Қызметтерді басқарушы ішкі жүйе серверлері
2
3
4
Аңдатпа
Берілген дипломдық жобада Қазақстан Республикасы бойынша IP-TV
технологиясын дамыту. Бұл жобада АҚ Қазақтелеком компаниясының
ұсынатын NetUP IPTV Combine 8x құрылғысы көмегімен IP-TV технологиясын
басқарады, Cisco компаниясының коммутаторларын,
теңестіргіштері
пайдаланылды. IP-TV технологиясының қызметтерін таратқан кездегі
өлшемдері есептелінді.
Дипломдық жобаның экономикалық бөлімінде АҚ Қазақтелеком
компаниясының талабы бойынша IP-TV технологиясының әкелетін пайдасы
мен таза табысы есептелінді.
Өміртіршілік қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау бөлімінде табиғи және
жасарнды жарықтану, өрт қауіпсіздігі мен операторлардың жұмыс уақыты
көрсетілді.
Аннотация
В данном дипломном проекте предоставлена развития IP-TV технологии
в Республике Казахстан. Этот проект использует оборудование NetUP IPTV
Combine 8x
компании АО Казахтелеком, который контралирует все
процессы IPTV технологии. И было проведено рассчеты параметров при
распространении услуги IP-TV.
В экономической части дипломного проекта были приведены расчеты
чистой прибыли и пользы развития IP-TV, по требованию АО Казактелекома.
В разделе Безопастность жизнидеятельности и защита труда произведен
расчеты естесственного и искусственного освещения, еще было рассмотрено
рабочее время операторов и пожаробезопастность.
Annotation
In this graduation thesis provided for the development of IP-TV technology in
the Republic of Kazakhstan. This project uses equipment NetUP's IPTV Combine 8x
company "JSC Kazakhtelecom", which controls all processes IPTV technology. And
conducted the calculations of the parameters in the distribution of services of IP-TV.
In the economic part of the degree project were presented calculations of net
profit and the profit development of IP-TV, on-demand AO Kazaktelecom".
In the section of safety of a life of activity and protection of labour calculations
of natural and artificial lighting, it was still considered working time operators and
pozharobezopasnost.
5
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 3
1 IPTV технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
1.1 Техникалық сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
1.2 IPTV-дің құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 6
1.3 Қазақтелеком АҚ компаниясы туралы мәлімет ... ... ... ... ... ... ... 12
1.4 Жүйенің жалпы сұлбасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
1.5 Құрылғысы бар стативтердің орналасу сұлбалары ... ... ... ... ... ... .. . 16
2 Есептік бөлімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
2.1 Арнаның өткізгіштік қабілеті ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
2.2 Өлшемдердің сенімділігінің есептелуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
2.3 Аудандық желіде settopbox-ты жүктеу деңгейлері. ... ... ... ... ... ... .. 30
2.4 IPSoft iStream контентін ұсыну, сақтау және жазу жүйесі ... ... ... ... 37
3 Құрылғыны таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 52
3.1 Құрылғылардың сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 52
3.2 Ауыстырылған құрылғы сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 58
4 Өміртіршілік қауіпсіздік бөлімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 65
4.1 Өміртіршілік қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 65
4.2 Экология ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 74
4.3 Еңбекті қорғау. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 78
5 Экономикалық бөлімі. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 81
5.1 Компания және сала ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 81
5.2 Жобаның сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 81
5.3 Қызметтер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 82
5.4 Шығын керек ететін шаралар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 82
Қортынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 93
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 95
Қысқартылған және термин сөздер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 96
А қосымшасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 98
Ә қосымшасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 99
Б қосымшасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 100
В қосымшасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 101
Г қосымшасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 102
Д қосымшасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 103
Е қосымшасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 104
Ж қосымшасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 105
И қосымшасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 107
К қосымшасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 108
6
Кіріспе
Қазіргі Қазақстан Республикасында цифрлық теле көрсетілімдер даму
үстінде. Көптеген компаниялар аналогты цифрлық телекөрсетілімге ауыстыру
үстінде. Себебі цифрлық телекөрсетілім бейне мен дыбысты сапалы түрде
көруге және теле көрсетілімнің бағдарлама санын арттыруға мүмкіндік береді.
Сондай көрсетілімдерді қамтамасыз ететін
IPTV технологиясы болып
табылады.
IPTV немесе интерактивті телекөрсетілім (ағыл. Internet Protocol
Television) (IP-TV, IP-телекөрсетілім) -- мәліметтерді желіде тарату үшін IP
протоколын қолданатын цифрлық телекөрсетілімдік технологиясы. Соңғы
кездері тұтынушылар ОТТ технологиясымен шатастыру үстінде. Бірақ ол тек
қана IPTV технологияның бейне контентті тарату аумағындағы класының бірі.
IP желісі (бұл технологияға Ethernet-те жатады)
-
өзінің
қарапайымдылығының арқасында бүкіл әлемді жаулап алған сандық ақпаратты
таратудың кең тараған қарапайым әдісі. Ақпаратты таратудың саласы
тұрғысынан алып қарасақ, IP-желілерінің қарапайымдылығы болып кез келген
цифрлық ақпаратты таратуға мүмкіндік беретіндігі табылады.
IPTV -- бұл жаңа ұрпақтың цифрлық интерактивті телекөрсетілімі
кабельдік телекөрсетілімнің қосымша интерактивті қызметтерімен қосы орнын
басатын технология. Сол технологияны Қазақстан Республикасында дамыту
үшін мен АО Қазақтелеком компаниясының шараларын ерекше атап өтіп,
IPTV технологияның дамуы жөнінде толығымен қарастырып өтемін.
IPTV кешенінің құрылымы келесілерден тұрады:
- Аралық бағдарламаны қамтамасыз ету немесе IPTV Middleware
- Контенттің жүйе ішілік қорғанысы
- Видео жүйеішілік қызметтері
- Ағындар сапасы мен тұтынушылар құрылғыларының жүйеішілік
мониторингі.
Клиенттік құрылғының сапасы ретінде жүйенің сұраныстарын
қамтамасыз ететін компьютерлер, арнайы ТВ қосымшалары, медиа-
ойнатқыштар, SMART TV технологиясы бар теледидарлар, ұялы телефон
құрылғыларын пайдалануымызға болады. Бағдарламалық деңгейде IPTV
ресурстарына рұқсат алу арнайы бағдарламалар мен интернет браузерлер
көмегімен жүзеге асады.
Контентті тұтынушының құрылғысына жеткізу multicast немесе unicast
технологияларын қолданатын байланыс операторларының IP-желісін басқару
арқылы, немесе байланыс операторының жүктеуінсіз (ОТТ) орындалады.
7
1 IPTV технологиясы
IPTV -- бұл жаңа ұрпақтың цифрлық интерактивті телекөрсетілімі,
кабельдік телекөрсетілімнің қосымша интерактивті қызметтерімен қоса орнын
басатын технология. IPTV технологиясы кабельдік және эфирлік арналарды
теледидардан көруге, стационарлық компьютерде, ноутбукте, сонымен қатар
жаңа технологиялардың ерекшеліктерін пайдалануға мүмкіндік береді [3].
IPTV басты артықшылығы болып интерактивтілігі мен контентті
тұтынумен байланысты қосымша қызметтердің кең жинағын тұтынушыларға
ұсыну мүмкіндігі (Video on Demand (VoD), TVoIP, Time Shifted TV, Network
Personal Video Recorder, Electronic Program Guide, Near Video on Demand). IP
протоколының мүмкіндіктері тек бейне қызметін ұсынып қана қоймай,
сонымен қатар интегралданған және интерактивтелген қызметтер пакетінің
кеңейтілген түрлерін ұсынады [8].
Базалық қызметтен басқа, IPTV қосымша сервистер қатарын өзіне қоса
алады (Video Telephony, Voting, Information Portals, Web,Games, MOD KOD).
Бұл әр түрлі соңғы құрылғылардың стандартизациясы мен унификациясының
негізінде, дыбыс, бейне және мәліметтер интеграциясы IP-протоколы негізінде
болуы мүмкін және ортақ технологиялық платформа негізінде қызметтерді
ұсынуы мүмкін [8].
IPTV қосылған абоненттер еке немесе одан да көп тілде арналарды
көруіне мүмкіндік береді.
IPTV-дің аналогты кабельдік ТВ-дан ерекшелігі:
- Сурет пен дыбыс сапалы түрде беріледі, HD-сападан бастап және 5.1-
каналдық аудиоға дейін.
Интерактивтілігі (кино жөнінде ақпаратты көруге мүмкінідк береді)
- Сервистік мүмкіндіктері: timeshift және video-on-demand
1.1 Техникалық сипаттамасы
IPTV IP-желілерінде келесі протоколдар көмегімен функцияланады [8]:
- UDP -- аудио және бейне дыбыстарды жіберу үшін қолданылатын
протокол.
- HTTP -- интерактивті қызметтерді ұйымдастыратын протокол (мыс.,
менюді қалай қолдану керек екендігі және т.б.), аудио мен дыбыс ағындарын
тарату.
- RTSP -- хабарлау ағындарын басқару үшін.
- RTP -- бейне ағындарын жіберуге арналған.
- IGMP -- мультикаст ағынын басқаруға арналған.
Пакеттерді тарату технологиясы ретінде multicast немесе unicast
қолданылады. Соңғы уақытта, байланыс операторлары желісінің өткізу
8
жолағының және құрылғы өндіргішінің дамуы негізінен UDP және HTTP
протоколдары қолданылады.
1.1.1 IPTV Middleware -- IPTV кешендерін басқару үшін аралық
қамтамасыз ету бағдарламасы. Бұл IPTV шешімдерінің негізгі компоненттер,
яғни абоненттке түсінікті қызметтер жинағын, тұтынушы интерфейсін, орын
ауыстыру логикасын және басқару алгоритмін ұсынады. Middleware-де
кешеннің барлық компоненттерін тәжірибе жүзінде бір-біріне әсер ету процесін
реттеуші қызметі бар [8].
Жүйе ішілік ядросы комплекттің сыртқы компоненттерін басқарады;
абоненттер мен оларға көрсетілетін қызметтердің базалық мәліметтерін
сақтайды; абоненттік құрылғылардың аутентификациясы мен авторизациясын
ұсынады.
Абоненттік портал (басқаша атауы: абоненттің тұтынушы инетерфейсі,
Subscriber User Interface) -- барлық комплекстердің жинағы және абонентті
өзінің экранында көруге мүмкіндік беретін интерфейс.
1.1.2 IPTV қызметтерінің кеңейтілген мүмкіндіктері: MAG-250 -- IPTV
қызметтерін кеңейтілген түрінде көрсететін қосымша болып табылады. Бұл
құрылғы көмегімен келесі сипаттамаларды байқауымызға болады.
1.1-к е с т е. Құрылғы көмегімен алынатын сипаттамалар
1.1.3 IPTV-порталы келесі сервистерді қолдануға мүмкіндік береді [8]:
- Цифрлық ТД -- телевидениені жоғары сапада көруге мүмкіндік беретін
негізгі сервис.
- Ақпараттық портал -- барлық абонент теледидарының үстіңгі жағында
ауа-райы, қай күн және уақыт көрсетіледі.
- Интернет -- Ду басқышының көмегімен кәдімгі иентернет браузерді
басқаруға мүмкіндік береді.
- Радио -- 150 интернет-радиостанцияларын тыңдауға мүмкіндік береді,
Sevstar-ды қоса.FM!
- YouTube -- атақты бейнехостингке рұқсат алуға мүмкіндік береді.
- Жүктемелер -- MAG-250 приставкасына файлдарды тікелей сақтауға
мүмкіндік береді.
- Басқа да қызметтер -- киноларды, өлеңдерді және т.б. тегін тыңдауға
мүмкіндік береді.
- Жазып алу -- бейнені, телеарнаны, өлеңді және т.б. басып алуға мүм-
кіндік береді.
1.1.4 IPTV станциясы үшін арналған құрылғы. Орталық станция
құрамына (IPTV Head End) келесі құрылғылар жатады [8]:
9 Аталуы:
Мультимедиялық тариф
PLAY
Мультимедиялық
тариф GoldStar
Жылдамдық (Мбитсек)
5010
10020
ТВ арналары
76 аса
( кейде 100-ден астам)
100 аса
- Стримерлер - Ағылшын сөзі stream - ағын сөзінен шыққан.
Стример - бұл IPTV - ағындар қалыптастырушы құрылғылар. Шығыс сигнал
түріне байланысты кластарға бөлуге болады, яғни IPTV- ағын ұйымдастыру
негізіндегі сигнал: DVB- S стримерлер - спутниктік DVB -S- сигналдан ағынды
алады; ASI стримерлер - цифрлық ASI - сигнал; MPEG- кодер - аналогты бейне
сигналы, эфирлік жоғары жылдамдықты сигнал; әр түрлі типтегі транскодерлер
- IPTV пішімдерінен ажыратылатын цифрлық ағындарды түрлендіру жолымен
ағынды қалыптастырады.
- VoD, NVoD, TimeShift бейне серверлері - Бейне серверлері қатты
дискетте сақталатын мәліметтер негізінде ағынды қалыптастырады. Ағынды
қалыптастыру тәсіліне байланысты бейне серверлерді келесі типке бөледі: VoD
(Video on demand, сұраныс бойынша бейнені көру) сервері телетұтынушының
сұранысы бойынша ағынды қалыптастырады, яғни әрбір телетұтынушы үшін
өзінің жеке ағыны түзіледі; nVoD (near VoD, сұраныс бойынша бейне көруге
жақын) сервері бейне көрсетілімнің бұрын құралған кестесі арқылы ағынды
қалыптастырады, барлық телетұтынушылар үшін бір ағын түзіледі; TimeShift
(уақыт бойынша жылжу) сервері стримерден ағынды жазады және кез келген
уақытта көруге мүмкіндік, әрбір тұтынушыға жеке ағын түзіледі.
- Middleware серверлері - аралық бағдарламамен қамтамасыз ету. IPTV-
технологияда бұл бағдарламалық қамтамасыз етуі тұтынушылар үшін
сервистер мен қызметтерді басқару: бейне көрсетілімнің кестесін көру; теле
арналарды ауыстыру; ТВ - қосымшаларды басқару; бейнелер кітапханасына
кіруге; TimeShift қызметтеріне мүмкіндік береді.
- Ағындарды кодтау үшін арналған құрылғы - телебағдарламаларды,
фильмдерді, спутниктік арналарды рұқсатсыз көру және бейне материалды
көшіру шартын көруге рұқсат. Ол үшін оператор контентті сертификатталған
қорғау жүйесі орнатылғанын растауды талап етеді. Құрылғы контентін қорғау
үшін серверлер мен стримерлерден бейне ағындарды қабылдайды және оларлы
кодтайды. Кері кодтау ТД - қосымшада жүзеге асады. Ағынды кез келген
қосымшамен кері кодтамау үшін ТД - қосымшада қатынау картасын орнату үшін
ұяшық қарастырылған.
1.2 IPTV-дің құрылымы
Желі негізінде екі типті құрылғыны пайдалану жатыр: STB (Set-Top Box)
терминалдары және бейне қызметтер. STB желіге тікелей және ADSL2+
технологиясы негізінде жасалған соңғы миль аумағы арқылы қосыла алады.
Жаңа қалаларға тиімдісі болып екінші аталған қосылу жатады. Себебі, Gigabit
Ethernet желісін өрістетудің қажеті жоқ және абоненттік кабельдік желіні
модернизациялау керек емес. Алайда, IPTV қызметтеріне абоненттердің рұқсат
алуын ұйымдастыру үшін тек ADSL2+ ғана емес, оған қоса басқа да соңғы
миль технологиялары қолданыла береді.
10
Әрине, STB-дан бейне қызметтеріне дейін рұқсат алуы үшін мәліметтерді
таратудың қалалаық желісі қолданылады (MAN). Осыдан жұмыс жасап тұрған
IPTV қызметтерінің артықшылықтарын байқауға болады: бір жағынан, жеке
желі құрудың қажеті жоқ, екінші жағынан - транспорттық желіде IPTV
қызметтерінің трафигін ұлғайтады.
Жалпы жағдайда IPTV таралған ақпараттық ресурстар негізінде
тұрғызылады. Ереже бойынша, оператор әр түрлі контенттермен зарядталған
IPTV желісінде бірнеше бейне қызмет түрлерінің орналасуын болжайды. Оған
қоса, желінің дамуына жақсы шарттарды орындайды. Кез келген компания
өзінің бейне қызмет түрлерін құра алады және оны IPTV желісіне қоса алады.
Сонымен, IPTV желісінің құрамына келесілер кіреді [4]:
- тұтынушы үшін ыңғайлы және қызықты контенттен тұратын бейне
қызмет түрлерін желі бойынша таратады;
- тұтынушыларға контентке рұқсат алуды қамтамасыз ететін терминалды
STB құрылғысы;
- IPTV қызметтерінің жеткізілуін қамтамасыз ететін транспорттық желі;
- (Triple Play) үштік қолданудың таратуқабылдау трафигінен тұратын
абоненттік модемдер мен DSLAM-дар кіретін ADSL2+ аумағы.
1.2-к е с т е. IPTV технологияның ҚР қалаларында орналасуы [8]
1.2.1 IPTV желісін басқарудың бес деңгейі:
- Соңғы миль және желінің IPTV қызметін ұсынатын процесіне
қатынау жұмысын тексеру деңгейі. Әдетте бұл деңгей DSLAM параметрлері
11 №
Нысана адресі
Нысана типі
1
Алматы қ., Джумалиева көш. 108, АТС-
68
Орталық торабы
2
Алматы қ., Джамбула көш. 190, ОПТС-4
Типтік аудандық торабы
3
Алматы қ., Панфилова 129, ОПТС-62
Типтік аудандық торабы
4
Петропавл қ., Букетов көш. 36
Типтік аумақтық торабы
5
Қарағанды қ., Чижевский көш. 17, АТС-
56
Типтік аумақтық торабы
6
Ақтөбе қ., Айтеке би көш. 43, АМТС
Типтік аумақтық торабы
7
Қостанай қ., Тарана көш. 56, АТС 5354
Типтік аумақтық торабы
8
Шымкент қ., Казыбек би көш. 16А,
АМТС
Типтік аумақтық торабы
9
Ақтау қ., 14 шағын ауданы, байланыс үйі
Типтік аумақтық торабы
10
Талдықорған қ., Акын сара көш. 155,
АТС 2124
Типтік аумақтық торабы
11
Павлодар қ., Бектуров Академия кош. 60
Типтік аумақтық торабы
12
Өскемен қ.
Типтік аумақтық торабы
13
Атырау қ., НЦКС
Қабылдаушы торабы
14
Атырау қ., АТС
Типтік аумақтық торабы
мен мультиплексорлардың IPTV трафигін жіберуқабылдау спецификасын қоса
алғандағы Triple Play сапалық параметріне рұқсат алу бағасымен байланысты.
- Транспорттық желі деңгейі IPTV трафигін транспорттық ағын ретінде
тарату үшін желі сигментін қолдануды тексеруге бағытталған өлшеулерді
қарастырады. Бейне трафиктің өзінің параметрлері болады және құрылғыларын
тиімді алмастыра алады. Өлшеулер нәтижесі бойынша RFC-2544 арқылы
транспорттық желінің сапалық параметрлеріне талдау және бейне трафикті
таратуға берілген желінің жарамдылығына қорытынды жасалады.
- IPTV деңгейінде абоненттен бейне серверге дейінгі IPTV қызметтерінің
ұсынылу мүмкіндігі тексеріледі. Бұл деңгей өзіне ПД желісінің сегментін және
интерактивті теле көрсетілімін ұсыну құрылғысын қосады. Өлшеулер OSI
моделінің 4-7 деңгейлерінде жүзеге асады және транспорттық желі деңгейінің
нәтижелеріне негізделеді.
- PVQ деңгейі интерактивті теле көрсетілімді таратудың сапасын бағалау
деңгейін білдіреді.
- Эксплуатация деңгейі желі күйінің мониторингінің пассивті әдісіне
негізделіп жұмыс жасайды.
1.2.2 IPTV ұсынудың құрылғысы. NetUP IPTV Combine 8x - IPTV
сервистерінің барлығы жинақталған дайын кешенді түрдегі құрылғы. Қонақ
үйлерде, компанияларда, үйлерде интерактивті теле көрсетілім ұйымдастыру
үшін ең тиімді құрылғы. Стандартты приставкаға кіретіндер: DVB-IP gateway,
VoDnVoD server, Middleware, Billing.
1.1-сурет. NetUP IPTV Combine 8x құрылғысы
1.3-к е с т е. Орталық торабы құрылғыларының тізімі
12
№
Шартты
белгілері
Құрыслғы типі
Сипаттамасы
Саны
1
dma
DL-380-2CPU-
8G-2x72G
Контентті орналастыруды
басқарушы ішкі жүйе
серверлері
2
2
Istream
DL-380-2CPU-
8G-2x72G
Контентті ұсыну және
сақтаушы ішкі жүйе
серверлері
4
1.3-кестенің соңы
1.4-к е с т е. Типтік аудандық торабы құрылғыларының тізімі
1.5-к е с т е. Типтік аумақтық торабы құрылғыларының тізімі
13 №
Шартты
белгілері
Құрыслғы типі
Сипаттамасы
Саны
1
Istream
DL-380-2CPU-
8G-2x72G
Контентті ұсыну және
сақтаушы ішкі жүйе
серверлері
2
2
MSA60
MSA60
Контентті ұсыну және
сақтаушы ішкі жүйелер үшін
мәліметтерді сақтайтын қор
2
3
KVM
Avocent - KVM
IP Switch
KVM Switch
1
4
TFT
Монитор HP TFT
17"
Монитор
1
5
Cisco3750E
Cisco Catalyst
3750E-24
Коммутатор
2
3
MSA60
MSA60
Контентті ұсыну және
сақтаушы ішкі жүйелер
үшін мәліметтерді
сақтайтын қор
4
4
KVM
Avocent - KVM IP
Switch
KVM Switch
1
5
TFT
Монитор HP TFT
17"
Монитор
1
6
Cisco3750E
Cisco Catalyst
3750E-24
Коммутаторлар
2
7
CSS11501-
2PK
Cisco 11501
Тепе-теңдікті реттеуіштер
(Балансировщики )
1
№
Шартты
белгілері
Құрыслғы типі
Сипаттамасы
Саны
1
Nsr-ivis
DL-360-2CPU-4G-
2x72G
Қызметтерді басқарушы ішкі
жүйе серверлері
2
2
Istream
DL-380-2CPU-8G-
2x72G
Контентті ұсыну және
сақтаушы ішкі жүйе
серверлері
3
3
MSA60
MSA60
Контентті ұсыну және
сақтаушы ішкі жүйелер үшін
мәліметтерді сақтайтын
құрылғы
3
1.5-кестенің соңы
1.2.3 Абоненттік базаны басқару - оператордың тұтынушы құқығын
реттеп отыруына, жүйеде оның іс-әрекеттерін қарауға, тұтынушының
пайдаланған қызметтері үшін ақсын айтуға мүмкіндік беретін жүйенің
құраушысы.
Телефонисттерде абоненттік базаны басқарудың, байланысты орнатудың
параметрлері мен абоненттік құқыққа рұқсатына дайын шешімі бар. Көп
жағдайда IETF ойлап тапқан ашық шешімді базасында жасалған. Бұл шешімдер
идентификация, сұраныс жасау мен есепте жиі орындалады (Authentication,
Authorisation Accounting). Яғни, IPTV абоненттерін басқару базасын мұндай
желілерде құруға негіз бар, бірақ мұнда бейне қызметтерінің спецификасы
есепке алынбайды.
Бұл желілердің ең басты өмір сүру қабілеттілігі оларды қауіпсіздікпен
қамтамасыз ету және материалға рұқсат пен оны шифрлауды басқару
мүмкіндігі болып табылады.
Бұл тапсырма шегінде контенке абоненттердің сұранысы бойынша алған
рұқсатты алған және алдын ала берілген шарттар бойынша жүзеге асыру керек
схемаларды ойлап табу керек. Мысалы, жазылу шарты бойынша абонент тек
берілген арналардың бөлігіне ғана рұқсат алу керек немесе өзінің цифрлық
магнитафонына бағдарламаны жазып алуынарұқсат алуы, белгіленген уақыт
аралығында ғана көруге мүмкіндік алуы тиіс. Контент ойнатылу процесі
кезінде басқару ғана емес, оған қоса ол серверден абонентке жеткенше
кодталуы керек. Яғни, кілт сөзді абонентке кері кодалау үшін жіберу
мүмкіндіктерін қарастыру керек.
Қазіргі кезде бұл мақсат үшін Шартты рұқсат жүйесі атты кабельдік және
спутниктік телекөрсетілімдегі механизм жиі қолданылады. Бірақ бұл жолмен
IPTV желісіне олардың кері арнамен және сұраныс бойынша контентті ұсыну
мүмкіндігін дәстүрлі жүйе ретінде қолдануда олардың мүмкіндіктерінің
шектеулілігі білден білінеді. Осылайша, кілтті тарату тек абонент құрылғысы
мен сервер арасындағы диалогқа арна бөлінбеген, бір бағытқа негізделген. Ал
для мәліметтерді кең жолақты арнада тарату үшін басқару әдетте басқа әдіспен
орындалады. Онда бұл абоненттік басқару базасының қызметтірінің бір
функциясы. Бірақ IPTV желілерінде контентті тұтыну есебіне емес, оның
тарату кезіндегі қорғанысына, сигнализацияның түзілуіне және сұраныс алған
абонентке кілтті жеткізілуіне назар аудару керек. Дәл қазіргі сәтте тек ISMA
14 4
Mon
DL-380-2CPU-8G-
2x72G
Басқару және реттеу үшін
қажет сервер
1
5
KVM
Avocent - KVM IP
Switch
KVM Switch
1
6
TFT
Монитор HP TFT
17"
Монитор
1
7
Cisco3750E
Cisco Catalyst
3750E-24
Коммутатор
2
ғана IP (ISMA Crypt) арқылы таралатын аудио мен бейнені қорғау механизмін
регламенттайтын және спецификалаушы ретінде іске қосылды. Бірақ бұл
спецификациялау кілтті басқару протоколын анықтамайды және сондықтан
оны кеңейту керек. Кейбір компаниялар ашық жүйені ойнатуды ойлап табуда -
DRM, бірақ оны негізі тек мобильдік теле көрсетілімде ғана қолданыла алады,
ал IPTV үшін олардың ойлап тапқандарын дамыту керек.
IPTV-ді кең көлемде қолдану кезінде DRM жүйесін қолдану міндетті
болып келеді. DRM-сіз сұраныс бойынша видео көрсетілім немесе кейін ойнату
үшін қатты дискке контентті жазу қызметтері тарай алмайды.
Басқаша бағытталуы, кең масштабты енгізуүшін актуалды
-
алыстатылған администраторланған абоненттік құрылғы. Операторлар жағынан
бұл жүйені дамытуға үлкен үлес қосылуда. Олар құрылғыны толығымен
басқару жолын табуға тырысып жатыр.
Басқа функционалдық сегменттері, мысалы, биллинг - стандарттаудың
қажеті жоқ. Себеі олар IPTV жүйесінің ажырамас бөлігі болғандықтан.
1.2.4 IPTV жұйесінің ең бірінші тапсырмасы - TV көрсетілімді
қамтамасыз ету. Бірінші туатын сұрақ: ұсынылып тұрған қызмет түріне қалай
рұқсат алады. Кабельдік немесе спутниктік желіде ол оңай жүзеге асырылады -
тұтынушы өзіне керек жиілік аумағын таңдап алады да, көре береді.
Бірақ IPTV жүйесінде арнаның өткізу жолағының шектелген себебінен
барлық арнаға рұқсат ала алмаймыз. Дәстүрлі сұлбаны бұл жерде қолдану
тиімсіз келеді. Бұл әдісте тұтынушы барлық арнаның IP пакеттерінің адрестерін
білу керек. Қысқаша айтсақ, абонент алдын ала көруге болатын арналардың
және оларға сәйкес келетін IP адрестер тізімін білуі қажет. Қазіргі таңда бұл
ақпараттардың ұсыну формасы тек Service Discovery and Selection (SD&S)
спецификациясындағы DVB-да стандартталған.
Телкөрсетілімдік
арналар көп адресті (multicast) пакеттермен
таратылатын болады. Бұл жол бірнеше абоненттің сұраған бағдарламаларды
таратуды қайталамауға мүмкіндік береді. Мulticast техникасы жақсы өңделген
және ешқандай ақаулықтар туғызбайды десек болады. Дегенмен, әлі де
multicast-ты жылдам интернетке пайдалануға рұқсат бермей жатыр.
1.2.5 Сұраныс бойынша контентті басқару - IPTV дамуына үлкен үлес
қосатын бір қызмет түрі. Себебі, қарапайым теле көрсетілімге қосымша
көрсетілім кез келген уақытта абонентке таңдау жасауына үлкен мүмкіндігі бар
қызмет түрі. Бұл қызмет түрін енгізу көптеген проблемаларға әкеледі, әсіресе,
желілік қамтамасыз ету жағынан.
Сонда да, IPTV жүйесі шегінде кейбір қызметтері стандартталуы мүмкін.
Мысалы, қызмет түрлерін басқару үшін көпшілігі RTSP (Real Time Streaming
Protocol) протоколын қолданады. Бірақ оның қолданылу спектрі кең және де ТК
бағдарламаларына ғана негізделген болуы керек. Осы жерде келіспеушіліктер
туындайды. Кейбіреулері белгілі бір опцияларын іске қосады, ал кейбіреуі
олайынан жасамайды. Жеке меншік ақпарат үшін арналған жерінде жүйенің іс-
әрекетіне ғана тән мәліметтерді таратуда кеңінен қолданылады. Қысқаша
айтқанда, Бір протоколды қолданса да әр тұрлі шешімдер бір-біріне сәйкес
15
келмей қалады. Мысалы, контенттң сипаттау форматының әр түрлілігі. Мұның
екі шешімі бар: бірі DVB-нен, екңншңсң ISMA-дан, яғни әр түрлі және өзара
сипатында сәйкестік болмайтын сақталатын контенттің әдістері қолданады.
Оған қоса сақталатын контенттің форматы да анықталуы тиіс. Қазіргі
таңда тек ISMA ISO (International Standardization Organization) форматын
қолдану керек деп ұсынды. Бұл спецификациямен жүру операторларға
контентті сақтауда бір базаны пайдалануға мүмкіндік береді. Басқа шешімі желі
бөлігі мен сегментінің таралуында қатаң бөлініс болуы керек.
1.2.6 Жұмыстың қойылымы
1. Құрылғыны таңдау.
2. Іске қосылған желіні есептеулер нәтижесінде өзгерту.
3. Мысалы ретінде Алматы қаласын көрсету
1.3 Қазақтелеком АҚ компаниясы туралы мәлімет
Қазақтелеком АҚ Қазақстанның ұлттық байланыс түрі. Компания
инфроқұрылымдық қызметтерді кең көлемін ұсынады және динамикалық түрде
даму үстінде.
1.2-сурет. АҚ Қазақтелеком компаниясының ғимараты
Қазақтелеком АҚ акцияларының 51% Самұрық-Қазына ұлттық
Фондына тиесілі. В структуру Группы компаний Қазақтелеком АҚ
компаниясына келесілер кіреді:
АЛТЕЛ (100%)
АҚ,
ТЖС
GSM
Қазақстанның БАҚ Қазақтелеком (49%), НҰРСАТ АҚ (77,08%), ООО
Сигнум (100%), ТЖС ВОСТОКТЕЛЕКОМ (100%), ТЖС Кептер телеком
(100%), ТЖС Radio Tell (100%), ООО Online.kg (100%).
Компанияның орталық кеңсесінде Қазақстанның оңтүстік астанасында -
Алматы қаласында орналасқан.
Қазақтелеком АҚ телкоммуникациялық желілерді инфрақұрылымдық
жобалаумен, жетілдіру мен цифрлаумен, жаңа технологияны енгізумен және
ауылды аймақтарға телефонды құрумен, сонымен қатар кең жолақты
интернетке қатынауды дамытумен айналысады.
16
Қазіргі таңда Қазақстан тәуелсіз және конкурентке тәуелді
телекоммуникациялық желісі бар. Бұл желіні функциялау Қазақтелеком АҚ
өндіруіне негізделген мемлекеттік мағынада үлкен жобалау - Ұлттық
ақпараттық күшті магистрал (ҰАКМ) негізгі желісін құрастырумен білінеді.
Бұл жобаны жүзеге асыру цифрлық мемлекетке жол ашуға, электрондық
өкімет инфроқұрылымын құрастыру, сонымен қатар ақпараттық қоғамды
құруға жол ашты. Оған қоса, ҰАКМ Қазақстанды әлемдік ақпараттық аумаққа
интеграциялануды қаматамсыз етуге мүмкіндік береді.
Бірнеше жыл бұрын Қазақтелеком АҚ ұсынған IPTV технологиясы
сәтті болады дегенге сенбеген еді. Енді бірнеше жыл өткен соң IPTV әлемі дами
түсті. Бұл технология кабельдік ТД цифрлық көрсетуге арналған.
IP-телекөрсетілімнің классикалық анықтамасы келесідей: IPTV (Internet
Protocol Television) -- бұл мәліметтерді тарату желісі негізінде IP протоколы
жататын цифрлық телекөрсетілімді технология.
Өзінің технологиялық мүмкіндіктеріне байланысты IPTV жаңа
эволюциялық деңгейде, өзінің бәсекестерінен озу үстінде. IP-телекөрсетілімнің
мүмкіндіктер жинағы есептеу динамикалық түрде: Video on Demand (сұраныс
бойынша бейне көру) тұтынушылар, классикалық қызметтер тізімін IPTV
абоненттері үшін TvoIP, Time Shifted TV, Network Personal Video Recorder,
Electronic Program Guide және т.б. деп атау керек.
Қазақстанда IPTV нағыз дамуы Double Play және Triple Play (Double Play
-- бір оператормен телекөрсетілім мен интернетке кіру, Triple Play -- бір
оператормен телекөрсетілім, телефония және интернетке кіру) технологиясын
пайда болуымен байланысты.
2009 жылы Қазақтелеком АҚ компаниясы ID TV қызметін шығарып,
2011 жылы 33 мың тұтынушы осы қызметті пайдаланды, ал 2012 жылдың
ортасында -- 100 мың абонент.
Дәл қазір Қазақтелекомның бәсекелестері мүлде жоқ деуге болады. Ол
өзінің IPTV қызметтерін өте ыңғайлы ортада дамытуда, ал Қзақстанда IP-
телекөрсетілімнің артуы басқа елдерге қарағанда жылдам даму үстінде.
Қазақтелеком ұсынатын IPTV технологиясы жылдам және арзан
масштабтауға мүмкіндік береді, қысқа уақытта жаңа тиімді қызметтерді
ұсынады. Алайда, Спутниктік арқылы телекөрсетілімді ұсыну (DVBC) iD TV
қызметінің дамуына зиянын келтіруде.
Алматы Қаласындағы IPTV технологиясының орталық торабын ұсынушы
Қазақтелеком АҚ компаниясының бөлігі Алматы қ., Джумалиева көш. 108,
АТС-68 орналасқан. Төменде Қазақтелеком АҚ орналасу орны көрсетілген.
17
1.3-сурет. Қазақтелеком АҚ компаниясының орналасуының картадан
көрінісі
1.4 Жүйенің жалпы сұлбасы
Берілген дипломдық жұмыс бойынша Алматы қаласында IPTV-дің
орталық тораб кеңейтілуде және Атырау қаласындағы қабылдаушы тораб,
сонымен қатар Алматы қаласындағы IPTV-дің екі аудандық торабін және он
аймақтық IPTV торабдерін түгелімен өзгертуді қарастырады.
Орталық және аймақтық торабдар магистралды байланыс арналарымен
байланысады. Бұл арқылы контенттің орталық торабтан аймақтық торабқа
тарату, сонымен қатар IPTV қызметтерін басқаратын ішкі жүйелер
мәліметтерді синхронизациялауды жүзеге асырады (EPG, тарифтік жоспарлар,
арналар пакеттері және т.б.).
Желінің жалпы сұлбасы А қосымшада 1.4-суретте көрсетілген. IPTV
қызметтерін ұсыну желінің ішіндегі ішкі жүйелер тегіс сызықпен берілген.
Ұсынылатын шешімдерге кіретін ішкі жүйелер үзілісті сызықтармен берілген.
А қосымшада 1.4-суреттегі шартты белгілер:
- NSR - IPSoft National System of Reservation, "Нетрис" компаниясының
өндірген Резервтеудің Ұлттық Жүйесі;
18
- iVision - "Нетрис" компаниясының өнімі middleware IPSoft iVision. Ол
негізінен IPTV қызметтерін ұсынатын орталық торабтағы тұтынушымен
қолданылатын өнім;
- Secure Media - Secure Media компаниясы шығарған CAS Secure Media
Encryptonite контентін қорғаудың ішкі жүйесі.
Осы желідегі торабтарды орталық тораб секілді өзгерген сұлбасы Б
қосымшасында 1.5-суретте көрсетілген.
В қосымшадағы 1.6-суреттегі Жүйенің құрамына келесі ішкі жүйелер
бөлінген:
- "Нетрис" компаниясы өндіретін IPSoft iStream бейне-котентін ұсыну
және сақтау ішкі жүйесі. Бұл жүйе желі бойынша бейне-контентті сақтау
немесе ұсынуын тұтынушының сұранысы бойынша жүзеге асырады. Сұраныс
жасалған кезде "Сұраныс бойынша Бейне" (VoD), "Виртуалды кинозалы"
(nVoD), "Кейінге қалған көрсетілім" (TSTV), "Жеке желілік магнитофон"
(nPVR) және т.б. қызметтер режимінде жүзеге асады.
- "Нетрис" компаниясы өндіретін медиа контентті IPSoft DMA-дің орта-
лық және аймақтық торабдер арасында орналастыруды басқарушы ішкі жүйе.
Мұндай ішкі жүйелер контентті орналастыру, орталық және аумақтық торабдер
арасындағы мәліметтерді синхронизациялау үшін арналған. Оған қосабоненттік
құрылғысынан бейне-контентті ұсыну және сақтаушы ішкі жүйелерге дейін
сұраныстарын интеллектуалды маршрутизацилаумен айналысады.
- Secure Meda компаниясы өндірген Secure Media Encryptonite One
контентін қорғаушы ішкі жүйесі. Бұл жүйе соңғы абонентке жіберілетін бейне-
контентті шифрлануын, абоненттік құрылғылардың локалді тіркелуін (STB),
келіп түскен бейне-контентті кері шифрлау үшін абонент құрылғысына
берілетін кілттерді басқаруын жүзеге асырады. Контентті қорғаушы ішкі жүйе
заңсыз бейнені тұтынудан сенімді қорғайды, қатынауды шектейді.
- "Нетрис" компаниясы өндіретін (middleware) IPSoft iVision қызметтерін
басқаратын ішкі жүйелер. Мұндай ішкі жүйе тұтынушы интерфейсті ұсынуды,
сонымен қатар "Цифрлық телекөрсетілімді", "Виртуалды кинозалды", "Кейінге
ұалдырылған бейнелер", "Цифрлық радио" қызметтерін, Value Added Services-
дің қосымша сервистерін, абонент есепшотын қамтамасыз етеді; бейне-
контентті сақтау және ұсынушы ішкі жүйені және контентті қорғаушы ішкі
жүйені басқарады. Жүйенің ішкі жүйелеріннің өзара әрекеттесуін
орталықтандыруды жүзеге асырады.
- Абоненттік құрылғылар (Set-Top-Box) - тұтынушының теледидардағы
қабылдағышқа қосылатын құрылғы. Негізгі қызметі соңғы абоненттердің
кеңтаралатын және жекеленген бағдарламаларын қабылдауын қамтамасыз ету.
- Басты станциядан тұтынушыға дейін кең таралған және жекелеген
бағдарламаларды таратуды жүзеге асыратын тіректі IP-желі.
Оған қоса, типтік аудандық торабдің локалді желісінің сұлбасы Г
қосымшасында, Алматы қаласындағы орталық және аудандық торабдер локалді
желісінің сұлбасы В қосымшада көрсетілген.
19
1.5 Құрылғысы бар стативтердің орналасу сұлбалары
Қазақстан Республикасындағы бірнеше
қалалардағы
торабтардың
орналасу сұлбалары төменде көрсетілген.
1.9-сурет. Алматы қаласындағы орталық тораб ауданында
Петропавл қаласындағы аймақтық торабінің ауданында стативтердің
орналасу сұлбасы Д қосымшада көрсетілген.
Жобалануға қажетті шарттар:
1. Жобаланатын құрылғы.
2. Негізгі қорек көзі бар кабельдің өту жолы (2 позиция) - 8м.;
3. Жерлеу(заземления) кабелінің өту жолы (3 позиция) - 8м.;
4.Оптикалық кабелдің өту жолы (4 позиция) - 15м.;
5. резервті қоректенентін кабелдің өту жолы (5 позиция) - 20м.;
20
1.10-сурет. Шымкент қаласындағы аймақтық торабінің ауданында
стативтердің орналасу сұлбасы
1.11-сурет. Атырау қаласындағы аймақтық торабінің ауданында
стативтердің орналасу сұлбасы
21
2. Есептік бөлімі
2.1 Арнаның өткізгіштік қабілеті
IP-TV қызметтерін тұтынушылары желіге айтарлықтай жүктеме түсіреді.
Негізінде IP-TV желісіне келесі өткізгіштік қабілеттері бар [8] (22 бет), [9]:
- MPEG-2 стандартты форматы үшін 4-6 Мбитс;
- MPEG-2 жоғары сапалы бейне көрсету үшін 20-25 Мбитс;
- MPEG-4H.264 стандартты форматы үшін 1,5-2,5 Гбитс;
- MPEG-4H.264 жоғары сапалы бейне көрсету үшін 7-8 Гбитс.
Қазақстанда технологияның дамуына байланысты АО Қазақтелеком
MPEG-4H.264 стандартты форматы үшін 1,5-2,5 Гбитс; MPEG-4H.264
жоғары сапалы бейне көрсету үшін 7-8 Гбитс пайдаланады.
Әрбір абонентке 1 сағат ішінде жұмыс жасау қажет. Е2 ағыны үшін
жұмыс уақыты 6 сағат.
Кең таралатын мәліметтер уақыт көлемі жөнінде ақпаратты статикалық
зерттеу негізінде алған. Локалды желінің жылдамдығы 10 Гбитс деп аламыз
және 2.1 формуламен табамыз.
Q
q
8
t 3600
(2.1)
мұндағы q - мәліметтерді таратудың жылдамдығы (с);
t - таралу уақыты.
Q
6000000
8
6 3600 16200000000
Ақпарат ұзындығы Gigabit болатын Ethernet кадрларының санын
есептейміз:
Q
2048
1
(2.2)
мұндағы Q - кең таралатын ақпараттың көлемі;
2048 - Gigabit Ethernet кадырының пайдалы ұзындығы.
22N
Таратылған кадрлар саны 2.2 формула бойынша анықталады:
N1
16200000000 1 7.91 106
2048
кадркүніне
Кадрлардың таралу жылдамдығы:
V
N кадр о в
T 3600
(2.3)
мұндағы Nкадров - күніне таралған кадрлар саны;
T - жұмыс күнінің ұзақтығы, сағат.
Жоғарыда берілген шарттарды пайдаланып (2.3) формулаға салып
есептейміз:
V1
7910000
6 3600
366.204 кадрс.
Магистралды арнамен
формуламен анықталады:
таралатын кадрдың жалпы ұзындығы 2.4
Lкадр Lинф Lтранс
(2.4)
мұндағы Lинф - кадрдің ақпараттық ұзындығы;
Lтранс - кадрдің транспорттық ұзындығы.
Gigabit Ethernet технологиясының ақпарат ұзындығы Lақп=2048 байт және
транспорттық бөлігі үшін Lтранс=2184 байтттық кадрдың жалпы ұзындығы (4.11)
формуласына сәйкес табылады:
3
Жылдамдықты қызмет көрсетуді есептеу үшін аламыз. Бір кадрға қызмет
көрсетілген уақытын (2.5) формуламен анықтаймыз:
t о бс.кад
Lкадр а 8
Vканал а
,
(2.5)
мұндағы Lкадра - кадрдың таралу ұзындығы;
23=
Lkadr 2048 2184 4.232 10 байт.
Vканала - ақпаратпен алмасудың жылдамадығы.
Vканала =1·109..10·109 кадрс
tok1
tok2
tok3
tok4
tok5
tok6
tok7
tok8
tok9
tok10
4232 8
9
4232 8
9
4232 8
9
4232 8
9
4232 8
9
4232 8
9
4232 8
9
4232 8
9
4232 8
9
4232 8
9
5
5
5
6
6
6
6
6
6
6
с
с
с
с
с
с
с
с
с
с
241 10
3.386 10
2 10
1.693 10
3 10
1.129 10
4 10
8.464 10
5 10
6.771 10
6 10
5.643 10
7 10
4.837 10
8 10
4.232 10
9 10
3.762 10
10 10
3.386 10
Кадрдың таралу уақыты қызмет көрсету уақытына тең болады. Қызмет
көрсету уақытының жылдамдығы 2.6 формуламен анықталады:
Vобслуж
1
tобс.кад
Vканала
Lкадра 8
,
(2.6)
Қызмет көрсету уақытының жылдамдығының есептелуі:
Vobs1
1
5
4
Vobs2
Vobs3
Vobs4
Vobs5
Vobs6
Vobs7
Vobs8
Vobs9
Vobs10
1
1
1
1
1
1
1
1
1
5
5
6
6
6
6
6
6
6
4
4
5
5
5
5
5
5
5
кадрс
кадрс
кадрс
кадрс
кадрс
кадрс
кадрс
кадрс
кадрс
253.386 10
2.953 10 кадрс
1.693 10
5.907 10
1.129 10
8.857 10
8.464 10
1.181 10
6.771 10
1.477 10
5.643 10
1.772 10
4.837 10
2.067 10
4.232 10
2.363 10
3.762 10
2.658 10
3.386 10
2.953 10
2.1.1 Байланыс арнасын қолдану деңгейін есептеу. Байланыс арнасын
қолдану деңгейін есептеу үшін 2.7 формуланы қолданамыз:
P
V
Vобслуж.
(2.7)
мұндағы V - кадрлардың төмендеу жылдамдығы;
Vқызмет көрсету. - кадрға қызмет көрсету уақытының жылдамдығы.
P1
P2
P3
P4
P5
P6
P7
P8
P9
366.204
4
366.204
4
366.204
4
366.204
5
366.204
5
366.204
5
366.204
5
366.204
5
366.204
5
0.012
3
3
3
3
3
3
3
3
262.953 10
5.907 10
6.199 10
8.857 10
4.135 10
1.181 10
3.101 10
1.477 10
2.479 10
1.772 10
2.067 10
2.067 10
1.772 10
2.363 10
1.55 10
2.658 10
1.378 10
P10
366.204
5
3
Кадрлардың болмау ықтималдығы (2.8) формуласымен анықталады
P0 1 P
(2.8)
Магистральды желідегі кадрлардың болмауы мен болуының
ықтималдылық деңгейі 1 Гбитс-тен 10 Гбитс-ке дейін деп есептелінуі керек.
P01 1 0.012 0.988
P02 1 6.199 10
P03 1 4.135 10
P04 1 3.101 10
P05 1 2.479 10
3
3
3
3
0.994
0.996
0.997
0.998
P6 1 2.067 10
P7 1 1.772 10
3
3
0.998
0.998
P8 1 1.55 10
3
0.998
P9 1 1.378 10
P10 1 1.24 10
3
3
0.999
0.999
2.1-сурет. Кадрдың болмау деңгейінің желінің өткізу жылдамдығаны
тәуелділігі
27
2.953 10
1.24 10
Желінің жылдамдығын есептеудің мәндері 2.1-кестеге енгізілген.
2.1-к е с т е. Желінің жылдамдығын есептеудің мәндері
Графиктерден көріп тұрғанымыздай бір кадр жылдамдығы артқан сайын
оған қызмет көрсету уақыты төмендейді. Ал қызмет көрсету уақытының
жылдамдығы артқан сайын оның қызмет көрсету уақыты төмендейді.
Жылдамдық артқан сайын каналдың бос болмау ықтималдығы жоғары болып
келеді. Сондықтан да кадрдың бос болуы болмауы оның жылдамдығына
байланысты. Магистралды желі үшін ең тиімді жылдамдық болып 4 Гбитс
табылады.
2.2 Өлшемдердің сенімділігінің есептелуі
Желі 15 элементтен тұрады делік, элементтің жұмыс жасау деңгейі мен
бос болмау интенсивтілігі Xj мен P(t) түрде беріледі, онда барлық желідегі
жұмыстың ықтималдығын есептеуге болады [12]:
n n
i 1 i 1
мұндағы λ - бос болмау интенсивтілігі;
t - қайта қалпына келу уақыты, с.
Төменде сенімділік кестесі көрсетілген - 2.2-кесте.
2.2-к е с т е. Сенімділік кестесі
28
(2.9) P
Po
tобс.кад., с
Vобслуж., битс
0,012
0,988
0,00003386
29530
0,006199
0,994
0,00001693
59070
0,004135
0,996
0,00001129
88570
0,003101
0,997
0,000008464
118100
0,002479
0,998
0,000006771
147700
0,002067
0,998
0,000005643
177200
0,001772
0,998
0,000004387
206700
0,00155
0,998
0,000004232
236300
0,001378
0,999
0,000003762
265800
0,00124
0,999
0,000003386
295300
Сенімділіктің көрсеткіштері
МТ желі
Жүйеленеді
Бос болмау интенсивтілігі λ, с
-7
10
-8
4,5·10
Қайта қалпына келу уақыты t, м
0,5
10
P(t ) pi (t ) e i t e t
Тв байланыстың қайта қалпына түсу уақытын есептейміз:
Tв
сети nсети tсети си ст L tси ст
(2.10)
Бос болмау интенсивтілігін есептейміз:
λ = сети nсети си ст L
λ = 10 -7·15 + 4,5·10 -8·210 = 10,95 10 -6 с
(2.11)
Tv
7 8
10
6
10.9510
8.699
Байланыстың қалпына келу уақытының интенсивтілігі μ, lc:
1
Tв
(2.12)
1
8.7
0.115
. .
1
n
(2.13)
Tnseti
1
7
10
5
Таралу жүйесі үшін бос болмау уақыты:
Т н.си ст.
1
си ст L
(2.14)
Tnsyst
1
8
29
5 15 0.5 4.5 10
210 10
15
6.667 10 с
4.5 10
210
1.058 10 с
Барлық желі үшін бос болмау уақыты:
Т н.о. ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
3
4
Аңдатпа
Берілген дипломдық жобада Қазақстан Республикасы бойынша IP-TV
технологиясын дамыту. Бұл жобада АҚ Қазақтелеком компаниясының
ұсынатын NetUP IPTV Combine 8x құрылғысы көмегімен IP-TV технологиясын
басқарады, Cisco компаниясының коммутаторларын,
теңестіргіштері
пайдаланылды. IP-TV технологиясының қызметтерін таратқан кездегі
өлшемдері есептелінді.
Дипломдық жобаның экономикалық бөлімінде АҚ Қазақтелеком
компаниясының талабы бойынша IP-TV технологиясының әкелетін пайдасы
мен таза табысы есептелінді.
Өміртіршілік қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау бөлімінде табиғи және
жасарнды жарықтану, өрт қауіпсіздігі мен операторлардың жұмыс уақыты
көрсетілді.
Аннотация
В данном дипломном проекте предоставлена развития IP-TV технологии
в Республике Казахстан. Этот проект использует оборудование NetUP IPTV
Combine 8x
компании АО Казахтелеком, который контралирует все
процессы IPTV технологии. И было проведено рассчеты параметров при
распространении услуги IP-TV.
В экономической части дипломного проекта были приведены расчеты
чистой прибыли и пользы развития IP-TV, по требованию АО Казактелекома.
В разделе Безопастность жизнидеятельности и защита труда произведен
расчеты естесственного и искусственного освещения, еще было рассмотрено
рабочее время операторов и пожаробезопастность.
Annotation
In this graduation thesis provided for the development of IP-TV technology in
the Republic of Kazakhstan. This project uses equipment NetUP's IPTV Combine 8x
company "JSC Kazakhtelecom", which controls all processes IPTV technology. And
conducted the calculations of the parameters in the distribution of services of IP-TV.
In the economic part of the degree project were presented calculations of net
profit and the profit development of IP-TV, on-demand AO Kazaktelecom".
In the section of safety of a life of activity and protection of labour calculations
of natural and artificial lighting, it was still considered working time operators and
pozharobezopasnost.
5
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 3
1 IPTV технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
1.1 Техникалық сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
1.2 IPTV-дің құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 6
1.3 Қазақтелеком АҚ компаниясы туралы мәлімет ... ... ... ... ... ... ... 12
1.4 Жүйенің жалпы сұлбасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
1.5 Құрылғысы бар стативтердің орналасу сұлбалары ... ... ... ... ... ... .. . 16
2 Есептік бөлімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
2.1 Арнаның өткізгіштік қабілеті ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
2.2 Өлшемдердің сенімділігінің есептелуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
2.3 Аудандық желіде settopbox-ты жүктеу деңгейлері. ... ... ... ... ... ... .. 30
2.4 IPSoft iStream контентін ұсыну, сақтау және жазу жүйесі ... ... ... ... 37
3 Құрылғыны таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 52
3.1 Құрылғылардың сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 52
3.2 Ауыстырылған құрылғы сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 58
4 Өміртіршілік қауіпсіздік бөлімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 65
4.1 Өміртіршілік қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 65
4.2 Экология ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 74
4.3 Еңбекті қорғау. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 78
5 Экономикалық бөлімі. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 81
5.1 Компания және сала ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 81
5.2 Жобаның сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 81
5.3 Қызметтер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 82
5.4 Шығын керек ететін шаралар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 82
Қортынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 93
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 95
Қысқартылған және термин сөздер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 96
А қосымшасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 98
Ә қосымшасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 99
Б қосымшасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 100
В қосымшасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 101
Г қосымшасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 102
Д қосымшасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 103
Е қосымшасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 104
Ж қосымшасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 105
И қосымшасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 107
К қосымшасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 108
6
Кіріспе
Қазіргі Қазақстан Республикасында цифрлық теле көрсетілімдер даму
үстінде. Көптеген компаниялар аналогты цифрлық телекөрсетілімге ауыстыру
үстінде. Себебі цифрлық телекөрсетілім бейне мен дыбысты сапалы түрде
көруге және теле көрсетілімнің бағдарлама санын арттыруға мүмкіндік береді.
Сондай көрсетілімдерді қамтамасыз ететін
IPTV технологиясы болып
табылады.
IPTV немесе интерактивті телекөрсетілім (ағыл. Internet Protocol
Television) (IP-TV, IP-телекөрсетілім) -- мәліметтерді желіде тарату үшін IP
протоколын қолданатын цифрлық телекөрсетілімдік технологиясы. Соңғы
кездері тұтынушылар ОТТ технологиясымен шатастыру үстінде. Бірақ ол тек
қана IPTV технологияның бейне контентті тарату аумағындағы класының бірі.
IP желісі (бұл технологияға Ethernet-те жатады)
-
өзінің
қарапайымдылығының арқасында бүкіл әлемді жаулап алған сандық ақпаратты
таратудың кең тараған қарапайым әдісі. Ақпаратты таратудың саласы
тұрғысынан алып қарасақ, IP-желілерінің қарапайымдылығы болып кез келген
цифрлық ақпаратты таратуға мүмкіндік беретіндігі табылады.
IPTV -- бұл жаңа ұрпақтың цифрлық интерактивті телекөрсетілімі
кабельдік телекөрсетілімнің қосымша интерактивті қызметтерімен қосы орнын
басатын технология. Сол технологияны Қазақстан Республикасында дамыту
үшін мен АО Қазақтелеком компаниясының шараларын ерекше атап өтіп,
IPTV технологияның дамуы жөнінде толығымен қарастырып өтемін.
IPTV кешенінің құрылымы келесілерден тұрады:
- Аралық бағдарламаны қамтамасыз ету немесе IPTV Middleware
- Контенттің жүйе ішілік қорғанысы
- Видео жүйеішілік қызметтері
- Ағындар сапасы мен тұтынушылар құрылғыларының жүйеішілік
мониторингі.
Клиенттік құрылғының сапасы ретінде жүйенің сұраныстарын
қамтамасыз ететін компьютерлер, арнайы ТВ қосымшалары, медиа-
ойнатқыштар, SMART TV технологиясы бар теледидарлар, ұялы телефон
құрылғыларын пайдалануымызға болады. Бағдарламалық деңгейде IPTV
ресурстарына рұқсат алу арнайы бағдарламалар мен интернет браузерлер
көмегімен жүзеге асады.
Контентті тұтынушының құрылғысына жеткізу multicast немесе unicast
технологияларын қолданатын байланыс операторларының IP-желісін басқару
арқылы, немесе байланыс операторының жүктеуінсіз (ОТТ) орындалады.
7
1 IPTV технологиясы
IPTV -- бұл жаңа ұрпақтың цифрлық интерактивті телекөрсетілімі,
кабельдік телекөрсетілімнің қосымша интерактивті қызметтерімен қоса орнын
басатын технология. IPTV технологиясы кабельдік және эфирлік арналарды
теледидардан көруге, стационарлық компьютерде, ноутбукте, сонымен қатар
жаңа технологиялардың ерекшеліктерін пайдалануға мүмкіндік береді [3].
IPTV басты артықшылығы болып интерактивтілігі мен контентті
тұтынумен байланысты қосымша қызметтердің кең жинағын тұтынушыларға
ұсыну мүмкіндігі (Video on Demand (VoD), TVoIP, Time Shifted TV, Network
Personal Video Recorder, Electronic Program Guide, Near Video on Demand). IP
протоколының мүмкіндіктері тек бейне қызметін ұсынып қана қоймай,
сонымен қатар интегралданған және интерактивтелген қызметтер пакетінің
кеңейтілген түрлерін ұсынады [8].
Базалық қызметтен басқа, IPTV қосымша сервистер қатарын өзіне қоса
алады (Video Telephony, Voting, Information Portals, Web,Games, MOD KOD).
Бұл әр түрлі соңғы құрылғылардың стандартизациясы мен унификациясының
негізінде, дыбыс, бейне және мәліметтер интеграциясы IP-протоколы негізінде
болуы мүмкін және ортақ технологиялық платформа негізінде қызметтерді
ұсынуы мүмкін [8].
IPTV қосылған абоненттер еке немесе одан да көп тілде арналарды
көруіне мүмкіндік береді.
IPTV-дің аналогты кабельдік ТВ-дан ерекшелігі:
- Сурет пен дыбыс сапалы түрде беріледі, HD-сападан бастап және 5.1-
каналдық аудиоға дейін.
Интерактивтілігі (кино жөнінде ақпаратты көруге мүмкінідк береді)
- Сервистік мүмкіндіктері: timeshift және video-on-demand
1.1 Техникалық сипаттамасы
IPTV IP-желілерінде келесі протоколдар көмегімен функцияланады [8]:
- UDP -- аудио және бейне дыбыстарды жіберу үшін қолданылатын
протокол.
- HTTP -- интерактивті қызметтерді ұйымдастыратын протокол (мыс.,
менюді қалай қолдану керек екендігі және т.б.), аудио мен дыбыс ағындарын
тарату.
- RTSP -- хабарлау ағындарын басқару үшін.
- RTP -- бейне ағындарын жіберуге арналған.
- IGMP -- мультикаст ағынын басқаруға арналған.
Пакеттерді тарату технологиясы ретінде multicast немесе unicast
қолданылады. Соңғы уақытта, байланыс операторлары желісінің өткізу
8
жолағының және құрылғы өндіргішінің дамуы негізінен UDP және HTTP
протоколдары қолданылады.
1.1.1 IPTV Middleware -- IPTV кешендерін басқару үшін аралық
қамтамасыз ету бағдарламасы. Бұл IPTV шешімдерінің негізгі компоненттер,
яғни абоненттке түсінікті қызметтер жинағын, тұтынушы интерфейсін, орын
ауыстыру логикасын және басқару алгоритмін ұсынады. Middleware-де
кешеннің барлық компоненттерін тәжірибе жүзінде бір-біріне әсер ету процесін
реттеуші қызметі бар [8].
Жүйе ішілік ядросы комплекттің сыртқы компоненттерін басқарады;
абоненттер мен оларға көрсетілетін қызметтердің базалық мәліметтерін
сақтайды; абоненттік құрылғылардың аутентификациясы мен авторизациясын
ұсынады.
Абоненттік портал (басқаша атауы: абоненттің тұтынушы инетерфейсі,
Subscriber User Interface) -- барлық комплекстердің жинағы және абонентті
өзінің экранында көруге мүмкіндік беретін интерфейс.
1.1.2 IPTV қызметтерінің кеңейтілген мүмкіндіктері: MAG-250 -- IPTV
қызметтерін кеңейтілген түрінде көрсететін қосымша болып табылады. Бұл
құрылғы көмегімен келесі сипаттамаларды байқауымызға болады.
1.1-к е с т е. Құрылғы көмегімен алынатын сипаттамалар
1.1.3 IPTV-порталы келесі сервистерді қолдануға мүмкіндік береді [8]:
- Цифрлық ТД -- телевидениені жоғары сапада көруге мүмкіндік беретін
негізгі сервис.
- Ақпараттық портал -- барлық абонент теледидарының үстіңгі жағында
ауа-райы, қай күн және уақыт көрсетіледі.
- Интернет -- Ду басқышының көмегімен кәдімгі иентернет браузерді
басқаруға мүмкіндік береді.
- Радио -- 150 интернет-радиостанцияларын тыңдауға мүмкіндік береді,
Sevstar-ды қоса.FM!
- YouTube -- атақты бейнехостингке рұқсат алуға мүмкіндік береді.
- Жүктемелер -- MAG-250 приставкасына файлдарды тікелей сақтауға
мүмкіндік береді.
- Басқа да қызметтер -- киноларды, өлеңдерді және т.б. тегін тыңдауға
мүмкіндік береді.
- Жазып алу -- бейнені, телеарнаны, өлеңді және т.б. басып алуға мүм-
кіндік береді.
1.1.4 IPTV станциясы үшін арналған құрылғы. Орталық станция
құрамына (IPTV Head End) келесі құрылғылар жатады [8]:
9 Аталуы:
Мультимедиялық тариф
PLAY
Мультимедиялық
тариф GoldStar
Жылдамдық (Мбитсек)
5010
10020
ТВ арналары
76 аса
( кейде 100-ден астам)
100 аса
- Стримерлер - Ағылшын сөзі stream - ағын сөзінен шыққан.
Стример - бұл IPTV - ағындар қалыптастырушы құрылғылар. Шығыс сигнал
түріне байланысты кластарға бөлуге болады, яғни IPTV- ағын ұйымдастыру
негізіндегі сигнал: DVB- S стримерлер - спутниктік DVB -S- сигналдан ағынды
алады; ASI стримерлер - цифрлық ASI - сигнал; MPEG- кодер - аналогты бейне
сигналы, эфирлік жоғары жылдамдықты сигнал; әр түрлі типтегі транскодерлер
- IPTV пішімдерінен ажыратылатын цифрлық ағындарды түрлендіру жолымен
ағынды қалыптастырады.
- VoD, NVoD, TimeShift бейне серверлері - Бейне серверлері қатты
дискетте сақталатын мәліметтер негізінде ағынды қалыптастырады. Ағынды
қалыптастыру тәсіліне байланысты бейне серверлерді келесі типке бөледі: VoD
(Video on demand, сұраныс бойынша бейнені көру) сервері телетұтынушының
сұранысы бойынша ағынды қалыптастырады, яғни әрбір телетұтынушы үшін
өзінің жеке ағыны түзіледі; nVoD (near VoD, сұраныс бойынша бейне көруге
жақын) сервері бейне көрсетілімнің бұрын құралған кестесі арқылы ағынды
қалыптастырады, барлық телетұтынушылар үшін бір ағын түзіледі; TimeShift
(уақыт бойынша жылжу) сервері стримерден ағынды жазады және кез келген
уақытта көруге мүмкіндік, әрбір тұтынушыға жеке ағын түзіледі.
- Middleware серверлері - аралық бағдарламамен қамтамасыз ету. IPTV-
технологияда бұл бағдарламалық қамтамасыз етуі тұтынушылар үшін
сервистер мен қызметтерді басқару: бейне көрсетілімнің кестесін көру; теле
арналарды ауыстыру; ТВ - қосымшаларды басқару; бейнелер кітапханасына
кіруге; TimeShift қызметтеріне мүмкіндік береді.
- Ағындарды кодтау үшін арналған құрылғы - телебағдарламаларды,
фильмдерді, спутниктік арналарды рұқсатсыз көру және бейне материалды
көшіру шартын көруге рұқсат. Ол үшін оператор контентті сертификатталған
қорғау жүйесі орнатылғанын растауды талап етеді. Құрылғы контентін қорғау
үшін серверлер мен стримерлерден бейне ағындарды қабылдайды және оларлы
кодтайды. Кері кодтау ТД - қосымшада жүзеге асады. Ағынды кез келген
қосымшамен кері кодтамау үшін ТД - қосымшада қатынау картасын орнату үшін
ұяшық қарастырылған.
1.2 IPTV-дің құрылымы
Желі негізінде екі типті құрылғыны пайдалану жатыр: STB (Set-Top Box)
терминалдары және бейне қызметтер. STB желіге тікелей және ADSL2+
технологиясы негізінде жасалған соңғы миль аумағы арқылы қосыла алады.
Жаңа қалаларға тиімдісі болып екінші аталған қосылу жатады. Себебі, Gigabit
Ethernet желісін өрістетудің қажеті жоқ және абоненттік кабельдік желіні
модернизациялау керек емес. Алайда, IPTV қызметтеріне абоненттердің рұқсат
алуын ұйымдастыру үшін тек ADSL2+ ғана емес, оған қоса басқа да соңғы
миль технологиялары қолданыла береді.
10
Әрине, STB-дан бейне қызметтеріне дейін рұқсат алуы үшін мәліметтерді
таратудың қалалаық желісі қолданылады (MAN). Осыдан жұмыс жасап тұрған
IPTV қызметтерінің артықшылықтарын байқауға болады: бір жағынан, жеке
желі құрудың қажеті жоқ, екінші жағынан - транспорттық желіде IPTV
қызметтерінің трафигін ұлғайтады.
Жалпы жағдайда IPTV таралған ақпараттық ресурстар негізінде
тұрғызылады. Ереже бойынша, оператор әр түрлі контенттермен зарядталған
IPTV желісінде бірнеше бейне қызмет түрлерінің орналасуын болжайды. Оған
қоса, желінің дамуына жақсы шарттарды орындайды. Кез келген компания
өзінің бейне қызмет түрлерін құра алады және оны IPTV желісіне қоса алады.
Сонымен, IPTV желісінің құрамына келесілер кіреді [4]:
- тұтынушы үшін ыңғайлы және қызықты контенттен тұратын бейне
қызмет түрлерін желі бойынша таратады;
- тұтынушыларға контентке рұқсат алуды қамтамасыз ететін терминалды
STB құрылғысы;
- IPTV қызметтерінің жеткізілуін қамтамасыз ететін транспорттық желі;
- (Triple Play) үштік қолданудың таратуқабылдау трафигінен тұратын
абоненттік модемдер мен DSLAM-дар кіретін ADSL2+ аумағы.
1.2-к е с т е. IPTV технологияның ҚР қалаларында орналасуы [8]
1.2.1 IPTV желісін басқарудың бес деңгейі:
- Соңғы миль және желінің IPTV қызметін ұсынатын процесіне
қатынау жұмысын тексеру деңгейі. Әдетте бұл деңгей DSLAM параметрлері
11 №
Нысана адресі
Нысана типі
1
Алматы қ., Джумалиева көш. 108, АТС-
68
Орталық торабы
2
Алматы қ., Джамбула көш. 190, ОПТС-4
Типтік аудандық торабы
3
Алматы қ., Панфилова 129, ОПТС-62
Типтік аудандық торабы
4
Петропавл қ., Букетов көш. 36
Типтік аумақтық торабы
5
Қарағанды қ., Чижевский көш. 17, АТС-
56
Типтік аумақтық торабы
6
Ақтөбе қ., Айтеке би көш. 43, АМТС
Типтік аумақтық торабы
7
Қостанай қ., Тарана көш. 56, АТС 5354
Типтік аумақтық торабы
8
Шымкент қ., Казыбек би көш. 16А,
АМТС
Типтік аумақтық торабы
9
Ақтау қ., 14 шағын ауданы, байланыс үйі
Типтік аумақтық торабы
10
Талдықорған қ., Акын сара көш. 155,
АТС 2124
Типтік аумақтық торабы
11
Павлодар қ., Бектуров Академия кош. 60
Типтік аумақтық торабы
12
Өскемен қ.
Типтік аумақтық торабы
13
Атырау қ., НЦКС
Қабылдаушы торабы
14
Атырау қ., АТС
Типтік аумақтық торабы
мен мультиплексорлардың IPTV трафигін жіберуқабылдау спецификасын қоса
алғандағы Triple Play сапалық параметріне рұқсат алу бағасымен байланысты.
- Транспорттық желі деңгейі IPTV трафигін транспорттық ағын ретінде
тарату үшін желі сигментін қолдануды тексеруге бағытталған өлшеулерді
қарастырады. Бейне трафиктің өзінің параметрлері болады және құрылғыларын
тиімді алмастыра алады. Өлшеулер нәтижесі бойынша RFC-2544 арқылы
транспорттық желінің сапалық параметрлеріне талдау және бейне трафикті
таратуға берілген желінің жарамдылығына қорытынды жасалады.
- IPTV деңгейінде абоненттен бейне серверге дейінгі IPTV қызметтерінің
ұсынылу мүмкіндігі тексеріледі. Бұл деңгей өзіне ПД желісінің сегментін және
интерактивті теле көрсетілімін ұсыну құрылғысын қосады. Өлшеулер OSI
моделінің 4-7 деңгейлерінде жүзеге асады және транспорттық желі деңгейінің
нәтижелеріне негізделеді.
- PVQ деңгейі интерактивті теле көрсетілімді таратудың сапасын бағалау
деңгейін білдіреді.
- Эксплуатация деңгейі желі күйінің мониторингінің пассивті әдісіне
негізделіп жұмыс жасайды.
1.2.2 IPTV ұсынудың құрылғысы. NetUP IPTV Combine 8x - IPTV
сервистерінің барлығы жинақталған дайын кешенді түрдегі құрылғы. Қонақ
үйлерде, компанияларда, үйлерде интерактивті теле көрсетілім ұйымдастыру
үшін ең тиімді құрылғы. Стандартты приставкаға кіретіндер: DVB-IP gateway,
VoDnVoD server, Middleware, Billing.
1.1-сурет. NetUP IPTV Combine 8x құрылғысы
1.3-к е с т е. Орталық торабы құрылғыларының тізімі
12
№
Шартты
белгілері
Құрыслғы типі
Сипаттамасы
Саны
1
dma
DL-380-2CPU-
8G-2x72G
Контентті орналастыруды
басқарушы ішкі жүйе
серверлері
2
2
Istream
DL-380-2CPU-
8G-2x72G
Контентті ұсыну және
сақтаушы ішкі жүйе
серверлері
4
1.3-кестенің соңы
1.4-к е с т е. Типтік аудандық торабы құрылғыларының тізімі
1.5-к е с т е. Типтік аумақтық торабы құрылғыларының тізімі
13 №
Шартты
белгілері
Құрыслғы типі
Сипаттамасы
Саны
1
Istream
DL-380-2CPU-
8G-2x72G
Контентті ұсыну және
сақтаушы ішкі жүйе
серверлері
2
2
MSA60
MSA60
Контентті ұсыну және
сақтаушы ішкі жүйелер үшін
мәліметтерді сақтайтын қор
2
3
KVM
Avocent - KVM
IP Switch
KVM Switch
1
4
TFT
Монитор HP TFT
17"
Монитор
1
5
Cisco3750E
Cisco Catalyst
3750E-24
Коммутатор
2
3
MSA60
MSA60
Контентті ұсыну және
сақтаушы ішкі жүйелер
үшін мәліметтерді
сақтайтын қор
4
4
KVM
Avocent - KVM IP
Switch
KVM Switch
1
5
TFT
Монитор HP TFT
17"
Монитор
1
6
Cisco3750E
Cisco Catalyst
3750E-24
Коммутаторлар
2
7
CSS11501-
2PK
Cisco 11501
Тепе-теңдікті реттеуіштер
(Балансировщики )
1
№
Шартты
белгілері
Құрыслғы типі
Сипаттамасы
Саны
1
Nsr-ivis
DL-360-2CPU-4G-
2x72G
Қызметтерді басқарушы ішкі
жүйе серверлері
2
2
Istream
DL-380-2CPU-8G-
2x72G
Контентті ұсыну және
сақтаушы ішкі жүйе
серверлері
3
3
MSA60
MSA60
Контентті ұсыну және
сақтаушы ішкі жүйелер үшін
мәліметтерді сақтайтын
құрылғы
3
1.5-кестенің соңы
1.2.3 Абоненттік базаны басқару - оператордың тұтынушы құқығын
реттеп отыруына, жүйеде оның іс-әрекеттерін қарауға, тұтынушының
пайдаланған қызметтері үшін ақсын айтуға мүмкіндік беретін жүйенің
құраушысы.
Телефонисттерде абоненттік базаны басқарудың, байланысты орнатудың
параметрлері мен абоненттік құқыққа рұқсатына дайын шешімі бар. Көп
жағдайда IETF ойлап тапқан ашық шешімді базасында жасалған. Бұл шешімдер
идентификация, сұраныс жасау мен есепте жиі орындалады (Authentication,
Authorisation Accounting). Яғни, IPTV абоненттерін басқару базасын мұндай
желілерде құруға негіз бар, бірақ мұнда бейне қызметтерінің спецификасы
есепке алынбайды.
Бұл желілердің ең басты өмір сүру қабілеттілігі оларды қауіпсіздікпен
қамтамасыз ету және материалға рұқсат пен оны шифрлауды басқару
мүмкіндігі болып табылады.
Бұл тапсырма шегінде контенке абоненттердің сұранысы бойынша алған
рұқсатты алған және алдын ала берілген шарттар бойынша жүзеге асыру керек
схемаларды ойлап табу керек. Мысалы, жазылу шарты бойынша абонент тек
берілген арналардың бөлігіне ғана рұқсат алу керек немесе өзінің цифрлық
магнитафонына бағдарламаны жазып алуынарұқсат алуы, белгіленген уақыт
аралығында ғана көруге мүмкіндік алуы тиіс. Контент ойнатылу процесі
кезінде басқару ғана емес, оған қоса ол серверден абонентке жеткенше
кодталуы керек. Яғни, кілт сөзді абонентке кері кодалау үшін жіберу
мүмкіндіктерін қарастыру керек.
Қазіргі кезде бұл мақсат үшін Шартты рұқсат жүйесі атты кабельдік және
спутниктік телекөрсетілімдегі механизм жиі қолданылады. Бірақ бұл жолмен
IPTV желісіне олардың кері арнамен және сұраныс бойынша контентті ұсыну
мүмкіндігін дәстүрлі жүйе ретінде қолдануда олардың мүмкіндіктерінің
шектеулілігі білден білінеді. Осылайша, кілтті тарату тек абонент құрылғысы
мен сервер арасындағы диалогқа арна бөлінбеген, бір бағытқа негізделген. Ал
для мәліметтерді кең жолақты арнада тарату үшін басқару әдетте басқа әдіспен
орындалады. Онда бұл абоненттік басқару базасының қызметтірінің бір
функциясы. Бірақ IPTV желілерінде контентті тұтыну есебіне емес, оның
тарату кезіндегі қорғанысына, сигнализацияның түзілуіне және сұраныс алған
абонентке кілтті жеткізілуіне назар аудару керек. Дәл қазіргі сәтте тек ISMA
14 4
Mon
DL-380-2CPU-8G-
2x72G
Басқару және реттеу үшін
қажет сервер
1
5
KVM
Avocent - KVM IP
Switch
KVM Switch
1
6
TFT
Монитор HP TFT
17"
Монитор
1
7
Cisco3750E
Cisco Catalyst
3750E-24
Коммутатор
2
ғана IP (ISMA Crypt) арқылы таралатын аудио мен бейнені қорғау механизмін
регламенттайтын және спецификалаушы ретінде іске қосылды. Бірақ бұл
спецификациялау кілтті басқару протоколын анықтамайды және сондықтан
оны кеңейту керек. Кейбір компаниялар ашық жүйені ойнатуды ойлап табуда -
DRM, бірақ оны негізі тек мобильдік теле көрсетілімде ғана қолданыла алады,
ал IPTV үшін олардың ойлап тапқандарын дамыту керек.
IPTV-ді кең көлемде қолдану кезінде DRM жүйесін қолдану міндетті
болып келеді. DRM-сіз сұраныс бойынша видео көрсетілім немесе кейін ойнату
үшін қатты дискке контентті жазу қызметтері тарай алмайды.
Басқаша бағытталуы, кең масштабты енгізуүшін актуалды
-
алыстатылған администраторланған абоненттік құрылғы. Операторлар жағынан
бұл жүйені дамытуға үлкен үлес қосылуда. Олар құрылғыны толығымен
басқару жолын табуға тырысып жатыр.
Басқа функционалдық сегменттері, мысалы, биллинг - стандарттаудың
қажеті жоқ. Себеі олар IPTV жүйесінің ажырамас бөлігі болғандықтан.
1.2.4 IPTV жұйесінің ең бірінші тапсырмасы - TV көрсетілімді
қамтамасыз ету. Бірінші туатын сұрақ: ұсынылып тұрған қызмет түріне қалай
рұқсат алады. Кабельдік немесе спутниктік желіде ол оңай жүзеге асырылады -
тұтынушы өзіне керек жиілік аумағын таңдап алады да, көре береді.
Бірақ IPTV жүйесінде арнаның өткізу жолағының шектелген себебінен
барлық арнаға рұқсат ала алмаймыз. Дәстүрлі сұлбаны бұл жерде қолдану
тиімсіз келеді. Бұл әдісте тұтынушы барлық арнаның IP пакеттерінің адрестерін
білу керек. Қысқаша айтсақ, абонент алдын ала көруге болатын арналардың
және оларға сәйкес келетін IP адрестер тізімін білуі қажет. Қазіргі таңда бұл
ақпараттардың ұсыну формасы тек Service Discovery and Selection (SD&S)
спецификациясындағы DVB-да стандартталған.
Телкөрсетілімдік
арналар көп адресті (multicast) пакеттермен
таратылатын болады. Бұл жол бірнеше абоненттің сұраған бағдарламаларды
таратуды қайталамауға мүмкіндік береді. Мulticast техникасы жақсы өңделген
және ешқандай ақаулықтар туғызбайды десек болады. Дегенмен, әлі де
multicast-ты жылдам интернетке пайдалануға рұқсат бермей жатыр.
1.2.5 Сұраныс бойынша контентті басқару - IPTV дамуына үлкен үлес
қосатын бір қызмет түрі. Себебі, қарапайым теле көрсетілімге қосымша
көрсетілім кез келген уақытта абонентке таңдау жасауына үлкен мүмкіндігі бар
қызмет түрі. Бұл қызмет түрін енгізу көптеген проблемаларға әкеледі, әсіресе,
желілік қамтамасыз ету жағынан.
Сонда да, IPTV жүйесі шегінде кейбір қызметтері стандартталуы мүмкін.
Мысалы, қызмет түрлерін басқару үшін көпшілігі RTSP (Real Time Streaming
Protocol) протоколын қолданады. Бірақ оның қолданылу спектрі кең және де ТК
бағдарламаларына ғана негізделген болуы керек. Осы жерде келіспеушіліктер
туындайды. Кейбіреулері белгілі бір опцияларын іске қосады, ал кейбіреуі
олайынан жасамайды. Жеке меншік ақпарат үшін арналған жерінде жүйенің іс-
әрекетіне ғана тән мәліметтерді таратуда кеңінен қолданылады. Қысқаша
айтқанда, Бір протоколды қолданса да әр тұрлі шешімдер бір-біріне сәйкес
15
келмей қалады. Мысалы, контенттң сипаттау форматының әр түрлілігі. Мұның
екі шешімі бар: бірі DVB-нен, екңншңсң ISMA-дан, яғни әр түрлі және өзара
сипатында сәйкестік болмайтын сақталатын контенттің әдістері қолданады.
Оған қоса сақталатын контенттің форматы да анықталуы тиіс. Қазіргі
таңда тек ISMA ISO (International Standardization Organization) форматын
қолдану керек деп ұсынды. Бұл спецификациямен жүру операторларға
контентті сақтауда бір базаны пайдалануға мүмкіндік береді. Басқа шешімі желі
бөлігі мен сегментінің таралуында қатаң бөлініс болуы керек.
1.2.6 Жұмыстың қойылымы
1. Құрылғыны таңдау.
2. Іске қосылған желіні есептеулер нәтижесінде өзгерту.
3. Мысалы ретінде Алматы қаласын көрсету
1.3 Қазақтелеком АҚ компаниясы туралы мәлімет
Қазақтелеком АҚ Қазақстанның ұлттық байланыс түрі. Компания
инфроқұрылымдық қызметтерді кең көлемін ұсынады және динамикалық түрде
даму үстінде.
1.2-сурет. АҚ Қазақтелеком компаниясының ғимараты
Қазақтелеком АҚ акцияларының 51% Самұрық-Қазына ұлттық
Фондына тиесілі. В структуру Группы компаний Қазақтелеком АҚ
компаниясына келесілер кіреді:
АЛТЕЛ (100%)
АҚ,
ТЖС
GSM
Қазақстанның БАҚ Қазақтелеком (49%), НҰРСАТ АҚ (77,08%), ООО
Сигнум (100%), ТЖС ВОСТОКТЕЛЕКОМ (100%), ТЖС Кептер телеком
(100%), ТЖС Radio Tell (100%), ООО Online.kg (100%).
Компанияның орталық кеңсесінде Қазақстанның оңтүстік астанасында -
Алматы қаласында орналасқан.
Қазақтелеком АҚ телкоммуникациялық желілерді инфрақұрылымдық
жобалаумен, жетілдіру мен цифрлаумен, жаңа технологияны енгізумен және
ауылды аймақтарға телефонды құрумен, сонымен қатар кең жолақты
интернетке қатынауды дамытумен айналысады.
16
Қазіргі таңда Қазақстан тәуелсіз және конкурентке тәуелді
телекоммуникациялық желісі бар. Бұл желіні функциялау Қазақтелеком АҚ
өндіруіне негізделген мемлекеттік мағынада үлкен жобалау - Ұлттық
ақпараттық күшті магистрал (ҰАКМ) негізгі желісін құрастырумен білінеді.
Бұл жобаны жүзеге асыру цифрлық мемлекетке жол ашуға, электрондық
өкімет инфроқұрылымын құрастыру, сонымен қатар ақпараттық қоғамды
құруға жол ашты. Оған қоса, ҰАКМ Қазақстанды әлемдік ақпараттық аумаққа
интеграциялануды қаматамсыз етуге мүмкіндік береді.
Бірнеше жыл бұрын Қазақтелеком АҚ ұсынған IPTV технологиясы
сәтті болады дегенге сенбеген еді. Енді бірнеше жыл өткен соң IPTV әлемі дами
түсті. Бұл технология кабельдік ТД цифрлық көрсетуге арналған.
IP-телекөрсетілімнің классикалық анықтамасы келесідей: IPTV (Internet
Protocol Television) -- бұл мәліметтерді тарату желісі негізінде IP протоколы
жататын цифрлық телекөрсетілімді технология.
Өзінің технологиялық мүмкіндіктеріне байланысты IPTV жаңа
эволюциялық деңгейде, өзінің бәсекестерінен озу үстінде. IP-телекөрсетілімнің
мүмкіндіктер жинағы есептеу динамикалық түрде: Video on Demand (сұраныс
бойынша бейне көру) тұтынушылар, классикалық қызметтер тізімін IPTV
абоненттері үшін TvoIP, Time Shifted TV, Network Personal Video Recorder,
Electronic Program Guide және т.б. деп атау керек.
Қазақстанда IPTV нағыз дамуы Double Play және Triple Play (Double Play
-- бір оператормен телекөрсетілім мен интернетке кіру, Triple Play -- бір
оператормен телекөрсетілім, телефония және интернетке кіру) технологиясын
пайда болуымен байланысты.
2009 жылы Қазақтелеком АҚ компаниясы ID TV қызметін шығарып,
2011 жылы 33 мың тұтынушы осы қызметті пайдаланды, ал 2012 жылдың
ортасында -- 100 мың абонент.
Дәл қазір Қазақтелекомның бәсекелестері мүлде жоқ деуге болады. Ол
өзінің IPTV қызметтерін өте ыңғайлы ортада дамытуда, ал Қзақстанда IP-
телекөрсетілімнің артуы басқа елдерге қарағанда жылдам даму үстінде.
Қазақтелеком ұсынатын IPTV технологиясы жылдам және арзан
масштабтауға мүмкіндік береді, қысқа уақытта жаңа тиімді қызметтерді
ұсынады. Алайда, Спутниктік арқылы телекөрсетілімді ұсыну (DVBC) iD TV
қызметінің дамуына зиянын келтіруде.
Алматы Қаласындағы IPTV технологиясының орталық торабын ұсынушы
Қазақтелеком АҚ компаниясының бөлігі Алматы қ., Джумалиева көш. 108,
АТС-68 орналасқан. Төменде Қазақтелеком АҚ орналасу орны көрсетілген.
17
1.3-сурет. Қазақтелеком АҚ компаниясының орналасуының картадан
көрінісі
1.4 Жүйенің жалпы сұлбасы
Берілген дипломдық жұмыс бойынша Алматы қаласында IPTV-дің
орталық тораб кеңейтілуде және Атырау қаласындағы қабылдаушы тораб,
сонымен қатар Алматы қаласындағы IPTV-дің екі аудандық торабін және он
аймақтық IPTV торабдерін түгелімен өзгертуді қарастырады.
Орталық және аймақтық торабдар магистралды байланыс арналарымен
байланысады. Бұл арқылы контенттің орталық торабтан аймақтық торабқа
тарату, сонымен қатар IPTV қызметтерін басқаратын ішкі жүйелер
мәліметтерді синхронизациялауды жүзеге асырады (EPG, тарифтік жоспарлар,
арналар пакеттері және т.б.).
Желінің жалпы сұлбасы А қосымшада 1.4-суретте көрсетілген. IPTV
қызметтерін ұсыну желінің ішіндегі ішкі жүйелер тегіс сызықпен берілген.
Ұсынылатын шешімдерге кіретін ішкі жүйелер үзілісті сызықтармен берілген.
А қосымшада 1.4-суреттегі шартты белгілер:
- NSR - IPSoft National System of Reservation, "Нетрис" компаниясының
өндірген Резервтеудің Ұлттық Жүйесі;
18
- iVision - "Нетрис" компаниясының өнімі middleware IPSoft iVision. Ол
негізінен IPTV қызметтерін ұсынатын орталық торабтағы тұтынушымен
қолданылатын өнім;
- Secure Media - Secure Media компаниясы шығарған CAS Secure Media
Encryptonite контентін қорғаудың ішкі жүйесі.
Осы желідегі торабтарды орталық тораб секілді өзгерген сұлбасы Б
қосымшасында 1.5-суретте көрсетілген.
В қосымшадағы 1.6-суреттегі Жүйенің құрамына келесі ішкі жүйелер
бөлінген:
- "Нетрис" компаниясы өндіретін IPSoft iStream бейне-котентін ұсыну
және сақтау ішкі жүйесі. Бұл жүйе желі бойынша бейне-контентті сақтау
немесе ұсынуын тұтынушының сұранысы бойынша жүзеге асырады. Сұраныс
жасалған кезде "Сұраныс бойынша Бейне" (VoD), "Виртуалды кинозалы"
(nVoD), "Кейінге қалған көрсетілім" (TSTV), "Жеке желілік магнитофон"
(nPVR) және т.б. қызметтер режимінде жүзеге асады.
- "Нетрис" компаниясы өндіретін медиа контентті IPSoft DMA-дің орта-
лық және аймақтық торабдер арасында орналастыруды басқарушы ішкі жүйе.
Мұндай ішкі жүйелер контентті орналастыру, орталық және аумақтық торабдер
арасындағы мәліметтерді синхронизациялау үшін арналған. Оған қосабоненттік
құрылғысынан бейне-контентті ұсыну және сақтаушы ішкі жүйелерге дейін
сұраныстарын интеллектуалды маршрутизацилаумен айналысады.
- Secure Meda компаниясы өндірген Secure Media Encryptonite One
контентін қорғаушы ішкі жүйесі. Бұл жүйе соңғы абонентке жіберілетін бейне-
контентті шифрлануын, абоненттік құрылғылардың локалді тіркелуін (STB),
келіп түскен бейне-контентті кері шифрлау үшін абонент құрылғысына
берілетін кілттерді басқаруын жүзеге асырады. Контентті қорғаушы ішкі жүйе
заңсыз бейнені тұтынудан сенімді қорғайды, қатынауды шектейді.
- "Нетрис" компаниясы өндіретін (middleware) IPSoft iVision қызметтерін
басқаратын ішкі жүйелер. Мұндай ішкі жүйе тұтынушы интерфейсті ұсынуды,
сонымен қатар "Цифрлық телекөрсетілімді", "Виртуалды кинозалды", "Кейінге
ұалдырылған бейнелер", "Цифрлық радио" қызметтерін, Value Added Services-
дің қосымша сервистерін, абонент есепшотын қамтамасыз етеді; бейне-
контентті сақтау және ұсынушы ішкі жүйені және контентті қорғаушы ішкі
жүйені басқарады. Жүйенің ішкі жүйелеріннің өзара әрекеттесуін
орталықтандыруды жүзеге асырады.
- Абоненттік құрылғылар (Set-Top-Box) - тұтынушының теледидардағы
қабылдағышқа қосылатын құрылғы. Негізгі қызметі соңғы абоненттердің
кеңтаралатын және жекеленген бағдарламаларын қабылдауын қамтамасыз ету.
- Басты станциядан тұтынушыға дейін кең таралған және жекелеген
бағдарламаларды таратуды жүзеге асыратын тіректі IP-желі.
Оған қоса, типтік аудандық торабдің локалді желісінің сұлбасы Г
қосымшасында, Алматы қаласындағы орталық және аудандық торабдер локалді
желісінің сұлбасы В қосымшада көрсетілген.
19
1.5 Құрылғысы бар стативтердің орналасу сұлбалары
Қазақстан Республикасындағы бірнеше
қалалардағы
торабтардың
орналасу сұлбалары төменде көрсетілген.
1.9-сурет. Алматы қаласындағы орталық тораб ауданында
Петропавл қаласындағы аймақтық торабінің ауданында стативтердің
орналасу сұлбасы Д қосымшада көрсетілген.
Жобалануға қажетті шарттар:
1. Жобаланатын құрылғы.
2. Негізгі қорек көзі бар кабельдің өту жолы (2 позиция) - 8м.;
3. Жерлеу(заземления) кабелінің өту жолы (3 позиция) - 8м.;
4.Оптикалық кабелдің өту жолы (4 позиция) - 15м.;
5. резервті қоректенентін кабелдің өту жолы (5 позиция) - 20м.;
20
1.10-сурет. Шымкент қаласындағы аймақтық торабінің ауданында
стативтердің орналасу сұлбасы
1.11-сурет. Атырау қаласындағы аймақтық торабінің ауданында
стативтердің орналасу сұлбасы
21
2. Есептік бөлімі
2.1 Арнаның өткізгіштік қабілеті
IP-TV қызметтерін тұтынушылары желіге айтарлықтай жүктеме түсіреді.
Негізінде IP-TV желісіне келесі өткізгіштік қабілеттері бар [8] (22 бет), [9]:
- MPEG-2 стандартты форматы үшін 4-6 Мбитс;
- MPEG-2 жоғары сапалы бейне көрсету үшін 20-25 Мбитс;
- MPEG-4H.264 стандартты форматы үшін 1,5-2,5 Гбитс;
- MPEG-4H.264 жоғары сапалы бейне көрсету үшін 7-8 Гбитс.
Қазақстанда технологияның дамуына байланысты АО Қазақтелеком
MPEG-4H.264 стандартты форматы үшін 1,5-2,5 Гбитс; MPEG-4H.264
жоғары сапалы бейне көрсету үшін 7-8 Гбитс пайдаланады.
Әрбір абонентке 1 сағат ішінде жұмыс жасау қажет. Е2 ағыны үшін
жұмыс уақыты 6 сағат.
Кең таралатын мәліметтер уақыт көлемі жөнінде ақпаратты статикалық
зерттеу негізінде алған. Локалды желінің жылдамдығы 10 Гбитс деп аламыз
және 2.1 формуламен табамыз.
Q
q
8
t 3600
(2.1)
мұндағы q - мәліметтерді таратудың жылдамдығы (с);
t - таралу уақыты.
Q
6000000
8
6 3600 16200000000
Ақпарат ұзындығы Gigabit болатын Ethernet кадрларының санын
есептейміз:
Q
2048
1
(2.2)
мұндағы Q - кең таралатын ақпараттың көлемі;
2048 - Gigabit Ethernet кадырының пайдалы ұзындығы.
22N
Таратылған кадрлар саны 2.2 формула бойынша анықталады:
N1
16200000000 1 7.91 106
2048
кадркүніне
Кадрлардың таралу жылдамдығы:
V
N кадр о в
T 3600
(2.3)
мұндағы Nкадров - күніне таралған кадрлар саны;
T - жұмыс күнінің ұзақтығы, сағат.
Жоғарыда берілген шарттарды пайдаланып (2.3) формулаға салып
есептейміз:
V1
7910000
6 3600
366.204 кадрс.
Магистралды арнамен
формуламен анықталады:
таралатын кадрдың жалпы ұзындығы 2.4
Lкадр Lинф Lтранс
(2.4)
мұндағы Lинф - кадрдің ақпараттық ұзындығы;
Lтранс - кадрдің транспорттық ұзындығы.
Gigabit Ethernet технологиясының ақпарат ұзындығы Lақп=2048 байт және
транспорттық бөлігі үшін Lтранс=2184 байтттық кадрдың жалпы ұзындығы (4.11)
формуласына сәйкес табылады:
3
Жылдамдықты қызмет көрсетуді есептеу үшін аламыз. Бір кадрға қызмет
көрсетілген уақытын (2.5) формуламен анықтаймыз:
t о бс.кад
Lкадр а 8
Vканал а
,
(2.5)
мұндағы Lкадра - кадрдың таралу ұзындығы;
23=
Lkadr 2048 2184 4.232 10 байт.
Vканала - ақпаратпен алмасудың жылдамадығы.
Vканала =1·109..10·109 кадрс
tok1
tok2
tok3
tok4
tok5
tok6
tok7
tok8
tok9
tok10
4232 8
9
4232 8
9
4232 8
9
4232 8
9
4232 8
9
4232 8
9
4232 8
9
4232 8
9
4232 8
9
4232 8
9
5
5
5
6
6
6
6
6
6
6
с
с
с
с
с
с
с
с
с
с
241 10
3.386 10
2 10
1.693 10
3 10
1.129 10
4 10
8.464 10
5 10
6.771 10
6 10
5.643 10
7 10
4.837 10
8 10
4.232 10
9 10
3.762 10
10 10
3.386 10
Кадрдың таралу уақыты қызмет көрсету уақытына тең болады. Қызмет
көрсету уақытының жылдамдығы 2.6 формуламен анықталады:
Vобслуж
1
tобс.кад
Vканала
Lкадра 8
,
(2.6)
Қызмет көрсету уақытының жылдамдығының есептелуі:
Vobs1
1
5
4
Vobs2
Vobs3
Vobs4
Vobs5
Vobs6
Vobs7
Vobs8
Vobs9
Vobs10
1
1
1
1
1
1
1
1
1
5
5
6
6
6
6
6
6
6
4
4
5
5
5
5
5
5
5
кадрс
кадрс
кадрс
кадрс
кадрс
кадрс
кадрс
кадрс
кадрс
253.386 10
2.953 10 кадрс
1.693 10
5.907 10
1.129 10
8.857 10
8.464 10
1.181 10
6.771 10
1.477 10
5.643 10
1.772 10
4.837 10
2.067 10
4.232 10
2.363 10
3.762 10
2.658 10
3.386 10
2.953 10
2.1.1 Байланыс арнасын қолдану деңгейін есептеу. Байланыс арнасын
қолдану деңгейін есептеу үшін 2.7 формуланы қолданамыз:
P
V
Vобслуж.
(2.7)
мұндағы V - кадрлардың төмендеу жылдамдығы;
Vқызмет көрсету. - кадрға қызмет көрсету уақытының жылдамдығы.
P1
P2
P3
P4
P5
P6
P7
P8
P9
366.204
4
366.204
4
366.204
4
366.204
5
366.204
5
366.204
5
366.204
5
366.204
5
366.204
5
0.012
3
3
3
3
3
3
3
3
262.953 10
5.907 10
6.199 10
8.857 10
4.135 10
1.181 10
3.101 10
1.477 10
2.479 10
1.772 10
2.067 10
2.067 10
1.772 10
2.363 10
1.55 10
2.658 10
1.378 10
P10
366.204
5
3
Кадрлардың болмау ықтималдығы (2.8) формуласымен анықталады
P0 1 P
(2.8)
Магистральды желідегі кадрлардың болмауы мен болуының
ықтималдылық деңгейі 1 Гбитс-тен 10 Гбитс-ке дейін деп есептелінуі керек.
P01 1 0.012 0.988
P02 1 6.199 10
P03 1 4.135 10
P04 1 3.101 10
P05 1 2.479 10
3
3
3
3
0.994
0.996
0.997
0.998
P6 1 2.067 10
P7 1 1.772 10
3
3
0.998
0.998
P8 1 1.55 10
3
0.998
P9 1 1.378 10
P10 1 1.24 10
3
3
0.999
0.999
2.1-сурет. Кадрдың болмау деңгейінің желінің өткізу жылдамдығаны
тәуелділігі
27
2.953 10
1.24 10
Желінің жылдамдығын есептеудің мәндері 2.1-кестеге енгізілген.
2.1-к е с т е. Желінің жылдамдығын есептеудің мәндері
Графиктерден көріп тұрғанымыздай бір кадр жылдамдығы артқан сайын
оған қызмет көрсету уақыты төмендейді. Ал қызмет көрсету уақытының
жылдамдығы артқан сайын оның қызмет көрсету уақыты төмендейді.
Жылдамдық артқан сайын каналдың бос болмау ықтималдығы жоғары болып
келеді. Сондықтан да кадрдың бос болуы болмауы оның жылдамдығына
байланысты. Магистралды желі үшін ең тиімді жылдамдық болып 4 Гбитс
табылады.
2.2 Өлшемдердің сенімділігінің есептелуі
Желі 15 элементтен тұрады делік, элементтің жұмыс жасау деңгейі мен
бос болмау интенсивтілігі Xj мен P(t) түрде беріледі, онда барлық желідегі
жұмыстың ықтималдығын есептеуге болады [12]:
n n
i 1 i 1
мұндағы λ - бос болмау интенсивтілігі;
t - қайта қалпына келу уақыты, с.
Төменде сенімділік кестесі көрсетілген - 2.2-кесте.
2.2-к е с т е. Сенімділік кестесі
28
(2.9) P
Po
tобс.кад., с
Vобслуж., битс
0,012
0,988
0,00003386
29530
0,006199
0,994
0,00001693
59070
0,004135
0,996
0,00001129
88570
0,003101
0,997
0,000008464
118100
0,002479
0,998
0,000006771
147700
0,002067
0,998
0,000005643
177200
0,001772
0,998
0,000004387
206700
0,00155
0,998
0,000004232
236300
0,001378
0,999
0,000003762
265800
0,00124
0,999
0,000003386
295300
Сенімділіктің көрсеткіштері
МТ желі
Жүйеленеді
Бос болмау интенсивтілігі λ, с
-7
10
-8
4,5·10
Қайта қалпына келу уақыты t, м
0,5
10
P(t ) pi (t ) e i t e t
Тв байланыстың қайта қалпына түсу уақытын есептейміз:
Tв
сети nсети tсети си ст L tси ст
(2.10)
Бос болмау интенсивтілігін есептейміз:
λ = сети nсети си ст L
λ = 10 -7·15 + 4,5·10 -8·210 = 10,95 10 -6 с
(2.11)
Tv
7 8
10
6
10.9510
8.699
Байланыстың қалпына келу уақытының интенсивтілігі μ, lc:
1
Tв
(2.12)
1
8.7
0.115
. .
1
n
(2.13)
Tnseti
1
7
10
5
Таралу жүйесі үшін бос болмау уақыты:
Т н.си ст.
1
си ст L
(2.14)
Tnsyst
1
8
29
5 15 0.5 4.5 10
210 10
15
6.667 10 с
4.5 10
210
1.058 10 с
Барлық желі үшін бос болмау уақыты:
Т н.о. ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz