Электр өрісінің кернеулігі

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 52 бет
Таңдаулыға:

5

6

7

8

Аңдатпа

Бұл бітіру жұмысының тақырыбы «Өлшеуші кернеулікті қолдана

отырып 110 кВ ілмелі оқшаулағыштардың электрлік өрісінің кернеулігін

зерттеу». Осы жұмыста өлшеуіш кернеулікті қолдана отырып 110 кВ

кернеуліктегі шыныдан және фарфордан жасалған оқшаулағыштардың

өрісінің Еб

салыстырдым.

бастапқы кернеулігін анықтап және есептік мәндермен

Өміртіршілік қауіпсіздігі бөлімінде оқшалағыштарды пайдалануда

техника қауіпсіздігін сақтау, жоғары кернеудегі әуе желілерінде қызмет

көрсетуші персоналға электромагниттік өрістің әсерін, қорғану және

шараларын, оқшаулағыштар сақталатын қоймаларда өрт қауіпсіздігін сақтау

талданды.

Бітіру жұмысының экономикалық бөлімінде жұмысты зерттеуге кеткен

шығынды есептедім.

Аннотация

Выпускная работа выполнена на тему “Исследование напряженности

электрического поля подвесных изоляторов на ЛЭП 110 кВ с применением

измерителя напряженности”. В работе определена начальная напряженность

Ен подвесных стеклянных и фарфоровых изоляторов на напряжение 110 кВ

методом измерителя напряженности.

В разделе безопасности жизнедеятельности

было рассмотрено

соблюдение техники безопасности при использовании изоляторов ВЛ при

высоком напряжении, защита персонала от воздействия электромагнитного

поля на ВЛ при высоком напряжении, соблюдение пожарной безопасности в

складах где хранятся изоляторы

В экономической части выпускной работы было рассчитано затраты на

исследование данной работы.

АnnОТАТiОn

FinАl wОrК perfОrmed Оn "InvesТigАТiОn Оf Тhe elecТric field Оf

suspensiОn insulАТОrs Оn 110 КV ТrАnsmissiОn line wiТh sТrengТh meТer. "

Тhe pАper idenТified Тhe iniТiАl ТensiОn YОng suspended glАss Аnd pОrcelАin

insulАТОrs wiТh А vОlТАge Оf 110 КV by sТrengТh meТer.

In Тhe heАlТh Аnd sАfeТy were cОnsidered cОmpliАnce wiТh sАfeТy

regulАТiОns when using insulАТОrs Оn high vОlТАge ОverheАd lines,

prОТecТiОn Оf persОnnel frОm expОsure ТО elecТrОmАgneТic fields Оn Тhe

high vОlТАge ОverheАd line, cОmpliАnce wiТh fire sАfeТy in Тhe wАrehОuses

where Тhe sТОred insulАТОrs

In Тhe ecОnОmic pАrТ Оf Тhe finАl wОrК wАs designed ТО sТudy Тhe

cОsТs Оf Тhis wОrК.

9

Мазмұны

Кіріспе . . . 11

1 Жобаны жасауға керек анықтамалар . . . 12

1. 1 Терминдер мен анықтамалар . . . 12

1. 2 Тәжірибелердің әдістері . . . 12

2 Электрлік өріс кернеулігі. Электрлік өрістің физикалық табиғаты және оның

графикалық бейнесі . . . 14

2. 1 Электрлік өріс . . . 14

2. 2 Электр өрісінің кернеулігі . . . 16

3 Pазрядтардың пайда болуы . . . 23

4 Cыртқы оқшаулағыш . . . 29

4. 1 Cыртқы оқшаулағыштың жалпы сипаттамасы . . . 29

4. 2 Cыртқы оқшаулағыштағы электр өрісін реттеу . . . 30

4. 3 Ілмелі оқшауламаның разрядты сипаттамасын көтермелеу әдістері . . . 30

4. 4 Экрандарды қолдану . . . 31

4. 5 Кернеудің гирляндадағы оқшаулағыштар арқылы таралуы . . . 35

5 Өндірістегі жиіліктегі магнит және электр өрістерінің параметрлерін

өлшегіш ВЕ-50 . . . 37

6 Эксперименттік бөлімі . . . 39

7 Өмір тіршілік қауіпсіздігі . . . 46

7. 1 Жоғары кернеулі әуе желілерінде аспалы оқшаулағыштарды

пайдалануда техника қауіпсіздігін сақтау . . . 46

7. 2 Жоғары кернеулі электрмагнит өрісінен қорғану шаралары . . . 49

7. 3 Оқшаулағыштар сақталатын қоймалардың өрт қауіпсіздігі . . . 53

8 Экономикалық бөлім . . . 56

8. 1 Жобаны зерттеуге кеткен шығындар есебі . . . 56

8. 2 Пайдалану шығындарын есептеу . . . 59

Қорытынды . . . 63

Қабылданған қысқартулардың тiзiмі . . . 64

Қолданылған әдебиеттер тізімі . . . 65

10

Кіріспе

Жоғары

вольтті оқшаулағыштар электр желілеріндегі электр

қондырғыларды оқшаулайтын ең маңызды элементтердің бірі болып

саналады. Электр желілірінің сенімді жұмыс істеуі ілмелі оқшаулағыштың

сипаттамаларымен анықталады: механикалық жүктемелердің, күшті электр

өрістерінің, климат факторларының әсері. Бірінші ретті ӘБЖ ілмелі

оқшаулағыштардың эксплуатациялық тәжірибе нәтижесінде олардың

эффективті жұмысын көрсетті, бірақ сонымен қатар кемшіліктері де

анықталды, оған ішкі тесілулер, «кішкентай сынулар», тесілген

оқшаулағыштардың тесілген жерін табудың қиындығы. Айтылған

кемшіліктердің алдын алу үшін жоғарывольтті ілмелі оқшаулағыштардың

электрофизикалық процестерін терең зерттемей анықтай алмаймыз, олар

электрлік өріс пен эксплуатациялық факторлар әсерінде болатын электрлік

тесілу мен «кішкентай сынудың» алдында болады. АЖ оқшаулағышы және

ҚС АТҚ фарфорлы оқшаулағышының тесілуі және оқшаулағыштың шыны

бөлшектерінің бүлінуі, оқшаулағышта болатын кернеудің оның ластану

салдарынын, сонымен қатар тіректі - оқтаушалы оқшаулағыштың микро

жарылғандарының пайда болуынан төмендейді. Бұл жағдайлар

оқшаулағыштың жасалуы сапасыз болуынан, сонымен қатар монтаж

технологиясының бұзылуы, техногенды және климаттың әсерінен туады.

Сонымен бұл дипломдық жұмыста ілмелі оқшаулағыштың механикалық және

электрлік беріктігін көтермелеуге тәжірибе жүргізілді.

11

1 Жобаны жасауға керек анықтамалар

1. 1 Терминдер мен анықтамалар

Барлық оқшаулағыш үшін:

Тоқтың ағып өту ұзындығы (оқшаулағыштың) (L) : металлдық

бөліктердің потенциалдарының айырмасындағы оқшауламалық деталдің

бетіндегі ең кіші ара қашықтық.

Нормалданған механикалық бұзу күші: максималды механикалық

жүктеме (Pнорм), оқшаулама оған сынау кезінде шыдау керек.

Кірлену дәрежесі (КД) : электрлік қондырғының электрлік

мықтылығының азаюына әсер ететін атмосфераның кірлеуін көрсететін

көрсеткіш.

Оқшаулағыш арматурасы:

Басқа оқшаулағышқа немесе оқшаулағыш бөліктеріне бекіту үшін

арналған оқшаулағыштың бөлімі.

Оқшаулағыштың істемей қалуы: жұмыс істемей қалуына әкеп соғатын

механикалық және электрлік шығындар.

Оқшаулағыштың

жұмыс істеу уақыты: тұрақталған нормативті-

техникалық эксплуатациялық жұмыс істеу ұзақтығы кезінде қамтамасыз

етілетін оқшаулағыштың сипаттамасы.

Фарфорлы және шыны оқшаулағыш

Тостақ түріндегі оқшаулағыш: тостақ немесе қалпақ түріндегі

оқшаулама бөлігінен тұратын оқшаулағыш.

Оқшаулағыштың нормалданған механикалық (шыны оқшаулағыш үшін)

және электромеханикалық (фарфор оқшаулағыш үшін) бұзу күші

килоньютонда.

Фарфорлық тостақ түріндегі оқшаулағыш:

экрандық арматура: электрлік доғаны алу үшін және электрлік өрісін

түзеу үшін оқшаулағыштың алынатын бөлігі.

1. 2 Тәжірибелердің әдістері

Айнымалы кернеумен қондырғыны құрғақ және жаңбыр кезінде,

тексергенде ГОСТ-қа сәйкес болу керек.

Электрлік кернеулерін тексергенде қондырғылар ГОСТ 22261 бойынша

параметрлерді тексергенде қателік 2, 5%-дан аспау керек. Тәжірибе кезінде

ГОСТ 17512 кернеуді өлшеу.

Pазрядты кернеулерді анықтау үшін қолданылатын тәжірибе өткізетін

қондырғы лас және суланған күйде ГОСТ 10390 сәйкес болу керек.

Тәжірибе үшін жалпы шарттар, жақсы атмосфералық шарттар, оларға

түзетулер, қисық түріндегі тәжірибе өткізетін кернеуге талаптар, жаңбырлау

процессі, жаңбыр параметрі және оны өлшеу, температура және судың

тығыздығы.

12

Тәжірибе

кезінде оқшаулағыш конструкторлық құжат бойынша

экрандық арматурамен бірге болу керек. Тәжірибелер оқшаулағыштардың лас

және суланған куйінде, 3-4 СЗ бөлігінде жұмыс істеуге арналған, экрандық

арматурасыз жұмыс істеуге жіберіледі.

Электрлік беріктік анықтамасы бойынша оқшаулағыштар толығымен

жұмыс істейтін түрінде тұру керек.

Тәжірибеге қойылатын жалпы талаптар

Тәжірибеге ПС-6, ПС-4, 5, ПФ-8, 5 маркалы оқшаулағыштар таңдалды.

Техникалық политикаға сәйкес оқшаулағыштар таза, құрғақ, температурасы

тәжірибе жүргізетін қоршаған ортасына сәйкес болу керек. Ережедегідей

тәжірибелер гирляндаға жиналған оқшаулағыштардың әр-біріне бөлек

жүргізіледі.

13

2 Электрлік өріс кернеулігі. Электрлік өрістің физикалық табиғаты

және оның графикалық бейнесі

2. 1 Электрлік өріс

Зарядталған денелердің өзара әрекеттесуі қалай жүзеге асады?

Эксперимент жүзінде тағайындалған Кулон заңы зарядтардың өзара

әрекеттесуін сандық тұрғыдан білдіреді, бірақ "Бір зарядтың басқасына әрекеті

қандай жолмен беріледі, бұл өзара әрекеттесудің табиғаты қандай?" деген

сұрақтарға жауап бермейді.

Тәжірибелер кез келген зарядталған дененің айналасында заттан

ерекшеленетін, электр өрісі деп аталатын кеңістік бар екенін керсетеді. Осы

өрістің жәрдемімен электрлік өзара әрекеттесу жүзеге асады. Электр өрісі

ұғымын ағылшын ғалымдары M. Фарадей жөне Дж. Mаксвелл енгізді.

Электр өрісі материяның айрықша бір түрі болып табылады. Біз затты

көріп, сезетін болсак, ал электр өрісін сезім мүшелеріміздің көмегімен қабылдай

алмаймыз. Ол тек зарядталған денелер әрекетінен ғана байқалады.

2. 1 сурет - Зарядталған денелердің айналасындағы электр өрісі

Зарядталған денелердің айналасында электр өрісінің әрекеті күштірек, ал

олардан алыстаган сайын өріс әлсірейді. Сынақ заряд деп аталатын оң бірлік

заряд қолданылады және оның өз өрісі еленбейді.

Заряд бірлігіне әрекет ететін күшке тең қатынасы электр өрісінің күштік

сипаттамасы болып табылады және осы нүктедегі электр өрісінің кернеулігі деп

аталады.

14

E =

q

(2. 1)

Нүктелік зарядтың электр өрісінің кернеулігі өріс көзінің q0 зарядының

модуліне тура пропорционал және q0 көзден өрістің осы нүктесіне дейінгі

арақашықтықтың квадратына r2 кері пропорционал. SI жүйесінде кернеулік

формуласы төмендегідей болады:

E =

[ q 0 ]

4πεε 0 r 2

(2. 2)

Электр өрісінің күш сызықтары деп өрістегі оң зарядталған бөлшекке

әрекет ететін күштің бағытын көрсететін сызықтарды айтады.

Күш сызықтарының міндетті түрде басы мен аяғы болады немесе

шексіздікке кетеді.

Электр зарядтарының бір-бірімен әсерлесуін зерттеуде оларға әсер

етуші күштер неге пайда болатыны және ол күштер бір зарядтан екінші

зарядқа қалай берілетіні туралы сұрақтар туады.

Тыныштықта тұрған зарядтар арасында пайда болатын бұл әсер электр

өрісі арқылы атқарылады.

Кеңістіктің қайсыбір жерінде электр заряды пайда болса, оның маңында

электр өрісі пайда болады. Электр өрісінің басты қасиеті ретінде - осы өріске

орналастырылған басқа зарядқа күштің әсер етуі болып табылады.

Электр өрісінің не екенін білу үшін ең әуелі күштің қалай

тасымалданатынын түсінуге тура келеді. Бір дененің екінші денеге әсер күші

тек екі түрлі тәсілмен тасымалданады. Оның біреуі - екі дененің тікелей өзара

жанасуы арқылы тасымалданса, енді біреуі - екі дененің арасындағы орта

арқылы тасымалданады. Темір балғамен металды соққан кезде олардың

тікелей өзара соқтығысуы арқылы күш балғадан металл денеге беріледі де,

соның нәтижесінде дене деформацияланады. Адамдар екі топқа бөлініп арқан

тартқан кезде әр топ өздерінің күшін арасындағы арқан арқылы қарсы жаққа

тасымалдайды. Бұл жерде арқан олардың арасындағы күшті тасымалдайтын

орта болып саналады. Жоғарыдағы мысалдардан күшті тасымалдау амалын

оңай білуге болады. Бірақ, кейбір күштердің тасымалдау амалы көзге

көрінерлік болмайтындықтан оны түсіну біраз қиындау болады. Mысалы,

кеңістікте тұрған ауыр денені басқа дене сүйеп тұрмаған болса, Жер

Шарының тартылыс күші әсерінен жерге құлап түсер еді. Алайда, Жер мен

ауыр дене өзара жанасып тұрған жоқ, және олар арасында күшті

тасымалдайтын жоғарыдағы арқан сияқты дене де жоқ. Ендеше, Жердің

тартылыс күші әсері қалай ауыр денеге тасымалданады? Бұл сұраққа былай

деп анық жауап беруге болар еді: Жердің тартылыс күші олардың арасындағы

тартылыс күш өрісі (тасымалдаушы орта) арқылы ауыр денеге беріледі. Жер

Шары өзінің маңындағы кеңістікте тартылыс күш өрісін тудырады.

Сондықтан осы тартылыс күш өрісінде тұрған барлық денелер тартылыс күш

өрісі тасымалдаған жердің тартылыс күшінің әсеріне ұшырайды. Осы заман

физикасы тартылыс күш өрісінің бір түрлі “материя” екендігін, материя

болғанда әдеттегідей атом, молекулалардан құралатын жай ғана материя емес,

15

“ерекше материя” екендігін анықтады. Ол әдеттегі материяларда болатын

энергия, масса және импульс сияқты негізгі қасиеттерге ие. Электр өрісі

дегеніміз не? Заряд маңындағы кеңістікте біртүрлі “ерекше материя” бар

болып, ол арқылы зарядтар арасындағы өзара әсер күші тасымалданады. Бұл

“ерекше материя” дегеніміз дәл электр өрісі болып табылады. Дене

зарядталған кезде оның маңындағы кеңістікте электр өрісін тудырады.

Басқаша айтқанда, заряд немесе зарядталған дене үнемі өзі тудырған электр

өрісінің қоршауында болады. Электр өрісінің бір маңызды қасиеті сол өрісте

тұрған кез келген зарядтарға күш әсерін береді. Бұл күшті біз электр өріс күші

деп атаймыз. Mысал үшін q1 заряды екінші бір q2 зарядтың маңында, басқаша

айтқанда, q2 зарядының электр өрісінде тұрсын делік. q1 зарядқа берілетін әсер

күші дегеніміз дәл q2 зарядтың электр өрісінің әсер күші болып табылады.

Осыған ұқсас, q2 заряды q1 зарядының маңында, яғни, q1 зарядының электр

өрісінде орналасқанда, q2 зарядының ұшыраған әсер күші дәл q1 зарядының

электр өрісінің әсер күші болып табылады. q1 заряд тудырған электр өрісі

бойынша айтқанда, q1 заряды электр өрісін тудырушы заряд болса, ал q2

зарядының тудырған электр өрісі бойынша айтсақ, q2 заряд электр өрісін

тудырушы заряд болып табылады. Электр өрісі де Жер Шарының тартылыс

күш өрісі сияқты масса, энергия, импульс сияқты әдеттегі материялық

денелерде болатын негізгі қасиеттерге ие болады.

2. 2 Электр өрісінің кернеулігі

Электр өрісінің кернеулігі кеңістіктегі кез келген нүктенің электр

өрісінің күйін сипаттау үшін енгізілген физикалық шама болып, электр

өрісінің күштік қасиетін береді. Кеңістіктің белгілі бір нүктесіне бір сынақ

зарядын енгізіп, оған әсер ететін өріс күшінің бар-жоқтығын білу арқылы сол

орында электр өрісінің бар-жоқтығын анықтай аламыз. Сондай-ақ, өрістің

зарядқа берген электр өріс күшінің шамасы және бағытын анықтау арқылы

осы нүктедегі электр өрісінің жағдайын да білуге болады. Кеңістіктің белгілі

бір нүктесіндегі электр өрісінің күйін анықтау үшін әдетте заряды өте аз

болатын нүктелік зарядты сынақ заряды ретінде электр өрісіне енгіземіз.

Тәжірибелердің нәтижесінен сынақ заряд q0-ге әсер ететін F электр өріс

күшінің шамасы мен бағыты q0 зарядының шамасы мен таңбасына тәуелді

болатындығы дәлелденді. Электр өріс күшінің шамасы сынақ зарядының

шамасына тура пропорционал, ал бағыты сынақ зарядының таңбасына

байланысты өзгеріп отырады. Сондай-ақ, электр өріс күші мен сынақ

зарядының қатынасының F/q0 шамасы және бағыты сынақ зарядына тәуелді

болмай, тек сынақ заряды орналасқан нүктедегі электр өрісінің күйіне ғана

тәуелді болады. Сондықтан біз осы қатынас арқылы электр өрісінің күйін

сипаттаймыз және оны элекр өрісінің кернеулігі деп атаймыз. Әдетте ол E мен

белгіленеді

16

E =

q

(2. 3)

Бұл өрнектен көретініміз: электр өрісінің кез келген нүктесіндегі электр

өріс кернеулігінің шамасы осы өріске енгізілген сынақ заряд ұшыраған электр

өріс күші мен сынақ зарядының қатынасына тең болады. Электр өрісінің

кернеулігі электр өріс күші сияқты вектор болғандықтан, тек шамасына ғана

емес, бағытына да көңіл бөлуге тура келеді. Оң нүктелік заряд белгілі бір

электр өрісінде тебілу күшінің әсеріне ұшырайтын болса, онда ол электр өрісі

сөзсіз оң зарядтан пайда болады. Электр өріс кернеулігінің бағыты өрісті

тудырған оң зарядтан басталып сыртқа қарай бағытталады. Ал енді оң заряд

белгілі бір электр өрісінде тартылыс күштің әсеріне ұшыраса, онда электр

өрісін тудырушы заряд сөзсіз теріс заряд болады. Бұл кезде электр өріс

кернеулігінің бағыты өрісті тудырушы теріс зарядқа қарай бағытталған

болады. Әдеттегі жағдайда электр өрісінің әрбір нүктесіндегі электр өріс

кернеулігінің шамасы мен бағыты бірдей болмауы мүмкін. Ал кейбір ерекше

жағдайда, электр өрісінің белгілі бір аумағы ішіндегі кез келген нүктелердегі

электр өріс кернеулігінің шамасы мен бағыты да бірдей болуы мүмкін.

Mұндай электр өрісі біртекті электр өрісі деп аталады. Mысалы, аудандары

өте үлкен бір-біріне өте жақын орналасқан екі жазық металл пластинка

зарядтары бірдей әр аттас зарядтармен зарядталған болса, онда олардың

арасындағы электр өрісі біртекті өріс болып саналады. Электр өріс

кернеулігінің өлшем бірлігіне Н/Кл, не тарихи орын алған В/м қолданылады.

Егер де кейбір нүктеде өріс кернеулігі белгілі болса, онда осы нүктеге

орналастырылған электр зарядына q әсер етуші күшті F анықтауғаболады:

F = qE

(2. 4)

2. 3 Электр өрісі

мен

электр

өріс

кернеулігі

арасындағы

айырмашылықтар

Электр өрісі мен электр өрісінің кернеулігін зерттеген кезде төмендегі

түсініктер бойынша қателеспеуге көңіл бөлгеніміз жөн.

Электр өрісінің кернеулігі электр өрісінің тек өзіне ғана тән қасиеті

болып, q0 сынақ зарядын электр өрісіне енгізумен еш байланысы жоқ.

Электр өрісі кернеулігінің анықтамасын енгізген кезде q0 сынақ заряды

мен ол ұшыраған электр өріс күші F-ті қолдандық. Осы екі шама арқылы

электр өріс кернеулігінің анықтамасын (1) -ші өрнекте көрсетілгендей етіп

бердік. Осы өрнек бойынша студенттер арасында “электр өрісінің кернеулігі

сынақ заряд ұшыраған электр өріс күшіне тура пропорционал, ал сынақ

зарядының шамасына кері пропорционал болады” деп айтқандары да жоқ

емес. Әрине, бұл мүлде қате түсінік. Жоғарыдағы (1) -ші өрнекте пішіні

17

жағынан q 0 сынақ заряды қамтылғанымен, бірақ F / q 0 қатынасының шамасы

шындығында q 0 сынақ зарядына байланысты емес. Ол тек электр өрісін

тудырушы зарядпен және оған байланысты салыстырмалы орнымен

анықталады. Электр өрісінің кернеулігі мен электр өріс күші бір-біріне

байланысты және бір-бірінен айырмашылығы бар екі түрлі физикалық ұғым

болып табылады. Олар бір-бірімен тығыз байланысты болғандықтан, әдетте

бұл екі ұғымды бірдей деп қарайтындар да жоқ емес. Электр өрісінің

кернеулігі электр өріс күшінің себебінен заряд күштің әсеріне ұшырауы

негізінде енгізілді және ол электр өрісінің күштік қасиетін сипаттайды.

Cондай-ақ, электр өрісінің кернеулігі сынақ зарядын электр өрісіне енгізу

арқылы ол ұшыраған электр өріс күшінің шамасы мен бағыты арқылы

анықталады. Электр өрісінің кернеулігі электр өрісінің өзіне ғана тән қасиет

болғандықтан электр өрісін тудырушы зарядқа және онымен байланысты

салыстырмалы орнына тәуелді болып, электр өрісіне енгізілген сынақ

зарядымен еш байланысы жоқ. Ал электр өріс күші электр өрісін тудырушы

зарядының қасиетіне және онымен байланысты салыстырмалы орнына

байланысты ғана болып қалмастан, электр өрісіне енгізілген зарядтың

қасиетіне де байланысты болады.

Кез келген заряд өзінің айналасында электр өрісін туғызаты ны

белгілі. Электр өрісі - материяның ерекше бір түрі. Зарядтардың

арасындағы әсерлесу осы электр өрісі арқылы жүзеге асырылады.

Белгілі бір электр өрісін бөліп, зерттеу үшін нүктелік "сыншы"

зарядты пайдалануға болады, Бұл зерттелінбекші өрісті өзгертпейтін өте

шағын заряд. Нүктелік q зарядтың туғызатын өрісін нүктелік сыншы qсын

зарядтың жәрдемімен зерттелік. Cыншы зарядты ( qсын ) электр өрісін

туғызған зарядтың ( q ) орнымен салыстырғанда r

анықталатын нүктеге орналастырсақ, оған

радиус-векторымен





qr 

3 

(2. 5)

күш әсер ететінін білеміз.

2. 2 сурет - Cыншы зарядқа әсер ететін күш

Бұл өрнектен сыншы зарядқа әсер ететін күштің ( F ) өрісті

а ң ы қ т а й т ы н ш а м а л а р ғ а ( qr ) ғ а н а е м е с, с о ң д а й - а қ c ы н ш ы з а ря д т і ң

ш а м а с ы н а д а ( q сын ) т ә уе л д і е к е н д і г і к ө р і н е д і, я ғ н и о л тұрақты шама,

18

емес. Егер бір нүктеге әр түрлі сыншы зарядтар ор наластыратын болсақ,

' ''

F ', F '' . . . т. б. күштер сәйкес келеді. Алайда, F

күшінің шамасысыншы,

'

қ а т ы н а с т ұ рақты шама және сыншы зарядтың шамасына тәуелді емес екенін

көреміз, өйткені сыншы зарядтың шамасын қанша үлкейтсек, сонша рет

күштің шамасы да өседі. Бұл қатынасты электр өрісін сипат тайтан шама

ретіңде қабылдап алу табиғи нәрсе.

Cонымен, электр өрісін сипаттайтан векторлық шаманы электр өрісінің

кернеулігі деп атайды.

F =

F

qс ы н

q r

4πεε0 r

(2 . 6)

F = q E , егер q = 1 болса, онда F = E .

Электр өрісінің кернеулігі - физикалық шама, ол электр өрісінің

берілген нүктесіне орналасқан бірлік зарядқа әсер етуші

күшпен

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.