Құрастырма электр жабдықтыру (ҚЭЖ) жүйенің автоматтандырылған басқару жүйесі


5
![]()
6
![]()
7
![]()
8
![]()
Аңдатпа
Дипломдық жобада құрастырма электр жабдықтыру (ҚЭЖ) жүйенің
автоматтандырылған басқару жүйесін жасалды.
ҚЭЖ жүйесіне аналитикалық шолу жасалды, ҚЭЖ жүйесінің
құрайтындарына сипаттама келтірілген, жүйенің өндіретін энергиясын
анықтау есептеулері орындалған. Басқару жүйесі Siemens компаниясының
Simatic Manager программалық жабдықтамасында жасалды, Simatic ProTool
ортасында процесс интерфейсі құрылды.
Техника-экономикалық көрсеткіштері және өміртіршілік қауіпсіздік
мәселелері бойынша бірқатар есептердің шешімі келтірілген.
Аннотация
В дипломном проекте разработана автоматизированная системы
управления комбинированной системы электроснабжения (КСЭ) .
Проведен аналитический обзор КСЭ, описание всех составляющих КСЭ,
выполнены расчеты по определению мощности вырабатываемой системой.
Система управления реализована в среде програмного обеспечения Simatic
Manager компании Siemens, интерфейс процесса разработан в Simatic ProTool.
Проведен расчет технико-экономических показателей по
индивидуальному заданию и решение ряда вопросов по безопасности
жизнедеятельности.
9
Мазмұны
Кіріспе. . . …… . . .
1 бөлім. Құрастырма электр жабдықтыру жүйесіне аналитикалық
шолу . . .
1. 1 Жел-энергетикалық
станциясы . . .
1. 1. 1 Жел
генераторлары . . .
1. 1. 2 Аккумуляторлық батареялар . . .
1. 1. 3 Инверторлар . . .
1. 1. 4 Контроллер және бағдарламалық
қамтамасыздандыру . . .
1. 2 Фотоэлектрлік қондырғы . . .
1. 3 Дизельгенератор . . .
1. 4 Қиыстырылған энергиямен қамту
жүйесі . . .
1. 5 Есептің қойылуы
. . .
7
13
13
15
19
22
24
25
29
31
33
2
бөлім.
Құрастырма электр жабдықтыру жүйесін
34
басқару . . .
2. 1 Тұрғын үйдің қэж эүйесін
құру . . .
2. 2 Құрастырма электр жабдықтыру жүйесінің басқару алгоритмін
құру. .
2. 3 Басқару алгоритмін жүзеге асыратын бағдарламалық кешенді
таңдау . . .
2. 4 Siemens Simatic S7 ортасында программалау және интерфейсін
тұрғызу . . .
2. 5 Құрастырма электр жабдықтау жүйесі үшін есептеулер
жүргізу . . .
2. 6 Қондырғының параметрлерін
есептеу . . .
34
35
43
45
49
50
3
бөлім.
Өмір-тіршілік
53
қауіпсіздігі . . .
3. 1
Қондырғыларды орнату жағдайын
53
талдау . . .
3. 2 Тұрғын үйдің найзағайдан қорғанысын
жобалау . . .
3. 2. 1 Найзағайды алдын алудың биіктігі мен қашықтығын
есептеу . . .
57
57
3. 2. 2 Жерге
10
қосу
59
жүйесі . . .
3. 2. 3
Токқа қарсы
61
тұру . . .
3. 3
Электр қорғанысы үшін жасалатын іс-
61
шаралар . . .
4
бөлім.
Техника-экономикалық
63
негіздеу . . .
4. 1 Тұрғын үйді электр жабдықтыру жүйесін жобалау
. . .
65
4. 2
Пайдаланылатын
электроэнергиясының көлемін
66
анықтау . . .
4. 3
Қондырғының құнын
71
анықтау . . .
Қорытынды . . .
Қысқартылған сөздер тізімі . . .
Пайдаланылған әдебиеттер
75
76
77
тізімі . . .
Кіріспе
Қажетті және жеткілікті энергиямен қамтамасыздандырудың негізінде
кез келген өндіріс орнының жұмыс істеуі жатыр. Қазіргі кезде біз өмірімізді
техникалық жетістіктерсіз елестете алмаймыз, бірақ осы жетістіктердің
барлығы энергия көздерінің жаңа түрлерін меңгеру арқылы мүмкін
болғандығы жайлы ойланбаймыз. Өз қажеттіліктерімізді қанағаттандыру үшін
энергияны көп өндіргенде табиғи орта көп зиян шегетінін ескермейміз. Жылу
электр станцияларының қалдықтары негізінен көмірқышқыл газынан тұрады.
Көмірқышқыл газы булану эффектісіне және климаттың жылынуына әкеледі.
Басқа қалдықтардың құрамына ауада сумен қосылғанда қышқыл жаңбырдың
пайда болуына әсер ететін азот кіреді. Жердің қышқылдығының
жоғарылауының әсерінен жердің құнарлығы және балық қоры төмендейді.
Токсинді ауыр металлдар қышқыл суда жылдам ериді және ішетін суға,
тағамдарға түсуі мүмкін. Атомдық электр станцияларды қолдану экологиялық
тазалық мәселелерін шешпейді. Атом электр станциясының жұмыс істеуі
барысында бір күнде бүкіл әлемде 26 тонна радиоактивті қалдықтар
шығарылады.
Мәселе тек экологияға зиянды қалдықтардың бөлінуінде ғана емес.
Басты мәселе энергетикалық ресурстардың қорлары, яғни мұнайдың, көмірдің
және газдың қорлары жылдан жылға төмендеп барады. Мұндай қорларды
11
жаңартылмайтындардың қатарына жатқызады. Вашингтондағы Әлемдік
табиғи қорлар институтының эксперттік комиссиясының мәліметтеріне сай
мұнайдың қоры 2007 жылдан бастап күрт төмендеп келеді. Кейбір шет елдік
мамандардың мәліметтері бойынша әлемдік мұнайдың қоры 1800-2300
млрд. баррелді құрайды. Дәстүрлі емес энергия көздеріне төмендегілер
жатады:
− күн энергиясы;
− жел энергиясы;
− геотермалды энергия;
− биомассаның энергиясы;
− су энергетикасы.
Қазақстанда осы аталған дәстүрлі емес энергия көздерінің қоры өте көп.
Дегенмен су энергетикасынан басқа энергия қорлары қазіргі таңға дейін өз
қолданысын тапқан жоқ. Қазақстандағы жанармайдың негізгі тұтынушысы
болып жылу және электр энергетикасы саналады. Осы секторлар жылына
шамамен 30 млн. тонна жанармайды тұтынады. Электр станцияларда
пайдаланылатын көмірдің үлесі 75%-ды, ал газдың үлесі 23%-ды және
мазуттың үлесі 2%-ды құрайды.
Қазіргі таңда Қазақстанда электр энергиясының жетіспеушілігі
байқалады. Электр станциялардың жалпы орнатылған қуаты 18, 7 мың МВт
құрайды. Энергияны өндіру саласында жылу электр станцияларының үлесі
87%-ды құрайды, ал су электр станцияларының үлесі 12%-ды және басқа
электр энергиясының көздері 1%-ды құрайды.
Негізгі энергия қорларының ескірушілігіне байланысты, жаңа электр
станциялардың құрылысы өте үлкен көлемде инвестицияны қажет етеді.
Қазақстан үкіметі 2007 жылы энергетикалық саланың 2015 жылға дейінгі даму
жоспары қабылданды. Осы жоспарға сай 2015 жылға дейін 5598 МВт қуатты
қосу жоспарлануда. Соның ішінде көмірден электр энергиясын өндіруді 4250
МВт көбейту жоспарлануда. Қазіргі таңда Қазақстанда электр энергиясының
жетіспеушілігі орын алып отыр. 1-кестеде Қазақстанда өндірілетін энергия
мен оның жетіспеушілігі көрсетілген [2] .
1 кесте - Электр энергиясының Қазақстандағы өндірілу мөлшері
12
Қазақстанда күн энергиясының потенциалы да өте жоғары. Сондықтан
күн энергиясын шаруашылықта және тұрмыста пайдалану да қолға алынуда.
Күн Республикада бір жылда күн шуақты сағаттар саны 2200-3000 арасында
жатыр, ал жылдық күн энергиясының деңгейі 1300-1800 ват/кв. м жетеді.
Атақты қазақстандық энергетик Александр Трофимовтын мәліметтеріне
қарағанда Қазақстан әлем бойынша адам басына шаққандағы жел ресурсының
мөлшерінен бірінші орынды иеленген.
