Металл кескіш білдектердің электр жетектеріне техникалық талаптар

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 63 бет
Таңдаулыға:

АҢДАТПА

Бұл дипломдық жобада 2Е450 координатты жонғыш станның электр

жетегінің жұмысы қаралған. Дипломдық жұмыстың мақсаты
2Е450

координатты жонғыш станның басты электр жетегін айналуыдың айнымалы
жылдамдығы кезінде жетілдіру, реттелмейтін электр жетегін жиілікті -
басқару электр жетек негізіне ауыстыру.
ЖТҚ мөлшерлемесі автоматизациясының жоғары сатысы бір білікте әр
түрлі технологиялық процесстерді орындауға мүмкіндік береді. Өңделген
бөлшектердің тізімдемесі бұл білдектерде қорек кернеуі өзгерген кезде
механикалық және реттеуіш сипаттамасының тұрақтылығымен, басқару
ықпалы кезінде тез әсерімен, аз жылдамдықты қосқанда атқарушы
органдардың ауысуының бір қалыптылығымен және кең ауқымды реттеуімен
сипатталады. Электр жетектерді реттейтін қондығылардың қажеттілігі
анықталып, басқару жүйесінің сенімділігі, олардың жұмысына қойылатын
талаптарын жоғарылату қаралған.
Өміртіршілік қауіпсіздігі бөлімінде электр қауіпсіздігін қамтамасыз ету,
шудың адам организміне әсері қарастырылған және жерлемеге есептеу
жургізілген.
Экономика бөлімінде технико-экономикалық көрсеткіштер есептеліп,
АҚ - ЖТ жүйесінің нұсқаулары үшін күрделі қаржы шығыны, электр
энергияға жұмсалған жылдық шығындар және де жобаның өтелімділік мерзімі
анықталды.

АННОТАЦИЯ

В данной дипломной работе анализируется работа электропривода
координатно-расточного станка 2Е450. Задачей дипломного проекта является
модернизация главного электропривода координатно-расточного станка
2Е450 под переменную скорость вращения, с заменой нерегулируемого
электропривода на регулируемый на основе частотно-управляемого
электропривода.
Высшая ступень автоматического объема ЧПУ в одном вале позволяет
выполнить разные технологические процессы. Список обработанных деталей
на этих станках, когда меняется питательное напряжение, характеризуется
устойчивостью механической и регуляторной характеристики,
быстродействием при управлении, стабильностью изменения выполняющих
органов при включений меньшей скорости. Определена нуждаемость в
приборах для регулирования электроприводов, устойчивость системы
управления и повышение требовании поставленных на их работу.

В разделе
безопасности жизнедеятельности рассматривается

обеспечение электробезопасности, влияние шума на организм человека и
расчитывается задача заземления.
В экономической части расчитывается технико - экономические
показатели, рассматриваются капитальные затраты для системы ПЧ - АД и
определяется время окупаемости проекта.

Мазмұны

Кіріспе

9

1
Электр жетектеріне негізгі талаптар және металлдарды кесудің

технологиялық негіздері
10

1.1
1.2

1.3

2

2.2

2.3

3

3.1

3.2
3.3
3.4
4
4.1
4.2
5
5.1

5.2
5.3
6
6.1

6.2
6.2.1

6.2.2
6.2.3

6.2.4
Қайрау және қашап өңдеу процесстері
Металл кескіш білдектердің электр жетектеріне техникалық
талаптар
УВ - 2 жиілікті-реттейтін электр жетектерін таңдау және
негіздеу
Uf =const (f=50 Гц) кезіндегі АҚ жасанды механикалық
сипаттамасын есептеу
Uf=const (f=40, 30, 20 Гц) реттеу заңы кезіндегі АҚ жасанды
механикалық сипаттамасын есептеу
Жүкті ауыстырып түсіру мүмкіндігінің тұрақтылығын сақтау
кезіндегі АҚ - ЖТ жасанды механикалық сипаттамалары
Жиілікті түрлендіргіш күштік сұлбасының элементтері және
параметрлерін есептеу
Түзеткіш және инвентордың күштік элементтерін таңдау және
есептеу
Жиілікті сериялық түрлендіргішті таңдау және таңдамалы шолу
Жиілікті түрлендіргіштің қоректендіргіш торапқа әсерін бағалау
ЖТ MICROMASTER 440 негізінде үйлесімділік спектрін есептеу
АҚ - ЖТ жүйесін математикалық моделдеу
АҚ - ЖТ жүйесінің математикалық сипаттамасы
MATLAB ортасындағы АҚ - ЖТ моделі
Өмір тіршілік қауіпсіздігі
Электр қауіпсіздігін қамтамасыз ету

Сорғылық станциялардағы шу мөлшерін анықтау
Жерлемені есептеу
Экономикалық бөлім
Координатты-жону білдегінің электр жетегін жаңартудың
технико-экономикалық негіздері
Технико-экономикалық көрсеткіштерді есептеу
(АҚ - ЖТ жүйесінің) нұсқаулары үшін күрделі қаржы шығынын
анықтау
Пайдалануға жұмсалған жылдық шығындарды анықтау
Электр энергияға жұмсалған жылдық шығынды анықтау (ЖТ -
АҚ жүйесі үшін)
Қаржы салу тиімділігінің қаржы-экономикалық көрсеткіштері
10

17

19

26

28

33

40

40
43
46
48
49
49
56
57

57
59
63
63

66
69

69
70

71
72

Кіріспе

Қазақстанның көптеген кәсіпорындарында металл өндіретін білдектер,
әсіресе күштік электрлік жабдықтар және басқару жүйелері тозған. Өндірістің
төмендеуінен білдектер ұзақ уақыт пайдаланылмады, соның әсерінен олардың
көп бөлігі бөлшектеп таратылған. Қазіргі уақытта кәсіпорындар өндірісті
жаңартуда және шығарылатын өнімнің көлемін ұлғайтуда. Демек, білдек
парктерін қалпына келтіру және жаңарту қажет.
Өткен ғасырдың 80 жылдарынан бастап білдек парктері жаңаланбаған,
ал кәсіпорындардағы жабдықтар 30 жылдан астам уақыт бойы пайдаланылған.
Үлкен габаритті өнімдерді өңдеу үшін арналған білдектердің электомагнитті
немесе электромашиналы күшейткіштерінде басқару сұлбасымен генератор-
қозғалтқыш жүйесі бойынша реттелетін жетектері болады, ал кейде
электронды шамдарда күшейткіштер болуы мүмкін. Бұл басқару жүйелері
қолайсыз және сенімді емес, пайдалану мен жөндеу жүргізу қиын. Айналмалы

машиналрдың (генератор және қозғалтқыштар) болуы
жабдықтардың

орналасу ауданын ұлғайтады, артық шу жасайды, машинаның механикалық
бөліктерінің тозуына әкеледі. Жабдықтарды қайта жасау және қалпына
келтіру кезінде басқару жүйелерін микропроцессорлы техника және
электроника саласындағы соңғы жетістіктерді есеке ала отырып жасалған,
заманға сай жүйелерге ауыстыру орынды. Қазіргі таңда осы мақсаттар үшін
ұсынылған жабдықтар сенімдірек және өнімдірек болады. Оларды білдек
парктерін қайта жасау және қалпына келтіру кезінде қолдану білдектердің
пайдалану көрсеткіштерін білдек жасау саласында техниканы дамыту
деңгейіне жеткізеді.
Халық шаруашылығының қарқынды дамуы және тәуелсіз мемлекет
болуы металлургиялық өндірістерсіз мүмкін емес. Металлургиялық
өнеркәсіптердің өнімділігі, сонымен қатар шығарылатын өнімнің сапасы
электр жетектерінің жетілгендігіне байланысы. Сондықтан, жетектің күштік
бөліктеріне, автоматизация және басқару әдістері мен тәсілдеріне көп көңіл
бөлінуде. Металл кескіш білдектер жоңқаларды түсіру жолымен белгіленген
пішінді өңдеп дайындау үшін арналған. Кесу процессі - бұл металлды
жоңқаны түсіру жолымен өңдеу. Жоңқаны кескіш құралдармен түсіреді.
Барлық кесуге арналған құралдардың негізгі элементтері кескіш сыналар
болып табылады, салыстырмалы қозғалыс кезінде өңделетін бөлшекке
соқтығысады және металл қабатын жоңқа түрінде жояды. Сонымен қатар,
кескішке анықталған кесу күші әсер етеді. Бірақ, бұл күш тұрақты шама емес,
керісінше үнемі өзгеріп тұрады. Бұл технологиялық процесстерге әсер ететін
әр түрлі параметрлердің өзгеруі нәижесінде болады. Мысалы, өңделетін
металлдың қаттылығы әр түрлі нүктелерде бір текті емес, дәлірек айтқанда ол
жоғарылайды, тойтару туғызады, яғни пластикалық деформация нәтижесінде
беткі қабаттың механикалық қасиетін өзгертеді. Сонымен бірге, көп жағдайда
өңдеудің сапасы және өнімділігі қолданылатын электр жетектеріне

байланысты болады. Қазіргі заманға сай өнеркәсіптік өндірістер үшін
технологиялық процесстерді кешенді автоматтандыру және механикаландыру
негізінде автоматтандырылған электр жетектерін енгізу қажет.
Жаңа техника және ғылым жетістіктерін қолдану арқылы
автоматтандырылған электр жетектердің жүйесін жетілдіру - өндірістің
тиімділігін жоғарлату, еңбек өнімділігінің дамуын тездету және шығарылатын
өнімнің сапасын жақсарту жолындағы маңызды тапсырмалардың бірі болып
табылады.
Осыған байланысты, Қазақстан өнеркәсіптері үшін электр жетектерінің
ескірген жүйесін жаңартуға байланысты сұрақтар туындайды. Қазіргі уақытта
білдек жасаудағы реттелетін жетек тұрақты ток қозғалтқыштарының (ТТҚ)
көмегімен іске асады.
Координатты-жону білдектері саңылауларды өңдеу үшін арналған.
Көрсетілген білдектерде бөлшектерді дәл белгілеуге, орталық арасындағы
қашықтықты және сызықты көлемдерді бақылауға болады. Білдектер есептеу
құралдарымен жабдықталған, олар қозғалмалы түйіндердің ауысуын жоғары
дәлдікпен өлшеуге (0,003-0,005) мүмкіндік береді. Білдектер саңылауларды
өңдеуге мүмкіндік беретін, әмбебап айналатын үстелдермен жабдықталған.
Координатты-жону білдектер бір және екі тіреулік болады. Бір тіреулі
білдектерде үстел бойлық және көлденең бағытта қоғзалады. Координатты-
жону білдектің электр жетегінде негізгі қозғалысты электр қозғалтқыш және
жылдамдықты жіберу қораптары немесе қозғалысты білдектің атқарушы
органына жіберетін құрылғы ретінде редуктор жүргізеді. Қазіргі уақытқа
дейін білдектің негізгі қозғалысының кең тараған жетектер - жылдамдықты
қораптың тегершіктерін ауыстыру жолымен сатылы механикалық реттеуі
және қысқа тұйықталған роторы бар бір және көп жылдамдықты АҚ жетектері
болып табылады. 1980 жылдары шығарылған көптеген координатты-жону
білдектері тұрақты токтың тиристорлы электр жетектерімен жабдықталған.
Қазіргі уқытта бұл электр жетектері тозған және басқарудың ескі жүйелері
бар.
Бұл білдектерді кәсіпорындардың күшімен жетілдіруге болады.

Сондықтан бұл жобаның негізгі тапсырмасы
- арзан асинхронды

қозғалтқыштың базасындағы жиілікті реттеу жетегінде тұрақты токтың
тиристорлы түрлендіруші-қозғалтқышы сұлбасы бойынша, координатты-жону
білдектерінің негізгі қозғалыс жетектерін реттеудің ескірген жүйесін
ауыстыру болып табылады.

1 Электр жетектеріне негізгі талаптар және металлдарды кесумен
өңдеудің технологиялық негіздері

1.1 Қайрау және қашап өңдеу процесстері

Кеңейжонғыш білдектер жеке дара және сериялық өндіріс шарттарында
бөлшектерді өңдеу үшін арналған. Бұл шетжақ саңылауларды және сыртқы
цилиндрлік қабаттарды үшкірлеуге, сыңылауларды жазу және үңгілеуге,
бұрғылауға, жазықтықты фрезерлеуге, бұранданы кесуге және басқа да

операцияларды орындауға болатын
кең тараған әмбебап білдектер.

Кеңейжонғыш білдектерде жүргізілетін өңдеулердің әртүрлілігі көп жағдайда
бөлшектерді толық өңдеуді басқа білдектерге ауыстырмай жасауға мүмкіндік
береді, бұл ауыр машина жасауға өте қолайлы.
Кеңейжонғыш білдектердің ерекшелігі осьтік беріліс қозғалысын

жасайтын
көлденең (немесе тік) айналдырықтың
болуымен сипатталады

Айналдырықта кесуші аспап бекітілген - борштанга кескішімен, бұрғы, үңгі,
ұңғылауыш және т.б. Бағдарламалық басқармасын қайта жөндеу уақытын

қысқартатын,
еңбек өндіргіштігін және өңдеу сапасын жоғарлататын

кеңейжонғыш білдектер кең қолданысқа ие. Орындалатын операция сипатына

қарай кеңейжонғыш білдектердің
тағайындалуын,
құрылымдық

ерекшеліктерін әмбебап және арнайы деп екіге бөледі. Өз кезегінде, әмбебап

білдектер көлденең-жонғыш, координатты-жонғыш
және алмас-жонғыш

болып жіктеледі. Білдектердің барлық түрлеріне тән параметрге білдектің
барлық негізгі өлшемдерін анықтайтын жону айналдырығының диаметрі
жатАҚы.
Координатты-жону білдектері дәл координаттармен саңылауларды
өңдеуге арналған. Бұл түрдегі білдектердің екі орындалуы бар: біртіреуішті
(1.1,а суретті қара) және екітіреуішті (1.1,б суретті қара). Біртіреуішті
координатты-жону білдегінің негізгі бөлігіне тұғыр 1, тірек 2, жону басы 3,
жылжыма бөлшектері бар үстел 4 жатады. Екітіреуішті координатты-жону
білдегі келесі негізгі бөліктерден тұрады: тұғыр 1, тірек 2, жону бастары 3,
траверс 4,жұмыс үстелі 5.
Өңделетін бөлшекті үстел бетіне, ал кесуші аспапты - жону бастарының
айналдырығына бекітеді. Өңделетін бөлшектің биіктігіне орай, траверс пен
жону басын белгілі бір биіктікке орнатып, бекітеді. Берілген координаттармен
айналдырықтың орнатылуы үстелдің екі өзара перпендикулярлы бағытта орын
ауыстыруымен (біртіреуішті білдек жұмысында) немесе үстелдің бойлық
бағытта тұғыр мен жону басының бағытымен, көлденең бағытта траверс
бойымен (порталды екітіреуішті білдек кезінде) жүзеге асады. Құрама мен
координатты-жону білдектерінің құрылымдық ерекшеліктеріне:

-
қозғалғыш бұранданың қателік қадамын өтейтін (ескі моделдегі

білдектерде) корригиризация құрылғысы;
- координаттарды санауға арналған оптикалық құрылғылар;

- жылжыма бөлшек массасын, үстелді, бұйым және кесу күшін
қабылдайтын дөңгелекті бағыттауыштардың қолданылуы;
- өңделетін бөлшектің және түйін құрастырудың жоғары дәлдігі және
өңделетін беттің жоғары сапасы;
- дірілге тұрақтылық пен массивті іргетас;
0
- білдектерді күтетін жұмысшылардың жоғары квалификациясы;

- саңылау өңдеуінде минималды және реттелмеген әдістің
жатады.
болуы

а)
а-біртіреуішті: 1-тұғыр,2-тірек,3-жону
басы, 4-қолшаналары бар үстел

б)
б - екітіреуішті: 1 - тұғыр, 2 - тірек,
3 - жону бастары, 4 - траверс,

5 - жұмыс үстелі
1.1 сурет - Координатты-жону білдектері

Біртіреуішті тік координатты-жону білдектері өлшемдері тікбұрышты
координаттар жүйесінде берілген осьтері дәл орналастырылған саңылауларды
өңдеуге арналған.
Сонымен қатар, білдекте:
- кескішті кесу;
- бетті фрезаның бүйіржағымен немесе соңғы жағымен тазалай
фрезерлеу;
- бүйір жақты тегістеу;
- бөлшектегі сызықтық өлшемдерді белгілеу және бақылау жатады.
Білдектер қойылатын бұрылғыш үстелдер координаттардың полярлы
жүйесінде берілген саңылауларды, сол сияқты өзара перпендикулярлы және
көлбеу саңылаулар мен беттерді өңдеуге мүмкіндік береді.
Қалыпты пайдаланылу жағдайында білдектер тікбұрышты координаттар

жүйесінде
0,06мм дейін ортааралық
қашықтықты қамтамасыз етеді.

Ұсынылатын пайдалану аймағы - жекеленген және сериялы дәл бөлшектерді

- ғимараттағы тұрақты температура (20 1,5) С аралығында;

арнайы жабдықтаусыз өндіретін

машина жасау кәсіпорындарындағы

аспаптық және өндірістік цехтер.
Кесу процесі жүргізілетін металлкескіш білдек технологиялық
басқарудың нысаны болып табылады. Металл өңдеудің негізгі технологиялық
процесіне ұштау, жону, сүргілеу, бұрғылау, фрезерлеу, тегістеу жатады.
Ұштау процесі өңделетін бұйымның айналуы негізінде және кескіштің
орын ауыстыру есебімен жону және кеңейжону білдектерінде жүзеге асады.
Жүзді және абразивті өңдеу кинематикалық белгілеріне қарай, яғни
дайындама мен аспаптың қозғалыстарының сәйкестігі бойынша жіктеледі.
Кинематикалық белгілер бойынша жүзді өңдеу ұштау, фрезерлеу, сүргілеу
болып бөлінсе, абразивті өңдеу тегістеу және жетілдіру болып бөлінеді.
Ұштау, фрезерлеу және сүргілеу негізгі қозғалыстың түрі мен бағыты
бойынша ажыратылады. Негізгі қозғалыс - кесу жылдамдығын V анықтайтын
қозғалыс. Ол дайындамамен немесе аспаппен қатынасуы мүмкін.
Басқа қозғалыстар әдіптердің біртіндеп жойылуын қамтамасыз етеді, ол
беріліс қозғалысы деп аталып, S әрпімен белгіленеді, түзусызықты немесе
айналмалы болуы мүмкін және аспаппен немесе дайындамамен қатынасады.
Ұштау кезінде негізгі қозғалыс (НҚ) айналмалы болып келеді әрі НҚ векторы
бойлық беріліс векторына параллель орналасқан. Ұштау үздіксіз беттерді
өңдеу кезіндегі процестің үздіксіздігімен сипатталады.
Кеңейжону - ішкі беттерді кеңейжону кескіштерімен диаметрлерін
үлкейту үшін жасайтын механикалық өңдеу процесі. Ол металкескіш
кеңейжону білдектерінің көмегімен жүзеге асады. Кеңейжону процесінің
маңыздылығы келесідей:
- үлкен диаметрлі саңылауларды өңдеу;
- берілген координаты, төзімділігі, көлемі бойынша жоғары дәл
өлшемдерімен саңылауларды қашап өңдеу;
- саңылаулардың перпендикулярлық және ось аралық қашықтығының
дәлдігін қамтамассыз етіп, берілген координаттар бойынша алдын-ала
белгілеусіз саңылауларды бұрғылау;
Қашап өңдеу жоңғыш кескіштермен жүргізіледі. Жоңғыш кескіштерге
өлшеуше болатын кесу күші әсер етеді. Бұл күш үш құрамнан тұрады:
тангенциалдық, біліктік және радиалды.
Кесу күшінің тангенциалды құраушысы аз мәнге ие. Ол тіілмнің
алдыңғы бетіне перпендикуляр бағытталған және тік жазықтықта кесудің
сызымын қамтамассыз етеді.
Мәнінің көлемі бойынша кесу күшінің екіншісі біліктік құраушы. Ол
жақтау осіне паралель әсер етеді, демек сығу тудырмайды.
Кесу күшінің радиалды құраушысы жақтау осіне перпендикуляр
бағытталған және сығу тудырады.
Бұлардың арасындағы қатынас көп жағдайда өндірілетін материалдарға,
оның берктігіне, кесу шартына және кесетін тілімдердің ұшындағы радиусқа
байланысты.

Қашап кескіштің сығуын есептеу маңызды, себебі ол саңылауларды
өңдеудің дәлдігін анықтайды.
Кескіш пен өңделетін бөлшектің жанасу нүктесіндегі бұйымның
айналма жылдамдығын кесу жылдамдығы деп атайды. Кесу жылдамдығы
ммин, келесі формуламен анықталады:

ν =

(1.1)

мұнда

- өңдеу диаметрі;

- бұйымның бұрыштық жылдамдығы, радс.
Кескішпен жоңқаны түсіру кезінде құралдың кесетін шетіне күш түсіру
F болАҚы, бұлар үш құраушыға жіктелуі мүмкін (1.3 суретті қара):

√

(1.2)

мұнда

- негізгі қозғалыстың ізіне бағытталған және кесу күші деп

аталатын негізгі жанама күш;
- өңделген бетке қалыпты әсер ететін және суппортқа қысым
туғызатын радиалды күш;
- жіберу бағытына әсер ететін, остік күш.

1.2 сурет - жонғыш өңдеудің сұлбасы (а) және құралдың тозу графигі (б)

S ν

(1.3)

мұнда

- бөлшектің материалын, кескіш және жонғыш өңдеулердің

түрін сипаттайтын коэффициент;
x, y, n - дәреже көрсеткіштері.

F = CFt xp F Y F N

Коэффициенттер мен көрсеткіштер кесу режимдерінің анықтамалары
бойынша алынмы. Ұқсас формулалар бойынша күш F=0,4 F және F=0,3 F тең
деп есептелінеді.
Жіберу механизміне әсер ететін күш Fп, өзіндік жіберу күшінен Fx
бөлек, Fz және Fy күштерінің әсерінен үйкеліс күш есебімен бағытталатын
құраушылардан тұрады:

Fп=Fx +u (Fz+Fy),

мұнда u - бағыттаушылардағы үйкеліс күші.
Кесу қуаты, кВт:

Pz=Fz ν 10-360

Жіберу қуаты, кВт:

.

(1.4)

(1.5)

(1.6)

Жіберу жылдамдығы кесу жылдамдығынан аз болғандықтан, жіберу
қуаты кесу қуатынан азырақ болады және соңғысына қатысты 1- 0,1%
құрайды.
Жонып өңдеу жонғыш және кеңейжойғыш білдектерде саңылауларды
алмасты, алғашқы және таза өңдеу үшін қолданылады. Тез кесетін болаттан
жасалған пластинкалармен жабдықталған кескішті жонып өңдеу кезінде қатты
қорытпалар немесе қырланған техникалық алмастар жақтауда бекітіледі.
Алғашқы және таза қашап өңдеу кезндегі кесудің жылдамдығын, күшін және
қуатын ұштау үшін қолданған формуламен анықтайды.
2Е450 үлгісіндегі координатты - кеңейжойғыш білдектің құрылымы 1.3
суретте көретілген. 2Е450 білдегінде шпиндельді қышқыш жинастырылған
(8) тік ауысуға болатын. тіреу келтірілген (9). Шпиндельді қысқышта 8
айналуды шпиндельге жіберетін (4), жылдамдық қорабы (7) орнатылған.
Бағыттаушы тұғырда жылжыма бөлшектер, ал оларда үстел орнатылған.
Үстелдің көлденең және бойлық сатысыз ауысуы бұрамдықты қозғалыс жасау
арқылы тұрақты токтың электр қозғалтқышымен орындалады. Жұмыс
уақытында жылжыма бөлшектер және автоматты қысқыш-босатқыш үшін
білдекте құрылғылар қарастырылған. Шпиндельді қысқышта 6 - шпиндельдің

айналу жиілігі және 10 - қауыздың (гильза)
ауысу жылдамдығы, 5-12 -

шпиндельдің дәл және жылдам ауысуы үшін тұтқалар, сонымен қатар 11 -
шпиндельдің айналу жиілігі қондырғысының сермері орнатылған. Үстелде
2,14 - үстел мен жылжыма бөлшектердің ауысу жылдамдығын реттегіштері
және түймелері бар, 3 - басқару пульттері, 13 - шпиндель қауызын (гильза)
жіберу жасалған.

Кесте 1.11 - 2Е450 үлгісіндегі координатты - кеңейжойғыш білдектің
құрылымы

1.3 сурет - 2Е450 үлгісіндегі координатты - кеңейжойғыш білдектің
құрылымы

№
Құрылымды құраушылар
1
Үстел
2
Жылжыма бөлектердің ауысу жылдамдығын реттеуіш
3
Асқару пульті
4
Шпиндель
5
Шпиндельдің дәл және жылдам ауысуы үшін тұтқа
6
Шпиндельдің айналу жиілігін көрсеткіш
7
Жылдамдықтар қорбы
8
Шпиндельді қысқыш
9
Тіреу
10
Қауыздың (гильзаның) ауысу жылдамдығын көреткіш
11
Шпиндельдің дәл және жылдам ауысуы үшін тұтқа
12
Шпиндельдің дәл және жылдам ауысуы үшін тұтқа
13
Шпиндельдің қауызын (гильза) жіберуді ретеуіш
14
Үстелдің ауысу жылдамдығын реттеуіш

1.2

Металл кескіш білдектердің электр жетектеріне техникалық

талаптар

ЧПУ мөлшерлемесі автоматизациясының жоғары сатысы бір білдекте әр
түрлі технологиялық процесстерді орындауға мүмкіндік береді. Өңделген
бөлшектердің тізімдемесі бұл білдектерде қорек кернеуі өзгерген кезде
механикалық және реттеуіш сипаттамасының тұрақтылығымен, басқару

ықпалы кезінде тез әсерімен, аз жылдамдықты қосқанда
атқарушы

органдардың ауысуының бір қалыптылығымен және кең ауқымды реттеумен
сипатталатын, электр жетектерді реттейтін қондығылардың қажеттігін
анықтады. ЧПУ білдектерінің үлкен жүктелуі мен маңызды құны жетектер
және басқару жүйесінің сенімділігіне, олардың жұмысына талаптарды
жоғарылатуды белгіледі.
Жетектерге қойылатын талаптар өңдеудің жоғары дәлдігімен және
максималды өнімділікпен қамтамассыз етудің қажеттелігімен, технологиялық
режимдердің кең ортада жүзеге асырумен, кескіш құралдардың және
білдектердің құрылымдық мүмкіндіктерімен белгіленеді. Бұл талаптар
білдектердің қандай да бір топқа тиесілігіне емес, жетектің қандай қозғалыс
механизмі үшін арналғанына (негізгі қозғалыс, беру және қосымша)
байланысты болады. Бұл қуатты, айналу жиілігін реттеу әдістерін,
жылдамдықтардың ауқымын, реттеу әдісін, динамикалық параметрлерге
талаптарды, сипаттаманың тұрақтылығын және қаттылығын анықтайды.
Негізгі қозғалыс және беріліс жетектеріне қойылатын техникалық
талаптар әр түрлі нормативті құжаттарда көрсетіледі. Төменде қазіргі заманға
сай білдекті жетектерге қойылатын негізгі талаптар келтірілген:
- үлкен айналу моменті кезінде қозғалтқыштың минималды габаритті
көлемі;
- жоғары максималды жылдамдық;
- қысқа уақытты және қосымша қысқа уақыт режимінің жұмыс кезінде
асқын жүктемені көтеру мүмкіндігі;
- жылдамдықты реттеудің кең ауқымы;
- барлық түйіндер сипаттамасының тұрақтылығы, бірінші кезекте
күшейткіш және тахогенератор;
- барлық жылдамдықтағы әр түрлі асқын жүктеме кезінде атқарушы
органдар қозғалысының тепе-теңдігін қамтамассыз ету мүмкіндігі;
- жөндеуге жарамдығы және жоғары сенімділігі;
- білдекте қозғалтқышты және төменгі білдектер мен шкафтарда
түрлендіргіштерді орнату қолайлылығы;
- активті материалдар шығыны және аз габаритті өлшемдер;
- пайдалану және жөндеу жеңілдігі;
- жеке элементтер және түйіндердің сәйкес келуі;
- жоғары тиімділігі және құнының арзандығы.

Жетектің істен шыққанға дейінгі орта жұмысы - 4000 сағаттан және
қызмет көрсету мерзімі - 10 жылдан кем болмау керек.
Бір құрылғыда осы және басқа да талаптардың сәйкес келуі мүмкін
емес. Сондықтан, әр жағдайда бір шарттың орындалуы басқа шартқа зақым
келтіреді. Жетектерді дұрыс таңдау үшін жетектерге қойылатын талаптарды
орындаумен қатар оның негізгі параметрлеріне есептеулер жүргізу қажет.
Барлық білдектерде асқын дәлдік, аса тез әсер ететін және асқын тұрақты
жетектерді орнату дәлелденбеген жоғары экономикалық шығындармен және
техникалық қиындықтармен соқтығысады. Металл кескіш білдектердің электр
жетегіне қойылатын талаптар өңдеудің өнімділігін және дәлдігін жоғарылату
тапсырмаларына және құрылымды жетілдіруге байланысты құрастырылады.
Білдектердің жұмыс режиміне байланысты электр жетектеріне жұмыс
режимдерінің жылдамдығын өзгерту ауқымын қамтамассыз ету талаптары
қойылады:

,

(1.7)

мұнда
жылдамдықтар;

және

- максималды және минималды бұрыштық

Бұрыштық жылдамдықтың бірқалыпты өзгеруі, белгіленген
екі мәннің қатынасымен анықталады:

,

Жетектің динамикалық қасиетінің сипаттамасы:
Беріктік (келесі электр жетектері үшін) жылдамдық бойынша,

Dсл= c,
және

(1.8)

(1.9)

мұнда - атқарушы органның ауысу жылдамдығы, ммс;
c - жылдамдықты қателік, мм.

Сонымен қатар, механикалық сипаттаманың қаттылығы, өзгерудің және
максималды рұқсат етілген моменттің сипаттамасы, тұрақты қуат немесе
тұрақты момент кезіндегі жұмыс сенімділігі мен тиімділігі қажет.
Электр жетегін таңдауға - қосылудың рұқсат етілген жиілігі, жетектің
экономикалық көрсеткіштері, жетектің бір жүйесінің әр түрлі функцияны
орындау мүмкіндігі, пайдалану және жөндеу жеңілдігі, берілген білдектің
сериялық өндіріс сатысы әсер етеді.
Көптеген білдектердің негізгі жетектері қысқа тұйықталған ротормен
немесе тұрақты токтың электр қозғалтқыштарымен генератор - қозғалтқыш (Г-
Қ), электромашиналы күшейткіш (Э-К) және тиристорлы-түрлендіргш

қозғалтқыш (ТТ-Қ) жүйесі бойынша арзан және сеімді асинхронды электр
қозғалтқыштар базасында орындалады.
Негізгі қозғалыстың электр жетектеріне тұрақты қуат кезінде 2,5:1- 4:1
және тұрақты момент кезінде 10:1 ауқымында бұрыштық жылдамдықты
өзгерту талаптары қойылады. Жетек электрлік сатылар санымен үлкен болуы
тиіс (100 кем емес), бұл 1,1 коэффициентің бір қалыптылығын қамтамассыз
етеді.
Көп жағдайларда ЧПУ білдектерінде негізгі қозғалыс жетектері үшін
тұрақты токтың тиристорлы электр жетектері және жылдамдықтың екі сатылы

қорабы қолданылады.
Негізгі қозғалыс жетектері үшін жиілікті

түрлендіргіштерден жиілікті басқаруы бар асинхронды электр
қозғалтқыштарды қолдану кең тарауда.

1.3 Жиілікті-реттейтін электр жетектерін таңдау және негіздеу

Айнымалы токтың электрқозғалтқыш роторының айналу жиілігін келесі
формуламен анықтауға болады:

2 f
pп

(1 s) ,

(1.10)

мұнда f - қоректендіргіш кернеудің жиілігі;
pп - полюстер буының саны;
s - сырғыма.

(1.10) кіретін бір немесе бірнеше параметрлерді өзгертіп, электр
қозғалтқыштың және сорғының айналу жиілігін реттеуге болады.
ЖТ-АҚ жүйесінің артықшылығына келесілер кіреді:
- АҚ жылдамдығын реттеуіштің кең ауқымында жоғары ПӘК,
соңғысы барлық реттеу ауқымында роторды аз сырғуымен орындалады
(сырғудың аз шығыны);
- Реттеу заңдары мен қажет сипаттамаларды құрастыру және
жылдамдықты бір қалыпты реттеу мүмкіндігімен қмтамассыз ететін, реттеу
ерекшеліктері;
- Қысқа тұйықталған роторы бар АҚ жүйесінде қолданылатын
сенімділік.
Бүгінгі таңда отыздан асқан әлем фирмалары жиілікті түрлендіргіштер
және олардың негізінде электр жетектерін шығаруда. Жиілікті-реттегіш
жетектер саласында әлемдік нарықтағы көсбасшы фирмалар - Siemens
(Германия), Аllen Bradley (США), АВВ, Schneider Electric (Франция),
Mitsubishi (Жапония), SIEMOVERT MV, ACS және т.б. құрастырады. Осы

фирмалармен шығарылған ЖТ мөлшерінің меторап 0,75 кВт бастап ондаған
МВт дейін жетеді.
ТМД-да ЖТ - АҚ сұлбасы бойынша жетектерді ХЭМЗ (Харьков),
ЗЭАЗ (Запорожье), ЧЭАЗ (Чебоксары), Электровыпрямитель (Саранск)
кәсіпорындары шығарады. Чебоксарский электроаппаратный завод ААҚ
аналогты және сандық нұсқауларға және жүктеменің желдеткіш
сипаттамасымен жетектерге негізделген ЖТ шығарылымы игерілген. Триол
коорпорациясымен ШИМ принципі бойынша транзисторлы модулдерде
орындалған АТО 1,2 жиілікті түрлендіргіштер шығарылады. Қарастырылатын
реттеуіш электр жетектерін орындау үшін ЖТ нұсқаларының кернеулерін
реттеу екі бөлек принцип бойынша қолданылуы мүмкін. Жиілікті реттеудің
қолайлы заңдарын іске асыру үшін түрлендіргіш кернеу амплитудалары және
жиілікті жеке реттеу мүмкіндіктері қажет болып табылады. Бұл параметрлерді
құрастыру әдісі бойынша тұрақты ток тобымен ЖТ басқарушы түзеткіштері
бар, токтың немесе кернеудің автономды инверторларына (УВ - ЖТ 1.4
суретті қара) және басқарымайтын түзеткіштері бар, түзетілген кернеудің кең
импульсті модуляциясына (ШИМ - ЖТ 1.5 суретті қара) бөлуге болады.

1.4 сурет - Басқарылатын түзеткіші бар жиілікті түрлендіргіш

Басқарылатын түзеткіші бар ЖТ шығарылатын кернеудің амплитудасы
- түзеткіштермен, ал жиілік - автономды инвенторлармен жасалады. ШИМ
бар ЖТ шығарылатын кернеу амплитуда және жиілік бойынша инверторда
жасалады.

1.5 сурет - КИМ бар жиілікті түрлендіргіш

Келтірілген сұлбалардың реттеу мәліметтері бірдей, ШИМ қолдану
шығарылатын кернеудің гармоникалық құрамының сапасын жақсартуға
мүмкіндік береді, бірақ ШИМ бар ЖТ желдендіру коммутациясында жиілікті
ұлғайту түрлендіргіштегі шығынның өсуіне әкеледі.
Тұрақты токтың ЖТ екі нұсқасыда АҚ жиілікті басқару кезінде кең
қолданылады және осы бөлімде тереңірек қарастырылады. АИ және ШИМ бар
ЖТ қолданылатын түрлендіргіштердің күштік бөлімдерінің сұлбалақ
шешімдері тұрақты - бұл әдетте классикалық үш фазалы көпірлі сұлбалар.
Қозғалтқышты қажет сипаттамасымен қамтамассыз ету және жиілікті
өзгертумен бір уақытта жоғары энергетикалық көрсеткіштерді алу үшін
анықталған заң бойынша қоректендіргіш кернеудің шамасын өзгерту қажет.
Жиілікті басқарузаңдарын екі топқа бөлуге болады. Бірінші топқа
қоректенетін қозғалтқыш кернеудің жиілгін және шамасын байланыстыратын
заңдар кіреді. Екінші топқа электр машинасының магнитті ағын ұласуының
тұрақтылығын қамтамассыз ететін заңдар кіреді. Әсіресе соңғы заң кең
тараған, оны векторлы басқару деп те атауға болады. Оның көмегімен электр
қозғалтқыштың моментін тікелей басқаруға болады. Сонымен бірге, басқа
заңдармен салыстырғанда статикалық және динамикалық режимде электр
жетектерін басқару сапасы жоғарылайды.
Асинхронды қозғалтқыштың эквивалентті алмастыру сұлбасында ротор
r2' мен статор r1 орамасындағы активті кедергілерден басқа, барлық

кедергілер a = f1 f1н
параметрлеріне пропорционал өзгереді. Ротор

орамасының r2' келтірілген активті кедергілері қозғалтқыштың номиналды
жиілігіне ротор жиілігінің қатынасына тең b = f2f1н = as абсолютті сырғуға
кері пропорционал, мұнда s- қозғалтқыштың сырғуы. Қозғалтқыштағы
кернеуді шамамен бағалаймыз g = U1 UN - қозғалтқыштың номиналды
және ағымдағы кернеуінің қатынасына тең. Энергетикалық көрсеткіштерді
қарастырғанда болаттағы шығынды дәл анықтау үшін эквивалентті сұлбадан
r0 кедергіні шығармаған дұрыс.

1.6 сурет - Асинхронды қозғалтқыштың эквивалентті алмастыру сұлбасы

Түрлендіргіштің жиілігі мен кернеуін өзара басқару бірінші топтың
заңдары кезінде келесідей қатынастармен анықталады:
g =a кезінде Uf = const,
g =a2 кезінде Uf2 = const және т.б.
Жазудың қолайлылығы үшін индуктивті (х0 магниттеу тізбектері, х1
статордың шашырауы, х2 ротордың шашырауы) және активті кедергілердің
қатынасын сипаттайтын келесі коэффициентерді қолданамыз:

r1

x1
x 0

, r2

x 2
x 0

, b r1 (1 2 ), c x1 x2 (1 1 ) x2 x1 (1 2 ),

x 0 x 0

r r

(1.11)

Алмастыру сұлбасымен сәйкес бірінші топтағы жиілікті басқару
кезіндегі қозғалтқыш токтары келесідей анықталады:

I 1 U н

r0

(r1 jx1a)(r0 jx 0

,

(1.12)

немесе жоғарыда көрсетілген коэффициентерді қолдануға болады:

(1.13)

Осыған ұқсас басқа да токтар табылады:

(1.14)

Токтың тиімді мәндері үшін формуланы түрлендіргеннен кейін,
формула келесідей болады:

d 1 1 , d 1 0 , e 1 1 , m x1 x2

j( x0 x 2 )
r2 2
jx 2 ) ( jx 2 )(ar0 jax 0 )

(1.15)

мұнда

(1.16)

Бастапқы ток және оның активті құраушысы үшін формуланы
қолданып, қуат коэффициентін анықтаймыз cosj1= I1aI1:

(1.17)

Токтар үшін келтірілген формуламен жағымды әсер коэффициентін
және шығынды анықтауға болады.
Статор орамасындағы электрлік шығындар:

(1.18)

Ротор орамасындағы электрлік шығындар:

(1.19)

Болаттағы шығындар:

(1.20)

Қосымша шығындар:

(1.21)

Қозғалтқыштың механикалық шығындары 32 дәрежесіндегі ротордың
бұрыштық жылдамдығына пропорционал өзгереді:

DPмек=a32Pтрн

(1.22)

мұнда Pтрн - номиналды жүктеме кезіндегі механикалық шығындар;

Пайдалы әсер коэффициенті:

(1.23)

Түрлендірулерден кейін:

(1.24)

Жоғарыда белгіленгендей,екінші топтың басқару заңдары тұрақты ЭҚК
пен сипатталады.Екінші топитың әртүрлі заңдары үшін энергетикалық
көрсеткіш формулалары алмастыру сұлбасының көмегімен анықталады
(1суретті қара). Y1 статордың ағын тұрақтылығын реттеу жағдайларын
қарастырамыз, яғни Есырт.f тұрақтылығын сақтаймыз. Осындай реттеулер
кезінде статор тоғының формуласы келесідей болады:

(1.24)

Кіріс кернеуінің сұлбасында Uвх статордағы активті кедергінің құлау
кернеуінің шамасына қарағанда қарастырылып отырған ЭҚК-тен көп болуы
тиіс.

(1.25)

Бұл ұлғайтуды анықтау үшін келесі коэффициентті енгіземіз

(1.26)

Ары қарай бұл коэффициенттің абсолютті мағынасы қолданылады

(1.27)

Екінші топтағы жиілікті және векторлы басқарудың басқа да заңдары
кезінде g2 және g3 ұқсас коэффициенттер формуласы шығады.

(1.28)

(1.29)

h - формуласына табылған gi коэффициентін g в орнына қойып,
жиілікті басқарудың әртүрлі заңдары үшін ПӘК формуласын аламыз..

Алынған
h және cosj2 формулалары осы энергетикалық көрсеткіштерді

есептеуге мүмкіндік береді. Осы формулалардың құрамына кіретін орын
ауыстыру сұлбаларының параметрлері әрбір жұмыс нүктесінде оралған
тоқтарды ығыстыру мен магнит сымын қанықтыра отырып анықталуы керек.
Осылайша, екінші топтың заңдары электр жетекті статикалық және
динамикалық тәртіпте басқаруды жақсартып қана қоймай, сонымен бірге ПӘК
қозғалтқышының және бүкіл жетектің жоғарылауын қамтамасыз етеді.

1.7 сурет - ПӘК h (а) және cosj1 (б) реттеу ауқымында өзгеруі

1-экспериментті тәуелділіктер; басқарудың әртүрлі заңдарындағы есептік
тәуелділіктер:
2-- Uf = const, 3- - Есырт. f = const, 4 - Еf= const, 5 - Еішкі f= const.

2 Электр

жетектің

ЖТ-АҚ

жүйесіндегі

механикалық

сипаттамалары

2.1 АҚ - ның Uf=const (f=50Гц) кезіндегі табиғи механикалық
сипаттамаларының есебі

Кесте 2.1 - 4А160S4У3 асинхронды қозғалтқышының төлқұжаттық
мағлұматтары

R1 активті кедергі мен X1 реактивті кедергіні есептейміз:

X1

2 X '1 X
X X 2 4 X '1 X

,

(2.1)

X1

2 X '1 X
X X 2 4 X '1 X

2 0,055 3,4
3,4 3,42 4 0,055 3,4

0,054

R1 R'1 X1 X '1 0,054 0,054 0,055 0,053

(2.2)

X'2

2 X ' '2 X
2

2 0,099 3,4
3,4 3,42 4 0,099 3,4

0,096

R'2 R' '2 X '2 X ' '2 0,036 0,096 0,099 0,035

M

R
s

(2.3) Қуат РН, кВт
4,0
Синхронды айналу жылдамдығы nH, обмин
3000
cos
Қуат коэффициенті,
0,89
Номиналды сырғу, sном
0,04
Кернеу U, В
380
X
3,4
Статордың активті кедергісі R'1, Ом
0,054
Статордың реактивті кедергісі Х'1, Ом
0,055
Статордың активті кедергісі R''2,Ом
0,036
Статордың реактивті кедергісі X''2,Ом
0,099
X X 4 X ' '2 X
3U 2 Ф R2

M

0 [(R1

R2 2
s

314[(0,053

3 220 2 0,035
0,035 2 2
0,04

66,61

Қозғалтқыштың айналу моменті мына формуладан анықталуы мүмкін:
dMds = 0 теңестіре отырып,қозғалтқыштың максималды (критикалық)
моментін арттыратын s K критикалық сырғу мағынасын анықтау керек.

sK

R2

0,035
0,0352 (0,054 0,096) 2

0,219

(2.4)

+ белгісі қозғалтқыштық тәртіпке немесе қосуға қарсы тежеуге
қатысты.
Асинхронды қозғалтқыш моментінің формуласына s K мағынасын
қойып,максималды (критикалық) момент мағынасын анықтаймыз.

M к

2 0 R1 R12 ( x1 x2 ) 2

2

3 220 2
2 314 [0,053 0,0532 (0,054 0,096) 2 ]

1087

(2.5)

мұндағы 0 -бұрыштық синхронды жылдамдық;

0

n0
30

3,14 3000
30

314

радс

(2.6)

n - айналу жылдамдығы в айнмин.
Алынған формулалардан асинхронды қозғалтқыштың қозғалтқыштық
тәртіптегі моментін табу үшін және табиғи механикалық сипаттама құру үшін
теңдік аламыз.

М Д

2M K (1 as K )
s s
sK s

(2.7)

мұндағы M K - қозғалтқыштың максималды (критикалық) моменті
s K - критикалық сырғу;3U 2Ф R2
2
) ( X 1 X 2 ) ]s
) (0,054 0,096) ]0,04
R12 ( X 1 X 2 ) 2
3U ф(40)
'
K 2as K

a

R1

R2

0,053
0,035

1,518;

s 0..1;
as K 0,333.

Асинхронды қозғалтқыштың механикалық сипаттамаларына тораплік
кернеудің өзгеруіне әсер ететін жағдайларды ескерген жөн. Берілген сырғуда

қозғалтқыш моменті кернеу шаршысына пропорционал,
сондықтан

қозғалтқыш кернеудің ауытқуларына сезімтал болады.
Асинхронды қозғалтқыштың таңдалған сырғу мағынасы үшін момент
мағынасын тауып табиғи механикалық сипаттамасын тұрғызамыз.

М Д

2M K (1 asK )
s s
sK s

2 1087 (1 0,333)
s 0, 219
0,219 s

(2.8)

2.2 Uf=const (f=40, 30, 20 Гц) реттеу заңында АҚ жасанды
механикалық сипаттамаларының есебі

Берілген механикалық сипаттамаларды тұрғызу үшін барлық сырғу
мағыналары үшін бұрыштық жылдамдықты есептейміз.

0 0 s

(2.9)

40Гц жиіліктегі бұрыштық жылдамдықты есептеу үшін индуктивті
кедергіні қайта санау қажет.

L

X 1
2 f

(2.10)

X 2 f L

(2.11)

L

X 1
2 f

0,054
2 3,14 50

0,0001724 Гн

X 140 2 f L 2 3,14 40 0,0001724 0,043Ом

X 240

X 2
1,25

0,077Ом K 2asK

2 0,333

30Гц жиіліктегі индуктивті кедергі

X 130 2 f L 2 3,14 30 0,0001724 0,032Ом

X 230

X 2
1,667

0,058

20Гц жиіліктегі индуктивті кедергі

X 120 2 f L 2 3,14 20 0,0001724 0,022Ом

X 220

X 2
2,5

0,039

40Гц жиіліктегі критикалық сырғу мағынасын есептейміз

sK 40

1

R2

2

2

2

0,035

0,266

ask 40

R1
R2

sK 35 0,404

040

2 f 1
p

6,28 40
1

251,2

30Гц жиіліктегі критикалық сырғу мағынасын есептейміз

sK 30

1

R2

2

2

0,035
0,0532 (0,032 0,058) 2

0,334

ask 30

R1
R2

sK 30 0,334

030

2 f 2
p

6,28 30
1

188,4 рад с

20Гц жиіліктегі критикалық сырғу мағынасын есептейміз

sK 20

1

R2

2

2

2

0,035

0,436

R ( X 140 X 240 )
0,053 (0,043 0,077) 2
R ( X 130 X 230 )
R ( X 120 X 220 )
0,053 (0,022 0,039) 2

as k 20

R1
R2

s K 20 0,662

020

2 f 3
p

6,28 20
1

125,6 рад с

Критикалық момент мағынасын есептейміз
(Uf=const) жиілікті реттеу заңы берілгендіктен, 22050=4.4 аламыз,осыдан
шығатыны:
f1=40 Гц Uф1=176 В: жиілігінде
f2=30 Гц Uф2=132 В; жиілігінде
f3=20 Гц Uф3=88 В. жиілігінде

40Гц жиіліктегі критикалық момент мағынасын есептейміз

M к40

2

'

3 176 2
2 251,2 [0,053 0,0532 (0,043 0,077) 2 ]

1001

30Гц жиіліктегі критикалық момент

M к30

2

'

3 132 2
2 188,4 [0,053 0,0532 (0,032 0,058) 2 ]

878,7

20Гц жиіліктегі критикалық момент

M к20

2

'

3 882
2 125,6 [0,053 0,0532 (0,022 0,039) 2 ]

693,1

40,30,20 Гц жиіліктердегі асинхронды қозғалтқыштың моменттер
мағынасын тауып, мына формуламен жасанды механикалық сипаттамаларын
тұрғызамыз:

М Д

2M K (1 as K )
s s
sK s

(2.12)

Есептеулердің нәтижелері 2.2. кестесінде келтірілген3U ф1
2 040 R1 R12 ( X 140 X 240) 2
3U ф2
2 030 R1 R12 ( X 130 X 230) 2
3U ф3
2 020 R1 R12 ( X 120 X 220) 2
K 2as K

Кесте 2.2 - Uf=const кезіндегі табиғи және жасанды сипаттамаларды есептеудің нәтижелері f=50 Гц болғанда
f=40 Гц болғанда
f=30 Гц болғанда
f=20 Гц болғанда
s
ω50
MД50
s
ω40
MД40
S
ω30
MД30
s
ω20
MД20
0
314
0
0
251.2
0
0
188.4
0
0
125.6
0
0,1
282.6
874
0,1
226.1
731.4
0,1
169.6
568.9
0,1
113.04
389.6
0,15
266.9
1030
0,15
213.5
893.9
0,15
160.1
717.5
0,15
106.8
503.6
0,219
245.2
1087
0,266
184.4
1001
0,2
150.7
806.5
0,2
100.5
581.35
0,3
219.8
1048
0,3
175.8
996.4
0,334
125.5
878.7
0,3
87.9
664.8
0,4
188.4
954.2
0,4
150.7
944.8
0,4
113
869.4
0,436
70.8
693.1
0,5
157
856.7
0,5
125.6
873.6
0,5
94.2
833.3
0,5
62.8
689.2
0,6
125.6
769.7
0,6
100.5
802.07
0,6
75.4
786.8
0,6
50.2
672.3
0,75
78.5
662.3
0,75
62.8
706.4
0,75
47.1
715.2
0,75
31.4
635.5
0,85
47.1
604.16
0,85
37.7
651.7
0,85
28.3
670.5
0,85
18.8
608.5
1
0
532.6
1
0
582
1
0
610.3
1
0
568.4

2.1 Сурет - Жиілікті реттеу кезіндегі АҚ механикалық сипаттамалары

Әртүрлі жиіліктегі қысқатұйықталған асинхронды қозғалтқыштардың
тұрғызылған механикалық сипаттамаларынан көрініп тұрғандай, жиілік
өзгергенде бұрыштық жылдамдық азайып қана қоймай, қозғалтқыштың
сапалық сипаттамаларының нашарлауына әкелетін критикалық момент
мағынасы да өзгереді. Қысқатұйықталған асинхронды қозғалтқыштың
жиілігін сапалы түрде реттеу үшін жиілікті өзгерте отырып, айналудың
бұрыштық жылдамдығын азайту қажет, сонымен қатар критикалық моменттің
тұрақты мағынасын сақтау керек.

2.3 Жүкті ауыстырып түсіру мүмкіндігінің тұрақтылығын сақтау
кезіндегі ЖТ - АҚ жасанды механикалық сипаттамалары

Жиілікті басқару кезінде асинхронды қозғалтқыштың ерекшеліктерін
талдауды Т - үлгісіндегі алмастыру сұлбасын қолданып жүргізген қолайлы.
Сонымен қатар, жиілікті басқарудың негізгі салыстырмалы үш параметрді
қолдануға болады.
а) статордың салыстырмалы жиілігі:

f1f1Н - статор жиілігінің оның номиналды мәніне қатынасы;

б) абсолютті сырғу параметрі немесе статор тогының салыстырмалы
жиілігі:
мұндағы - номиналды жиілік кезінде абсолютті сырғудың
синхронды жылдамдыққа қатынасы.

параметрі шаманың s
байланысты:

орнына қолданылады және қатынаспен

s

1

f f
f1f1H

(2.13)

1H

1H

f
f1H

(2.14)

в) салыстырмалы кернеу:

U
U H

(2.15)

2.2 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.