Лифт электр жетегінің өтпелі үрдістерін есептеу

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 67 бет
Таңдаулыға:

Аңдатпа

Дипломдық жобада жолаушы лифтінің автоматтандырыдған электр
жетегі жасалынған. Негізгі бөлімде лифт жетегінің электр қондырғыларының
таңдауы және есептеулері келтірілген, статикалық және динамикалық
сипаттамалары есептелген. Жетектің ТТ - Қ элементтері есептеулері
орындалған.
Экономикалық бөлімде кәсіпорындағы электр жөндеу цехының аса
маңызды экономикалық көрсеткіштерінің жұмысын анықтау есептеулері
келтірілген.
Өміртіршілік бөлімінде еңбек шарттарын талдауы, өрт қауіпсіздігінің
талаптары, цехтағы ауа алмасуына есеп жүргізіп, жұмыс өндірісіндегі
қауіпсіздік техникасы мәселелері қарастырылған.

Аннотация

В дипломном

проекте разрабатывается автоматизированный

электропривод пассажирского лифта. В специальной части произведен расчет
и выбор основного электрооборудования привода лифта, расчет статических и
механических характериситик.
В экономической части проекта проведено расчет по определению
наиболее важных экономических показателей работы электроремонтного цеха
предприятия.
В разделе безопасность жизнедеятельности произведен анализ условий
труда, условия пожарной безопасности, защиты техники безопасности при
производстве работ.

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..8
1 Технологиялық үрдістің сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
1.1 Лифттер классификациясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
1.2 Лифтің негізгі бөлшектерінің құрылысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
1.3Лифттің кинематикалық схемасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
1.4 Электр жетегіне қойылған негізгі талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
1.5 Лифт кабинасының қозғалысының тахограммасын тұрғызу ... ... ... ... ... ...19
2 Қозғалтқыш жетегіні таңдау және есптеу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... 23
3 Электр жетегі жүйесін таңдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 31
3.1 Екі жылдамдықты қ.т. роторлы асинхронды қозғалтқыш ... ... ... ... ... ... . ...31
3.2 Генератор - Қозғалтқыш жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..34
3.3 ТТ - Қ жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..36
3.4 Трансформаторды таңдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .38
3.5 Тиристорларды таңдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..38
3.6 Индуктивті теңдеуші дроссельдердің есептеуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...40
3.7 ТТ - Қ күштік тізбегін анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 40
4 ТТ - Қ ажыратылған жүйесінің механикалық сипаттамасын құру мен
есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 42
4.1 Статикалық жүктеме аймағын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..44
4.2 Түрлендіргіштің реттегіш сипаттамасын тұрғызу және есептеу ... ... ... ... .46
4.3 Лифт электр жетегінің өтпелі үрдістерін есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..47
5 Реттеу жүйелерінің параметрлерін таңдау және есптеу ... ... ... ... ... ... ... . ... .54
5.1 Жылдамдық реттегішінің параметрлерін есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... .56
5.2 Тұйықталған жүйенің механикалық сипаттамасын есептеу ... ... ... ... ... .57
6 Өмір тіршілік қауіасіздік бөлімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .60
6.1 Лифт жүйесін басқару мекемесіндегі құрылғ.-дың адамға физикалық
және психологиялық жүктемесін бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..60
6.2 Автоматтандырылған лифттің жасанды жарықтандырудың
есептеуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..62
6.3 Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Автоматты өрт сөндіру жүйесін
есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..64
6.4 Лифт жүйесін басқару мекемесіндегі цехта ауа алмасуына және оның
еселігіне есеп жүргізу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .71
7 Экономикалық бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .73
7.1Жұмыстың еңбек сыйымдылығын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..76
7.2 Жұмыс уақытының қорын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..79
7.3 Жұмысшылардың саны мен құрылымын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... 79
7.4 Жылдық жалақы мен пайдалану шығынын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... .80
7.5 Капиталды және күнделікті жөндеулердің өзіндік құнын анықтау ... ... ..81
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..84
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..85

Кіріспе

Қалалардың

тез өсуі, жердің құндылығының үлкеюі ғимарат

қабаттарының қалыпты өсуіне әкеледі.
Ғимарат қабаттарының өсуіне қарай лифтқа деген талапта артады. Лифт
қондырғысының сапасына үш фактор әсер етеді, олар: лифттаардың жасалуы,
монтаж және олардың пайдалануы. Өнеркәсіптік, сауда, курорттық және тағы
басқада ғимараттардың өсуіне байланысты лифттардың адамның
белселігіндегі мағынасы өседі. Ондаған миллион адам лифтты күнделікті
пайдаланады.
Сонымен лифт дегеніміз - адамдардың түсіп және көтерілуіне арналған
транспорттық құрылғы, және жүктің бір жерден екінші жерге жетуі кабинада
жүргізіледі, қозғалыстағы жылжымайтын тік қатты бағыттайтын, барлық
жерінен қорғалып орнатылған шахтада, электр қозғалтқыш немесе редуктор
арқылы қозғалысқа келетін, көтергіш механизм. Электр жетекпен және
арқанға ілінген кабина лифттары кең қолданылыды.
Соңғы жылдары лифттар автоматтандырудың ең жоғарғы дәрежесімен
орындалады. Олар өзінің қолдану қолайлылығымен, жайлылығымен және
қауіпсідігімен ерекшеленеді. Тек элетр жетегі ғана қазіргі лифттардың
жоғарғы талаптарына сәйкес келеді.
Алғашқы лифт туралы римдік архитектор Вструвий жазған. Ресейде
лифттарды XVII ғасырда қолданып бастаған. 1795 жылы И.П. Кулибин
винттік жолаушы лифттың құрылысын ойлап тапты.
1853 жылы АҚШ-да ұстап қалу құрылғысы ойланып табылды.
Қозғалыстағы лифт өзінің қалыпты жылдамдығынан жоғарлап кеткенде, бұл
құрылғы кабинаны ұстап қалу үшін қолданылады.
Сол кезеңде лифттар бу машинасы арқылы қозғалысқа келетін, ал
көтеретін арқандар барабаннан оралып шумақталды.
1867 жылы гидравликалық лифттар пайда болды. Бірақ бұл лифттарда
маңызды құны мен пайдалану шығындары болатын.
1878 жылы бірінші жылдамдықты тежеу ойлап шығарылды, ол

номиналдық жылдамдық
жоғарлаған кезінде ұстағыштың қосылуына

мүмкіндік береді.
XX ғасырдың басында электрлік лифттар қарқынды дами бастады. XIX
ғасырда жүкшығырдың пайда болуы лифттардың құрылысының қарқынды
дамуына маңызды әсерін тигізді.
Осы құрылғыда көтеру күші үйкеліс арқылы жүргізіледі. Бұл
лифттардың қауіпсіздігін ұлғайтты. Жүкшығыр өнертабысы лифттардың
шексіз биіктікке көтерілуіне мүмкіндік берді. Біздің елімізде лифт құрылысы
1917 жылдан бастап дами бастады.
Үлкен қалалардың өсуі, көп қабатты ғимараттардың салынуы еліміздегі
лифт парктерінің дамуына үлкен әсерін тигізді. Шығарылған лифт
сандарының көбеюіне байланысты олардың құрылысы да дами түседі.

