Табиғи газдың сығымдағыш станциясы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 68 бет
Таңдаулыға:

Андатпа

Берілген Дипломдық жобада орнатылған қуатты 6x40 МВт құрылған қазан-
утилизатормен газтурбиналы жылулық электр станциясының (ГЖЭС) есебі мен
экономикалық тиімділігі ұсынылады.
Жоба орналасуы Қарашығанақ өңдеу кешені (ҚӨК) территориясында және
оның құрылмдық бөлімшісімен болады.
ГЖЭС негізгі мақсаты құрылмалы қазан-утилизатормен ҚӨК электр және
жылулық (өндірістік) жүктемесін жабады.

Аннотация

В данном Дипломном проекте представлен расчет и экономическая
эффективность газотурбинной тепловой электрической станции (ГТЭС) со
встроенными котлами - утилизаторами, установленной мощностью 6x40 МВт.
Месторасположение проекта осуществляется на территории
Карачаганакского перерабатывающего комплекса (КПК), и является его
структурным подразделением.
Основной целью ГТЭС со встроенными котлами - утилизаторами является,
покрытие электрических и тепловых (промышленных) нагрузок КПК.

The summary

In the given Degree project the account and economic efficiency the gas turbine
of thermal electrical station (GTES) with the built - in boiler - recycling, established
capacity 6x40 MWt. is submitted.
The site of the project is carried out in territory Karachaganak of a processing
complex (КPC), and is its structural division.
The basic purpose GTES with the built - in boiler - recycling is, the covering of
electrical and thermal (industrial) loadings KPC.

Мазмұны

Кіріспе
1 ГЖЭС 6х40 жобасының орналасу аймағы мен климаттық жағдайы
Климаттық жағдайы
2 Отын және отынмен қамдау
2.1 Отын
2.2 Отынмен қамдау
2.2.1 Табиғи газдың сығымдағыштық станциясы
2.2.2 Газды дайындау пункті
2.2.3 Электрлік станцияның объекттерін дизельдік отынмен қамдау
2.2.4 Дизельдік отынды қабылдау-түсіру құрылғылары
2.2.5 Дизельдік отын қоймасы
2.2.6 Дизельдік отынды тұтынушыларға сорғылық беру
3 Электрлік станция ғимараты мен құрылымы
3.1 Шығыр залының негізгі және көмекші қондырғылары
3.1.1 ГШҚ-ның қабығы (акустикалық қаптама)
3.1.2 Ауа қоршауының жүйесі (жылытуы бар)
3.1.3 Майлау жүйесі
3.1.4 ГШҚ және майлаушы майды салқындату жүйесі
3.1.5 Электрлік жіберу құрылғысы
3.1.6 Отын жүйелері
3.1.7 Газ тәрізді отынды беру жүйесі
3.1.8 Сұйық отынды беру жүйесі
3.1.9 Шығар газдар жүйесі (шу сөндіргіші бар)
3.1.10 ГТҚ бөліктерін желдету жүйесі
3.1.11 Азайтқыш редуктор
3.1.12 ГТҚ шаю жүйесі
4. Турбина залының негізгі және көмекші жабдықтарын ықшамдау
4.1 Көмекші ғимараттар мен құрылғылар
4.1.1 Жылытулы қазандық
4.1.2 Апатты дизель-өндіргіш
5 Енгізілген пайдаға асырғыш қазаны бар газ турбиналы қондырғының
жылулық сұлбасының есебі
5.1 Бастапқы берілгендер
5.2 ГТД қысым артуының тиімді дәрежесін анықтау, ти
5.3 Турбинадағы газ жұмысының жөнделген есебі
6 Г - 400 ПЭ пайдаға асырғыш қазанның жылулық есебі
6.1 Буқыздырғыштың есебі
6.2 Буландырғыш есебі
6.3 Шойын сулық үнемдегіштің есебі
6.4 Болат сулық үнемдегіштің есебі
7 Экономикалық бөлім
8 Өміртіршілік қауіпсіздік бөлімі
Қорытынды

Кіріспе

Қарашығанақ кен орнындағы дамудың толық жоспарына ‒ Батыс
Еуропа және Қазақстанның ішкі нарығындағы газ және сұйық
көмірсуларды тасымалдау шарттарын қамтамасыз ететін, Карашағанақ
өңдеу кешенінің құрылысы кіреді.
Қарашығанақ кен орнының кейінгі даму мүмкіндігі, сонымен қатар,
электрмен қамдау кен орын объектілерінің сенімділігі қазіргі кездегі
электрмен қамдау және жылумен қамдау жүйелерінің дамуына тәуелді
болып келеді.
Батыс Қазақстан облысы электроэнергияның жетіспеушілігі
бойынша біріншілік энергоқорларға бай. Қуат жетіспеушілігі Ресеймен
қамдалады, және энерготүйіндерді өзіндік көздерден электрмен қамдау
бойынша сұрақтар қарастылуда.
Өңдеу кешені құрамында өзіндік қорларды құру қажеттігі,
энергожүйе желілерінен болған кен орнының біршама артқан
жүктемелерін жабындауды қамдау мүмкіндігімен шартталады.
Сол себепті, барлық тұтыну кен орындарын электрмен үзіліссіз
қамдау үшін Қарашығанақ кен орнының даму жобасымен өндірістің және
электроэнергияны тарату жүзінде жаңа жүйені құру қарастырылады.
Бұл жүйеге, сол кен орынды және жұмысымен байланысты басқа да
тұтынушылардың барлық жүктемелерін жабындау мүмкіндікті,
электроэнергияның жаңа көздері ‒ электростанция қосылады.
Электростанция құрылысы тікелей Қарашығанақ өңдеу кешенінің
(ҚӨК) аймағында, кешеннің негізгі технологиялық бөлігінен батысқа
қарай орналасқан жеріне қарастырылады.
Электроэнергияны өндіру үшін PG6561-B. типті, GE жасап
шығарған 39,62 МВт -ты, 5+1 схемасы бойынша, яғни алтыншысы
резервтегі 6 газшығырлық қондырғы қондырылады.
Оған қоса, газшықтағышты технологиялық тазалау үшін,
Қарашығанақ өңдеу кешеніне белгілі көрсеткіштегі өндірістік бу қажет.
Жылулық энергияны өндіру үшін жобаға сәйкес саны - 6 дана, 5+1схема
бойынша, яғни алтыншысы резервтегі, энергетикалық қазандар ‒ пайдаға
асырғыштар (ПА) қондырылады.
Батыс Қазақстан облысында электроэнергияның заманауи
жетіспеушілігі 0,65 млрд. кВт*сағ (сұраныстың 80% - ы) құрайды және
Ресей импорты есебінде жабындалады. Оралдық ЖЭО - нан 25 МВт және
173 МВт дефицитті жабындаумен қатар, 1998 жылы Орал энерготүйінінде
максималды электрлік жүктемесі 198 МВт - ты құрайды. Қазіргі заманғы
Оралдағы ЖЭО - ның электроэнергия өндірісі 0,15 млрд. кВт*сағ құрайды.
ҚӨК -тің қазіргі таңдағы және болашақтағы жүктемелері ҚӨК - тің

жобаланушы электростанциясынан орындалады. Электростанция
-

технологиялық кешеннің және жойылған пайдаланушылардың энергия
қамдауының негізгі көзі болып табылады.
Сонымен қатар, ол Ақсай қ. "УральскЭнерго" энергожүйесіне 20
МВт электроэнергияны экспорттайды.

Болашақтағы қарастырылушы ауданның жүктеме өзгерісінің
қозғалысы көп мөлшерде кен орнының меңгеру деңгейіне тәуелді. Келесі
мәліметтер бойынша, 1 кестеде электрлік қуаттың теңдігі
құрастырылған ҚӨК-тің жүктеме өсуі болжанады.

1 кесте - Электрлік қуаттың теңдігі

Бұл көрсеткіштерге кен орнының даму сатысына қатысты
құрылушы объекттердің құрылыс алаңындағы күтілген жүктемелері,
күтілген вахталық ауылдың жүтемелері және жоспарланушы (өнім бөлімі
жайлы келісім-шарт бойынша) Ақсай қ. қуат жіберу кіреді.

1 ГЖЭС 6x40 жобасының орналасу жері мен климаттық шарттары

1.1 Жобаның орналасу жері Атауы
2000 ж.
2002ж.
2010 г.
1
2
3
4
I. Мұқтаждық, МВт
1. УКПГ-1
2. УКПГ-2
3. УКПГ-3
4. КӨК алаңы
5. Қалашық құрылыс
6. Аксай қ. жіберу
Барлығы
0,5
3,0
5,0
-
3,8
-
12,3
0,5
13,0
6,0
50,0
6,2
20
95,7
1,0
20
7,0
120,0
1,5
20
169,5
II. Жабындау, МВт
КӨК электростанциясы
ГШҚ енгізу
-
95,7
(3 жұм.)
169,5
(5жұм.+1рез.)
Дефицит (-) Артық (+)
-12,3
-
-

6х40 МВт электростанциясы Қарашыганақ өңдеу кешен (ҚӨК)

құрылысының негізгі объект құрамына кіреді.
ҚӨК құрылысы, кен

орынның таулы солтүстік-батыс бөлігінде, Қазақстан Республикасы
Қарашығанақ кен орнында жасалады.
Құрылыс ауданы жақын елді мекендерімен, Ақсай және Орал
қалаларымен көліктік жолдары арқылы меңгерілген және байланысты.
Кен орнынан 15 км оңтүстікке қарай Уральск - Илек темір жол сызығы

өтеді,
жақын аралық темір жолдың жүк түсіруі ‒ Ақсай станциясы. Кен

орнын қатты жабындаулы Уральск - Оренбург көлік жолы қиып өтеді.
Кен орнының жақын маңында 9 елді мекен орналасқан.
Кен орын географиялық тұрғыда солтүстік-шығысқа қарай 51-
параллель солтүстік енінде және 50 меридиан шығыстық ұзақтықта,
Ақсай қаласынан 16 км қашықтықта, Орал қаласынан 150 км шығысқа
қарай, теңіз деңгейінен 80 - 130 м биіктікте орналасқан. Кен орнынан
солтүстік-шығысқа қарай 35 км-де Оренбург - Западная граница газ
жолы өтеді, ал 160 км батысқа қарай - Мангышлак - Куйбышев мұнай
жолы өтеді. Карашаганақ кен орнынан Оренбург газ өңдеу зауытына дейін
120 км-ге созылған газ жолдары мен шықөткізгіштері төселген.

1.2 Климаттық шарттары

Қарашығанақ кен орнының

климаттық сипаттамалары Ақсай

метеостанциясында жылдар бойы жасалған байқаулар бойынша
құрылған.
Ауаның айлар бойынша және бір жылға орташа, абсолютті
максималды және абсолютті минималды температуралары 1.1 кестеде
көрсетілген.

1.1 кесте - Айлар бойынша температурасы

Мин. -44

-39

-36

-26

-8

-3

+3

0

-6

-21 -35 -40

-44

Аязсыз кезеңнің ұзақтығы 147 күнді құрайды.
Ауаның салыстырмалы ылғалдығы жыл бойында кең аралықта

өзгереді: жазда - 47-53%
жетеді, қыста - 81-83%. 30%-дан кем

ылғалдылықты күндер саны орташа 84 күнді құрайды. Ауаның орташа
айлық салыстырмалы ылғалдығы 1.2 кестеде көрсетілген.

1.2 кесте - Ауаның орташа айлық салыстырмалы ылғалдығы,

I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Жыл
Орт.
-14,4
-
14,0
-7.6
+5,2
+
14,6
+20,0
+22,3
+20,4
+
13,4
+4,6
-3,8
-10,7
+4,2
Макс
+6
+4
+ 18
+31
+38
+39
+41
+40
+ 37
+27
+20
+6
+41
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Жыл

IV

81
80
83
70
56
52
53
53
60
73
81
82
69

1.3 кесте - Жауындардың айлық орташа және жылдық саны

Қар жамылғысының орташа биіктігі Ақсай МС мәліметтері
бойынша 27 см-ге тең, максималды - 46 см.
Желді ауа-райы жергілікті климаттың сипаттамалық ерекшелігі
болып табылады. Желдің орташа айлық жылдамдығы 3,6- дан 5,7 мсек

дейін ауысады. Қатты желдер
15 мсек аса жылдамдықпен, жуық

шамамен 41 күн жылына байқалады.

2 Отын және отын қамдау

2.1 Отын

Газшығырлық қондырғылар үшін негізгі отын ретінде өңдеулік
кешеннің тазаланған отындық газы қарастырылады; апаттық ретінде -
дизельдік отын.
Газшығырлық қондырғылар алдындағы отындық газдың қысымы
2,5 МПа құру керек, бірақ ҚӨК -тен отындық газ жоғары қысыммен
келеді, сол себепті, қысымды төмендету үшін, алты агрегатты газбен
қамдау үшін есептелген редуциялық блогы қолданылады.
Бастапқы сатыда, газшығырлық қондырғыларды газбен қамдау
Оренбургтік газ өңдеу кешенінің табиғи газы магистралды газ жолынан
қарастырылады. Газдың қажетті қысымда қамдалуы үшін шығыр
алдында құрамалы газсығымдағыштық қондырғылар құрылады.
ГШҚ-ға дизельдік отынды түсіру, сақтау және жіберу үшін
номиналды сыйымдылығы 1250 м3 (жұмыстық - 1050 м3) сақтаудың екі
резервуары құрамындағы отын шаруашылығы және сорғылықтар
құрылады.
Сұйық отынның бұл қоймасынан электростанцияның (жылыту
қазандықтар) көмекші жабдықтарын отынмен қамдау да (апаттықты
қосқанда) орындалады.
Отындық газдың жылдық шығыны алты газшығырлық
қондырғыны 6 х 9,62 МВт, бес жұмыстық және бір резервті агрегатты
енгізгенде 450,25 млн. м3жыл құрайды.
Дизельдік отын ГШҚ үшін апатты, жыл бойы жағылған мөлшері
газшығырлық қондырғы отынның жалпы шығынынан 5% - дан аспайды.
Бір қондырғыға дизельдік отынның жылу жану мүмкіндігі 42,84 МДжкг
(10224 ккалкг) бойынша сағаттық шығыны 9,83 тсағ құрайды. ГШҚ
алдындағы дизельдік отынның жұмыстық қысымы 0,28 - 0,38 МПа
құрайды. "Бритиш Газ Аджип" компаниясы және Қазақстан Энергетика
министрі мен табиғи қорлар мамандарымен қатыстырылған кен орнының I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
X!
XII
Жыл

VI
VII
VIII
IX

19
13
18
21
24
23
32
25
21
30
25
22
27,3

бағалау қорлары 1993 жылы газ бойынша 1303 млрд. м3 және сұйық
бойынша 1114 млн.т. (жалпы шарттар) құрады.

2.2 Отынмен қамдау

Электростанция объектін газбен қамдау екі сұлбамен
қарастырылады: пайдаланудың бастапқы кезеңі және тұрақты сұлбамен.
Электростанция объектін газбен қамдаудың бастапқы сатысында
табиғи газбен қарастырылады және өндірулігі бойынша есептеледі, тек екі
ГШҚ - ның және жылыту қазандықтарының жұмысы кезіндегі отынмен
қамдау үшін қарастырылады.
Табиғи газ электростанция алаңының оңтүстік жағынан жалпы
зауыттық эстакададан 8 дюйм қосөрелі құбырша арқылы 1,5 МПа
(дәлденеді) қысымды құбыр бойынша келеді. Құбырда алаңға кіру кезінде
дистанционды жетегі бар, электростанцияның басқару шитінен
басқарылатын сөндіруші құрылғы қарастырылады.
Ылғал табиғи газдың келуі мүмкін, сол себепті жіберуші газ жолында
сепаратор (кептіргіш) қарастырылады. Сепаратор ашық жерде, шатыр
астында қондырылады. Сепаратордан өткен сұйық ыдыста жиналады,
содан кейін, қозғалғыш құралдармен пайдаға асыру үшін КӨК - ке
тасымалданады.
КӨК-нін енгізуден кейін, электрстанция объектін қамдау, алты
ГШҚ - ны (біреуі - резервте) және жылытулық қазандықтарды 60 000
Нм3сағ отын газымен қамдау қарастырылады. Алаңға отындық газы
оңтүстік жақтан келеді. Отындық газ қысымы шамамен 3,8 МПа құрайды.
2.2.1 Табиғи газдың сығымдағыш станциясы
ГШҚ-да 2,5 МПа қысымды газ жағылады. Сол себепті, бастапқы
сатыда қажетті қысымды жасау үшін табиғи газдың сығымдағыш
станциясы керек. Сығымдағыш станция бөлек орналасқан ғимаратта
орнатылған, яғни, электростанцияның басқа да ғимараттарға және
құрылыстар мен КӨК - ге дейінгі ара - қашықтық Қазақстан Республикасы
Қалыптар талаптарына сәйкес. Қондырғыға әрқайсысы өндірулігі
шамамен 13 000 нм3сағ - ты, PG6561В түрдегі екі ГШҚ газын тұтынуға
сәйкес екі сығымдағыш қабылданған.
Сығымдағыш тық агрегат жинағына келесі қондырғылар мен
жүйелер кіреді:
- сығымдағыш құрамасы;
- жетектік электр қозғалтқыш;
- маймен қамдау құрамасы;
- желдеткіштік типті ауалық секциондық салқындатқыштары бар
сығылған газдың салқындату жүйесі.
Газды механикалық қоспалардан тазалағыш сүзгілер де бар. Екі
механикалық сүзгілер орналастырылады, бірі - жұмыстық, екіншісі -
резервті және үш қадамды ауыстырғыш құрылғы.
Сығымдағыштың майлау майын салқындату, желдеткіштік типті
ауалық секционды салқындатқышта, сығымдағыштың ғимаратында

орналастырылады.

Газдық салқындатқыштардан басқа,

жоспарда

бағаналар осі бойынша
19,5x10,0 м және биіктігі 10,0 м-ге жуық

сыртөлшемдегі ғимарат ішінде барлық сығымдағыш жабдықтар
орнықтырылады. Ғимарат екі кіру есіктерден тұрады, жөндеу алаңына
көліктік кіру ұйымдастырылған, қажетті технологиялық ойықтар,
жарықтандыру, желдету, газды анықтау және өрт сөндіру жүйелері бар.
Сығымдағыш агрегаттардың техникалық қызмет етуі стационарлы
электрлік көпірлік кранның көмегімен орындалады.
Сығымдағыш станцияда табиғи газдың басқарылуы
электростанцияның басқару щитінен және подстанция ғимараты бойында
орналасқан сығымдағышты басқару құраманың бөлмесінен орындалады.
Екінші сатыда, табиғи газ сығымдағыш станциясы жұмыстан
шығарылады, себебі, отындық газдың қысымы ГШҚ - да жағу үшін
қажетті қысымнан асып түседі.
2.2.2 Газды дайындау пункті
Сығымдағыш станциядан кейін газ тазалау құрамасына және
редуциялау және өлшеудің құрамасына бағытталады.
Тазалау құрамасы ашық жерде шатыр астында орналастырылады
және ортадан тепкіш типті екі сепараторлардан (скрубберлер) және
сыйымдылығы 2,0 м3шықты жинау багынан құралған.
Скрубберлерде сепарацияланған шық төменгі бөлігінде жиналады
және жинау багына төгіледі. Электрлік станцияны басқару щитіне,
сепаратордың өзінде және жинау багында, шықтың деңгей дабыл қағуы
шығарылған. Бактан шыққан шық көлік тасымалмен КӨК - не пайдаға
асыру үшін бағытталады.
Шықтың төгілуін автоматтандырудың болмау мақсаты, пайдалану
қызметкері төгілген шықтың мөлшерін қадағалай отырып, келген газдың
сапасын бақылап отыруында..
Қысқы жағдайда, жұмыс үшін, тазалау құрама жабдықтары
электрқыздырғышпен және жылулық оқшаулаумен жабдықталған.
Орналастырылушы екі скрубберлерден, бірі - жұмыстық, екіншісі -
резервті. Әрбір скруббердің өткізу мүмкіндігі үш ГШҚ - ны газбен қамдауға
арналып есептелген, яғни, шамамен 40 000 нм3сағ.
Сепарациядан кейін, газ редукциялау құрамасына және өлшеу
құрамасына бағытталады. Құрама үнемі жұмыс істеп жүрген және үш
ГШҚ - ға ( үш жіптің өндірулігі 50% бойынша) газ енгізуге есептелген
реттеудің үш жібінен тұрады. Реттеу жібінің бірі істен шыққан кезде,
қалған екі жібі қажетті мөлшердегі газды үш шығыр үшін өткізе алады.
Реттеудің әрбір жібінде қондырылады:
- кірістегі және шығыстағы сөндірілуші арматура;
- сөндіруші құрылғының газ қадамы бойынша біріншіден кейін және
соңғының алдындағы бұрылушы бәсеңдеткіш;
- өндірулігі 50% мембранды газ қысымын реттеудің тура жүрісі;
- шу бәсеңдеткіш;

- атмосфераға газды атқып шығару құбырымен сақтандырғыш
қақпашасы, ал КӨК - ні енгізгеннен кейін оның жабық алаулы жүйесіне
шығару;
- азотпен үрлеу штуцерлері және үрлеу құбырлары;
- бақылау - өлшегіш құралдар.
Редукциялау құрамасынан кейін газ өлшегіш құрылғылардан өтеді
және жалпы тарату газқұбырына келеді.
Редукциялау құрама жабдықтары және өлшегіщтер, сыртөлшемі 7,20
x 2,50 x 2,75 м құралған, есіктермен, технологиялық ойықтармен,
жылулық оқшаулаумен, жарықтандырылған, газдық дабыл қағу және өрт
сөндіру жүйелерімен жабдықталған шу бәсеңдеткіш контейнерлерде
орналастырылады.
Редукциялау түйінінен кейін діріл-шу сіңіруші оқшаулау
қолданылады. Сығымдағыштар мен ГБҚ жабдықтарының
газқұбырларын үрлеу атмосфераға азоттың көмегімен жүргізіледі.
Сақтандырғыш қақпашадан газ атып шығару құбырлары, ГБҚ
аумағында орналасқан келешекте КӨК - нің алаулы жүйесіне жіберу
арқылы үрлеу оттығы жүреді.
Таратушы газ құбырларынан әр ГШҚ-ға әр шығырдың газдық
шкафтарына алынған.
Жылыту қазандықтардың газ құбырлары газ скрубберлерден кейін
негізгі газжолынан редукциялауға дейін алынады. Қажетті тиектік
жинағы, реттеу және сақтандырғыш арматура редукциялау мен өлшеудің
негізгі құрамасының контейнеріне орналастырылады.
Құрылушы ППГ-нің бірінші сатысында өткізу мүмкіндігі үш ГШҚ-
ға есептелгендіктен, болашақта тағы үш қондырғыны газбен қамдау үшін,
тағы бір ППГ орнатуға, жалпы тарату газ құбырына қосылатын орын
қарастырылған.
Барлық газ құбырлары контейнерден және ғимараттардан тыс
эстакада бойынша жер үсті төселеді, электрқыздырғышпен, жылулық
оқшаулаумен және найзағай қорғағышпен жабдықталады. Газ құбырлары
болат құбырдан жасалады, жарылыстан қорғайтын герметикалық
жағынан бірінші класты болат арматура қолданылады.
2.2.3 Электрлік станцияның объекттерін дизельдік отынмен қамдау
ГШҚ, көмекші жабдықтар және КӨК қондырғылары үшін апаттық
отын ретінде жарқыл температурасы 70°С болатын дизельдік отын
қолданылады.
Дизельдік отын шараушылығына келесі құрылыстар кіреді:
- дизельдік отынның қабылдау-түсіру құрылғылары;
- дизельдік отынның қоймалары;
- дизельдік отынның тұтынушыға сорғылық жіберілуі.
Дизельдік отынды жіберу көлік тасымалы арқылы жүреді.
Автоцистернаны қабылдау мен түсіру үшін екі контейнерлер орныққан
қатты жабындаулы арнайы алаң жабдықталған. Біріншісінде, отынның
бір уақытта екі цистернадан құйылуын және жинауға арналған

резервуарға қайта айдалуын қамтамасыз етеді. Екінші контейнерде
дизельдік отынды жинау резервуарынан тұтынушыға жібереді.
2.2.4 Дизельдік отынды қабылдау-түсіру құрылғылары
Қабылдау-түсіру құрылғылары кірісінде қолмен басқарылатын
бөліктік қақпашамен жабдықталған екі қабылдағыш құбырмен
жабдықталған. Бұл құбыр әрбірі, торлы сүзгі арқылы
электрқозғалтқыштығының өндірулігі 40 м3сағ бойынша түсіру сорғымен
байланысқан. Сорғылардың тегеуріндік сызықтары, қолмен
басқарылатын тиектік қайта оралу қақпашамен және сақтандырғышпен
жабдықталады. Сорғыдан кейін екі тегеуріндік сызықтар дизельдік
отынның жинау резервуарына келетін қосөремен бірге қосылады. Бұл
сызықта жалпы шығысөлшер құрылғысы орналасқан.
Тегеуріндік сызыққа сорғыдан кейін, бірақ шығысөлшер құрылғыға
дейін, темір жолдан қабылдау - түсіру құрылғыларына дизельдік отынды
жіберу үшін қосөресі тиектік арматуралы құбырмен қиылысады.
2.2.5 Дизельдік отын қоймасы
Дизельдік отын қорларын сақтау үшін, пайдалы сыйымдылығы
әрқайсысы 1050 м3 (толық сыйымдылығы 1250 м3 ), екі металдық жер үсті
резервуар орналастырылады.
Әрбір резервуар отын сақтағышты желдеткіштік тесіктермен, құйып
беруші және шығыстық құбыршалармен, рециркуляция
патрубкаларымен, тазалау патрубкаларымен қамдалған.
Қысқы кезеңдегі жұмыс үшін дизельдік отын және жылулық
оқшаулау жүйелерімен қамдалған әрбір резервуар электрқыздырғышы
қарастырылады.
Әрбір резервуарда дизельдік отын деңгей мен температурасы басқару
щитіне мәліметтеркелетін автоматты түрде қадағаланады. Резервуарда
максималды жұмыстық деңгейге жеткенде, сезгіштен резервуарды
толтыруды тоқтату дабыл келеді.
Қауіпсіздік мақсатында, резервуардың екеуі де биіктігі 1,7 м
темірбетондық қабырғамен қоршалған. Қоршалған көлем дизельдік
отынды келесі резервуарға төгуге есептелген.
Дизельдік отынның сақтау алаңы келесі ағызулық жүйені құрайды.
Дизелдік отын резервуарларының астында полиэтиленді қабықша
жабыны бар тұтас темірбетонды фундаментті тақташа орналасады.
Резервуар түбінің орталығы астында орналасқан, беттік тақташалық
дренажды приямокқа жалпы еңіс қарастырылған. Түбі арқылы мүмкін
болатын ағулар, тақташаның беті арқылы құрғатулық прямокқа ағадыда
құрғатулық құбырмен қоршайтын қабырға сыртында орналасқан
бақылаушы (қараушы) құдыққа әкетіледі. Мұндай құрылғылар екі қойма
резервуарларына ие.
Дизельдік отын қоймаларын пайдаға асырғанда, мұнай өнімдерін
құраушы ағындар, оның аймағынан (резервуарлардың қоршаған
ауданынан, отын төгу ауданынан, және де өртсөндіру кезінде
қолданылатын су) өзағулық құбырлар арқылы СҚК коллектор бас
жолына және одан ары қарай тазартушы құрылыстарға әкетіледі.

СҚК құрылысы мерзімінде, жоғарыда көрсетілген ағындар қойма

қоршауы сыртында орналасқан, сыйымдылығы 36 м3
жерасты

резервуарларында диаметрі 300 мм өзағулық темірбетондық құбырлар
бойынша әкетілетін болады, және автокөліктік құралдар арқылы
жойылады.
Резервуарлардың толық босатылуы, тұнба төгілуі, және де одан жуу
жүргізілудегі судың жойылуы, сұйықтың шетені ең төменгі нүкте
приямоктан түбінің орталығына өндірілетін, арнайы құрғатулық бас жол
бойынша жүзеге асырылады. Құрғатулық бас жол екі резервуарлардвн
бірігіп құбырлар эстакадасы бойынша электрлік немесе басқа жетегі бар,
дизельдік отын сорғысы маңында орналасқан, өздігінен соратын
сорғысына бағытталады. Сорғы қозғалымы және стационарлы
қондырылған болады.
Әр бір резервуардан сұйықтық осы сорғымен мұнайқұраушы
ағындарды (36м3) жинау үшін жерасты сыйымдылығына айдайды.
Тегеурінді құбырдың төсемі құрғатулық сыйымдылыққа автокөлік
подъездтер мүмкіндіктері үшін жерастында қарастырылады. Резервуар
толғанда тұнбаны төгу үшін сорғыдан басқа сызықтар бар.
Әр бактың құрғатулық бас жолы, оның тұндырылуы кезінде отын
ластану дәрежесін бағалау мен сұйықты төгу үрдісін визуалды бақылауға
мүмкіндік беретін, екі жапқыш арматура мен олардың арасында
арматурасы бар (тексеріс) бақылаушы штуцерге ие.
2.2.6 Дизельдік отынды тұтынушыларға сорғылық беру
Дизельдік отын резервуарларынан құбырлар бойынша отын
тұтынушыларға дизельдік отынды беру үшін электржетегі бар екі
сорғының соруына түседі. Әр бір сорғы өндірулігі 35 м3сағ қа ие, және осы
жағдайда бір сорғы жұмыстық, екіншісі - резервті.
Сорғының сорушы жағында қолмен басқарылатын бөліктік
қақпақшалар мен сорғы тегеурінінде кері қақпақшалар мен қолмен
басқарылатын жапқыш арматуралар қондырылған. Біріккен тегеурінді
бас жолда, үшжүрісті ауыстырып қосқыш қондырғылы, екі мұқият
тазалау сүзгілері қондырылған, біреуі - жұмыстық, екіншісі - резервті.
Сүзгілерде қысым құламасы бақыланады. Егер ол рұқсат етілмейтін мәнге
дейін ұлғайса, онды басқару қалқанына сигнал беріледі және беруші
сорғыны автоматты өшіру жүргізіледі.
Сорғының берісі дизельдік отын қажеттілігін асырған жағдайда,
онда рецеркуляциялық бас жолдар бойынша сақтау резервуарларына
оның артығы қайтарылады.
Тегеурінді бас жолға, дизедьдік отынды сорғылық беруден 10-50 м
арақашықта, ашық жағдайда пломбыланған, жұмыс кезінде және орны
бойынша басқарылатын, апаттық жапқыш арматура қондырылады.
Жалпы тегеурінді бас жол сорғылардан дизельдік отынның
қоғамдық құбырларына (біріктірме) қосылады.
Біріктірмеге келесі қондырғылар:
- №1,2,3 газшығырлы қондырғылар және келесіде № 4,5,6;
- жылытулық қазандық электрстанция;

- дизельөндіргіш.
Электрстанция нысандарының дизельдік отынмен қамдау жүйесінің
барлық қондырғылары есіктік және технологиялық ойықтармен,
жарықтандырумен, жылу оқшаулаумен, жылыту және желдетумен, өрт
сөндірумен қамдалған екі контецнерлерде орналастырылған.
Сорғылық қондырғылардың құбырлары мен жабдықтарын құрғату,
және де сақтандырғыш қақпақшалардан тастау жерасты дренажды
сыйымдылыққа жүргізіледі.
Дизельдік отынның ұүбырлары электрстанция аймағы бойынша жер
астымен эстакадаға қосылады. Ғимараттар мен контейнерлерден тыс олар
электрқыздырумен, жылу оқшаулаумен, найзағай қорғаумен және
тұйықтандырумен жабдықталады.

3

Электрлік

станция

ғимараты

мен

құрылымы

Электрстанция Қарашығанақ қайтаөндіруші кешенінің (ҚҚК)
құрылысқа арналған аймағында орналастырылады. Электрстанция және
ғимарат пен құрылымның үйлестірілу ауданының сыртөлшемдері
басжоспарда алты газшығырла агрегаттар мен пайдаға асырғыш қазан
(ПҚ) құрылымын қондырумен толық кеңейтілу есебімен қабылданған.
Ғимарат пен құрылымның аулада орналастырылуы өндіріс санатын
есепке ала өрткеқарсы үзілістермен орындалған, дизельдік отын қоймасы
желдетілетін жақта орналасқан. Электрстанция аумағы ҚҚК өрт
депосының қызмет көрсету аймағында орналастырылған, барлық
ғимараттарға өрт сөндіру көлігінің жеткізілуі қарастырылған.
Дизельдік отын аумағын есепке ала, электрстанция аумағының
ауданы 5,35 га құрайды.
Жобаланған жолдар желісі ҚҚК жүйесінің жалпы жолына кіреді.
Суды әкетуге арналған минемалды еңістерді сақтаумен бір жазық
астында тұтас тік жоспарлау қарастырылады.
Инженерлік желілер эстакадада және де орларда жерастында
жүргізіледі. Электрстанция аумағы қоршаулармен қоршалған.
6х40 МВт электрстанциясының ғимараттары мен құрылыстарының
тізімі 3.1 кестесінде көрсетілген.

3.1 кестесі - 6х40 МВт ГЖЭС ғимараттары мен құрылыстарының тізімі Ғимараттар мен құрылыстардың атаулары
Мөлшері
1
2
Негізгі тағайындалу нысандары
№1 және №2 ГШҚ үшін шығыр залы
ГШҚ №1
1
ГШҚ №2
1
№1 ГШҚ-ның газ аластау құбыры
1

№2 ГШҚ-ның газ аластау құбыры
1
№1 ГШҚ-ның суауалық салқындатқышы
1
№2 ГШҚ-ның суауалық салқындатқышы
1
№1 ГШҚ-ның ауа қақпасы
1
№2 ГШҚ-ның ауа қақпасы
1
Ауалық сығымдағыш
2
ГШҚ-ның басқару құрамасы
2
11кВ өндіргіш ажыратқышы
2
СО2 баллондары бар өре
3
ГШҚ-ны жуу қондырғысы
2
ГШҚ №3
1
ГШҚ №4
1
№3 ГШҚ-ның газ аластау құбыры
1
№4 ГШҚ-ның газ аластау құбыры
1

№3 және №4 ГШҚ үшін шығыр залы
№3 ГШҚ-ның суауалық салқындатқышы
1
№4 ГШҚ-ның суауалық салқындатқышы
1
№3 ГШҚ-ның ауа қақпасы
1
№4 ГШҚ-ның ауа қақпасы
1
Ауалық сығымдағыш
2
ГШҚ-ның басқару құрамасы
2
11кВ өндіргіш ажыратқышы
2
СО2 баллондары бар өре
3
ГШҚ-ны жуу қондырғысы
2
№5 және №6 ГШҚ үшін шығыр залы
ГШҚ №5
1
ГШҚ №6
1
№5 ГШҚ-ның газ аластау құбыры
1
№6 ГШҚ-ның газ аластау құбыры
1
№5 ГШҚ-ның суауалық салқындатқышы
1
№6 ГШҚ-ның суауалық салқындатқышы
1
№5 ГШҚ-ның ауа қақпасы
1

3.1 кестесінің жалғасы
1
2
№6 ГШҚ-ның ауа қақпасы
1
Ауалық сығымдағыш
2
ГШҚ-ның басқару құрамасы
2
11кВ өндіргіш ажыратқышы
2
СО2 баллондары бар өре
3
ГШҚ-ны жуу қондырғысы
2
Апаттық дизель-өндіргіштерінің ғимараты
Апаттық дизель-өндіргіш
2

Стансаша ғимараты

8 MVA трансформаторы.
35 кВ бейтараптарын тұйықтандыру
трансформаторлары.
35 кВ бейтараптарын тұйықтандыру резисторы.
0,8 MVA трансформаторы.
Төменвольтті қондырғылар ғимараты
1,6 МВА трансформатор.
Қазандық
Химикаттармен майлау материалдарын сақтау
ғимараты
Кабельді эстакада
Отынмен қамдау нысандары
Тибиғи газдың сығымдағыштық станциясы
Сығымдағыш
Табиғи газ сығымдағышының майлау салқындатқышы
Отындық газдар сығымдағыштарын басқару құрамасы
Сығымдағыш алдындағы газ айырғышы
1
Табиғи газ сығымдағышының ауалық салқындатқышы
Отыындық газды даярлау пункты (тазарту және
шегергіш құрамалары)
Өрт сөндіргіш ұнтағын сақтаушы контейнер

Дизельдік отынды сақтау резервуарлары ( ДОР) - 2шт. х
1250м3
Дизельдік отынды қабылдау-жүктүсіру құрылғысы

Дизельдік отынның сорғылық берісі
Электрлік қуатты беру нысандары
ОРУ-110кВ
7590 МВА трансформатор.
8 MВA трансформаторы.
25 МВА буферді трансформатор.
58 МВА өндіргіштік трансформатор.
3.1 кестесінің соңы
1
Көмекшілік тағайындалу нысандары
Дизельдік отынды апаттық төгу багы
36м3 трансформаторлық дизельдік отын және май
апаттық төгуінің, зиянды дренажды төгудің бактары.
Сыртқы жарықтандыру

Найзағай қорғаныс және тұйықтандыру
Байланыс және дабылдандырғыш
2
2

2
2

3

1

1

1
2
2
1
2
2
2
1

1

2

2

1

1
4
2
4
3

2

1

3
-

-
-

Автомобильді жолдар
Абаттандыру
Сыртқы және ішкі қоршау
Аулаішілік желілер мен коммуникациялар
Ауладағы кабельдік шаруашылық
Технологиялық және көмекші құбырлардың эстакадасы
Ауыз су құбырлары
Өртке қарсы су құбырлары
Шаруашылық-тұрмыстық канализация
Мұнайқұрамды ағындардың канализациясы
Құйындық канализация (шартты таза ағындар)
Трансформаторлық май мен дизельдік отын апаттық

-
-
-

1
-
-
-
-
-
-
-

ағызу канализациясы

3.1 Шығыр залының негізгі және көмекші қондырғылары
Қондырғыға ISO шарттарындағы (15°С қоршаған орта
температурасы) әрбірінің қуаты 39,62 МВт General Electric фирмасының
PG 6561В түріндегі газшығырлы агрегаты қабылданған.
PG 6561B түріндегі ГШҚ Карашығанақ кенорнының климаттық
шарттарын есепке ала, жабық бас тұрқыда орналастырылған.
Қондырылған газшығырлы агрегаттар мағыналы тезділікке ие және
осы себептен негізгі және шыңдық тәртіпте электрэнергиясын тиімді
өндіруі үшін қолданыла алады. ГШҚ жұмысы толығымен
автоматтандырылған. Оренбургтік табиғи газда, СКҚ отындық газында
және дизельдік отын негізгі тәртіптерінде жұмыс атқарудағы, PG 6561B
GE түріндегі газды шығырлы қондырғысына қабылданған техникалық
сипаттамалары 3.2 кестесінде көрсетілген.
General Electric (GE) фирмасымен өндірілген PG 6561В түріндегі
газды шығырлар соғы онжылдықта шығарылуда. Олар жоғары
сенімділікпен және жақсы техникалық көрсеткіштерімен ерекшеленеді.
Барлық көмекші қондырғыларын есепке ала, шығырдың нормативтік
қызмет көрсету мерзімі 40 жылды құрайды.
3.2 кестесі - PG 6561B газ шығырының техникалық сипаттамалары

Көосеткіштер атаулары
Өлшем
бірлік
Шамасы
Көосеткіштер атаулары
Өлшем
бірлік
Оренбург
Газ
СКҚ
отын. газ
Диз.
отын
1
2
3
4
5
t ос =25 °С кезіндегі өндіргіш
клеммаларыфндағы қуат.
кВт
36840
36810
36150
Жылудың меншікті шығыны
кДж
кВтч
11550
11560
11660
Өндіргіш клеммаларындағы
%
31,2
31,2
30,9

4

Ескерту:
А. ГШҚ-да отын шығыны келесілер кезінде көрсетілген:
QPH = 47514 кДжкг (Оренбургск табиғи газы);ПӘЕ

Шығыр бірінші саты
кірісіндегі газдың орташа
температурасы
°С
1104
Отын шығыны
3
нм ч
(кгч)
(кгс)
11215
(9 144)
(2,54)
10 823
(8 964)
(2,48)
(9 828)
Газ аластау газдарының
орташа температурасы
°С
525
Жану өнімдерінің шығыны
тч
503,0
503,0
504,0
ГШҚ алдындағы отын
қысымы
МПа
2,50
2,50
0,3 - 0,5
Отынның жұмыстық
температурасы
°С
26,7
25,0
8,0
Сығымдағыш сатыларының
саны
-
17
Шығыр сатыларының саны
-
3
Шығыр айналымының
номинальді саны
об.мин
5163
Сорудағы ауа шығыны
тч,
(кгс)
471,37
471,37
(130,936)
486,90
Шығырдың (сүзгілер)
ауақоршаулық жолының
кедергісі
мм.в.ст
102
Шығырдың газ аластау
жолының кедергісі
мм.в.ст.
102
ҚР нормалары бойынша
баспайтын, ГШҚ жасыруынан
1 м қашықтықтағы шу деңгейі
дБА
дБА
90
80
Жіберу жүйесі

Жіберулік электр қозғалтқыш
О2=15% азот оксиды NOx
көміртек оксиды СО кезіндегі
өңделген газдардағы зиянды
заттар концентрациясы
3
мгнм
3
мгнм
50
19
50
19
356
25

3.2 кестесінің соңы

1
2
3
Пайдаға асыру шарттары
-
Тяжелые
Жүктеме кезіндегі шығыр
жұмысының негізгі уақыты,
аспайды
ч.
100000

QPH = 46572 кДжкг (СКҚ отындық газы);
QPH = 42840 кДжкг (Дизельді отын);
25°С қоршаған орта температурасында.
Б. Сорудағы ауа шығыны 25°С қоршаған орта температурасында,
1,014 бар атмосфералық қысым және 40% ауаның салыстырмалы
ылғалдылығы кезінде көрсетілген.
Әр бір ГШҚ өзіне келесі негізгі элементтер мен жүйелерді қосады:
- газшығырлы қозғалтқыш және ауалық сығымдағыш;
- ауыспалы тоқ өндіргіші;
- төмендетуші шегергіш;
- электрлік жіберу құрылғысы;
- ГШҚ жабыны (акустикалық қаптама);
- газтәріздес отынды беру жүйесін;
- сұйық отынды беру жүйесін;
- майлау жүйесін;
- ГШҚ-ны салқындату жүйесін;
- майлау майларын салқындату жүйесін;
- ауақорғандарының жүйесін (жылытуы бар);
- газ аластау жүйесін (шу бәсіңдеткіші бар);
- ГШҚ-ны жуу жүйесін;
- ГШҚ бөліктерін желдету жүйесін;
- ГШҚ-ның өрт сөндіру жүйесін қоса, тұтану мен газдалынуды
анықтау жүйесін;
- ГШҚ-ды басқару және қорғау жүйелерін;
- электртехникалық элементтері мен жүйелерін.
Төменде осындай түрдегі газшығырлы қондырғылар үшін сипаттама
болатын, ГШҚ - дың кейбір жүйелерінің қысқаша сипаттамасы
келтірілген.
3.1.1 ГШҚ-ның қабығы (акустикалық қаптама)
Газшығырлы қондырғысы, алдын ала қарау мен техникалық
қызметкөрсетуді жүргізу үшін ГШҚ агрегаттарына жеңіл қолжетімділік
пен шу оқшаулануы қарастырылған құрылымды ерілмелі қорғаныш
контейнерінің ( қабығы немесе қаптама ) ішінде орналастырылады. Осы
үшін контейнердің қақпақшасы мен бүйір тақталары алынбалы түрде
жасалынған.
ГШҚ контейнері қажетті мөлшерде өздігінен жабылатын есіктермен,
сатылармен, ішке жарықтандыру мен төмен кернеулі электрқорегімен
қамдалған, өтпе жолдары бар.
Контейнер бөлмесі бөлек функционалды бөліктерге (ұяшықтар)
бөлінген:
- көмекші агрегаттардың;
- газшығырлы;
- шегергіштік;
- өндіргіштік.
Және бөлек тұрған бақылау және басқауру бөлмелеріне ие.

Әр бір бөлік, температуралық шарттар, жарлылыс өртқауіпсіздік
шарттары және т.б. тәуелділікте сәкесінше өртсөндіруші жүйелермен,
дабыл белгісімен, күштеп желдетумен қамдалған.
3.1.2 Ауа қоршауының жүйесі (жылытуы бар)
Ауа қоршайлық жүйе ГШҚ сығымдағышына ауа жеткізілуімен
қамдайды, содан соң жану құтысында отыны жағуға, және де қондырғы
элементтерінің қатарын салқындатуға бағытталатын.
Ауалық сығымдағыш пен шығыр ішіне бөгде бөлшектер мен тотығу
өнімдерінің түсіп кетуіне шалдыққан болуы мүмкін. Майда бөлшектер
шығырға түскенде, қалақшалар ластануы мен эррозияға шалдығады.
Тұзды бөлшектер шығыр элементтерінің қышқылдануын тудырады және
олардың қорларын төмендетеді.
Сығымдағышқа түсетін ауаны тазарту үшін, алдын ала және мұқият
тазалау секілді бірнеше сүзгілер молуді ретінде жинақталған, арнайы
сүзгілер жүйесі қарастырылады. Сүзгілер сыртынан ауа райлық
жалюздері бар қоршаумен қорғалынады.
Сүзгілер саны мен олардың түрін, ауладағы сыртқы ауа сапасына
тәуелділікте, ГШҚ шығарушы фирма анықтайды.
ГШҚ-ға қолданылатын ауа қоршауының жүйесі, өзінің құрамында,
арнайы тозаңжинағышта оның ұсталынған тозаңы мен жиынынан
сүзгілеу элементтерінің автоматты жүйесіне ие.
Қысқы шарттарда жұмыс атқару үшін ГШҚ-ның ауа қоршаулық
жүйесі мұз болып қатуға қарсы жүйесіне (жылыту) ие. Берілген жүйенің
жұмысқа қосылу критерияларына келесі көрсеткіштер комбинациясы
саналады: ГШҚ жүктемесі, сыртқы ауа температурасы, ауаның
салыстырмалы ылғалдығы, сығымдағыш қалақшаларын кіру
бағыттаушыларының ашылу бұрышы.
Ауаны сору кезінде шуды бәсеңдету арнайы шу бәсеңдеткіштермен
жүзеге асырылады.
Сүзгілеуі мен шу бәсеңдеткіші бар ауаберуге ұқсас жүйелер ГШҚ
бөліктерінің желдету жүйелерінде және өндіргішті ауалық салқындату
жүйесінде қолданылады.
3.1.3 Майлау жүйесі
Газ шығырымен өндіргішке ортақ маймен қамдау жүйесі шығыр,
өндіргіш, көмекші механизімдер мен құрылғылардың айналматіректерін
майлауға май беру үшін арналған. Одан басқа, май ГШҚ - ны басқарудың
гидравликалық жүйесінің жұмыстық сұйықтығы болып табылады.
Майлау жүйесінің құрамына келесілер қосылған:
- май багы;
- май сүзгілері;
- майсалқындатқыштар;
- түрлі тағайындалулық май сорғылары;
- май шашырауларының айырғыштары;

-
тотығуға тұрақты болат пен арматурадан жасалған май

құбырлары.

Сыйымдылығы 6,4 м3 ГШҚ май багы құрастырылған, ол көмекші
шегергіш астында негізгі жақтау орналастырылады. Май жүйесінің
қалған қондырғылары, негізінде, гидравликалық білік бұрышы
құрылғыны қоса, көмекші агрегаттар бөлімінде үйлестірілген. ГШҚ май
салқындатқыштары май құрамасына орнатылған. Қолданылатын қос
ауыспалы сүзгілеу элементтері бар май сүзгілері 5 микроннан төмен емес
өлшемді механикалық қоспаларын жоюын қамтамасыз етеді.
Май салқындатқыштар сыртқы ауаның максималды
температурасында да, агрегат максималды жүктемесінде де майлаушы
май жұмыстық температурасын ұстап тұруын қамтамасыз етеді. Жіберу
тәртіптерінде май майсалқындатқыштардан бөлек, оның жұмыстық
температураға жетуіне дейін, жіберіле алады. Және де жылдың суық
мезгілдеріне оның жұмыстық сипаттамаларын (тұтқырлығы) қамтамасыз
ету үшін майлаушы май жылытуы қарастырылған.
Келесі майлаушы сорғылар қолданылады:
Қарапайым тәртіпте жұмыс атқару үшін механикалық жетегі бар
(ГШҚ білігінен) майлы сорғы. ГШҚ қосуы мен тоқтатылуы кезінде
агрегаттарды майлауды қамтамасыз ету үшін айнымалы тоқ (400680 В, 30
кВт) электрқозғалтқышынан жетегі бар май сорғысы. Механикалық
жетегі бар негізгі май сорғысының істен шыққандағы ГШҚ агрегатын
майлауды қамтамасыз ететін, яғни бұл сорғы ГШҚ - ның апаттық

тоқтатылуын
қаматамасыз ететін, тұрақты тоқ (125В, 7,5кВт)

электрқозғалтқышынан жетегі бар резервті май сорғысы. Тағы май багы
арқылы майлағыш майының айналымын қамтамасыз ететін, көмекші
май сорғылары бар.
Одан басқа, ГШҚ майлау жүйесіндегі май ГШҚ басқарудың
заманауый гидравликалық жүйелерінде жұмыстық сұйықтық ретінде
қолданылады. Бұл жүйеде өзінің сүзгілері және май сорғылары бар: жіберу
тәртіптерінде және апаттық жағдайларда ГШҚ жұмысын қамтамасыз ету
үшін қызмет атқаратын электр жетегі бар қосымша сорғылар мен ГШҚ
білігінен механикалық жетегі бар піспек түрдегі бас сорғы.
3.1.4 ГШҚ және майлаушы майды салқындату жүйесі
Шығырдың жоғары температуралық элементтерінің негізгі бөлігі,
ауалық сығымдағыш аралық сатыларынан түсетін, сығылған ауамен
салқындайды. ГШҚ - ның кейбір бөліктері (шығырдың артқы тіректері)
салқындатудың тұйық контурының суымен салқындатылады.
Бұл салқындатудың сулық жүйесіне, көмекші тағайындалулық
жылуалмастырғыштар (сұйық отынды ауалық бүрку жүйесі) мен
майсалқындатқыштардың майлау майлары қосылған.
Әр-бір шығырдың сулық салқындату жүйесі өзімен су айналымы
жүретін тұйық контурды білдіреді. Су, өз ретімен, шығыр залынан алшақ,
бөлек орналасқан желдеткіш түріндегі үшсекциялық (3x50%) суауалық
салқындатқыштармен салқындатылады. Желдеткіштер
электрқозғалтқыш көмегімен айналады.

Тұйық контур бойынша айналатын, салқындайтын су ГШҚ жасап
шығарушы фирмамен анықталатын талаптарды қанағаттандыруы қажет.
Мысалға, ол келесі көрсеткіштерге ие болуы қажет:
- рН шамамен 8,5;
- CI иондар құрамы 40 мгл;
- SO4 иондар құрамы 30 мгл.
Пайдаға асырудың қысқы мерзімінде, судың қатуын болдырмау
үшін, салқындатудың тұйық контурда қақ және басқа антифриздардың
түзілуін болдырмайтын, антитотығулық қоспалар мен қоспалары бар
этиленгликоль және су негізіндегі салқындатқыш сұйықтық
қолданылады.
Салқындату жүйесінің құрамына салқындатқыштардан басқа,
сұйықтықтың айналымдық салқындатылуын қамтамасыз ететін екі
сорғы, соның ішінде біреуі резервті, қосылған. Екі сорғы да айналмалы
тоқ (380 В) электржетегіне ие. Резервті сорғы автоматты түрде жұмыс
атқарып тұрған сорғы істен шыққан кезде қосылады.
Салқындатудың тұйық жүйесінде шығыр залында 8,3 м биіктігінде
орналасатын, сыйымдылығы 650 литр, өздігінен желдеткіштік типті
кеңейткіш бак қарастырылады. Бак, тасуды болдырмау үшін, қалтқы
қақпақшасымен қамдалады.
Контурда судың температурасы мен қысымының нормаларынан
ауып кету кезіндегі дабыл мен сулық салқындатудың контурын
термостатикалық басқаруы қарастырылған.
Өндіргіш металлын салқындату үшін салқындатудың ауалық жүйесі
қолданылады. ГШҚ қорғаныс қаптамасы желдетудің арнайы жүйесін
қолдану арқылы салқындатылады.
3.1.5 Электрлік жіберу құрылғысы
ГШҚ жіберу жүйесі өзіне келесілерді қосады:
- айнымалы тоқ жіберу электрқозғалтқышын;
- айналу моментінің гидравликалық түрлендіргіш және ұстасуы бар
көмекші шегергіш (сұйықжалғастырғыш);
- білікбұрғыш құрылғысы.
Ұстасу автоматты түрде шығыр білігінің өздігінен ұстап тұрушы
айналу жылдамдығы кезінде ажыратылады.
Білікбұрғыш құрылғы жіберу мен тоқтату кезіндегі ГШҚ роторын
бұруға арналған, және өзіне тұрақты тоқ (125 В; 1,2 кВт)
электрқозғалтқышы мен гидротрансформаторды қосады.
Құрылымдық жіберу құрылғысының барлық механизмдері көмекші
агрегаттардың бөлігінде ГШҚ салқын аяғында үйлестірілген.
3.1.6 Отын жүйелері
Газ турбинасы газ түріндегі және сұйық отын түріндеге отында да ұзақ
жұмыс істеуге арналған. Бұл кезде агрегаттың жұмысын тоқтатпай,
отынның бір түрінен екінші түріне ауысу мүмкіндігі қарастырылған.
Сонымен қатар, газ түріндегі отыннан сұйық отынға ауысу командасы
ГТҚ басқарудың автоматтандырылған жүйесінен келуі мүмкін, ол тек газ

тәрізді отынның қысым құламасы кезінде ғанан орындалады. Бір отын
түрінен екінші отынға ауысыудың максималды уақыты 60 с. аспайды.
ГТҚ келетін отын ағыны жүктемелердің барлық диапазондарындағы
арнайы қақпақшалармен автоматты түрде реттеліп отырады. Отын беруді
басқару жүйесі сығымдағыштың жүктемеленбеуін және өңделген
газдардың температурасының артуын болдырмау үшін құрылған.
Турбинаны қорғау үшін отын ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.