ООН бағдарламасының
мамандарының бірі Питер Диксонның мәліметтері бойынша энергетикалық
баланста дәстүрлі энергия көздерінің (мұнай, газ және көмір) қоры 74%
құрайды. Осы дәстүрлі ресурстарды пайдалану шамамен мұнай 40 жылға, газ
56 жылға, ал көмір 197 жылға ғана жетеді. Дәстүрлі емес энергия көздерін
пайдаланатын елдердің қатарында АҚШ, Қытай және Индия. Қазіргі таңда
дәстүрлі емес энергия көздерін пайдалану жылдан жылға өсіп келеді.
Мамандардың есептеуінше осы ғасырдың ортасына қарай дәстүрлі емес
энергия көздерін пайдалану 35% жетеді деп күтілуде. Дәстүрлі емес энергия
көздерін пайдалануға деген қызығушылық осы энергия ресурстарының
таусылмайтындығы, бағасының әлемдік рынокқа тәуелді еместігі және
экологиялық тазалығына негізделген.
Қазіргі таңда Қазақстанда атмосфераға зиянды қалдықтарды бөлуден
энергетикалық сала бірінші орынды алады. Олар жыл сайын атмосфераға
миллион тоннадан асатын зиянды заттарды және 70 млн тонна көмірқышқыл
газын бөледі. Халықаралық энергетикалық агенттіктің мәліметтері бойынша
Қазақстан парниктік газды бөлуден әлемде үшінші орынды иеленген.
Қоршаған ортаға зиянды қалдықтарды бөлуден келетін шығын шамамен көмір
үшін жылына 3, 4 млрд. долларды құрайды . Дәстүрлі емес энергия көздерін
пайдаланудың негіздерінің бірі орталықтан энергиямен
қамтамасыздандырудың тиімсіздігі және халықтың орналасуының
тығыздығының төмендігі есептеледі. Өйткені энергияны алыс қашықтықта
орналасқан тұтынушыларға тасымалдау кезінде энергияның көп мөлшерін
жоғалтады.
Жел энергиясы мен күн энергиясын электр энергияға түрлендіру арқылы
пайдалануды шаруашылықта пайдалануды енгізу Қазақстанның
индустриалды-инновациялық дамуына үлкен әсерін тигізеді. Дәстүрлі емес
энергия көздерінен энергия өндіруді дамыту екі бағытта жүргізілуде - саяси
және экономикалық. Саяси технологияға халықаралық деңгейде өткізілетін іс-
шаралар жатады. Мұндай іс-шаралар мынадай халықаралық келісім
шарттардың жасалуымен аяқталады: климаттың өзгеруі бойынша конвенция,
Киоттык протокол және т. б. Экономикалық технологияға ұлттық деңгейде
жүзеге асырылатын іс-шаралар жатады. Ол ғылыми және өндірістік
ұйымдардың дамуына қолайлы жағдай жасауымен аяқталады. Дәстүрлі емес
электр энергия көздерін электр желілеріндегі шығын 25-30% құрайтын
жерлерде пайдаланған тиімді. Осындай жағдайда орталықтандырылмаған
13
энергиямен қамтамасыз ететін жүйелер дамып, энергияның жетіспеушілігі
төмендетіліп, электр энергиясының құны төмендейді [9] .
Неміс ғалымдарымен бірлесе отырып қазақстандық ғалымдар
Қазақстандағы жел энергетикасының дамуына қолайлы аймақтар анықталды.
Қазақстанның территориясының 50% бөлігінде желдің жылдық орташа
жылдамдығы 4-5 м/с жетеді, ал кейбір аймақтарда 6м/с жетеді және одан да
жоғары. Мамандардың бағалауы бойынша Қазақстан жел энергетикасының
дамуына қолайлы елдердің бірі болып есептеледі. Жел көп болатын
аймақтарға мынадай аймақтар жатады: Каспий маңы, орталық және солтүстік
Қазақстан, оңтүстік және оңтүстік-шығыс Қазақстан. Қазақстан
халықтарының орналасуының тығыздығы аз болғандықтан қуаттылығы өте
жоғары болатын жел электро станцияларын орнатуға ыңғайлы. Кейбір
теориялық мәліметтер бойынша Қазақстанның жел потенциалы жылына 1820
млрд. кВт. сағ құрайды. Жел потенциалы жайлы нақты ақпараттар алу үшін
метеорологиялық зерттеу жүргізіп, ұзындығы 30-80 м болатын метеомачтаны
пайдаланып зерттеу ісін жүргізу керек кем дегенде бір жыл ішінде. Алынған
метеорологиялық ақпараттар жел қондырғысының бір жыл ішінде өндіретін
электр энергиясы есептеледі.
