Internet желісіне шығу
1
2
3
4
Аннотация
В данном дипломном проекте организация беспроводного
корпоративного доступа технологий типа Wi-Fi Hot spot в гостинице Клара -
Сапар городе Шымкент.
В технической части описана данная технология, её история развития, и
её преимущества. А также произведены расчеты затухания в антенно-фидерном
тракте, расчеты эффективной изотропной излучаемой мощности, расчеты
радиотрассы, расчеты суммарного усиления радиосистемы.
В разделе безопасности жизнедеятельности произведен анализ условий
труда, освещений и электробезопасности. В экономической части рассмотрены
финансовые потребности и затраты на оборудование.
Аңдатпа
Бұл дипломдық жобада Шымкент қаласында Клара -Сапар қонақ үйіне
Wi-Fi Hot spot түріндегі сымсыз қатынауды ұйымдастыру көрсетілген.
Техникалық бөлімде бұл технологияның шығу тарихы және жетістіктері
жайлы айтылған. Сонымен бірге антеналардағы өшу коэффициенті, изотропты
сәулелену қуатының тиімділігі, радиожелі, радиожүйенің күшейту
коэффициенттерін есептеу есебі жасалған.
Өміртіршілік қауіпсіздігі бөлімінде еңбек шарттарына, жарықтандыру
және электрқауіпсіздігіне талдау жасалған. Жобаның экономикалық бөлімінде
қаржы қажеттілігі және жабдықтардың шығындары есептелген.
5
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
1 Сымсыз желі технологияларының дамуы мен болашағы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
1.1
Шымкент
қаласындағы сымсыз байланыс қатынасының
коммерциялық жобасы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
1.2 IEEE 802. 11 Стандарттарының дамуы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... 13
1.3 Режімдер және оларды ұйымдастырудың ерекшеліктері ... ... ... ... ..
.16
1.4 Қайталауыш режімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.5 Міндет қойылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...26
2 Жабдық таңдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.1 Қатынау тарификациялары мен есептеу жүйелері ... ... ... ... ... ... ... ... ..30
2.2 Жүйенің негізгі компонеттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...36
3 Есептеу бөлімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.1 Сымсыз байланыс арнасының жұмыс істеу аралығын есептеу ... ... ... ..47
3.2 Френель аймағын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.3 Тікелей көрінетін сызықтың шамасындағы сигналды жіберу ... ... ... ... 56
3.4 Өшу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .57
3.5 Бос кеңістікте сигналдың жоғалуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 58
3.6 Шуыл ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 60
3.7 Цифрлық байланыс жүйесінде сигналшуылдың қатынасы ... ... ... ... ...61
3.8 Атмосфералық жұтылу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 63
4 Өмір тіршілік қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..60
4.1 Еңбек жағдайын талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..60
4.2 Табиғи жарықтануды есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...60
4.3 Жарықтандыруды есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..61
4.4 Өрт қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 68
4.5 Кондиционерлеу және кондиционерді таңдап, есептеу ... ... ... ... ... ... .
5 Бизнес жоспар ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.1 Бизнес жоспардың мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .77
5.2 Жоба тарихы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .78
5.3 Сапа ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
5.4 Маркетинг ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 86
5.5 Компания кірісі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 67
5.6 Өзін ақтау мерзімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 89
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Қысқартылған сөздер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
А қосымшасы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 93
Ә қосымшасы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 94
6 ... ... ...24
...30
... .47
... 55
...
... ... 72
... .77
... ..78
... 88
... 89
... 91
Кіріспе
Қазiргі кезде WI-FI (ағылшын сөз тiркесі Wireless Fidelity, дәл айтқанда
сымсыз деректердi жоғары дәлдiкпен тасымалдау) аббревиатурасының түсінігі
бойынша цифрлық деректер ағындарының радиоарналар арқылы
тасымалдайтын көптеген стандарттар кең дамып келеді. Бұл стандарттарды
өңдеу жұмысымен электротехника және электроника (IEEE) институтының
инженерлер тобы 802.11 айналысады. WI-FI сымсыз байланыстың жалғыз
технологиясы болып табылмайды. IEEE және басқа мекемелердiң мамандары
WI-FI-дан басқа сымсыз коммуникация стандарттарын тапты және олармен
жұмыс жасап, оны дамытып жатыр. Осы стандарттар жеке желі (PWAN,
мысалы, қызметкердiң жұмыс орнына қосылуды ұйымдастыру) немесе қала
масштабы желiлер (WWAN) үшін бағдарланған. Сымсыз желілерге қосылатын
нүктелер саны әлемде күннен-күнге өсе береді. Келешекте ғаламдық кең
жолақты желiсiне оңай және әр жерден қосылу мүмкіндігінің болжауы бар. Тек
қол астында Wi-Fi - адаптермен қаруланған компьютер болса болды. Қазiргі
кезде әлемнің 93 елiнде хот-споттарының саны 56139-ге жуық деп JiWire
ақпарат журналы жариялады [1].
WI-FI жергiлiктi сымсыз жүйелердi жасау (WLAN) және өте жылдам
интернетке сымсыз қосылуды ұйымдастыруға арналған. Берілген стандартқа
байланысты WI-FI желiлері 2,4 ГГЦ немесе 5 ГГЦ жиiлiктерде жұмыс iстейдi
және 2 Мбитс жылдамдықпен деректерді беруді қамтамасыз етедi. Бiр қосылу
нүктеміз радиусы 200 метрге дейiн жерді қамтуды қамтамасыздандыра алады.
WI-Fi желілерi интернетке ашық қосылуды (хот-споттар) ұйымдастыру
саласында кең таралды. Әр қонақ үйдiң, қымызхананың, мейрамхананың,
кәсiпкерлiк-орталықтың немесе аэровокзалдың (бiр айтқанда, Wi-Fi қосылу
нүктесі бар мекеме) кез келген келушiсi бұл технологияны қолдану арқылы
сымсыз қосылу стандарты бар ноутбугi, ДҚК немесе телефон көмегімен желiге
жылжымалы қосылу мүмкiндiгі болады.
Оқу құралы сымсыз желiлердегi қолданылатын спектрдiң бөліну, IEEE
802.11 стандартымен, антенналармен, сымсыз желiлер бойынша сигналдарды
тарату әдiстерiмен таныстыруға мүмкiндiк бередi.
7
1 Сымсыз желі технологияларының дамуы мен болашағы
1.1 Шымкент қаласындағы
сымсыз
байланыс
қатынасының
коммерциялық жобасы
Қазақтелеком АҚ Қазақстан республикасының телекоммуникация
саласында алдыңғы басты орынды алады. Республикада байланыс қызметтерін
кең жолақты ұсыну бойынша дамыған желі орталықтары бар. Компания келесі
негізгі қызметтерді ұсынады:
- дәстүрлі телефония мен телеграф қызметтері;
- интернетке қатынау және мәліметтерді тарату желілерінің қызметтері;
- спутникті желі және интеллектуалды қызметтер;
Компанияның орталық офисі Қазақстанның астанасы - Астана қаласында
орналасқан. Компанияда 33 мыңнан астам адам жұмыс істейді. Қазақтелеком
АҚ-мы мемлекетіміздің әр облысында өзінің аймақтық бөлімшелері бар.
Компанияның екі жарым миллионнан астам клиенттері физикалық және заңды
тұлғалар болып табылады. Қазақтелеком АҚ әр түрлі деңгейдегі
тұтынушылардың жоғарғы талаптарын қанағаттандыра отырып, байланыстың
кең спектрлі қызметін ұсынады.
Жобаның мақсаты ОҚО облысы рыногына деректерді тасымалдауды Wi-
Fi-дің жаңа және перспективалық қызметiмен енгізу.
Хот-спот аумағында Wi-Fi интерфейсі бар ықшам дербес компьютер
иелері және IEEE802.11bg модулі бар қалталы дербес компьютер иелері
тікелей әуежайдан, бизнес-орталық немесе ойын-сауық орталықтарынан
Internetке кең жолақты қатынауға қол жеткізеді.
Жобаның iске асыруының стратегиясы. Жоба стратегиясының iске
асыруы бойынша шаралардың тiзбегi:
жабдықтың жеткізілуі және оның монтажы;
Wi-Fi желiсiнiң құрылысы;
телекоммуникация қызметiндегi ағымдағы сұранысының
қанағаттандыруы;
телекоммуникация қызметiндегi потенциалдық сұранысының
қанағаттандыруы.
Жобаның міндеті Шымкент қаласы аумағында коммерциялық ұйым (hot
spot) қатынау нүктелерін әуежай, бизнес-орталық, сауда орталығы және тағы
басқа ғимараттарда Internetке шығу мүмкіндігімен орнату болып табылады,
жеке алғанда:
а) Әуежайдың ғимаратында, жолаушылардың ұшып шығуы залында
Антенналардың жоспарланатын саны - 1 дана.
Metro Ethernet көлiк желiсiне дейiн байланыс WiMAX арқылы
ұйымдастырылады.
8
б) Тәуке хан көшесінде орналасқан Шымкент атты сауда орталығында
100 астам дүкен, 4 дәмхана, Astana Motors автосалоны 3 қабатты ғимарат.
Антенналардың жоспарланатын саны - 2 дана.
в) Бизнес орталықтары:
- Республика көшесінде орналасқан Клара-Сапар бизнес орталығы,
1-ші қабат ойын сауық кешені, қалған 3 қабат қонақ үйі 4 қабатты
ғимарат.
Антенналардың жоспарланатын саны - 2 дана.
- Республика көшесінде орналасқан Клара-Сапар Бизнес орталығы, 1-
ші қабат ойын сауық кешені, қалған 3 қабат қонақ үйі 4қабатты ғимарат.
Антенналардың жоспарланатын саны - 2 дана.
- Махамбет 2 қабатты ғимарат, қаланың орталығында орын алған Кен
баба атты этно-парктің ішінде орналасқан. Кен баба этно-паркі 22500
шаршы метрге ие. Махамбет бизнес орталығынан тыс парктың ішінде 2
ресторан және 10 шақты дәмхана бар.
Антенналардың жоспарланатын саны - 2 дана. (біреуі сыртқы
қолданысқа)
г) Қонақ үйлер:
- Тәуке хан көшесінде орналасқан Кема атты 4 қабатты ғимарат.
Антенналардың жоспарланатын саны - 2 дана.
- Қонаев көшесінде орналасқан Сапар атты 9 қабатты ғимарат.
Антенналардың жоспарланатын саны - 2 дана.
д) Майлы қожа, 4 көшесі облыстық аурухана. (арнаулы бөлiмшесі )
Антенналардың жоспарланатын саны - 1 дана.
Ғимарат ішіндегі қатынау нүктелерін монтаждауды өз күшімізбен іске
асырамыз.
Желі топологиясы қолданыстағы желінін орталығы бар жұлдызша болып
табылады және Шымкент қаласындағы қала абоненттері желісі үшін
кеңжолақты қатынау атқарады.
Желідегі түйіндердің бір-бірімен байланысы Metro Ethernet қалалық
деректерді тасымалдау желісі арқылы іске асады.
Бұл схемаға сәйкес клиенттердің физикалық қосылуы кейбір нүктелерде
катысу арқылы іске асады, ал барлық трафик орталық түйінге дейін өтеді.
Орталық түйінде орналасқан жабдықтың көмегімен клиенттерді идентификация
жасау, орналасқан жерін анықтау, клиенттерді қызмет түрлеріне қосу және
биллинг жүйесі үшін статистикалық мағлұматтарды жинау болып табылады.
Орталық түйіннің негізгі компоненттері: шлюз Cisco Service Selection
Gateway (SSG) қызметін таңдау. Функционалдық SSG-дің қызметі IP адрес
көмегімен қолданушыларды идентификация жасау және де белгілі бір қызмет
түрлеріне рұқсат беру, қызмет түрлеріне қатынауды бақылау және статистика
мағлұматтарын жинау болып табылады.
Cisco Subscriber Edge Services Manager (SESM) Web-порталы. Cisco
SESM желіге қосылған қолданушыларға қызмет түрлерін таңдау үшін
9
интерфейсті ұсынуды қамтамасыз етеді. Қолданушылар сымсыз қатынау
нүктелеріне жалғанады. Ал барлық трафик SSG арқылы өтеді.
Желiнiң ортақ схемасы 1.1 суретте көрсетілген
1.1 - сурет. Байланыс ұйымының жобаланған сұлбасы
(CAR) RADIUS Cisco Access Registrar сервері. Cisco Access Registrar
қолданушыларға идентификацияны функциясыны қамтамасыз ететін, кез-
келген қызмет түрлеріне авторизатия беріп отыратын және статистикалық
мағлұмат жинайтын жабдық болып саналады. SSG және SESM RADIUS
хаттамасы арқылы CAR-мен өзара әрекеттеседі. Бұдан басқа CAR-дің
функцияларына биллинг жүйесімен өзара әрекеттесу кіреді, RADIUS
протоколін қолдана отырып болмаса жабдықта орнатылған API-мен біртұтас
база деректерін статистикалық синхронизациялау (биллинг жүйесіндегі база
деректерін) немесе идентификация, авторизация және статистиқалық
мағлұматтар жинау мәселелерін өз күшімізбен шешу. Metro Ethernet жобасымен
қалалық желінің инфоқұрылымы және орталық түйіннің жүйесі құрастырылып
қойған. Сымсыз қатынау желiсiнiң клиенттерiне қызмет түрлерiн ұсынудың
iске асырылуы үшiн ақпараттық және анықтама қызметтерін қолданушылардың
орналасқан жерлерін ескере отырып порталды түзеу керек, сонымен бірге
шлюзды таңдау қызметінде біршама өзгерістер жасау және сымсыз қатынау
желісіндегі клиенттерді есептеу үшін биллинг жүйесін жөндеу, жөндеу
нәтижесінде биллинг жүйесімен байланысу үшін орталық түйіндегі RADIUS
серверінде қосымша өзгерістер талап етуі мүмкін.
Алыстағы түйiннiң схемасы қаладағы қатынау нүктелерiнiң
құрастырылуы үшiн 1.2 суретінде көрсетiлген схема қолданылады.
Бұл схемаға клиенттердің сымсыз қатынау нүктелерiне Hub арқылы
қосылғанын көрсеткен.
10
Айтып кететін жайт қатынау нүктесін коммутатор локальдық желіден 100
метрге ұзартқан жағдайда әр-түрлі линия ұзарту технологияларын қолдану
керек.
Мұндай технологиялар ретінде төмендегілерді қарастырамыз:
G.SHDSL;
VDSL;
Ethernet (оптикалық кабельмен);
Сымсыз көпірлер
Нақты технология қатынау нүктесін орнату барысында анықталады,
сонымен бірге ара қашықтық шығарылуына және тенологиялардың техникалық
мүмкіндіктеріне байланысты.
Зал1
Зал2
Зал3
Точка
доступа
CPE
Точка
доступа
ADSL
модем
Точка
доступа
Точка
доступа
Hub
ADSL
модем
Городская сеть
передачи данных
Базовая станция
WiMAX
1.2 - сурет. Алыстағы түйіннің типтік сұлбасы
Көліктік орта. HUB қатынау нүктесіне жалғану (бір қатынау нүктесінен
көп орнатқан кезде) болмаса ADSL желілік модеміне жалғану UTP 5
категориялық кабелімен орындалады. Сосын Internet желісіне шығу ADSL
(Megaline) орындалады.
IP DSLAM жобасын нақты іске асыру бастамасында АТС-2130-ға СО
Шымкент, қонақ үй Сапар жалғанады және АТС-53-ке БО Махамбет,
қонақ үй Кема жалғанады,бірақ орталық емханаға бос ADSL порты жетпеді.
Сондықтан бізге ZyXEL IP DSLAM АТС-2130 және АТС-53-ті 2 платалық
24 ports ADSL 2+ line card (for PSTN line), for IES-20003000 -ға қайта
жабдықтау керек және де 2 платамен 24 ports ADSL splitter card (for PSTN
line), for IES-200025003000-ға.
11
1.2 IEEE 802. 11 Стандарттарының дамуы
Желі құрылымы, желі компоненттері және стандарттар. IEEE 802. 11
Radio Ethernet стандарты - бұл шек қойылған аумақтарға жергілікті желі
тәртібінде сымсыз коммуникацияларды ұйымдастыру стандарты, яғни бірнеше
абоненттің жалпы беру арнаға тең құқылы қатынасы болады.
802.11 - жергілікті сымсыз желілерге арналған бірінші өнеркәсіпті
стандарт (Wireless Local Area Networks), немесе WLAN. Стандарт Institute of
Electrical and Electronics Engineers (IEEE) өңделген болатын, 802. 11 әдеттегі
сымды Ethernet желілері үшін 802. 3 стандартпен салыстыру мүмкін.
Сымсыз технологиялардың классификациясы туралы жалпы ұсынуды 1.1
-сурет береді: әрекеттеу радиусы бойынша WLAN арнайы сымсыз желілер
(Wireless Personal Area Connectivity, WPAC; Ресейде Wireless Personal Area
Network, WPAN термині қолданылады) және глобальды (Wireless Wide Area
Network, WWAN) желілер арасындағы орынға ие болады.
Бүгінгі күні қолданылатын сымсыз желілердің қолдану облыстары және
мәліметтерді беру жылдамдықтары кесте 1.1-де көрсетілген .
1.1 - к е с т е. Желілердің негізгі параметрлердің арақатынасы
IEEE 802.11 Radio Ethernet стандарты сымсыз желілердің ортаға
қатынасты басқару деңгейінде (MAC - деңгейде) және физикалық (PHY)
деңгейде ұйымдастыру ретін анықтайды. Стандартта MAC (Medium Access
Control) деңгейдің бір түрі және физикалық каналдардың үш үлгісі анықталған.
Физикалық деңгейде стандарт радио каналдардың екі үлгісін және бір
инфрақызыл диапазонында ескереді.
802.11 стандарт негізінде ұялы сәулет салынған. Әрбір ұя базалық
станцияны басқарады, қатынас нүктесі деп аталады (Access Point, AP). Қатынау
нүктесі және оның әрекеті радиусі шектерінде жұмысшы станциялар базалық
12 Желілер
WPAN
WLAN
WWAN
Тағайындалуы
Құрылғыларды
сымсыз әдіспен
қосу
Кәсіпорын желісі,
публичных хот -
споттар
инфрақұрылымы
Провайдер
инфрақұрылым
ы
Мәліметтер
беру
жылдамдығы ,
Мбитс
Сымды
ауыстыру
Кампус
территориясындағ
ы байланыс, хот -
споттар
Әр жерде, әр
уақытта
алыстатылған
қатынау
1
1 - 54
0,04 - 2,4
Бағасы
Төмен
Орташа
Жоғары
қызмет ету аймағын құрайды (Basic Service Set, BSS). Көп ұялы желінің
қатынау нүктелері бір - бірімен таратылған жүйе арқылы әрекеттеседі
(Distribution System, DS), өзімен магистральді сегментінің кабельді ЖЕЖ
эквивалентін ұсынады. Бүкіл инфрақұрылым, қатынау нүктелері мен
таратылған жүйені қосатын, үлкейтілген қызмет ету аймағын құрастырады
(Extended Service Set).
- қазіргі уақытта 802. 11 стандартының көп жиыны бар;
- 802.11 - алғашқы негіз болатын стандарт. Радио арна арқылы 1 және
2Мбитс жылдамдықтармен мәліметтерді береді, жиіліктері 900 МГц және 2,4
ГГц;
- 802.11а - жоғары жылдамдықты WLAN стандарты. Радио арна арқылы
5ГГц диапозонда 54Мбитс жылдамдықпен мәліметтерді беруді сүйейді,
мәліметтерді басқа кодтау әдісі қолданылады, мәліметтерді беру ағыны
көпжиіліктік арналармен тапсырылады және беру осы арналармен параллельді
түрде жүргізіледі;
- 802.11b - ең көптаралған стандарт. Радио арна арқылы 2,4 ГГц
диапазонда 11 Мбитс жылдамдық пен мәліметтерді беруді сүйейді, барынша
көп ара қашықтық 500 м - ашық жерде, металл қалқаларсыз ғимараттарда 100
м, металл қалқалармен 50 м;
- 802.11b+ - Радиоарна арқылы 2,4 ГГц диапозонда 22 Мбитс
жылдамдық пен мәліметтерді беруді сүйейді;
- 802.11с - сымсыз көпірлердің жұмысын реттейтін стандарт. Тап осы
специфика қатынау нүктелерін өңдеуі кезінде сымсыз құрылғыларды
өндірушілермен қолданылады;
- 802.11d - стандарт арналардың физикалық параметрлеріне (сәулелену
қуаттылығы мен жиіліктердің диапозондары) және сымсыз желілер
құрылғыларының талаптарын олардың әртүрлі елдердің заң шығаратын
нормаларына сәйкестікті қамтамасыз ету мақсатымен анықтады;
- 802.11g - 2,4 ГГц жиілікке арналған қосымша модуляция техникасын
қондырады. Радио арна арқылы 2,4 ГГц диапазонда 54 Мбитс жалдамдықпен
мәліметтерді беруге арналған. 802.11g стандартында 64 түрлі комплементарлы
жүйелілік қолданылады, бұл 11 Мбитс жылдамдықпен бір символға 8 битті
және 5,5 Мбитс жылдамдықта символға 4 битті кодтауға рұқсат етеді. 11
Мбитс, және дәл осылай 5,5 Мбитс жылдамдықтарда символдық жылдамдық
секундына 1,3854106 символды құрайды;
- 802.11h - бұл стандартты өңдеу Европада 802. 11а - ны қолдану
кезіндегі проблемалармен байланысты, қайда 5 ГГц диапозонда кейбір
спутниктік байланыс жүйелері жұмыс істейді. Европа мен Азияда 5ГГц
жиіліктер спектрін басқаруды суреттеуші стандарт;
- 802.11і (WAP2 ) - берілген спецификацияны жасау мақсаты сымсыз
желілердің қауіпсіздік деңгейін жоғарылату болып табылады. Осында
қорғаулар функциялардың терімі сымсыз желілер арқылы хабармен алмасу
кезінде іске асырылған соныменқатар, AES технологиясы
13
(AdvancedEncryptionStandart) шифрлеуалгоритмі, қолдайтын кілттер
ұзындықтары 128, 192 және 256 бит.
- 802.11j - Жапонияүшін спецификация және қосымша канал 4,9 ГГц
арқылы 802.11а стандартын кеңейтуге арналған;
- 802.11n - желілердің өткізгіш қабілеттілігін 100 Мбитс дейін көтеруге
мүмкіншілік береді, бүгінгі күні өңдеуді өтіп жатқан перспективті стандарт.
1.3 Режімдер және оларды ұйымдастырудың ерекшеліктері
1.3.1 Ad hoc режімінде (1.3 - суретте) клиенттер бір-бірімен байланыс
орнатады. Нүкте-нүкте типті бір рангті қатынас орналады және
компьютерлер қатынас нүктесінсіз қатынай алады. Соның өзінде сымды желіге
қосылу үшін интерфейсі жоқ, тек бір қызмет ету алаңы құрылады.
Тағайындау және пайдалану облысы. Берілген режімнің негізгі жетістігі -
құрылымының қарапайымдылығы: ол қосымша құрылғыны қажет етпейді
(қатынас нүктесі). Режім ақпараттарды жіберу үшін уақытша желілерді құруда
пайдаланылады.
1.3 - сурет. Ad hoc режіміндегі байланыс
Бірақ мына жағдайды ескерген жөн, ad hoc режімі 11 Mбитсек-тан
жоғары болмайтындай қолданылатын құрылғыға тәуелсіз жалғауларды
орналастыруға мүмкіндік береді. Ақпаратты алмастыру жылдамдығы төмен
болады және 11N мбитсек-тен аспайды, мұнда N - желідегі құрылғылар саны.
Байланыс қашықтығы жүз метрден көп болмайды, ал ақпарат тарату
жылдамдығы қашықтықтың көбеюімен азаяды. Ұзақ уақытқа сымсыз желіні
құру үшін инфрақұрылымдық режімді пайдаланған жөн.
14
1.3.2 Инфрақұрылымдық режімде қатынас нүктесі клиенттердің
компьютерлерінің байланысын қамтамасыз етеді. Қатынас нүктесін сымсыз
концентратор ретінде қарастыруға болады. Клиенттік стансалар бір-бірімен
тікелей байланыста болмайды, ал қатынас нүктесімен байланысты және ол
пакеттерді адрестерімен бағыттайды (1.4 - суретте).
1.4 - сурет. Желілік инфрақұрылымға қосылу
Қатынас нүктесі шығыс арнасының портына ие бола алады (uplink port),
ол арқылы базалық қызмет көрсету алаңы сымды немесе аралас желіге -
желілік инфрақұрылымға қосылады.
1.3.3 Сымсыз көпір режімі, сымды көпірлер сияқты, кішкене желілерді
жалпы үлкен желіге жинақтау үшін қолданылады.
1.5 - сурет. Сымсыз көпір
15
Сымсыз көпірлер көмегімен көршілес ғимараттарда аз қашықтықта
орналасқан және сол сияқты бірнеше километрдегі сымды LAN-дарды қосуға
болады. Бұл әдіс филиалдарды және орталық кеңсені желіге біріктіреді және де
клиенттерді Интернет провайдерының желісіне қосу үшін көмектеседі.
Сымсыз көпір кәбілді өткізуге болмайтын немесе мүмкіндік жоқ
ғимараттарда қолданыла алады. Осы шешім әлдеқалай үнемдеуді жүзеге
асыртады және бағыттаудың қарапайымдылығын қамтамасыз етеді.
Көпір режімінде жұмыс жасайтын қатынас нүктесіне сымсыз клиенттерді
қосу мүмкін емес. Сымсыз байланыс тек көпір бола алатын жұп нүктелер
арасында мүмкін болады. Клиенттерді көпірлік жалғауға қосу үшін
коммутациялық құрылғысымен немесе басқа қатынас нүктесімен көпір
нүктелерінің сымды жалғауын пайдалану керек.
Сымсыз көпірдің нүкте - көп нүкте режімі (1.6 - суретте).
1.6 - сурет. Сымсыз көпір нүкте - көп нүкте
Нүкте - көп нүкте сымсыз көпір режімі екі және одан көп бірнеше
километр қашықтықта орналасқан LAN сымды сегментін қосу үшін
пайдаланылады. Бұл жағдайда қатынас нүктесінің біреуі нүкте - көп нүкте
көпір режіміне ауысады және басқа нүктелерді қосу үшін қызмет етеді.
Жұлдыз типті топология туындайды. Өткен жағдайдағыдай, клиенттерді
көпірге қосу тек сымды интерфейс арқылы жүзеге асады.
1.4 Қайталауыш режімі
Қатынас нүктесін сымды инфрақұрылымға жалғау мүмкін емес немесе
ыңғайсыз жағдайы туындауы мүмкін немесе қандай да бір бөгеу қатынас
16
нүктесінің клиенттердің сымсыз стансаларының орналасқан жерімен тікелей
байланысын іске асуын қиындатуы мүмкін (1.7 - суретте).
1.7 - сурет.. Қайталауыш режімі
Сымды қайталағыш сияқты, сымсыз қайталағыш өзінің сымсыз
интерфейсіне келіп түсетін тек пакеттерді кері жібереді. Бұл кері жіберілгіш
қабылданған арнаның өзі арқылы іске асады.
Қатынас нүкте-қайталағышты пайдаланар алдында мынаны ескерген жөн,
кеңтарату домендерін қате жазу өткізу қабілетін екі есе қысқарта алады, себебі
қатынас нүктесінің бастапқысы кері жіберілген сигналды естиді.
Қайталағыш режімі 802.11 стандартына қосылмаған, сондықтан оны іске
асыру үшін біртипті құрылғыны және тек бір шығарушыдан (қайта тігуге дейін)
қолданған дұрыс. WDS пайда болғаннан бастап бұл режім өз маңыздылығын
жоғалтты, себебі WDS функционалы оның орнын ауыстырады. Бірақ оны қайта
тігудің ескі түрінде және көне құрылғылардан көруге болады.
1.4.1 Клиент режімі сымды архитектурадан сымсызға көшкен кезде кейде
желілік құрылғылар Ethernet сымды желіні қолдайтынын байқауға болады,
бірақ сымсыз желілік адаптердің интерфейстік кеңістігі болмайды. Мұндай
құрылғыны сымсыз желіге қосу үшін клиент - қатынас нүктесін қолдануға
болады. Клиент - қатынас нүктесінің көмегімен сымсыз желіге тек бір құрылғы
қосылады (1.8 - суретте).
Бұл режім 802.11 стандартына қосылмаған және барлық
шығарылушылармен қабылданбайды.
17
1.8 - сурет. Клиент режімі
1.4.2 Желіні кеңейту көбінесе сымсыз байланысты орау арнайы
орындарға қызмет көрсетуден басталады, мысалы мәслихат залы. Әдетте
бұндай орау нұсқалары ораудың бірме бір жол ретінде болады, ол кезде желіге
ғимараттың бүкіл пайдаланушылары қол жеткізе алады.
Желіні кеңейту кезінде көршілес нүктелердің жиілігі жабылып қалмауы
керек, әйтпесе бөгеттерден тарату жылдамдығы төмендейді. Бұған 1, 6 және 11
жабылмайтын көршілес арналардың реттелуімен, арналардың жиілігімен қол
жеткізіледі. А 1, 6 және 11 арналарымен көршілес нүктелер теңбүйірлі
үшбұрыштың шыңында болып, қандай алаң керек болса, сонша жерді жиілікке
бөгетсіз, сымсыз байланыссыз да қамти алады.
1.4.3
Бірнеше кеңсе арасындағы желі
сымсыз байланыс бөлек
ғимараттарды біріктіруге көмек бере алады, мысалы - орталық кеңсе немесе
бөлімше, яғни оның ішіне кәбіл салу тиімсіз болса (1.9 - суретте).
Ғимараттар арасындағы байланысты орнату үшін көпір режімінде жұмыс
жасайтын сыртқы сымсыз нүктелер қолданылады. uplink-порт арқылы сыртқы
нүкте қарапайым коммутаторға қосылады да, сол арқылы желідегі барлық
компьютерлердің байланысы қамтамасыз етіледі.
18
1.9 - сурет. Бірнеше кеңсе арасындағы желілерді орнату
Сымсыз сыртқы нүктелерде суөткізбейтін қасиеті бар термостаттық
корпус, найзағайдан қорғаныс жүйесі, Power-on-Ethernet қайнар көз жүйесі
болады. Ауысқыш антенна арқылы арнайы тарбағытталған антенналармен
бірнеше қашықтықта дейін тұрақты радиобайланыс орнатуға болады.
Сыртқы сымсыз байланысты жүзеге асырған кезде, ең негізгі назар
ақпаратты тарату кезіндегі қауіпсіздікті қамтамасыз етуде болу қажет, бұл оның
ортада тыңдап қою қаупінің туындауына қатысты, сол сияқты тікелей
физикалық қатысына да байланысты. Сондықтан, сыртқы қолданысқа арналған,
аутентификацияны қолдануды мүмкін ететін, қолайлылықты бақылау және
берілетін мәліметтерді шифрлеу үшін арналған қатынас нүктелерді
пайдаланған дұрыс.
Назарды тағы да мынаған аударған жөн, сыртқы нүктеге лицензиялаудың
аса күрделі іс-шарасы қарастырылған.
1.4.4 Соңғы миля, оны жоспарлау, үй желілерін қосу сымсыз байланысты
ыңғайлы ақпараттық желіге (Интернет) қосу ретінде қарастыруға болады.
Оған провайдерлер (соңғы миля) қол жеткізе алады. Мұндай нұсқаның
ыңғайлылығы провайдер үшін де, клиент үшін де айқын: провайдерге клиент
үшін кәбіл төсеу қажет емес, ал клиенттер болса, өз алдына, көшіп қонуға,
өндірістік және оған сәйкес арзан арнаны ұтып алады (2 - суретте).
Бұнымен қоса, сымсыз байланыстың кемшіліктерін де білген жөн.
Гигагерцті диапазоны бар радиотолқындар тек тіке көріністегі алаңда ғана
тарайды және алдында кездескен ғимарат немесе құрылыс болса байланыс
болмай қалу да мүмкін. Ғимараттан немесе судан кері шағылыс бөгеттердің
болуына әкеледі және байланыс сапасын нашарлатады. Байланыс сапасына
мезгілді климаттық ауа райы ықпалын тигізуі мүмкін. Жаңбыр, қар, мұз сигнал
тарауына үлкен кедергі болады, ал үзікті жел тарбағытталған антенналарды
19
есептелген бағыттан ауытқытып жіберуі мүмкін. Мынадай да жағдай туындауы
мүмкін: жаз мезгілінде жасалынған желі басқа жыл мезгілдерінде іске аспауы
мүмкін. Бұл жағдай аса мұқияттықпен қарап сымсыз желі қондыру немесе орау
кезінде де сақтықта болуды ескереді.
1.10 - сурет. Сымсыз байланыс негізіндегі
соңғы миляны іске асыру
Стационарлы клиенттерді қостыру үшін ғимаратта мынадай сұлба
пайдаланылуы мүмкін. Ғимараттың шатырында көпір мақсатында сыртқы
қолайлы нүкте орналастырылады. Ақпаратты қабылдау мен жіберу сапасын
жақсарту үшін керек кездерде таржолақты антенна қолданылады.
Нүкте коммутатор арқылы қабат кіріс пен шығыс есігіне қосылады. Олар шеткі
клиенттерге қосылыс жету үшін ғимаратта кәбілді байланыс туындатады.
Клиенттерді желіге қостыру үшін күнделікті сымды қосылыс та, бөлек
нүктеден сымсыз қосылыс та жүзеге аса алады.
WDS технологиясының құрылғысының провайдерінің көмегі арқылы
клиент режімінде құрылғылардың тікелей қосылу мүмкіндіктері ашылады.
Интернет-кафелерде, қонақүйде, т.с.с. (hot spot) басқа жерлерде сымсыз
шығысты кері ашқан кезде
жүйеде ақпараттарға рұқсат нүктесінің
болмауымен, кейбір интернет серверлерге рұқсат нүктесінің болмауымен,
қызметақыны есептеу, қосылулар мен қамтамасыз етуді қадағалау сияқты бір
қатар қосымша тапсырмаларды шешу керек. Бұның бәрі корпоративті желідегі
қолайлы қонақтық мекемелерге жатады.
Бұл мақсаттарға қарапайым қатынас нүктелері, маршрутизатормен
жалғау сияқты, қолданылса, сол сияқты арнайы
қатынас нүктелері -
сымсыз шлюздар қолданылады.
1.4.5 Hot spot сымсыз шлюз дегеніміз сымсыз жалпы немесе жеке
байланысшыларға Интернетке кеңжолақты қолайлы біруақытты қол жеткізуге
арналған Ethernet технологиясының негізінде құрылған маршрутизатор.
Сымсыз шлюз, ережеге сай, өзіне қосылатын бірнеше Ethernet-портқа ие, сол
сияқты жеке желі, қонақтық желі және Интернет желі. Жеке желі шлюзге
20
коммутатор арқылы жалғануы мүмкін. Интернет желісіне қосылыс DSL-модем
арқылы бола алады. Қонақтық желі қолайлы нүкте арқылы немесе сымсыз
қосылысты пайдалану арқылы жүзеге асуы мүмкін (2.1 - суретте).
1.11 - сурет. Hot Spot мекемесі
1.4.6 Көрме залдар мен мәслихаттардағы желілер сымсыз LAN (WLAN)
желілерін кері ашу туралы шешім қабылданған кезде 802.11 хаттаманың
жұмысының ерекшеліктерін ұмытпаған жөн, олар дегеніміз: ұялы түйіндердің
мінез құлқы және ақпаратты қорғау туралы сұрақтар. Қолайлы нүтелерді кері
ашу үшін кәбіл өткізу немесе құрылғыны жөндеуге қарағанда әлдеқайда көп
жұмыс жасалады. Әр қолайлы нүктенің қапталыс алаңын, берілген аймақтың
қатынас нүкте санын өткізу, әр арнаның параметрлерін орнату және шығу
қуатын білу кажет. Одан басқа, сымсыз клиенттердің орналасу тығыздығын
және олардың ұялылығын ескеру керек.
Желі әкімшілігі назарына сымсыз тапсырыскердің қолданысындағы
роумингтің сызбанұсқасын және жұмыс түрін алу керек.
Осы ақпараттардың негізінде шешім қабылдау керек: аутентификация
серверінікіндей қаншама қолайлы нүктелер пайдалану керектігін, алаңды басып
алу саны қанша екендігін және бұдан да жоғары дәрежелі құрылғылардың
орналасуын білу.
Сымсыз желілерді кері ашу үшін пайдаланып отырған жұмыстар әртүрлі
әсер етуі мүмкін. Ең маңызды ықпал - ол:
- бір клиентті есептегендегі жылдамдық;
- пайдаланылып отырылған жұмыстың түрі;
- ақпаратты тасымалдау кезіндегі кідіріс.
Әр клиенттің есептелінген жылдамдығы алаңға жаңа клиенттерді енгізу
кезінде төмендейді.
Қолданылатын жұмыстардың түрлері тасымалданатын ақпараттардың
көлеміне әсер етеді. Ағындық түрдің жұмысы, мысалға бейнетаспа немесе
дыбыстаспа пошталық және Web-жұмыстық пульсті типтерден әлдеқандай
21
айырмашылығы бар. Мысалы, әдеттегідей G.711 технологиясымен екіжақты
сөйлесу орта есеппен 240 Кбитс керек етеді. Электронды поштамен жұмыс
жасау, Web немесе клиентсервер сияқтылармен жұмыс жасауда ақпаратты
тасымалдау жылдамдығына сұраныс төмен және бір нүктеге 25 клиент шектеме
болып саналады.
Кешіктірудің болуы ортаға жетудің бәсекелестігінің барын көрсетеді. Ол
жоғары деңгейлі мәжіліс хаттың уақыттық тоқталысының болуына және
орындалып отырған жұмыстың байланысының үзілуіне әкеліп соғады.
Байланыстың максималды жылдамдығын қамтамасыз ету керектігін немесе
максималды алаң қапталысының керектігін біліп, соның тәуелдігінен
пайдаланатын нүктелер санын таңдау және олардың ара қашықтығын есептеу
керек.
1.5 Міндет қойылымы
Сымсыз желілер конфигурациялау мен кеңейтілуінде иілгіштікке ие.
Желілік инфраструктураны құрған кезде қосушы желі ретінде немесе сымды
желілерін ауыстыру ретінде қолданылады.
Қолданушылар емін-еркін ғимаратта жылжы алады өйткені сымсыз
желілер компанияның кез-келген жерінен желілік ресурстарымен қатынауды
қамтамасыз етеді.
Сымсыз желілер мобильдік қатынауды ғана қамтамасыз етпейді, сонымен
бірге технологияның өзі де мобильді, желіні бір жерден басқа бір жерге оңай
орналастыруға болады. Тез және жеңiл орнату.
Сонымен бірге сымсыз желілердың шектеулерін де есте сақтау керек.
Жылдамдықтың төмендігі, бөгеуілдің ықпал етуі, желінің қауіпсіздігі
WI-FI желісінің сегменті жеке желі болып та қолдануға болады, немесе
аса құрмалас желінің ішінде бола алады, құрамында сымды сегменті бар
немесе сымсыз сегменті бар. WI-FI желi қолданыла алады:
- колданушылардың желіге сымсыз қосылуы
- кеңістікте таратылған желі ішіндегі бір ортақ желіге біріктіру үшін және
осындағы желіні кабельмен байланыстыру мүмкін емес немесе тиімсіз
Дипломдық жобанын келесі бөлімдерінде қарастырылатын сұрақтар
төменде келтірілген:
- желі жабдықтарын таңдау және жобаланытын желі схемасын келтіру;
- осы ұсылған желінің техникалық параметрлерін есептеу (жиілік
аумағын, желінің өткізу қабілетін, қамту аумағын);
- техникалық экомоникалық көрсеткіштерін есептей отырып, жобаның
тиімділіг анықтаймыз;
- өмір тіршілік қауіпсіздігі сұрақтарын қарастыру.
22
2 Жабдық таңдау
Кеңселермен қонақжайларға арналған көп функционалды жүйе сіздердің
назарларыңызға ұсынылып тұр. Масштабталған локальдық жүйе оңай
айтылмаш жүйеге ашылуға мүмкіндік беріп, талаптарға және қазіргі
қалыптардың барлығына жауапты болады.
2.1 - сурет. Қонақ үйге арналған көп функционалды жүйе
Бір бірімен әрекеттесетін, локальдық желіні уақытшаға бірнеше ішкі
жүйелерге бөлуге болады. Майысқақтық арқылы және функционалды ішкі
жүйелік құрылғылар мен кез-келген уақытта қажеттілік жағдайында қосуға
болатын компонеттер.
Ішкі жүйелік Локальдық жүйе, Internet желісіне шығу:
Қолданылатын құрылғылар:
DFL - 260EDFL - 860E - Firewall\маршрутизатор.
DES - 3200 - ХХDES - 3200 - 28P - басқарылатын коммутатор L2.
Ішкі жүйелік база және қалған ішкі жүйелер үшін қамсыздандыру болып
табылады:
- локальдық желіні компьютермен байланыстыру.
- бір уақытта провайдермен екі немесе бірнеше қосылыстарды қолданып,
Internet желісіне шығу.
- интернет желісіне шығу кезінде қолданушының жылдамдықты шектеуі
және таратуы.
23
- қонақтық сегментпен локальдық сегменттің қауіпсіздігін қамтамасыз
ету.
- PoE технологиясының сүйеніші.
Ішкі жүйелік WiFi, HotSpot
Қолданылатын құрылғылар:
Unifi Outdoor - қол жетімділік нүктесі.
Ішкі жүйелік қамтамасыз етеді:
Бір жерде (MultiSSID) бір немесе одан да көп зоналық WiFi-дың әртүрлі
қауіпсіздік деңгейі: ішкі және қонақтық.
Ішкі жүйе IPTV:
Қолданылатын құрылғылар:
DIB-120 - FullHD IPTV сүйеуі.
Ішкі жүйе мыналарды қамтамасыз етеді:
Плазмалық панельдер және теледидарлаға бейнесигналдың (SD және HD)
берісі.
Арнаның қызметтік (информациялық немесе жарнамалық) өзіндік
трансляциясы.
Ішкі жүйе VoIP (IP - телефония):
Қолданылатын құрылғылар:
DNS - 325 - IP PBX (Asterisk) прошивкасымен желілік қойма.
DPH - 150 - екі арналық VoIP телефоны.
DPH - 400SF1, DPH - 400SEF1 - үш арналы VoIP телефоны.
DVG - 6004S, DVG - 6008S - телефондық сызықтарға қосылу үшін
дауыстық шлюз.
Ішкі жүйе қамтамасыз етеді:
- бар телефондық сызықтармен шоғырлану.
- IVR(дауыстық ақпараттық мәзірі).
- бөлме және қызметтік бөлмелерінде телефондық байланысы.
- переадресация, топты нөмірдің сүйеніші және т.б.
- Fax - to - Mail (опционально).
- Voice - to - Mail (опционально).
Ішкі жүйе IP Surveillance (видео - бақылау):
Қолданылатын құрылғылар:
DCS - 2103, DCS - 2210, DCS - 3112, DCS - 3710, DCS - 3716, DCS -
611X - ішкі HD IP - камерасы.
DCS - 7110, DCS-681X - далалық IP - камерасы.
DNR - 322L, DNR-326 - IP видео - тіркегіштер.
Ішкі жүйе қамтамасыз етеді:
- қауіпсіздікті бақылау;
- суреттің жазбасы, ізденіс және жазылған деректердің қосылуы.
24
2.1 Қатынау тарификациялары мен есептеу жүйелері
Жоба Cisco System - Cisco Unified Wireless Network компаниясынан
сымсыз желілерді шешу негізінде жузеге асырылған, ол өз кезегінде:
- сымсыз желіні орталықтан басқаруды;
- желіде трафикті басқару саясатын орталықтан тағайындауды;
- желінің қорларына қатынауды орталықтан бақылауды ұйымдастыруға;
- сымсыз желіге рұқсат етілмеген қатынау әрекеттері, шабуыл жасаудың
орталықандырылған мониторингін ұйымдастыруға рұқсат етті.
Сымсыз қатынау нүктелері ретінде Hot Spot ұйымдастыру үшін Cisco
Systems компаниясының жабдығы қолданылды.
2.3 - сурет. Байланыс ұйымының ортақ құрылымдық сұлбасы
Internet жаһандық желісіне қатынау үшін шлюз ретінде Алматы
қаласының АСД аймағында орналасқан, SSG сервисін қолдайтын Cisco 7200
көп функционалды маршрутизаторы қолданылды.
Интернетке (билингтік жүйе) қолданыстағы қатынау тарификациялары
мен есептеу жүйелері Алматытелекомда жүзеге асырылады.
Сымсыз қатынау нүктелері ретінде Hot Spot ұйымдастыру үшін Cisco
Systems компаниясының жабдығы қолданылды.
Internet жаһандық желісіне қатынау үшін шлюз ретінде Алматы
қаласының АСД аймағында орналасқан, SSG сервисін қолдайтын Cisco 7200
көп функционалды маршрутизаторы қолданылды.
25
Интернетке (билингтік жүйе) қолданыстағы қатынау тарификациялары
мен есептеу жүйелері Алматытелекомда жүзеге асырылады.
Жобаланып отырған мәліметтерді тарату желісі әр нысаналарда Cisco
AIR-AP1231G-E-K9 екі автономдық қатынау нүктелерінен тұрады. Бұл сымсыз
қатынау нүктелері 4 порттық ADSL модеміне қосылады. Қатынау нүктелері 2
dBi күшейткішімен барлық бағытты антеналармен жабдықталады. Әр бір
қатынау нүктесі Cisco Power Injector
-
ақпараттық кәбілімен
байланыстырылған, ол арқылы сымсыз желі мәліметтері (трафик) беріледі және
қатынау нүктелерін электр қоректендіру жүзеге асырылады.
Қатынау бақылауы және биллинг жүйесі ретінде, Астана қаласында
мәліметтерді таратудың сымсыз желісі Қазақтелеком АҚ-ның абоненттерінің
қатынау есебі мен қолданыстағы тарификация жүйесіне қосылады.
Абонеттердің интернет - карталарды қосуға, авторизациялауға немесе
белсендіруге сұранымдары Cisco 7200 маршрутизаторына жіберіледі, ол
қолданыстағы есеп және тарификация жүйесімен қарым - қатынасты
қамтамасыз етеді. Бұл конфигурацияда интернетке қатынауды қолдану
статистикасы келесі параметрлер бойынша жиналуы мүмкін:
- интернет желісіне қосылу уақыты;
- таратылған трафиктің көлемі;
- жоғарыда көрсетілген параметрларінің комбинациясы.
2.3 Виртуальды жеке желі
VPN (ағылш. Virtual Private Network) -- жалпы қолданыста бар желі
базасыңда құрылатын корпоративті желі (PSIN, ISDN) және негізгі желіге ұқсас
қызмет түрлерін ( қоңырауды қайта адрестеу,мәтіңдік пошта) көрсетеді. VPN -
нің негізгі ерекшеліктері: мөліметтерді жоғары деңгейде қорғау және
қысқартылган нөмір терудің көмегі арқылы оперативті қосылуды қамтамасыз
ететін өзіндік нөмірлеу жобасы.
Виртуалды жеке желі (VPN) - бірінші кезекте Интернет секілді желілерді
қоғамдық коммуникациялық құрылымдарды алыс қашықтықта (әсіресе жеке
географиялық құрылымдарды) байланыстыратын жеке желі. Бұл желілер
мәліметті шифрлеу сияқты тунельдік протоколдар және қауіпсіздік шаралары
арқылы жеке желілердің қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Мәселен, VPN бас
кеңселердің бөлімшелерін желіге қосылу қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін де
қолданылуы мүмкін. Сондай -ақ VPN әртекті бірақ бір типті, мысалы IPv6
желісін IPv4 желісі арқылы, байланыстыруы мүмкін.
Жалпы VPN-дердің екі түрі бар: қашықтан басқарылатын VPN және сайт-
сайт VPN. Қашықтан басқарылатын VPN жеке қолданушыларға қашықтан
басқарылатын желіге қосылуға мүмкіндік береді, мысалы өзінің
компаниясының интражелісіне қосылу роумингі. Сайт - сайт VPN бірнеше
қолданушының байланысуын қарастырады, мәселен, филиалдардың компания
26
желісіне қосылуы. Виртуалды желілер әрине шығындарды азайтады, себебі
қауіпсіздікті күшейте отырып, қолданыстағы құрылымдарды пайдалана
отырып, жалға алынатын желілерге деген сұранысты азайтады.
2.4 - сурет. VPN интернетте
Ереже бойынша, VPN желідегі бөтен
тұлғалар арасында жеке
мәліметтердің жайылып кетпеуін қадағалау мақсатымен, қашықтан
қолданушылардан тіркелу және шифрлеу әдістерін қолдануды талап етіледі.
Виртуалды жеке желілердің көмегімен қолданушылар, файлдар,
принтерлер, мәліметтер базасы және желі ішіндегі қауіпсіз веб - сайттар сияқты
қашықтан басқарылатын ресурстарды пайдалану сияқты желілердің көптеген
фунцияларына қол жеткізе алады. VPN қашықтан қолданушылар орталық
желіге нүкте-нүкте сілтеме арқылы тікелей байланысқандығына таңданыстарын
жасырмайды.
VPN желілері былай жіктеледі:
- туннельдену трафигін қолданатын протоколдар;
- туннельдену нүктесінің жойылуы, яғни клиенттің шектелуі немесе
байланысты қамтамасыз етушінің шектелуі;
- немесе олар сайттан сайтқа немесе қашықтан басқару байланысты
ұсынады;
- қауіпсіздік деңгейі көрсетіледі;
27
3 Есептеу бөлімі
3.1 Сымсыз байланыс арнасының жұмыс істеу аралығын есептеу
График бойынша есептеу. Бұл әдістеме сымсыз байланыс арнасының
жұмысының теориялық қашықтығын D-LINK құрылғыларында (және тек ол
емес) 802.11 b және g стандартымен құрылғанын байқатады (2.4 ГГц жиілік)
және UniFi Outdoor қол жетімділік нуктелерін қолдандым. Бірден мынаны
ұйғарған жөн: формуладан алынған антенналардың арасындағы қашықтық -
теориялық максималды жететін. Ал сымсыз байланысқа көптеген факторлар
әсер ететін болғандықтан, бұндай қашықтықты жұмысты, өкінішке орай
орындау мүмкін емес.
Байланыстың қашықтығын анықтау үшін тракттың соммалық күшейтуін
есептеп алып, график бойынша бұл мәнге сай қашықтықты анықтау. Дб-дағы
трактты күшейту мына формуламен анықталады:
(3.1)
мұндағы
- жібергіштің қуаты;
- жіберу антеннаның күшейту коэффициенті;
- қабылдау антеннаның күшейту коэффициенті;
- қабылдағыштың шын сезімталдығы;
- жіберу трактінде және коаксиальды сигналдардың жоғалуы;
- қабылдау трактінде және коаксиальды сигналдардың жоғалуы.
Есептегі әр параметрді талдаймыз:
- жіберілгіш қуаты - сымсыз қолайлы нүкте немесе адаптер қуаты
дБмВт- да. Бұл ақпаратты құрылғының спецификациясында таба аламын. UniFi
Outdoor құрылғысына 15 dBm қарапайым қолайлы нүктесіне және 20 дБмВт
дейінгі карталар сыртқы орындалуда.
- қабылдау антеннаның күшейту коэффициенті (дБи). UniFi
Outdoor ішкі және сыртқы қолданысқа 4-тен 21 дБи-ге дейін антенналар
ұсынады.
- қабылдау антеннаның күшейту коэффициенті
радиолинктің басқа жағында.
28
сияқты, бірақ
- қабылдағыштың сезімталдығы, оны да сіз құрылғының
спецификациясында таба аласыз. Қабылдағыштың сезімталдығы минус
таңбасымен жұмыс жасайтын құрылғыға байланысты.
,
- қабылдағыш немесе жібергіш тракттың коаксиалды кәбілінің
жоғалуы. Жоғалуларды келесі түрде есептеуге болады: біз ұсынатын BELDEN
9880 кәбілінің 0,24 дБм өшулігі бар. Олай дегеніміз: 10-метрлік кәбіл
ұзындығында өшу 2,4 дБ құрайды. Оған қоса, жоғалуларға ~ 0,5 - 1,5 дБ-дан
қосып тұру қажет. Соңында, антенна мен қолайлы нүкте арасындағы 10-метрлік
кәбіл 6,4+2*1,5=9,4дБ жоғалуы бар.
3.1 - суретте келтірілген сұлба арқылы, сымсыз байланыс ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
2
3
4
Аннотация
В данном дипломном проекте организация беспроводного
корпоративного доступа технологий типа Wi-Fi Hot spot в гостинице Клара -
Сапар городе Шымкент.
В технической части описана данная технология, её история развития, и
её преимущества. А также произведены расчеты затухания в антенно-фидерном
тракте, расчеты эффективной изотропной излучаемой мощности, расчеты
радиотрассы, расчеты суммарного усиления радиосистемы.
В разделе безопасности жизнедеятельности произведен анализ условий
труда, освещений и электробезопасности. В экономической части рассмотрены
финансовые потребности и затраты на оборудование.
Аңдатпа
Бұл дипломдық жобада Шымкент қаласында Клара -Сапар қонақ үйіне
Wi-Fi Hot spot түріндегі сымсыз қатынауды ұйымдастыру көрсетілген.
Техникалық бөлімде бұл технологияның шығу тарихы және жетістіктері
жайлы айтылған. Сонымен бірге антеналардағы өшу коэффициенті, изотропты
сәулелену қуатының тиімділігі, радиожелі, радиожүйенің күшейту
коэффициенттерін есептеу есебі жасалған.
Өміртіршілік қауіпсіздігі бөлімінде еңбек шарттарына, жарықтандыру
және электрқауіпсіздігіне талдау жасалған. Жобаның экономикалық бөлімінде
қаржы қажеттілігі және жабдықтардың шығындары есептелген.
5
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
1 Сымсыз желі технологияларының дамуы мен болашағы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
1.1
Шымкент
қаласындағы сымсыз байланыс қатынасының
коммерциялық жобасы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
1.2 IEEE 802. 11 Стандарттарының дамуы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... 13
1.3 Режімдер және оларды ұйымдастырудың ерекшеліктері ... ... ... ... ..
.16
1.4 Қайталауыш режімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.5 Міндет қойылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...26
2 Жабдық таңдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.1 Қатынау тарификациялары мен есептеу жүйелері ... ... ... ... ... ... ... ... ..30
2.2 Жүйенің негізгі компонеттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...36
3 Есептеу бөлімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.1 Сымсыз байланыс арнасының жұмыс істеу аралығын есептеу ... ... ... ..47
3.2 Френель аймағын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.3 Тікелей көрінетін сызықтың шамасындағы сигналды жіберу ... ... ... ... 56
3.4 Өшу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .57
3.5 Бос кеңістікте сигналдың жоғалуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 58
3.6 Шуыл ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 60
3.7 Цифрлық байланыс жүйесінде сигналшуылдың қатынасы ... ... ... ... ...61
3.8 Атмосфералық жұтылу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 63
4 Өмір тіршілік қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..60
4.1 Еңбек жағдайын талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..60
4.2 Табиғи жарықтануды есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...60
4.3 Жарықтандыруды есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..61
4.4 Өрт қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 68
4.5 Кондиционерлеу және кондиционерді таңдап, есептеу ... ... ... ... ... ... .
5 Бизнес жоспар ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.1 Бизнес жоспардың мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .77
5.2 Жоба тарихы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .78
5.3 Сапа ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
5.4 Маркетинг ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 86
5.5 Компания кірісі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 67
5.6 Өзін ақтау мерзімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 89
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Қысқартылған сөздер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
А қосымшасы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 93
Ә қосымшасы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 94
6 ... ... ...24
...30
... .47
... 55
...
... ... 72
... .77
... ..78
... 88
... 89
... 91
Кіріспе
Қазiргі кезде WI-FI (ағылшын сөз тiркесі Wireless Fidelity, дәл айтқанда
сымсыз деректердi жоғары дәлдiкпен тасымалдау) аббревиатурасының түсінігі
бойынша цифрлық деректер ағындарының радиоарналар арқылы
тасымалдайтын көптеген стандарттар кең дамып келеді. Бұл стандарттарды
өңдеу жұмысымен электротехника және электроника (IEEE) институтының
инженерлер тобы 802.11 айналысады. WI-FI сымсыз байланыстың жалғыз
технологиясы болып табылмайды. IEEE және басқа мекемелердiң мамандары
WI-FI-дан басқа сымсыз коммуникация стандарттарын тапты және олармен
жұмыс жасап, оны дамытып жатыр. Осы стандарттар жеке желі (PWAN,
мысалы, қызметкердiң жұмыс орнына қосылуды ұйымдастыру) немесе қала
масштабы желiлер (WWAN) үшін бағдарланған. Сымсыз желілерге қосылатын
нүктелер саны әлемде күннен-күнге өсе береді. Келешекте ғаламдық кең
жолақты желiсiне оңай және әр жерден қосылу мүмкіндігінің болжауы бар. Тек
қол астында Wi-Fi - адаптермен қаруланған компьютер болса болды. Қазiргі
кезде әлемнің 93 елiнде хот-споттарының саны 56139-ге жуық деп JiWire
ақпарат журналы жариялады [1].
WI-FI жергiлiктi сымсыз жүйелердi жасау (WLAN) және өте жылдам
интернетке сымсыз қосылуды ұйымдастыруға арналған. Берілген стандартқа
байланысты WI-FI желiлері 2,4 ГГЦ немесе 5 ГГЦ жиiлiктерде жұмыс iстейдi
және 2 Мбитс жылдамдықпен деректерді беруді қамтамасыз етедi. Бiр қосылу
нүктеміз радиусы 200 метрге дейiн жерді қамтуды қамтамасыздандыра алады.
WI-Fi желілерi интернетке ашық қосылуды (хот-споттар) ұйымдастыру
саласында кең таралды. Әр қонақ үйдiң, қымызхананың, мейрамхананың,
кәсiпкерлiк-орталықтың немесе аэровокзалдың (бiр айтқанда, Wi-Fi қосылу
нүктесі бар мекеме) кез келген келушiсi бұл технологияны қолдану арқылы
сымсыз қосылу стандарты бар ноутбугi, ДҚК немесе телефон көмегімен желiге
жылжымалы қосылу мүмкiндiгі болады.
Оқу құралы сымсыз желiлердегi қолданылатын спектрдiң бөліну, IEEE
802.11 стандартымен, антенналармен, сымсыз желiлер бойынша сигналдарды
тарату әдiстерiмен таныстыруға мүмкiндiк бередi.
7
1 Сымсыз желі технологияларының дамуы мен болашағы
1.1 Шымкент қаласындағы
сымсыз
байланыс
қатынасының
коммерциялық жобасы
Қазақтелеком АҚ Қазақстан республикасының телекоммуникация
саласында алдыңғы басты орынды алады. Республикада байланыс қызметтерін
кең жолақты ұсыну бойынша дамыған желі орталықтары бар. Компания келесі
негізгі қызметтерді ұсынады:
- дәстүрлі телефония мен телеграф қызметтері;
- интернетке қатынау және мәліметтерді тарату желілерінің қызметтері;
- спутникті желі және интеллектуалды қызметтер;
Компанияның орталық офисі Қазақстанның астанасы - Астана қаласында
орналасқан. Компанияда 33 мыңнан астам адам жұмыс істейді. Қазақтелеком
АҚ-мы мемлекетіміздің әр облысында өзінің аймақтық бөлімшелері бар.
Компанияның екі жарым миллионнан астам клиенттері физикалық және заңды
тұлғалар болып табылады. Қазақтелеком АҚ әр түрлі деңгейдегі
тұтынушылардың жоғарғы талаптарын қанағаттандыра отырып, байланыстың
кең спектрлі қызметін ұсынады.
Жобаның мақсаты ОҚО облысы рыногына деректерді тасымалдауды Wi-
Fi-дің жаңа және перспективалық қызметiмен енгізу.
Хот-спот аумағында Wi-Fi интерфейсі бар ықшам дербес компьютер
иелері және IEEE802.11bg модулі бар қалталы дербес компьютер иелері
тікелей әуежайдан, бизнес-орталық немесе ойын-сауық орталықтарынан
Internetке кең жолақты қатынауға қол жеткізеді.
Жобаның iске асыруының стратегиясы. Жоба стратегиясының iске
асыруы бойынша шаралардың тiзбегi:
жабдықтың жеткізілуі және оның монтажы;
Wi-Fi желiсiнiң құрылысы;
телекоммуникация қызметiндегi ағымдағы сұранысының
қанағаттандыруы;
телекоммуникация қызметiндегi потенциалдық сұранысының
қанағаттандыруы.
Жобаның міндеті Шымкент қаласы аумағында коммерциялық ұйым (hot
spot) қатынау нүктелерін әуежай, бизнес-орталық, сауда орталығы және тағы
басқа ғимараттарда Internetке шығу мүмкіндігімен орнату болып табылады,
жеке алғанда:
а) Әуежайдың ғимаратында, жолаушылардың ұшып шығуы залында
Антенналардың жоспарланатын саны - 1 дана.
Metro Ethernet көлiк желiсiне дейiн байланыс WiMAX арқылы
ұйымдастырылады.
8
б) Тәуке хан көшесінде орналасқан Шымкент атты сауда орталығында
100 астам дүкен, 4 дәмхана, Astana Motors автосалоны 3 қабатты ғимарат.
Антенналардың жоспарланатын саны - 2 дана.
в) Бизнес орталықтары:
- Республика көшесінде орналасқан Клара-Сапар бизнес орталығы,
1-ші қабат ойын сауық кешені, қалған 3 қабат қонақ үйі 4 қабатты
ғимарат.
Антенналардың жоспарланатын саны - 2 дана.
- Республика көшесінде орналасқан Клара-Сапар Бизнес орталығы, 1-
ші қабат ойын сауық кешені, қалған 3 қабат қонақ үйі 4қабатты ғимарат.
Антенналардың жоспарланатын саны - 2 дана.
- Махамбет 2 қабатты ғимарат, қаланың орталығында орын алған Кен
баба атты этно-парктің ішінде орналасқан. Кен баба этно-паркі 22500
шаршы метрге ие. Махамбет бизнес орталығынан тыс парктың ішінде 2
ресторан және 10 шақты дәмхана бар.
Антенналардың жоспарланатын саны - 2 дана. (біреуі сыртқы
қолданысқа)
г) Қонақ үйлер:
- Тәуке хан көшесінде орналасқан Кема атты 4 қабатты ғимарат.
Антенналардың жоспарланатын саны - 2 дана.
- Қонаев көшесінде орналасқан Сапар атты 9 қабатты ғимарат.
Антенналардың жоспарланатын саны - 2 дана.
д) Майлы қожа, 4 көшесі облыстық аурухана. (арнаулы бөлiмшесі )
Антенналардың жоспарланатын саны - 1 дана.
Ғимарат ішіндегі қатынау нүктелерін монтаждауды өз күшімізбен іске
асырамыз.
Желі топологиясы қолданыстағы желінін орталығы бар жұлдызша болып
табылады және Шымкент қаласындағы қала абоненттері желісі үшін
кеңжолақты қатынау атқарады.
Желідегі түйіндердің бір-бірімен байланысы Metro Ethernet қалалық
деректерді тасымалдау желісі арқылы іске асады.
Бұл схемаға сәйкес клиенттердің физикалық қосылуы кейбір нүктелерде
катысу арқылы іске асады, ал барлық трафик орталық түйінге дейін өтеді.
Орталық түйінде орналасқан жабдықтың көмегімен клиенттерді идентификация
жасау, орналасқан жерін анықтау, клиенттерді қызмет түрлеріне қосу және
биллинг жүйесі үшін статистикалық мағлұматтарды жинау болып табылады.
Орталық түйіннің негізгі компоненттері: шлюз Cisco Service Selection
Gateway (SSG) қызметін таңдау. Функционалдық SSG-дің қызметі IP адрес
көмегімен қолданушыларды идентификация жасау және де белгілі бір қызмет
түрлеріне рұқсат беру, қызмет түрлеріне қатынауды бақылау және статистика
мағлұматтарын жинау болып табылады.
Cisco Subscriber Edge Services Manager (SESM) Web-порталы. Cisco
SESM желіге қосылған қолданушыларға қызмет түрлерін таңдау үшін
9
интерфейсті ұсынуды қамтамасыз етеді. Қолданушылар сымсыз қатынау
нүктелеріне жалғанады. Ал барлық трафик SSG арқылы өтеді.
Желiнiң ортақ схемасы 1.1 суретте көрсетілген
1.1 - сурет. Байланыс ұйымының жобаланған сұлбасы
(CAR) RADIUS Cisco Access Registrar сервері. Cisco Access Registrar
қолданушыларға идентификацияны функциясыны қамтамасыз ететін, кез-
келген қызмет түрлеріне авторизатия беріп отыратын және статистикалық
мағлұмат жинайтын жабдық болып саналады. SSG және SESM RADIUS
хаттамасы арқылы CAR-мен өзара әрекеттеседі. Бұдан басқа CAR-дің
функцияларына биллинг жүйесімен өзара әрекеттесу кіреді, RADIUS
протоколін қолдана отырып болмаса жабдықта орнатылған API-мен біртұтас
база деректерін статистикалық синхронизациялау (биллинг жүйесіндегі база
деректерін) немесе идентификация, авторизация және статистиқалық
мағлұматтар жинау мәселелерін өз күшімізбен шешу. Metro Ethernet жобасымен
қалалық желінің инфоқұрылымы және орталық түйіннің жүйесі құрастырылып
қойған. Сымсыз қатынау желiсiнiң клиенттерiне қызмет түрлерiн ұсынудың
iске асырылуы үшiн ақпараттық және анықтама қызметтерін қолданушылардың
орналасқан жерлерін ескере отырып порталды түзеу керек, сонымен бірге
шлюзды таңдау қызметінде біршама өзгерістер жасау және сымсыз қатынау
желісіндегі клиенттерді есептеу үшін биллинг жүйесін жөндеу, жөндеу
нәтижесінде биллинг жүйесімен байланысу үшін орталық түйіндегі RADIUS
серверінде қосымша өзгерістер талап етуі мүмкін.
Алыстағы түйiннiң схемасы қаладағы қатынау нүктелерiнiң
құрастырылуы үшiн 1.2 суретінде көрсетiлген схема қолданылады.
Бұл схемаға клиенттердің сымсыз қатынау нүктелерiне Hub арқылы
қосылғанын көрсеткен.
10
Айтып кететін жайт қатынау нүктесін коммутатор локальдық желіден 100
метрге ұзартқан жағдайда әр-түрлі линия ұзарту технологияларын қолдану
керек.
Мұндай технологиялар ретінде төмендегілерді қарастырамыз:
G.SHDSL;
VDSL;
Ethernet (оптикалық кабельмен);
Сымсыз көпірлер
Нақты технология қатынау нүктесін орнату барысында анықталады,
сонымен бірге ара қашықтық шығарылуына және тенологиялардың техникалық
мүмкіндіктеріне байланысты.
Зал1
Зал2
Зал3
Точка
доступа
CPE
Точка
доступа
ADSL
модем
Точка
доступа
Точка
доступа
Hub
ADSL
модем
Городская сеть
передачи данных
Базовая станция
WiMAX
1.2 - сурет. Алыстағы түйіннің типтік сұлбасы
Көліктік орта. HUB қатынау нүктесіне жалғану (бір қатынау нүктесінен
көп орнатқан кезде) болмаса ADSL желілік модеміне жалғану UTP 5
категориялық кабелімен орындалады. Сосын Internet желісіне шығу ADSL
(Megaline) орындалады.
IP DSLAM жобасын нақты іске асыру бастамасында АТС-2130-ға СО
Шымкент, қонақ үй Сапар жалғанады және АТС-53-ке БО Махамбет,
қонақ үй Кема жалғанады,бірақ орталық емханаға бос ADSL порты жетпеді.
Сондықтан бізге ZyXEL IP DSLAM АТС-2130 және АТС-53-ті 2 платалық
24 ports ADSL 2+ line card (for PSTN line), for IES-20003000 -ға қайта
жабдықтау керек және де 2 платамен 24 ports ADSL splitter card (for PSTN
line), for IES-200025003000-ға.
11
1.2 IEEE 802. 11 Стандарттарының дамуы
Желі құрылымы, желі компоненттері және стандарттар. IEEE 802. 11
Radio Ethernet стандарты - бұл шек қойылған аумақтарға жергілікті желі
тәртібінде сымсыз коммуникацияларды ұйымдастыру стандарты, яғни бірнеше
абоненттің жалпы беру арнаға тең құқылы қатынасы болады.
802.11 - жергілікті сымсыз желілерге арналған бірінші өнеркәсіпті
стандарт (Wireless Local Area Networks), немесе WLAN. Стандарт Institute of
Electrical and Electronics Engineers (IEEE) өңделген болатын, 802. 11 әдеттегі
сымды Ethernet желілері үшін 802. 3 стандартпен салыстыру мүмкін.
Сымсыз технологиялардың классификациясы туралы жалпы ұсынуды 1.1
-сурет береді: әрекеттеу радиусы бойынша WLAN арнайы сымсыз желілер
(Wireless Personal Area Connectivity, WPAC; Ресейде Wireless Personal Area
Network, WPAN термині қолданылады) және глобальды (Wireless Wide Area
Network, WWAN) желілер арасындағы орынға ие болады.
Бүгінгі күні қолданылатын сымсыз желілердің қолдану облыстары және
мәліметтерді беру жылдамдықтары кесте 1.1-де көрсетілген .
1.1 - к е с т е. Желілердің негізгі параметрлердің арақатынасы
IEEE 802.11 Radio Ethernet стандарты сымсыз желілердің ортаға
қатынасты басқару деңгейінде (MAC - деңгейде) және физикалық (PHY)
деңгейде ұйымдастыру ретін анықтайды. Стандартта MAC (Medium Access
Control) деңгейдің бір түрі және физикалық каналдардың үш үлгісі анықталған.
Физикалық деңгейде стандарт радио каналдардың екі үлгісін және бір
инфрақызыл диапазонында ескереді.
802.11 стандарт негізінде ұялы сәулет салынған. Әрбір ұя базалық
станцияны басқарады, қатынас нүктесі деп аталады (Access Point, AP). Қатынау
нүктесі және оның әрекеті радиусі шектерінде жұмысшы станциялар базалық
12 Желілер
WPAN
WLAN
WWAN
Тағайындалуы
Құрылғыларды
сымсыз әдіспен
қосу
Кәсіпорын желісі,
публичных хот -
споттар
инфрақұрылымы
Провайдер
инфрақұрылым
ы
Мәліметтер
беру
жылдамдығы ,
Мбитс
Сымды
ауыстыру
Кампус
территориясындағ
ы байланыс, хот -
споттар
Әр жерде, әр
уақытта
алыстатылған
қатынау
1
1 - 54
0,04 - 2,4
Бағасы
Төмен
Орташа
Жоғары
қызмет ету аймағын құрайды (Basic Service Set, BSS). Көп ұялы желінің
қатынау нүктелері бір - бірімен таратылған жүйе арқылы әрекеттеседі
(Distribution System, DS), өзімен магистральді сегментінің кабельді ЖЕЖ
эквивалентін ұсынады. Бүкіл инфрақұрылым, қатынау нүктелері мен
таратылған жүйені қосатын, үлкейтілген қызмет ету аймағын құрастырады
(Extended Service Set).
- қазіргі уақытта 802. 11 стандартының көп жиыны бар;
- 802.11 - алғашқы негіз болатын стандарт. Радио арна арқылы 1 және
2Мбитс жылдамдықтармен мәліметтерді береді, жиіліктері 900 МГц және 2,4
ГГц;
- 802.11а - жоғары жылдамдықты WLAN стандарты. Радио арна арқылы
5ГГц диапозонда 54Мбитс жылдамдықпен мәліметтерді беруді сүйейді,
мәліметтерді басқа кодтау әдісі қолданылады, мәліметтерді беру ағыны
көпжиіліктік арналармен тапсырылады және беру осы арналармен параллельді
түрде жүргізіледі;
- 802.11b - ең көптаралған стандарт. Радио арна арқылы 2,4 ГГц
диапазонда 11 Мбитс жылдамдық пен мәліметтерді беруді сүйейді, барынша
көп ара қашықтық 500 м - ашық жерде, металл қалқаларсыз ғимараттарда 100
м, металл қалқалармен 50 м;
- 802.11b+ - Радиоарна арқылы 2,4 ГГц диапозонда 22 Мбитс
жылдамдық пен мәліметтерді беруді сүйейді;
- 802.11с - сымсыз көпірлердің жұмысын реттейтін стандарт. Тап осы
специфика қатынау нүктелерін өңдеуі кезінде сымсыз құрылғыларды
өндірушілермен қолданылады;
- 802.11d - стандарт арналардың физикалық параметрлеріне (сәулелену
қуаттылығы мен жиіліктердің диапозондары) және сымсыз желілер
құрылғыларының талаптарын олардың әртүрлі елдердің заң шығаратын
нормаларына сәйкестікті қамтамасыз ету мақсатымен анықтады;
- 802.11g - 2,4 ГГц жиілікке арналған қосымша модуляция техникасын
қондырады. Радио арна арқылы 2,4 ГГц диапазонда 54 Мбитс жалдамдықпен
мәліметтерді беруге арналған. 802.11g стандартында 64 түрлі комплементарлы
жүйелілік қолданылады, бұл 11 Мбитс жылдамдықпен бір символға 8 битті
және 5,5 Мбитс жылдамдықта символға 4 битті кодтауға рұқсат етеді. 11
Мбитс, және дәл осылай 5,5 Мбитс жылдамдықтарда символдық жылдамдық
секундына 1,3854106 символды құрайды;
- 802.11h - бұл стандартты өңдеу Европада 802. 11а - ны қолдану
кезіндегі проблемалармен байланысты, қайда 5 ГГц диапозонда кейбір
спутниктік байланыс жүйелері жұмыс істейді. Европа мен Азияда 5ГГц
жиіліктер спектрін басқаруды суреттеуші стандарт;
- 802.11і (WAP2 ) - берілген спецификацияны жасау мақсаты сымсыз
желілердің қауіпсіздік деңгейін жоғарылату болып табылады. Осында
қорғаулар функциялардың терімі сымсыз желілер арқылы хабармен алмасу
кезінде іске асырылған соныменқатар, AES технологиясы
13
(AdvancedEncryptionStandart) шифрлеуалгоритмі, қолдайтын кілттер
ұзындықтары 128, 192 және 256 бит.
- 802.11j - Жапонияүшін спецификация және қосымша канал 4,9 ГГц
арқылы 802.11а стандартын кеңейтуге арналған;
- 802.11n - желілердің өткізгіш қабілеттілігін 100 Мбитс дейін көтеруге
мүмкіншілік береді, бүгінгі күні өңдеуді өтіп жатқан перспективті стандарт.
1.3 Режімдер және оларды ұйымдастырудың ерекшеліктері
1.3.1 Ad hoc режімінде (1.3 - суретте) клиенттер бір-бірімен байланыс
орнатады. Нүкте-нүкте типті бір рангті қатынас орналады және
компьютерлер қатынас нүктесінсіз қатынай алады. Соның өзінде сымды желіге
қосылу үшін интерфейсі жоқ, тек бір қызмет ету алаңы құрылады.
Тағайындау және пайдалану облысы. Берілген режімнің негізгі жетістігі -
құрылымының қарапайымдылығы: ол қосымша құрылғыны қажет етпейді
(қатынас нүктесі). Режім ақпараттарды жіберу үшін уақытша желілерді құруда
пайдаланылады.
1.3 - сурет. Ad hoc режіміндегі байланыс
Бірақ мына жағдайды ескерген жөн, ad hoc режімі 11 Mбитсек-тан
жоғары болмайтындай қолданылатын құрылғыға тәуелсіз жалғауларды
орналастыруға мүмкіндік береді. Ақпаратты алмастыру жылдамдығы төмен
болады және 11N мбитсек-тен аспайды, мұнда N - желідегі құрылғылар саны.
Байланыс қашықтығы жүз метрден көп болмайды, ал ақпарат тарату
жылдамдығы қашықтықтың көбеюімен азаяды. Ұзақ уақытқа сымсыз желіні
құру үшін инфрақұрылымдық режімді пайдаланған жөн.
14
1.3.2 Инфрақұрылымдық режімде қатынас нүктесі клиенттердің
компьютерлерінің байланысын қамтамасыз етеді. Қатынас нүктесін сымсыз
концентратор ретінде қарастыруға болады. Клиенттік стансалар бір-бірімен
тікелей байланыста болмайды, ал қатынас нүктесімен байланысты және ол
пакеттерді адрестерімен бағыттайды (1.4 - суретте).
1.4 - сурет. Желілік инфрақұрылымға қосылу
Қатынас нүктесі шығыс арнасының портына ие бола алады (uplink port),
ол арқылы базалық қызмет көрсету алаңы сымды немесе аралас желіге -
желілік инфрақұрылымға қосылады.
1.3.3 Сымсыз көпір режімі, сымды көпірлер сияқты, кішкене желілерді
жалпы үлкен желіге жинақтау үшін қолданылады.
1.5 - сурет. Сымсыз көпір
15
Сымсыз көпірлер көмегімен көршілес ғимараттарда аз қашықтықта
орналасқан және сол сияқты бірнеше километрдегі сымды LAN-дарды қосуға
болады. Бұл әдіс филиалдарды және орталық кеңсені желіге біріктіреді және де
клиенттерді Интернет провайдерының желісіне қосу үшін көмектеседі.
Сымсыз көпір кәбілді өткізуге болмайтын немесе мүмкіндік жоқ
ғимараттарда қолданыла алады. Осы шешім әлдеқалай үнемдеуді жүзеге
асыртады және бағыттаудың қарапайымдылығын қамтамасыз етеді.
Көпір режімінде жұмыс жасайтын қатынас нүктесіне сымсыз клиенттерді
қосу мүмкін емес. Сымсыз байланыс тек көпір бола алатын жұп нүктелер
арасында мүмкін болады. Клиенттерді көпірлік жалғауға қосу үшін
коммутациялық құрылғысымен немесе басқа қатынас нүктесімен көпір
нүктелерінің сымды жалғауын пайдалану керек.
Сымсыз көпірдің нүкте - көп нүкте режімі (1.6 - суретте).
1.6 - сурет. Сымсыз көпір нүкте - көп нүкте
Нүкте - көп нүкте сымсыз көпір режімі екі және одан көп бірнеше
километр қашықтықта орналасқан LAN сымды сегментін қосу үшін
пайдаланылады. Бұл жағдайда қатынас нүктесінің біреуі нүкте - көп нүкте
көпір режіміне ауысады және басқа нүктелерді қосу үшін қызмет етеді.
Жұлдыз типті топология туындайды. Өткен жағдайдағыдай, клиенттерді
көпірге қосу тек сымды интерфейс арқылы жүзеге асады.
1.4 Қайталауыш режімі
Қатынас нүктесін сымды инфрақұрылымға жалғау мүмкін емес немесе
ыңғайсыз жағдайы туындауы мүмкін немесе қандай да бір бөгеу қатынас
16
нүктесінің клиенттердің сымсыз стансаларының орналасқан жерімен тікелей
байланысын іске асуын қиындатуы мүмкін (1.7 - суретте).
1.7 - сурет.. Қайталауыш режімі
Сымды қайталағыш сияқты, сымсыз қайталағыш өзінің сымсыз
интерфейсіне келіп түсетін тек пакеттерді кері жібереді. Бұл кері жіберілгіш
қабылданған арнаның өзі арқылы іске асады.
Қатынас нүкте-қайталағышты пайдаланар алдында мынаны ескерген жөн,
кеңтарату домендерін қате жазу өткізу қабілетін екі есе қысқарта алады, себебі
қатынас нүктесінің бастапқысы кері жіберілген сигналды естиді.
Қайталағыш режімі 802.11 стандартына қосылмаған, сондықтан оны іске
асыру үшін біртипті құрылғыны және тек бір шығарушыдан (қайта тігуге дейін)
қолданған дұрыс. WDS пайда болғаннан бастап бұл режім өз маңыздылығын
жоғалтты, себебі WDS функционалы оның орнын ауыстырады. Бірақ оны қайта
тігудің ескі түрінде және көне құрылғылардан көруге болады.
1.4.1 Клиент режімі сымды архитектурадан сымсызға көшкен кезде кейде
желілік құрылғылар Ethernet сымды желіні қолдайтынын байқауға болады,
бірақ сымсыз желілік адаптердің интерфейстік кеңістігі болмайды. Мұндай
құрылғыны сымсыз желіге қосу үшін клиент - қатынас нүктесін қолдануға
болады. Клиент - қатынас нүктесінің көмегімен сымсыз желіге тек бір құрылғы
қосылады (1.8 - суретте).
Бұл режім 802.11 стандартына қосылмаған және барлық
шығарылушылармен қабылданбайды.
17
1.8 - сурет. Клиент режімі
1.4.2 Желіні кеңейту көбінесе сымсыз байланысты орау арнайы
орындарға қызмет көрсетуден басталады, мысалы мәслихат залы. Әдетте
бұндай орау нұсқалары ораудың бірме бір жол ретінде болады, ол кезде желіге
ғимараттың бүкіл пайдаланушылары қол жеткізе алады.
Желіні кеңейту кезінде көршілес нүктелердің жиілігі жабылып қалмауы
керек, әйтпесе бөгеттерден тарату жылдамдығы төмендейді. Бұған 1, 6 және 11
жабылмайтын көршілес арналардың реттелуімен, арналардың жиілігімен қол
жеткізіледі. А 1, 6 және 11 арналарымен көршілес нүктелер теңбүйірлі
үшбұрыштың шыңында болып, қандай алаң керек болса, сонша жерді жиілікке
бөгетсіз, сымсыз байланыссыз да қамти алады.
1.4.3
Бірнеше кеңсе арасындағы желі
сымсыз байланыс бөлек
ғимараттарды біріктіруге көмек бере алады, мысалы - орталық кеңсе немесе
бөлімше, яғни оның ішіне кәбіл салу тиімсіз болса (1.9 - суретте).
Ғимараттар арасындағы байланысты орнату үшін көпір режімінде жұмыс
жасайтын сыртқы сымсыз нүктелер қолданылады. uplink-порт арқылы сыртқы
нүкте қарапайым коммутаторға қосылады да, сол арқылы желідегі барлық
компьютерлердің байланысы қамтамасыз етіледі.
18
1.9 - сурет. Бірнеше кеңсе арасындағы желілерді орнату
Сымсыз сыртқы нүктелерде суөткізбейтін қасиеті бар термостаттық
корпус, найзағайдан қорғаныс жүйесі, Power-on-Ethernet қайнар көз жүйесі
болады. Ауысқыш антенна арқылы арнайы тарбағытталған антенналармен
бірнеше қашықтықта дейін тұрақты радиобайланыс орнатуға болады.
Сыртқы сымсыз байланысты жүзеге асырған кезде, ең негізгі назар
ақпаратты тарату кезіндегі қауіпсіздікті қамтамасыз етуде болу қажет, бұл оның
ортада тыңдап қою қаупінің туындауына қатысты, сол сияқты тікелей
физикалық қатысына да байланысты. Сондықтан, сыртқы қолданысқа арналған,
аутентификацияны қолдануды мүмкін ететін, қолайлылықты бақылау және
берілетін мәліметтерді шифрлеу үшін арналған қатынас нүктелерді
пайдаланған дұрыс.
Назарды тағы да мынаған аударған жөн, сыртқы нүктеге лицензиялаудың
аса күрделі іс-шарасы қарастырылған.
1.4.4 Соңғы миля, оны жоспарлау, үй желілерін қосу сымсыз байланысты
ыңғайлы ақпараттық желіге (Интернет) қосу ретінде қарастыруға болады.
Оған провайдерлер (соңғы миля) қол жеткізе алады. Мұндай нұсқаның
ыңғайлылығы провайдер үшін де, клиент үшін де айқын: провайдерге клиент
үшін кәбіл төсеу қажет емес, ал клиенттер болса, өз алдына, көшіп қонуға,
өндірістік және оған сәйкес арзан арнаны ұтып алады (2 - суретте).
Бұнымен қоса, сымсыз байланыстың кемшіліктерін де білген жөн.
Гигагерцті диапазоны бар радиотолқындар тек тіке көріністегі алаңда ғана
тарайды және алдында кездескен ғимарат немесе құрылыс болса байланыс
болмай қалу да мүмкін. Ғимараттан немесе судан кері шағылыс бөгеттердің
болуына әкеледі және байланыс сапасын нашарлатады. Байланыс сапасына
мезгілді климаттық ауа райы ықпалын тигізуі мүмкін. Жаңбыр, қар, мұз сигнал
тарауына үлкен кедергі болады, ал үзікті жел тарбағытталған антенналарды
19
есептелген бағыттан ауытқытып жіберуі мүмкін. Мынадай да жағдай туындауы
мүмкін: жаз мезгілінде жасалынған желі басқа жыл мезгілдерінде іске аспауы
мүмкін. Бұл жағдай аса мұқияттықпен қарап сымсыз желі қондыру немесе орау
кезінде де сақтықта болуды ескереді.
1.10 - сурет. Сымсыз байланыс негізіндегі
соңғы миляны іске асыру
Стационарлы клиенттерді қостыру үшін ғимаратта мынадай сұлба
пайдаланылуы мүмкін. Ғимараттың шатырында көпір мақсатында сыртқы
қолайлы нүкте орналастырылады. Ақпаратты қабылдау мен жіберу сапасын
жақсарту үшін керек кездерде таржолақты антенна қолданылады.
Нүкте коммутатор арқылы қабат кіріс пен шығыс есігіне қосылады. Олар шеткі
клиенттерге қосылыс жету үшін ғимаратта кәбілді байланыс туындатады.
Клиенттерді желіге қостыру үшін күнделікті сымды қосылыс та, бөлек
нүктеден сымсыз қосылыс та жүзеге аса алады.
WDS технологиясының құрылғысының провайдерінің көмегі арқылы
клиент режімінде құрылғылардың тікелей қосылу мүмкіндіктері ашылады.
Интернет-кафелерде, қонақүйде, т.с.с. (hot spot) басқа жерлерде сымсыз
шығысты кері ашқан кезде
жүйеде ақпараттарға рұқсат нүктесінің
болмауымен, кейбір интернет серверлерге рұқсат нүктесінің болмауымен,
қызметақыны есептеу, қосылулар мен қамтамасыз етуді қадағалау сияқты бір
қатар қосымша тапсырмаларды шешу керек. Бұның бәрі корпоративті желідегі
қолайлы қонақтық мекемелерге жатады.
Бұл мақсаттарға қарапайым қатынас нүктелері, маршрутизатормен
жалғау сияқты, қолданылса, сол сияқты арнайы
қатынас нүктелері -
сымсыз шлюздар қолданылады.
1.4.5 Hot spot сымсыз шлюз дегеніміз сымсыз жалпы немесе жеке
байланысшыларға Интернетке кеңжолақты қолайлы біруақытты қол жеткізуге
арналған Ethernet технологиясының негізінде құрылған маршрутизатор.
Сымсыз шлюз, ережеге сай, өзіне қосылатын бірнеше Ethernet-портқа ие, сол
сияқты жеке желі, қонақтық желі және Интернет желі. Жеке желі шлюзге
20
коммутатор арқылы жалғануы мүмкін. Интернет желісіне қосылыс DSL-модем
арқылы бола алады. Қонақтық желі қолайлы нүкте арқылы немесе сымсыз
қосылысты пайдалану арқылы жүзеге асуы мүмкін (2.1 - суретте).
1.11 - сурет. Hot Spot мекемесі
1.4.6 Көрме залдар мен мәслихаттардағы желілер сымсыз LAN (WLAN)
желілерін кері ашу туралы шешім қабылданған кезде 802.11 хаттаманың
жұмысының ерекшеліктерін ұмытпаған жөн, олар дегеніміз: ұялы түйіндердің
мінез құлқы және ақпаратты қорғау туралы сұрақтар. Қолайлы нүтелерді кері
ашу үшін кәбіл өткізу немесе құрылғыны жөндеуге қарағанда әлдеқайда көп
жұмыс жасалады. Әр қолайлы нүктенің қапталыс алаңын, берілген аймақтың
қатынас нүкте санын өткізу, әр арнаның параметрлерін орнату және шығу
қуатын білу кажет. Одан басқа, сымсыз клиенттердің орналасу тығыздығын
және олардың ұялылығын ескеру керек.
Желі әкімшілігі назарына сымсыз тапсырыскердің қолданысындағы
роумингтің сызбанұсқасын және жұмыс түрін алу керек.
Осы ақпараттардың негізінде шешім қабылдау керек: аутентификация
серверінікіндей қаншама қолайлы нүктелер пайдалану керектігін, алаңды басып
алу саны қанша екендігін және бұдан да жоғары дәрежелі құрылғылардың
орналасуын білу.
Сымсыз желілерді кері ашу үшін пайдаланып отырған жұмыстар әртүрлі
әсер етуі мүмкін. Ең маңызды ықпал - ол:
- бір клиентті есептегендегі жылдамдық;
- пайдаланылып отырылған жұмыстың түрі;
- ақпаратты тасымалдау кезіндегі кідіріс.
Әр клиенттің есептелінген жылдамдығы алаңға жаңа клиенттерді енгізу
кезінде төмендейді.
Қолданылатын жұмыстардың түрлері тасымалданатын ақпараттардың
көлеміне әсер етеді. Ағындық түрдің жұмысы, мысалға бейнетаспа немесе
дыбыстаспа пошталық және Web-жұмыстық пульсті типтерден әлдеқандай
21
айырмашылығы бар. Мысалы, әдеттегідей G.711 технологиясымен екіжақты
сөйлесу орта есеппен 240 Кбитс керек етеді. Электронды поштамен жұмыс
жасау, Web немесе клиентсервер сияқтылармен жұмыс жасауда ақпаратты
тасымалдау жылдамдығына сұраныс төмен және бір нүктеге 25 клиент шектеме
болып саналады.
Кешіктірудің болуы ортаға жетудің бәсекелестігінің барын көрсетеді. Ол
жоғары деңгейлі мәжіліс хаттың уақыттық тоқталысының болуына және
орындалып отырған жұмыстың байланысының үзілуіне әкеліп соғады.
Байланыстың максималды жылдамдығын қамтамасыз ету керектігін немесе
максималды алаң қапталысының керектігін біліп, соның тәуелдігінен
пайдаланатын нүктелер санын таңдау және олардың ара қашықтығын есептеу
керек.
1.5 Міндет қойылымы
Сымсыз желілер конфигурациялау мен кеңейтілуінде иілгіштікке ие.
Желілік инфраструктураны құрған кезде қосушы желі ретінде немесе сымды
желілерін ауыстыру ретінде қолданылады.
Қолданушылар емін-еркін ғимаратта жылжы алады өйткені сымсыз
желілер компанияның кез-келген жерінен желілік ресурстарымен қатынауды
қамтамасыз етеді.
Сымсыз желілер мобильдік қатынауды ғана қамтамасыз етпейді, сонымен
бірге технологияның өзі де мобильді, желіні бір жерден басқа бір жерге оңай
орналастыруға болады. Тез және жеңiл орнату.
Сонымен бірге сымсыз желілердың шектеулерін де есте сақтау керек.
Жылдамдықтың төмендігі, бөгеуілдің ықпал етуі, желінің қауіпсіздігі
WI-FI желісінің сегменті жеке желі болып та қолдануға болады, немесе
аса құрмалас желінің ішінде бола алады, құрамында сымды сегменті бар
немесе сымсыз сегменті бар. WI-FI желi қолданыла алады:
- колданушылардың желіге сымсыз қосылуы
- кеңістікте таратылған желі ішіндегі бір ортақ желіге біріктіру үшін және
осындағы желіні кабельмен байланыстыру мүмкін емес немесе тиімсіз
Дипломдық жобанын келесі бөлімдерінде қарастырылатын сұрақтар
төменде келтірілген:
- желі жабдықтарын таңдау және жобаланытын желі схемасын келтіру;
- осы ұсылған желінің техникалық параметрлерін есептеу (жиілік
аумағын, желінің өткізу қабілетін, қамту аумағын);
- техникалық экомоникалық көрсеткіштерін есептей отырып, жобаның
тиімділіг анықтаймыз;
- өмір тіршілік қауіпсіздігі сұрақтарын қарастыру.
22
2 Жабдық таңдау
Кеңселермен қонақжайларға арналған көп функционалды жүйе сіздердің
назарларыңызға ұсынылып тұр. Масштабталған локальдық жүйе оңай
айтылмаш жүйеге ашылуға мүмкіндік беріп, талаптарға және қазіргі
қалыптардың барлығына жауапты болады.
2.1 - сурет. Қонақ үйге арналған көп функционалды жүйе
Бір бірімен әрекеттесетін, локальдық желіні уақытшаға бірнеше ішкі
жүйелерге бөлуге болады. Майысқақтық арқылы және функционалды ішкі
жүйелік құрылғылар мен кез-келген уақытта қажеттілік жағдайында қосуға
болатын компонеттер.
Ішкі жүйелік Локальдық жүйе, Internet желісіне шығу:
Қолданылатын құрылғылар:
DFL - 260EDFL - 860E - Firewall\маршрутизатор.
DES - 3200 - ХХDES - 3200 - 28P - басқарылатын коммутатор L2.
Ішкі жүйелік база және қалған ішкі жүйелер үшін қамсыздандыру болып
табылады:
- локальдық желіні компьютермен байланыстыру.
- бір уақытта провайдермен екі немесе бірнеше қосылыстарды қолданып,
Internet желісіне шығу.
- интернет желісіне шығу кезінде қолданушының жылдамдықты шектеуі
және таратуы.
23
- қонақтық сегментпен локальдық сегменттің қауіпсіздігін қамтамасыз
ету.
- PoE технологиясының сүйеніші.
Ішкі жүйелік WiFi, HotSpot
Қолданылатын құрылғылар:
Unifi Outdoor - қол жетімділік нүктесі.
Ішкі жүйелік қамтамасыз етеді:
Бір жерде (MultiSSID) бір немесе одан да көп зоналық WiFi-дың әртүрлі
қауіпсіздік деңгейі: ішкі және қонақтық.
Ішкі жүйе IPTV:
Қолданылатын құрылғылар:
DIB-120 - FullHD IPTV сүйеуі.
Ішкі жүйе мыналарды қамтамасыз етеді:
Плазмалық панельдер және теледидарлаға бейнесигналдың (SD және HD)
берісі.
Арнаның қызметтік (информациялық немесе жарнамалық) өзіндік
трансляциясы.
Ішкі жүйе VoIP (IP - телефония):
Қолданылатын құрылғылар:
DNS - 325 - IP PBX (Asterisk) прошивкасымен желілік қойма.
DPH - 150 - екі арналық VoIP телефоны.
DPH - 400SF1, DPH - 400SEF1 - үш арналы VoIP телефоны.
DVG - 6004S, DVG - 6008S - телефондық сызықтарға қосылу үшін
дауыстық шлюз.
Ішкі жүйе қамтамасыз етеді:
- бар телефондық сызықтармен шоғырлану.
- IVR(дауыстық ақпараттық мәзірі).
- бөлме және қызметтік бөлмелерінде телефондық байланысы.
- переадресация, топты нөмірдің сүйеніші және т.б.
- Fax - to - Mail (опционально).
- Voice - to - Mail (опционально).
Ішкі жүйе IP Surveillance (видео - бақылау):
Қолданылатын құрылғылар:
DCS - 2103, DCS - 2210, DCS - 3112, DCS - 3710, DCS - 3716, DCS -
611X - ішкі HD IP - камерасы.
DCS - 7110, DCS-681X - далалық IP - камерасы.
DNR - 322L, DNR-326 - IP видео - тіркегіштер.
Ішкі жүйе қамтамасыз етеді:
- қауіпсіздікті бақылау;
- суреттің жазбасы, ізденіс және жазылған деректердің қосылуы.
24
2.1 Қатынау тарификациялары мен есептеу жүйелері
Жоба Cisco System - Cisco Unified Wireless Network компаниясынан
сымсыз желілерді шешу негізінде жузеге асырылған, ол өз кезегінде:
- сымсыз желіні орталықтан басқаруды;
- желіде трафикті басқару саясатын орталықтан тағайындауды;
- желінің қорларына қатынауды орталықтан бақылауды ұйымдастыруға;
- сымсыз желіге рұқсат етілмеген қатынау әрекеттері, шабуыл жасаудың
орталықандырылған мониторингін ұйымдастыруға рұқсат етті.
Сымсыз қатынау нүктелері ретінде Hot Spot ұйымдастыру үшін Cisco
Systems компаниясының жабдығы қолданылды.
2.3 - сурет. Байланыс ұйымының ортақ құрылымдық сұлбасы
Internet жаһандық желісіне қатынау үшін шлюз ретінде Алматы
қаласының АСД аймағында орналасқан, SSG сервисін қолдайтын Cisco 7200
көп функционалды маршрутизаторы қолданылды.
Интернетке (билингтік жүйе) қолданыстағы қатынау тарификациялары
мен есептеу жүйелері Алматытелекомда жүзеге асырылады.
Сымсыз қатынау нүктелері ретінде Hot Spot ұйымдастыру үшін Cisco
Systems компаниясының жабдығы қолданылды.
Internet жаһандық желісіне қатынау үшін шлюз ретінде Алматы
қаласының АСД аймағында орналасқан, SSG сервисін қолдайтын Cisco 7200
көп функционалды маршрутизаторы қолданылды.
25
Интернетке (билингтік жүйе) қолданыстағы қатынау тарификациялары
мен есептеу жүйелері Алматытелекомда жүзеге асырылады.
Жобаланып отырған мәліметтерді тарату желісі әр нысаналарда Cisco
AIR-AP1231G-E-K9 екі автономдық қатынау нүктелерінен тұрады. Бұл сымсыз
қатынау нүктелері 4 порттық ADSL модеміне қосылады. Қатынау нүктелері 2
dBi күшейткішімен барлық бағытты антеналармен жабдықталады. Әр бір
қатынау нүктесі Cisco Power Injector
-
ақпараттық кәбілімен
байланыстырылған, ол арқылы сымсыз желі мәліметтері (трафик) беріледі және
қатынау нүктелерін электр қоректендіру жүзеге асырылады.
Қатынау бақылауы және биллинг жүйесі ретінде, Астана қаласында
мәліметтерді таратудың сымсыз желісі Қазақтелеком АҚ-ның абоненттерінің
қатынау есебі мен қолданыстағы тарификация жүйесіне қосылады.
Абонеттердің интернет - карталарды қосуға, авторизациялауға немесе
белсендіруге сұранымдары Cisco 7200 маршрутизаторына жіберіледі, ол
қолданыстағы есеп және тарификация жүйесімен қарым - қатынасты
қамтамасыз етеді. Бұл конфигурацияда интернетке қатынауды қолдану
статистикасы келесі параметрлер бойынша жиналуы мүмкін:
- интернет желісіне қосылу уақыты;
- таратылған трафиктің көлемі;
- жоғарыда көрсетілген параметрларінің комбинациясы.
2.3 Виртуальды жеке желі
VPN (ағылш. Virtual Private Network) -- жалпы қолданыста бар желі
базасыңда құрылатын корпоративті желі (PSIN, ISDN) және негізгі желіге ұқсас
қызмет түрлерін ( қоңырауды қайта адрестеу,мәтіңдік пошта) көрсетеді. VPN -
нің негізгі ерекшеліктері: мөліметтерді жоғары деңгейде қорғау және
қысқартылган нөмір терудің көмегі арқылы оперативті қосылуды қамтамасыз
ететін өзіндік нөмірлеу жобасы.
Виртуалды жеке желі (VPN) - бірінші кезекте Интернет секілді желілерді
қоғамдық коммуникациялық құрылымдарды алыс қашықтықта (әсіресе жеке
географиялық құрылымдарды) байланыстыратын жеке желі. Бұл желілер
мәліметті шифрлеу сияқты тунельдік протоколдар және қауіпсіздік шаралары
арқылы жеке желілердің қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Мәселен, VPN бас
кеңселердің бөлімшелерін желіге қосылу қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін де
қолданылуы мүмкін. Сондай -ақ VPN әртекті бірақ бір типті, мысалы IPv6
желісін IPv4 желісі арқылы, байланыстыруы мүмкін.
Жалпы VPN-дердің екі түрі бар: қашықтан басқарылатын VPN және сайт-
сайт VPN. Қашықтан басқарылатын VPN жеке қолданушыларға қашықтан
басқарылатын желіге қосылуға мүмкіндік береді, мысалы өзінің
компаниясының интражелісіне қосылу роумингі. Сайт - сайт VPN бірнеше
қолданушының байланысуын қарастырады, мәселен, филиалдардың компания
26
желісіне қосылуы. Виртуалды желілер әрине шығындарды азайтады, себебі
қауіпсіздікті күшейте отырып, қолданыстағы құрылымдарды пайдалана
отырып, жалға алынатын желілерге деген сұранысты азайтады.
2.4 - сурет. VPN интернетте
Ереже бойынша, VPN желідегі бөтен
тұлғалар арасында жеке
мәліметтердің жайылып кетпеуін қадағалау мақсатымен, қашықтан
қолданушылардан тіркелу және шифрлеу әдістерін қолдануды талап етіледі.
Виртуалды жеке желілердің көмегімен қолданушылар, файлдар,
принтерлер, мәліметтер базасы және желі ішіндегі қауіпсіз веб - сайттар сияқты
қашықтан басқарылатын ресурстарды пайдалану сияқты желілердің көптеген
фунцияларына қол жеткізе алады. VPN қашықтан қолданушылар орталық
желіге нүкте-нүкте сілтеме арқылы тікелей байланысқандығына таңданыстарын
жасырмайды.
VPN желілері былай жіктеледі:
- туннельдену трафигін қолданатын протоколдар;
- туннельдену нүктесінің жойылуы, яғни клиенттің шектелуі немесе
байланысты қамтамасыз етушінің шектелуі;
- немесе олар сайттан сайтқа немесе қашықтан басқару байланысты
ұсынады;
- қауіпсіздік деңгейі көрсетіледі;
27
3 Есептеу бөлімі
3.1 Сымсыз байланыс арнасының жұмыс істеу аралығын есептеу
График бойынша есептеу. Бұл әдістеме сымсыз байланыс арнасының
жұмысының теориялық қашықтығын D-LINK құрылғыларында (және тек ол
емес) 802.11 b және g стандартымен құрылғанын байқатады (2.4 ГГц жиілік)
және UniFi Outdoor қол жетімділік нуктелерін қолдандым. Бірден мынаны
ұйғарған жөн: формуладан алынған антенналардың арасындағы қашықтық -
теориялық максималды жететін. Ал сымсыз байланысқа көптеген факторлар
әсер ететін болғандықтан, бұндай қашықтықты жұмысты, өкінішке орай
орындау мүмкін емес.
Байланыстың қашықтығын анықтау үшін тракттың соммалық күшейтуін
есептеп алып, график бойынша бұл мәнге сай қашықтықты анықтау. Дб-дағы
трактты күшейту мына формуламен анықталады:
(3.1)
мұндағы
- жібергіштің қуаты;
- жіберу антеннаның күшейту коэффициенті;
- қабылдау антеннаның күшейту коэффициенті;
- қабылдағыштың шын сезімталдығы;
- жіберу трактінде және коаксиальды сигналдардың жоғалуы;
- қабылдау трактінде және коаксиальды сигналдардың жоғалуы.
Есептегі әр параметрді талдаймыз:
- жіберілгіш қуаты - сымсыз қолайлы нүкте немесе адаптер қуаты
дБмВт- да. Бұл ақпаратты құрылғының спецификациясында таба аламын. UniFi
Outdoor құрылғысына 15 dBm қарапайым қолайлы нүктесіне және 20 дБмВт
дейінгі карталар сыртқы орындалуда.
- қабылдау антеннаның күшейту коэффициенті (дБи). UniFi
Outdoor ішкі және сыртқы қолданысқа 4-тен 21 дБи-ге дейін антенналар
ұсынады.
- қабылдау антеннаның күшейту коэффициенті
радиолинктің басқа жағында.
28
сияқты, бірақ
- қабылдағыштың сезімталдығы, оны да сіз құрылғының
спецификациясында таба аласыз. Қабылдағыштың сезімталдығы минус
таңбасымен жұмыс жасайтын құрылғыға байланысты.
,
- қабылдағыш немесе жібергіш тракттың коаксиалды кәбілінің
жоғалуы. Жоғалуларды келесі түрде есептеуге болады: біз ұсынатын BELDEN
9880 кәбілінің 0,24 дБм өшулігі бар. Олай дегеніміз: 10-метрлік кәбіл
ұзындығында өшу 2,4 дБ құрайды. Оған қоса, жоғалуларға ~ 0,5 - 1,5 дБ-дан
қосып тұру қажет. Соңында, антенна мен қолайлы нүкте арасындағы 10-метрлік
кәбіл 6,4+2*1,5=9,4дБ жоғалуы бар.
3.1 - суретте келтірілген сұлба арқылы, сымсыз байланыс ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz