Сандық және аналогтық бейнебақылау
5
6
7
8
Аңдатпа
Бұл дипломдық жобада таралымды бейнебақылау жүйелері
қарастырылды.
Сандық таратқыштың қуатыжәне
DVB-H жүйесінің параметрлері
есептелінді.
Технико-экономикалық бөлімде жобаға кеткен инвистициялық шығындар
және монтажға кеткен шығындар есептелінді.
Өміртіршілік қауіпсіздігі бөлімінде жарықтандыру және желдеткіш
жүйесі есептелген.
Аннотация
В данном дипломном проекте были рассмотрены системы вещательного
наблюдения.
Был проезведен расчет мощности цифрового передатчика и расчет
параметров ситемы DVB-H.
В разделе
технико-экономическое обоснование проведен расчет
инвистиционных затрат и затрат на монтаж.
В разделе безопасности жизнедеятельности сделан расчет искусственного
освещенияи вентиляции.
9
Жоспар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 7
1 Күзет теледидар жүйесі.Мобильді теледидар жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
1.1 Күзет теледидар жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... . 8
1.2 Бейнебақылау жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... 11
1.3 Мобильдік технологиялар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 25
2 Таралымды бейнебақылау жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 31
2.1 Сымсыз камера ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... . 31
2.2EN-106 DVB-T сандық үй модуляторы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 41
2.3Радио-камера ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... . 43
3 Есептеу бөлімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... .. 46
3.1 Сандық таратқыштың қуатын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 46
3.2 DVB-H жүйесінің параметрлерін анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 47
4Өміртіршілік қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... 51
4.1 Қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың анализі ... ... ... ... ... ... 51
4.2Жарықтандыруды есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 52
4.3 Ауа кондициалауын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 55
4.4 Кондиционерлерді таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 59
8.5 Өміртіршілік қауіпсіздігі бөлімі бойынша қорытынды ... ... ... ... ... ... 66
5Технико-экономикалық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... 61
5.1 Жобаның мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... 61
5.2 Өндірістік жоспар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... 61
5.3 Инвестициялық шығындарды есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 62
5.4Технико-экономикалық бөлім бойынша қорытынды ... ... ... ... ... ... ... 65
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 66
Әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... 67
10
Кіріспе
Күзет теледидары - бұл өте қажетті және де тез дамып жатқан қауіпсіздік
жүйесінің бағыты.Сонымен қатар,тәжірибе көрсеткендей,бұл меңгерілуі қиын
білім саласы.Қоғамның белсенді дамуы адамның өмірінің және де материалды
құндылықтарын қорғауға қажеттілікті арттыруда.Қазіргі заманғы құрылыстар
мен ғимараттар көлемдерінің үлкендігі күзет кәсіпорындарының және де
қауіпсіздік қызметтерінің жұмысын қиындатты.Объектте күзет теледидар
жүйесін қолдану күзетшілер жұмысын оңайлата ғана қоймай, ғимараттың
ішіндегі де сыртындағы да қауіпсіздік деңгейін айтарлықтай жоғарылатады.
Дипломдық жобаның тақырыбы күзет теледидар жүйесінде мобильді
телерадиотратудың жұмыс істеу мүмкіндігі.Мобильдік теледидар бұл - аты
айтып тұрғандай, сигналын қозғалыс кезінде қабылдауға болатын
теледидар,яғни теледиарлық бейненің кіріктірме антенналары бар шағын
құрылғылар экранындағы көрсетілуі. Жобаның мақсаты мобильдік
теледидардың бейнебақылаудағы жұмыс істеу мүмкіндіктерін қарастыру болып
табылады.
11
1 Күзет теледиар жүйесінің жалпы сипаттамалары
1.1 Күзет теледидар жүйесі
Қауіпсіздік жүйелерінің тиімділігі, оның сыртқы әсерлерге қатысты өңдеу
жылдамдылығымен анықталады, яғни оқиға жағымсыз жаққа ауыспай тұрып,
жауапты әрекет жылдамдығы әсер ету жылдамдығынан жоғары болуы керек.
Осы мақсатпен криминалды элементті іс - әрекетті тежейтін
механикалық күшейткіш (сейфтер, механикалық құлыптар, металдық есіктер,
бөлме терезесіндегі решеткалар, автомобильдің рульді және передачаларды
ауыстыру рычагын блоктау құрылғысы) оргтехника және компьютерді т.б.
ұрлауға қарсы механикалық қорғаныс шаралары қорғаныстығы жатады, себебі
оларды құртуға
зиянкестердің
уақыты
кетеді.Қауіпсіздік жүйелерінің
ерекшеліктерін қарастырайық.
Күзет және өрт сөндіру жүйелерінде анализдеушілер
құрылғыларының, есте сақтау және шешім қабылдау құрылғыларының
рөлін датчиктер атқарады.Бақылау панелінде қауіптің бар болуына қатысты
соңғы шешім қабылданады (күзетшінің назарын аударту ,радиоканал не
телефон желісімен қауіп сигналын жіберу).
Датчиктер ортаның
физикалық жағдайын анализдейді
(жарықтандыру,дыбыс,жылу,механикалы қ әсер,электромагнитті өріс
кернеулігі ,бұлардың іске қосылуы өртенуді немесе адамның қоршаған
кеңістікте пайда болуын білдіреді). Бұндай модельдің толық жетілмеуі
жалған қауіп не қауіптік оқиғаның өтуіне себеп болады. Күзет
сигнализациясы бүкіл танымдық әсерлерді рұқсатсыз кіру деп түсінеді,
яғни күзетілетін кеңістікке кіру тек оны күзеттен алып тастау кезінде ғана
жүзеге асырылады.
Периметрлік жүйелер - үлкен ашық кеңістіктерді бақылау үшін
құрылған датчикті күзет жүйелерінің бір түрі болып табылады. Рұқсатты
басқару жүйесі кіруге құқықтық рұқсаты барларға цивилизациялық түрде
күзетілетін кеңістікке кіруге мүмкіндік береді.Жүйе санауышы (анализдеуші
құрылғы) келуші енгізген нышандарды кодқа түрлендіреді, ал контроллер
(шешуші құрылғы) алынған кодты жады құрылғысында сақталатын рұқсат
етілген кодпен салыстырады.
Рұқсат етілген код табылған жағдайда орындаушы құрылғы іске
қосылады
(электроқысқыш, электроқұлып, турникет, шлагбаум,шлуз).
Рұқсатты басқару жүйесіне,
жоғарыда
көрсетілген
функциялар өз
жадысында өзіндік, бөгде образдарын сақтайтын оператор арқылы
орындалатын сөйлесу жүйесін жатқызуға болады. Ұрлықтың алдын алу
жүйесі тауар залынан тауардың рұқсатсыз шығарылуын жариялау
мәселесін шешеді. Қауіп сигналының пайда болуына тауарда, оның антенна
жанынан өткенде, арнайы бирканың болуы себеп. Айта кететін жайт,
антиұрлық жүйелері сатылмаған тауарға қатысты (және де оны дүкеннен
12
шығарған адамға қатысты) рұқсатты басқару жүйесі функциясына инверсті
функцияны жүзеге асырады.
Тексеріп қарау қондырғысы тасуға тыйым салынған белгілері бар
заттарды бақылау аймағына тасымалдауын жария етеді.
Автомобильдік сигнализациялар көбінше күзет сигнализация жүйесі
және рұқсатты басқару жүйесіне ұқсас жұмыс істейді. Сонымен қоса
оларда күзетілетін кеңістікте жүйе функциясының бір бөлігін блоктау
жүзеге асырылады. Автомобильдік сигнализациялардың жалған іске
қосылуы , көбінше ,оларды эксплуатациялау кезіндегі қатаң жағдайлардың
салдарынан.
Күзет теледидар жүйесінде анализдеу құрылғысы, шешуші құрылғы
және жады құрылғы ретінде адамның өзі қолданылады. Техника, оған тек
шешім
қабылдауға көмектеседі. Көру органы визуалды ақпаратты,
бейнекамера, ақпаратты өңдеу құрылғысы және бейнемонитор арқылы
жанамалы анализдейді. Әрине, адамның шешім қабылдауға қатысуы, оқиғаны
бағалаудағы адамның субъективтілігі,саналы немесе санасыз түрде кейбір
істерді әлде тіпті қасақананы ескермеу мүмкіндігі сияқты өзіндік мәселелерге
әкеледі. Одан басқа, адамның минималды жоғалымдарымен, үлкен ақпарат
ағымын өңдеудегі физиологиялық мүмкіндіктерінің шектеулілігі
болады.
Яғни, визуалды ақпарат ағынының, бейнемонитор - оператор ақпараттық
каналының өткізу қабілеттілігімен келісімі қажет етіледі.Бейнежүйелерге
қолданғанда бұл келесі шарттарды орындаумен көрсетіледі:
-Оператордың жұмыс істеу орнын сәйкес ұйымдастыру (бейнемонитор
экранына дейінгі арақашықтық, жарықтылық сипаты).
-Оператордың жалығуына әкелмейтін, камераларды ауыстыру
уақытын орнату.
-Экранда, бір уақытта оператор шынайы бақылай алатын мөлшерде
бейнекөріністі орналастыру (эргономика бойынша 6...8 ден көп емес).
Адам факторлардың жағымсыз жақтарының әсерінің азайтылуы,
болғанның бәрінің бейнежазбасы және олардың кейінгі анализі арқылы
жүзеге асырылады. Егер бұл мақсатпен бейнемагнитофон қолданылса, оның
рұқсатын болктауқажет тіпті оның арнайы сейфте болғаны дұрыс. Жалпы
айтқанда, бейнесигналдарды өңдеуге арналған көпшілік
құрылғылардарұқсатты блоктау, парольдар болады. Тіпті күзет бөлмесінде
операторлардың іс - әрекетін жазатын бейнекамераны құпия түрде
орналастыру қажет.
Операторға, экрандағы сәйкес жазулар, зуммер, қауіп датчигінің іске
қосылуын,
не бейнемагнитофон лентасының бітуін сигналдауыш
,бейнесигналдардың кенет жоғалуын немесе бақылау аймағында қозғалыстың
пайда болуы жайлы ақпарат көмек береді.
Күзет теледидар жүйесінің басқа күзет жүйелерімен салыстырғандағы
артықшылығы оның жоғары ақпараттылығы
(қоршаған әлем туралы
ақпараттың 90%-ын адам көру органы арқылы алады). Қауіпсіздік
жүйелерінің дұрыс жұмысын,
сигнализация қосылғандағы қауіптің
13
шынайылылығына көз жеткізу үшін адамның сол орынға бармай-ақ,
бейнежүйе арқылы дистанционды көз жеткізсе болады.Тағы бір маңызды
жайт,бұл бақылау аймағы алдында қауіпті байқап, қауіп-қатердің болу
ықтималдығын бейнемонитор экраны арқылы есептеп, оқиғаның алдын алу.
Бұл әсіресе алыстатылған қызметтелмейтін объектілерге өзекті.
Жобалаушының түрлі жүйелерді ортақ бір қауіпсіздік жүйесіне
интеграциялау әрекеті, бір жүйенің жетілмеуі кезінде ,жеке түрде, жүйелер
бірігіп оны толықтыруға ұмтылысына әкеледі. Бұл - әр жүйенің әлсіз
жақтарының әсерін азайтып,
оператор арқылы алынатын ақпарттың
дұрыстылығын жоғарылатады. Интегрециялау ақпараттық деңгейде, не
программалық деңгейде де жүзеге асырыла алады. Ал бейнежүйелерге
келетін болсақ, кейбір жағдайларда өз бейнежүйеңді басқа жүйелерден
мүшелеу киын.
Айтып кететін бір жайт, күзет теледидар жүйесін қолдану тек
қолданушылармен ғана емес,криминалды элементтермен де бағаланады. Бұл
бейнекамера муляждарының өндірісі мен олардың күзетілетін объектідегі
орналасуын ақтайды. Осылай күзет теледидары күзет жүесінде маңызды
рөл атқарады.
Бейнебақылау жүйесінің басқа қауіпсіздік шараларынан басты
артықшылықтарын айтып кетсе болады. Бұл - оқиғаны автоматты түрде табу
және бейнебақылау, күзетілетін территорияларға рұқсатсыз кіруді лезде табу,
қабылданатын ақпараттық ағындарды интеллектуалды өңдеудің арқасында
жалған іске қосылуларды болдырмау, өңделіп жатқан ақпараттың анық
көрсетілуі, басқа күзет жүйелерімен тығыз интеграция мүмкіндігі. Бұндай
жүйелердің жаман жақтарына, ауа райының райының келеңсіз жағдайларында,
мысалы тұман кезінде жұмыстың қиындайтынын жатқызуға болады.
Бейнебақылау жүйесін құрастыру кезінде басты критерийлерге беріктілік,
ақпараттылық, дұрыстылық және өз уақытылық жатады.
Алғашқы критерий,қолданысымен
практикада тексерілген және
конструктивті шешімдері терең ойластырылған, алдыңғы қатарлы әлемдік
өндірушілерден тек ең жақсы компоненттерді қолданумен жүзеге асырылады.
Мұның бәрі, істен шығу мен қалпына келудің минималды периоды арасында
жүйенің ұзағырақ уақыт жұмыс істеуін жүзеге асыруға көмектеседі.
Екінші критерийді ұстану қозғалыс видеотекциясының, бейнежазбаның,
экранға шығаруды орындау және әр қосылған камерадан резервті архивтеудің
біруақытты және үздіксіз жұмысын қамтамасыз етеді.
Дұрыстылық , бейнебақылау жүйелері орналасқан объекттің қауіпсіздік
қызметінің жұмысшылары және жүйе операторы үшін басты критерий болып
табылады. Қажетті көріністің жетіспеушілік жағдайларынан көріністі үлкейту
және бейнеақпарат ағындарын өңдеу интеллектуалды алгоритмі арқасында
жалған іске қосылуларды минимизациялау арқылы жүзеге асырылады.
Өз уақытылық,авторизацияланған тұлғаларға тікелей рұқсатты,оқиға
болғанға дейінгі іс-әрекетті қарауды,яғни қауіп дабылы қосылғанға дейін
бірнеше секунд бұрын алынған бейнежазбаны қарауды алынған алгоритм
14
бойынша,жүйе операторының қатысысыз өз бетімен шешім қабылдау
мүмкіндігін қамтамасыз етеді.