1 Технологиялық үрдістің сипаттамасы

Лифт дегеніміз бекеттік көтергіштің үздіктілік әрекетінің тік қозғалатын
кабина немесе қатты бағыттаушы платформалар, барлық жағынан қоршалған
шахтада орнатылған. Лифттар мақсатына қарай жолаушы, жүк жолаушы,
ауруханалық, өткізгішпен және өткізгішсіз жүк лифті, шағын жүк лифті
болып бөлінеді.
Кабинаның қозғалыс жылдамдығына қарай жолаушы лифттар ақырын
жүретін (0,5 - 0,65 мсек), тез жүретін (1,0 - 1,5 мсек), жылдамдықты (2,0 -
2,5 мсек), жоғары жылдамдықты (3,5 - 5 мсек) болып бөлінеді. Жолаушы
лифттардың қозғалыс жылдамдығының биік шегі 5 мсек тең.
Жоғары жылдамдықты саны көп бекттерімен лифттарға қарағанда, жай
жүретін саны аз бекттерімен лифттар қозғалыс жылдамдығына үлкен
дәрежеде әсерін тигізеді.
Жоғарғы жылдамдықты (2,5 - 3,5 мсек) лифттар көбінесе әр қабаттан
аялдама жасай бергендіктен қолданылады. Қабаттар арасындағы бір айдауда
кабина берілген жеделдету шарты бойынша жылдамдықты 1,7 мсек асыра
алмайды, дәл аялдама жасау үшін сол жылдамдықты төмендету керек.
Жобалау кезінде кабина қозғалыс жылдамдығы 1,5 мсек жылдамдығынан
көбірек тапсырыс жасау ұсынылады, экспресс аймақтарында жылдамдықты
лифт жұмыс істейді, яғни барлық қабаттарға қызмет етеді. Экспресс аймақ
арасында жылдамдығы төмен лифттар жұмыс жасайды.
Жылдамдықты лифттарды қолдану сұрағы баяулату және жылдамдату
шамаларымен және жүргізу мен тоқтату туындыларымен байланысты.
Жылдамдықты лифттар үшін жылдамдату шамасы жобалап 2,0 - 2,5 мсек2
шектелуі қажет. Әдетте жылдамдықты лифттардың серпіліс шамасы 10 мсек2
құрайды. Көтеріп жүретін арқандар мен көтергіш кабиналардың динамикалық
күштер көзкарасынан қарағанда жылдамдықты шектеу орынды болып
табылады.
Электр жетегімен лифттар өте кең таралды. Ақырын жүрісті және тез
жүрісті лифттарда айнымалы ток электр жетегі, ал жүйрікті және жоғары
жүйрікті лифттарда тұрақты ток электр жетегісі қолданылады.
Лифттардың электр жабдықтарына келесі талаптар ұсынылады:
1)функционалдық: жолаушыларға қызмет етудің қауіпсіздігі; берілген
өнімділікпен қамтамассыз ету, қабатты алаңдарының берілген дәл
аялдамалары (+- 30м), электрлік беріктік (20 мың.с);
2) қолайлылық: ұйғарыңды деңгейдегі шу мен тербелісті қаматамассыз
ету, нормал жағдайларындағы лифттің жүріп және тоқтаған кезіндегі
кабинаның рұқсат етілген максимал жылдамдатылуы - 1,5 мс2, рұқсат етілген
максимал серпіліс жылдамдылығы - 10 мс2, тоқталу кезіндегі максимал
жылдамдату - 3 мс2;
3) экономикалық: электр жабдықтарының минималды құны мен
минималды эксплуатациялық шығындар.

Көрсетілген шарттар арнайы лифттардың электр жабдықтарына қатысы
болмайды (мысалы аурухана лифттеріне). Үнемдеу мен сенімділік
шарттарының орындалуы жаппай қолдану лифттарындағы дискретті
интегралды микросхемасындағы басқару жүйесі мен асинхронды электр
жетегіндегі реттегіш тиристормен қолдануына ықпалын тигізеді. Шектеулі
жылдамдату мен серпіліс жылдамдығы сияқты, жайлылықтың көрсеткіші
реттегіш электр жетегі көмегі арқылы жүзеге асырылады.
Арнайы сақтандырғыш құралдары, арқанның үзіліп кеткен
жағдайындағы кабина қозғалысының жылдамдығын шектеуі, сонымен қатар
блоктау, шахта немесе кабина есігінің ашық кезіндегі кабинаның жүріп
кетуіне кедергі жасауы және тағы басқа құрылғылар жолаушыларға қызмет
ету қауіпсіздігін қамтамассыз етеді.

Кесте 1 - Лифтің техникалық параметрлері

1.1 Лифттер классификациясы

Лифттерді жіктестіретін көптеген белгілер бар. Олардың ішінен көп
таралғанын қарастырайық.
Жүктерді тасу бойынша лифттер төмендегі түрлерге бөлінеді:
* тұрғын үй ғимараттары үшін;
* қоғамдық ғимараттар үшін;
* адамдарды тасымалдау үшін және тұрмыста қолданылатын
өнеркәсіптік кәсіпорындар үшін, егер олардың салмағы лифттің жүк
көтергішінен аспаса; Лифт арналымы
әкімшілік нысан
Көтеру биіктігі
H = 45 м
Қабат биіктігі
hэт = 3 м
Бекеттер саны
n = 15
Кабина салмағы
G0 = 3920 H
Номинал жылдамдығы
VH = 2,5 мс
Жүк көтергіш
GH = 9800 H
Арқан жүргізуші тегершік диаметрі
Dшк = 0,7 м
Бұрамдықты редуктор ПӘКі
η = 0,6
Жүк салмағы
G = 5880 Н
Максимал серпілісі
3
рm = 5 мс
Максимал үдеуі
2
am = 1.5 мс
Беріліс саны
І = 22
Теңдестіруші арқан салмағы
Gук = 1960 Н
Тартушы арқанның салмағы
Gтк = 2500Н
Қозғалыс кедергісі
Gc = 171 H

* ауруханаға, ауруларды тасуға арналған, оның ішінде тасу

құралдарымен
және алып баратын қызметкерімен, бұларды лифттер

басқарады;
* мүгедектер, өздерімен бірге өздері қолданылатын жолаушы лифттер,
тірек-қозғалтқыштық аппараттың функциясының бұзылуынан мүгедектерді
жоғары және төмен қарай төмендету үшін жасайтын;
* жүктік, жүктерді вертикальды орын алмастыруға арналған,оның
ішінде:
* жай жүктік;
* монорельс пен жүктік. Бұл лифттерде кабина төбесінің астынан
жүктік құрылғыларды ілетін (таль, тельфер және т.б.) арқалық (бір қабырғадан
екіншісіне жеткізе салынатын жуан таяқша) бекітіледі;
* сықпа (қыспа), кабинаның төменгі жағына көтеру күші түсірілген;

* жаяу жүрушілер (тротуарные),
шахта арқылы орналасқан люктің

жоғарғы бөлігінен шығып тұратын кабина. Бұл лифттер жерасты
автотұрақтарда, көшеден жер асты төлелерге орын ауыстыратын жүгі бар
автомобильдерді жоғары және төмен түсіру үшін үлкен жерастылы сақтайтын
орынды қоймаларда және т.б. жерлерде қолданылады.
* аз жүктік, өте көп емес жүктерді жоғарлату және төмендету үшін
арналған.
Тасымалдауды қоспау үшін адамдар 250 кг салмақтағы (одан артық
емес) жүк алып журуге есептейді, ал биіктігін 1250м-ден асырмау керек.
Арнайы (стандартты емес) ерекше шарттармен қолданғанда, техникалық
талаптармен сәйкес арнайы өңделіп дайындалған. Оларға қатысты, мысалға
космостық кемелерде косманавтарды кабинаға көтеру үшін лифттер қажет.
Қызмет ету әдістеріне қарай лифттер жолаушылар өздері басқаратын
өзіндік пайдалану, сонымен қатар лифтер немесе жол көрсетуші бірге жүретін
лифттер болып бөлінеді.
Қозғалыс жылдамдығына байланысты лифттің кабиналарын баяу
жүретін (1 мс дейін), жылдам жүретін (1-ден 2 мс дейін) және жоғары
жылдамдықта (4 мс-ден жоғары) болып бөлінеді.
Көтеру механизм жетегі сәйкес келетін лифттер электрлік (тұрақты
немесе айнымалы электр қозғалтқыштан жетекпен) және гидравликалық
(көтергіш гидроцилиндрлі түріндегі немесе айналатын типтегі
гидроқозғалтқышты шығыр) болуы мүмкін.
Шахталар түріне байланысты лифттерді орындауына қарай
төмендегідей бөледі:
* жырақ шахтада;
* металлкаркасты шахтада;
* құрастырылған (қосылған, араластырылған) шахтада.
Лифттер есіктер мен кабина құрылымы бойынша:
* ашылмалы есіктермен;
* вертикальды - немесе горизонтальды - жайылмалы есіктермен.

Есіктердің жетегіне байланысты лифттер бар:
* қолмен жасалынатын жетекпен (есікті және кабинаны жолаушы өзі
ашады);
* автоматты жетекпен;
* құрастырылған жетекпен (есіктер қолмен ашылады, ал жабылғанда).
Тарту бөлігінің құрылымына байланысты лифттер арқанды, шынжырлы
(Галла шынжыры қолданылатын),ленталы, бұрандалы, негізі беретін бұранда-
гайкалы, плунжерлі, тісті доңғалақ және тісті білте тақтайша қолданылатын
реечті болып ажыратылады.
Арқанның қозғалысының сипаттамасынан кабинаға байланысты лифттер
кабинаны төмен жағынан ұстайтын тарту арқандары ілгіш және қыспа
жоғарғы арқанды болып ажыратылады.
Тарту арқанның запас сұлбасы бойынша лифттер келесідегідей
орындалады:
* тура, тік ілгішті;
* полиспасты ілгішті;
* арқанды мультипликатормен (әлсіз тоқтар күшін есептейтін аспап).
Лифттің машиналы ғимараты шахта астынан, үстінен немесе тұтқадан
орындалуы мүмкін. Сонымен қатар, кейбір лифттер машиналы ғимаратты
керек етпейді. Қозғалыстың берілу әдісіне байланысты арқан бастаушы
бөліктен шығырлар тартатын арқан лифттер КВШ-лы, барабанмен және
жұлдызшамен болады. Лифттің шығырлары редуктормен немесе редукторсыз
орындауы мүмкін.
Лифт басқаруының келесі түрлері бар:
* ішкі, онымен кабина купесінен басқарады;
* сыртқы, кабина сырытынан;

* аралас
-
кабина купесінен және
тоқтататын аудандарда

басқарылады.
Басқару жүйесін қамтамасыз етуіне байланысты төмендегідей болып
бөлінеді:
* жай жеке басқару, тек қана бір топ (шақыру немесе бұйрық)
тіркелетін және жүзеге асырылатын кезде;
* жинайтын басқару, барлық топ тіркеледі, бірақ олардық орындалуы
лифттің жұмыс бағдарламасына сәйкес болғанда іске асады. Сондықтан
шақыру немесе бұйрық бойынша жолай аялдамалар болуы мүмкін. Адамдар
тұратын ғимараттардағы лифттер үшін шақыру бойынша жолай тоқтаулар
кабина төмен қарай қозғалғанда орындалады, ал қоғамдық ғимараттарда - екі
бағытта болады. Бұйрық бойынша жолай тоқтаулар барлық лифттерде екі жақ
бағытта да қарастырылған;
* жеке басқару (бір ғана лифтпен басқару);
* топтық басқару - бір шахтада орналасқан бір қабатта, бір қызмет
атқаратын және бірдей жылдамдықтағы лифттер тобымен басқару;

* топтық басқарудың әртүрлілігі лифтпен қос басқару

болып

табылады, көпқабатты тұрғын үй ғимараттарында қолданылады.