Есептеудің нәтижелері жел электр
станциясының құрылысына технико-экономикалық негіз болады. 1998-2000
жылдары Жоңғар Алатауы қақпасында және Шелек дәлізінде ПРООН-ның
қолдауымен метеозерттеулер жүргізілді. Зерттеулер көрсеткендей Жоңғар
Алатауы қақпасының жел потенциалы өте жоғары. Орташа жылдық желдің
жылдамдығы 50 метр биіктікте 9, 7 м/с жетеді, ал жел қозғалысының
тығыздығы 1050 Вт/м2 құрайды. Бұл сағатына 4400 кВт электр энергиясын
өндіруге мүмкіндік береді. Ашық аймақ болғандықтан мұнда қуаттылығы
жоғары жел электр станцияларын үлкен мөлшерде орналастыруға болады.
Қазіргі таңда осы аймақта 5МВт электр энергиясын өндіретін жел электр
станциясының құрылысын жүргізу жоспарлануда. Осы жел электр станциясы
жылына 18 млн. кВт сағатына өндіреді, ал бағасы 4, 5 цент АҚШ/кВт. сағ
құрайды. Жел электр станциясының құрылысы сәтті аяқталған соң, оның
қуаттылығын 50 МВт дейін жоғарылату күтілуде. Жел электр станциясының
құрылысына негіз болатын зерттеулер Қазақстан аймағынан 8 жерінде орын
алды. Осы зерттеулердің нәтижесінде жел электр станциясының құрылысы
үшін қажетті ақпараттардың барлығын алуға болатын атлас жасалды.
14
1 сурет - Қазақстанның жел атласы
Атласқа сүйене отырып Қазақстанның кез келген аймағындағы желдің
жылдамдығын анықтауға болады. Неміс ғалымдарымен бірлесе отырып
жасалған зерттеулер нәтижесінде Қазақстандағы жел электрстанциясының
құрылысына ыңғайлы аймақттар анықталып, инвестициялық жобалар
жасалды. Қазіргі таңда осы аймақттарда жел генераторының құрылысы
жүргізіліп жатыр. Жел генераторын орнату арқылы Қазақстандағы энергия
тапшылығын жою көзделуде.
Дәстүрлі емес энергия көздерін пайдаланудың әсерінен энергия
ресурсының шектеулік мәселесі шешіледі [8] . 1-кестеде дәстүрлі емес энергия
көздерінің потенциалы көрсетілген. Осы энергия көздерінің кез келгенінің
ресурстары адамдардың қажеттіліктерін қазір және болашақта да қамтамасыз
ете алады. Олардың пайдалануы экологиялық мәселелерді де шешеді.
2 кесте - Жел электр станциясының құрылысына ыңғайлы аймақтар
15
![]()
3 кесте - Дәстүрлі және дәстүрлі емес энергия көздерінің потенциалдары.
16
Әлемдік тұтыну
0, 01
Жоғарыда көрсетілген мәселелердің барлығын ескере отырып, осы
дипломдық жұмыстың мақсаты тұрмыстық үйдің құрастырма электр
жабдықтыру ету жүйесін басқаратын жүйені құру болып табылады.
Берілген дипломдық жұмыстың негізгі мақсаты: дәстүрлі емес электр
энергия көздерін пайдаланып тұрмыстық үйді электр энергиясымен
қамтамасыз ететін жүйені басқару жүйесін құру. Осы мақсатқа жету үшін
төмендегідей мәселелерді шешу керек:
− электр энергиясымен қамтамасыз ететін жүйелерге аналитикалық
шолу жасау;
− тұрмыстық үйді құрастырма электр жабдықтыру (ҚЭЖ) жүйенің
функционалды схемасын құру;
− пайдаланылатын құрылғылардың параметрлерін есептеу;
− құрастырма электр жабдықтыру жүйесі үшін аккумуляторлық
батареяның көлемін есептеп таңдау;
− жел және күн потенциалын зерттеу амалдарын қарастыру және
формулаларын анықтау;
− ҚЭЖ жүйесін басқару алгоритмі мен блок-схемасын жасау;
− тұрғын үйдің найзағайдан қорғанысын жобалау;
− ҚЭЖ жүйесі арқылы өндірілетін электр энергиясының 1кВт үшін
бағасын анықтау.
1 бөлім. Құрастырма электр жабдықтыру жүйесіне аналитикалық
шолу
1. 1 Жел-энергетикалық станциясы
Жел энергетикасы - атмосферадағы ауа массаларының кинетикалық
энергиясын электр энергияға, механикалық энергияға, жылу энергиясына және
басқа да өндірістерде, шаруа қожалықтарда пайдалануға ыңғайлы энергия
17
түріне түрлендіретін энергетиканың бір саласы. Осы түрлендірулер келесідей
құрылғылардың көмегімен жүзеге асырылады: жел генераторы, жел диірмені,
желкен. Жел генераторлары ауа массасының кинетикалық энергиясын электр
энергияға айналдыру барысында отынды пайдаланбайды. Қуаты 1 МВт
болатын жел генераторы 20 жыл ішінде 29 мың тонна көмірді және 92 мың
баррел мұнайды үнемдеуге мүмкіндік береді.
Қазіргі таңда Қазақстанда өндірілетін электр энергияның көлемі тұтыну
электр энергиясынан төмен. Қазақстанның энергожүйесінің негізгі мәселесі
болып энергожүйелердің бір орталыққа бағынбауы есептеледі. Солтүстік және
батыс аймақтары біріккен Ресей энергожүйесімен байланысқан болса,
оңтүстік аймақ Орта Азиялық энергожүйемен байланысқан. Оңтүстік
аймақтарда электр энергиясының жетіспеушілігі байқалады. Өйткені осы
аймақта үлкен өндіріс орындары, үлкен қалалар: Алматы, Шымкент
орналасқан. 2-кестеде оңтүстік аймақтағы энергетикалық жетіспеушіліктер
көрсетілген.
1. 1 кесте - Қазақстандағы энергетикалық жағдай
Келесі маңызды мәселелердің бірі электроэнергетика объектілерінің
әсерінен қоршаған ортаға бөлінетін зиянды қалдықтардың көлемі жылдан
жылға өсіп келеді. Қазақстандағы электр станциялардан қоршаған ортаға
бөлінетін зиянды қалдықтардың концентрациясы халықаралық стандарттардан
бірнеше есе жоғары. Электр станциялардың атмосфераға бөлетін зиянды
қалдықтарының көлемі жылына 1 млн. Тоннадан асады, ал жалпы қоршаған
ортаға бөлінетін зиянды қалдықтардың көлемі жылына 11 млн. тоннадан
асады. Осы мәселелерді шешу үшін Қазақстан Республикасының Үкіметінің
№ 857 шешімімен арнайы бағдарлама қолға алынды. Осы бағдарлама
бойынша жел электр энергиясы арқылы өндірілетін электр энергиясының
көлемін 2015 жылы - жылдық өндіруден 0, 6% -ға жеткізу, ал 2030 жылы -
2, 7%-ға жеткізу көзделуде. Бұл шешім жел энергетикасының дамуына негіз
болады. Осы бағдарлама арқылы Қазақстандағы жел энергетикасының
дамуына ең тиімді аймақтар анықталды: Шелек коридоры, Жоңғар тауы,
Ерементау, Қордай, Жүзімдік және Форт-Шевченко. Бұл аймақтардың таңдалу
себебі: осы аймақтардағы желдің жылдық орташа жылдамдығының жоғары
болып, өте үлкен көлемде арқан электр энергиясын өндіруге мүмкіндік береді.
Үкіметтің ұсынған осы бағдарламасы оңтүстік және батыс аймақтардағы
18
электр энергиясының жетіспеушілігін жойып, солтүстік аймақта электр
энергиясының бағасын төмендеуіне әсер етеді.
Бір немесе бірнеше ауылдық аймақтарды энергиямен қамтамасыз ету
үшін жел электр станцияларының құрылуы осы ауылдық аймақтарда электр
энергиясының бағасын төмендетіп, элетр желілерде электр энергиясының
шығындалуын төмендетеді және телефон, интернет желілеріне қосылуды
жеңілдетеді. Осындай кішігірім желілердің жөндеу жұмыстары арзанға түседі,
жұмысшылар саны аз болады [6] .
Қазақстан
Республикасы өте үлкен жел ресурсына ие. Өзінің
географиялық орналасуына байланысты Қазақстан солтүстік жарты шардың
жел поясында орналасқан және Солтүстік-шығыс, оңтүстік
-батыс
бағыттарында ауа массаларының қозғалысы өте жоғары. Қазақстанның
территориясының 50% бөлігінде желдің орташа жылдық жылдамдығы 4-5 м/с
жетеді. Кейбір аймақтарда желдің орташа жылдық жылдамдығы 6 м/с жетеді
және одан да жоғары болады, сондықтан осы аймақтарды жел
энергетикасының дамуына өте ыңғайлы етеді. Осындай аймақтарда
орналасқан жел электр станциялары арқылы өндірілетін электр энергиясының
бағасы кВт сағатқа 7, 3-10, 2 теңгені құрайды. Желдің орташа жылдық
жылдамдығы 6м/с және одан да жоғары болатын Қазақстанның аймақтары:
Каспий маңы, оңтүстік аймақ, оңтүстік-шығыс және оңтүстік-батыс аймақтар.
Мамандардың бағалауы бойынша Қазақстандағы жел энергетикалық
потенциалы жылына 1820 млрд. кВт сағатты құрайды.
Қазақстанда өндірілетін қуаты - 18400 МВт құрайды, жел электр
станциясының қуаты 3500 МВт болуы мүмкін және жылдық электр
энергиясын өндіруі 8-9 млрд. кВт сағатты құрайды. Жел энергетикасының
пайдаланылуының экономикалық потенциалы жел электр станциясының
энергиясының бағасы мен дәстүрлі электр энергиясының көздерінен
өндірілген энергияның бағасына қатынасымен анықталады. Мамандардың
есептеуі бойынша жел электр станциясының қуаты 2024 жылы 2000 МВт
жеткізу жоспарлануда.
Қазақстанда машина жасау саласы дамыған, сондықтан алдағы уақытта
жел генераторларын жасауды қолға алу жоспарлануда. Осыған орай жел
электр станцияларында өндірілген энергияның бағасы төмендейді және жел
қондырғыларының құрылысы арқанға түсетін болады. Жел қондырғыларын
жасау мен орнату Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық және
индустриалдық дамуына ықпал етеді.
Жел электр станциялары қоршаған ортаға зиянды қалдықтарды
бөлмейді, сондықтан жылына 1, 5 млрд. кВт сағатына өндіретін қуаты 500 МВт
болатын жел электр станциясы қоршаған ортаға бөлінетін зиянды қалдықтар
мынадай:
− 1, 5 млн. тонна көмірқышқыл газы;
− 7800 тонна азот оксиді;
− 12 600 тонна ұшатын күл.
19
Голландияда жел қондырғылары 500 жылдан астам уақыт суды
құдықтан тарту үшін пайдалануда. 1890 жылы Данияда бірінші рет жел
қондырғылары электр энергиясын өндіру үшін пайдаланылды. Қазіргі таңда
Данияда электр энергияның 12%, Голландияда және Германияда 10% жел
электр станцияларында өндіріледі. Ең қуатты жел қондырғысының роторының
диаметрі 112 метрге жетеді. 2002 жылы жел энергетикасына инвестиция 32 %
құрады. Жел электр станциясында электр энергияның өндірілуі желдің
жылдамдығына тікелей тәуелді. Желдің жылдамдығы 5-25м/с (Бофорттың
шкаласы бойынша 3-9 балл) жеткен кезде жел электр станциялары тиімді
жұмыс жасайды.
1. 1. 1 Жел генераторлары
Жел генераторларының жұмыс істеу принципі жел энергиясын электр
энергиясына түрлендіруге негізделген. Желдің әсерінен
желдөңгелегі
айналады, генератор инвертормен байланысқан аккумуляторлық батареяға
берілетін электрлік токты өндіреді, содан шығысында 220/380 В аламыз.
Желдің кинетикалық энергиясы генератордың роторын айналдыратын қалақ
қозғалысқа келтіреді [5] . Жел генераторының жүйесіне кіретін негізгі
компоненттеріне мыналар кіреді:
Генератор - аккумуляторлық батареяны қоректендіру үшін керек. Оның
қуаттылығы
аккумуляторлық батареяның қоректену жылдамдығын
... жалғасы- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz