Шекспир шығармашылығы



Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:   
Баяндама
Кіріспе:
Әлемдік әдебиеттің ұлы шеберлерінің бірі, классик, ақын, драматург Уильям Шексирдің шығармашылығында антикалық тақырып ерекше орын иеленеді. Бұл тарихи әдеби және қоғамдық жағдаймен байланысты болды, өйткені Шекспир өркендеу дәуірінің ірі әдебиет өкілдерінің бірі болып табылады. Ал Өркендеу дәуіріне келетін болсақ, оның өзі негізінен әдебиетпен, тарихпен, антикалық мәдениетпен тығыз байланысты.
Шекспир өз шығармашылығының алғашқы кезеңінен бастап - ақ антикалық тақырыпты кеңінен пайдалана бастады. Оның 1593 жылы жариялаған алғашқы туындылары - Венера және Адонис, Лукреция поэмалары көне әлемнің тарихы және мифологиясымен тығыз байланысты болды. Осы туындылардың арасында екі үрдіс айқын көрінеді: шынайы тарих бойымен жүру немесе - жалған, қиял, аңыз. Көріністер жалған немесе шынайы тарихи ретінде баяндалады. Түрлі жанрлар келесі туындыларған тән болып табылады: олар - Лукреция және Венера мен Адонис секілді поэмалар, Қателіктер комедиясы секілді комедия және Антоний мен Клеопатра, Троил мен Крессида, Кориолан трагедиялары. Шекспир трагедияларының қатарынан осы диплом жұмысы арналған Афиналық Тимон трагедиясын таба аламыз. Бұл трагедия Шекспирдің 1607 - 1608 жылдар аралығында жазған соңғы туындыларының бірі болып табылады.
Афиналық Тимон - Шекспир пьесаларының ішіндегі кең оқырман мен көрермендерге де, тіпті сыншыларға да мейлінше аз таныс туындыларының бірі. Гамлет, Отелло немесе Лир патшасы бәріне де мәлім: бірақ оларды білетіндердің көпшілігі Шекпспирдің бұл пьесасының мазмұны түгіл, оның атын да есіне түсіре алмайды. Бұл пьеса сахнада жиі қойыла бермейді. Бұнда махаббат шытырманы, махаббат пен қызғаныш жоқ, оның мазмұны - адамға деген сенімділік турасындағы философиялық мәселе. Бұл пьесаның кейіпкерінің жексұрын адам, адам жеккөруші деп жиі айтып жатады және бұдан басқа ол кейіпкердің бойынан ешбір қасиетін байқамайды. Бірақта, бұл пьеса Шекспирдің басқа да туындылары секілді күрделі әрі көлемді және оған ерекше мазмұн мен стилдік қасиеттер тән.
Диплом жұмысының мақсаты - Уильям Шекспирдің Афиналық Тимон трагедиясын тақырыптық, мәселелік, мазмұны мен образы, сонымен қатар стильдік мәселе тұрғысынан зерттеу. Ол үшін келесі міндеттерді шешу керек:
Диплом жұмысының міндеттері:
- өркендеу дәуірі мен оның әдебиетінің антикалық тақырыппен ХVII ғасыр гуманизмі негізі ретіндегі қарым - қатынасу мәселелерін қарастыру;
- шекспир шығармашылығындағы антикалық тақырыптың дамуын және оның шынай тарихи түрғыдан, сонымен қатар жалған кейіпкерлер мен жағдаяттар арқылы түсіндірілу ерешеліктерін бақылау;
- шекспирдің антикалық тақырыппен байланысты туындыларына қысқаша сипаттама беру;
- пьесаның жазылу тарихын, мазмұны мен кейіпкерлерін, сонымен қатар стилдік ерекшеліктерін зерттеу.
Диплом жұмысының нысаны - Уильям Шекспирдің Афиналық Тимон пьесасы.
Диплом жұмысының құралы - тақырыптама, мәселенама, пьесаның стилі мен түр сипаты.
Диплом жұмысының өзектілігі - ұлттық және әлемдік әдебиеттің ұлы шеберілерінің бірі ретінде Уильям Шекспирдің шығармашылығын зерттеудің маңыздылығымен анықталады.
Диплом жұмысының жаңалығы Шекспирдің осы туындысының аз зерттелуімен айқындалады, оны одан әрі тереңірек зерттеу қажет.
Диплом жұмысының құрылымы: диплом жұмысы кіріспеден, екі бөлім мен қорытындыдан тұрады.

Кіріспеде мәселе тарихына, Шекспир туралы әдебиеттерге қысқаша шолу жасалынады, диплом жұмысында қарастыру жоспарланған сұрақтар асы анықталады, тақырып дәйектемесі беріледі.

Уильям Шекспир 1564 жылы 23 сәуірде Эйвон өзенінің бойындағы Стратфорд деген кішкентай қалада дүниеге келген. Оның әкесі айтарлықтай ауқатты қала тұрғыны еді (саудагер болған, қала мэры болып да сайланған). Уильям Джон Шекспирдің үшінші баласы еді, одан басқа тағы жеті баласы болған. 7 жасында Уильям ең жақсы деп есептелетін грамматикалық мектепке барды (1571-1578), онда латын және көне грек тілдерін үйренді. Әкесінің кедейленуіне байланысты мектепті бітіре алмай, 16-ға толар-толмас жасында жұмыс істеуге мәжбүр болады (ет сатушының шәкірті, ауылдық мектепте репетитор т.б.). 18 жасында Уильям Анна Хесуэй деген өзінен 8 жас үлкен фермердің қызына үйленеді.

Бірінші бөлім. Уильям шекспир туындыларындағы көне тақырып
І.І. Көне және қайта өрлеу дәуірі. Көне тақырыптың өркендеуі.
Қайта өрлеу дәуірінің асыл идеясы лайықты жеке тұлға туралы ой болатын. Уақыт осы идеяны қасіретті сынға салды, Шекспирдің шығармашылығы осының куәсі болды. Соңына қарай онда дауыл дәйек ойы ұлғая түседі, өйткені тап дауылдағыдай бәрі шыр айналып, матасып, жоқ болды. Ұлылық пен пенделік оп-оңай орын ауыстыратын болды.
Қайта өрлеу дәуірінің асыл идеясы лайықты жеке тұлға туралы ой болатын. Уақыт осы идеяны қасіретті сынға салды, Шекспирдің шығармашылығы осының куәсі болды. Соңына қарай онда дауыл дәйек ойы ұлғая түседі, өйткені тап дауылдағыдай бәрі шыр айналып, матасып, жоқ болды.
Шекспир ұлттық мәдениет пен ағылшын тілінің қалыптасу үдерісін аяқтайды; оның шығармашылығы еуропалық Қайта өрлеу дәуірінің қасіретті қорытындысын шығарады. Кейінгі буынның жадында Жаңа уақыттың бастауында оның адами тұрпаттары мен өмірдегі оқиғалар галереясын жасаған бәрін қамтыған алып данышпан ретінде Шекспирдің бейнесі қалыптасты. Шекспирдің пьесалары күні бүгінге дейін әлемдік театр репертуарының негізін құрайды. Олардың көпшілігі әлденеше рет кино мен теледидар үшін экранға шығарылды.
Қайта өрлеу дәуіріндегі театрдың толық гүлденіп өсуі Шекспир шығармашылығымен байланысты болды. Осы тұста Ұлыбританияда К.Марлоның, Б.Джонсонның және т.б. драматургтердің шығармашылығы шырқау биікке көтерілді. 1576 жылы Лондонда тұңғыш театр ғимараты "Театр", бертін келе "Глобус" (1599), "Фортуна" (1600) салынды.
Шамамен төрт ғасыр бұрын жазылған Шекспирдің трагедиялары, тарихи шежірелері мен комедиялары әлі күнге дейін көрермендер мен оқушы қауымды тебірентпей қоймайды. Ең озық әлем театрлары мен танымал актерлер Шекспир спектаклін қоюды және онда ойнауды бақыт, құрмет деп есептейді. Ұлы драматургтің өмірі туралы деректер өте аз. Шекспир өзінің ойларын жазып, күнделік жүргізбеген. Оның замандастарымен жазысқан хаттары да, тіпті пьесаларының қолжазбасы да сақталмаған.

1.2. Уильям Шекспир шығармаларының дамуы: оның эстетикасы және көркемдік қағидаттары. Оның шығармаларындағы көне материал ролі.
Шекспир шығармашылығы үш кезеңге бөлінеді.

Шекспир шығармашылығының бірінші кезеңі 1590-1600 жж. қамтиды. Оның алғашқы шығармалары 90-шы жж. басында жазылған: драмалық хроникалар, комедиялар және екі поэма Венера мен Адонис (1593), Лукреция (1594). Бұл екі поэманы Шекспир граф Саутгемптонға арнаған. Осы жылдары аралығындағы пьесалары оптимистік сарында болып келеді. Комедияларында адамдардың бақытқа ұмтылу жолындағы кездесетін қиындықтармен күресі суреттеледі, жаңа дендеп келе жатқан буржуазиялық қатынастар әшкереленеді (Қателіктер комедиясы - қойылуы 1594 ж., басылуы 1623 ж.; Асауға тұсау - қойылуы және басылуы 1594 ж. т.б. І кезеңдегі пьесаларында Шекспир адамның және оның тұрған жерінің сұлулығын, өмірдің қарапайым қуаныштарын мадақтайды. Драматург орта ғасырлық жазушыларда бұрын болмаған сұлулықтың жаңа, гуманистік идеалын жасады, сондықтан оның шығарған образдары айқын және көп-кырлы.
Шекспир комедиялары мен драмаларының әрекеті әр түрлі елдерде болады, бірақ олар қай жерде өтсе де, барлығында Англияның рухы сезіледі. Драматург өткен ғасырды суреттесе де, оның жасаған кейіпкерлері Қайта өрлеу дәуірінің өкілдері болып көрінеді.
Шекспир шығармашылығының екінші кезеңі (1601-1608) Англия өміріндегі қоғамдық-саяси өзгерістермен тұтас келді. Бұл кезде корольдық үкімет реакциялық күштердің тірегіне айналды да, капиталдың әуелгі шоғырлану процесі халықтың жағдайын әлсірете түсті. Осы жағдайлар Шекспир шығармаларында трагедиялық сарынның молаюына себепкер болды. Бұл жылдары ол бірқатар әлеуметтік- философиялық пьесалар жазды: Гамлет (1602), Отелло (1604), Король Лир (1606), Макбет (1606), Антоний мен Клеопатра (1607), Афиналық Тимон (1608), Кориолан (1608) т.б. Шекспир шығармашылығының желісі - қоғамның жаңаруын көрсету, қоғамдық зұлматтықтар мен адамды аздырар, өмірді сүреңсіз көрсетер діни сенімдерді әжуалау. Шекспир туындылары шындыққа қалтқысыз сенуді, өмірді сүюді уағыздайды.
Шекспир шығармашылығының үшінші кезеңі (1609-1612) бұрынғысынша зұлымдық пен адамгершіліктің күресін арқау ете отырып, тартысты көбіне ұнамды қасиеттің иесіне моральдық және реальдық жеңдіру арқылы шешеді. Бұл кезеңге Перикл (1609), Цимбелин Қысқы ертегі шығармалары жатады. Бұл трагикомедиялар - мазмұны драмалық болса да, соңынан жақсы аяқталатын пьесалар.

Шекспир шығармашылығы
Уильям Шекспир - ағылшын тілді жазушылардың ішінде ең ұлы. Оның пьесалары мен өлеңдер қазынасынан әрбір жаңа буын өзінің құпия мағынасын табады. Шекспир жиырма жыл бойы, 1592 бастап 1612 жылға дейін, екі монарх, Елизавета І (1558-1603) және Яков I (1603-1625) басқарған уақытта шығармашылықпен айналысты. Осы кезең ішінде Шекспир екі үлкен поэма, өзара байланысқан сонеттер циклін - әрқайсысында 10 буынды 14 жолдан тұратын ырғақты өлеңдер және 37 пьеса жазды. Уильям Шекспирді Уорвикшир графтығында Стратфорд-на-Эйвоне қалашығының махалла шіркеуінде шоқындырды. 1576 жылдан бастап отбасы ақша тапшылығын көре бастайды, қабілетті Уильямды университетке оқуға жібермегені де мүмкін сол себепті шығар.
Келесі жолы Шекспир есімі 1592 жылы еске алынады: оның жолы болғыш, Лондонда жұмыс істейді, онда оның Генрих VI туралы пьесаларын қояды. 1593-94 жж. эпидемияға байланысты Лондон театрлары жабылады да, Шекспир лирикалық поэзияға көшеді. Эпидемия аяқталған кезде Шекспир бірнеше жылға басқа театр тобына - "Лорд-камергер қызметшілеріне" қосылады. Олармен ол сахнада ойнайды және олар үшін пьесалар, көбінесе хроникалар мен комедиялар жазады, дегенмен көрнекті трагедиясы "Ромео мен Джульетта" осы кезеңге сәйкес келеді.
Одан әрі Шекспир табысты кәсіпорынның - Глобус театрының акционері болады, ол пьесаларға қарағанда табысты болып шығады, оның әрқайсысы үшін авторға бар болғаны 6 фунд қажет етілді. 1603 жылы Елизавета I қайтыс болады да, таққа король Яков I отырады. Оның сүйікті труппасы бірден "Король қызметшілері" деп қайта аталады және спектакльдерімен сарайға жиі шақырылды. Осы кезге қарай Шекспир байыды және туған қаласында жылжымайтын мүлік сатып ала бастады. Осы кезде ол өзінің ең ұлы, жан тербетер трагедияларын - "Гамлет", "Отелло", "Король Лир", "Макбет" және "Антоний и Клеопатра" жазды
Шекспир (Shakespeare) Уильям (1564-1616), ағылшын драматургі, ақын; король труппасының актері болған. Мифологиялық сюжетке құрылған Венера мен Адонис (1593) рим тарихынан Лукреция (1594) поэмалары бар. Шекспир желілері (даусыз оның өзі жазған пьесалар) 37 драмадан тұрады. Алғашқы пьесалары өміршеңдігімен ерекшеленеді: Асауға тұсау (1593), Жаз түніндегі түс (1596), Болымсыздан бос айғай (1598) комедиялары бар. Адам өмірімен бағаланған махаббат пен адалдық туралы Ромео мен Джульетта (1595) трагедиясын жазған. Тарихи жылнамалық шығармаларында (Ричард III, 1593; Генрих IV, 1597-98), трагедияларында (Гамлет, 1601; Отелло, 1604; Король Лир, 1605; Макбет, 1606), Рим трагедияларында (саяси - Юлий Цезарь, 1599; Антоний мен Клеопатра, 1607; Кориолан, 1607), лирикалық-философиялық Сонеттерде (1609 жылы жарияланған) дәуірдің адамгершілік, қоғамдық және саяси қайшылықтары көрсетіліп, олар мәңгі-бақи, мүлде жойылмайтын ретінде, жақсылық, ар-ұят, намыс сияқты адами жоғары құндылықтар бәрібір өңі айналып трагедиялық қасіретке ұшырауы әлемнің жаратылыс заңдылығы ретінде пайымдалған
Шекспир көптеген сонеттер жазды. Сонет (сыңғырлау, сылдырлау деген итальян сөзінен шыққан) - әр шумағы 14 тармақтан құрылатын өлең түрі. Тармақтар екі рет төрт-төрттен, онан соң екі рет үштен топтасады (З.Ахметов Әдебиеттану. Терминдер сөздігі). Оның 154 сонеттен тұратын жинағы сақталды. Бұл жинақ ақынның алғашқы, оның тірі кезінде жарық көрген жинағы. Кітапқа кірген 126 сонет ақынның досына, ал 128 қарашашты сұлуға арналған. Зерттеушілердің ойынша, Шекспирдің досы ретінде шығатын бейне - граф Саутгемптон, ал қарашашты сұлудың кім екені белгісіз, оның аты тарихта сақталмаған. Сонеттерді бірнеше циклге бөлуге болады. Олардың тақырыптары - достық, сүйіспеншілік, қызғаныш, тағдыр туралы толғау. Сонеттерінде ақын достықты, сұлулықты, махаббатты мадақтайды. Сонымен қатар бақытсыз махаббат, әлеуметтік, философиялық мәселелер көтереді.

Шекспирдің комедиясы сатиралық емес еді, ол жанрдың одан кейінгі дамуының бәрінен осынысымен ерекше болды. Оның күлкісі өмірдің толысуын, оның қуатын, сұлулығын, құбылмалығын ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Уильям Шекспир
УИЛЬЯМ ШЕКСПИРДІҢ ӨНЕР ЖОЛЫ
Ағылшын әдебиеті
Уильям Шекспирдің «Афиналық Тимон» трагедиясын тақырыптық, мәселелік, мазмұны мен образы
Қазақ әдебиетімен Европа халықтары әдебиетінің байланысы
ЕРТЕ ОРТА ҒАСЫРДАҒЫ ТЕАТР ӨНЕРІ
Уильям Шекспирдің шығармаларының ерекшелігі
Сонет жанрының тарихы
Ағылшын әдебиеті және Шекспир драматургиясы
Гамлет трагедиясындағы Англядағы гуманизм трагедиясының көрінісі
Пәндер