1.2 Лифтің негізгі бөлшектерінің құрылысы

Жолаушы және жүк лифттарының құрылысының әр түрлі түрінің
көптігіне қарамастан, негізгі жабдығы кабина, көтергіш жүкшығыр, арқандар,
қозғалтқыш, электр механикалық тежеуіш құрылғы және басқару аппараттары
болып табылады.
Лифтің барлық жабдықтары шахтада және шахтадан жоғары немесе
төмен жерлерде орналасады.
Жүкшығыр, лифт кабинасына қозғалтқыш арқылы күш жібереді және де
екі түрлі түрмен орындалады: барабандық және арқанмен жүргізілетін
тегершік. Барабанды жүкшығырлар көбінесе қазіргі лифттарда қолданылады,
барабанның көлемі көтергіш биіктігіне тәуелді, бұл сәйкесінше машиналы
бөлме көлемінің үлкеюіне әкеліп соғады. Жолаушы лифттарында үйкеліс
тегершігінің жүкшығыры кең ауқымды таралған. Үйкеліс тегершігінің
габаритті көлемі көтергіш биіктігінен тәуелсіз болып келеді. Жылдамдықты
лифттің көтергіш қондырғысының жалпы түрі 1.2.1 суретте көрсетілген,
жоғары бөлігінде машиналы бөлме орналасқан, ал төменірек бұрып жіберетін
тегершік 2 және сыртқа тебуші жылдамдық шектегіш 4, қозғалысқа
келтіретін бұра кендір 10 орналасқан. Ары қарай лифт кабинасы орналасқан
шахта көрсетілген.

1.2.1 сурет - Жүйрік жолаушы лифтінің жалпы түрі

Қазіргі лифттарда күш жігері қозғалтқыштан кабинаға екі жақты арқан
жүргізетін үйкеліс тегершік арқылы беріледі. Тегершік пен негізгі арқан
арасындағы байланыс үйкеліс күші арқылы орындалады. Кабинаны іліп қою
ыңғайлылығы үшін және тегершік арасындағы үйкелістің көбеюіне бұрып
жіберетін тегершік қолданады. Шахтаның төменгі бөлігінде бағыттаушы
тегершік арқылы өтетін арқандар орналасқан.
Лифтің жұмыс жасау үрдісінде кабина шахтадағы бағыттаушы жеріне
барып орналасады. Кабинаның жоғарғы бөлігінде есіктердің электр жетегісі
орналасқан, ол тұтқыш жүйесі арқылы жұмыс жасайды. Есіктердің

қозғалтқышы кабель
арқылы жүргізіледі. Кабинадан сырт орналасқан,

басқару аппараты мен сигнализация жабдықтары арасындағы байланысты
орындайды.
Зақымдану және авария кезіндегі, лифтінің қолдану кезіндегі жоғарғы
талапты қауіпсіздігінің арнайы жабдықтарымен қолдануға міндет етеді. Еске
ала кетсек, қозғалтқышта электр механикалық қондырғы орналасқан, ол

авариялық режим немесе нормал жұмыс кезіндегі қозғалтқыштан кернеудің
алынуындағы жетекті тоқтатын қондырғы.
Соңғы ажыратқыштың жұмыс істеуі тоқтап қалған кезіндегі, кабина мен
салмаққа қарсы жабдықтың шахта еденіне соққысынан қорғап қалатын
ерекше қондырғы - майлы буфері 8 болып табылады.
Егер де буфердің жоғарғы бөлігіне қысым әсер етсе, онда ішкі жағында
май бір қуыстан екіншісіне ауысады, соның әсерінен соққы жұмсарады.
Кабинаның буферға түсуі өте сирек кездеседі, өйткені арқанның үзілген және
жылдамдықтың берілген шамасынан жоғарлап кеткен жағдайларда арнайы
ұстағыштар қосылады, ол кабинаның төменгі жағында орналасқан.
Лифт қозғалтқышы үйкеліс тегершігімен редуктор арқылы немесе
тікелей байланысқан. Осыған сәйкес электр жетегі екі типті болып келеді:
редукторлы және редукторсыз. Редукторсыз жетек негізінен жүйрікті және
жоғары жүйрікті лифттарда қолданылады.
Редукторлы жетек номиналды жылдамдық айналымы 600 - 1500
айнмин (62,8 - 157 радсек) жасайды, сонымен қатар, шағын габаритті
шамамен жабдықталған, бірақ қымбат бағалы редуктормен салыстырғанда,
жұмыс кезінде едәуір шу тудырады. Редукторсыз жетек номиналды
жылдамдық айналымы 60 - 120 айнмин (6,28 - 12,6 радсек) жай жүрісті
қозғалтқыштар арқылы іске асырылады. Оның габаритті көлемі мен массасы
біршама үлкен болып келеді. Сонымен, қозғалтқыш 39 кет қуатпен 83
айн мин жылдамдығымен шамамен 5 т массасына ие, ал П - 101
қозғалтқышы 42 кет қуатпен 750 айнмин (78,5 радсек) жылдамдықпен
шамамен 865 кг ие. Алайда жай жүрісті қозғалтқышта редуктор болмайды,
және жүйксі шусыз болып келеді. Редукторсыз жетекте қозғалтқыш якорі мен
үйкеліс тегершігі бір белесте орналасқан. Айналу жылдамдығы аз болу
салдарынан кинетикалық энергия қоры редукторлы жетекке қарағанда,
редукторсыз жетекте аз.

а) редукторлы, б) редукторсыз
1.2.2 сурет - Электр жетегі

Жолаушы лифттің редукторлы және редукторсыз жетектерінің жалпы
көрінісі 5 суретте көрсетілген. Жүк және жолаушы лифттарының электр
қозғалтқыштары мен басқару панельдері шахтаның үстіндегі машиналы
бөлмесінде орналасқан. Жүргізу арқандарының ұзындығының аз және аралық
блоктар санының аз болу салдарынан машиналы бөлменің астыңғы қабатқа
қарағанда, жоғарғы қабатта орналасуы үнемдірек болып келеді.
Редукторлардың лифттарда осы уақытқа дейін негізінен екі серия
редукторларын қолданады. Біріншісіне жататын ЖГР типті (жолаушы
глобоидты редуктор): ЖГР - 150; ЖГР - 180; ЖГР - 240.
Арқан жүргізуші тегершік - жаппай қолданылатын лифттардың
жүкшығыры арқан жүргізуші тегершікпен істеп шығарылады, оларға бір қатар
талаптар қойылған: олардың ішіндегі ең маңыздысы белгілі шекарадағы күш
салуды сенімді қамтамасыз ету болып табылады. Жүк күш салуы өте үлкен
болмауы тиіс, себебі, бұл кабинаның созуына немесе авариялық жағдайға
әкеліп соғуы мүмкін. Арқан жүргізуші тегершік сұр шойын С445 маркасынан
ГОСТ 1412 - 79 немесе болат құймасы 55Л маркасынан ГОСТ 977 - 75
жасалады.
Электр қозғалтқыштар. Лифтің кабина қозғалыс жылдамдығы 1,4 мс
дейін үш фазалы және екі есе жүйрікті асинхронды қысқа тұйықталған роторы
бар электр қозғалтқыш арқылы қозғалысқа келтіріледі. Магнит өрісінің
айналу жиілігі және ротор да электр қозғалтқышының статор қос
полюстарының санына тәуелді.
Тежегіш - ол лифтті жүкшығыр, тежегіш құрылғыларымен құралған,
негізінен тежегіш тұйықталған типті электр магниттік болып келеді. Олар
электр қозғалтқыш қосылған кезде тоқтату үшін және кабинаны шегеру үшін
арналған. Тұрақты тежеуіш моментімен қамтамасыз ету тежегіштің негізгі
талабы болып саналады. Лифтің тежегіші байсалды емес жүкті шегеруін және
кабинаның қажетті бекетінің дәлдігін қамтамассыздандыруы тиіс. Тежегішті
таңдау келесі шартпен тексеріледі:

Мт Мд,

(1)

мұндағы Мт - тежегіш моменті;
Мд - біліктегі тежегіш тегершіктің моменті.
Лифт кабинасы ішінде жолаушылар және жуктің болуына рұқсат
етілген. Лифтің жүк көтергішінің тәуелділігіне қарай, оның міндеті мен
құрастыруы 1964 жылдан бастап отандық лифт құрылыс өнеркәсібі бірнеше
типтік өлшемді кабиналар шығарады. Кабинаның жоғары жылдамдықпен
төменге апаттық қозғалысын болдырмау үшін ұстағыштар қызмет етеді, ол
кабинаның тоқтатылуына арналған. Лифттарда жылдамдықтың сыртқа тебуші
шектегіштердің екі типі орнатылады: көлденең (дискілі) және вертикальды
жүктің айналу осі. Мұндай шектегіштердің жұмысы сыртқа тебуші күштердің
әрекетіне негізделген.
Лифт кабинасының қозғалу жылдамдығына қарай қатты әрекет

ұстағыштар

(клинолы және эксцентрикті) қолданылады. Клинолық

ұстағыштар 1 мс дейінгі аурухана лифттарынан басқа барлық лифт
кабиналарын қамтиды. 1 мс жылдамдығынан жоғары қозғалыстағы лифт
біріктірілген кене ұстағыштарымен жабдықталған, бұл клинолық ұстағышқа
қарағанда байсалды тежелумен қамтамассыз етеді.
Есіктер. Құрылыс ережесімен және лифттің пайдалануына сәйкес
жолаушы, жүк жолаушы, ауруханалық және жүк лифттарының
кабиналарында есіктермен жабдықталуы тиіс. Олар сырғымалы және
жазылмалы, қолмен немесе жетекпен ашылып, жабылатын болып келеді.
Негізінен автоматтандырылған жетекпен ашылып жабылатын есіктер кеңінен
қолданылады.
Кабина жетегі кабинаның шатырында орналасқан. Жетектің жұмыс
жасаған кезінде тербелістің азайтуы үшін резиналы амортизаторларды
орнатады. Кабина есіктерінің жетектеріне АОЛ 124 және АВО 714 типті
электр қозғалтқыштар қолданады.

1.3 Лифттің кинематикалық схемасы

Кинематикалық схема - негізгі механикалық байланыстар мен олардың
өзара орналасуын көрсететін сызба.
Кинематикалық схеманың негізіне қарай отырып біз электр жетегінің
орналасуын (төменгі неме жоғарғы машиналы бөлме) қорытындылай аламыз
және де жүргізу арқандарының схемасын да қарастыра аламыз.
Арқан жүргізуші лифттар қарсы салмақ құрылғысыз жұмыс жасай
алмайды, себебі ол арқан мен жоса - жоса арқан жүргізуші тегершік
арасындағы үйкеліс күшін қамтамассыз етеді, және де кабинаның салмағы
мен пайдалы салмақ жүктемесін теңестіреді. Сонымен бірге лифттің
пайдалану кезіндегі қолданылатын жетектің қуаты да алынады. Схема
бойынша құрастырылған лифттарда жетек жоғарыда орналасады. Әдетте
шахтаға кіру есігін бір жақтан және барлық қабаттарға жасайды. Сонымен
бірге лифт кабинасы бір есікпен жабдықталады, ал қарсы салмақ артқы
жағында орналасады.

1.3.1 сурет - Лифт құрылысының кинематикалық схемасы

1.4 Электр жетегіне қойылған негізгі талаптар

Лифт электр жетегісі келесі талаптарды қанағаттандыруы тиіс:
а)өтпелі процесстің минималды уақытпен қамту;
ә)бекет дәлдігі;
б)жылдамдық, үйкеліс және серпіліс мағынасын максималды шектеу;
в)реверсивтеу мүмкіндігі.
Кабина қозғалыс кезінде негізгі жылдамдығынан басқа, 0,36 мс
аспайтын ревизиялық (жөндеу) жылдамдығы да болуы тиіс. Ревизиялық
жылдамдық шахтадағы қондырғыны бақылау үшін қажет. Ал электр
жетегіден жұмыс жасау кезіндегі сенімділік, пайдалану және қызмет көрсету
кезіндегі ыңғайлылық пен жеңілдік, үнемдік, дыбыссыздық талап етіледі.
Жолаушы лифттардың максималды тездетуі (amax) 1,5 мс2 аспауы
керек, ал максималды серпілісі (pmax) 5 мс2 жоғарламауы тиіс. Үйкеліс мен
серпілісті шектеу, арқан мен лифт кабинасының динамикалық жүктемесін
азайтады, сонымен қатар жолаушылардың хал - жағдайларын айқындайды.
Үйкеліс мен серпілістің мүмкін деген келесі мәндерін қабылдаймыз:
а = 1,5 мс2,
р = 3,0 мс2.
Серпіліс пен үдеудің ақырғы мүмкін шамаларының теңдігі мен белгілі
интервал уақытының тұрақтылығында, өтпелі процесстеріндегі кабина
жылдамдығының v(t) осындай заңмен өзгертуі қолайлы болып саналады.
Лифт кабинасы тежелу кезінде, берілген деңгей дәлдігімен қабат
алаңының қарсы дәрежесінде тоқталуы тиіс. Жолаушы лифттардың дәл емес
тоқтауы жолаушылардың кіріп шығу уақытының көбеюіне әкеліп соғады. Ал
жүк лифттарында дәл емес тоқтатылуы аса қиын жағдай, кейбір кезде
кабинаның жүктен босату мүмкіндігі де болмайды. Бекеттің жеткіліксіз
дәлдігі лифттің эксплуатациялық сапасын төмендетеді, өнімділігі мен
пайдалану қауіпсіздігін де төмендетеді. Кабинаны қабат деңгейіне дейін
жетілдіруі жетек қозғалтқышының қайта қосылу арқылы жүргізіледі, бірақ
мұндай әдіс аппараттардың айтарлықтай тозуына әкеліп соғады, электр
желісіндегі шығындарын көбейтеді, ал егер асинхронды қысқа тұйықталған
қозғалтқыштарды қолданған жағдайында ол қызып кетуі де мүмкін.
Қозғалтқыштың уақытша қосылуы лифт қондырғыларының механикалық
бөліміне зиян ьолып келеді, тежелудің басынан кабинаның соңғы бекетіне
дейінгі уақытты көбейтеді.

1.5 Лифт кабинасының қозғалысының тахограммасын тұрғызу

Лифтті жоғары жайлылықпен, жоғары өнімділікпен қатар жабдықтауға
талпыну, лифт қозғалысының диаграммасына әкеліп соғады.
Диаграмма құру кезінде максималды үдеу мен серпіліс шамаларына

сүйенеміз:
аm = 1.5 мс2, pm = 5 мс3, VH = 2,5 мс.
Есептеу үшін қозғалыстың симметриялық диаграммасы қолданылады.
О - А телімі:

aA = ∫

tOA =

,

мс2,

(1.5.1)

(1.5.2)

VA = ∫

∫

мс2.

(1.5.3)

A - B телімі:

VB = VA + dtAB; VB = VH -

мс,

(1.5.4)

tAB =

=

c.

(1.5.5)

B - C телімі:
Vc = VH = 2.5 мс,

C - Д телімі:

tBC =

Vd = VH = 2.5 мс,

tCD =

(1.5.6)

(1.5.7)

tCD уақыты кабинаның жүрген жолына байланысты болып келеді.
D - E телімі:

E - F телімі:

VE = VH -

tDE = tBC = 0.3 c.

2.275 мс,

(1.5.8)

VF = VA = 0.225 мс,

tEF = tAB = 0.3 c.
F - G телімі:

VG = 0; tFG = tOA = 0.3 c

Лифт кабинасының жүргізу және өткен жолының өтпелі процесс
уақытын анықтаймыз:

tп.п.п. - 2tOA + tAB = 2

Sп.п.п. = SOA + SAB + SBC,

= 1.97 c,

(1.5.9)

(1.5.10)

SOA =

=

м

SAB = tAB

(

),

(1.5.11)

SAB =

(

)

м,

SBC = VH

SBC =

(

(

)

)

(

м,

)

(1.5.12)

Sп.п.п. = 0,0225 + 1,71 + 2,46 = 4,19 м.

Осы формулаларды қолданып баяулату графигін құрамыз, DE, EF және
FG бөлімдері.
tп.п. = tп.п.3 = 1.97 с,

Sп.п. = Sп.п.3 = 4,19 м.

Онда жүргізу және баяулату өтпелі процессінің уақытындағы лифт
кабинасының өту жолы мынаған тең:

Sп.п. = 2 * 4,19 = 8,38 м

1 - ші қабаттан 6 - шы қабатқа дейінгі жол:

S1-6 = 3 * 6 = 18 м,

Sуст = S1-6 - Sп.п. = 18 - 8,38 = 9,62 м.

(1.5.13)

Бұл жолды кабина қалыптасқан номинал жылдамдығымен өткен
уақыты:

tуст =
(1.5.14)

1 - ші қабаттан 6 - шы қабатқа дейінгі кабинаның орташа уақыты

t1-6 = tп.п.п. + tп.п.3 + tуст = 1,97 + 1,97 + 3,85 = 7,79 с

(1.5.15)

1.5.1 сурет - Лифт кабинасының қозғалысының тахограммасы

2 Қозғалтқыш жетегіні таңдау және есптеу

Қазіргі

жолаушы және жүк лифттары әкімшілік пен тұрғын

ғимараттарында, сонымен қатар кейбір шахта көтергіш машиналарында да
қарсы салмақ құрылғысы арқылы орындалады.
Лифттардағы қарсы салмақ құрылғысы көтерілетін кабинаның салмағын
теңдестіруін қамтамассыз ететін есептеулер арқылы таңдалынады:

Gпр = G0 + αGH + 0,5 · Gук

(2.1)

мұндағы

GH - көтеретін жүктің номинал салмағы, Н;
α - теңдестіру коэффициенті, әдетте

0,4

мәнімен

қабылданады;
Gпр - қарсы салмақ құрылғысының салмағы, Н;
G0 - кабина салмағы, Н.
Берілген мәндерді формулаға қоямыз:

Gпр = 3920 + 0,4 · 9800 + 0,5 · 1960 = 8820 Н

Қарсы салмақ құрылғысының бар болуы жүктеме қозғалтқыш графиктің
тегістеуіне әкеледі, және де бұл жылыту жұмыс процессін төмендетеді.

F1 = G0 + G + qkX,

F2 = Gпр + qk(H - X),

(2.2)

(2.3)

мұндағы

qk - 1м арқан салмағы Нм, біздің жағдайда qk = 5,2 Нм;
X = 14м - кабинадан арқан жүргізуші тегершікке дейінгі

арақашықтық;
Н - 45м - көтеру биіктігі;
G - жук салмағы, Н.

F1 = 3920 + 5880 +5.2 · 14 = 9872,8 H,

F2 = 8820 + 5.2(45 - 14) = 8981,2 H,
F = F1 - F2 = G - αGH + qk(2X - H) = 9872,8 - 8981,2 = 891,6 H. (2.4)

Сурет 2.1 - Көтергіш қозғалтқышының білігіндегі жүктемені есептеу

Момент пен қуатты келесі формулалармен анықтаймыз:

M1 =

шк

(2.5)

P1 =

M2 =

P2 = F · V · η · 10-3.

(2.6)

(2.7)

(2.8)

мұндағы М1, Р1 - қозғалтқыш режиміндегі жетектің жұмыс жасау
кезіндегі момент пен қуат, Н·м және кВ,
М2, Р2 - генератор режиміндегі жетектің жұмыс жасау
кезіндегі момент пен қуат, Н · м және кВт,
η - бұрамдықты редуктор ПӘКі,
D - арқан жүргізуші тегершік диаметрі;

Қозғалтқыш білігіндегі момент пен қуатты анықтаймыз:

М1 =

Р1 =

М2 =

= 9,12 Н · м,

кВт,

Н · м,

Р2 = 891,6 · 2,5 · 0,76 · 10-3 = 1,69 кВт.
Жоғарыдағы жүк артылған кабина салмағын анықтаймыз

GH1 = G0 + LДКУ + GH - Gпр - LДКТ,
GH1 = 3920 + 750 + 9800 - 8820 - 286 = 5364 Н,
мұндағы LДКУ = 750 Н, LДКТ = 286 Н.
Жоғарыдағы бос кабинаның салмағын анықтаймыз

GH2 = GПР + LДКТ - G0 - LДКУ,
GH2 = 8820 + 286 - 3920 - 750 = 4436 Н.
Енді статикалық момент шамасын анықтаймыз

MC1 = GH1 · RШК = 5364 · 0,35 = 1877,4 Н,
МС2 = GH2 · RШК = 4436 · 0,35 = 1552,6 Н.

(2.9)

(2.10)

(2.11)

(2.12)

Төмендегі бос кабина салмағы:

GH3 = GПР + LДКТ - LДКУ - G0,
GH3 = 8820 + 286 - 750 - 3920 = 4436 Н.
Төмендегі жүк артылған кабина салмағы:

GH4 = G0 + GH + LДКУ - GПР - LДКУ,
GH4 = 3920 + 9800 + 750 - 8820 - 750 = 4900 Н,

(2.13)

(2.14)

Pc
G0
Gн Gпр

10 3
3920 9800 8820 2,5 10 3 16,12 кВт,
0,76

(2.15)

t

l

45
2,5

18 с.

(2.16)

с - жолаушылардың жүктелуі мен жүк түсіру уақыты;
t 02 3 с - есіктің ашылуы мен жабылуына, және лифт қозғалтқышына
қажетті уақыт жиынтығы;
t 03 2,8 с - лифт кабинасының тездету мен баялату уақыты;

Шамамен қосылу ұзақтығын анықтаймыз:

ПВСЭ
2 t
2 t 9 t01 9 t02 9 t03

100
2 18
2 18 9 1 9 6,5 9 2,8

100 28% (2.17)

ПВСЭ 28% кезінде қуат арқылы алдын - ала қозғалтқыш таңдауға
болады:

Pн1 k Pc 1,4 16,12 22,57 кВт
(2.18)

ПВСЭ 28% кезіндегі қозғалтқыштың номинал қуаты берілмегендіктен,
ең жақын номинал ПВн 30% мәніне Pн1 қуатын есептеу қажет.

Pн Pн1

ПВСЭ
ПВн

22,57

28
100

11,15 кВт

(2.19)

Қозғалтқыштың айналу жылдамдығы:

n
60
D

i
60 2,5
3,14 0,7

22 1500 айнмин

(2.20)

мұндағы D - арқан жүргізуші тегершік диаметрі, [м].

2ПН160LУХЛ4 сериялы тұрақты ток қозғалтқышын таңдаймыз.t 01 1

Кесте 2.1 - 2ПН160LУХЛ4 қозғалтқышының техникалық сипаттамасы

Қозғалтқыштың номиналды және шектік моменті:

M Н

9550 Pн
nН

9550 11
1500

70,03 Н · м,

(2.21)

M K M Н 2,7 70,09 189,24 Н · м.

Идеалды бос жүріс жылдамдығы:

(2.22)

n0

nН
1 S H

1500
1 0,02

1530 айнмин

(2.23)

Қозғалтқыштың білігіне келтірілген, инерция моментін есептейміз:

J пр J д 1,1 J м

2

(2.24)

мұндағы
J д - қозғалтқыштың инерция моменті, кг м2;
J м - атқарушы механизмнің инерция моменті , кг м2;
м - келесі формула арқылы анықтаймыз:

м
v
Rш

(2.25)

мұндағы
R ш - арқан жүгізуші тегершік радиусы, м;
v Параметр
Мәні
Қуат, кВт
11
Кернеу, В
220
ПӘК, %
85,5
Номинал айналу жиілігі, обмин
1500
Максимал айналу жиілігі, обмин
4000
Якорь орама кедергісі, Ом
0,096
Қосымша якорь орама кедергісі, Ом
0,073
Номинал тогы, А
125
Якорь тізбегінің индукциясы, мГн
3,1
Инерция моменті, кг· м2
0.083
с
м ,
- механизм жылдамдығы, мс.

м

2,5
0,35

7,14 радс

Арқан салмағы теңдестірілген және біркелкі қозғалыс кезінде
статикалық момент өзгермейді, онда қозғалысты үдемелі деп санауға болады
және механизм инерция моменті келесі өрнекпен анықталады:

J м m

2

(2.26)

мұндағы m -
үдемелі қозғалыстағы барлық дене массасы, кг.

Дене массасын келесі формуламен анықтауға болады:

m
Gка б и ны Gп р о ти во веса G гр у за
g

3920 8820 5880
9,8

1900 кг,

(2.27)

2
2
7,14

m 1

Gка б и ны Gп р о ти во веса
g

3920 8820
9,8

1300 кг,

(2.28)

J м1

7,14

2

2

Жүк артылған кездегі келтірілген инерция моменті:

J пр

104,7

2

2

Жүк артылмаған кездегі келтірілген инерция моменті:

J пр

104,7

2

2

Статикалық момент:

M C

Pн
с

11 103
139

79,13

(2.29)

Қозғалтқыштың іске қосылу кезіндегі минимал моменті:

M min 1,8 79,13 124,4 Н · м

Қозғалтқыштың іске қосылу кезіндегі максимал моменті:

M max 2,7 M H 2,7 70,03 195,8 Н · м

(2.30) v
с ,
2,5
232,75 кг м ,
J м 1900
2,5
159,25 кг · м .
1300
7,14
1,26 кг · м
0,083 1,1 232,75
7,14
0,89 кг · м
0,083 1,1 159,25

Қозғалтқыштың іске қосылу кезіндегі орташа моменті:

M ср

M max M min
2

195,8 124, 4
2

160,1 Н · м

(2.31)

Жүктелген лифт қозғалтқышының іске қосылу уақыты:

t п

J
M ср M C

1,26 139
160,1 79,13

1,46 с

(2.32)

Сонымен қатар өтпелі процесс кезіндегі жолдардың жуық мәндерін

анықтаймыз.
Электр магниттік тежелу

M Т 100 Н·м момент әсерімен жүктелген

және жүктелмеген лифттің тежелу уақыты:

tT

J
M C M Т

1,26 139
79,13 100

1,09 с

(2.33)

Жүктелген және жүктелмеген лифттің іске қосылу кезіндегі жолы:

ln
H
2

t n
DnH
2 60i

t n

3,14 0,7 1500
2 60 22

1,09 1,36 м

(2.34)

Жүктелген және жүктелмеген лифттің тежелу кезіндегі жолы:

lT
H
2

tT
DnH
2 60i

tT

3,14 0,7 1500
2 60 22

1,46 1,82 м

(2.35)

Егер 7 аялдама жасағандағы, орныққан жылдамдық кезіндегі жүктелген
лифттің жолы:

l1 l 7 ln 7 lT 45 7 1,36 7 1,82 22,74 м

(2.36)

M C 103

Н·м кезіндегі қозғалтқыштың сырғанауы мен жылдамдығы:

s s H

M C
M H

0,02

103
70

0,038 3,8% ,

(2.37)

n n0 1 s 1530 1 0,038 1471,2 айнмин,

(2.38)

t

l1
7

22,74
2,5 7

1,3 с.

(2.39)

Үдеу мен серпіліс адам үшін қауіпсіз дәрежеде болуы тиіс. Бір жағынан
үдеу мен серпіліс максимал үлкен болуы керек, себебі лифт қозғалысының
тиімділігі төмендеп кетуі мүмкін, сондықтан V(t) үдеу мен серпіліс шектеуін
анқтаймыз. Серпіліс үйлесімді қисық арқылы 3 этап өтеді:

1. Серпіліс p = const 0, үдеу сызықты түрде өседі, ал жылдамдық -
парабола күйінде өседі.

Бұл этаптың ұзақтығы:

t1

a
p

2
4

0,5

(2.40)

Этаптың соңындағы қозғалыс кабинаның жылдамдығы мынаған тең:

V1

p t12
2

0,8 мс

(2.41)

2.

Серпіліс нөлге тең, үдеу бірыңғай, ал жылдамдық

- сызықтық

заңымен тең.

Бұл этаптың ұзақтығы:

t 2

V
a

a
p

2,5
2

2
4

0,75 с

(2.42)

Этаптың соңындағы кабинаның қозғалыс жылдамдығы мынаған тең:

V2 V1 a t 2 4 мс

(2.43)

3. Серпіліс p = const 0, үдеу сызықты түрде төмендейді, ал
жылдамдық - кері параболамен төмендейді.
Бұл этаптың ұзақтығы:

t 3 t1

a
p

2
4

0,5

(2.44)

Бұл этаптың соңындағы қозғалыс кабинаның жылдамдығы орныққан
мәніне тең.

Серпілістің толық уақыты:

t p t1 t 2 t3 2 t1 t 2 1,75
Егер тездетуді тұрақты деп есептесек, онда бұл жағдайда:

(2.45)

t p

V
a

1,25

c

(2.46)

Қозғалыс кезіндегі лифттің
функциясы былай анықталады:

кабина

жылдамдығының аналитикалық

V (t )

pt 2
2

(t,0, t1) [V1 a(t t1)] (t, t1, t1 t2 )

2

[a ] (t t

0,5 кезінде және ПВ=28%

(2.47)

M Э1

7 M ср t п 7 M 2 t

7 t п 7 t

119,4

Н·м

(2.48)

Есептеуден кейін ПВ=100% кезінде:

M Э M Э1

ПВЭ
ПВН

119,4

28
100

63,1 М Н 70,03 Н·м

(2.49)

Көріп отырғанымыздай
таңдалған
қозғалтқыш
қызу
шартын

қанағаттандырады.

3 Электр жетегі жүйесін таңдау

3.1 Екі жылдамдықты қ.т. роторлы асинхронды қозғалтқыш

Қазіргі кезде лифттарда келесі электр жетегі жүйелері қолданылады:

Бұл элетр жетегінің схемасы 3.1 суретте көрсетілген. Берілген лифт
қондырғысында жылдамдық арақатынасы қажет: V2 1 2t ) (t, t1 2t , t р )
p(t t1 t2 )
2 с

(3.1.1)

Егер жылдамдықты лифт үшін мүмкін үдеу арқылы динамикалық
моментті мына өрнек көмегімен анықталады:

МТДОП = MCmin + J∑minEдоп

ұйғарыңды іске қосылатын моментті өрнек арқылы анықтау:

МТДОП = MCmin - J∑minEдоп

(3.1.2)

(3.1.3)

Мүмкін болатын тежелу моментін есептеп, оларды 1 және 2
сипаттамалардағы максимал моменттермен салыстыра отырып үдеулерді
шектеу шарттарын бағалай аламыз. Максимал қозғалтқыш момент Мқ көбінде
мүмкін моменттен МТДОП кіші және қозғалту үдеуі мүмкін болған 1,5 мс2
орнына 1 мс2 аспайды. Жоғары жылдамдықтан төмен жылдамдыққа
көшу кезінде, яғни тоқтаудың алдындағы тежелу кезінде басқа шарттар орын
алады. Кіші қуатты асинхронды қозғалтқыштар үшін МКП = (2 2,5) Мкд,
сондықтан баяулау кезінде МКП МТДОП және үдеу өзінің мүмкін мәнінен
артып кетуі мүмкін.
Керек қабатқа жақындаға кезде Б контакторы өшіп, өзінің
контакторымен контактор орамасын қосады.
Қозғалтқыш тізбектегі төмен жылдамдықты орамадағы ПС кедергісінің
жұмысына сәйкес 2 сипаттама бойынша тежеледі. Бұл процесс М
контакторына қосылған маятникті уақыт релесімен бақыланады.
Бұл электржетегінің сипаттамасынан оның экономикалық тұрғыдан
тиімсіз екенін көреміз, себебі электрқуатының едәуір бөлігі ДС кедергісін
жылытуға жұмсалады.

3.1 сурет - Екі жылдамдықты АҚ қосылуының принципиалды сұлбасы мен
механикалық сипаттамалары

3.2 Генератор - қозғалтқыш жүйесі

3.2 сурет - Г-Қ жүйесі

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.