Оралман отбасы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ОТБАСЫЛАРДЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАЙ-КҮЙІ

Президенттің Қазақстан халқына жолдауында денсаулық мәселесі мен адамдардың білім алу, ойлау қабілеттілігіне баса назар аударылады. Әйел қай заманда болмасын отбасын сақтаушы, балаларын және отбасы мүшелерінің қорғаушысы болып саналған. Әйел отбасы жүйесін, ғұрпын қалыптастырады. Балалардың ең басты қорғанышы отбасы, бүнда олар өздеріне деген жылылықты, көңілді сезінулері қажет; ал қыз балалар тәрбиесі ерекше назар аударуды қалайды, себебі, осы қыздар келешек үрпақтың тәрбиешісі. Ұл тәрбиелеу арқылы тұлғаны, қыз тәрбиелеу арқылы ұлтты көреміз.

Басты назарды жұмыс істейтін әйел адамдарға бөлуіміз керек. Бүгінде өз жұмысын жоғалтудан қорыққан әйел өзінің әйелдік бастауын, жұбай, ана, апа болу қасиетінен айырылады. Жұмыс істейтін ананың балалары жай жұмыс күндері де, демалыс, тіпті мереке күндері өздерімен өздері қалады.

Бұл мәселеге де мемлекеттің араласуы қажет. Мүмкін әйелдер үшін жұмыс күнін 1-2 сағатқа қысқартып, еркектерге қосып, тіпті демалыс және мереке күндері әйелдерді жұмыстан босатуды ойластыру керек шығар. Бұл мәселені шешуге өркениетті, дамыған мемлекеттердегідей шешім іздеу қажет. Бүгінгі таңдағы отбасына тән өмір сатысының мәселелері:

ажырасу санының көбеюі;
некеге отырудың азаюы;
некесіз одақтың өсуі;
жезөкшеліктің өсуі;
бала тууының азаюы;
әйелді ерінің қамқорлығынан босату;
некедегі діни негізді жою;
отбасындағы зорлық;
мемлекеттің некені қорғауының әлсіреуі.

Егер берекесіз отбасына келсек:

1) қарама- қайшылықты отбасы (ең көп таралған) ;

2) адамгершілігі төмен отбасы (ішкілікке салынған, төбелес) ;

3) педагогикасы жеткіліксіз отбасы (жалпы мәдениеттің және психопедагогикалық мәдениеттің төмен сатысы)

4) асоциалды отбасы- жалпы қабылданған әлеуметтік норма мен талапқа қарсы.

Бұл отбасылар балалар тұлғасын бұзып, психикасына, тәртібіне ауытқу тудырады (ерте кезден ішкілікке салыну, нашақорлық, үйден қашу, жезөкшелік т. б. ) . құлдырауға ұлттық ең құнды өкілі- өсіп келе жатқан мемлекет ұрпағының денсаулығы және берекесі ұшырады. Қазақстанда отбасы көлемінің қысқаруын байқауға болады:

1) аз балалы отбасының көбеюі;

2) некеге тұрушылар жасының үлкендігі;

3) жас отбасыларын ата-анадан бөлек шығару;

4) ажырасу салдарынан ата-ананың біреуі ғана бар отбасы, немесе о дүниелік болу салдарынан жалғызбасты ана болу.

Егер отбасы құрылымын Қазақстандағы өмір сатысы бойынша қарасақ:

1) кедей отбасы- (35%) ;

2) аз қамтамасыз етілген-(27%) ;

3) бай қамтылған- (8%) (байлары 4-5%) .

Қазіргі отбасы өрістеудің курделі кезеңін - дәстурлі үлгіден жаңаға ауысу үдерісін бастан кешіріп отыр. Отбасы құрылымы, функциональды тәуелділігі, отбасындағы бала жағдайы өзгереді, ал бұл өз кезегіндегі әлемдегі отбасы турінің өзгеруіне әкеледі.

Бала туу төмендеп, ажырасулар саны өсіп, жалғыз басты адамдар саны көбейіп, әйелдердің эмансипациясы отбасынан бас тартуға әкеліп, бұл өз кезегіндегі қоғамның ұдайы өндіріс қызметіне ықпал қарағанда бала қажеттілігі аз толғандырады.

Қазақстанда дипломды мамандар көп, бірақ әлеуметтік қамсыздандырудың әр түрлі қызметтері, сақтандыру, денсаулық сақтау, балалар ұйымдары, әкімшілік жанында, қоғамдық бастамаларда отбасымен әлеуметтік жұмыс жургізумен кәсіби турде айналысатын мамандар жеткіліксіз.

Отбасымен жургізілетін әлеуметтік жұмыстың субъектісі туралы айта отырып, бір жағдайды есте ұстауымыз қажет. Осындай қызметкерлердің арасында осы жұмысты тек ұйымдастырумен ғана айналысатындар (оларды ұйымдастырушылар немесе басқарушы деп атауға болады) және оларды тікелей көмек көрсететіндер бар. Оларды шартты түрде практиктер немесе практикалық әлеуметтік қызметкерлер деп атайды.

Қазақстан отбасының дағдарысының көрсеткіштері бала туудың күрт төмендеуі, некесіз бала туудың белсенді өсуі, ана мен бала өлімі санының, әсіресе, экологиялық аймақтарда жоғарылауы, ажырасудың жоғары дәрежесі, отбасы тұрақсыздығының көбеюі, туысқандық босаңсуы болып саналады. Оның индикаторлары аз балалықты немесе баласыздықты тарату, ажырасу дәрежесінің жоғарылығы болып есептеледі. Мысалы, 1991-1997 жылдары туылған балалардың саны жылына 358, 2-ден 232, 4 мыңға дейін қысқарды. Осы кезеңде туу коэффициентінің халықтың 1000 адамына шаққанда 21, 5-тен 14, 7-ге дейін төмендеді. Қазақстанда бала туудың осылай күрт төмендеуі екінші дүниежүзілік соғыс дәуірінен бері байқалмаған болатын. Бала туудың төмендеуі елдің бүкіл аймағында өтуде. Некесіз туылған бала мөлшері 13, 4%-тен 17, 6%-ке дейін жоғарылады.

Бүгінгі күндері Қазақстанда тіркелмеген неке көбеюде. Мұндай некелер әр кезде болған, бірақ соңғы онжылдықта жиі кездеседі және батыстың көптеген елдерінде тіркелген некемен негізделген ресми отбасының статистикалық маңызы бар баламасына айналды. 2013 жылдың мәліметтері бойынша Қазақстанда өздерін некеде тұрмыз деп санайтын еркектердің 6% және әйелдердің 6, 5% некеге тіркелместен, бірге тұрып жатыр. Қазақстанның барлық ересек халқының арасындағы тіркелмеген некенің таралуы шамамен, 1993 жылғы АҚШ-ғыдай немесе 80-ші жылдардағы Ұлыбритания, Франция, Нидерландыдағыдай, сол кездегі Швеция, Норвегия мен Финляндиядан анағұрлым төмен, бірақ Италия, ГФР, Австия және Венгриядан жоғары болған.

Некесіз бала туу немесе заңсыз бала туу отбасылық тәртіп бұзу түрінің бірі ретінде бағаланады. Біріншіден, себебі, әке-күйеу қоғамда белгіленгендей ана мен балаға қатынасы жөніндегі өзінің негізгі қызметін орындай алмайды. Екіншіден, себебі, баланың заңсіз туылуына себеп болып есептелетін әлеуметтік бақылауға қатысты не әке, не шеше ретінде отбасы мүшесінің ролі атқарылмайды.

1-кесте Ақтау қаласы №6 жалпы орта білім беретін мектебінің ата- аналарының көрсеткіші.

Ата-аналар

Саны

Ата-аналар: Бала саны (1-11)

Саны: 2897

Ата-аналар: Мүжәлсіз отбасы оқушылар саны

Саны: 514

Ата-аналар: Жартылай жетім

Саны: 36

Ата-аналар: Аз қамтылған

Саны: 48

Ата-аналар: Сәтсіз отбасы