Дағдарыс жағдайында шешім қабылдауды қолдау жүйелерінің ақпараттық жүйесін құру

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 73 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті

Ақпараттық жүйелер кафедрасы

«Қорғауға жіберілді»

Кафедра меңгерушісінің м. а. Тукеев У. А.

« » 2016 жыл

Дағдарыс жағдайында шешім қабылдауды қолдау жүйелерінің ақпараттық жүйесін құру тақырыбында

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

5B070300 - «Ақпараттық жүйелер»

Орындаған

(қолы)

Султанова Д. Е.

Орындаған: Ғылыми жетекші, доцент

(қолы):

(қолы)

Султанова Д. Е.: Сапакова С. З.

Орындаған: Норма бақылаушы

(қолы):

(қолы)

Султанова Д. Е.: Самбетбаева А. Қ.

Алматы 2016

Түйіндеме

Дипломдық жұмыс 45 беттен, 27 сурет пен 11 кестеден, кіріспеден, негізгі үш бөлімнен, қорытындыдан, қосымшадан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Кілттік сөздер: AJAX, ASP . NET MVC 4, CSS, ENTITY FRAMEWORK, HTML, JAVASCRIPT, SQL, ДАҒДАРЫС, ДЕРЕКТЕР ҚОРЫ, САЙТ, ТАҢДАУ СТРАТЕГИЯЛАРЫ, ШЕШІМ ҚАБЫЛДАУ КРИТЕРИЙЛЕРІ, ШЕШІМ ҚАБЫЛДАУШЫ ТҰЛҒА, ШҚҚЖ.

Жұмыстың мақсаты: дағдарыс жағдайында жылжымайтын мүлік таңдауда шешім қабылдауды қолдау жүйелерінің (ШҚҚЖ) ақпараттық жүйесін құру.

Зерттеу әдістері: дипломдық жұмысты жүзеге асыру мақсатында ASP . NET MVC 4 және web-технологиялар қолданылды.

Кіріспеде мәселенің өзектілігі талқыланып, дипломдық жобаның негізгі талаптары қарастырылған.

Бірінші тарауда шешім қабылдау теориясының негізгі түсініктері келтірілген. ШҚҚЖ құрылымы мен оның сараптау жүйелерінен айырмашылығы қарастырылып, артықшылықтары мен классификациялары келтірілген, сонымен қатар заманауи біріктірілген интеллектуалды жүйелер саралауы жүргізілген.

Екінші тарау ақпараттық жүйені жобалау мен оны жүзеге асыру кезеңдерін сипаттауға арналған.

Үшінші тарауда ШҚҚЖ құруға арналып таңдалған программалық жабдықтар мен программалық өнімнің жұмысы сипатталған.

Қорытынды дипломдық жұмыс нәтижесінде алынған негізгі түйіндерден тұрады.

Қолдану аясы: дипломдық жұмыс қорытындысын қарапайым қолданушылар мен міндеттері жылжымайтын мүлік таңдаумен тікелей байланысты болатын қызметкерлерге тұрғын үй таңдауда шешім қабылдауды қолдау мақсатында Ғаламтор желісіне орналастыруға болады.

Реферат

Дипломная работа содержит 45 страниц, включая 27 рисунка и 11 таблиц, введение, три основных раздела, заключение, приложение, а также список литературных источников.

Ключевые словa: AJAX, ASP. NET MVC 4, CSS, ENTITY FRAMEWORK, HTML, JAVASCRIPT, SQL, БАЗА ДАННЫХ, КРИЗИС, КРИТЕРИИ ПРИНЯТИЯ РЕШЕНИЙ, ЛПР, САЙТ, СППР, СТРАТЕГИИ ВЫБОРА, ЭС.

Цель рaботы: разработка информационной системы поддержки принятия решений (СППР) в выборе недвижимости в кризисной ситуаций.

Методы исследования: для реализации дипломной работы были использованы ASP . NET MVC 4 и web-технологии.

Во введении отражена актуальность задачи и описаны главные требования к дипломному проекту.

В первом разделе описаны основные понятия теории принятия решений. Рассмотрены структуры СППР и его отличия от экспертных систем, приведены его преимущества и классификации, а также проведен обзор современных интегрированных интеллектуальных систем.

Второй раздел посвящен описанию этапов процесса проектирования и реализации информационной системы.

В третьем разделе описаны выбранные програмные средства для разработки СППР и работа програмного продукта.

Заключение включает основные выводы по дипломному проекту.

Область применения: результаты дипломной работы можно разместить в сетях Интернет для поддержки принятия решений в выборе жилья как для обычных пользователей, так и для сотрудников, чьи деятельности напрямую связаны с выбором недвижимости.

Abstract

Final thesis consists of 45 pages, including 27 images and 11 tables, introduction, three main chapters, conclusion, appendix and list of used literature.

Key words: AJAX, ASP. NET MVC 4, CRISIS, CRITERIAS OF DECISION-MAKING, CSS, DATABASE, DSS, ENTITY FRAMEWORK, ES, HTML, JAVASCRIPT, SITE, SQL, STRATEGIES OF CHOICE.

Aim of work: tо develope an information system to support decision-making when selecting property in crisis situations.

Research methods: ASP . NET MVC 4 and web-based technologies were used to realisе this work.

The introduction reflects the urgency of the problem and describes the basic requirements for the diploma project.

The first chapter describes the basic concepts of the theory of decision-making.

It deals with the structure of the DSS and its differences from expert systems, given its benefits and сlаssifications, as well as a review of modern integrated intelligent systems.

The second chapter describes the steps of the development and realization an information system.

The third chapter describes the selected software tools for the development and operations of the DSS software product.

Conclusion contains the main conclusions of the diploma project.

Application area: the results of this graduate work can be placed in the Internet networks to support decision-making in the choice of housing for ordinary users, and employees whose activities are connected with the choice of real estate.

Мазмұны

Кіріспе6

1 Шешім қабылдауды қолдау жүйесі (ШҚҚЖ) 8

1. 1 Шешім қабылдау теориясының негізгі түсініктері8

1. 2 Шешім қабылдауды қолдау жүйесінің құрылымы9

1. 3 Сараптау жүйесі (СЖ) мен шешім қабылдауды қолдау жүйесінің (ШҚҚЖ) арасындағы айырмашылықтар11

1. 4 ШҚҚЖ артықшылықтары14

1. 5 ШҚҚЖ классификациясы15

1. 6 Заманауи біріктірілген интеллектуалды жүйелер16

2 Шешім қабылдауды қолдау жүйесін жүзеге асыру20

2. 1 Шешім қабылдау ортасының сипаттамасы20

2. 2 Шешім қабылдау кезеңдері және олардың сипаттамалары20

2. 2. 1 ШҚҚЖ ақпараттық жүйесін құрудың I кезеңі: мәселені анықтау22

2. 2. 2 ШҚҚЖ ақпараттық жүйесін құрудың IІ кезеңі: шешім қабылдау критерийлерін қалыптастыру22

2. 2. 3 ШҚҚЖ ақпараттық жүйесін құрудың IІІ кезеңі: мүмкін болатын шешімдер нұсқасын жинақтау31

3 ШҚҚЖ ақпараттық жүйесін құрудың IV кезеңі: шешім қабылдауды қолдау жүйелерінің ақпараттық жүйесін құру33

3. 1 ШҚҚЖ ақпараттық жүйесін құруда қолданылған программалық жабдықтар34

3. 2 Жылжымайтын мүлік таңдауда ШҚҚЖ ақпараттық жүйесі программалық өнімін құру жұмысының сипаттамасы35

Қорытынды44

Пайдаланылған әдебиеттер45

А қосымшасы46

Ә қосымшасы47

Б қосымшасы54

В қосымшасы60

Г қосымшасы67

Ғ қосымшасы69

Д қосымшасы73

Е қосымшасы78

Ё қосымшасы80

Кіріспе

Ақпараттық жүйелер техникалық көзқарас тұрғысында ұйымдастыруды басқару және шешім қабылдауды қолдау мақсатында ақпаратты жинайтын, өңдейтін, сақтайтын және үлестіретін өзара байланысқан компоненттер жиынтығы ретінде анықталған.

Іскерлік көзқарас тұрғысында ақпараттық жүйелер қоршаған ортаға жауап ретінде ақпараттық технологияларға негізделген ұйымдастырушылық және басқару шешімдері болып табылады.

Шешім қабылдаушы тұлғаның (ШҚТ) міндеті күрделілік деңгейі әртүрлі мәселелерге байланысты күнделікті шешім қабылдау қажеттілігімен байланысты. Бұл жағдайда ақпараттық жүйелер, әсіресе автоматтандырылған ақпараттық жүйелер зор көмек көрсетеді.

Шешім қабылдауда ең негізгі мәселе қандай да бір мақсатқа жету үшін барлық мүмкін шешімдердің (альтернативалардың) ішінен ең тиімді нұсқаны таңдау немесе оларды осы мақсатқа жету жолында ықпал ету деңгейі бойынша саралау үшін таңдау стратегиялары жиынтығын жинақтау болып табылады.

Шешім қабылдаудың келесі мәселесі - альтернативаларды бағалау критерийлерін іздеу және көпкритерийлікті еңсеру.

Кейінгі негізгі мәселе - таңдау мәселесінің өзі және шешімді жүзеге асыру. Шешім қабылдау үрдісінің сатылары мен кезеңдерінде туындайтын мәселелерді шешудің көптеген тәсілдері бар. Сәйкес математикалық аппарат түріндегі бұл тәсілдердің барлығы арнайы ақпараттық жүйелерде - шешім қабылдауды қолдау жүйесінде (ШҚҚЖ) жүзеге асырылған [1] .

Шешім қабылдауды қолдау жүйесі көптеген елдерде бұрыннан қолданылып келеді, алайда біздің елімізде әзірге кең қолданыста емес.

Еліміздегі және жалпы жаһандағы дағдарыс жағдайы экономиканың барлық арналарына әсер етуде. Оның ішінде жылжымайтын мүлік нарығының белсенділігі нөлдік көрсеткішке жуықтады. Жалдама бойынша белсендік 80%-ға, ал сату-сатып алу 90%-ға төмендеді. Алайда, экономикалық дағдарысқа қарамастан, сарапшы мамандар мүмкіндік болған жағдайда, жылжымайтын мүлікті сатып алған жөн деген пікірді ұстанады. Сол себепті туындайтын келесі мәселе - жылжымайтын мүлікті таңдауға қатысты шешім қабылдауда қателеспеу. Бұл мәселе тек қарапайым тұрғындарда ғана емес, жұмысы тікелей жылжымайтын мүлік таңдаумен тығыз байланысты болатын қызметкерлер үшін де өте маңызды. Осыған орай шешім қабылдаушы тұлғалардың жұмысын жеңілдету мақсатында дағдарыс жағдайында шешім қабылдауды қолдау ақпараттық жүйесі жасалуы - әрі экономикалық әрі әлеуметтік өнім болар еді.

Ұсынылып отырған дипломдық жұмыста дағдарыс жағдайында жылжымайтын мүлік таңдауда шешім қабылдауды қолдау жүйелерінің ақпараттық жүйесін құрудың маңыздылығы, міндеті және функциялары келтірілген. Шешім қабылдауды қолдау жүйелерінің артықшылықтары, олардың даму тарихы және қазіргі уақыттағы өзектілігі, сонымен қатар шешім қабылдауды қолдау жүйелерінің сараптау жүйелерінен айырмашылықтары зерделенді. Шешім қабылдау үрдісіндегі қолданылатын математикалық модельдер, критерийлер мен таңдау стратегиялары қарастырылып, құрылған ақпараттық жүйеде қолданылды.

Дипломдық жұмыс барысында келесідей міндеттер қойылды:

Шешім қабылдауды қолдау жүйелерінің ақпараттық жүйесін құру жұмысының мәнін, негізгі ерекшеліктерін, артықшылықтарын және оның компоненттерін анықтау.
Заманауи біріктірілген интеллектуалды жүйелердің тағайындалымы, негізгі функциялары және жұмыс сипаттамаларымен танысу.
Шешім қабылдау теориясының негізгі түсініктерін қарастыру және шешім қабылауда қолданылатын дәстүрлі критерийлерді дипломдық жұмыс мәселесіне сай қолдану.
Шешім қабылдауды қолдау жүйелерінің ақпараттық жүйесін құруды жүзеге асыру құралдарын, функционалды мүмкіндіктерін зерделеу.

1 Шешім қабылдауды қолдау жүйесі (ШҚҚЖ) 1. 1 Шешім қабылдау теориясының негізгі түсініктері

Шешім - бұл белгілі бір мақсаттар үйлесімін, оларға бағытталған іс-әрекеттер мен қолда бар ресурстарды қолдану тәсілдерін таңдау.

Әлеуметтік-экономикалық жүйелер аясында шешім - бұл нақты мақсатқа жету жолында көптеген нұсқалардың ішінен бір альтернативаны таңдауы, тиімділігі, болжауы мен талдауының нәтижесі.

Шешімдер классификациясы 1. 1-суретте келтірілген:

1. 1-сурет. Шешімдер классификациясы

Тар мағынада шешім қабылдау - бұл таңдау нәтижесі, нұсқалар талдауының жасалған акті. Кең мағынада - бұл уақыт аралығында созылатын үрдіс [2] . Бұл шешім қабылдау кезеңін қоса алғанда, шешім дайындау бойынша барлық кезеңдер мен сатылардың жиынтығы.

Кез келген шешім қабылдау үрдісі мына элементерді қамтиды (1. 2-сурет) :

1. 2-сурет. Шешім қабылдау үрдісі элементтері

1. 2 Шешім қабылдауды қолдау жүйесінің құрылымы

ШҚҚЖ қолданылуы экономикалық мақсатқа негізделген және олар арқылы шешілетін мәселелердің күрделілігімен анықталады.

Сонымен, шешім қабылдауды қолдау жүйесі (DSS - Decision Support System) - шешім қабылдаушы тұлғаға шешім қабылдауда көмек көрсету мақсатында жасалған интерактивті компьютерлік жүйелер [3] .

Итерационды үрдіс нәтижесінде шешім қабылдау әрекеті жүзеге асады (1. 3-сурет) . Оның қатысушылары:

басқару объекті және есептеуіш бөлігінің рөлін атқаратын шешім қабылдауды қолдау жүйесі;
кіріс деректерін беретін және компьютердегі алынған есептеу нәтижелерін бағалайтын басқарушы адам.

Жаңа кіріс деректерін енгізу

Шешім

қабылдауды

қолдау жүйесі

Шешім таңдау

Есептеу нұсқасы

Шешім қабылдаушы тұлға

1. 3-сурет. Шешім қабылдауды қолдау ақпараттық технологиясының итерационды үрдісі

ШҚҚЖ негізгі құраушылары:

деректер қоры,
модельдер қоры және
программалық ішкі жүйе, ол деректер қорын басқару жүйесінен (ДҚБЖ), модельдер қорын басқару жүйесінен (МҚБЖ) және қолданушы мен компьютер арасындағы интерфейсті басқару жүйесінен тұрады.

Шешім қабылдауды қолдау ақпараттық жүйесінің құрылымы, негізгі технологиялық операциялар анықтайтын блоктар функциялары 1. 4-суретте қарастырылған [4] .

Модельдер

қоры

Деректер көздері:

операционды деңгейдің АЖ-і
құжаттар
сыртқы дерек көздері
ішкі дерек көздері

Деректер

қоры

Басқарудың программалық ішкі жүйесі

Шешім қабылдаушы тұлға

ДҚБЖ

МҚБЖ

ДҚБЖ: Интерфейсті басқару жүйесі

1. 4-сурет. Шешім қабылдауды қолдау ақпараттық технологиясының

негізгі құраушылары

Шешім қабылдауды қолдау ақпараттық жүйесінің бұл ерекшелігіне бірнеше өзіндік сипаттамаларын атап кетуге болады:

құрылымы нашар мәселелерді шешуге бағытталуы;
компьютерлік деректердің қолжетімділік пен өңдеудің дәстүрлі әдістерінің математикалық модельдер мен олардың негізінде есепті шешудің әдістерімен үйлесімділігі;
компьютерді кәсіби деңгейде меңгермеген қолданушыға қолайлылығы;
қолда бар техникалық және программалық жабдық ерекшеліктері мен қолданушы талаптарына бейімделу мүмкіндігін қамтамасыз ететіндей жоғары бейімделушілігі.

Шешім қабылдауды қолдау ақпараттық технологиясының негізгі ерекшелігі - адам мен компьютердің өзара әрекеттестігін ұйымдастырудың сапалы жаңа әдісі.

Шешім қабылдаушы тұлға қалаған уақытында итерационды үрдісті аяқтай алады. Бұл жағдайда ақпараттық жүйенің қолданушымен бірге шешім қабылдауға арналған жаңа ақпарат құру мүмкіндігі болады.

Шешім қабылдауды қолдау ақпараттық жүйесі басқарудың кез келген деңгейінде қолданыла алады. Сонымен қатар, басқарудың түрлі деңгейінде қабылданған шешім бір-бірімен байланысуы қажет. Сондықтан жүйенің де, технологияның да маңызды функциясы басқарудың түрлі деңгейінде де, бір деңгейінде де шешім қабылдаушы тұлғалардың байланысы болып табылады.

1. 3 Сараптау жүйесі (СЖ) мен шешім қабылдауды қолдау жүйесінің (ШҚҚЖ) арасындағы айырмашылықтар

Шешім қабылдауды қолдау жүйелері келесідей даму кезеңдерінен өтті:

Алғашқы жүйелер - транзакцияны өңдеу жүйелері (TSP) - бұл алдын ала берілген формада ақпаратты тіркеу, жинақтау, сақтау және беру секілді операцияларды орындауға арналған компьютерлік жүйелер. Көріп отырғанымыздай, осындай шешім қабылдайтын жүйелер аясында тек ақпараттық қамтамасыз етілу ғана орын алатын.
Басқарудың автоматтандырылған жүйесі (БАЖ, Батыста ол МIS -Management Information System) - басқарудағы шешім шығаруға қажетті ақпаратпен уақытылы қамтамасыз ету үшін деректерді бірнеше дерек көздерінен таңдап, біріктіруге арналған компьютерлік жүйе.

Бұл концепцияның негізгі мәні - ортақ есептеуіш ортада ақпаратты өңдеуді орталықтандыру, жұмысшылар санын қысқарту және үстеме шығындарды азайту мақсатында деректерді өңдеудің аппараттық және программалық құралдарын қолдану, деректер қоры, деректер қорын басқару жүйелері түсініктерінің пайда болуы. МIS блок-схемасы 1. 5-суретте келтірілген.

1. 5-сурет. МIS деректер өңдеу және ақпарат даярлау сұлбасы

Келесі кезең - DDS жүйелері. Бұл басқаруда шешімдер нұсқаларын жасау мен тексеруге арналған деректер қоры, менеджердің жеке тәжірибесінің бірігу нәтижесінде жүзеге асатын басқару объектісінің қалыптасқан ережелерін, модельдерін қолданатын диалогтік компьютерлік жүйе.
Ақпараттық жүйелер дамуының ең биік шыңы - сараптау жүйелері.

Сараптау жүйелері (СЖ) жасанды интеллект әдістерін қолдану және дамытудағы маңызды практикалық нәтиже және ЭЕМ қолданатын интеллектуалды (шығармашылық) сипаттағы мәселелерді шешу тәсілдерін зерттейтін ғылыми пәндер жиынтығы ретінде пайда болған [5] .

Сараптау жүйелері - қандай да бір пәндік аймақта шешім қабылдау барысында сарапшы қызметін атқаратын программалар жиынтығы. Сараптау жүйелері кеңес береді, талдау жүргізеді, диагноз қояды. Кәсіпорында СЖ қолдану жұмыс тиімділігіне және мамандар біліктілігін арттыруға ықпал етеді.

Төменде 1. 6-суретте сараптау жүйесі функцияларының негізгі ұстанымдары келтірілген.

1. 6-сурет. Сараптау жүйесі функцияларының негізгі ұстанымдары

Сараптау жүйелерінің ең басты артықшылығы - білімді жинақтау және оны ұзақ уақыт бойы сақтау қабілеті. Адамға қарағанда сараптау жүйелері кез келген ақпаратқа объективті көзқараста болады, бұл жүргізілетін сараптау жұмысының сапасын жақсартады.

Көп көлемді білімді өңдеуді талап ететін мәселені шешу барысында қателік жіберу мүмкіндігі өте төмен.

Сонымен қатар, сараптау жүйесін құру жұмысы шешім қабылдаушы тұлғадан мүлдем бас тартуға мүмкіндік бермейді. ШҚҚЖ өз жұмысын жақсы атқаратын болса да, кейбір салаларда адам құзіреті компьютердікінен айқын асып түседі.

Шешім қабылдау үрдісін автоматтандырушы ШҚҚЖ шешім қабылдаушы тұлғаның орнын баспайды, ол берілген мәселенін шешімін табу барысында өз көмегін ұсынады.

Сараптау жүйелері мен шешім қабылдауды қолдау жүйелерінің арасындағы негізгі айырмашылықтары 1-кестеде қарастырылған [6] .

1-кесте. Сараптау жүйесі мен шешім қабылдауды қолдау жүйесі арасындағы айырмашылық

Негізгі ерекшеліктер

Жүйе

ШҚҚЖ

СЖ

Негізгі ерекшеліктер:

Мақсат

Жүйе:

ШҚТ-ға шешім қабылдауда көмектесу

Сарапшылар қызметін баламалап, олардың

орнын басу

Негізгі ерекшеліктер:

Шешім қабылдаушы

Жүйе:

ШҚТ және/немесе жүйе

Жүйе

Негізгі ерекшеліктер:

Басты бағыттама

Жүйе:

Шешім қабылдау

Сараптама тарату, сараптама таралымын көбейту

Негізгі ерекшеліктер:

Қолдау объекті

Жүйе:

Тұлғалар, топтар, ұйымдар

Тұлғалар (басымдылығы бар) және топтар

Негізгі ерекшеліктер:

Ақпарат түрі

Жүйе:

Сандық

Символдық

Негізгі ерекшеліктер:

Мәселе туындаған аймақ сипаттамасы

Жүйе:

Кешенді, кең, күрделі

Тар

Негізгі ерекшеліктер:

ДҚ мазмұны

Жүйе:

Нақты

Нақты, процедуралық

Негізгі ерекшеліктер:

Логикалық пайымдаулар жасау

Жүйе:

Қабілеті жоқ

Қабілеті бар, шектелген

Негізгі ерекшеліктер:

Түсініктемелер алу мүмкіндігі

Жүйе:

Шектелген

Бар

1. 4 ШҚҚЖ артықшылықтары

Жасанды интеллектісі бар машиналар ешқашан да сарапшы мамандардың орындарын баса алмайды. Алайда, кейбір жағдайларда шешім қабылдауды қолдау жүйелерін пайдалану сарапшылар білімін қолданғаннан тиімді болып табылады.

Шешім қабылдауды қолдау жүйелерінің негізгі артықшылықтары:

Тұрақтылық.

Адамға ұмытшақтық тән. Сондықтан сарапшының кәсіби қызметіндегі кез келген үзіліс оның білімінің толықтығына әсер етуі мүмкін. Ал шешім қабылдауды қолдау жүйесі өзіне жүктелген білімді бастапқы қалпында жылдар бойы жадында сақтай алады.

Еңбек ресурсын көп қажет ететін мәселелерді шешу

Шешім қабылдауды қолдау жүйелері өз жадында көптеген фактілерді, ережелерді және мәселелердің шарттарын сақтайды. Бұл оған деректермен оперативті түрде тез жұмыс жасауға және қандай да бір шешімге тез тоқталуға мүмкіндік береді.

Таратудың қарапайымдылығы

Бір адамның екінші адамға білім беру үрдісі - ұзақ уақыт алатын, зор еңбекті талап ететін және көп жағдайда қымбатқа түсетін үрдіс. Оған қарағанда сарапшыны алмастыратын программа тарату әлдеқайда жеңіл болып табылады.

Нәтижелердің тұрақтылығы

Шешім қабылдауды қолдау жүйелері «тосқауылдарға» төзімді. Адам болса, шешуі тиіс мәселеге тікелей қатысы жоқ сыртқы факторлардың әсеріне оңай беріледі. Шешім қабылдаушы тұлға эмоционалды факторлардың әсерінен бірдей жағдайда түрлі шешім қабылдауы мүмкін.

Нақты емес пайымдауларды жүргізу қасиеті

Шешім қабылдауды қолдау жүйелері нақты емес деректерді қабылдап, олармен пайымдаулар жүргізу қасиетіне ие. Осындай жүйелерге толық емес ақпаратқа сүйенетін жоспарлау және болжау жүйелері жатады.

Құны

Аса білікті мамандардың көмегіне жүгіну көп жағдайда қымбатқа түседі. Ал, шешім қабылдауды қолдау жүйелері болса, бастапқы құруына қаржы талап еткенімен, қолданыста аса көп қаржы жұмсалмайды. Сонымен қатар, сараптау жүйесін құру жұмысы шешім қабылдаушы тұлғадан мүлдем бас тартуға мүмкіндік бермейді. Шешім қабылдауды қолдау жүйелері өз жұмысын жақсы атқаратын болса да, кейбір салаларда адам құзіреті компьютердікінен айқын асып түседі. Шешім қабылдау үрдісін автоматтандырушы шешім қабылдауды қолдау жүйелері шешім қабылдаушы тұлғаның орнын баспайды, ол берілген мәселенін шешімін табу барысында өз көмегін ұсынады.

1. 5 ШҚҚЖ классификациясы

Шешім қабылдауды қолдау жүйелерін классификациялау (1. 7-сурет) барысында келесілерді ескерген жөн:

- жүйенің шешім қабылдауда атқаратын рөлі;

- жүйе жұмысының негізгі тағайындалымы, бағытталуы;

- қолданушыларды қамтуы.

1. 7-сурет. ШҚҚЖ классификациясы

1. 6 Заманауи біріктірілген интеллектуалды жүйелер

Біріктірілген интеллектуалды жүйелер (БИЖ) - білімге негізген автоматтандырылған ақпараттық жүйе. БИЖ программалық, лингвистикалық және логикалық-математикалық құралдар жиынтығы. Оның негізгі міндеті - табиғи тілдегі дамыған диалог режимінде адамзат қызметін жүзеге асыруды қолдау және ақпарат іздеуге көмектесу.

Жаңа шешім қабылдауды қолдау жүйелерінің ақпараттық жүйелерін құрмас бұрын, алдымен заманауи БИЖ түрлерін қарастырып, олардың қызметін, мүмкіндіктерін зерделеп, олардан сапасы асатын өнім жасау үшін жаңа талаптар, міндеттер қою қажет. Сондықтан, төменде келтірілген заманауи БИЖ-нің ең дамыған бес түрін қарастырайық.

«Выбор» шешім қабылдауды қолдау жүйесі

Бұл ШҚҚЖ сарапшы мен шешім қабылдаушы тұлға берген ақпарат негізінде қарастырылып отырған баламалар басымдылықтарының сандық сипатын алуға және көптеген критерийлер бойынша өзара салыстыра отырып, олардың ішінен ең тиімдісін анықтауға мүмкіндік береді.

Программа жұмысы қажетті тізбекте анықталмағандық жағдайында шешім қабылдаудың құрмалас әдістерінің кезеңдерінен өтуде операторға көмектесуге арналған мастер түрінде ұйымдастырылған.

"Выбор" ШҚҚЖ-сі өндірістік кәсіпорындағы басқару және жоспарлау үрдісінде пайда болатын кең көлемді мәселелерді шешуге тағайындалған.

Жүйе келесідей мәселелерді шешуге мүмкіндік береді:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.