1.2 Бейнебақылау жүйесі
Бейнебақылау жүйесі нақтылай қарқын алған беті 25 жыл бұрын бастау
алған. Олар толығымен аналогтық жүйеден құралып, бертін келе сандыққа
ұласты.
Ал, қорғау телебақылау жүйесі(немесе қарапайым түрде бейнебақылау)
өткен ғасырдың 40-шы жылдардың басында пайда болған.
Бейнебақылау жүйесінің алғашқы монтажы 1942 жылы Siemens AG
компаниясы Германиядағы Фау-2 ракетасын ұшыру кезінде бақылау
мақсатында жасаған болатын. Жобаның іске асып, бейнебақылау монтажына
жауапты - инженер Вальтер Брукх болатын.
Еікніш дүнижүзілік соғыстан кейін бейнебақылау жүйесі АҚШ пен
Ұлыбританияда пайда болды, әскери базалар мен стартегиялық объектілерде,
арнайы қызметтерде қолданылды.
Ал АҚШ та алғашқы коммерциялық бейнебақылау жүйесі 1949 жылы
жүзеге асты, ол Верикон деп аталатын.
60-шы жылдар орын алды. Бейнебақылау монтажы принципке сай
болған-ды: әр камераның өзіндік мониторы болатын. Ал қосымша қосылыс
мүлдем ақталмайтын. 60-шы жылдары орнатылған бейнебақылау жүйелері ақ-
қара түсті және төменгі кеңейтілімді камералардан тұрды, біздің
заманымыздың тілімен айтқанда, 0,3 Мегапиксельден аз, коаксиальды кабель
арқылы байланысқан рұқсаттылық болатын-ды. Әр камера өзіне тиесілі ақ-қара
түсті монитормен байланысты. 16 каналдық бейнебақылау жүйесі 16
мониторды талап ететін, ал бейнежазылым туралы мүлдем ой да болмаған. Ол
кездегі бейнебақылау жүйелері қымбаттылығына сай, тек коммерциялық және
маңызды мемлекеттік стратегиялық объектілерде ғана қолданылғаны бізге
мәлім. Ал бірақ та 60- шы жылдары да бейнебақылаудың техникалық дамуы
қарқынды серпінмен іске асып жатты. Ең бастысы, бөлшектеуші жәшіктер
пайда болды.
Бөлшектеуші жәшіктер опереторға камера аралығында бақылауға
мүмкіндік беретін. Операторлар бір камера көрсетілімін ғана емес, қатарынан
басқа камералар көрсетілімін де көре алатын мүмкіндігіне ие болды.
1968 жылдың қыркүйек айында Нью-Йорк штатындағы Олиэн қаласы -
әлемде құқықбұзушылықпен күрес мақсатында басты көшесіне бейнекамера
орнатқан алғашқы қала болып саналды. Өз кезегінде, бейнебақылау
камерасынан алынған мәлімет тікелей милиция басқармасына жол тартып
отырды. Бұл іс Олиэн қаласын құқықбұзушылыққа қарсы күресте көшбасшы
етті.
70-ші жылдары мультиплексорлар, бейнемагнитофондар мен
антивандалды корпустік камералар пайда болды. Мультиплексорлар бір
мониторда бірнеше камера көрсетелімін көрсететін жағдай туғызды.
15
Бейнемагнитофондар балық камералардың жазылымын бір мезетке басылуын
қамтамасыз етіп, бір мониторда отырып бір уақытта көрсетіліп тұрған
суреттемелер санын ауыстыру мүмкіндігіне жол ашты.
Бейнебақылаудың Алғашқы ұрпағы кемшіліктерге толы болды. Бұл
арине 80-ші жылдардағы бейнемагнитофондар ақауларынан туындайды.
Бейнмагнитофондар өте қырсық болатын. Ал жазылым сапасы нашардың
нашақоры.
Бейнебақылау камераларының суреттемелері өте сапасыз, бейнелента
нашар болды, ал тағы бір кемшілігі - жақсы түсіріліп алған техникалық
шешімнің өзі жарамсыз болатын, себебі қыбыры көп, қисыны жоқ суреттемені
идентификациялау яғни нақтылау мүмкін емес болатын. Сондықтан да,
бейнебақылауға артылған үміт ақталмады деуге әбден болады.
Бейнемагнитофонның жұмыс істеу технологиясы операторға жағдайды көруге
көрімдік бермей, оған қоса жазылым басуға да жағдаят туғызбайтын-ды. Соған
орай, іздеу үрдісі архивте болсын болмасын, қиындыққа кенелтетін.
Қозғалысты қадағалайтын арнайы қондырғының көмегімен не іс- әрекетті не
қашықтықтағы көрсетелімді басқарылу бітуі болмайтын жұымс тұғын.
Эксплуатациядағы қымбат қондырғылар негізгі түйіндемеге сәйкес
жоғарғы функционалдылық пен сеіді жұмысты қамтамасыз ете алады деліндер,
бірақ та бейнебақылау монтажы
ұйымдастыру кезінде қомақты
қондырғылардың қажеті де қанағаттандырмай шықты. Яғни, жай ғана
қаражаттың көз болып, нәтижесіз мәмілеге алып келіп отырды.
90 шы жылдардың ортасына қарай, бейнебақылау екінші ұрпағына аяқ
басты, бұл кезде сандық бейнерегистраторлар пайда бола бастады,
Digital
Video Recorders(DVR) - бұл жоғары сапалы бейнесуреттемелерді жазуға
мүмкіндік берді. DVR өз кезегінде алғашқы ұрпақтың кемшілігін кмелте түсті,
яғни бейнелента жөнін шешті десек болады. Сандық регистратордың қатқыл
дискісі бейнкассетаға қарағанда, ұзақ жасайтын және сыйымдылығы мол болып
келді.
Сандық бейнерегистраторлар автоматты түрде жұмыс атқарады және
ешқашан да жазылу үрдісінде пайдаланушыны қажет етпейді. Жазылған
бейнсуреттемелерді көрген кезде, регистратор жазылымды тоқтатпай, әрі қарай
жалғастырып жаза береді. Бейнесуреттемелердің міндетті атрибуттары ретінде
күні мен уақытының қойылуы болатын. Бір сөзбен айтқанда, бейнекөрсетілімді
көру және іздеу оңтайлы шешімін тапты. Регистратор TCPIP (интернет-
Протокол) хаттамасын қолданғаннан бері, жеке қолданушылар авторизациялық
қолжетімділік арқылы бақылауда болып жатқан жазылымды не онлайн ретінде
көре отырып, бөлмедегі дыбысы естуге, Локальды желі немесе Интернет
арқылы камераларды және жүйені толықтай басқара алады. Осылайша,
интернет желісі жүргізілген қайсыбір жерде болмасын, үлкен көлемді
ақпаратты ұстай алатын жағдаят орталығын ұйымдастыруға болады.
Қаншалықты қашықтықта болса да бір- бірімен байланыса алатын операторлар
посттарын құруға болады.
16
Заманауи камералар былай басқаруға да болады: камера жағдайын
көлденең және тігінен жазықтықта орналастыруға болады, объективтердің
әралуандылықтары мен жарықсезімталдылықтары(кейбіреуіне жұлдыздар
жарығы да жеткілікті). Аудио- бейнебақылаудың бөлінбес бір бөлшег і іспеттес
болды. Бұл арине, операторға барлық оқиғаларды баяндап та суретеп те
сойлестіріп те береді. Бейнебақылау жазылымының екінші ұрпағы бір
ғимаратты басқарып қана қоймай, сонымен қатар қашықтықтан бақылауға да
қол жетімді болды.
Осы жақында ғана бенебақылау жүйесінің үшінші ұрпағының заманы
орнады: бұл - ІР-бейнебақылау жүйесі- толығымен сандық...
Қазіргі таңдағы жүйелер сонау кассеталы бейнерекордермен байланысқан
аналогтық камералардан алдеқайда алшақта. Ендігі кезде, сандық жүйелер
желілік камералар мен жазылымға қажетті компьютерлік серверлермен
жабдықталған. Негізі, толықтай аналогтық және толықтай сандық жүйелердің
аралығында бөлшектенген сандық шешімдер болған-ды. Бұл шешімдер
бірнеше сандық компоненттерден тұрады, бірақ толықтай сандық болмады. Ал
осы таңдағы желілік бейнежүйелерде бейнеақпарат тұрақты түрде ІР-желі
арқылы жүргізіліп тұрады; олар толығымен иілгш әрі масштабты болып
табылады.
Толықтай аналогты жүйелер:
1) кассеталы рекордермен аналогты CCTV-жүйелері;
2) бөлшектенген сандық жүйелер;
3) сандық бейнерекордермен аналогты CCTV-жүйелері;
4) желілік сандық бейнерегистратормен аналогты CCTV-жүйелері;
5) толығымен сандық жүйелер;
6) бейнесерверлермен желілік бейнежүйелер;
7) желілік камералармен желілік бейнежүйелер.
Кассеталы бейнерекордермен байланысқан аналогты CCTV- жүйелері -
бұл коаксиальды кабель арқылы жүргізілген толығымен аналогты жүйе,
жазылым кассеталы бейнерекордерде жүзеге асты.
Сурет 1.1- кассеталы бейнерекордермен байланысқан аналогты CCTV-
жүйесі
Кассеталы бейнерекордерлер үйдегі бейнемагнитофон қолданатын VHS
кассета түрін қолданады. Бейнеақпарат сығылмайды, сондықтан да бір
кассетаға 8 сағаттық жазылымды ғана жаза алатын еді. Үлкен көлемді
17
жүйелерде камералар аралығында және кас сеталық бейнерекордерді
байланыстыратын коммутатор пайдаланылуы мүмкін. Ал көрсетілімді аналогты
монитор арқылы көре аламыз.
Сандық бейнерегисторлармен байланысқан аналогты CCTV-жүйелері -
бұл сандық жазылыммен қолданылатын аналогты жүйе. Сандық
бейнерегистраторда бейнелік жазуды үйымдастыру үшін бейнекассеталар
қатқыл дисуктермен алмасқан. Бейнеақпарат сандықталып, сығылып және
сапасы кетпей бірталай уақыт сақталынады.
Сурет 1.2- Сандық бейнерекордермен байланысқан аналогты CCTV-
жүйесі
Бұдан алғашқы бейнерегистраторларда қатқыл дисктердің көлемі
шектеулі болатын, сондықтан да жазылу да соншалықты қысқа түрде
жүргізілетін, ал соған бола секундтық кадрлар санын азайту керек болды. Ал
заманауи даму деңгейінде қатқыл дисктердің көлемін ұлғайту міселе емес
болып қалды. Сандық бейрегистраторлардың көпшілігі бірнеше
бейнекірістерден тұрады: - қарапайым 4,9 және 16, - бұл өз кезегінде
коммутаторлар ретінде де қолданыла алады.
Сандық бейрегистраторлармен байланысқан жүйелер келесідей
мүмкіндіктерге ие болып табылады:
1) кассеталарды ауыстырып әуре болмайды;
2) тұрақты сапалы суреттемелер;
Желілік бейнерегистраторлармен байланысқан аналогты
CCTV-
жүйелері - бұл бөлшектелген сандық жүйелер,оның ішіне кіретіндері - желіге
қосылатын Ethernet-порты бар желілік бейнерегистратор болады. Осылайша,
бейнеақпарат сандықталып, бейнерегистраторда сығылады, өз кезегінде бұл
ақпарат компьютерлік желі арқылы қашықтықтан басқарыла алады.
Сурет 1.3- Желілік бейнерегистратормен байланысқан аналогты
CCTV-жүйесі
Кей жүйелер болып жатқан және сақталған бейнеағындарды көруге
мүмкіндік береді, ал басқалары - тек жазылған жазылымдарды ғана көрсетеді.
18
Кейбір жүйелер бейнеағынды көрсететін арнайы программалармен
жабдықталған; ал қалғандарында стандартты веб брайзерлерді қолдануға
болады. Веб браузермен көрсетілім арқылыь қашықтықтағы көру иілгіш және
тиімді болып келеді.
Желілік бейнерегистраторлар келесідей мүмкіндіктерге ие болды:
1) компьютер арқылы қөашықтықтағы көрсетілім;
2) қашықтағы жүйені қолдану.
Бейнесерверлермен байланысқан желілік бейнежүйелер бейнесервер,
желілік свич және бейнебасқарушы бағдарламалық жабдықтамадан тұрады.
Аналогтық камералар бейнеақпаратты сығатын және сандықтайтын
бейнесерверге қосылады. Содан кейін бейнесервер желіге қосылып,
бейнеақпаратты желілік свич арқылы компьбтерге жібереді. Ал ақпарат
компьютердің қатқыл дискісінде сақталынады. Бұл нағыз желілік бейнежүйе.
Сурет 1.4- Желілік бейнежүйе
Бейнесерверлермен байланысқан желілік бейнежүйелердің мынадай
мүмкіндіктері бар:
1) бейнежазылым мен басқаруға арналған стандартты серверлер мен
стандартты желілерді қолдану;
2) in steps of one camera at a time жүйесін масштабтау;
3) қашықтықтағы бейнежазылымды жүзеге асыру;
4) желілік камераларды қосу арқылы жүйені қиындықсыз кеңейту.
1.4-суретте желілік бейнежүйе көрсетілген, онда бейнеақпарат тұрақты
түрде ІР-желі арқылы беріліп тұрады. Бейнесервер - аналогтық жүйеден
бейнекеңейтілімге келетін ІР-негізді кілттік элемент.
Желілік камералармен байланысқан желілік бейнежүйелер. Жеоіок
камералар камералар мен компьбтерді бір құрылғыға бріктіреді, ал олар өз
кезегінде желімен қосылып, бейнеақпараттың сығылуы мен сандықталуын
жүзге асырады. Бейнеақпарат желлік свич пен желілік ІР-арқылы беріліп,
бейнебасқарушы бағдарламалық жабдықтамалы компьютерге берілп
отырылады. Бұл да нақты және нағыз желілік бейнежүйе оған қоса толығымен
сандық: онда аналогтық жүйе мүлдем қолданылмайды.
19
Сурет 1.5- Желілік камералар арқылы жүргізілетін желілік жүйе
Желілік бейнежүйе мынадай мүмкіндіктерге ие:
1) жоғарғы мегапиксельдік рұқсаттылық;
2) тұрақты сапалы суреттеме;
3) сымсыз жұмыс мүміндігі;
4) Power over Ethernet функциясы;
5) PTZ, аудио, және сандық кірістер мен шығыстар;
6) толық иілгіштік пен масштабтылық.
1.5-сурет нағыз желілік бейнежүйені суреттеп береді, онда яғни ең
бастысы желілік камералар арқылы ІР-желі көмегімен бейнеақпараттық берілуі
жақсы бейнеленген. Бұл жүйе толығымен сандық мүмкіндіктерді ашып,
көрсетілім болып жатқан жеріне қарамастан, суреттеменің сапалы екендігін
айқындайды.
Бейнебақылау жүйесі, сонау 40-шы жылдан бастап қаншама қиын да
қисынды кезеңдерден өтті. Қазірдің өзінде, бақылау нарығында төселу үшін
жаңадан жаңаша ойлар қосып, одан сайын қарқынды дамуда, қосымша
қосынды ретінде қаншама функциялар қосып, бейнебақылау жүйесінің эрасына
кейіп беріп жатыр.
1.2.1 Бейнебақылау жүйесіне шолу.
Қазіргі таңда бейнебақылау жүйесі қарсықұқықтық іс-әрекеттің орын алу
фактын оперативті немесе біраз уақыт өте тіркей алатын, қауіпсіздікті
қамтамасыз ететін ең тиімді техникалық шаралардың бірі болып табылады.
Бұдан бөлек, бейнебақылауды орнату, жұмысшылар жұмысының сапасын,
объекттегі жалпы жағдайды бақылауға мүмкіндік береді.
Бейнебақылау жүйесі - кейбір компонеттердің істен шығуына жиі
әкелетін,
адами фактордан тұратын күрделі структура. Сондықтан
бейнебақылау жүйесін жиі қызметтеу керек. Сервистік қызметтеу ,жүйенің
жұмыс істемейтін қалыпта тұрып қалуын, яғни күзетілетін объектінің
бейнебақылауынсыз қалатын ситуациясын болдырмауға септігін тигізеді.
Объекті бейнебақылаудың нақты құрылымы сол жерде маманмен анықталады.
Бейнебақылау жүйесі - белгілі бір объектінің қимыл- әрекетін бақылауға
қажетті бірден- бір маңызды этаптың бірі. Бейнебақылау жүйесі қаншалықты
жоғары спалаы болғанымен, егер оның негізгі орнатылуы дұрыс жүзеге аспаған
болса, онда шешім шығуы мүмкін емес. Сондықтан да, монтаж
қондырғылларының, қызмет көрсетілуінің, бейнебақылау жүйесінің
20
орнатылуының дұрыстығы - бейнебақылауды орнатудың алғашқы қадамында
міндетті түрде іске асырылуы тиіс.
Бейнебақылау жүйесін орнату үшін барлық компоненттер мен
бөлшектерін сауатты таңдай білу қажет. Камералар - қандай жүйе болмасын,
ең негізгісі болып табылады, бірақ соған қарамастан, қосымша
қондырғылардың жұмысы мен ерекшеліктері де маңызды рөл атқарады.
Бейнебақылау жүйесінің орнатылуы-
бұл тек қана бақылау
камераларының монтажы ғана емес, сонымен қатар қондырғылар мен
бағдарламылқ жабдықтаманың орнатылуы. ІР- бейнебақылауын орнату
дегеніміз өз алдына камерадан алынған барлық мәліметтерді өзі өңдеп, өзі
сақтайтын сервер дайындығы. Монтаждау жұмысында дұрыс орнатылған
қабаттамалар да маңызды рөл атқарады. 1.6-суретте көрсетілгендей,
бейнебақылау жүйесін орнату - камераны орнатып қана бітетін жұмыс емес,
яғни бітеуі бітпес қарбалас кезең десек, артық айтқандық емес.
Бейнебақылау жүйелеріне қойылатын талаптар мен міндеттер, яғни кіші
және үлкен объектілерде
-
шекарасына кіретін
аумағының күзеті,
автотранспорттың кіріп-шығуы мен адам өтетін жерлердің бейнебақылауы,
оның ішінде объектілердің маңыды аймағын, дәліздер мен бөлмелерді
бақылау.
Белгілі бір бейнебақылау жүйесін таңдауда қондырғыларға әсер ететін
параметрлерге көңіл аударған дұрыс, олар өте көлемді әрі қилы-қилы. Олар
оған қоса бір-біріне әсер етіп, жүйе ресурстары үшін таласулары мүмкін.
Мысалға, бейнекадр сапасы(рұқсаттылық) басқа қондырғының
рұқсаттылығына, байланыс линияларының өткізгіштік қабілетіне, өңдеуші
құралдың қуатына, сақтау жүйесінің көлеміне әсер етуі әбден мүмкін.
Бейнебақылау жүйесінің камералараны таңдауда қандай негігі параметрді
білу қажет (жобалау мен техникалық тапсырманы тағайындау).
Бейнеақпараттың көрсетілімі мен жазылуына, оның сақталып өңделуіне
өте ерекше әсер ететін негізгі параметрлер болып мыналар табылады:
1) Оперативті бақылау режимі - барлық болып жатқан жағдайға
оперативті реакциямен қадағалайтын күзет қызметі бейнемониторына
ақпаратты шығару;
2) Полетті бөлу режимі
-
барлық камералардан алынған
бейнекөрсетілім ақпарат тасымалдауыштарда жазылады, және ол тек бір
жағдайларға жушар болғанда не керек кезде ғана көрсетіледі.
3) Аралас режим - камералардың бір бөлігі оперативті баылаумен, ал
екінші бөлігі полетті бөлу режимдерінде жұмыс жасайды.
Барлық бейнебақылау жүйелері ек түрге - қарапайым(біркамералы) және
күрделі(көпкамералы) деп бөлінеді.
1.2.2 Негізгі бейнебақылау жүйелері.
Бейнебақылау жүйесін іске асырудың бірнеше негізгі т әсілдері болады:
21
1) Бейнерегистратор базасында. Бұл жағдайда өзіндік аудио- және
бейнефиксацияланатын құрылғы орнатылады. Негізгі сипаттамалары-
функциялардың жеткіліктілігі мен тепе- тееңдіктері.
2) Бейнесервер базаасында. Көрсетілімді іске қосады оны бақылайды
және аудио- мен бейнефиксациялауды жүзеге асырады. Бұл жағдайға
тұрақтылық пен құрылымдарының иілгіштігі тән.
3) Сымсыз бейнебақылау жүйесі. Сымдық тәсіл болмаған жағдайда, ең
тиімді тәсіл болып келеді. Негізіг қондығырысы болып сымсыз желілік
бейнекамералар(Wi-Fi) саналады.
4) ІР-бейнебақылау жүйесі. Классикалық бейнебақылаудың дәстүрлі
функциялары мен ІР-жүйесінің шегі жоқ шексіздігіне ие мүмкіндіктерін
байланыстырған, қазіргі таңдағы ең ерекше жүйе.
1.2.3 Сандық және аналогтық бейнебақылау.
Бейнебақылау жүйесі (CCTV ағылшын аббреватурасы - Closed Circuit
TeleVision-
жабық бейнебақылау жүйесі)
-
жауапты объектілерде
бейнебақылауды ұйымдастыру үшін арналған. Соңғы жылдары бейнебақылау
объект қауіпсіздігінің жүйелік жиынтығының ажырамас функциясы болды,
себебі заманауи бейнебақылау қондырғылары қадағалап және бейнені жазып
қана қоймай, сонымен қатар кенеттен келеңсіз жағдай туындағанда барлық
қорғаныс жүйесінің реакцияларын бағдарламалай алады.
Бейнебақылау жүйесінің қондырғыларын қолдану типіне қарай аналогты
және сандық болып бөлінеді. Аналогтық жүйелер шағын бөлмелерде
бейнебақылауды ұйымдастырып, бейнекмералардан түскен мәліметтерді
бейнемагнитофонға жазуда осы жүйе қолданылады. Өз кезегінде бұл жүйе
қауіпсіздік жүйесінің жиынтығынан құралған. Бұндай жиынтық
бейнекамералардан түскен ақпараттарды, қолжетімділікті қадағалау
жүйесіндей, күзет және өрт дабылдарындағы, мәліметтерді толығымен
анықтап, жазып және сараптайды, сонымен қатар автономды түрде қорғаушы
объектінің қорғанысында өзіндік немесе жүйе операторының нұсқауымен
шешім қабылдайды.
Сандық бейнебақылау жүйесі аймақтық - қараушы объектілердің
қауіпсіздік жүйесінде қолданылады, оған қоса жаһандық компаниялардың
қауіпсіздігін басқару жиынтығында да ерекше орын алады. Бейнебақылаудың
сандық технологиясы уақыт өте аналогтық жүйелерді функционалды және
техникалық сипаттамалары жағынан тығырыққа тіреп келеді. Ал бағасы
жағынан аналогтық бейнебақылау жүйеснің құнымен теңестірілуде.
Бейнебақылауға арналған жүйелер жиынтығы мен сипаттамаларының
функциялары тұтынушының объект қауіпсіздігінің талаптарына
сәйкестендіріледі. Ережеге сай, мұндай жүйенің минимальды конструкциясы
тұрады: бейнекамералар, бейнесигналдарды өңдеу құрылғылары(квадраторлар,
мульиплексорлар және т.б.), жазылым құрылғылары(бейнемагнитофондар,
бейнерегистраторлар мен бейнерегистрлер)және бейнеақпаратты көрсету
құрылғылары(бейнемониторлар).
22
Үлкен көлемді бейнебақылау жүйелерінде қосымша басқарылатын және
көмекші құралдар орнатылады - матрицалық коммутаторлар, бейнекмераларды
басқару пернетақтасы, бейнепринтерлер, күшейткіш-бөлшектегіштер,
модуляторлар, телеметрикалық қабылдағыштар мен жіберілім және басқа да
күзеттік құрылғылар.
Аналогты бейнебақылау камералары. Қазіргі таңда бейнебақылау
жүйесінің қарапайым құрылымдық және аса қымбат емес бағадан тұратын
аналогтық бейнебақылау камералары орнатылған. Бұл бейнекамералар өз
кезегінде оптикалық құрылғылармен, жарықтық ағыннан бейнесигналды
пінішмдейтін ПЗС-матрицаға келіп түсетін линзалар тобынан сарапталып
шығады. Сонымен қатар, бейнебақылау камераларында аналогтық
бейнесигналды сандыққа айналдыратын арнайы түзеткіш блок қолданылады.
Мұндай бейнекамераларды сандық ейнебақылау жүйесіне жатқызуға болады.
Бейнебақылау жүйесінде белглі бір талаптарға сәйкес бейнекамералар
модельдері келесідей топтарға бөлінеді:
1) жабынсыз камералар - сіріңке қорапшасындай өлшемді, жазыбнсыз
өңдіріліп, бөлмедегі әрбір қандай болмасын затқа бекітіле алады;
2) кішігірім бейнекамералар кіші көлемге ие, өзіндік жабыны бар және
кронштейнге де, айналмалы қондырғыларға да бекітіле алады.
3) жасырын бейнекамералар ең кіші габариттермен ерекшелінеді. Және
жасырын бейнебақылау жүргізу үшін қолданылады.
4) жылдам купольді бейнекамералар өзіндік жылдамдыққа ие
айналмалы құрылғымен жабдықталған, оған сәйкес бейнекамералар көлденең
жазықтықта 400 градусқа дейін айналып және тік жақызтыққа бұрылып,
купольді камера қызметін атқарады. Бұл камералар төбеге орнатылып, банк,
казино, супермаркеттер секілді объектілерде қолданылады.
5) ақ-қара түсті бейнекамералар бейнебақылау камераларының танымал
класына жатады, себебі олар аз қаражатты талап етеді және сонау
бейнебақылау жүйесінің негізін құрған нақ осы камералар еді.талапқа сай, ақ-
қара түсті бейнекамералар бөлме ішінде жұмыс істеуге және бөлме сыртында
болып бөлінеді;
6) түрлі- түсті камералар бейнебақылау жүйесінде крек кезінде ғана,
яғни түсті суреттемені бейнебақылау жүйесінде бейнемонитор арқылы
көрсетуде не бейнемагнитофонда жазу кезінде қолданылады;
7) сандық бейнекамералар. Бұл камералар сигналды сандық түрде
өңдеуші блок пен түзеткіш веб-браузерден тұрады. Олар бейнебақылау
жүйесінің LANWAN желісі арқылы сандық сигнал түрінде өе сапалы
суреттемені жібере алады. Сандық және желілік бейнекамералар локальді
компьютерлік желі жүргізілген кішігірім объектілерде қолданылады, сонымен
қатар ережеге сай, сандық камералар аналогты және сандық шығыстардан
тұрады.
Сандық бейнекамералар жұмыс тәжірибесінде көшбасшы орынды алады.
Қазіргі таңда көптеген үйлерде компьютер бар, енді соған РСІ- картасын
орнатып, 1 ден 12-ге дейін бейнекамераларды тарамдауға болады.
23
Бейнекөрсетілімді тек көріп қана қоймай, 1.7-суретте бейнеленгендей, қатқыл
дискке жазуға болады, ал оны өзіндік түрде не қозғалыс детекторын қосу
арқылы жүзеге асыруға болады.
Сурет 1.6- Сандық бейнебақылау жүйесінің монитордан көрсетілімі
Айта кету керек, Батыстың күзет бақылауының апгрейдер жобасы
сандық үй немес ақылды үй атты бағдарламалар аяында жүзеге асқаны
мәлім. Бұндай бағдарламалар бір жағынан барлық қондырғыларды байыптауға
алып келсе, барлық өмір сүру жүйелерін компьютерлейді, барлық үй
техникаларының бір дәрежеде болуы мен тұрмыстық құрылғылардың
интернет-технологиямен интеграциясына да әсерін тигізеді. Заманауи
технологиялар ізденгіш адамның қиялын өмірге алып келе алады. Ал сандық
үй дегеніміз қазіргі бар дүние болып табылады. Сондықтан,
жобалаушылардың ең бр жеткен жетістіктерінің бірі - үй қызметінің
күрделілігін жеңу мақсатында қауіпсіздікті қолдау мақсатында сандық жүйені
қолдана алулары болды. Бұл жүйе сенімді түрде сандық үй-дің бір
бұырышын алу арқылы, тұраты жұмыс істейтіңн бейнемониторингты
қамтамасы з ете отырып, күзетті-өрт қауіпсідігін бақылауды ұйымдастырып,
басқа да жүйелермен байланыста болады.
Айтпақшы, қазіргі таңда қатқыл дискке жазуды ұйымдастыратын
функциясы бар сандық бейнерегистраторлар кең етек алып келе жатыр, өзіндік
HDD-ді ауыстауға да болады және TCPIP хаттамасының бейнеағыны арқылы
жіберуді ұйымдастыруға болады.Мысалға, дискті алып, басқа дискт салып
қойып, үйге барып, жұмыскерлерініңіз немен айналысып жатқандығын
көруіңізге болады.
Сандық бейнебақылау жүйесінің негізгі мүмкіндіктері:
1) бейнесуреттемелерді қашықтықтағы компьютерлерге жібере алу;
2) жазылым уақыттың сарабына көнбейд, сондықтан қаншалықты ұзақ
болса да сақталынып тұрады;
3) сандық жазылымнан тез арада көшірімді ала алу;
4) әр түрлі сараптамалар арқылы бейнесигнал фрагменттерінің қандай
болмасын фрагментін табу, бейнекөрсетілімді өңдеу мүмкіндігі;
24
5) ақпаратты тираждау кезінде бейнесуреттемелердің сапасы өзгермейд,
ал бейнесуреттемені шығару үшін қарапайым принтердің өзі де жеткілікті.
Егер бағафункциональдығы сапасы қатынастары бойынша сұрыптайтын
болса, онда сандық бейнекодерлерді пайдаланған дұрыс(DVR).
Заманауи сандық көпканалды бейнерегистраторлар үлкен көлемді
ақпараттық бейнеағындармен жұмыс жүргізуге арналған. Онда сақталған
бейнеақпараттар өзінің сапаларын ешқашан да құртпайды. Соған қоса,
заманауи сандық бейнерегистраторлар аса маңызды функцияға ие - қозғалыс
детекторының сигналы арқылы жаңдайды бақылап отырады, ал ол камера да
орнатылып, бейнегистраторда бағдарламаланады.
Камера суреттемеге беглгішелер орнатады. Ал егер, осы камераның
бақылау шекарасында динамикалық жағдайлар туындамағанда, онда
суреттемелер тек қана мониторда көрсетіліп отырады. Ал егер дәл осы
камераның шекарасында бір жағдай болған мезетте, онда бейнерегистратор
автоматты түрде сол болып жатқан оқиғаны жазып, кезекші постта отырған
қызметкерді хабардар ететін акустикалық сигнал жібереді. Бұндай режимде
бейнебақылау жүйесінің жұмысы қатыл дискте де орынды көп алмауға жол
ұсынады, және де жазылым режимінің уақытша ресурсын көбейте түседі.
1.2.4 Интернет арқылы желілік ІР-бейнебақылау.
ІР- бейнебақылауы - бұл жаңаша көзқарасқа, жаңаша өзгерістерге,
жаңаша перспективаға қол жеткізу. Себебі, анаалогтық бейнебақылау жүйесі
уақыт өте келе заман ағыныанн ығысып келеді. Ал біздің тез дамыған
технология заманында, сарапшылардың айтуынша, осы жақындағы 2-3 жыл
ішінде ІР-бейнебақылауы барлық жаңа жүйелердің 80% құрайтын болады.
ІР бейне өзіндік ІР бейнекамераларды санына қөарамастан қоса береді,
қоса береді.
Сурет 1.7- ІР бейнебақылау жүйесінің қызметтік орнынан бақылау
Сонымен қатар, әртүрлі көлеммен мен өлшемге ие ІР бейнебақылау
жүйесін жүргізе алады. 1.8-суреттегідей мысал кетіретін болса,
бейнекамералардың бр бөлігі қаланың бір шетінде, ал қалған бөлімі қаланың
келесі шетінде орнатылған жағдайда да, олар бір ІР бейнебақылау жүйесі
аясында жұмыс атқарады.
25
Және ІР-бейнебақылауының таптырмастай құндылығы
-
ІР-
камералардың жоғары сапалы сурет көрсетілімдері мен кеңейтілім
мүмкіндіктері. Олар әлі де дамып, рұқсаттылықтары күн санап өсуде: 1,2,3
және 5 Мегапиксельдерге дейн. Мысалға, 1,3 Мегаписель - қарапайым
бейнекамераға қарағанда 4 есе көрнектілікке ие. Ол дегеніміз, құрамдарды
үнемдеу 4 есеге артады. Бұған қоса, 10 ІР-камералардың қосылған кезінде
өткізгіштер мен бейнебақылау жүйесінде қолдналытаны кей элементтер
бойында энергия шығындарын үнемдеу автоматты түрде жүргізіледі. Ал
өздеріңіз, хабардар болғандай, аналогтық камераларды орнатуды 10 аналогтық
камера орнатсаңы, әрқайсысына 70 метрлік сым керек болса, онда міндетті
түрде 700 метрлік қымбат бейнесым мен қорек сымын жалғауыңызға тура
келеді. Ал егер, желілік бейнебақылауды қолданған жағдайда, сымдардың
жалпы ұзындығы әрқашан аз болып келеді, бұралмалы жұптың 300-400 метрі,
ал бұл кабель бейнекабельге қарағанда 2 есе арзан болып табылады. Себебі, ІР-
камерадан келетін сандық сигналдар бір кабель арқылы жүргізіле алады. Ал
егер, 30- 40 камера орнатылатын болса, онда міндетті түрде ІР-камераларды
орнатқан абзал. Тағы айта кететінім, бұл ІР-бейнебақылау жүйесінде қанша
қашықтықта орналасып, қаншалықты алыс-жақындығы білініп тұса да,
көрсетілім сапасы сол қалпынша өзгертілмей қалады. Тіпті, ІР-бейнебақылауын
интернет арқылы қолдансаңыз да, сапасы сол қалпынша. Дәл осы қасиеті
басқалардан ІР-бейнебақылауын өзгеше жаңғыртып келеді.
Бейнебақылау жүйесінің негізгі міндеттері:
1) болымды бақылау;
2) бейнежазылым архивімен жұмыс жасау;
3) өтпелі суреттер мен архивке қолжетімділік;
4) қимыл детекторы мен күзет дабылдары не сигнал жоғалған
жағдайдағы бейнекөрсетілімдерді автоматты түрде жазу.
Кең көлемді объектілерде белгілікті тапсырмадан өзге келесідей
міндеттер қойылады:
1) қорғау жүйесі мен өрт қауіпсіздігіне сәйкес интеграция;
2) басқару жүйесінің аппаратты-бағдарламалық жиынтығына және
қолжетімділікті басқаруына сәйкес интеграция;
3) қажет жағдайда бейнебақылау жүйесінің жаңартылуы мен
мүмкіндігінің кеңейтілуі;
4) барлық жүйені тек бір ортада ғана басқарып, оған қоса Интернет
арқылы(қашықтықтағы қолжетімділік) бейнебақылауды ұйымдастыру
мүмкіндігінің болуы.
Жүйелердiң негiзгiсi ерекшелiгi автоматты аудио болып табылады -, сiз
тап қалған параметрлер бойынша компьютерiн апаратын бейнежазба. Мысалы,
сигналдың берулерi үшiн негiзбен қозғалыс немесе дыбыс бола алады. Сiз
видеокамералардың жиыны бар компьютерiнiң жұмысын
синхронизациялануға, жылжымалы телефонға үрей туралы хабарлауды
функцияны қоса аласыз.
26
Бейнебақылаулар цифрларға жүйенiң негiзi функциясында цифрларға
құрылымдарға бейнежазбалар, оның өңдеуi және сақтауы жүзеге асыру кiретiн
құрылым болып табылады. Жүйелердiң әсерi сурет өңделетiн компьютердiң
жұмысымен бөтенше өрнектеле салыстыруға болады
CCTV аббревиатура орыс шифрды шешуiне Closed Circuit TeleVision,
сөзбе-сөз аудармада сияқты басын ашып айтады осылай сезiледi: тұйықталған
дидардың жүйесi. Еркiн интерпретация бәрiне белгiлi: видеобақылаудың
жүйелерi.
Суреттердiң көру, жазу және берiлуiн сiзге видеобақылаулар цифрларға
жүйе көмегiмен әлемнiң нүктелерiн түсiнiктi сұқтанатын болады. Берiлу рұқсат
етiлмеген қосу мүмкiн емес iстейтiн және қолдану шифрлалған түрде iске
асады.
Функцияны да, көп каналды тәртiп те сiз суреттер көру үшiн қозғалыстың
кiрiстiрiлген детекторы бойынша жазуды жүзеге асыру Автопереключение
уақытында қолдана аласыз. Және рұқсат орталық сервер, және желi құқықты
қолданып архивтың көрулерi мүмкiндiк бередi.
Және жергiлiктi, және ғаламдық желiлер алып тастаған камералармен
видеосигналдарды қарап шығуға мүмкiндiк бередi. Ол үшiн арнайы видео
серверiнiң алуы ерекшеленген IP керек - мекенжаймен.
Теңестiрудi қолданушы видео серверге қарап сөйлеуде өтедi және осыған
сервер қосылған видеокамералармен суретi алады. Бүкiләлемдiк ғаламдық желi
бiз бәрiмiздер соңында 90-шi жылдардың Ресейiне және сол моменттен келдi
байланыстың түрiнiң мәлiметтiң оралымдылықтарын сынап көруге үлгердiк.
Желiлiк жабдық жыл сайын мiнсiздiкке жетедi және интернетке рұқсаттың
канал қабiлеттiлiктерi үлкеедi, баға бұның барлық азаяды. Ғаламдық желi
қосылмаған компьютердiң күрделi бiздiң заманымызда көрсету.
Бейнебақылау мәлiмдiлiк кез келген масштабтың алып тастаған объектi
тексеруге мүмкiндiк берген интернет арқылы соңғы жыл шапшаң ожаулайды.
Қалай типтi видео сервер ұсынылғанын толығырақ қарап шығамыз. (нақты
үлгiден тәуелдi болады) өткiзгiш немесе сымсыз камераны түсте бекiтедi және
объектив болатынның бәрi дыбыспен көз алдында. Ол қолданушымен және
камераның аралығында шлюздың рөлiн орындаған өз сирек кездесетiн IP
мекенжайы алады. Болатынның бәрi сiз арқылы интернетке рұқсатты жүзеге
асыратын браузерде IP мекенжайды жинасыныңыз және (керек болса) пароль
енгiзу керек торлық IP видеокамера орнатылған керегi баспанаға көруге үшiн.
Осыдан кейiн сiзi бiрденсiз нақты уақыт тәртiбiнде болып жататын бақылай
аласыз, қалаған бөлiктерiңiзге қатты дискке жазып ала аласызуға керек болса.
Ең үлкен мәлiмдiлiк ғимаратқа немесе тоқтатуларда кiрудiң жанында орнатқан
көшедегi торлық камералар алды.
Бейнебақылаудың жүйелерi - құқық бұзушылықтарды тиiмдi қорғау және
ескерту Видеобақылауды қорғау жүйелерi - өзi күрделi және тұрғын және кеңсе
бөлмелерi, дүкендер, мекемелер және кәсiпорындардың заңсыз басып кiруiнен
тиiмдi қорғауға. Сауаттылық қойылған қазiргi видеожүйенi iс жүзiндесi сала
27
мүмкiн емес шығарылсын, ол ғимарат барлық орын ауыстыру iшiнде және
сырттан бекiте берiк ертелi-кеш жұмыс iстейдi.
Бейнебақылаудың камералары олар келушiлерге (жасырын камера)
көрiнбейтiнiн сайып келгенде құрастыра алады. Мұндай жүйелер барлық
жиiрек бекiтiле баста орындар өте келгiштейсiң - саудалық және қалжыңбастан
орталықтары, ойын залдар, мейрамханалар. Тап бүркеме бақылау құқық
бұзушылардың қауiптi ахуалдың тарқатуы немесе тез анықталуы сақтап қалуға
жиiрек мүмкiндiк бередi, көбiнесе - қылмыстық аужайлары бар тұлғалар.
Бейнебақылаудың камералары олар келушiлерге (жасырын камера)
көрiнбейтiнiн сайып келгенде құрастыра алады. Мұндай жүйелер барлық
жиiрек бекiтiле баста орындар өте келгiштейсiң - саудалық және қалжыңбастан
орталықтары, ойын залдар, мейрамханалар. Тап бүркеме бақылау құқық
бұзушылардың қауiптi ахуалдың тарқатуы немесе тез анықталуы сақтап қалуға
жиiрек мүмкiндiк бередi, көбiнесе - қылмыстық аужайлары бар тұлғалар. Бұдан
басқа, видеокамералардың қоюы - бұл пәннiң күшейтуiнiң әдiстердiң бiрлерiнiң
ұжымында. Тәжiрибе қызметкерлер көп жұмыс iстейтiн тұрақты қадағалау
туралы бiле мiндетiн атқару жауапты көрсетедi. Видеокамералар жұмыс
жасауды тетiктiң күрделiлiгi бойынша әр түрлi иемдене алады
Бүркеме, сымсыз, цифрларға видеобақылау, әртүрлi өлшемдердiң түрлi
түстi немесе түссiз камералары, мониторлар, басқару панелi
-
бұл
видеобақылаудың бас құрайтын жүйелерi. Тек қана кәсiби ұсталар анықтай
алады, қорғау бақылауының қазiргi жүйелерiнiң қандайы (немесе объекттердiң
кешенi) объекттiң сенiмдi қорғауын қамтамасыз ете алады. Видеокамералардың
өзi бас қадырлары - бұл кез келген уақытта қарап шығуға болатын көретiн
мәлiметтiң тәулiк бойы жазуы. Арнайы тiркеушiлер мәлiметтiң үлкен
көлемдерiн сақталады. Цифрларға камералар тұлғаны шырамытып, тоқтатып,
мүлдем ептеген заттардың суреттерiн үлкейтiп редакциялауға оңай мүмкiндiк
бередi.
Санақ операторлар өз мiндеттерiнiң дұрыс орындауында үлкен
өткiзгiштiгi бар орындардағы күдiктi тұлғалардың бар болуы туралы қорғауға
қатынастарды ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
6
7
8
Аңдатпа
Бұл дипломдық жобада таралымды бейнебақылау жүйелері
қарастырылды.
Сандық таратқыштың қуатыжәне
DVB-H жүйесінің параметрлері
есептелінді.
Технико-экономикалық бөлімде жобаға кеткен инвистициялық шығындар
және монтажға кеткен шығындар есептелінді.
Өміртіршілік қауіпсіздігі бөлімінде жарықтандыру және желдеткіш
жүйесі есептелген.
Аннотация
В данном дипломном проекте были рассмотрены системы вещательного
наблюдения.
Был проезведен расчет мощности цифрового передатчика и расчет
параметров ситемы DVB-H.
В разделе
технико-экономическое обоснование проведен расчет
инвистиционных затрат и затрат на монтаж.
В разделе безопасности жизнедеятельности сделан расчет искусственного
освещенияи вентиляции.
9
Жоспар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 7
1 Күзет теледидар жүйесі.Мобильді теледидар жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
1.1 Күзет теледидар жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... . 8
1.2 Бейнебақылау жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... 11
1.3 Мобильдік технологиялар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 25
2 Таралымды бейнебақылау жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 31
2.1 Сымсыз камера ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... . 31
2.2EN-106 DVB-T сандық үй модуляторы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 41
2.3Радио-камера ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... . 43
3 Есептеу бөлімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... .. 46
3.1 Сандық таратқыштың қуатын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 46
3.2 DVB-H жүйесінің параметрлерін анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 47
4Өміртіршілік қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... 51
4.1 Қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың анализі ... ... ... ... ... ... 51
4.2Жарықтандыруды есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 52
4.3 Ауа кондициалауын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 55
4.4 Кондиционерлерді таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 59
8.5 Өміртіршілік қауіпсіздігі бөлімі бойынша қорытынды ... ... ... ... ... ... 66
5Технико-экономикалық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... 61
5.1 Жобаның мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... 61
5.2 Өндірістік жоспар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... 61
5.3 Инвестициялық шығындарды есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 62
5.4Технико-экономикалық бөлім бойынша қорытынды ... ... ... ... ... ... ... 65
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 66
Әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... 67
10
Кіріспе
Күзет теледидары - бұл өте қажетті және де тез дамып жатқан қауіпсіздік
жүйесінің бағыты.Сонымен қатар,тәжірибе көрсеткендей,бұл меңгерілуі қиын
білім саласы.Қоғамның белсенді дамуы адамның өмірінің және де материалды
құндылықтарын қорғауға қажеттілікті арттыруда.Қазіргі заманғы құрылыстар
мен ғимараттар көлемдерінің үлкендігі күзет кәсіпорындарының және де
қауіпсіздік қызметтерінің жұмысын қиындатты.Объектте күзет теледидар
жүйесін қолдану күзетшілер жұмысын оңайлата ғана қоймай, ғимараттың
ішіндегі де сыртындағы да қауіпсіздік деңгейін айтарлықтай жоғарылатады.
Дипломдық жобаның тақырыбы күзет теледидар жүйесінде мобильді
телерадиотратудың жұмыс істеу мүмкіндігі.Мобильдік теледидар бұл - аты
айтып тұрғандай, сигналын қозғалыс кезінде қабылдауға болатын
теледидар,яғни теледиарлық бейненің кіріктірме антенналары бар шағын
құрылғылар экранындағы көрсетілуі. Жобаның мақсаты мобильдік
теледидардың бейнебақылаудағы жұмыс істеу мүмкіндіктерін қарастыру болып
табылады.
11
1 Күзет теледиар жүйесінің жалпы сипаттамалары
1.1 Күзет теледидар жүйесі
Қауіпсіздік жүйелерінің тиімділігі, оның сыртқы әсерлерге қатысты өңдеу
жылдамдылығымен анықталады, яғни оқиға жағымсыз жаққа ауыспай тұрып,
жауапты әрекет жылдамдығы әсер ету жылдамдығынан жоғары болуы керек.
Осы мақсатпен криминалды элементті іс - әрекетті тежейтін
механикалық күшейткіш (сейфтер, механикалық құлыптар, металдық есіктер,
бөлме терезесіндегі решеткалар, автомобильдің рульді және передачаларды
ауыстыру рычагын блоктау құрылғысы) оргтехника және компьютерді т.б.
ұрлауға қарсы механикалық қорғаныс шаралары қорғаныстығы жатады, себебі
оларды құртуға
зиянкестердің
уақыты
кетеді.Қауіпсіздік жүйелерінің
ерекшеліктерін қарастырайық.
Күзет және өрт сөндіру жүйелерінде анализдеушілер
құрылғыларының, есте сақтау және шешім қабылдау құрылғыларының
рөлін датчиктер атқарады.Бақылау панелінде қауіптің бар болуына қатысты
соңғы шешім қабылданады (күзетшінің назарын аударту ,радиоканал не
телефон желісімен қауіп сигналын жіберу).
Датчиктер ортаның
физикалық жағдайын анализдейді
(жарықтандыру,дыбыс,жылу,механикалы қ әсер,электромагнитті өріс
кернеулігі ,бұлардың іске қосылуы өртенуді немесе адамның қоршаған
кеңістікте пайда болуын білдіреді). Бұндай модельдің толық жетілмеуі
жалған қауіп не қауіптік оқиғаның өтуіне себеп болады. Күзет
сигнализациясы бүкіл танымдық әсерлерді рұқсатсыз кіру деп түсінеді,
яғни күзетілетін кеңістікке кіру тек оны күзеттен алып тастау кезінде ғана
жүзеге асырылады.
Периметрлік жүйелер - үлкен ашық кеңістіктерді бақылау үшін
құрылған датчикті күзет жүйелерінің бір түрі болып табылады. Рұқсатты
басқару жүйесі кіруге құқықтық рұқсаты барларға цивилизациялық түрде
күзетілетін кеңістікке кіруге мүмкіндік береді.Жүйе санауышы (анализдеуші
құрылғы) келуші енгізген нышандарды кодқа түрлендіреді, ал контроллер
(шешуші құрылғы) алынған кодты жады құрылғысында сақталатын рұқсат
етілген кодпен салыстырады.
Рұқсат етілген код табылған жағдайда орындаушы құрылғы іске
қосылады
(электроқысқыш, электроқұлып, турникет, шлагбаум,шлуз).
Рұқсатты басқару жүйесіне,
жоғарыда
көрсетілген
функциялар өз
жадысында өзіндік, бөгде образдарын сақтайтын оператор арқылы
орындалатын сөйлесу жүйесін жатқызуға болады. Ұрлықтың алдын алу
жүйесі тауар залынан тауардың рұқсатсыз шығарылуын жариялау
мәселесін шешеді. Қауіп сигналының пайда болуына тауарда, оның антенна
жанынан өткенде, арнайы бирканың болуы себеп. Айта кететін жайт,
антиұрлық жүйелері сатылмаған тауарға қатысты (және де оны дүкеннен
12
шығарған адамға қатысты) рұқсатты басқару жүйесі функциясына инверсті
функцияны жүзеге асырады.
Тексеріп қарау қондырғысы тасуға тыйым салынған белгілері бар
заттарды бақылау аймағына тасымалдауын жария етеді.
Автомобильдік сигнализациялар көбінше күзет сигнализация жүйесі
және рұқсатты басқару жүйесіне ұқсас жұмыс істейді. Сонымен қоса
оларда күзетілетін кеңістікте жүйе функциясының бір бөлігін блоктау
жүзеге асырылады. Автомобильдік сигнализациялардың жалған іске
қосылуы , көбінше ,оларды эксплуатациялау кезіндегі қатаң жағдайлардың
салдарынан.
Күзет теледидар жүйесінде анализдеу құрылғысы, шешуші құрылғы
және жады құрылғы ретінде адамның өзі қолданылады. Техника, оған тек
шешім
қабылдауға көмектеседі. Көру органы визуалды ақпаратты,
бейнекамера, ақпаратты өңдеу құрылғысы және бейнемонитор арқылы
жанамалы анализдейді. Әрине, адамның шешім қабылдауға қатысуы, оқиғаны
бағалаудағы адамның субъективтілігі,саналы немесе санасыз түрде кейбір
істерді әлде тіпті қасақананы ескермеу мүмкіндігі сияқты өзіндік мәселелерге
әкеледі. Одан басқа, адамның минималды жоғалымдарымен, үлкен ақпарат
ағымын өңдеудегі физиологиялық мүмкіндіктерінің шектеулілігі
болады.
Яғни, визуалды ақпарат ағынының, бейнемонитор - оператор ақпараттық
каналының өткізу қабілеттілігімен келісімі қажет етіледі.Бейнежүйелерге
қолданғанда бұл келесі шарттарды орындаумен көрсетіледі:
-Оператордың жұмыс істеу орнын сәйкес ұйымдастыру (бейнемонитор
экранына дейінгі арақашықтық, жарықтылық сипаты).
-Оператордың жалығуына әкелмейтін, камераларды ауыстыру
уақытын орнату.
-Экранда, бір уақытта оператор шынайы бақылай алатын мөлшерде
бейнекөріністі орналастыру (эргономика бойынша 6...8 ден көп емес).
Адам факторлардың жағымсыз жақтарының әсерінің азайтылуы,
болғанның бәрінің бейнежазбасы және олардың кейінгі анализі арқылы
жүзеге асырылады. Егер бұл мақсатпен бейнемагнитофон қолданылса, оның
рұқсатын болктауқажет тіпті оның арнайы сейфте болғаны дұрыс. Жалпы
айтқанда, бейнесигналдарды өңдеуге арналған көпшілік
құрылғылардарұқсатты блоктау, парольдар болады. Тіпті күзет бөлмесінде
операторлардың іс - әрекетін жазатын бейнекамераны құпия түрде
орналастыру қажет.
Операторға, экрандағы сәйкес жазулар, зуммер, қауіп датчигінің іске
қосылуын,
не бейнемагнитофон лентасының бітуін сигналдауыш
,бейнесигналдардың кенет жоғалуын немесе бақылау аймағында қозғалыстың
пайда болуы жайлы ақпарат көмек береді.
Күзет теледидар жүйесінің басқа күзет жүйелерімен салыстырғандағы
артықшылығы оның жоғары ақпараттылығы
(қоршаған әлем туралы
ақпараттың 90%-ын адам көру органы арқылы алады). Қауіпсіздік
жүйелерінің дұрыс жұмысын,
сигнализация қосылғандағы қауіптің
13
шынайылылығына көз жеткізу үшін адамның сол орынға бармай-ақ,
бейнежүйе арқылы дистанционды көз жеткізсе болады.Тағы бір маңызды
жайт,бұл бақылау аймағы алдында қауіпті байқап, қауіп-қатердің болу
ықтималдығын бейнемонитор экраны арқылы есептеп, оқиғаның алдын алу.
Бұл әсіресе алыстатылған қызметтелмейтін объектілерге өзекті.
Жобалаушының түрлі жүйелерді ортақ бір қауіпсіздік жүйесіне
интеграциялау әрекеті, бір жүйенің жетілмеуі кезінде ,жеке түрде, жүйелер
бірігіп оны толықтыруға ұмтылысына әкеледі. Бұл - әр жүйенің әлсіз
жақтарының әсерін азайтып,
оператор арқылы алынатын ақпарттың
дұрыстылығын жоғарылатады. Интегрециялау ақпараттық деңгейде, не
программалық деңгейде де жүзеге асырыла алады. Ал бейнежүйелерге
келетін болсақ, кейбір жағдайларда өз бейнежүйеңді басқа жүйелерден
мүшелеу киын.
Айтып кететін бір жайт, күзет теледидар жүйесін қолдану тек
қолданушылармен ғана емес,криминалды элементтермен де бағаланады. Бұл
бейнекамера муляждарының өндірісі мен олардың күзетілетін объектідегі
орналасуын ақтайды. Осылай күзет теледидары күзет жүесінде маңызды
рөл атқарады.
Бейнебақылау жүйесінің басқа қауіпсіздік шараларынан басты
артықшылықтарын айтып кетсе болады. Бұл - оқиғаны автоматты түрде табу
және бейнебақылау, күзетілетін территорияларға рұқсатсыз кіруді лезде табу,
қабылданатын ақпараттық ағындарды интеллектуалды өңдеудің арқасында
жалған іске қосылуларды болдырмау, өңделіп жатқан ақпараттың анық
көрсетілуі, басқа күзет жүйелерімен тығыз интеграция мүмкіндігі. Бұндай
жүйелердің жаман жақтарына, ауа райының райының келеңсіз жағдайларында,
мысалы тұман кезінде жұмыстың қиындайтынын жатқызуға болады.
Бейнебақылау жүйесін құрастыру кезінде басты критерийлерге беріктілік,
ақпараттылық, дұрыстылық және өз уақытылық жатады.
Алғашқы критерий,қолданысымен
практикада тексерілген және
конструктивті шешімдері терең ойластырылған, алдыңғы қатарлы әлемдік
өндірушілерден тек ең жақсы компоненттерді қолданумен жүзеге асырылады.
Мұның бәрі, істен шығу мен қалпына келудің минималды периоды арасында
жүйенің ұзағырақ уақыт жұмыс істеуін жүзеге асыруға көмектеседі.
Екінші критерийді ұстану қозғалыс видеотекциясының, бейнежазбаның,
экранға шығаруды орындау және әр қосылған камерадан резервті архивтеудің
біруақытты және үздіксіз жұмысын қамтамасыз етеді.
Дұрыстылық , бейнебақылау жүйелері орналасқан объекттің қауіпсіздік
қызметінің жұмысшылары және жүйе операторы үшін басты критерий болып
табылады. Қажетті көріністің жетіспеушілік жағдайларынан көріністі үлкейту
және бейнеақпарат ағындарын өңдеу интеллектуалды алгоритмі арқасында
жалған іске қосылуларды минимизациялау арқылы жүзеге асырылады.
Өз уақытылық,авторизацияланған тұлғаларға тікелей рұқсатты,оқиға
болғанға дейінгі іс-әрекетті қарауды,яғни қауіп дабылы қосылғанға дейін
бірнеше секунд бұрын алынған бейнежазбаны қарауды алынған алгоритм
14
бойынша,жүйе операторының қатысысыз өз бетімен шешім қабылдау
мүмкіндігін қамтамасыз етеді.
1.2 Бейнебақылау жүйесі
Бейнебақылау жүйесі нақтылай қарқын алған беті 25 жыл бұрын бастау
алған. Олар толығымен аналогтық жүйеден құралып, бертін келе сандыққа
ұласты.
Ал, қорғау телебақылау жүйесі(немесе қарапайым түрде бейнебақылау)
өткен ғасырдың 40-шы жылдардың басында пайда болған.
Бейнебақылау жүйесінің алғашқы монтажы 1942 жылы Siemens AG
компаниясы Германиядағы Фау-2 ракетасын ұшыру кезінде бақылау
мақсатында жасаған болатын. Жобаның іске асып, бейнебақылау монтажына
жауапты - инженер Вальтер Брукх болатын.
Еікніш дүнижүзілік соғыстан кейін бейнебақылау жүйесі АҚШ пен
Ұлыбританияда пайда болды, әскери базалар мен стартегиялық объектілерде,
арнайы қызметтерде қолданылды.
Ал АҚШ та алғашқы коммерциялық бейнебақылау жүйесі 1949 жылы
жүзеге асты, ол Верикон деп аталатын.
60-шы жылдар орын алды. Бейнебақылау монтажы принципке сай
болған-ды: әр камераның өзіндік мониторы болатын. Ал қосымша қосылыс
мүлдем ақталмайтын. 60-шы жылдары орнатылған бейнебақылау жүйелері ақ-
қара түсті және төменгі кеңейтілімді камералардан тұрды, біздің
заманымыздың тілімен айтқанда, 0,3 Мегапиксельден аз, коаксиальды кабель
арқылы байланысқан рұқсаттылық болатын-ды. Әр камера өзіне тиесілі ақ-қара
түсті монитормен байланысты. 16 каналдық бейнебақылау жүйесі 16
мониторды талап ететін, ал бейнежазылым туралы мүлдем ой да болмаған. Ол
кездегі бейнебақылау жүйелері қымбаттылығына сай, тек коммерциялық және
маңызды мемлекеттік стратегиялық объектілерде ғана қолданылғаны бізге
мәлім. Ал бірақ та 60- шы жылдары да бейнебақылаудың техникалық дамуы
қарқынды серпінмен іске асып жатты. Ең бастысы, бөлшектеуші жәшіктер
пайда болды.
Бөлшектеуші жәшіктер опереторға камера аралығында бақылауға
мүмкіндік беретін. Операторлар бір камера көрсетілімін ғана емес, қатарынан
басқа камералар көрсетілімін де көре алатын мүмкіндігіне ие болды.
1968 жылдың қыркүйек айында Нью-Йорк штатындағы Олиэн қаласы -
әлемде құқықбұзушылықпен күрес мақсатында басты көшесіне бейнекамера
орнатқан алғашқы қала болып саналды. Өз кезегінде, бейнебақылау
камерасынан алынған мәлімет тікелей милиция басқармасына жол тартып
отырды. Бұл іс Олиэн қаласын құқықбұзушылыққа қарсы күресте көшбасшы
етті.
70-ші жылдары мультиплексорлар, бейнемагнитофондар мен
антивандалды корпустік камералар пайда болды. Мультиплексорлар бір
мониторда бірнеше камера көрсетелімін көрсететін жағдай туғызды.
15
Бейнемагнитофондар балық камералардың жазылымын бір мезетке басылуын
қамтамасыз етіп, бір мониторда отырып бір уақытта көрсетіліп тұрған
суреттемелер санын ауыстыру мүмкіндігіне жол ашты.
Бейнебақылаудың Алғашқы ұрпағы кемшіліктерге толы болды. Бұл
арине 80-ші жылдардағы бейнемагнитофондар ақауларынан туындайды.
Бейнмагнитофондар өте қырсық болатын. Ал жазылым сапасы нашардың
нашақоры.
Бейнебақылау камераларының суреттемелері өте сапасыз, бейнелента
нашар болды, ал тағы бір кемшілігі - жақсы түсіріліп алған техникалық
шешімнің өзі жарамсыз болатын, себебі қыбыры көп, қисыны жоқ суреттемені
идентификациялау яғни нақтылау мүмкін емес болатын. Сондықтан да,
бейнебақылауға артылған үміт ақталмады деуге әбден болады.
Бейнемагнитофонның жұмыс істеу технологиясы операторға жағдайды көруге
көрімдік бермей, оған қоса жазылым басуға да жағдаят туғызбайтын-ды. Соған
орай, іздеу үрдісі архивте болсын болмасын, қиындыққа кенелтетін.
Қозғалысты қадағалайтын арнайы қондырғының көмегімен не іс- әрекетті не
қашықтықтағы көрсетелімді басқарылу бітуі болмайтын жұымс тұғын.
Эксплуатациядағы қымбат қондырғылар негізгі түйіндемеге сәйкес
жоғарғы функционалдылық пен сеіді жұмысты қамтамасыз ете алады деліндер,
бірақ та бейнебақылау монтажы
ұйымдастыру кезінде қомақты
қондырғылардың қажеті де қанағаттандырмай шықты. Яғни, жай ғана
қаражаттың көз болып, нәтижесіз мәмілеге алып келіп отырды.
90 шы жылдардың ортасына қарай, бейнебақылау екінші ұрпағына аяқ
басты, бұл кезде сандық бейнерегистраторлар пайда бола бастады,
Digital
Video Recorders(DVR) - бұл жоғары сапалы бейнесуреттемелерді жазуға
мүмкіндік берді. DVR өз кезегінде алғашқы ұрпақтың кемшілігін кмелте түсті,
яғни бейнелента жөнін шешті десек болады. Сандық регистратордың қатқыл
дискісі бейнкассетаға қарағанда, ұзақ жасайтын және сыйымдылығы мол болып
келді.
Сандық бейнерегистраторлар автоматты түрде жұмыс атқарады және
ешқашан да жазылу үрдісінде пайдаланушыны қажет етпейді. Жазылған
бейнсуреттемелерді көрген кезде, регистратор жазылымды тоқтатпай, әрі қарай
жалғастырып жаза береді. Бейнесуреттемелердің міндетті атрибуттары ретінде
күні мен уақытының қойылуы болатын. Бір сөзбен айтқанда, бейнекөрсетілімді
көру және іздеу оңтайлы шешімін тапты. Регистратор TCPIP (интернет-
Протокол) хаттамасын қолданғаннан бері, жеке қолданушылар авторизациялық
қолжетімділік арқылы бақылауда болып жатқан жазылымды не онлайн ретінде
көре отырып, бөлмедегі дыбысы естуге, Локальды желі немесе Интернет
арқылы камераларды және жүйені толықтай басқара алады. Осылайша,
интернет желісі жүргізілген қайсыбір жерде болмасын, үлкен көлемді
ақпаратты ұстай алатын жағдаят орталығын ұйымдастыруға болады.
Қаншалықты қашықтықта болса да бір- бірімен байланыса алатын операторлар
посттарын құруға болады.
16
Заманауи камералар былай басқаруға да болады: камера жағдайын
көлденең және тігінен жазықтықта орналастыруға болады, объективтердің
әралуандылықтары мен жарықсезімталдылықтары(кейбіреуіне жұлдыздар
жарығы да жеткілікті). Аудио- бейнебақылаудың бөлінбес бір бөлшег і іспеттес
болды. Бұл арине, операторға барлық оқиғаларды баяндап та суретеп те
сойлестіріп те береді. Бейнебақылау жазылымының екінші ұрпағы бір
ғимаратты басқарып қана қоймай, сонымен қатар қашықтықтан бақылауға да
қол жетімді болды.
Осы жақында ғана бенебақылау жүйесінің үшінші ұрпағының заманы
орнады: бұл - ІР-бейнебақылау жүйесі- толығымен сандық...
Қазіргі таңдағы жүйелер сонау кассеталы бейнерекордермен байланысқан
аналогтық камералардан алдеқайда алшақта. Ендігі кезде, сандық жүйелер
желілік камералар мен жазылымға қажетті компьютерлік серверлермен
жабдықталған. Негізі, толықтай аналогтық және толықтай сандық жүйелердің
аралығында бөлшектенген сандық шешімдер болған-ды. Бұл шешімдер
бірнеше сандық компоненттерден тұрады, бірақ толықтай сандық болмады. Ал
осы таңдағы желілік бейнежүйелерде бейнеақпарат тұрақты түрде ІР-желі
арқылы жүргізіліп тұрады; олар толығымен иілгш әрі масштабты болып
табылады.
Толықтай аналогты жүйелер:
1) кассеталы рекордермен аналогты CCTV-жүйелері;
2) бөлшектенген сандық жүйелер;
3) сандық бейнерекордермен аналогты CCTV-жүйелері;
4) желілік сандық бейнерегистратормен аналогты CCTV-жүйелері;
5) толығымен сандық жүйелер;
6) бейнесерверлермен желілік бейнежүйелер;
7) желілік камералармен желілік бейнежүйелер.
Кассеталы бейнерекордермен байланысқан аналогты CCTV- жүйелері -
бұл коаксиальды кабель арқылы жүргізілген толығымен аналогты жүйе,
жазылым кассеталы бейнерекордерде жүзеге асты.
Сурет 1.1- кассеталы бейнерекордермен байланысқан аналогты CCTV-
жүйесі
Кассеталы бейнерекордерлер үйдегі бейнемагнитофон қолданатын VHS
кассета түрін қолданады. Бейнеақпарат сығылмайды, сондықтан да бір
кассетаға 8 сағаттық жазылымды ғана жаза алатын еді. Үлкен көлемді
17
жүйелерде камералар аралығында және кас сеталық бейнерекордерді
байланыстыратын коммутатор пайдаланылуы мүмкін. Ал көрсетілімді аналогты
монитор арқылы көре аламыз.
Сандық бейнерегисторлармен байланысқан аналогты CCTV-жүйелері -
бұл сандық жазылыммен қолданылатын аналогты жүйе. Сандық
бейнерегистраторда бейнелік жазуды үйымдастыру үшін бейнекассеталар
қатқыл дисуктермен алмасқан. Бейнеақпарат сандықталып, сығылып және
сапасы кетпей бірталай уақыт сақталынады.
Сурет 1.2- Сандық бейнерекордермен байланысқан аналогты CCTV-
жүйесі
Бұдан алғашқы бейнерегистраторларда қатқыл дисктердің көлемі
шектеулі болатын, сондықтан да жазылу да соншалықты қысқа түрде
жүргізілетін, ал соған бола секундтық кадрлар санын азайту керек болды. Ал
заманауи даму деңгейінде қатқыл дисктердің көлемін ұлғайту міселе емес
болып қалды. Сандық бейрегистраторлардың көпшілігі бірнеше
бейнекірістерден тұрады: - қарапайым 4,9 және 16, - бұл өз кезегінде
коммутаторлар ретінде де қолданыла алады.
Сандық бейрегистраторлармен байланысқан жүйелер келесідей
мүмкіндіктерге ие болып табылады:
1) кассеталарды ауыстырып әуре болмайды;
2) тұрақты сапалы суреттемелер;
Желілік бейнерегистраторлармен байланысқан аналогты
CCTV-
жүйелері - бұл бөлшектелген сандық жүйелер,оның ішіне кіретіндері - желіге
қосылатын Ethernet-порты бар желілік бейнерегистратор болады. Осылайша,
бейнеақпарат сандықталып, бейнерегистраторда сығылады, өз кезегінде бұл
ақпарат компьютерлік желі арқылы қашықтықтан басқарыла алады.
Сурет 1.3- Желілік бейнерегистратормен байланысқан аналогты
CCTV-жүйесі
Кей жүйелер болып жатқан және сақталған бейнеағындарды көруге
мүмкіндік береді, ал басқалары - тек жазылған жазылымдарды ғана көрсетеді.
18
Кейбір жүйелер бейнеағынды көрсететін арнайы программалармен
жабдықталған; ал қалғандарында стандартты веб брайзерлерді қолдануға
болады. Веб браузермен көрсетілім арқылыь қашықтықтағы көру иілгіш және
тиімді болып келеді.
Желілік бейнерегистраторлар келесідей мүмкіндіктерге ие болды:
1) компьютер арқылы қөашықтықтағы көрсетілім;
2) қашықтағы жүйені қолдану.
Бейнесерверлермен байланысқан желілік бейнежүйелер бейнесервер,
желілік свич және бейнебасқарушы бағдарламалық жабдықтамадан тұрады.
Аналогтық камералар бейнеақпаратты сығатын және сандықтайтын
бейнесерверге қосылады. Содан кейін бейнесервер желіге қосылып,
бейнеақпаратты желілік свич арқылы компьбтерге жібереді. Ал ақпарат
компьютердің қатқыл дискісінде сақталынады. Бұл нағыз желілік бейнежүйе.
Сурет 1.4- Желілік бейнежүйе
Бейнесерверлермен байланысқан желілік бейнежүйелердің мынадай
мүмкіндіктері бар:
1) бейнежазылым мен басқаруға арналған стандартты серверлер мен
стандартты желілерді қолдану;
2) in steps of one camera at a time жүйесін масштабтау;
3) қашықтықтағы бейнежазылымды жүзеге асыру;
4) желілік камераларды қосу арқылы жүйені қиындықсыз кеңейту.
1.4-суретте желілік бейнежүйе көрсетілген, онда бейнеақпарат тұрақты
түрде ІР-желі арқылы беріліп тұрады. Бейнесервер - аналогтық жүйеден
бейнекеңейтілімге келетін ІР-негізді кілттік элемент.
Желілік камералармен байланысқан желілік бейнежүйелер. Жеоіок
камералар камералар мен компьбтерді бір құрылғыға бріктіреді, ал олар өз
кезегінде желімен қосылып, бейнеақпараттың сығылуы мен сандықталуын
жүзге асырады. Бейнеақпарат желлік свич пен желілік ІР-арқылы беріліп,
бейнебасқарушы бағдарламалық жабдықтамалы компьютерге берілп
отырылады. Бұл да нақты және нағыз желілік бейнежүйе оған қоса толығымен
сандық: онда аналогтық жүйе мүлдем қолданылмайды.
19
Сурет 1.5- Желілік камералар арқылы жүргізілетін желілік жүйе
Желілік бейнежүйе мынадай мүмкіндіктерге ие:
1) жоғарғы мегапиксельдік рұқсаттылық;
2) тұрақты сапалы суреттеме;
3) сымсыз жұмыс мүміндігі;
4) Power over Ethernet функциясы;
5) PTZ, аудио, және сандық кірістер мен шығыстар;
6) толық иілгіштік пен масштабтылық.
1.5-сурет нағыз желілік бейнежүйені суреттеп береді, онда яғни ең
бастысы желілік камералар арқылы ІР-желі көмегімен бейнеақпараттық берілуі
жақсы бейнеленген. Бұл жүйе толығымен сандық мүмкіндіктерді ашып,
көрсетілім болып жатқан жеріне қарамастан, суреттеменің сапалы екендігін
айқындайды.
Бейнебақылау жүйесі, сонау 40-шы жылдан бастап қаншама қиын да
қисынды кезеңдерден өтті. Қазірдің өзінде, бақылау нарығында төселу үшін
жаңадан жаңаша ойлар қосып, одан сайын қарқынды дамуда, қосымша
қосынды ретінде қаншама функциялар қосып, бейнебақылау жүйесінің эрасына
кейіп беріп жатыр.
1.2.1 Бейнебақылау жүйесіне шолу.
Қазіргі таңда бейнебақылау жүйесі қарсықұқықтық іс-әрекеттің орын алу
фактын оперативті немесе біраз уақыт өте тіркей алатын, қауіпсіздікті
қамтамасыз ететін ең тиімді техникалық шаралардың бірі болып табылады.
Бұдан бөлек, бейнебақылауды орнату, жұмысшылар жұмысының сапасын,
объекттегі жалпы жағдайды бақылауға мүмкіндік береді.
Бейнебақылау жүйесі - кейбір компонеттердің істен шығуына жиі
әкелетін,
адами фактордан тұратын күрделі структура. Сондықтан
бейнебақылау жүйесін жиі қызметтеу керек. Сервистік қызметтеу ,жүйенің
жұмыс істемейтін қалыпта тұрып қалуын, яғни күзетілетін объектінің
бейнебақылауынсыз қалатын ситуациясын болдырмауға септігін тигізеді.
Объекті бейнебақылаудың нақты құрылымы сол жерде маманмен анықталады.
Бейнебақылау жүйесі - белгілі бір объектінің қимыл- әрекетін бақылауға
қажетті бірден- бір маңызды этаптың бірі. Бейнебақылау жүйесі қаншалықты
жоғары спалаы болғанымен, егер оның негізгі орнатылуы дұрыс жүзеге аспаған
болса, онда шешім шығуы мүмкін емес. Сондықтан да, монтаж
қондырғылларының, қызмет көрсетілуінің, бейнебақылау жүйесінің
20
орнатылуының дұрыстығы - бейнебақылауды орнатудың алғашқы қадамында
міндетті түрде іске асырылуы тиіс.
Бейнебақылау жүйесін орнату үшін барлық компоненттер мен
бөлшектерін сауатты таңдай білу қажет. Камералар - қандай жүйе болмасын,
ең негізгісі болып табылады, бірақ соған қарамастан, қосымша
қондырғылардың жұмысы мен ерекшеліктері де маңызды рөл атқарады.
Бейнебақылау жүйесінің орнатылуы-
бұл тек қана бақылау
камераларының монтажы ғана емес, сонымен қатар қондырғылар мен
бағдарламылқ жабдықтаманың орнатылуы. ІР- бейнебақылауын орнату
дегеніміз өз алдына камерадан алынған барлық мәліметтерді өзі өңдеп, өзі
сақтайтын сервер дайындығы. Монтаждау жұмысында дұрыс орнатылған
қабаттамалар да маңызды рөл атқарады. 1.6-суретте көрсетілгендей,
бейнебақылау жүйесін орнату - камераны орнатып қана бітетін жұмыс емес,
яғни бітеуі бітпес қарбалас кезең десек, артық айтқандық емес.
Бейнебақылау жүйелеріне қойылатын талаптар мен міндеттер, яғни кіші
және үлкен объектілерде
-
шекарасына кіретін
аумағының күзеті,
автотранспорттың кіріп-шығуы мен адам өтетін жерлердің бейнебақылауы,
оның ішінде объектілердің маңыды аймағын, дәліздер мен бөлмелерді
бақылау.
Белгілі бір бейнебақылау жүйесін таңдауда қондырғыларға әсер ететін
параметрлерге көңіл аударған дұрыс, олар өте көлемді әрі қилы-қилы. Олар
оған қоса бір-біріне әсер етіп, жүйе ресурстары үшін таласулары мүмкін.
Мысалға, бейнекадр сапасы(рұқсаттылық) басқа қондырғының
рұқсаттылығына, байланыс линияларының өткізгіштік қабілетіне, өңдеуші
құралдың қуатына, сақтау жүйесінің көлеміне әсер етуі әбден мүмкін.
Бейнебақылау жүйесінің камералараны таңдауда қандай негігі параметрді
білу қажет (жобалау мен техникалық тапсырманы тағайындау).
Бейнеақпараттың көрсетілімі мен жазылуына, оның сақталып өңделуіне
өте ерекше әсер ететін негізгі параметрлер болып мыналар табылады:
1) Оперативті бақылау режимі - барлық болып жатқан жағдайға
оперативті реакциямен қадағалайтын күзет қызметі бейнемониторына
ақпаратты шығару;
2) Полетті бөлу режимі
-
барлық камералардан алынған
бейнекөрсетілім ақпарат тасымалдауыштарда жазылады, және ол тек бір
жағдайларға жушар болғанда не керек кезде ғана көрсетіледі.
3) Аралас режим - камералардың бір бөлігі оперативті баылаумен, ал
екінші бөлігі полетті бөлу режимдерінде жұмыс жасайды.
Барлық бейнебақылау жүйелері ек түрге - қарапайым(біркамералы) және
күрделі(көпкамералы) деп бөлінеді.
1.2.2 Негізгі бейнебақылау жүйелері.
Бейнебақылау жүйесін іске асырудың бірнеше негізгі т әсілдері болады:
21
1) Бейнерегистратор базасында. Бұл жағдайда өзіндік аудио- және
бейнефиксацияланатын құрылғы орнатылады. Негізгі сипаттамалары-
функциялардың жеткіліктілігі мен тепе- тееңдіктері.
2) Бейнесервер базаасында. Көрсетілімді іске қосады оны бақылайды
және аудио- мен бейнефиксациялауды жүзеге асырады. Бұл жағдайға
тұрақтылық пен құрылымдарының иілгіштігі тән.
3) Сымсыз бейнебақылау жүйесі. Сымдық тәсіл болмаған жағдайда, ең
тиімді тәсіл болып келеді. Негізіг қондығырысы болып сымсыз желілік
бейнекамералар(Wi-Fi) саналады.
4) ІР-бейнебақылау жүйесі. Классикалық бейнебақылаудың дәстүрлі
функциялары мен ІР-жүйесінің шегі жоқ шексіздігіне ие мүмкіндіктерін
байланыстырған, қазіргі таңдағы ең ерекше жүйе.
1.2.3 Сандық және аналогтық бейнебақылау.
Бейнебақылау жүйесі (CCTV ағылшын аббреватурасы - Closed Circuit
TeleVision-
жабық бейнебақылау жүйесі)
-
жауапты объектілерде
бейнебақылауды ұйымдастыру үшін арналған. Соңғы жылдары бейнебақылау
объект қауіпсіздігінің жүйелік жиынтығының ажырамас функциясы болды,
себебі заманауи бейнебақылау қондырғылары қадағалап және бейнені жазып
қана қоймай, сонымен қатар кенеттен келеңсіз жағдай туындағанда барлық
қорғаныс жүйесінің реакцияларын бағдарламалай алады.
Бейнебақылау жүйесінің қондырғыларын қолдану типіне қарай аналогты
және сандық болып бөлінеді. Аналогтық жүйелер шағын бөлмелерде
бейнебақылауды ұйымдастырып, бейнекмералардан түскен мәліметтерді
бейнемагнитофонға жазуда осы жүйе қолданылады. Өз кезегінде бұл жүйе
қауіпсіздік жүйесінің жиынтығынан құралған. Бұндай жиынтық
бейнекамералардан түскен ақпараттарды, қолжетімділікті қадағалау
жүйесіндей, күзет және өрт дабылдарындағы, мәліметтерді толығымен
анықтап, жазып және сараптайды, сонымен қатар автономды түрде қорғаушы
объектінің қорғанысында өзіндік немесе жүйе операторының нұсқауымен
шешім қабылдайды.
Сандық бейнебақылау жүйесі аймақтық - қараушы объектілердің
қауіпсіздік жүйесінде қолданылады, оған қоса жаһандық компаниялардың
қауіпсіздігін басқару жиынтығында да ерекше орын алады. Бейнебақылаудың
сандық технологиясы уақыт өте аналогтық жүйелерді функционалды және
техникалық сипаттамалары жағынан тығырыққа тіреп келеді. Ал бағасы
жағынан аналогтық бейнебақылау жүйеснің құнымен теңестірілуде.
Бейнебақылауға арналған жүйелер жиынтығы мен сипаттамаларының
функциялары тұтынушының объект қауіпсіздігінің талаптарына
сәйкестендіріледі. Ережеге сай, мұндай жүйенің минимальды конструкциясы
тұрады: бейнекамералар, бейнесигналдарды өңдеу құрылғылары(квадраторлар,
мульиплексорлар және т.б.), жазылым құрылғылары(бейнемагнитофондар,
бейнерегистраторлар мен бейнерегистрлер)және бейнеақпаратты көрсету
құрылғылары(бейнемониторлар).
22
Үлкен көлемді бейнебақылау жүйелерінде қосымша басқарылатын және
көмекші құралдар орнатылады - матрицалық коммутаторлар, бейнекмераларды
басқару пернетақтасы, бейнепринтерлер, күшейткіш-бөлшектегіштер,
модуляторлар, телеметрикалық қабылдағыштар мен жіберілім және басқа да
күзеттік құрылғылар.
Аналогты бейнебақылау камералары. Қазіргі таңда бейнебақылау
жүйесінің қарапайым құрылымдық және аса қымбат емес бағадан тұратын
аналогтық бейнебақылау камералары орнатылған. Бұл бейнекамералар өз
кезегінде оптикалық құрылғылармен, жарықтық ағыннан бейнесигналды
пінішмдейтін ПЗС-матрицаға келіп түсетін линзалар тобынан сарапталып
шығады. Сонымен қатар, бейнебақылау камераларында аналогтық
бейнесигналды сандыққа айналдыратын арнайы түзеткіш блок қолданылады.
Мұндай бейнекамераларды сандық ейнебақылау жүйесіне жатқызуға болады.
Бейнебақылау жүйесінде белглі бір талаптарға сәйкес бейнекамералар
модельдері келесідей топтарға бөлінеді:
1) жабынсыз камералар - сіріңке қорапшасындай өлшемді, жазыбнсыз
өңдіріліп, бөлмедегі әрбір қандай болмасын затқа бекітіле алады;
2) кішігірім бейнекамералар кіші көлемге ие, өзіндік жабыны бар және
кронштейнге де, айналмалы қондырғыларға да бекітіле алады.
3) жасырын бейнекамералар ең кіші габариттермен ерекшелінеді. Және
жасырын бейнебақылау жүргізу үшін қолданылады.
4) жылдам купольді бейнекамералар өзіндік жылдамдыққа ие
айналмалы құрылғымен жабдықталған, оған сәйкес бейнекамералар көлденең
жазықтықта 400 градусқа дейін айналып және тік жақызтыққа бұрылып,
купольді камера қызметін атқарады. Бұл камералар төбеге орнатылып, банк,
казино, супермаркеттер секілді объектілерде қолданылады.
5) ақ-қара түсті бейнекамералар бейнебақылау камераларының танымал
класына жатады, себебі олар аз қаражатты талап етеді және сонау
бейнебақылау жүйесінің негізін құрған нақ осы камералар еді.талапқа сай, ақ-
қара түсті бейнекамералар бөлме ішінде жұмыс істеуге және бөлме сыртында
болып бөлінеді;
6) түрлі- түсті камералар бейнебақылау жүйесінде крек кезінде ғана,
яғни түсті суреттемені бейнебақылау жүйесінде бейнемонитор арқылы
көрсетуде не бейнемагнитофонда жазу кезінде қолданылады;
7) сандық бейнекамералар. Бұл камералар сигналды сандық түрде
өңдеуші блок пен түзеткіш веб-браузерден тұрады. Олар бейнебақылау
жүйесінің LANWAN желісі арқылы сандық сигнал түрінде өе сапалы
суреттемені жібере алады. Сандық және желілік бейнекамералар локальді
компьютерлік желі жүргізілген кішігірім объектілерде қолданылады, сонымен
қатар ережеге сай, сандық камералар аналогты және сандық шығыстардан
тұрады.
Сандық бейнекамералар жұмыс тәжірибесінде көшбасшы орынды алады.
Қазіргі таңда көптеген үйлерде компьютер бар, енді соған РСІ- картасын
орнатып, 1 ден 12-ге дейін бейнекамераларды тарамдауға болады.
23
Бейнекөрсетілімді тек көріп қана қоймай, 1.7-суретте бейнеленгендей, қатқыл
дискке жазуға болады, ал оны өзіндік түрде не қозғалыс детекторын қосу
арқылы жүзеге асыруға болады.
Сурет 1.6- Сандық бейнебақылау жүйесінің монитордан көрсетілімі
Айта кету керек, Батыстың күзет бақылауының апгрейдер жобасы
сандық үй немес ақылды үй атты бағдарламалар аяында жүзеге асқаны
мәлім. Бұндай бағдарламалар бір жағынан барлық қондырғыларды байыптауға
алып келсе, барлық өмір сүру жүйелерін компьютерлейді, барлық үй
техникаларының бір дәрежеде болуы мен тұрмыстық құрылғылардың
интернет-технологиямен интеграциясына да әсерін тигізеді. Заманауи
технологиялар ізденгіш адамның қиялын өмірге алып келе алады. Ал сандық
үй дегеніміз қазіргі бар дүние болып табылады. Сондықтан,
жобалаушылардың ең бр жеткен жетістіктерінің бірі - үй қызметінің
күрделілігін жеңу мақсатында қауіпсіздікті қолдау мақсатында сандық жүйені
қолдана алулары болды. Бұл жүйе сенімді түрде сандық үй-дің бір
бұырышын алу арқылы, тұраты жұмыс істейтіңн бейнемониторингты
қамтамасы з ете отырып, күзетті-өрт қауіпсідігін бақылауды ұйымдастырып,
басқа да жүйелермен байланыста болады.
Айтпақшы, қазіргі таңда қатқыл дискке жазуды ұйымдастыратын
функциясы бар сандық бейнерегистраторлар кең етек алып келе жатыр, өзіндік
HDD-ді ауыстауға да болады және TCPIP хаттамасының бейнеағыны арқылы
жіберуді ұйымдастыруға болады.Мысалға, дискті алып, басқа дискт салып
қойып, үйге барып, жұмыскерлерініңіз немен айналысып жатқандығын
көруіңізге болады.
Сандық бейнебақылау жүйесінің негізгі мүмкіндіктері:
1) бейнесуреттемелерді қашықтықтағы компьютерлерге жібере алу;
2) жазылым уақыттың сарабына көнбейд, сондықтан қаншалықты ұзақ
болса да сақталынып тұрады;
3) сандық жазылымнан тез арада көшірімді ала алу;
4) әр түрлі сараптамалар арқылы бейнесигнал фрагменттерінің қандай
болмасын фрагментін табу, бейнекөрсетілімді өңдеу мүмкіндігі;
24
5) ақпаратты тираждау кезінде бейнесуреттемелердің сапасы өзгермейд,
ал бейнесуреттемені шығару үшін қарапайым принтердің өзі де жеткілікті.
Егер бағафункциональдығы сапасы қатынастары бойынша сұрыптайтын
болса, онда сандық бейнекодерлерді пайдаланған дұрыс(DVR).
Заманауи сандық көпканалды бейнерегистраторлар үлкен көлемді
ақпараттық бейнеағындармен жұмыс жүргізуге арналған. Онда сақталған
бейнеақпараттар өзінің сапаларын ешқашан да құртпайды. Соған қоса,
заманауи сандық бейнерегистраторлар аса маңызды функцияға ие - қозғалыс
детекторының сигналы арқылы жаңдайды бақылап отырады, ал ол камера да
орнатылып, бейнегистраторда бағдарламаланады.
Камера суреттемеге беглгішелер орнатады. Ал егер, осы камераның
бақылау шекарасында динамикалық жағдайлар туындамағанда, онда
суреттемелер тек қана мониторда көрсетіліп отырады. Ал егер дәл осы
камераның шекарасында бір жағдай болған мезетте, онда бейнерегистратор
автоматты түрде сол болып жатқан оқиғаны жазып, кезекші постта отырған
қызметкерді хабардар ететін акустикалық сигнал жібереді. Бұндай режимде
бейнебақылау жүйесінің жұмысы қатыл дискте де орынды көп алмауға жол
ұсынады, және де жазылым режимінің уақытша ресурсын көбейте түседі.
1.2.4 Интернет арқылы желілік ІР-бейнебақылау.
ІР- бейнебақылауы - бұл жаңаша көзқарасқа, жаңаша өзгерістерге,
жаңаша перспективаға қол жеткізу. Себебі, анаалогтық бейнебақылау жүйесі
уақыт өте келе заман ағыныанн ығысып келеді. Ал біздің тез дамыған
технология заманында, сарапшылардың айтуынша, осы жақындағы 2-3 жыл
ішінде ІР-бейнебақылауы барлық жаңа жүйелердің 80% құрайтын болады.
ІР бейне өзіндік ІР бейнекамераларды санына қөарамастан қоса береді,
қоса береді.
Сурет 1.7- ІР бейнебақылау жүйесінің қызметтік орнынан бақылау
Сонымен қатар, әртүрлі көлеммен мен өлшемге ие ІР бейнебақылау
жүйесін жүргізе алады. 1.8-суреттегідей мысал кетіретін болса,
бейнекамералардың бр бөлігі қаланың бір шетінде, ал қалған бөлімі қаланың
келесі шетінде орнатылған жағдайда да, олар бір ІР бейнебақылау жүйесі
аясында жұмыс атқарады.
25
Және ІР-бейнебақылауының таптырмастай құндылығы
-
ІР-
камералардың жоғары сапалы сурет көрсетілімдері мен кеңейтілім
мүмкіндіктері. Олар әлі де дамып, рұқсаттылықтары күн санап өсуде: 1,2,3
және 5 Мегапиксельдерге дейн. Мысалға, 1,3 Мегаписель - қарапайым
бейнекамераға қарағанда 4 есе көрнектілікке ие. Ол дегеніміз, құрамдарды
үнемдеу 4 есеге артады. Бұған қоса, 10 ІР-камералардың қосылған кезінде
өткізгіштер мен бейнебақылау жүйесінде қолдналытаны кей элементтер
бойында энергия шығындарын үнемдеу автоматты түрде жүргізіледі. Ал
өздеріңіз, хабардар болғандай, аналогтық камераларды орнатуды 10 аналогтық
камера орнатсаңы, әрқайсысына 70 метрлік сым керек болса, онда міндетті
түрде 700 метрлік қымбат бейнесым мен қорек сымын жалғауыңызға тура
келеді. Ал егер, желілік бейнебақылауды қолданған жағдайда, сымдардың
жалпы ұзындығы әрқашан аз болып келеді, бұралмалы жұптың 300-400 метрі,
ал бұл кабель бейнекабельге қарағанда 2 есе арзан болып табылады. Себебі, ІР-
камерадан келетін сандық сигналдар бір кабель арқылы жүргізіле алады. Ал
егер, 30- 40 камера орнатылатын болса, онда міндетті түрде ІР-камераларды
орнатқан абзал. Тағы айта кететінім, бұл ІР-бейнебақылау жүйесінде қанша
қашықтықта орналасып, қаншалықты алыс-жақындығы білініп тұса да,
көрсетілім сапасы сол қалпынша өзгертілмей қалады. Тіпті, ІР-бейнебақылауын
интернет арқылы қолдансаңыз да, сапасы сол қалпынша. Дәл осы қасиеті
басқалардан ІР-бейнебақылауын өзгеше жаңғыртып келеді.
Бейнебақылау жүйесінің негізгі міндеттері:
1) болымды бақылау;
2) бейнежазылым архивімен жұмыс жасау;
3) өтпелі суреттер мен архивке қолжетімділік;
4) қимыл детекторы мен күзет дабылдары не сигнал жоғалған
жағдайдағы бейнекөрсетілімдерді автоматты түрде жазу.
Кең көлемді объектілерде белгілікті тапсырмадан өзге келесідей
міндеттер қойылады:
1) қорғау жүйесі мен өрт қауіпсіздігіне сәйкес интеграция;
2) басқару жүйесінің аппаратты-бағдарламалық жиынтығына және
қолжетімділікті басқаруына сәйкес интеграция;
3) қажет жағдайда бейнебақылау жүйесінің жаңартылуы мен
мүмкіндігінің кеңейтілуі;
4) барлық жүйені тек бір ортада ғана басқарып, оған қоса Интернет
арқылы(қашықтықтағы қолжетімділік) бейнебақылауды ұйымдастыру
мүмкіндігінің болуы.
Жүйелердiң негiзгiсi ерекшелiгi автоматты аудио болып табылады -, сiз
тап қалған параметрлер бойынша компьютерiн апаратын бейнежазба. Мысалы,
сигналдың берулерi үшiн негiзбен қозғалыс немесе дыбыс бола алады. Сiз
видеокамералардың жиыны бар компьютерiнiң жұмысын
синхронизациялануға, жылжымалы телефонға үрей туралы хабарлауды
функцияны қоса аласыз.
26
Бейнебақылаулар цифрларға жүйенiң негiзi функциясында цифрларға
құрылымдарға бейнежазбалар, оның өңдеуi және сақтауы жүзеге асыру кiретiн
құрылым болып табылады. Жүйелердiң әсерi сурет өңделетiн компьютердiң
жұмысымен бөтенше өрнектеле салыстыруға болады
CCTV аббревиатура орыс шифрды шешуiне Closed Circuit TeleVision,
сөзбе-сөз аудармада сияқты басын ашып айтады осылай сезiледi: тұйықталған
дидардың жүйесi. Еркiн интерпретация бәрiне белгiлi: видеобақылаудың
жүйелерi.
Суреттердiң көру, жазу және берiлуiн сiзге видеобақылаулар цифрларға
жүйе көмегiмен әлемнiң нүктелерiн түсiнiктi сұқтанатын болады. Берiлу рұқсат
етiлмеген қосу мүмкiн емес iстейтiн және қолдану шифрлалған түрде iске
асады.
Функцияны да, көп каналды тәртiп те сiз суреттер көру үшiн қозғалыстың
кiрiстiрiлген детекторы бойынша жазуды жүзеге асыру Автопереключение
уақытында қолдана аласыз. Және рұқсат орталық сервер, және желi құқықты
қолданып архивтың көрулерi мүмкiндiк бередi.
Және жергiлiктi, және ғаламдық желiлер алып тастаған камералармен
видеосигналдарды қарап шығуға мүмкiндiк бередi. Ол үшiн арнайы видео
серверiнiң алуы ерекшеленген IP керек - мекенжаймен.
Теңестiрудi қолданушы видео серверге қарап сөйлеуде өтедi және осыған
сервер қосылған видеокамералармен суретi алады. Бүкiләлемдiк ғаламдық желi
бiз бәрiмiздер соңында 90-шi жылдардың Ресейiне және сол моменттен келдi
байланыстың түрiнiң мәлiметтiң оралымдылықтарын сынап көруге үлгердiк.
Желiлiк жабдық жыл сайын мiнсiздiкке жетедi және интернетке рұқсаттың
канал қабiлеттiлiктерi үлкеедi, баға бұның барлық азаяды. Ғаламдық желi
қосылмаған компьютердiң күрделi бiздiң заманымызда көрсету.
Бейнебақылау мәлiмдiлiк кез келген масштабтың алып тастаған объектi
тексеруге мүмкiндiк берген интернет арқылы соңғы жыл шапшаң ожаулайды.
Қалай типтi видео сервер ұсынылғанын толығырақ қарап шығамыз. (нақты
үлгiден тәуелдi болады) өткiзгiш немесе сымсыз камераны түсте бекiтедi және
объектив болатынның бәрi дыбыспен көз алдында. Ол қолданушымен және
камераның аралығында шлюздың рөлiн орындаған өз сирек кездесетiн IP
мекенжайы алады. Болатынның бәрi сiз арқылы интернетке рұқсатты жүзеге
асыратын браузерде IP мекенжайды жинасыныңыз және (керек болса) пароль
енгiзу керек торлық IP видеокамера орнатылған керегi баспанаға көруге үшiн.
Осыдан кейiн сiзi бiрденсiз нақты уақыт тәртiбiнде болып жататын бақылай
аласыз, қалаған бөлiктерiңiзге қатты дискке жазып ала аласызуға керек болса.
Ең үлкен мәлiмдiлiк ғимаратқа немесе тоқтатуларда кiрудiң жанында орнатқан
көшедегi торлық камералар алды.
Бейнебақылаудың жүйелерi - құқық бұзушылықтарды тиiмдi қорғау және
ескерту Видеобақылауды қорғау жүйелерi - өзi күрделi және тұрғын және кеңсе
бөлмелерi, дүкендер, мекемелер және кәсiпорындардың заңсыз басып кiруiнен
тиiмдi қорғауға. Сауаттылық қойылған қазiргi видеожүйенi iс жүзiндесi сала
27
мүмкiн емес шығарылсын, ол ғимарат барлық орын ауыстыру iшiнде және
сырттан бекiте берiк ертелi-кеш жұмыс iстейдi.
Бейнебақылаудың камералары олар келушiлерге (жасырын камера)
көрiнбейтiнiн сайып келгенде құрастыра алады. Мұндай жүйелер барлық
жиiрек бекiтiле баста орындар өте келгiштейсiң - саудалық және қалжыңбастан
орталықтары, ойын залдар, мейрамханалар. Тап бүркеме бақылау құқық
бұзушылардың қауiптi ахуалдың тарқатуы немесе тез анықталуы сақтап қалуға
жиiрек мүмкiндiк бередi, көбiнесе - қылмыстық аужайлары бар тұлғалар.
Бейнебақылаудың камералары олар келушiлерге (жасырын камера)
көрiнбейтiнiн сайып келгенде құрастыра алады. Мұндай жүйелер барлық
жиiрек бекiтiле баста орындар өте келгiштейсiң - саудалық және қалжыңбастан
орталықтары, ойын залдар, мейрамханалар. Тап бүркеме бақылау құқық
бұзушылардың қауiптi ахуалдың тарқатуы немесе тез анықталуы сақтап қалуға
жиiрек мүмкiндiк бередi, көбiнесе - қылмыстық аужайлары бар тұлғалар. Бұдан
басқа, видеокамералардың қоюы - бұл пәннiң күшейтуiнiң әдiстердiң бiрлерiнiң
ұжымында. Тәжiрибе қызметкерлер көп жұмыс iстейтiн тұрақты қадағалау
туралы бiле мiндетiн атқару жауапты көрсетедi. Видеокамералар жұмыс
жасауды тетiктiң күрделiлiгi бойынша әр түрлi иемдене алады
Бүркеме, сымсыз, цифрларға видеобақылау, әртүрлi өлшемдердiң түрлi
түстi немесе түссiз камералары, мониторлар, басқару панелi
-
бұл
видеобақылаудың бас құрайтын жүйелерi. Тек қана кәсiби ұсталар анықтай
алады, қорғау бақылауының қазiргi жүйелерiнiң қандайы (немесе объекттердiң
кешенi) объекттiң сенiмдi қорғауын қамтамасыз ете алады. Видеокамералардың
өзi бас қадырлары - бұл кез келген уақытта қарап шығуға болатын көретiн
мәлiметтiң тәулiк бойы жазуы. Арнайы тiркеушiлер мәлiметтiң үлкен
көлемдерiн сақталады. Цифрларға камералар тұлғаны шырамытып, тоқтатып,
мүлдем ептеген заттардың суреттерiн үлкейтiп редакциялауға оңай мүмкiндiк
бередi.
Санақ операторлар өз мiндеттерiнiң дұрыс орындауында үлкен
өткiзгiштiгi бар орындардағы күдiктi тұлғалардың бар болуы туралы қорғауға
қатынастарды ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz