0,15
0,0144
0,0225
0,018
1974
22,3
15,3
0,70
0,69
-0,3
-0,31
0,00
0,0961
0,093
1975
40,0
26,9
1,27
1,22
0,27
0,22
0,0729
0,0484
0,0594
1976
33,4
23,4
1,06
1,06
0,06
0,06
0,0036
0,0036
0,0036
1977
36,6
30,8
1,16
1,1
0,16
0,1
0,0256
0,01
0,016
1978
44,0
25,9
1,39
1,4
0,39
0,4
0,1521
0,16
0,156
1979
35,8
17,6
1,13
1,17
0,13
0,17
0,0169
0,0289
0,0221
1980
27,4
19,7
0,87
0,8
-0,13
-0,2
0,0169
0,04
0,026
∑
442,4
309
14
14
0
0
0,4778
0,5266
0,4831

УортС

уи

Rух=
Хорт С

хи

;
(2.5)

ХортС

хи

Rху=
УортС

уи
;
(2.6)

Rух=0,97 22, 2 0, 2 =0,71
31,6 0,19

Rху=0,97 31,6 0,19 =1,32;
22 0,2

Х Бойынша У регрессиясын түзуінің формуласы:

У-Уорт= Rух(Х-Хорт)
У Бойынша Х регрессиясын түзуінің формуласы:
Х-Хорт= Rух(У-Уорт)
(2.7)

(2.8)

Осы регрессия тендеулері бойынша регрессия ух және ху сызықтары графикте
тұрғызылады.(22-сурет). Регрессия сызықтары Х=Хорт және У=Уорт
нүктелерінде қиылысады себебі Rху=0,92 (2.10) формуласын мәндерін қыйып
жатыр, У=0,71х-0,4 Орловка түсындағы орта жылдық су шығындары
үзартылады.
Есептеу кесте түрінде жүргізіледі.

2.2 - кесте . Орловка түсындағы Талас өзенінің орта жылдық су шығынының
бақылау қатарын ұзарту. №
жылдар
Киров
х
Орловка
У
1
1925
34,5
24,1
2
1926
33,1
23,1
3
1927
24,4
16,9
4
1928
40,1
28,0
5
1929
32,7
22,8
6
1930
29,4
20,4
7
1931
35,1
24,5
8
1932
29,5
20,5
9
1933
32,1
22,3
10
1934
43,7
30,6
11
1935
35,1
24,5
12
1936
32,1
22,3
13
1937
29,7
20,6
14
1938
23,3
15,1
15
1939
25,7
17,8
16
1940
26,5
18,4

Эмперииалық шығындар қамтамасыздағы анықталады.
м 0,3
н 0,4

(2.9)

Есептеу кесте түрінде жүргізіледі .(24- кесте) 85% қамтамасыздалған су
шығыны бойынша Талас өзенінің гидрографы тұрғызылады, яғни 1972 және
1973 жылдардағы орта айлық су шығындары бойынша гидрографы
тұрғызылады. ( 23 - сурет) Осы суретте тұтыну графигі тұрғызылады. Нақты 17
1941
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.