Тасымалдаудың жүк айналымы
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1. Аналитикалық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.1. Күре-жол ЖШС сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.2. Жобаланатын тасымалдауды қолданыстағы ұйымдастырылуының сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2. Технологиялық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.1. Жылжымалы құрамның және тасымалдаудың әдістерін таңдау.
2.2. Маршрутты және жүк тиеу - түсіруді ұйымдастыру жұмыстарын таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.3. Жылжымалы құрамды қолданудағы техникалық - эксплуатациялық көрсеткіштерінің есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.4 Маршрутта жылжымалы құрамды қолдану көрсеткіштерінің
және өнімділігінің есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3. Ұйымдастыру бөлімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3.1. Тасымалдауды диспечерлік басқару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3.2. Жобаланатын тасымалдауға тапсырыс беру және келсім - шарт жасау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.3. Жүктерді жеткізу кестесі және автомобильдерді шығару және қайтаруды ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.4. Жүргізушілер жұмыстарының кесесі және кезектегі жұмыстарды бақылау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.5. Жол қозғалысын ұйымдастыруды іске асыру бойынша жүргізілетін шаралар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4. Еңбекті қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.1 Еңбек қорғау және жүргізушілердің демалысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4.2 Құрал-жабдықтардың және енгізіліп жатқан технологиялық процестердің қалыптасу барысында болатын қауіпті өндірістік факторлардың (ҚӨФ) сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.3 Қажетті ауа алмасуын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.4 Еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз етудің жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5. Экологиялық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.1. Көлік кешенінің қоршаған ортаны ластауға әсер ететін негізгі факторлары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6 Экономикалық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6.1 Жылжымалы құрамның эксплуатациясына кететін шығындар есебі және тасымалдаудың өзіндік құнының нарықтамасы ... ... ... ... ... ... ... .
0.2 Жүргізушілердің еңбекақы қорының есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
0.3 Жобаның техникалық - экономикалық көрсеткіштерінің есебі..
0.4 Жобаның тиімділігінің көрсеткіштерінің есебі ... ... ... ... ... ... ... ... .
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6
9
9
11
12
12
14
16
20
24
24
25
27
29
30
36
36
37
42
44
46
46
50
50
53
56
57
59
60
Кіріспе
Аталмыш Күре-жол ЖШС - де жол салуға қажетті жүктерді тасымалдауды ұйымдастыру тақырыбындағы дипломдық жоба, Үржар ауылы мен Мақаншы ауылының арасындағы автомобиль жолдарының құрылысын бөліп және толық жөндеу жұмыстарын жасауда жол құрылысына қажетті сусымалы жүктерді тасымалдауды ұйымдастыруды іске асыру бойынша жүргізілетін шаралар кешешін жасауға арналған. Жобада Күре-жол ЖШС іс - әрекетінің қысқаша сипаттамасы, сонымен бірге тасымалдауды ұйымдастырудың кемшіліктері мен кәсіпорынның экономикалық жай - күйіне байланысты қиындықтар талданатын, жобаланатын тасымалдаудың ұйымдастырылуының сипаттамасы берілген.
Мақсаты: Күре-жол ЖШС мен ДСУ-34 кәсіпорынының арасындағы жол жөндеу жұмыстарына қажетті жүктерді тасымалдауды ұйымдастыруды жетілдіру бойынша іс-шаралар кешенін жасау.
Өзекті мәселелер: жүк басқарушы, жүк қабылдаушы мен автокөліктік кәсіпорын арасында жүргізілетін ұйымдастыру жұмыстары, техникалық - экономикалық көрсеткіштерін анықтайтын маршруттарды жасау, жасалған маршруттардағы орындалатын тасымалдаудың тиімділігі мен жылжымалы құрамның эксплуатациясындағы шығындарды қамтитын экономикалық және техникалық көрсеткіштерді анықтау.
Дипломдық жобаның есептік - түсіндірме хатына - аңдатпа, мазмұны, кіріспе, 4 негізгі бөлім, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімі кіреді.
Сонымен қатар дипломдық жобада берілген тапсырмаларға сәйкес еңбекті қорғау, қоршаған ортаны қорғау және тіршілік қауіпсіздігінің негіздері зерттелген.
Автомобиль көлігі елді - мекендерді және шаруашылық салаларын автомобильмен қамтамасыз етуде қажетті үлкен міндеттерді жылдам іске асыруға қабілетті.
Автомобиль көлігі ел экономикасының дамуында маңызды рөл атқарады. Қазіргі уақытта автомобиль қолданылмайтын шаруашылық саласы жоқтың қасы. Біріншіден, автомобильді көлік басқа салаларға қарағанда жоғары қарқындылықпен дамып келеді, екіншіден, шаруашылықтың еңбексыйымдылығы мол салаларының бірі, үшіншіден, энергетикалық ресурстардың көп бөлігін қолданады, төртіншіден, қор сыйымдылығы мен қаражат сыйымдылығы мол болып табылады.
Автомобиль көлігінің тасымалдау жұмыстарының сапасын жақсарту жолдары - оларды ірі автошаруашылықтарға шоғырландыру, техникалық қызмет көрсетуді жақсарту және жөндеу базаларын бекіту, орталықтандырылған тасымалдауды арттыру, техникалық - экономикалық көрсеткіштерін анықтайтын маршруттарды жасау көлік - құралдарының тәуліктік жұмыс уақытын арттыру, тиеу және түсіру кезіндегі тоқтап тұру уақытын азайту, бос жүрісті қысқарту және т.с.с болып саналады [1].
Автомобиль көлігі жүк ағымдарының қарқынды бағыттарында жақын қашықтыққа тасымалданған темір жол жолдарын жүктерден босату үшін, ең алдымен ұсақ жөнетілімдерден босатуда басқа көлік түрлерімен бірге параллелді линияда қолданады.
Тасымалдауда халық шаруашылығының дамып келе жатқан қажеттіліктері прицептер мен жартылай прицептерді кеңінен қолдану, жылжымалы құрамның жүк көтерімділігін жақсарту, жүк автомобильдерін өндіру санын көбейту есебінен қанағаттандырылады. Жұмыс сенімділігін қолдау, қызмет мерзімінің өсуі, тозу қарқынының азаюы және жарамсыздықты ескертудің бәрі де күннің маңызды міндеттері. Мемлекеттік көліктің де, сонымен қатар автокөлікті жеке қолдану үшін де техникалық деңгейдегі станциялар желісі кеңейіп келеді [2].
Осы мақсатқа жету үшін келешекте автокөлік жұмысын жетілдіру және көлік құралдарын пайдаланудың тиімділігін арттыру, қаржылық және материалдық ресурстар мен еңбекті үнемді пайдалану, еңбек өнімділігін арттыру және тасымалдау құнын төмендету қажет.
Автомобилдендіру үрдісі техникалық үрдістің құрамды бөлігі болып табылады және адамдардың денсаулығына және олардың физикалық дамуына, мәдениет, экономика құрылымдарына айтарлықтай әсер етеді.
Нарықтық жағдайларда Қазақстан Республикасы экономикасының жұмыс істеуі автомобильді көлік алдына нарықтық экономикаға бейімделудің бірнеше мәселелерін қояды. Автомобильді көлік кәсіпорны өзінің коммерциялық және өндірістік іс - әрекетінің барлық сипаттарын қарастырып, оны қызмет көрсетудің қажеттіліктерін қанағаттандыруға, зерттеуге және сараптауға бағыттау қажет.
Нарықтық экономика жағдайында автокөліктің жұмыс істеуіне (қалыптасуына) автомобильді көлік жұмысының және оның қызмет көрсететін тұтынушыларының жаңа экономикалық жағдайлары, көліктік қызмет көрсету нарығының қалыптасуы, әртүрлі көлік түрлерінің және кәсіпорындар арасындағы бәсекелестіктің күшеюі сияқты объективті жағдайлар тән болады.
Нарық талаптарының есебінсіз ешқандай кәсіпорын дұрыс дами алмайды. Нарық жағдайында жұмыс істеп жатқан кез келген көлік кәсіпорындарының ең басты мақсаты тұтынушыға қажетті қызмет өндірісі негізінде кіріс алу (келтіру) болып табылады.
Көрсетілетін қызмет сапасы оған келісілген және ұйғарылатын қажеттіліктерді қанағаттандыру қабілетін беретін қызмет көрсету сипаттамасы мен ерекшеліктерінің жиынтығы түрінде анықталады. Осылайынан, тауарды жеткізудегі тұтынушылардан түсетін талаптар тікелей олардың қажеттіліктерінен туындайды. Аталмыш қажеттіліктер жасалатын келісім - шарттарда айтарлықтай анық көрсетіледі. Қалған жағдайларда ұйғарылатын қажеттіліктер маркетингтік зерттеулер көмегімен анықталып, бекітілуі керек.
Автомобильдендіру қалалардың жобалануына, сәулетіне, капиталды қаражатының құрылымына, сонымен қатар қоғамның түрлі - денсаулық сақтау, мәдениет, ағарту сияқты т.б салаларына айтарлықтай әсер етеді.
Автомобиль көлігі жүк тасымалдауда қоғамдық уақытты үнемдеуді қамтамасыз етеді және қоғамның өндірістік күштерінің дамуына, ауданаралық байланыстардың кеңеюіне, жеке аудандардағы қоғамдық өндіріс үрдісіне ресурстарды тартуға, сонымен қатар тұрғындарға мәдени - тұрмыстық қызмет көрсетудің жақсаруына әсер етеді. Автомобиль көлігі ел экономикасының дамуында маңызды рөл атқарады. Қазіргі уақытта автомобиль қолданылмайтын шаруашылық саласы жоқтың қасы. Біріншіден, автомобильді көлік басқа салаларға қарағанда жоғары қарқындылықпен дамып келеді, екіншіден, шаруашылықтың еңбексыйымдылығы мол салаларының бірі, үшіншіден, энергетикалық ресурстардың көп бөлігін қолданады, төртіншіден, қор сыйымдылығы мен қаражат сыйымдылығы мол болып табылады.
Осы мақсатқа жету үшін келешекте автокөлік жұмысын жетілдіру және көлік құралдарын пайдаланудың тиімділігін арттыру, қаржылық және материалдық ресурстар мен еңбекті үнемді пайдалану, еңбек өнімділігін арттыру және тасымалдау құнын төмендету қажет.
Автомобилдендіру үрдісі техникалық үрдістің құрамды бөлігі болып табылады және адамдардың денсаулығына және олардың физикалық дамуына, мәдениет, экономика құрылымдарына айтарлықтай әсер етеді.
1 Аналитикалық бөлім
1.1 Күре-жол жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің сипаттамасы
Үржар автокомбинаты (қазіргі кезде Күре-жол ЖШС) 1969жылы 4 наурыздағы Қазақ ССР Министрлер Кеңесінің қарауының № 132 бұйрығы мен 1969 жылы 2 сәуірдегі ҚазССР автомобиль көлік Министрінің № 92 бұйрығына сәйкес ұйымдастырылған. Бұл кәсіпорын Үржар ауылының шығыс бөлігінде Еділбаев көшесінде (62 ғимарат) орналасқан.
1992 жылы желтоқсан айында Үржар автокомбинаты Қазақстан Республикасының Шаруашылық серіктестіктері мен акционерлік қоғам туралы, Жекешелендіру және мемлекет иелігінен алу туралы заңдарына сәйкес Күре-жол жауапкершілігі шектеулі серіктестік болып өзгерді. Сосын Қазақстан Республикасы Министрлер кабинетінің № 563 Үржар ауданының аумағында әскери типті автокөліктік жасақ құру туралы Қаулысымен 1995 жылы 27 сәуірде 3099 әскерилендірілген автоколонна деп аталды.
1998 жылы 20 наурыздан бастап ұжым жиналысының шешімі бойынша Күре-жол ЖШС деп аталып, жекешеленді. Ол жалпы қолданыстағы жүк тасымалдайтын авто кәсіпорны болып табылады.
Күре-жол жауапкершілігі шектеулі серіктестігінде әкімшілік корпусы, бақылау - өткізу пункті, дүкен, асхана, жөндеу шеберханасы, қазандық, машиналарды сақтау зоналары т.б орындар бар.
Күре-жол ЖШС негізінен ЖО- 6, УМР АҚ, ДСУ-30, ДСУ - 34, ДЭУ - 53, ДЭУ - 54, Асфальтзавод АҚ т.б сияқты ұйымдарға қызмет көрсетеді.
Жөндеу шеберханасы төрт посты бар өндірістік ауданы 825 м2 болатын жерде орналасқан. Бұл шеберхана бір кезектегі жұмыс ұзақтығы 8 сағатқа созылатын жұмыс аптасының 5 күнінде жұмыс істейді.
Жүк тасымалдау, және тораптарын жөндеу автокәсіпорынның негізгі іс - әрекеттеріне жатады.
Біріншіден, автомобильді көлік басқа салаларға қарағанда жоғары қарқындылықпен дамып келеді, екіншіден, шаруашылықтың еңбексыйымдылығы мол салаларының бірі, үшіншіден, энергетикалық ресурстардың көп бөлігін қолданады, төртіншіден, қор сыйымдылығы мен қаражат сыйымдылығы мол болып табылады.
Автомобильдер және басқа да жеке заттар үшін керекті қордағы бөлшектерді, агрегаттарды және тораптарды өндіру және игеру, кәсіпорын көмегімен оларды ұйымдар мен тұрғындардың қажеттіліктеріне, іске асыру.
1 - кестеде Күре-жол ЖШС соңғы 4 жылдағы қазірде өз күшінде тұрған заңдылықтармен рұқсат берілген және автокәсіпорын іс - әрекеттерінің мақсатына сәйкес ішкі экономикалық әрекеттерді қоса алатын іс - әрекеттер, техникалық - эксплуатациялық және экономикалық көрсеткіштері келтірілген. 1 - кестеде көрсетіліген мәліметтерге қарасақ, жылжымалы құрамның ескіруі мен экономикалық қиындықтардың кесірінен тасымалдау және жүк айналыс көлемі тұрақсыз теңселіп тұрғаны байқалады (1 - кестеге сәйкес).
Кесте 1
20014-2017 жылдардағы Күре-жол ЖШС-нің техникалық - эксплуатациялық және экономикалық көрсеткіштері
Техникалық - эксплуатациялық көрсеткіштер
Жылдар
2014
2015
2016
2017
Тасымалдау көлемі мың.теңге
3348,8
180,0
360,0
445,0
Жүкайналым мың.теңге. км
8998,8
16615,0
21000,0
18100,0
Ершікті сүйреткішке қажетті жартылай тіркемесі
8
16
26
31
Жүк автомобильдері
109
115
105
105
Жүк автомобильдерінен бортты самосвалдар
мұнай цистерналары
32
66
3
32
65
12
24
54
20
17
56
25
Автомобиль тіркемелері
61
61
61
57
Кәсіпорын ұйғарымымен автомобильдердің келу уақыты, авто-күн
39785,0
45990,0
46882,0
43554,0
Жұмысқа келу уақыты,
авто-күн
12146,0
14690,0
25400,0
21777,0
Жол жүруді қолдану коэффициенті
0,30
0,24
0,31
0,37
Автомобильдерді эксплуатациялаудан келетін кіріс, мың.теңге
94430,7
129000,0
175000
165000
Автомобильдерді эксплуатациялауда кететін шығын, мың.теңге
100893,7
126250,0
170100
137000
Мысалы, 2014 жылы жүк тасымалдау көлемі 348,8 мың және 2015, 2016 және 2017 жылдары осыған сәйкес 180,0; 360,0; 445,0 теңгені құраса, ал жүк айналымы 2010 жылы 8998,2 мың. Т. Км; 2009 жылы 16615,0 мың.т.км, 2016 жылы 21000,0 мың.т.км, 2017 жылы 18100,0 мың.т.км құрады. Бұл автокәсіпорынның экономикалық жай - күйінің тұрақсыздығын көрсетеді. Осының салдарынан жылжымалы құрамның саны жылдан жылға азайып, техникалық жағдайы төмендеп келеді.
Сонымен бірге автомобильдерді эксплуатациялаудан келетін кіріс көлемі мен эксплуатациялауға кететін шығындар да тұрақсыз.
Күре-жол ЖШС - де жол салуға қажетті жүктерді тасымалдауды ұйымдастыру тақырыбындағы аталмыш дипломдық жобада Үржар ауылы Мақаншы ауылының арасындағы автомобиль жолдарының бөлек құрылыс және жөндеу жұмыстарына қажетті ДСУ-34 және Асфальтзавод АҚ кәсіпорындарының арасындағы сусымалы - жол - құрылыс жүктерін тасымалдауы қарастырылады. Бұнда жүк айналымы, тасымалдау көлемі, жол жүрісі және т.б қолданыстардың көрсеткіштерін жоғарылату мүмкіндіктері қарастырылады.
4.2 Жобаланатын тасымалдау жұмыстарын ұйымдастырудың сипаттамасы
Жүк тасымалдауды ұйымдастыру - тасымалдауды орындау және дайындау, басқару, есеп және бақылау, құжат айналымының жүйесі, жүк тасымалдауға кеткен есеп жүйесі т.б тәртіптердің бекітілуінен тұрады [2].
Жүк тасымалдауды ұйымдастыру деңгейіне тасымалдау үрдісі, яғни жүк сақталымы, уақтылығы (сенімділігі), тасымалдаудың тиімділігі, тасымалдау жүйесін қолдану ыңғайлылығы байланысты болады.
Жобаланатын тасымалдауды ұйымдастыруда тасымалдау берілген маршрут бойынша автомобиль қозғалысының кестесінсіз, техннологиялық есепсіз жүзеге асады. Бұл тиеу - түсіру пунктерінде үлкен іркілуге әкеп соқтырады, өз кезегінде өзіндік құнының жоғарылауына, көп жылжымалы құрамды тартуға тура келеді де тасымалдаудың жоспарланған көлемі орындалмайды, жылжымалы құрамның жүрісті қолдану коэффициенті төмендейді.
2 Технологиялық бөлім
2.1 Жылжымалы құрамды және тасымалдау әдістерін таңдау
Жол - құрылыс материалдары жалпылай сусымалы жүктерге жатады. Сусымалы жүктер деп тиегенде - түсіргенде үйіп тастайтын, яғни биіктен түсіргенде құлауға шыдайтын жүктерді айтады [3].
Үржар - Мақаншы жол участогы Үржар ауданының экономикасының дамуында маңызды орын алады және мұнда жыл сайын жол қорынан қаражат бөлініп, жөндеу жұмыстары жүргізіледі.
Автожолдарды жөндеу белгілі бір уақыт аралығында орындауды талап ететін мезгілдік жұмыс. Бұған үлкен көлемді сусымалы жүк тасымалдауды жаппай жүргізуге қажетті арнайыландырылған жылжымалы құрамы бар негізгі автокөліктік кәсіпорын болып табылатын Күре-жол автокөлік кәсіпорынынан белгілі бір жылжымалы құрам саны бөлінеді.
Жүк, құрылысқа қажетті материал алатын карьерден асфальт заводқа, жол участогіне және дайын асфальтті - асфальт заводынан жол участогіне тасымалданады. Бұл дипломдық жобада сусымалы жүктердің көлемін тасымалдауда берілген жұмысты уақытында аяқтау үшін автопойыздар қолдануды ұсынамын.
Тасымалдау барысында жылжымалы құрамның қозғалысын ұйымдастыру үлкен өнімділік пен азырақ тасымалдаудың өзіндік құнын қамтамасыз ету керек. Жылжымалы құрамның қозғалысы маршрут бойынша жүзеге асады. Қозғалыс маршруты тасымалдауды орындау барысында жылжымалы құрамның жүрісінің жолы. Маршруттар маятникті және айналма болады. Маршрут ұзындығы автомобильдің маршрутты бастаған пунктінен аяқтаған пунктіне дейінгі жүретін жолы.
Маршруттауға жол жүрісін жақсырақ қамтамасыз ететін қозғалыс маршруттарын жасаудан тұрады. Маршрут таңдау жылжымалы құрам типіне, тасымалданатын заттар көлеміне, тиеу - түсіру пунктерінің орналасуына байланысты болады.
Өзімнің дипломдық жобамда құрылыс - жол материалдарын тасымалдау технологиясы және оны ұйымдастыру үшін арнайыландырылған жылжымалы құрамды қолдана отырып, маятникті және айналма маршруттарын қолданамын.
Маятникті маршрут темір жол тұйығы мен жол участогы аралығынан өтеді, ал айналма маршрут материал алатын карьернан басталып, жылжымалы құрам асфальт заводқа шағылтас әкеліп, сол жерден жол участогіне асфальт тасып әкетеді. Бұндай маршруттар жүк жіберуші мен жүк қабылдаушының мүмкіндіктерін зерттегеннен кейін құралған.
Жол - құрылыс материалдарын тасымалдауды ұйымдастыру үшін жүк ағынының құрылымы мен сипатына, тасымалдау арақашықтығына, тиеу - түсіру жұмыстарының ұйымдастырылуына және әдісіне сәйкес келетін жылжымалы құрамды таңдау қажет, сонымен қатар бұл тасымалдауларды еңбек және материалдық шығындармен қамтамасыз ету қажет.
Зерттеу нәтижелері ГБК-8527 прицепі бар КамАЗ-5511 (6х4) самосвал - автомобилі осындай көлікке жататынын көрсетті. КамАЗ-5320 автомобилі базасында 1977 жылдан бастап Кама автомобиль зауытынан шығарылады (2-кесте). Қорабы - артқа қарай жүк түсіре алатын металдан жасалған. Кабинасы - екі орынды металдан жасалған, алдыға қарай көтеріледі (2 - кестеге сәйкес).
Кесте 2
КамАЗ-5511 самосвал автомобилінің техникалық сипаттамасы
Жүк сыйымдылығы, кг
10000
өзіндік массасы, кг
8770
Сондай - ақ алдыңғы өске
3800
арбаға
4970
Толық массасы
18970
Сондай - ақ алдыңғы өске
4470
арбаға
14450
Қорап көлемі, м2
7.2
Қораптың көтерілу бұрышы, град
60
Ең жоғарғы жылдамдығы, кмсағ
80
40 кмсағ жылдамдығындағы тежеу жолы, м
17
40 кмсағ жылдамдығында жанар майдың бақылау шығыны, л100км
26
Көтеретін құрылғы: қуатты алу қорабынан жетекпен алынатын гидравликалық
Мотор
КамАЗ-740, дизельді төрттактілі, сегіз цилиндрлі,
V-тәрізді
Жанармай багы, л
170 диз.май
Дөңгелектерінің көлемі
260-508 р
Дөңгелектер саны
10+1
ГКБ-8527 тіркемесі КамАЗ-5320 автомобилінің агрегаттары базасында 1978 жылдан бастап Красноярдағы автомобиль прицептерінің зауытынан шығарылады (3- кесте). Қорабы металдан жасалған, тұғырнамасы жүктеліммен екі жаққа қарай, астынан тірейтін борттарды бекіту қарастырылған (3 - кестеге сәйкес).
Кесте 3
ГКБ-8527 тіркемесінің техникалық сипаттамасы.
Жүк сыйымдылығы, кг
7000
Өзіндік массасы, кг
4500
Соның ішінде алдыңғы өске
3800
Толық массасы
11500
Габариттік өлшемдері, мм
7695х2500х2090
Қорап көлемі, м3
7.9
Дөңгелектердің табаны, мм
1850
Дөңгелектердің саны
8+1
Дөңгелектердің мөлшері
260-508р
Аударатын құрылғы: гидравликалық сүйреткіштен жетекпен
4.2 Маршрут таңдау және тиеу - түсіру жұмыстарын ұйымдастыру
Жоғарыда айтылып өткендей құрылыс - жол материалдарын тасымалдау технологиясын құру және ұйымдастыру үшін бір маятникті және айналма маршрут қолданылады. Маятникті маршрут материал алатын карьерді жөнделінетін жол участогімен жалғастырады. Темір жол тұйығынан жылжымалы құрам автожолдың жөндеу жұмысына қажетті шағылтастарды әкеліп, ал одан бос жүріспен келеді. Нәтижесінде, 1 - суретке сәйкес, қайта қайтқанда бос, тиелмей келетін маятникті маршрут пайда болады.
Айналма маршрут темір жол тұйығы - асфальтзауыты - жол участогі аралығында созылып жатыр. Жылжымалы құрам 2 - суретке сәйкес, темір жол тұйығынан асфльтты масса дайындауға қажетті шағыл тас әкелсе, сол жерде асфальтті массаға толтырылып, жол участогіне әкетіледі.
Мен құрастырған бұл маршруттар ең оптималды және тиеу - түсіру пунктерін қысқа жолдармен жалғастыратын маршруттар болып табылады.
Таңдап алынған жылжымалы құраммен, қанағаттандырылған жол жағдайларымен және құрастырылған маршруттармен барлық тасымалдаулардың рентабелділігі мен жылжымалы құрам жұмысының жоғары өнімділігін ала аламыз.
Төменде келтірілген маршруттардың сызбасынан көрініп тұрғандай, тиеу жұмыстары темір жол тұйығы мен асфальтзауыт пунктерінде жүргізіледі. Темір жол тұйығында жылжымалы құрамға алдын ала темір жол платформаларынан түсірілген шағыл тас тиеледі. Бұл жерде мен жылжымалы құрамға тиеу жұмыстарын жүргізу үшін бір ожаулы экскаватор қолданамын (1,2 - суреттерге сәйкес).
№ 1 маршрут
А1
Б1
АК
lгр1=24км
lx1 -24км
8 18
А1 - материал алатын карьер
Б1 - жол участогі
Сурет 1 Маятникті тасымалдау маршруты
АК
А2
А3
lгр2=6км
lгр3=19км
lх2=8км
Б3
Б2
№2 маршрут
А2 - материал алатын карьер
Б2, А3 - асфальтзауыты
Б3 - жол участогы
Сурет 2 Айналма тасымалдау маршруты
Тиеу жұмыстарын жүзеге асыратын эксковатор шөміші мен самосвал автомобилі кузовының көлемінің қатынасы 1:3-1:5 көлемінде болуы керектігі эксперимент мәліметтерімен белгіленді. Тек осы қатынаста ғана тиеу жұмыстарының жақсы өнімділігін алуға болады. КамАЗ-5511 қорабының көлемі 7.2 м3, мен шөмішінің көлемі 1.6 м3 болатын ЭО-5123 бір шөмішті эксковаторын таңдаймын.
Асфальт зауытында жылжымалы құрамға жүк тиеу асфальтзауытының өзінің шанақты құрылғысынан жүргізіледі. Бұл жүк тиеудің тиімді әдістерінің бірі болып табылады.
Біз таңдаған КамАЗ-5511 жылжымалы құрамы мен ГБК - 8527 прицепі самосвал түріне жататындықтан жүк түсіру пунктеріндегі жүк түсіру өздігінен түсіретін көлігімен жүргізіледі.
4.3 Жылжымалы құрамды қолданудың техникалық - эксплуатациялық көрсеткіштерінің есебі
Маршрут ұзақтығын анықтаймыз [4]:
(1)
мұнда - маршрут бойынша жүк тиелген жүрістің суммарлы ұзындығы, км
- маршрут боынша бос жүрістің суммарлы ұзындығы, км
маршрут бойынша бір айналымға кеткен автомобиль уақыты:
(2)
мұнда - автомобильдің орташа техникалық жылдамдығы, кмсағ
n - жүк тиелген жүрістің саны
tn-p - тиеу - түсіру жұмыстары, сағ
бір ауысымдағы тасымалдау көлемі:
(3)
мұнда, qn- прицепі бар автомобильдің номиналды жүк сыйымдылығы, т
zоб- мүмкін болатын айналымдардың саны
γс- жүк сыйымдылығын қолданудың статистикалық коэффициенті
Qсм1= 17·6·1=102т
Qcv2= 17·4·(1+1)=136т
Бір ауысымдағы жүк айналымы:
Рсм=qk·zоб·(γс1·lгр1+ γс2·lгр2), т.км (4)
Рсм1=17·6·(1·24)=2448 т.км
Рсм2=17·4·(1·6+1·19)=1700 т.км
Маршрут бойынша автомобильдің тәуліктік жүрісі:
(5)
бір аусымдағы маршрут бойынша автомобильдің жүкпен жүрісі:
(6)
маршрут бойынша ауысымдағы жүрісті қолдану коэффициенті:
(7)
маршрут бойынша нарядтағы фактілік уақыт:
(8)
маршрут бойынша автомобильдің эксплуатациялық жылдамдығы:
(9)
маршрут бойынша жұмыс істейтін автомобильдердің эксплуатациялық саны:
(10)
мұндағы: маршрут бойынша тасымалдаудың жоспарлы көлемі (АКК мәліметтері бойынша)
(11)
маршрут бойынша бір ауысымдағы наряд сағаттарындағы автомобильдер саны:
АЧн = Аэ·Тнф, а-сағ (12)
АЧн1 = 1·9,8 = 9,8 а-сағ
АЧн2 = 1,8·9,2 = 16,6 а-сағ
Эксплуатациядағы автомобиль - күндер:
АДэ = Аэ·Дэ, а-күн (13)
АДэ1 = 1·205 = 205 а-күн
АДэ2 = 1,8·205 = 369 а-күн
мұндағы Дэ - есептік кезеңдегі эксплуатациядағы күнтізбелік күндер
Есептік кезеңдегі маршрут бойынша автомобильдердің жалпы жүрісі:
Lобщ = L· АДэ, км (14)
Lобщ1 = 290· 205=59450 км
Lобщ2 = 142· 369=52398 км
Есептік кезеңдегі автомобильдің жүкпен жүрісі:
(15)
Барлық маршруттар бойынша автомобильдердің эксплуатациялық саны:
(16)
Осы тасымалдауға қажетті автомобильдер саны:
(17)
мұнда αв - шығару коэффициенті (АКК мәліметтері бойынша)
4.4 Маршруттарда жылжымалы құрамды қолдану көрсеткіштері
мен өнімділігі есебі
Есептік кезеңдегі тасымалдау көлемі:
Qч = Qсм · АДэ , т (18)
Qч1 = 102 · 205 = 20910 т
Qч2 = 136 · 369 = 50184 т
Есептік кезеңдегі жүк айналымы:
Рч = Рсм · АДэ , т·км (19)
Рч1 = 2448 · 205 = 501840 т·км
Рч2 = 1700 · 369 = 627300 т·км
Шаруашылықтағы автомобиль күндері:
АДх = Асп · Дк , а-күндер (20)
АДх = 5 · 365 = 1825 а-күндер
Эксплуатациядағы автомобиль күндері:
АДэк = АДэ1 + АДэ2 , а-күндер (21)
АДэк = 205 + 369 = 574 а-күндер
Есептік кезеңдегі нарядтағы автомобиль - сағаттары:
(22)
Нарядтағы орташа фактілік уақыт:
(23)
Есептік кезеңдегі автомобильдің жалпы жүрісі:
(24)
Есептік кезеңдегі жалпы жүкпен жүру:
(25)
Барлық маршруттар есебімен жүрісті қолдану коэффициенті:
(26)
Барлық маршруттардың есебімен автомобильдің орташа тәуліктік жүрісі:
(27)
Барлық маршруттардың есебімен есептік кезеңдегі тасымалдау көлемі:
Qгод = Qч1 + Qч2, т (28)
Qгод = 20910 + 50184 = 71094 т
Барлық маршруттарды есебімен есептік кезеңдегі жүк айналымы:
Ргод = Рч1 + Рч2, т·км (29)
Ргод = 501840 + 627300 = 1129140 т·км
Есептік кезеңдегі жүкпен жүру саны:
(30)
Күре-жол жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің жалпы техникалық пайдаланушылық көрсеткіштері төменде келтірілген (кесте 4).
Кесте 4
Күре-жол ЖШС-нің техникалық - эксплуатациялық көрсеткіштері
№
Көрсеткіштердің атауы
Шартты белгілер
өлшеу бірліктері
Маршруттар
Қорытынды
1
2
1
Тасымалдау көлемі
Qжыл
т
20910
50184
71094
2
Тасымалдаудың жүк айналымы
Ржыл
т·км
501840
627300
1129140
3
Автомобильдердің тізімдік саны
Асп
бірлік
-
-
5
4
Эксплуатациядағы автомобиль күндері
АДэк
а-күндер
205
369
574
5
Нарядтағы автомобиль сағаттары
АЧнжалпы
а-сағ
2009
3394
5404
6
Нарядтағы фактілік уақыт
Тнф
сағ
9,8
9,2
19
4 - кестенің жалғасы
7
Жүрісті қолдану коэффициенті
β
-
0,5
0,7
0,6
8
Автомобильдің тәуліктік жүрісі
Lтәу
км
290
142
195
9
Автомобильдің жүкпен жүрісі
Lгр
км
29520
36900
66420
10
Автомобильдің жалпы жүрісі
Lжалп
км
59450
52398
111848
11
Жүкпен жүру саны
Zе
бірлік
1230
1476
2706
3 Ұйымдастыру бөлімі
3.1 Тасымалдауды диспечерлік басқару
Жақсы өңделген жедел ауысымды - тәуліктік жоспар, бағыттағы автомобильдердің жұмысын тұрақты бақылау жағдайында және олардың жұмысындағы үзілістер мен қалыпсыздықты өз уақытында жөндеуімен орындалуы мүмкін. Сондықтан жүк тасымалдаудағы кезекшілік басқарудың негізгі міндеттері тасымалдаудың толығымен алғанда автошаруашылық бойынша, жылжымалы құрамды ұтымды қолдану жолдарымен әрбір жүргізушінің ауысымды - тәуліктік жоспарын орындауын қамтамасыз ету болып табылады [4].
Автошаруашылықтағы бағыттағы автомобиль жұмыстарын басқару диспетчерлік аппарат пен колонна бастығының бірлесуімен жүзеге асырылады. Гараждан автомобильдерді шығару бағыттағы жұмысты ұйымдастыру әдісіне байланысты кесте мен жоспарға сәйкес жүргізілуі керек. Автошаруашылық диспетчері автомобильдерді шығаруда жоспарланған жұмыс ерекшеліктері және қандай да бір келеңсіз жағдай болғанда қолданылатын шаралар туралы жүргізушілерге қысқаша мәліметтер береді. Диспетчер жүргізушілердің қауіпті жүктерді тасымалдау жайындағы ережелер туралы білімін тексеруі керек.
Диспетчер жүргізушіге жүк жіберуші мен жүк қабылдаушының мекен - жайын анықтап айтып, алдағы маршруттағы жол ерекшеліктері туралы түсіндіріп, көлік жүргізуде тайғанақ, тұман, қатты жел т.б жағдайларда байқап айдау қажеттігі жайында ескерткені жөн.
Әрбір автомобиль жүктелім орнына нақты белгіленген уақытта келу есебімен бағытқа жіберілуі керек.
Автомобиль жұмысын басқаруға бағытқа шығарумен қатар басқа да міндеттер кіреді: тиеу - түсіру пунктері мен бақылау пунктері арқылы автомобильдердің өз уақытында өтуін бақылау, берілген маршруттар бойынша автомобильдер жұмысын бақылау, тапсырыс берушінің жүкті дайындамауы немесе тиеу механизмдерінің ұзақ уақытқа қатардан шығып қалуы жағдайларында басқа тапсырыс берушінің жүктері бойынша автомобильдерді толтыруда барлық шараларды қабылдау, бағыттың өзгеруінде не жұмыс жүктеліміне байланысты маршруттағы автомобильдер санын азайту немесе көбейту, аралық пунктердегі автомобильдерге жүк тиеуді қамтамасыз ету, қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету және бағыттағы жүргізушіге жедел техникалық, медициналық көмек көрсету [5].
Эксплуатация қызметі АКК-ның негізгі құрылымдық өндірістік бөлімі болып табылады. Оның негізгі міндеттері - жүк тасымалын ұйымдастыру, жылжымалы құрамды тиімді пайдаланып тасымалдаудың белгіленген жоспар бойынша орындалуын қамтамасыз ету. Эксплуатация қызметі 3 топтан тұрады: жүк, диспетчерлік, есептік - бақылау. Топтарды эксплуатация бойынша инженерлер (аға диспетчерлер) басқарады.
Әрбір автомобиль жүктелім орнына нақты белгіленген уақытта келу есебімен бағытқа жіберілуі керек.
3.2 Жоспарланатын тасымалдауға берілетін тапсырыс және келісім - шарт
Тасымалдау туралы жылдық жоспарда бекітілген негіздемеге сәйкес автокөліктік кәсіпорындар мен клиент (көлікке тапсырыс берушілер) өзара тасымалға байланысты шаруашылық келісім - шарттарын жасайды.
Автомобильмен жүк тасымалдау туралы жасалған шарт автокөлікті ұйым тасымалдауды қабылдауға және уақтылы жүкті жіберілген орыннан белгіленген орынға жеткізуге міндетті болатын, ал екінші жақ алдағы жүк тасымалдарының ақысын төлеуге, жүк тиеу мен түсіруге міндеттелетін келісім болып табылады. Екі жақтың міндеттері көрсетілген тасымалдау талаптары; есеп тәртібі көрсетілген тасымалдау есептері, келісім шарт талаптарын орындаудағы екі жақтың жауапкершіліктері.
Автокөліктік ұйымдармен келісім шарт жасайтын ұйымдар мен кәсіпорындар әрбір тоқсан және жіберу пунктері бойынша бөлу туралы мәліметтері бар келісім шартқа қосымша қыстырмасын міндетті түрде көрсетулері керек.
Автокөліктік кәсіпорындар жылдық келісім шартқа сәйкес және тоқсандық жоспар шегінде келісім бойынша тоқсан басталғанға 10 күн қалғанға дейін айлық жоспарды бекітеді. Екі жақты келісімде тасымалдаудың орташа тәуліктік көлемінің өзгеру мүмкіндіктерінің шегі де ерекше қарастылуы қажет.
Келісім шартты автокөілктік кәсіпорындардың және ұйымдардың басшылары - клиенттер немесе басшылардың орынбасарлары қол қойып бекітеді. Жылдық келісім шарт ағымдағы жылдың 15 наурызына дейін бекітілуі керек. Автокөліктік кәсіпорындар мен клиенттердің тасымалдауға жүкті әкелмеуі не жүк тасымалданбаған жағдайда тасымалдаудың кірістік жоспарын орындамағандары үшін материалдық жауапкершіліктері жарғымен анықталады. Бұндай жағдайда кінәлі болған жақ келесі жаққа жүргізілмеген тасымалдың 20 пайызын және автомобильді уақытпен пайдаланудың 10 пайызын төлейтін айыппұл салынуы керек. Автомобильді тасымалдау, жүк тасу туралы келісім шарт жасасып, оны қолданғанда екі жақ та негізгі күші бар заңнамаларын, нұсқаулықтарын, басшы ұйымдардың нұсқаунамалық құжаттарын басшылыққа алулары керек.
Автокөлік кәсіпорынына тапсырыс берушілер (жүк жіберушілер мен жүк қабылдаушылар) осы мекемеге: өзара келісім шарт болған жағдайда 1 форма бойынша сұраныс немесе бір рет жүк тасымалдау үшін тапсырыс берулері керек. Сұраныстар мен тапсырыстар тасымалдауға дейін 14 сағат бұрын берілуі қажет.
Тапсырыс мынадай бөлімдерден тұрады:
1. клиенттің аты - жөні
2. клиенттің мекен - жайы
3. тапсырыс беруге жауапты адамның фамилиясы
4. жүктің атауы
5. жүкті қайдан алып, қайда апару керектігі туралы мәлімет
6. жүк массасы
7. тасымалдау арақашықтығы
8. тасымалдау төлемі бойынша алдын ала жасалған есеп.
Тапсырысқа тапсырыс беруші қол қойып, мөр басады.
Эксплуатация қызметінің жүк тасымалдайтын тобына белгіленген тәртіппен Күре-жолйы журналға тіркеліп отыратын тапсырыстар түседі. Тапсырыс негізінде жүк тобында тасымалдаудың тәуліктік жоспарының сызбасын толтырады.
Бұл жоспар автокөліктік кәсіпорынның өндірістік бағдарламасымен бекітілген тонналанған не жүкайналымы болатын тасымалдаудың орташа тәуліктік көлемінен; жеке кәсіпорындар, министрліктер, ведомстволар мен жүк номенклатурасы үшін тасымалдау көлемі бойынша автокөліктік кәсіпорынның техникалық қызметінен түсетін орташа тәуліктік шектемелермен; жылжымалы құрамның орташа тәуліктік шығарылуында колонна, модель, айналымдағы типі бойынша мәліметтерден құралуы керек. Жоспарды автомобильдер тобы, ауысым бойынша әрбір жүктелім пункті үшін жүк тасымалдау тобының аға диспетчері құрастырады. .
Сосын жоспарды әрбір жүк жіберуші үшін қажеттілікті, жылжымалы құрамның бірлік санын анықтайтын, жүргізушінің тапсырмасын қарастыратын, қозғалыстың ұтымды маршрутын жасайтын диспетчерлік топқа жібереді. Бұл үшін әртүрлі нормативті - анықтама және ақпаратты материалдар пайдаланылады: карталар, жоспарлар, тасымалдау жүзеге асатын жергілікті мекен сызбасы, көше атауларының анықтамасы, жүк тасымалдаудың арақашықтығының анықтамалық таблицасы және анықтама, жылжымалы құрамды қолданудың эксплуатациялық көрсеткіштерінің техникасы туралы нормативті және жоспарлы мәліметтер, әртүрлі жүк түрлерімен тіркемелерді толтыру нормалары, тасымалданатын заттың таразыланған көлемдік бірлігінің таблицасы, есептік таблицалар және жүк түрі бойынша жылжымалы құрамның жұмыс көлемі, өнімі кг.
Ауысымды - тәуліктік жедел жоспарды жасаудың нәтижесі бөлу қағазы, яғни жұмыс объектісінің нақты мәліметтері бойынша желіге шығарылуға белгіленген жылжымалы құрамның бәрін бөлу болып табылады. Құрастырылған бөлу қағазын аға диспетчер автомобильдерді желіге шығармастан бұрын жолдама қағаздарын толтыратын кезектегі (ауысымдағы) диспетчерге береді.
Тапрсырыс қабылдау мен тәуліктік қызметтік жоспарды құру 14 сағатта, ал ауысымды тәуліктік жоспарды 18-20 сағатқа дейінгі аралықта дайындайды. Түнде жолдама қағаздарды тіркеуден шығарады.
Ауысымды тәуліктік жоспарды жасағанда түскен тапсырыстардың мәліметтері бойынша анықталған жылжымалы құрамның қажеттілігі оның желіге шыққанына қарағанда көбірек болса, әрбір нақты жағдайда ең алдымен бірінші деңгейлі объектілерді жылжымалы құрамммен қамтамасыз ету керек. Сосын қалған тапсырыс берушілердің тапсырысын орындауға болады. Автомобильді көліктегі эксплуатациялық жұмыс желідегі автомобильдердің жұмыстарын ұйымдастырудың маңызды құрамды бөлігін қамтиды. Жылжымалы құрамның жұмысын дұрыс ұйымдастыру - ең алдымен көлік құралдарын тиімді пайдалану мақсатында өте қолайлы жұмыс ырғағын тапсыру деген сөз.
Кез келген көлік түрімен қозғалысты ұйымдастыру бойынша жасалатын жұмыс :
1. тасымалдау жоспарларын табысты орындау
2. еңбек өнімділігін жоғарылатуға және тасымалдау құнын төмендетуге
3. жылжымалы құрамды жақсы пайдалану
4. жүкті жеткізу мерзімін қысқарту
5. қозғалыстың қауіпсіздігін жақсарту.
Автомобиль жұмыстарын ұйымдастыру басқа көлік түрлерімен салыстырғанда көлік бірліктерінің көптігімен, мерзімдіек тасымалдауларда бірден көрінетін жүк ағымдарының қиындығымен, шаңдылығымен күрделене түседі.
Сондықтан жалпы қолданыстағы автокөліктер жүйесінде автомобиль парктерінің шоғырлануы және орталықтандырылған тасымалдарды кең масштабта ұйымдастыру қозғалыс маршруттары, сызбалар, қолданыстағы әдістер тәжірибесі және орындалған теорияларды қолдану саласында автомобильдер мен автопойыздардың жұмыстарын ұйымдастыру ісінде оң нәтиже берді.
Автокөліктік ұйым, жүк қабылдаушылар және жүк жіберуші үшін технологияның кең таралуы, жұмыс кестесі бойынша жүк түзетін және жүк сақтайтын пунктерге қызмет көрсету, айналма тасып жеткізу және т.б. Ағымдағы автомобиль жұмысының ұйымы мынадай элементтерді ұйғарады:
1. автокөлік құралдарының қозғалыс және маршруттарының сызбасы
2. қозғалыс кестесі және графигі
3. автокөліктік объектілермен, жүргізушілер қатарымен қызмет көрсетілетін автомобильді жылжымалы құрамның жұмыс кестесі
4. техникалық қамтамасыз ету - техникалық көмек пунктерінің болуы, диспетчерлік пунктерінің жол көрсеткіш белгілері т.б.
Желідегі автомобиль жұмыстарын ұйымдастырудағы осы элементтердің өзрара байланыстылығын жүктердің жеке топтарын тасымалдауда кездестіруге болады.
3.3 Жүкті жеткізу графигі және автомобильдердің шығарылуын және қайта қайтуын ұйымдастыру
Диспетчерлік топ жылжымалы құрамды бағытқа шығаруды автокөлік кәсіпорынының техникалық қызмет бөлімімен келісіліп, эксплуатация бөлімі құрастырған бағытқа шығару графигі негізінде іске асырады. Бағытқа шығу үздіксіз немесе сатылы болуы мүмкін.
Графикті құрастырғанда мыналарды есепке алады:
Жеке моделдер мен колонналар бойынша жасалған жылжымалы құрамның орташа тәуліктік бағытқа шығу жоспары, бағыттағы жылжымалы құрамның жұмыс ұзақтығы, автомобильдердің екінші техникалық тексеріске (ТО-2) немесе толық жөндеуден өтуінің айлық графигі; автокөліктік кәсіпорын қызмет көрсететін объектілердің жұмыс тәртібі; тиеу жұмыстарын орындау әдістері мен жүк жіберушілердің біруақытта жүк тиеу фронты; көлік кәсіпорынының шығару қақпаларының өткізгіштік қабілеті; АКК - нан жүргізушілердің көп бөлігінің тұрар жерінің алыстығының деңгейі.
Автомобильдерді бағытқа шығарғанда кезекші диспетчер жүргізушілерге жолдама қағазын береді. Сонымен бірге тасымалдаудың ауысымды - тәуліктік жоспарына сәйкес мәлімет жазып, оның берілген уақытын анықтап көрсетеді. Жолдама қағазына диспетчер бекітіп қол қойғаннан кейін қабылданған автомобильдің ақаулықтары болған жағдайда диспетчер жүргізушіге автомобиль үшін техникалық талон береді.
Бағытқа жылжымалы құрам шықпай қалғанда не ауытқулар, олқылықтар болған жағдайларда диспетчер барлық қызмет көрсетілетін объектілерге жылжымалы құраммен қамтамасыз етілетін шараларға сай (тең) шаралар қолдануы қажет.
Автомобиль бағытқа шығарылғаннан кейін диспетчерлік топ жоғарыда тұрған ұйымдарға шығару нәтижелері туралы, яғни жүк тасымалдау түрлеріне, көлікке тапсырыс берушілердің талаптарына сәйкес жылжымалы құрамның бағытқа шыққан бірліктерінің санын хабарлайды.
Сағаттық графиг бойынша жылжымалы құрамның жұмысын ұйымдастырудың мәні жылжымалы құрамның жүк тиеу және түсіру пунктеріне қатаң белгіленген уақытқа сәйкес келіп, қозғалысты аяқтауында.
Сағаттық графигті жүк тасымалдауына қатысатын үш жақ та, Автокөлік кәсіпорны, жүк жіберуші және жүк қабылдаушы да келісіп отырып жасайды. Графигті құрастырғанда қозғалыстың барлық жағдайларын, жүкті тиеу - түсірудің орындалуын есепке алып, қозғалыс жылдамдығын және автомобильдің жүк тиегенде және түсіргенде тоқтап тұру уақытын да тиянақты негіздейді. Сағаттық графиг бойынша жұмыс істеудің негізгі ерекшеліктері мыналар: жүкті тасымалдауға берілген тапсырманы уақыт бойынша толық пайдалану, тиеу- түміру пунктерінің жұмыстарын тиянақты ұйымдастыру, егер жүк жіберуші мен аздаған жүк тасушысы бар жүк қабылдаушылар үшін маңызды болып келетін жүк қабылдаушы да жүкті тиеу - түсіру жұмыстарына алдын ала дайындалу мүмкіндігі; жүк тиеу - түсіру барысында тоқтап тұруды қысқарту және жұмыс күнін толық пайдалану есебінен жылжымалы құрамның өнімділігін жоғарылату.
Сағаттық графиг бойынша жасалатын жұмысты не тұрақты маршруттарда, не автомобиль кәсіпорынның технологиялық үрдісіне тікенлей қатысушы болатын техникалық жағдайларда ұйымдастырады.
Сонымен бірге тасымалдаудың ауысымды - тәуліктік жоспарына сәйкес мәлімет жазып, оның берілген уақытын анықтап көрсетеді, яғни жүк тасымалына тәуелді болады.
3.4 Жүргізушілер жұмысының графигі және бағыттағы жұмысты бақылау
Жүргізушілердің жұмысын тиімді ұйымдастыру барлық жұмыс ауысымының барысында еңбектің жоғарғы тиімділігін қолдау және жетістіктерін қамтамасыз етуден тұратын жұмыс уақытының осындай нормалануында жатыр. Оған жұмысқа шығу графигінің жұмыс істеу режімінің анықтамасы, жұмыс уақыты есебінің түрі кіреді [2].
Жүргізушілер жұмысын ұйымдастыру жүк тасымалдауды орындау мен ұйымға әсер ететін елеулі фактор былып табылады.
Жүргізушілердің демалыс уақыты мен жұмыс уақыты туралы Ережеге сәйкес жұмыстың қалыпты ұзақтығы 5 немесе 6 күндік жұмыс барысында 42 сағаттан аспауы керек. Әрбір жүргізуші үшін ай сайын құрастырылатын жұмыс графигінде жұмыс уақыты, жұмыс күні мен демалыс күндері көрсетіледі. Сонымен бірге жұмыс ауысымының ұзақтығына 03, сағаттық нормативті дайындық - қорытындылау уақыты да кіреді.
Соңғы жылдары АКК - нда жүргізушілердің жұмысын ұйымдастыруда бригадалық әдіс қолданылып жүр. Құрамы 12-20 адамнан тұратын бригада қызмет көрсетілетін клиенттердің және тасымалданатын жүктердің біртектілігіне, автомобильдердің бір маркілі немесе біртипті болуына қарай өндірістік принцип бойынша жасалады. Бригада бір жылға, тоқсанға, айға, күнге Күре-жолп жасалған жоспарланған жүк тасымалдау немесе жүк айналымының көлемі бойынша, жұмыс режімі мен орындалу коэффициенті бойынша өндірістік тапсырма алады.
Әсіресе жүк түзейтін пунктерде көптеген автомобильдер жұмыс істеген жағдайларда, бағыттағы жылжымалы құрамның бір ғана орталықтандырылған диспетчерлік жақтан бақылау жеткіліксіз. Осыған байланысты жүк түзейтін пунктерге қосымша диспетчерлер бекітеді, олар бір ауданда орналасқан кішкене пунктерге қызмет көрсете алады. Олардың атқаратын қызметтері мыналар:
1. жүк тиейтін пунктерде жүк тиеу механизмдерімен, жүктермен қамтамасыз етілуін бақылау
2. жүк жіберушінің белгіленген жүктелімге сай нормаларды сақтауын, құжаттарды рәсімдеуін бақылау
3. жүк түзейтін пунктерге жылжымалы құрамның өз уақытында келуін қадағалау
4. жұмыс орнына келген жүргізушілердің жолдама қағаздарын тексеру
5. берліген маршруттардың орындалуын бақылау
6. жүргізушілердің тиеу пунктеріндегі ақаулықтар туралы өтініштерін және ақаулықтарды жою үшін орыннан кетуін тексеру
7. жүк жеткізудің жеке пунктері бойынша жүк түзеуші пунктердегі тасымалдау жоспарының орындалуын есепке алу.
8. тиеу механизмдерінің бұзылуынан ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1. Аналитикалық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.1. Күре-жол ЖШС сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.2. Жобаланатын тасымалдауды қолданыстағы ұйымдастырылуының сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2. Технологиялық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.1. Жылжымалы құрамның және тасымалдаудың әдістерін таңдау.
2.2. Маршрутты және жүк тиеу - түсіруді ұйымдастыру жұмыстарын таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.3. Жылжымалы құрамды қолданудағы техникалық - эксплуатациялық көрсеткіштерінің есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.4 Маршрутта жылжымалы құрамды қолдану көрсеткіштерінің
және өнімділігінің есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3. Ұйымдастыру бөлімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3.1. Тасымалдауды диспечерлік басқару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3.2. Жобаланатын тасымалдауға тапсырыс беру және келсім - шарт жасау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.3. Жүктерді жеткізу кестесі және автомобильдерді шығару және қайтаруды ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.4. Жүргізушілер жұмыстарының кесесі және кезектегі жұмыстарды бақылау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.5. Жол қозғалысын ұйымдастыруды іске асыру бойынша жүргізілетін шаралар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4. Еңбекті қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.1 Еңбек қорғау және жүргізушілердің демалысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4.2 Құрал-жабдықтардың және енгізіліп жатқан технологиялық процестердің қалыптасу барысында болатын қауіпті өндірістік факторлардың (ҚӨФ) сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.3 Қажетті ауа алмасуын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.4 Еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз етудің жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5. Экологиялық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.1. Көлік кешенінің қоршаған ортаны ластауға әсер ететін негізгі факторлары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6 Экономикалық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6.1 Жылжымалы құрамның эксплуатациясына кететін шығындар есебі және тасымалдаудың өзіндік құнының нарықтамасы ... ... ... ... ... ... ... .
0.2 Жүргізушілердің еңбекақы қорының есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
0.3 Жобаның техникалық - экономикалық көрсеткіштерінің есебі..
0.4 Жобаның тиімділігінің көрсеткіштерінің есебі ... ... ... ... ... ... ... ... .
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6
9
9
11
12
12
14
16
20
24
24
25
27
29
30
36
36
37
42
44
46
46
50
50
53
56
57
59
60
Кіріспе
Аталмыш Күре-жол ЖШС - де жол салуға қажетті жүктерді тасымалдауды ұйымдастыру тақырыбындағы дипломдық жоба, Үржар ауылы мен Мақаншы ауылының арасындағы автомобиль жолдарының құрылысын бөліп және толық жөндеу жұмыстарын жасауда жол құрылысына қажетті сусымалы жүктерді тасымалдауды ұйымдастыруды іске асыру бойынша жүргізілетін шаралар кешешін жасауға арналған. Жобада Күре-жол ЖШС іс - әрекетінің қысқаша сипаттамасы, сонымен бірге тасымалдауды ұйымдастырудың кемшіліктері мен кәсіпорынның экономикалық жай - күйіне байланысты қиындықтар талданатын, жобаланатын тасымалдаудың ұйымдастырылуының сипаттамасы берілген.
Мақсаты: Күре-жол ЖШС мен ДСУ-34 кәсіпорынының арасындағы жол жөндеу жұмыстарына қажетті жүктерді тасымалдауды ұйымдастыруды жетілдіру бойынша іс-шаралар кешенін жасау.
Өзекті мәселелер: жүк басқарушы, жүк қабылдаушы мен автокөліктік кәсіпорын арасында жүргізілетін ұйымдастыру жұмыстары, техникалық - экономикалық көрсеткіштерін анықтайтын маршруттарды жасау, жасалған маршруттардағы орындалатын тасымалдаудың тиімділігі мен жылжымалы құрамның эксплуатациясындағы шығындарды қамтитын экономикалық және техникалық көрсеткіштерді анықтау.
Дипломдық жобаның есептік - түсіндірме хатына - аңдатпа, мазмұны, кіріспе, 4 негізгі бөлім, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімі кіреді.
Сонымен қатар дипломдық жобада берілген тапсырмаларға сәйкес еңбекті қорғау, қоршаған ортаны қорғау және тіршілік қауіпсіздігінің негіздері зерттелген.
Автомобиль көлігі елді - мекендерді және шаруашылық салаларын автомобильмен қамтамасыз етуде қажетті үлкен міндеттерді жылдам іске асыруға қабілетті.
Автомобиль көлігі ел экономикасының дамуында маңызды рөл атқарады. Қазіргі уақытта автомобиль қолданылмайтын шаруашылық саласы жоқтың қасы. Біріншіден, автомобильді көлік басқа салаларға қарағанда жоғары қарқындылықпен дамып келеді, екіншіден, шаруашылықтың еңбексыйымдылығы мол салаларының бірі, үшіншіден, энергетикалық ресурстардың көп бөлігін қолданады, төртіншіден, қор сыйымдылығы мен қаражат сыйымдылығы мол болып табылады.
Автомобиль көлігінің тасымалдау жұмыстарының сапасын жақсарту жолдары - оларды ірі автошаруашылықтарға шоғырландыру, техникалық қызмет көрсетуді жақсарту және жөндеу базаларын бекіту, орталықтандырылған тасымалдауды арттыру, техникалық - экономикалық көрсеткіштерін анықтайтын маршруттарды жасау көлік - құралдарының тәуліктік жұмыс уақытын арттыру, тиеу және түсіру кезіндегі тоқтап тұру уақытын азайту, бос жүрісті қысқарту және т.с.с болып саналады [1].
Автомобиль көлігі жүк ағымдарының қарқынды бағыттарында жақын қашықтыққа тасымалданған темір жол жолдарын жүктерден босату үшін, ең алдымен ұсақ жөнетілімдерден босатуда басқа көлік түрлерімен бірге параллелді линияда қолданады.
Тасымалдауда халық шаруашылығының дамып келе жатқан қажеттіліктері прицептер мен жартылай прицептерді кеңінен қолдану, жылжымалы құрамның жүк көтерімділігін жақсарту, жүк автомобильдерін өндіру санын көбейту есебінен қанағаттандырылады. Жұмыс сенімділігін қолдау, қызмет мерзімінің өсуі, тозу қарқынының азаюы және жарамсыздықты ескертудің бәрі де күннің маңызды міндеттері. Мемлекеттік көліктің де, сонымен қатар автокөлікті жеке қолдану үшін де техникалық деңгейдегі станциялар желісі кеңейіп келеді [2].
Осы мақсатқа жету үшін келешекте автокөлік жұмысын жетілдіру және көлік құралдарын пайдаланудың тиімділігін арттыру, қаржылық және материалдық ресурстар мен еңбекті үнемді пайдалану, еңбек өнімділігін арттыру және тасымалдау құнын төмендету қажет.
Автомобилдендіру үрдісі техникалық үрдістің құрамды бөлігі болып табылады және адамдардың денсаулығына және олардың физикалық дамуына, мәдениет, экономика құрылымдарына айтарлықтай әсер етеді.
Нарықтық жағдайларда Қазақстан Республикасы экономикасының жұмыс істеуі автомобильді көлік алдына нарықтық экономикаға бейімделудің бірнеше мәселелерін қояды. Автомобильді көлік кәсіпорны өзінің коммерциялық және өндірістік іс - әрекетінің барлық сипаттарын қарастырып, оны қызмет көрсетудің қажеттіліктерін қанағаттандыруға, зерттеуге және сараптауға бағыттау қажет.
Нарықтық экономика жағдайында автокөліктің жұмыс істеуіне (қалыптасуына) автомобильді көлік жұмысының және оның қызмет көрсететін тұтынушыларының жаңа экономикалық жағдайлары, көліктік қызмет көрсету нарығының қалыптасуы, әртүрлі көлік түрлерінің және кәсіпорындар арасындағы бәсекелестіктің күшеюі сияқты объективті жағдайлар тән болады.
Нарық талаптарының есебінсіз ешқандай кәсіпорын дұрыс дами алмайды. Нарық жағдайында жұмыс істеп жатқан кез келген көлік кәсіпорындарының ең басты мақсаты тұтынушыға қажетті қызмет өндірісі негізінде кіріс алу (келтіру) болып табылады.
Көрсетілетін қызмет сапасы оған келісілген және ұйғарылатын қажеттіліктерді қанағаттандыру қабілетін беретін қызмет көрсету сипаттамасы мен ерекшеліктерінің жиынтығы түрінде анықталады. Осылайынан, тауарды жеткізудегі тұтынушылардан түсетін талаптар тікелей олардың қажеттіліктерінен туындайды. Аталмыш қажеттіліктер жасалатын келісім - шарттарда айтарлықтай анық көрсетіледі. Қалған жағдайларда ұйғарылатын қажеттіліктер маркетингтік зерттеулер көмегімен анықталып, бекітілуі керек.
Автомобильдендіру қалалардың жобалануына, сәулетіне, капиталды қаражатының құрылымына, сонымен қатар қоғамның түрлі - денсаулық сақтау, мәдениет, ағарту сияқты т.б салаларына айтарлықтай әсер етеді.
Автомобиль көлігі жүк тасымалдауда қоғамдық уақытты үнемдеуді қамтамасыз етеді және қоғамның өндірістік күштерінің дамуына, ауданаралық байланыстардың кеңеюіне, жеке аудандардағы қоғамдық өндіріс үрдісіне ресурстарды тартуға, сонымен қатар тұрғындарға мәдени - тұрмыстық қызмет көрсетудің жақсаруына әсер етеді. Автомобиль көлігі ел экономикасының дамуында маңызды рөл атқарады. Қазіргі уақытта автомобиль қолданылмайтын шаруашылық саласы жоқтың қасы. Біріншіден, автомобильді көлік басқа салаларға қарағанда жоғары қарқындылықпен дамып келеді, екіншіден, шаруашылықтың еңбексыйымдылығы мол салаларының бірі, үшіншіден, энергетикалық ресурстардың көп бөлігін қолданады, төртіншіден, қор сыйымдылығы мен қаражат сыйымдылығы мол болып табылады.
Осы мақсатқа жету үшін келешекте автокөлік жұмысын жетілдіру және көлік құралдарын пайдаланудың тиімділігін арттыру, қаржылық және материалдық ресурстар мен еңбекті үнемді пайдалану, еңбек өнімділігін арттыру және тасымалдау құнын төмендету қажет.
Автомобилдендіру үрдісі техникалық үрдістің құрамды бөлігі болып табылады және адамдардың денсаулығына және олардың физикалық дамуына, мәдениет, экономика құрылымдарына айтарлықтай әсер етеді.
1 Аналитикалық бөлім
1.1 Күре-жол жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің сипаттамасы
Үржар автокомбинаты (қазіргі кезде Күре-жол ЖШС) 1969жылы 4 наурыздағы Қазақ ССР Министрлер Кеңесінің қарауының № 132 бұйрығы мен 1969 жылы 2 сәуірдегі ҚазССР автомобиль көлік Министрінің № 92 бұйрығына сәйкес ұйымдастырылған. Бұл кәсіпорын Үржар ауылының шығыс бөлігінде Еділбаев көшесінде (62 ғимарат) орналасқан.
1992 жылы желтоқсан айында Үржар автокомбинаты Қазақстан Республикасының Шаруашылық серіктестіктері мен акционерлік қоғам туралы, Жекешелендіру және мемлекет иелігінен алу туралы заңдарына сәйкес Күре-жол жауапкершілігі шектеулі серіктестік болып өзгерді. Сосын Қазақстан Республикасы Министрлер кабинетінің № 563 Үржар ауданының аумағында әскери типті автокөліктік жасақ құру туралы Қаулысымен 1995 жылы 27 сәуірде 3099 әскерилендірілген автоколонна деп аталды.
1998 жылы 20 наурыздан бастап ұжым жиналысының шешімі бойынша Күре-жол ЖШС деп аталып, жекешеленді. Ол жалпы қолданыстағы жүк тасымалдайтын авто кәсіпорны болып табылады.
Күре-жол жауапкершілігі шектеулі серіктестігінде әкімшілік корпусы, бақылау - өткізу пункті, дүкен, асхана, жөндеу шеберханасы, қазандық, машиналарды сақтау зоналары т.б орындар бар.
Күре-жол ЖШС негізінен ЖО- 6, УМР АҚ, ДСУ-30, ДСУ - 34, ДЭУ - 53, ДЭУ - 54, Асфальтзавод АҚ т.б сияқты ұйымдарға қызмет көрсетеді.
Жөндеу шеберханасы төрт посты бар өндірістік ауданы 825 м2 болатын жерде орналасқан. Бұл шеберхана бір кезектегі жұмыс ұзақтығы 8 сағатқа созылатын жұмыс аптасының 5 күнінде жұмыс істейді.
Жүк тасымалдау, және тораптарын жөндеу автокәсіпорынның негізгі іс - әрекеттеріне жатады.
Біріншіден, автомобильді көлік басқа салаларға қарағанда жоғары қарқындылықпен дамып келеді, екіншіден, шаруашылықтың еңбексыйымдылығы мол салаларының бірі, үшіншіден, энергетикалық ресурстардың көп бөлігін қолданады, төртіншіден, қор сыйымдылығы мен қаражат сыйымдылығы мол болып табылады.
Автомобильдер және басқа да жеке заттар үшін керекті қордағы бөлшектерді, агрегаттарды және тораптарды өндіру және игеру, кәсіпорын көмегімен оларды ұйымдар мен тұрғындардың қажеттіліктеріне, іске асыру.
1 - кестеде Күре-жол ЖШС соңғы 4 жылдағы қазірде өз күшінде тұрған заңдылықтармен рұқсат берілген және автокәсіпорын іс - әрекеттерінің мақсатына сәйкес ішкі экономикалық әрекеттерді қоса алатын іс - әрекеттер, техникалық - эксплуатациялық және экономикалық көрсеткіштері келтірілген. 1 - кестеде көрсетіліген мәліметтерге қарасақ, жылжымалы құрамның ескіруі мен экономикалық қиындықтардың кесірінен тасымалдау және жүк айналыс көлемі тұрақсыз теңселіп тұрғаны байқалады (1 - кестеге сәйкес).
Кесте 1
20014-2017 жылдардағы Күре-жол ЖШС-нің техникалық - эксплуатациялық және экономикалық көрсеткіштері
Техникалық - эксплуатациялық көрсеткіштер
Жылдар
2014
2015
2016
2017
Тасымалдау көлемі мың.теңге
3348,8
180,0
360,0
445,0
Жүкайналым мың.теңге. км
8998,8
16615,0
21000,0
18100,0
Ершікті сүйреткішке қажетті жартылай тіркемесі
8
16
26
31
Жүк автомобильдері
109
115
105
105
Жүк автомобильдерінен бортты самосвалдар
мұнай цистерналары
32
66
3
32
65
12
24
54
20
17
56
25
Автомобиль тіркемелері
61
61
61
57
Кәсіпорын ұйғарымымен автомобильдердің келу уақыты, авто-күн
39785,0
45990,0
46882,0
43554,0
Жұмысқа келу уақыты,
авто-күн
12146,0
14690,0
25400,0
21777,0
Жол жүруді қолдану коэффициенті
0,30
0,24
0,31
0,37
Автомобильдерді эксплуатациялаудан келетін кіріс, мың.теңге
94430,7
129000,0
175000
165000
Автомобильдерді эксплуатациялауда кететін шығын, мың.теңге
100893,7
126250,0
170100
137000
Мысалы, 2014 жылы жүк тасымалдау көлемі 348,8 мың және 2015, 2016 және 2017 жылдары осыған сәйкес 180,0; 360,0; 445,0 теңгені құраса, ал жүк айналымы 2010 жылы 8998,2 мың. Т. Км; 2009 жылы 16615,0 мың.т.км, 2016 жылы 21000,0 мың.т.км, 2017 жылы 18100,0 мың.т.км құрады. Бұл автокәсіпорынның экономикалық жай - күйінің тұрақсыздығын көрсетеді. Осының салдарынан жылжымалы құрамның саны жылдан жылға азайып, техникалық жағдайы төмендеп келеді.
Сонымен бірге автомобильдерді эксплуатациялаудан келетін кіріс көлемі мен эксплуатациялауға кететін шығындар да тұрақсыз.
Күре-жол ЖШС - де жол салуға қажетті жүктерді тасымалдауды ұйымдастыру тақырыбындағы аталмыш дипломдық жобада Үржар ауылы Мақаншы ауылының арасындағы автомобиль жолдарының бөлек құрылыс және жөндеу жұмыстарына қажетті ДСУ-34 және Асфальтзавод АҚ кәсіпорындарының арасындағы сусымалы - жол - құрылыс жүктерін тасымалдауы қарастырылады. Бұнда жүк айналымы, тасымалдау көлемі, жол жүрісі және т.б қолданыстардың көрсеткіштерін жоғарылату мүмкіндіктері қарастырылады.
4.2 Жобаланатын тасымалдау жұмыстарын ұйымдастырудың сипаттамасы
Жүк тасымалдауды ұйымдастыру - тасымалдауды орындау және дайындау, басқару, есеп және бақылау, құжат айналымының жүйесі, жүк тасымалдауға кеткен есеп жүйесі т.б тәртіптердің бекітілуінен тұрады [2].
Жүк тасымалдауды ұйымдастыру деңгейіне тасымалдау үрдісі, яғни жүк сақталымы, уақтылығы (сенімділігі), тасымалдаудың тиімділігі, тасымалдау жүйесін қолдану ыңғайлылығы байланысты болады.
Жобаланатын тасымалдауды ұйымдастыруда тасымалдау берілген маршрут бойынша автомобиль қозғалысының кестесінсіз, техннологиялық есепсіз жүзеге асады. Бұл тиеу - түсіру пунктерінде үлкен іркілуге әкеп соқтырады, өз кезегінде өзіндік құнының жоғарылауына, көп жылжымалы құрамды тартуға тура келеді де тасымалдаудың жоспарланған көлемі орындалмайды, жылжымалы құрамның жүрісті қолдану коэффициенті төмендейді.
2 Технологиялық бөлім
2.1 Жылжымалы құрамды және тасымалдау әдістерін таңдау
Жол - құрылыс материалдары жалпылай сусымалы жүктерге жатады. Сусымалы жүктер деп тиегенде - түсіргенде үйіп тастайтын, яғни биіктен түсіргенде құлауға шыдайтын жүктерді айтады [3].
Үржар - Мақаншы жол участогы Үржар ауданының экономикасының дамуында маңызды орын алады және мұнда жыл сайын жол қорынан қаражат бөлініп, жөндеу жұмыстары жүргізіледі.
Автожолдарды жөндеу белгілі бір уақыт аралығында орындауды талап ететін мезгілдік жұмыс. Бұған үлкен көлемді сусымалы жүк тасымалдауды жаппай жүргізуге қажетті арнайыландырылған жылжымалы құрамы бар негізгі автокөліктік кәсіпорын болып табылатын Күре-жол автокөлік кәсіпорынынан белгілі бір жылжымалы құрам саны бөлінеді.
Жүк, құрылысқа қажетті материал алатын карьерден асфальт заводқа, жол участогіне және дайын асфальтті - асфальт заводынан жол участогіне тасымалданады. Бұл дипломдық жобада сусымалы жүктердің көлемін тасымалдауда берілген жұмысты уақытында аяқтау үшін автопойыздар қолдануды ұсынамын.
Тасымалдау барысында жылжымалы құрамның қозғалысын ұйымдастыру үлкен өнімділік пен азырақ тасымалдаудың өзіндік құнын қамтамасыз ету керек. Жылжымалы құрамның қозғалысы маршрут бойынша жүзеге асады. Қозғалыс маршруты тасымалдауды орындау барысында жылжымалы құрамның жүрісінің жолы. Маршруттар маятникті және айналма болады. Маршрут ұзындығы автомобильдің маршрутты бастаған пунктінен аяқтаған пунктіне дейінгі жүретін жолы.
Маршруттауға жол жүрісін жақсырақ қамтамасыз ететін қозғалыс маршруттарын жасаудан тұрады. Маршрут таңдау жылжымалы құрам типіне, тасымалданатын заттар көлеміне, тиеу - түсіру пунктерінің орналасуына байланысты болады.
Өзімнің дипломдық жобамда құрылыс - жол материалдарын тасымалдау технологиясы және оны ұйымдастыру үшін арнайыландырылған жылжымалы құрамды қолдана отырып, маятникті және айналма маршруттарын қолданамын.
Маятникті маршрут темір жол тұйығы мен жол участогы аралығынан өтеді, ал айналма маршрут материал алатын карьернан басталып, жылжымалы құрам асфальт заводқа шағылтас әкеліп, сол жерден жол участогіне асфальт тасып әкетеді. Бұндай маршруттар жүк жіберуші мен жүк қабылдаушының мүмкіндіктерін зерттегеннен кейін құралған.
Жол - құрылыс материалдарын тасымалдауды ұйымдастыру үшін жүк ағынының құрылымы мен сипатына, тасымалдау арақашықтығына, тиеу - түсіру жұмыстарының ұйымдастырылуына және әдісіне сәйкес келетін жылжымалы құрамды таңдау қажет, сонымен қатар бұл тасымалдауларды еңбек және материалдық шығындармен қамтамасыз ету қажет.
Зерттеу нәтижелері ГБК-8527 прицепі бар КамАЗ-5511 (6х4) самосвал - автомобилі осындай көлікке жататынын көрсетті. КамАЗ-5320 автомобилі базасында 1977 жылдан бастап Кама автомобиль зауытынан шығарылады (2-кесте). Қорабы - артқа қарай жүк түсіре алатын металдан жасалған. Кабинасы - екі орынды металдан жасалған, алдыға қарай көтеріледі (2 - кестеге сәйкес).
Кесте 2
КамАЗ-5511 самосвал автомобилінің техникалық сипаттамасы
Жүк сыйымдылығы, кг
10000
өзіндік массасы, кг
8770
Сондай - ақ алдыңғы өске
3800
арбаға
4970
Толық массасы
18970
Сондай - ақ алдыңғы өске
4470
арбаға
14450
Қорап көлемі, м2
7.2
Қораптың көтерілу бұрышы, град
60
Ең жоғарғы жылдамдығы, кмсағ
80
40 кмсағ жылдамдығындағы тежеу жолы, м
17
40 кмсағ жылдамдығында жанар майдың бақылау шығыны, л100км
26
Көтеретін құрылғы: қуатты алу қорабынан жетекпен алынатын гидравликалық
Мотор
КамАЗ-740, дизельді төрттактілі, сегіз цилиндрлі,
V-тәрізді
Жанармай багы, л
170 диз.май
Дөңгелектерінің көлемі
260-508 р
Дөңгелектер саны
10+1
ГКБ-8527 тіркемесі КамАЗ-5320 автомобилінің агрегаттары базасында 1978 жылдан бастап Красноярдағы автомобиль прицептерінің зауытынан шығарылады (3- кесте). Қорабы металдан жасалған, тұғырнамасы жүктеліммен екі жаққа қарай, астынан тірейтін борттарды бекіту қарастырылған (3 - кестеге сәйкес).
Кесте 3
ГКБ-8527 тіркемесінің техникалық сипаттамасы.
Жүк сыйымдылығы, кг
7000
Өзіндік массасы, кг
4500
Соның ішінде алдыңғы өске
3800
Толық массасы
11500
Габариттік өлшемдері, мм
7695х2500х2090
Қорап көлемі, м3
7.9
Дөңгелектердің табаны, мм
1850
Дөңгелектердің саны
8+1
Дөңгелектердің мөлшері
260-508р
Аударатын құрылғы: гидравликалық сүйреткіштен жетекпен
4.2 Маршрут таңдау және тиеу - түсіру жұмыстарын ұйымдастыру
Жоғарыда айтылып өткендей құрылыс - жол материалдарын тасымалдау технологиясын құру және ұйымдастыру үшін бір маятникті және айналма маршрут қолданылады. Маятникті маршрут материал алатын карьерді жөнделінетін жол участогімен жалғастырады. Темір жол тұйығынан жылжымалы құрам автожолдың жөндеу жұмысына қажетті шағылтастарды әкеліп, ал одан бос жүріспен келеді. Нәтижесінде, 1 - суретке сәйкес, қайта қайтқанда бос, тиелмей келетін маятникті маршрут пайда болады.
Айналма маршрут темір жол тұйығы - асфальтзауыты - жол участогі аралығында созылып жатыр. Жылжымалы құрам 2 - суретке сәйкес, темір жол тұйығынан асфльтты масса дайындауға қажетті шағыл тас әкелсе, сол жерде асфальтті массаға толтырылып, жол участогіне әкетіледі.
Мен құрастырған бұл маршруттар ең оптималды және тиеу - түсіру пунктерін қысқа жолдармен жалғастыратын маршруттар болып табылады.
Таңдап алынған жылжымалы құраммен, қанағаттандырылған жол жағдайларымен және құрастырылған маршруттармен барлық тасымалдаулардың рентабелділігі мен жылжымалы құрам жұмысының жоғары өнімділігін ала аламыз.
Төменде келтірілген маршруттардың сызбасынан көрініп тұрғандай, тиеу жұмыстары темір жол тұйығы мен асфальтзауыт пунктерінде жүргізіледі. Темір жол тұйығында жылжымалы құрамға алдын ала темір жол платформаларынан түсірілген шағыл тас тиеледі. Бұл жерде мен жылжымалы құрамға тиеу жұмыстарын жүргізу үшін бір ожаулы экскаватор қолданамын (1,2 - суреттерге сәйкес).
№ 1 маршрут
А1
Б1
АК
lгр1=24км
lx1 -24км
8 18
А1 - материал алатын карьер
Б1 - жол участогі
Сурет 1 Маятникті тасымалдау маршруты
АК
А2
А3
lгр2=6км
lгр3=19км
lх2=8км
Б3
Б2
№2 маршрут
А2 - материал алатын карьер
Б2, А3 - асфальтзауыты
Б3 - жол участогы
Сурет 2 Айналма тасымалдау маршруты
Тиеу жұмыстарын жүзеге асыратын эксковатор шөміші мен самосвал автомобилі кузовының көлемінің қатынасы 1:3-1:5 көлемінде болуы керектігі эксперимент мәліметтерімен белгіленді. Тек осы қатынаста ғана тиеу жұмыстарының жақсы өнімділігін алуға болады. КамАЗ-5511 қорабының көлемі 7.2 м3, мен шөмішінің көлемі 1.6 м3 болатын ЭО-5123 бір шөмішті эксковаторын таңдаймын.
Асфальт зауытында жылжымалы құрамға жүк тиеу асфальтзауытының өзінің шанақты құрылғысынан жүргізіледі. Бұл жүк тиеудің тиімді әдістерінің бірі болып табылады.
Біз таңдаған КамАЗ-5511 жылжымалы құрамы мен ГБК - 8527 прицепі самосвал түріне жататындықтан жүк түсіру пунктеріндегі жүк түсіру өздігінен түсіретін көлігімен жүргізіледі.
4.3 Жылжымалы құрамды қолданудың техникалық - эксплуатациялық көрсеткіштерінің есебі
Маршрут ұзақтығын анықтаймыз [4]:
(1)
мұнда - маршрут бойынша жүк тиелген жүрістің суммарлы ұзындығы, км
- маршрут боынша бос жүрістің суммарлы ұзындығы, км
маршрут бойынша бір айналымға кеткен автомобиль уақыты:
(2)
мұнда - автомобильдің орташа техникалық жылдамдығы, кмсағ
n - жүк тиелген жүрістің саны
tn-p - тиеу - түсіру жұмыстары, сағ
бір ауысымдағы тасымалдау көлемі:
(3)
мұнда, qn- прицепі бар автомобильдің номиналды жүк сыйымдылығы, т
zоб- мүмкін болатын айналымдардың саны
γс- жүк сыйымдылығын қолданудың статистикалық коэффициенті
Qсм1= 17·6·1=102т
Qcv2= 17·4·(1+1)=136т
Бір ауысымдағы жүк айналымы:
Рсм=qk·zоб·(γс1·lгр1+ γс2·lгр2), т.км (4)
Рсм1=17·6·(1·24)=2448 т.км
Рсм2=17·4·(1·6+1·19)=1700 т.км
Маршрут бойынша автомобильдің тәуліктік жүрісі:
(5)
бір аусымдағы маршрут бойынша автомобильдің жүкпен жүрісі:
(6)
маршрут бойынша ауысымдағы жүрісті қолдану коэффициенті:
(7)
маршрут бойынша нарядтағы фактілік уақыт:
(8)
маршрут бойынша автомобильдің эксплуатациялық жылдамдығы:
(9)
маршрут бойынша жұмыс істейтін автомобильдердің эксплуатациялық саны:
(10)
мұндағы: маршрут бойынша тасымалдаудың жоспарлы көлемі (АКК мәліметтері бойынша)
(11)
маршрут бойынша бір ауысымдағы наряд сағаттарындағы автомобильдер саны:
АЧн = Аэ·Тнф, а-сағ (12)
АЧн1 = 1·9,8 = 9,8 а-сағ
АЧн2 = 1,8·9,2 = 16,6 а-сағ
Эксплуатациядағы автомобиль - күндер:
АДэ = Аэ·Дэ, а-күн (13)
АДэ1 = 1·205 = 205 а-күн
АДэ2 = 1,8·205 = 369 а-күн
мұндағы Дэ - есептік кезеңдегі эксплуатациядағы күнтізбелік күндер
Есептік кезеңдегі маршрут бойынша автомобильдердің жалпы жүрісі:
Lобщ = L· АДэ, км (14)
Lобщ1 = 290· 205=59450 км
Lобщ2 = 142· 369=52398 км
Есептік кезеңдегі автомобильдің жүкпен жүрісі:
(15)
Барлық маршруттар бойынша автомобильдердің эксплуатациялық саны:
(16)
Осы тасымалдауға қажетті автомобильдер саны:
(17)
мұнда αв - шығару коэффициенті (АКК мәліметтері бойынша)
4.4 Маршруттарда жылжымалы құрамды қолдану көрсеткіштері
мен өнімділігі есебі
Есептік кезеңдегі тасымалдау көлемі:
Qч = Qсм · АДэ , т (18)
Qч1 = 102 · 205 = 20910 т
Qч2 = 136 · 369 = 50184 т
Есептік кезеңдегі жүк айналымы:
Рч = Рсм · АДэ , т·км (19)
Рч1 = 2448 · 205 = 501840 т·км
Рч2 = 1700 · 369 = 627300 т·км
Шаруашылықтағы автомобиль күндері:
АДх = Асп · Дк , а-күндер (20)
АДх = 5 · 365 = 1825 а-күндер
Эксплуатациядағы автомобиль күндері:
АДэк = АДэ1 + АДэ2 , а-күндер (21)
АДэк = 205 + 369 = 574 а-күндер
Есептік кезеңдегі нарядтағы автомобиль - сағаттары:
(22)
Нарядтағы орташа фактілік уақыт:
(23)
Есептік кезеңдегі автомобильдің жалпы жүрісі:
(24)
Есептік кезеңдегі жалпы жүкпен жүру:
(25)
Барлық маршруттар есебімен жүрісті қолдану коэффициенті:
(26)
Барлық маршруттардың есебімен автомобильдің орташа тәуліктік жүрісі:
(27)
Барлық маршруттардың есебімен есептік кезеңдегі тасымалдау көлемі:
Qгод = Qч1 + Qч2, т (28)
Qгод = 20910 + 50184 = 71094 т
Барлық маршруттарды есебімен есептік кезеңдегі жүк айналымы:
Ргод = Рч1 + Рч2, т·км (29)
Ргод = 501840 + 627300 = 1129140 т·км
Есептік кезеңдегі жүкпен жүру саны:
(30)
Күре-жол жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің жалпы техникалық пайдаланушылық көрсеткіштері төменде келтірілген (кесте 4).
Кесте 4
Күре-жол ЖШС-нің техникалық - эксплуатациялық көрсеткіштері
№
Көрсеткіштердің атауы
Шартты белгілер
өлшеу бірліктері
Маршруттар
Қорытынды
1
2
1
Тасымалдау көлемі
Qжыл
т
20910
50184
71094
2
Тасымалдаудың жүк айналымы
Ржыл
т·км
501840
627300
1129140
3
Автомобильдердің тізімдік саны
Асп
бірлік
-
-
5
4
Эксплуатациядағы автомобиль күндері
АДэк
а-күндер
205
369
574
5
Нарядтағы автомобиль сағаттары
АЧнжалпы
а-сағ
2009
3394
5404
6
Нарядтағы фактілік уақыт
Тнф
сағ
9,8
9,2
19
4 - кестенің жалғасы
7
Жүрісті қолдану коэффициенті
β
-
0,5
0,7
0,6
8
Автомобильдің тәуліктік жүрісі
Lтәу
км
290
142
195
9
Автомобильдің жүкпен жүрісі
Lгр
км
29520
36900
66420
10
Автомобильдің жалпы жүрісі
Lжалп
км
59450
52398
111848
11
Жүкпен жүру саны
Zе
бірлік
1230
1476
2706
3 Ұйымдастыру бөлімі
3.1 Тасымалдауды диспечерлік басқару
Жақсы өңделген жедел ауысымды - тәуліктік жоспар, бағыттағы автомобильдердің жұмысын тұрақты бақылау жағдайында және олардың жұмысындағы үзілістер мен қалыпсыздықты өз уақытында жөндеуімен орындалуы мүмкін. Сондықтан жүк тасымалдаудағы кезекшілік басқарудың негізгі міндеттері тасымалдаудың толығымен алғанда автошаруашылық бойынша, жылжымалы құрамды ұтымды қолдану жолдарымен әрбір жүргізушінің ауысымды - тәуліктік жоспарын орындауын қамтамасыз ету болып табылады [4].
Автошаруашылықтағы бағыттағы автомобиль жұмыстарын басқару диспетчерлік аппарат пен колонна бастығының бірлесуімен жүзеге асырылады. Гараждан автомобильдерді шығару бағыттағы жұмысты ұйымдастыру әдісіне байланысты кесте мен жоспарға сәйкес жүргізілуі керек. Автошаруашылық диспетчері автомобильдерді шығаруда жоспарланған жұмыс ерекшеліктері және қандай да бір келеңсіз жағдай болғанда қолданылатын шаралар туралы жүргізушілерге қысқаша мәліметтер береді. Диспетчер жүргізушілердің қауіпті жүктерді тасымалдау жайындағы ережелер туралы білімін тексеруі керек.
Диспетчер жүргізушіге жүк жіберуші мен жүк қабылдаушының мекен - жайын анықтап айтып, алдағы маршруттағы жол ерекшеліктері туралы түсіндіріп, көлік жүргізуде тайғанақ, тұман, қатты жел т.б жағдайларда байқап айдау қажеттігі жайында ескерткені жөн.
Әрбір автомобиль жүктелім орнына нақты белгіленген уақытта келу есебімен бағытқа жіберілуі керек.
Автомобиль жұмысын басқаруға бағытқа шығарумен қатар басқа да міндеттер кіреді: тиеу - түсіру пунктері мен бақылау пунктері арқылы автомобильдердің өз уақытында өтуін бақылау, берілген маршруттар бойынша автомобильдер жұмысын бақылау, тапсырыс берушінің жүкті дайындамауы немесе тиеу механизмдерінің ұзақ уақытқа қатардан шығып қалуы жағдайларында басқа тапсырыс берушінің жүктері бойынша автомобильдерді толтыруда барлық шараларды қабылдау, бағыттың өзгеруінде не жұмыс жүктеліміне байланысты маршруттағы автомобильдер санын азайту немесе көбейту, аралық пунктердегі автомобильдерге жүк тиеуді қамтамасыз ету, қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету және бағыттағы жүргізушіге жедел техникалық, медициналық көмек көрсету [5].
Эксплуатация қызметі АКК-ның негізгі құрылымдық өндірістік бөлімі болып табылады. Оның негізгі міндеттері - жүк тасымалын ұйымдастыру, жылжымалы құрамды тиімді пайдаланып тасымалдаудың белгіленген жоспар бойынша орындалуын қамтамасыз ету. Эксплуатация қызметі 3 топтан тұрады: жүк, диспетчерлік, есептік - бақылау. Топтарды эксплуатация бойынша инженерлер (аға диспетчерлер) басқарады.
Әрбір автомобиль жүктелім орнына нақты белгіленген уақытта келу есебімен бағытқа жіберілуі керек.
3.2 Жоспарланатын тасымалдауға берілетін тапсырыс және келісім - шарт
Тасымалдау туралы жылдық жоспарда бекітілген негіздемеге сәйкес автокөліктік кәсіпорындар мен клиент (көлікке тапсырыс берушілер) өзара тасымалға байланысты шаруашылық келісім - шарттарын жасайды.
Автомобильмен жүк тасымалдау туралы жасалған шарт автокөлікті ұйым тасымалдауды қабылдауға және уақтылы жүкті жіберілген орыннан белгіленген орынға жеткізуге міндетті болатын, ал екінші жақ алдағы жүк тасымалдарының ақысын төлеуге, жүк тиеу мен түсіруге міндеттелетін келісім болып табылады. Екі жақтың міндеттері көрсетілген тасымалдау талаптары; есеп тәртібі көрсетілген тасымалдау есептері, келісім шарт талаптарын орындаудағы екі жақтың жауапкершіліктері.
Автокөліктік ұйымдармен келісім шарт жасайтын ұйымдар мен кәсіпорындар әрбір тоқсан және жіберу пунктері бойынша бөлу туралы мәліметтері бар келісім шартқа қосымша қыстырмасын міндетті түрде көрсетулері керек.
Автокөліктік кәсіпорындар жылдық келісім шартқа сәйкес және тоқсандық жоспар шегінде келісім бойынша тоқсан басталғанға 10 күн қалғанға дейін айлық жоспарды бекітеді. Екі жақты келісімде тасымалдаудың орташа тәуліктік көлемінің өзгеру мүмкіндіктерінің шегі де ерекше қарастылуы қажет.
Келісім шартты автокөілктік кәсіпорындардың және ұйымдардың басшылары - клиенттер немесе басшылардың орынбасарлары қол қойып бекітеді. Жылдық келісім шарт ағымдағы жылдың 15 наурызына дейін бекітілуі керек. Автокөліктік кәсіпорындар мен клиенттердің тасымалдауға жүкті әкелмеуі не жүк тасымалданбаған жағдайда тасымалдаудың кірістік жоспарын орындамағандары үшін материалдық жауапкершіліктері жарғымен анықталады. Бұндай жағдайда кінәлі болған жақ келесі жаққа жүргізілмеген тасымалдың 20 пайызын және автомобильді уақытпен пайдаланудың 10 пайызын төлейтін айыппұл салынуы керек. Автомобильді тасымалдау, жүк тасу туралы келісім шарт жасасып, оны қолданғанда екі жақ та негізгі күші бар заңнамаларын, нұсқаулықтарын, басшы ұйымдардың нұсқаунамалық құжаттарын басшылыққа алулары керек.
Автокөлік кәсіпорынына тапсырыс берушілер (жүк жіберушілер мен жүк қабылдаушылар) осы мекемеге: өзара келісім шарт болған жағдайда 1 форма бойынша сұраныс немесе бір рет жүк тасымалдау үшін тапсырыс берулері керек. Сұраныстар мен тапсырыстар тасымалдауға дейін 14 сағат бұрын берілуі қажет.
Тапсырыс мынадай бөлімдерден тұрады:
1. клиенттің аты - жөні
2. клиенттің мекен - жайы
3. тапсырыс беруге жауапты адамның фамилиясы
4. жүктің атауы
5. жүкті қайдан алып, қайда апару керектігі туралы мәлімет
6. жүк массасы
7. тасымалдау арақашықтығы
8. тасымалдау төлемі бойынша алдын ала жасалған есеп.
Тапсырысқа тапсырыс беруші қол қойып, мөр басады.
Эксплуатация қызметінің жүк тасымалдайтын тобына белгіленген тәртіппен Күре-жолйы журналға тіркеліп отыратын тапсырыстар түседі. Тапсырыс негізінде жүк тобында тасымалдаудың тәуліктік жоспарының сызбасын толтырады.
Бұл жоспар автокөліктік кәсіпорынның өндірістік бағдарламасымен бекітілген тонналанған не жүкайналымы болатын тасымалдаудың орташа тәуліктік көлемінен; жеке кәсіпорындар, министрліктер, ведомстволар мен жүк номенклатурасы үшін тасымалдау көлемі бойынша автокөліктік кәсіпорынның техникалық қызметінен түсетін орташа тәуліктік шектемелермен; жылжымалы құрамның орташа тәуліктік шығарылуында колонна, модель, айналымдағы типі бойынша мәліметтерден құралуы керек. Жоспарды автомобильдер тобы, ауысым бойынша әрбір жүктелім пункті үшін жүк тасымалдау тобының аға диспетчері құрастырады. .
Сосын жоспарды әрбір жүк жіберуші үшін қажеттілікті, жылжымалы құрамның бірлік санын анықтайтын, жүргізушінің тапсырмасын қарастыратын, қозғалыстың ұтымды маршрутын жасайтын диспетчерлік топқа жібереді. Бұл үшін әртүрлі нормативті - анықтама және ақпаратты материалдар пайдаланылады: карталар, жоспарлар, тасымалдау жүзеге асатын жергілікті мекен сызбасы, көше атауларының анықтамасы, жүк тасымалдаудың арақашықтығының анықтамалық таблицасы және анықтама, жылжымалы құрамды қолданудың эксплуатациялық көрсеткіштерінің техникасы туралы нормативті және жоспарлы мәліметтер, әртүрлі жүк түрлерімен тіркемелерді толтыру нормалары, тасымалданатын заттың таразыланған көлемдік бірлігінің таблицасы, есептік таблицалар және жүк түрі бойынша жылжымалы құрамның жұмыс көлемі, өнімі кг.
Ауысымды - тәуліктік жедел жоспарды жасаудың нәтижесі бөлу қағазы, яғни жұмыс объектісінің нақты мәліметтері бойынша желіге шығарылуға белгіленген жылжымалы құрамның бәрін бөлу болып табылады. Құрастырылған бөлу қағазын аға диспетчер автомобильдерді желіге шығармастан бұрын жолдама қағаздарын толтыратын кезектегі (ауысымдағы) диспетчерге береді.
Тапрсырыс қабылдау мен тәуліктік қызметтік жоспарды құру 14 сағатта, ал ауысымды тәуліктік жоспарды 18-20 сағатқа дейінгі аралықта дайындайды. Түнде жолдама қағаздарды тіркеуден шығарады.
Ауысымды тәуліктік жоспарды жасағанда түскен тапсырыстардың мәліметтері бойынша анықталған жылжымалы құрамның қажеттілігі оның желіге шыққанына қарағанда көбірек болса, әрбір нақты жағдайда ең алдымен бірінші деңгейлі объектілерді жылжымалы құрамммен қамтамасыз ету керек. Сосын қалған тапсырыс берушілердің тапсырысын орындауға болады. Автомобильді көліктегі эксплуатациялық жұмыс желідегі автомобильдердің жұмыстарын ұйымдастырудың маңызды құрамды бөлігін қамтиды. Жылжымалы құрамның жұмысын дұрыс ұйымдастыру - ең алдымен көлік құралдарын тиімді пайдалану мақсатында өте қолайлы жұмыс ырғағын тапсыру деген сөз.
Кез келген көлік түрімен қозғалысты ұйымдастыру бойынша жасалатын жұмыс :
1. тасымалдау жоспарларын табысты орындау
2. еңбек өнімділігін жоғарылатуға және тасымалдау құнын төмендетуге
3. жылжымалы құрамды жақсы пайдалану
4. жүкті жеткізу мерзімін қысқарту
5. қозғалыстың қауіпсіздігін жақсарту.
Автомобиль жұмыстарын ұйымдастыру басқа көлік түрлерімен салыстырғанда көлік бірліктерінің көптігімен, мерзімдіек тасымалдауларда бірден көрінетін жүк ағымдарының қиындығымен, шаңдылығымен күрделене түседі.
Сондықтан жалпы қолданыстағы автокөліктер жүйесінде автомобиль парктерінің шоғырлануы және орталықтандырылған тасымалдарды кең масштабта ұйымдастыру қозғалыс маршруттары, сызбалар, қолданыстағы әдістер тәжірибесі және орындалған теорияларды қолдану саласында автомобильдер мен автопойыздардың жұмыстарын ұйымдастыру ісінде оң нәтиже берді.
Автокөліктік ұйым, жүк қабылдаушылар және жүк жіберуші үшін технологияның кең таралуы, жұмыс кестесі бойынша жүк түзетін және жүк сақтайтын пунктерге қызмет көрсету, айналма тасып жеткізу және т.б. Ағымдағы автомобиль жұмысының ұйымы мынадай элементтерді ұйғарады:
1. автокөлік құралдарының қозғалыс және маршруттарының сызбасы
2. қозғалыс кестесі және графигі
3. автокөліктік объектілермен, жүргізушілер қатарымен қызмет көрсетілетін автомобильді жылжымалы құрамның жұмыс кестесі
4. техникалық қамтамасыз ету - техникалық көмек пунктерінің болуы, диспетчерлік пунктерінің жол көрсеткіш белгілері т.б.
Желідегі автомобиль жұмыстарын ұйымдастырудағы осы элементтердің өзрара байланыстылығын жүктердің жеке топтарын тасымалдауда кездестіруге болады.
3.3 Жүкті жеткізу графигі және автомобильдердің шығарылуын және қайта қайтуын ұйымдастыру
Диспетчерлік топ жылжымалы құрамды бағытқа шығаруды автокөлік кәсіпорынының техникалық қызмет бөлімімен келісіліп, эксплуатация бөлімі құрастырған бағытқа шығару графигі негізінде іске асырады. Бағытқа шығу үздіксіз немесе сатылы болуы мүмкін.
Графикті құрастырғанда мыналарды есепке алады:
Жеке моделдер мен колонналар бойынша жасалған жылжымалы құрамның орташа тәуліктік бағытқа шығу жоспары, бағыттағы жылжымалы құрамның жұмыс ұзақтығы, автомобильдердің екінші техникалық тексеріске (ТО-2) немесе толық жөндеуден өтуінің айлық графигі; автокөліктік кәсіпорын қызмет көрсететін объектілердің жұмыс тәртібі; тиеу жұмыстарын орындау әдістері мен жүк жіберушілердің біруақытта жүк тиеу фронты; көлік кәсіпорынының шығару қақпаларының өткізгіштік қабілеті; АКК - нан жүргізушілердің көп бөлігінің тұрар жерінің алыстығының деңгейі.
Автомобильдерді бағытқа шығарғанда кезекші диспетчер жүргізушілерге жолдама қағазын береді. Сонымен бірге тасымалдаудың ауысымды - тәуліктік жоспарына сәйкес мәлімет жазып, оның берілген уақытын анықтап көрсетеді. Жолдама қағазына диспетчер бекітіп қол қойғаннан кейін қабылданған автомобильдің ақаулықтары болған жағдайда диспетчер жүргізушіге автомобиль үшін техникалық талон береді.
Бағытқа жылжымалы құрам шықпай қалғанда не ауытқулар, олқылықтар болған жағдайларда диспетчер барлық қызмет көрсетілетін объектілерге жылжымалы құраммен қамтамасыз етілетін шараларға сай (тең) шаралар қолдануы қажет.
Автомобиль бағытқа шығарылғаннан кейін диспетчерлік топ жоғарыда тұрған ұйымдарға шығару нәтижелері туралы, яғни жүк тасымалдау түрлеріне, көлікке тапсырыс берушілердің талаптарына сәйкес жылжымалы құрамның бағытқа шыққан бірліктерінің санын хабарлайды.
Сағаттық графиг бойынша жылжымалы құрамның жұмысын ұйымдастырудың мәні жылжымалы құрамның жүк тиеу және түсіру пунктеріне қатаң белгіленген уақытқа сәйкес келіп, қозғалысты аяқтауында.
Сағаттық графигті жүк тасымалдауына қатысатын үш жақ та, Автокөлік кәсіпорны, жүк жіберуші және жүк қабылдаушы да келісіп отырып жасайды. Графигті құрастырғанда қозғалыстың барлық жағдайларын, жүкті тиеу - түсірудің орындалуын есепке алып, қозғалыс жылдамдығын және автомобильдің жүк тиегенде және түсіргенде тоқтап тұру уақытын да тиянақты негіздейді. Сағаттық графиг бойынша жұмыс істеудің негізгі ерекшеліктері мыналар: жүкті тасымалдауға берілген тапсырманы уақыт бойынша толық пайдалану, тиеу- түміру пунктерінің жұмыстарын тиянақты ұйымдастыру, егер жүк жіберуші мен аздаған жүк тасушысы бар жүк қабылдаушылар үшін маңызды болып келетін жүк қабылдаушы да жүкті тиеу - түсіру жұмыстарына алдын ала дайындалу мүмкіндігі; жүк тиеу - түсіру барысында тоқтап тұруды қысқарту және жұмыс күнін толық пайдалану есебінен жылжымалы құрамның өнімділігін жоғарылату.
Сағаттық графиг бойынша жасалатын жұмысты не тұрақты маршруттарда, не автомобиль кәсіпорынның технологиялық үрдісіне тікенлей қатысушы болатын техникалық жағдайларда ұйымдастырады.
Сонымен бірге тасымалдаудың ауысымды - тәуліктік жоспарына сәйкес мәлімет жазып, оның берілген уақытын анықтап көрсетеді, яғни жүк тасымалына тәуелді болады.
3.4 Жүргізушілер жұмысының графигі және бағыттағы жұмысты бақылау
Жүргізушілердің жұмысын тиімді ұйымдастыру барлық жұмыс ауысымының барысында еңбектің жоғарғы тиімділігін қолдау және жетістіктерін қамтамасыз етуден тұратын жұмыс уақытының осындай нормалануында жатыр. Оған жұмысқа шығу графигінің жұмыс істеу режімінің анықтамасы, жұмыс уақыты есебінің түрі кіреді [2].
Жүргізушілер жұмысын ұйымдастыру жүк тасымалдауды орындау мен ұйымға әсер ететін елеулі фактор былып табылады.
Жүргізушілердің демалыс уақыты мен жұмыс уақыты туралы Ережеге сәйкес жұмыстың қалыпты ұзақтығы 5 немесе 6 күндік жұмыс барысында 42 сағаттан аспауы керек. Әрбір жүргізуші үшін ай сайын құрастырылатын жұмыс графигінде жұмыс уақыты, жұмыс күні мен демалыс күндері көрсетіледі. Сонымен бірге жұмыс ауысымының ұзақтығына 03, сағаттық нормативті дайындық - қорытындылау уақыты да кіреді.
Соңғы жылдары АКК - нда жүргізушілердің жұмысын ұйымдастыруда бригадалық әдіс қолданылып жүр. Құрамы 12-20 адамнан тұратын бригада қызмет көрсетілетін клиенттердің және тасымалданатын жүктердің біртектілігіне, автомобильдердің бір маркілі немесе біртипті болуына қарай өндірістік принцип бойынша жасалады. Бригада бір жылға, тоқсанға, айға, күнге Күре-жолп жасалған жоспарланған жүк тасымалдау немесе жүк айналымының көлемі бойынша, жұмыс режімі мен орындалу коэффициенті бойынша өндірістік тапсырма алады.
Әсіресе жүк түзейтін пунктерде көптеген автомобильдер жұмыс істеген жағдайларда, бағыттағы жылжымалы құрамның бір ғана орталықтандырылған диспетчерлік жақтан бақылау жеткіліксіз. Осыған байланысты жүк түзейтін пунктерге қосымша диспетчерлер бекітеді, олар бір ауданда орналасқан кішкене пунктерге қызмет көрсете алады. Олардың атқаратын қызметтері мыналар:
1. жүк тиейтін пунктерде жүк тиеу механизмдерімен, жүктермен қамтамасыз етілуін бақылау
2. жүк жіберушінің белгіленген жүктелімге сай нормаларды сақтауын, құжаттарды рәсімдеуін бақылау
3. жүк түзейтін пунктерге жылжымалы құрамның өз уақытында келуін қадағалау
4. жұмыс орнына келген жүргізушілердің жолдама қағаздарын тексеру
5. берліген маршруттардың орындалуын бақылау
6. жүргізушілердің тиеу пунктеріндегі ақаулықтар туралы өтініштерін және ақаулықтарды жою үшін орыннан кетуін тексеру
7. жүк жеткізудің жеке пунктері бойынша жүк түзеуші пунктердегі тасымалдау жоспарының орындалуын есепке алу.
8. тиеу механизмдерінің бұзылуынан ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz