Мамандар бөлімінің ақпараттық деректері
Қазақстан Республикасы ауыл шаруашылығы министрлігі
Қазақ ұлттық аграрлық университеті
Өскенбаева Д.Б.
Кірістер басқармасының мамандар бөлімінің ішкі жүйесін автоматтандыру
ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА
мамандығы 5B070400 - Есептеу техникасы және бағдарламалық
қамтамасыз ету
Алматы 2017
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Инженерлік факультеті
Автоматтандыру және ақпараттық технологиялар кафедрасы
ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА
Тақырыбы: Кірістер басқармасының мамандар бөлімінің ішкі жүйесін автоматтандыру
Беттер саны ___
Сызбалар мен көрнекі материалдар саны ___
Қосымшалар ___
Орындаған Өскенбаева Динара Бегланқызы
2017 ж. "___" _________ қорғауға жіберілді
Кафедра меңгерушісінің м.а.,
а.ш.ғ.к., қауымдастырылған
профессор ______________ Сейдалиева Г.О.
Жетекші, аға оқытушы ______________ Ділмағамбетова Б.М.
Арнайы тараулар кеңесшілері:
Экономикалық бөлім ______________ Ахметов Қ.А.
т.ғ.к., профессор
Норма бақылау
ф.м.ғ.к., қауымдастырылған
профессор ______________ Киргизбаева Б.Ж.
Сарапшы
ф.м.ғ.к., АЭБУ доценті ______________ Аманбаев А.А.
Алматы 2017 ж.
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Инженерлік факультеті
"Автоматтандыру және ақпараттық технологиялар" кафедрасы
Дипломдық жобаны орындау
ТАПСЫРМАСЫ
Студент Өскенбаева Динара Бегланқызы
Жоба тақырыбы: Кірістер басқармасының мамандар бөлімінің ішкі жүйесін автоматтандыру.
Университет бойынша 2017ж. ___ ______ № ____ бұйрығымен бекітілген.
Дайын жұмысты тапсыру мерзімі 2017 ж. ___ _________.
Жобаның бастапқы деректері:
1. Мамандар бөлімінің ақпараттық деректері;
2. Шығыс құжаттар реквизиттерінің тізімдерінің деректері;
3. Кіріс құжаттар реквизиттерінің тізімдерінің деректері;
4. Қызметкердің жеке карточкасы формасының деректері;
5. Штаттық кесте формасының деректері.
6. Қызметкерлер анықтамалығы реквизиттерінің тізімі;
7. Құрылым бөлімдері, топтар, қызметтер, қызметкерлер кодтарының деректері.
Дипломдық жобада қарастырылатын сұрақтардың тізімі:
1. Мамандар бөлімін және мамандық ақпараттарды өңдеу жүйелерін сипаттау;
2. Жобаның ақпараттық жүйесін жобалау;
3. Бағдарламалық жабдықтауға қойылатын талаптар;
4. 4 Бағдарламаның орындалу шарттарын қарастыру;
5. Экономикалық бөлім.
Ұсынылатын негізгі әдебиеттер:
1. Глинских А.И. О состоянии рынка автоматизированных систем управления персоналом. - Москва: Компьютер-Информ, 2009.
2. Алексунина В.А. Маркетинг в отраслях и сферах деятельности. - Москва: Дашков и К, 2008.
3. Бралиева Н.Б., Байбулекова Л.А., Тилегенов А.И. Бизнестегі ақпарат жүйелері. - Алматы: Экономика Баспасы, 2008.
4. Омарова Ш.Е., Бабанкина А.С. Новые технологии в ЭИС. Учебно-практичекое пособие для ДО. - Алматы: 2011.
5. Верхвадзе Д.Т., Пушкарев Н.Ф. Управление маманами с использованием вычислительной техники. - Москва: Статистика, 2008.
6. Хоменко А.Д. Автоматизированные системы. Учебник для ВУЗОВ. - Москва: Технология, 2006.
Жобаның арнайы тараулары бойынша кеңесшілері:
Тарау
Кеңесші
Мерзімі
Қолы
Экономикалық
бөлім
Ахметов Қ.А.
22.05.17 ж.
Кафедра меңгерушісінің м.а.,
а.ш.ғ.к., қауымдастырылған
профессор ______________ Сейдалиева Г.О.
Жетекші, аға оқытушы ______________ Ділмағамбетова Б.М.
Тапсырманы орындауға
қабылдадым, студент
"___" ________ 2016ж. ______________ Өскенбаева Д.Б.
"28" ноябрь 2016ж.
Дипломдық жобаны орындау
ГРАФИГІ
Рет
саны
Тараулар және қарастырылатын сұрақтар тізімі
Жетекшіге ұсыну мерзімі
Ескертулер
1
Мамандар бөлімін және ондағы ақпараттарды өңдеу жүйелерін сипаттау
10.02.2017 ж.
2
Жобаның ақпараттық жүйесін жобалау
03.03.2017ж.
3
Жобаның ақпараттық қамтамасыздандыруы
20.03.2017ж.
4
Бағдарламалық қамтамасыздандыруды құру
06.04.2017 ж.
5
Экономикалық бөлім
22. 05.2017 ж.
Кафедра меңгерушісінің м.а.,
а.ш.ғ.к., қауымдастырылған
профессор ______________ Сейдалиева Г.О.
Жетекші, аға оқытушы ______________ Ділмағамбетова Б.М.
Тапсырманы орындауға
қабылдадым, студент _____________ Өскенбаева Д.Б.
"28" ноябрь 2016ж.
кіріспе
Қарқынды прогресс, нарықтық қатынастар және бәсекелестік экономика шарттарында стратегиялық және тактикалық есептерді уақытылы, әрі дұрыс шешу кез келген ұйымның, басқарманың өмірге деген икемділігін анықтайды.
Қазіргі уақытта кез келген басқарманың табыстылығы, бірінші кезекте, қажетті, әрі өзекті ақпаратты уақытылы және оперативті түрде алу мүмкіндігіне, яғни басқарма ішіндегі құжатталған ақпаратпен ұйымдастыру жұмыстарына байланысты болып келеді. Соның ішінде басқарма қызметкерлерін басқаруды автоматтандыру жұмыстарына ерекше көңіл бөлген жөн, себебі басқарма қызметкерлерін жұмысын ұйымдастыру мен реттеу барлық басқарманың табыстылығына өзінің ықпалын тигізеді.
Еңбек ресурстарын басқару процесі басқару теориясы мен тәжірибесінің аса маңызды аспектілерінің бірі болып табылады. Қажетті адамдарсыз бірде-бір басқарма өзінің алдына қойған мақсаттарына жете алмай, қалыпты жұмыс істей алмайды. Жақсы таңдалған еңбек ұжымы - басқарма басшысының негізгі міндеттерінің бірі. Тек бұл ғана басқарманың табысты жұмысының кепілі ретінде қызмет етеді.
Сондықтан да жаңа ақпараттық технологияларды ендіре отырып, Мамандар бөлімі атты ақпараттық жүйесін құру қазіргі күнде өзекті мәселелердің бірі болып табылады. Соңғы бірнеше он жыл ішінде есептеуіш техникасының барлық аспектілерінде байқалған прогресс компьютерлерді қолдану облысының елеулі түрде кеңеюіне және олардың қолданушылар санының өсуіне алып келді. Басқармадағы бар ақпаратты компьютерлік негізге аударудың көптеген себептері бар, себебі клиентсерверлік технологияларды қолдана отырып, деректерді неғұрлым жылдам өңдеу және олардың сақталуын орталықтандыру процесі маңызды құралдарды сақтауға, ең бастысы, қажетті ақпаратты алуға кететін уақытты үнемдеуге мүмкіндік береді, сонымен қатар деректерге рұқсатты және енгізуді жеңілдетеді.
Ақпаратты жинау, өңдеу, талдау және тиімді қолдану процестері кейіннен адам қызметінің барлық бағыттарында табысқа жетудің негізгі факторына айналды. Қазіргі уақытта бірде-бір ірі технологиялық мәселені үлкен ақпарат көлемі мен коммуникациялық процестерді өңдеусіз шешу мүмкін емес, сол себепті өндіріске прогрессивті технологияларды қолдану деңгейін анықтайтын ақпараттық жарақталуы қажет. Жаңа ақпараттық технологияларды ұйымдастыруда ерекше орынды компьютер алады.
Бұл мәселелерді шешу бағыттарының бірі болып автоматтандырылған ақпараттық жүйелерді құру және дамыту табылады. Қызметкерлерді басқару функциясын автоматтандыру мақсаты - мамандар бөлімінің жұмысын толық жетілдіру, автоматтандыру деңгейін жоғарылату және деректерді жіберу процесін жеңілдету, басқарма қызметкерлерімен басқаруға кететін уақыт шығындарын елеулі түрде қысқарту. Ғылыми-техникалық прогресс шарттарында компьютеризацияны ендіру процесі қоғам өндірісінің әр түрлі облыстарында еңбек өнімділігінің өсуін қамтамасыз етеді. Бұл жағдайда ЭЕМ-ді қолдануға дейін еңбек өнімділігінің өсуі тым баяу байқалатын облыстарына ерекше көңіл бөлінеді. Бұл, бірінші кезекте, адамның ой еңбегімен байланысты болып келетін облыстар, яғни өндірісті басқару, процестерді жобалау және зерттеу және т.б. Егер өндіріс саласында еңбек өнімділігі ХХІ ғасырдың басында 100 есе өскенін аңғаруға болатын болса, жобалау облыстарындағы бұл көрсеткіш тек 1,5-2 есе өскенін байқауға болады. Бұл жаңа объектілерді жобалауға кететін уақыт мерзімі тым жоғары болатынын білдіреді.
Мамандар бөлімінің технологиялық лабораториясының құрамы:
- маман бөлімінің маманы;
- қызметшілердің өзгерістері;
- алынған ақпараттық;
- қызметкерлер туралы.
Мамандар бөлімінің қызметкерлерінің жұмыс орнын автоматтандыру тапсырмасында жедел жинақтылық, ақпараттың бүтінділігі және сақтанушылығы, ақпаратты уақытысында өңдеу, ақпаратты рұқсатсыз қатынаудан сақтауды қамтамасыздандыру, ақпаратқа қатынау мүмкіндігін жоғарылату тапсырманың негізгі өзектілігі ретінде қабылданады және ортақ орындалатын жұмыстардан басқа, белгілі бір сала үшін арнайы, өз жұмыс бағытына сәйкестендірілген, оны есепке алмаса орындалуы және оптималдауды енгізуі қиындалып кететін құжат айналу түрі болады.
Дипломдық жобаның мақсаты болып мамандар бөлімінің ішкі жүйесін автоматтандыруды құрастыру табылады.
Зерттеу объектісі - Талғар қаласындағы Кірістер басқармасының мамандар бөлімінің қызметкерлері. Дипломдық жоба мақсатымен сәйкес келесі есептер қойылады:
oo пәндік аймақты сипаттау;
oo басқарма қызметкерлерін басқару бойынша деректерді өңдеудің әрекет етуші жүйелерінің ресурстарын меңгеру, олардың кемшіліктерін табу және олардың алдын-алу бойынша шараларды ұйымдастыру;
oo жаңа ақпараттық жүйені құру үшін экономикалық есептің қойылымын құрастыру;
oo басқарма қызметкерлерімен атқарылатын әр түрлі деректерді тіркеу бойынша деректер базасын жобалау;
oo мамандар бөлімінің ақпараттық жүйесін құрастыру;
oo аппараттық және бағдарламалық құралдарды таңдау және негіздеу;
oo жобаның экономикалық тиімділігін есептеу және негіздеу.
Құрастырылатын ақпараттық жүйе мамандар бөлімінің жұмысын оңтайландыруға, қызметкерлер туралы мәліметтерді белсенді күйде қолдауға, нормативтік-анықтамалық ақпараттарды енгізуді жүзеге асыруға, әр түрлі бұйрықтарды қалыптастыруға, заңнамамен орнатылған есеп беру түрінде сенімді, әрі толық ақпаратты қалыптастыруға мүмкіндік береді.
1 Мамандар бөлімінің ұйымдастырушылық мәні
1.1 Автоматтандыру объектісінің сипаттамасы
Берілген дипломдық жобада Талғар қаласындағы Кірістер басқармасының мамандар бөлімінің жұмысын автоматтандыратын ақпараттық жүйесін құрастыру іске асырылады.
Талғар қаласындағы Кірістер басқармасының мамандар бөлімінің ақпараттық жүйесін құрастырудың АЖ есебіне қатысты есептер кешенінің пәндік аймағында мамандар бөлімінің функционалдау процесі қарастырылады.
Талғар қаласындағы Кірістер басқармасының мамандар бөлімінің қызметкерлері туралы жеке деректердің сақталуы және олардың құпиялылығына сенімділік аса маңызды болып табылады.
Нарықтық экономикасы жағдайында әртүрлі формадағы ұйымдарда жұмыс беруші еңбек коллективінің әр мүшесімен жеке қарым-қатынасты нақтылау қажет. Қызметкерлермен жұмыс істеу қызметі бір мезгілде тыңғылықты, оперативті және ықшам болуы тиіс, көбінесе маман туралы қамқорлықты басқа да мәселелер мен қатар атқаруға міндетті болады. Қазіргі уақытта кіші басқармадарында маман проблемаларына сәйкес құжат айналымымен қоса ұйымның қосалқы мәселелерін мамандар бөлімі шешеді. Еңбек жүйесін ұйымдастыруда келісім шартқа (контракт) отырады. Заң және психологиялық проблемалармен байланысқан және де ұйымдастырушылық техникалық ерекшеліктер бар. Нарықтық экономикаға кіру жағдайында мамандар бөлімінің қызметінің практикалық жұмысына еңбек шарттың енуі осы жұмысты автоматтандыруға мүмкіндік туғызады, сонымен қатар жолдама құжат айналымы мен маман қызметіндегі тіркеу жұмыстары жатады. [1]
Кірістер басқармасы басқарушысы әрдайым жұмыс барысының сапасына, әрі уақытылы орындалуына үнемі бақылау жүргізеді. Басқарманың мамандар бөлімінің мамандары барлық сұрақтар бойынша жоғарғы біліктілігімен ерекшеленіп отырады. Мамандар бөлімі өзінің жұмыс сапалылығы мен оны дер кезінде орындауымен ерекшеленеді.
Жұмыс берушінің құзыретті тұлғасының (маман жөніндегі маманның) қызметкерлердің жеке деректерін көрсететін бірден бір маңызды құжаты жеке карточкасы болып есептелінеді.
Ұйымдағы мамандар қозғалысының құрамы мен есепке алынуына талдау жасау үшін жеке карточкасы оның негізгі немесе қосымша атқаратын жұмысына қарамастан еңбек шарты бойынша жұмысқа қабылданған ұйымның барлық қызметкерлеріне Т-2 нысан бойынша ресімдеуді ұсынады.
Жеке карточка қызметкердің жеке басы мен оның қызметіне қатысты барлық қажетті мәліметтерді көрсетуші ұйым қызметкерлерін есепке алу жөніндегі негізгі құжат болуы тиіс.
Қызметкерлердің жеке карточкасы бір данада ресімделіп, аталмыш ұйымда қызметкерлердің еңбек қызметін атқарған кезеңі ішінде жүргізіледі және тек еңбек қатынастары бұзылған кезеңде жабылады. Қызметкерлердің жеке карточкасы жұмысқа қабылдау барысында қағазды тасығышпен жазу арқылы құзыретті жұмыс берушінің лауазымды тұлғасымен (мамандар жөніндегі басты маманмен немесе жұмысқа жауапты тұлғамен) мына құжаттар негізінде толтырылады:
# жұмысқа қабылдау туралы бұйрық;
# еңбек шарты;
# жеке басының куәлігі немесе төлқұжаты (он алты жасқа толмаған адамдар үшін тууы туралы куәлігі);
# тиісті білімді, дағдылар мен машықтарды талап ететін жұмысқа еңбек шартын жасасу кезінде білімі, біліктілігі туралы, арнаулы білімі немесе кәсіптік даярлығының болуы туралы құжат;
# еңбек қызметін (еңбек кітапшасын) растайтын құжат еңбек стажы бар адамдар үшін;
# салық төлеушінің тірке нөмірін және әлеуметтік жеке код беру туралы куәліктердің көшірмелері;
# жеке сәйкестендіру нөмірін беру туралы куәліктің көшірмесі;
# қызметкерлердің өзі туралы хабарлаған мәліметтері.
Жеке карточка туралы мәліметтердің бір бөлігі қызметкердің айтуы бойынша жазылады, соның ішінде байланыс телефоны, ал арнайы тілдік білімі жоқ болса шет тілін меңгергені туралы мәліметті құжаттармен беріледі.
Кейбір ұйымдарда мамандар бөлімінің қызметкерлері жұмысқа қабылданған қызметкерлерге таза бланк беріп, оны қолмен толтыруды өтінеді. Мұндай тәсіл мамандар бөлімінің қызметкерлерінің жұмыстарын тым қауырт көбейтіп жібереді.
Қызметкерлердің жеке ісі мен жеке карточкасы - екеуі мүлдем бөлек құжаттар және қызметкерлердің жеке карточкасы болуы қатаң түрде міндетті деп саналады.
Мамандық жұмыстағы жоспарлау басқармады тұтасымен басқарудың құрама бөлігі болып табылады, ол мамандардың мамандық-біліктілік құрылымындағы өзгерістерді қадағалауды болжамдайды және ол жұмыс күшінің дамуындағы тенденцияларды айқындауда, оларға қойылатын сапалық және сандық талаптарды уақытысында анықтауға арналған. Бұлардың барлығы мамандық потенциалды қолдану тиімділігін елеулі түрде арттыруға мүмкіндік береді.
Мамандық жоспарлау процесі өндіріс сұраныстарын қанағаттандыруға, сондай-ақ қызметкерлер мен қоғам қызығушылықтарын қамтамасыз етуіне бағытталған. Қазіргі күнде көбінесе нарықтық шарттар мен басқарма қызметкерлері қызығушылықтарының келісілуі үшін қажетті мүмкіндіктерді іздестіру қажеттіліктері туындап жатыр.
Жеке карточканың бөлімдерін толтыру тәртібі. Ұйымның ресми атауы - ұйымның ресми атауы (заңды тұлғаның мемлекеттік тіркелуі туралы куәлігі бойынша) жазылады. Қысқартылған атауы егер құрылтайшылық құжаттарда бекітілген болса көрсетіледі.
Одан ары Т-2 нысаны бойынша кесте болады. Оған енгізілетіндер:
* карточканың жасалған күні;
* қызметкердің табельдік нөмірі (жаңадан қабылданған және жұмыс істеп жатқан әрбір қызметкерге беріледі және ұйым ішінде қызметкердің кез келген ауысулары, тіпті жұмыстан кетуінде де өзгертілмейді).
Сосын оң жағынан қызметкердің жасалған еңбек шартының нөмірі мен күні жазылады.
Бірінші бөлім Жалпы мәліметтер туралы негізгі ақпараттардан тұрады.
Қызметкерлердің аты-жөні, тегі - қатаң түрде жеке куәлігі бойынша, толық және айқын көрсетіледі.
Туған күні - ол да жеке куәлігі бойынша көрсетіледі және тақырыптық аймақта толықтай сөздік - цифрлық әдіспен жазылады. Жұмыстан кеткен қызметкердің табельдік нөмірін екінші қайтара пайдалану үшін кем дегенде арадан үш жыл өтуі керек. Қос табельдік нөмірлердің болмауы үшін бақылау кестесін жасауды ұсынады:
+ салық төлеушінің тіркеу нөмірі;
+ әлеуметтік жеке код нөмірі;
+ жеке сәйкестендіру нөмірі;
+ жұмыс сипаттамасы;
+ жұмыс түрі (негізгі, қосымша атқаратын жұмысы бойынша).
Кірістер басқармасының ұйымдастырылу құрылымы. Басқарманың барлық бөлімдерін арнайы қызметкерлермен уақытылы іріктеу процесі мамандық саясатты нақты жоспарлауынсыз, құрастыруынсыз және жүзеге асыруынсыз мүмкін емес болып табылады.
Білім туралы мәлімет алған білімі туралы құжатқа сай толтырылады. Алдымен біліміне жалпы сипаттама беріледі. Қазақстан Республикасының 2013 жылғы 27 шілдедегі №389 "Білім туралы" Заңының 12 бабына сай, Қазақстан Республикасындағы білім беру жүйесі білім беретін оқу бағдарламаларының үздіксіздігі және сабақтастығы принципі негізінде мынадай білім беру деңгейлерін:
1) мектепке дейінгі тәрбие және оқытуды;
2) бастауыш білім беруді;
3) негізгі орта білім беруді;
4) орта білім беруді (жалпы орта білім беруді, техникалық және кәсіптік білім беруді);
5) жоғары білім беруді;
6) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беруді қамтиды.
Содан кейін, кестеге білім беретін мекеме атауы, диплом сериясы мен нөмірі, оқуды аяқтаған жылы, сондай-ақ біліктілігі, диплом бойынша бағыты немесе мамандығы енгізіледі.
Еңбек өтілі - ол қызметкерлерге ұйымда белгіленген қандай да бір жеңілдіктерді, қосымша ақына алуына құқық беретін жалпы, үздіксіз жасаған еңбек жолы және тағы басқа. Ол еңбек кітапшасындағы және еңбек өтілін растаушы құжаттар негізінде есептелінеді.
Жеке куәлік мәліметтері - жеке басы куәлігі бойынша толықтай нөмірі, қайдан берілгені, берілген күні жазылады. 2 бөлім Т-2 нысанның бірінші парағының айналымын бітіреді. Бұл мәлімет қызметкерді жұмысқа қабылдау кезінде мамандар жөніндегі қызметкер толтырады және лауазымы мен аты - жөні мен тегі көрсетіліп, қол қойылып расталады.
Жеке карточканың екінші парағы Жұмысқа қабылдау, басқа жұмысқа ауысу деген 3 - бөлімнен басталады. Бұл бөлімге бірінші жазба тікелей жұмысқа қабылдау барысында енгізіледі.
Білікті көтеру жөнінде барлық мәліметтер жұмысқа қабылдау барысында немесе жұмыс кезеңі бойынша ұсынылған құжаттар негізінде жазылады.
Жеке карточка аталмыш ұйымдағы қызметкердің еңбек қызметі бойынша жүргізіледі.
Тәжірибеде кейбір мамандар мынадай тәсіл қолданылады: бар мәліметтер үстіне "штрих" жағады немесе кішкене таза қағаз жапсырып, соның үстіне жаңа ақпаратты енгізеді. Кейде жаңа жеке карточка ашылады және оған қажетті ақпараттар ескісінен көшіріледі, ал демалыс жазылатын бөлімді қайтадан бастайды. Ескі карточка жаңасымен бірге қоса сақталынады. Бұл әдіс дұрыс емес және көп уақытты керек етеді. Сондықтан қазір заман талабына сай мамандар бөлімінің жұмысын автоматтандыру қажет.
Құжат, кез-келген өндірістің жұмыс атқару және ақпаратты бейнелеудің негізі болып табылады. Ол ақпарат құрылымы бойынша бөлінеді, оның сақталуына және басқарылуына жауап беретін мәліметтер базасы және қолданбалы ақпараттық жүйелер. Құрылымы бойынша бөлінбеген ақпарат - ол жәй құжаттар. Құрылымды және құрылымсыз құжаттар арасында анықталған байланыс бар, мысалы құжатты архивке өткігені туралы акт бар және ақпараттық жүйеде құжаттың архивке өткені туралы транзакция бар. Әділеттік тұрғыдан қарағанда, әділеттік күші бар құжат ол - акт, ал базадағы транзакция ол жәй жазба ретінде саналады.
Қазіргі мамандар бөлімін автоматтандырудың қажеттілігі туындап отыр, себебі осы бөлімдегі құжаттарды қолмен өңдеуге көп уақыт кетеді, сонымен қатар, құрылымдалмаған ақпараттарды өңдеу қиынға соғып отыр. Жүйені құру негіздері мен құжаттардың айналымын автоматтандырудың едәуір ерекшеліктері бар. Бұл дипломдық жобада, мамандар бөлімін автоматтандырудың концепциясы сипатталған.
Өндірістің жалпы эффективтілігін көтерудің негізі - ақпаратты сақтаудың құнын төмендету, сонымен қатар, осы ақпарат сақталатын аудандардың көлемін азайту, эффективтілігі төмен қағазда сақталған ақпараттарды жою, қағаз құжаттарды аз орында сақтау, архивтік құжаттарды, сақталу бағасы төмен сақтау әдістерімен алмастыру, ақпаратты іздеу уақытын азайту, қажетті құжаттарға жетуді жеңілдету және т.б.
Талдау барысы көрсеткендей-ақ, қызметкерлердің 90% -дейінгі уақыты қамтамасыздандыру функцияларын орындауға байланысты екен, ал дәлірек айтқанда қажетті құжатты тауып беруге кететін уақыт. Бұл проблема көпшілік пайдаланатын құжаттар үшін өсе түседі, мысалы, бір қызметкер құрған құжатты табу керек болғанда, бұл проблема шешілмейтін проблемаға айналады, егер өндіріс орындары алшақ жатқан жағдайда. Сонымен, қызметкерлердің жұмысын едәуір жеңілдетіп, олардың еңбегінің өнімділігін жоғарылату үшін, құжаттарды уақытында тауып, уақытында жеткізу үшін, құжаттар айналымын автоматтандыруды өндіріске енгізу қажеттігі туындайды.
Тағы бір айта кететін жәй, құжатпен жұмыс істеу барысында, қауіпсіздік факторы да үлкен орын алады, ал, құжаттардың айналуын автоматтандыру, оған ақпаратты қорғау жүйесін де қосуға мүмкіншілік береді.
Заман талабына сай электрондық құжаттарды басқаруға арналған жаңа жүйелер ашылды. Жаңа ашылған жүйе - құжаттарды басқару жүйесі деп аталды. Функционалдығы жағынан, құжаттың бейнелерімен жұмыс істеудің жаңа бағыттары қосылғандықтан, қазіргі құжаттарды басқару жүйелері функционалдық жағынан және сақтауға кететін шығыны бірнеше есе аздығы жағынан imaging-жүйелерді басып озды. Сақтау, іздеу және өңдеу жылдамдығы жағынан ерекшеленетін жүйелерде, сонымен қатар, құжаттың сақталу ұзақтығын анықтайтын функциясы - динамикалық құжаттармен жұмыс істеуді жеңілдетті.
Құжат - сәл құрылымды, қолданушыға түсінікті, ақпараттар блоктары немесе объектісі. Жалпы алғанда, құжатты мүлдем жойып жіберуге болмайды. Ауызша сөз, ақпаратты жеткізу процесін жылдамдатады, бірақ оның анықталмағанын көбейтеді. Екінші жағынан, құжаттың қажеттілігін, ол корпорация қызметінің жетілдіруші түйіні деп қарау асыра сілтеумен тең. Құжат өз алдына, қағазда сақталған болсын немесе электронды түрде болсын, бар проблемаларды шешпейді - ол тек жоба барысының орындалуын бақылауды талап етеді.
Мамандар бөлімінле құжаттар айналымы екі түрде болады:
# универсалды - бар ақпараттық ағымдардағы жәй құрылымдалған ақпараттарды автоматтандырады; Мұндай құжаттар айналымын аморфты немесе реттелмеген деп атайды.
# операциялық - құрамында операциялық атрибутикасы бар құжаттармен, жәй құрылымдалған ақпаратпен жұмыс істеуге негізделген.
Құжаттардың қайталануы, олардың жоғалуы, оларды күштеп тарату, сонымен қатар, олардың белгілі бір ретсіз өтуі істелетін жұмысты қиындатып жібереді де, сонымен қатар, қажетті ақпараттың жоғалуы арқасында қателер жіберілу ықтималдылығы жоғарылайды. Барлық өндіріс орындарында, ұйымдарда, фирмаларда іс-қағаздары кеңсесі бар.
Олардың аттары жалпы бөлім, іс-қағаздарын басқару және т.б. болып әр түрлі атала береді, ең негізгісі - олардың негізі осы өндіріс орындары үшін бірдей болып қалады. Бұл өндіріс орны орындайтын негізгі есеп, ол барлық кіріс құжаттарын есепке алу және оның орындалуын бақылау. Үлкен өндіріс орындарында, орталық құжат айналымынан басқа да жеке бөлімдерде арнайы құжат айналымдары болады.
Мамандар бөлімін автоматтандыруда олардың барлығына ортақ орындалатын жұмыстардан басқа, белгілі бір сала үшін арнайы, өз жұмыс бағытына сәйкестендірілген, оны есепке алмаса орындалуы және оптималдауды енгізуі қиындалып кететін құжат айналу түрі болады.
Мамандар бөлімінің менеджерінің ақпараттық жүйені құру дәрежесі - автоматтандыру құралдарын пайдаланып орындалатын операциялар мөлшерінің осы процесс операцияларының толық мөлшеріне қатынасымен анықталатын технологиялық процестің сипаттамасы.
Ақпараттық жүйені құру ғылыми - техникалық прогрестің басты бір бағыты.
Мамандар бөлімінің менеджерінің ақпараттық жүйесін құру қажеттілігі - еңбек өнімділігі мен өнім сапасын арттыру, жоспарлау, басқару жұмыстарын тиімділендіру.
Мамандар бөлімінің менеджерінің ақпараттық жүйесін құрудың негізі уақытты үнемдейді және де басқаруды жеңілдетеді. Үлкен кешенді орындарды қолмен басқарудан гөрі оны автоматтандырған әлде қайда жеңіл.
Жоғарыда аталып кеткен жұмыстармен айналысатын басқарманың мамандар бөлімінің басқарма қызметкерлерін басқару басқарманың негізгі құрылымдық бөлімдердің бірі болып табылады. Оған негізінен қызметкерлерді жұмысқа қабылдау мен жұмыстан шығару бойынша, қызметкерлерді оқытуды ұйымдастыру бойынша, сонымен қатар олардың біліктілігін көтеру мен қайта дайындау бойынша функциялар қойылған. Қызметкерлерді басқару бойынша міндеттерді анықтау кезінде олар шартты түрде негізгі және қосымша түрлерге бөлінеді. Оның негізгі міндеттеріне мыналарды жатқызуға болады:
oo әлеуметтік-психологиялық диагностика;
oo топтық және тұлға аралық өзара қатынастарды, басшылар мен қызметкерлер арасындағы қарым-қатынастарды талдау және реттеу;
oo өндірістік және әлеуметтік дауларды және стрестерді басқару;
oo мамандық басқарудың ақпараттық қамтамасыздандыруын басқару;
oo ваканттық қызметтерге кандидаттарды таңдау және оларды бағалау;
oo қызметкерлердегі мамандық потенциалды және қажеттіліктерді талдау;
oo мамандар маркетингі;
oo іскерлік мансапты жоспарлау және қадағалау;
oo қызметкерлердің кәсіби және әлеуметтік-психологиялық адаптациясы;
oo еңбек мотивациясын басқару;
oo еңбек қатынастардың құқықтық мәселелерін реттеу;
oo психофизиологияның, эргономиканың және еңбек эстетикасының талаптарын сақтау.
Қосымша міндеттерге негізгі міндеттермен бірге орындалатын міндеттерді жатқызуға болады, бірақ, әдетте, олар бойынша басқарушылықты сыртқы бөлімдер жүзеге асырады.
Ақпараттық жүйенің зерттелуіне сәйкес құрылуына, келесідей талаптар қойылады:
o құқықтық қамтамасыздандыруға қойылатын талаптар;
o ұйымдық қаматамасыздандыруға қойылатын талаптар;
o ақпараттық қамтамасыздандыруға қойылатын талаптар;
o бағдарламалық қамтамасыздандыруға қойылатын талаптар;
o техникалық қамтамасыздандыруға қойылатын талаптар.
1) Құқықтық қамтамасыздандыру - АЖ құқықтық нормаларның жиынтығынан құралады, және бұл жерде ақпараттық жүйенің функциялануы мен заңды статусын құрастырып және оларды реттей отырып ақпарат ретінде қолдануы жолы болып табылады.
2) Ұйымдық қамтамасыздандыру - бұл құрылғылар мен әдістердің жиынтығынан құралған, және әрбір қызметкерлердің рет-ретімен техникалық құрал-жабдықтар арқылы өзара ақпараттық жүйені құрастырудағы процестерінен туындайды. Мысалы, директор, басқарушы, бухгалтер т.б осылар арқылы өзара әрекетесе отырып құрайтын ақпараттық жүйе.
3) Ақпараттық қамтамасыздандыру - бұл ақпараттардың жиынтық бірегей кодталуы және құжаттауды реттейтін жүйе,. әрбір ақпарат ұйымда немесе белгілі бір фирмада айналым жасау нәтижесінде мәліметтер базасы әдістемесін құрастырады.
4) Бағдарламалық қамтамасыздандыру - бұл ақпараттық жүйенің математикалық әдістердің жиынтығынан тұрады, олар моделдер, алгоритмдер және ақпараттық жүйенің мақсаты мен шешімдерін шешудегі қолданылатын бағдарламалар немесе нақты орташа техникалық құрылғылардың өзара әрекетесу кешені.
5) Техникалық қамтамасыздандыру - АЖ функционалдылығы үшін қолданудағы техникалық құралдар кешені.
6) Бағдарламалық қамтамасыздандыру - бұл құрылған ақпараттық жүйені енгізу жолындағы құрылатын бағдарламалар жиыны.
Басқарудағы ақпараттық үрдісі жеке операциялармен орындау, оның шешімдерінен тұрғызылады. Барлық операция үш саты бойынша топталады: ақпаратты алу, түрлендіру және тұтыну. Бірінші саты экономикалық объект шартындағы үрдісінде пайда болатын алғашқы ақпаратты жинау мен тіркеу, енгізу тобынан тұрады. Екінші саты қайта өңделген ақпарат тобы уақыт пен кеңістіктегі мәнін, формасын, құрылымын, өзгеру операциясын орындайды. Үшінші саты басқару шешімдерін қабылдау үшін қолданатын ақпаратты біріктіруге арналған операциялар тобы.
1.2 Мамандар бөлімінің және оның әрекеттегі мамандық жайлы ақпараттарды өңдеу жүйелерін сипаттау
Қызметкерлерді басқару басқарманың тиімділігін бірнеше есе көтеруге мүмкіндік беретін басқарма өмірінің неғұрлым басты салаларының бірі болып табылады, ал қызметкерлерді басқару ұғымының өзі неғұрлым кең ұғымда қарастырылады. Қызметкерлерді басқару жүйесі отандық және шетелдік өндірістік тәжірибе жетістіктерін қолдана отырып, мамандармен жұмыс әдістерін үздіксіз іске асыруды қамтамасыз етеді.
Қызметкерлерді басқару бөлімі басқару жүйесінде алдыңғы орынға ие. Кірістер басқармасында қызметкерлерді басқару бойынша негізгі құрылымдық бөлім болып табылады және де ол басқарма басшылығына бағынады.
Қызметкерлерді басқару (соның ішінде жалдамалы қызметкерлер, жұмыс берушілер және т.б. басқарма басшылары) процесінің мәнісі мынада: басқару субъектісі мен объектісінің арасында ұйымдастырушылық-экономикалық, әлеуметтік-психологиялық және құқықтық қатынастарды орнату. Аталған қатынастар негізінде оларды неғұрлым көбірек қолдану мақсатында басқарма қызметкерлерінің қызметіне, қызығушылығына және қылығына әсер ету принциптері, әдістері мен формалары жатыр.
Мамандар бөлімінің негізгі міндеті жұмыс мамандары мен мамандардың іріктелуін, орналастырылуын және зерттелуін қамтамасыз ету, сонымен қатар мамандардың тіркеу жүйесін ұйымдастыру, мамандардың тұрақтамаушылықтарын талдау болып табылады.
Мамандар бөлімінің құрылымын басқарма басшысы басқару аппаратының типтік құрылымдарына және мамандар мен қызметкерлердің сандық нормативтеріне сәйкес бекітеді, сондықтан да Кірістер басқармасында мамандар бөлімінің құрамына жұмысқа қабылдау (секторлар, бюролар, топтар), жұмыстан шығару, тіркеу және т.б. қызметкерлермен жұмыс істейтін бөлімдер бар. Сонымен қатар, басқарма басшысы мамандық жұмыстың жеке бір тобына коммерциялық құпияны құрастыратын арнайы қызметкерлерді ерекшелеп бөледі [3].
Кірістер басқармасында мамандар бөлімі қызметінің келесідей міндеттерін ерекшелеуге болады:
oo басқармада басқарушы қызметкерлерін және мамандармен, мамандығы, кәсібі мен біліктілігі басқарма профиліне сәйкес келетін жұмыскерлермен іріктеу;
oo мамандардың қозғалысын, қызметкерлердің мансаптық өсуін қамтамасыз ету, қызметкерлерді жоғарылату үшін резервтерді дайындау;
oo қызметкерлердің біліктілігін жоғарылануын қамтамасыз ету;
oo жеке құрамды есепке алу;
oo мамандармен қорды жинастыру;
oo мамандық резервті құру;
oo мамандарды тіркеу және мамандық құжаттамаларды рәсімдеу;
oo жұмысшылардың еңбек және әлеуметтік құқықтарының сақталуын қамтамасыз ету.
Мамандар бөлімінің атқаратын функциялары:
oo жаңа техника мен технологияны, механизацияны, өндіріс процестерінің автоматизациясын, жаңа өндіріс объектілерінің іске қосылуын және т.б. енгізуіне байланысты жұмыскерлер құрамының өзгеру есебімен ағымдағы және перспективалық жоспарларды әзірлеу;
oo басқарма қызметкерлерінің құрамын, іскерлігін және басқа да қасиеттерін талдау;
oo басқармадағы жұмысшылар, қызметкерлер, жұмысшы басшылары мен мамандар мамандарын орналастырылуы мен қолданылуын бақылау;
oo әңгімелесу, аттестация, сонымен қатар бөлімдердің қызметкерді жұмысқа қабылдау немесе жұмыстан босату туралы шешімдеріне сәйкес бірлесе отырып, оны жүзеге асырған кезіндегі қызметкерлерге материалдарды дайындау және олардың мамандандырылуын жүргізу;
oo еңбек заңнамасына, ережелеріне, нұсқауларына және де басқарма басшысының бұйрықтарына сәйкес қызметкерлерді жұмысқа қабылдау, басқа жұмысқа аудару, жұмыстан босату сияқты құжаттарды рәсімдеу;
oo жеке құрамды есептеу, мамандар бойынша тағайындалған құжаттамаларды енгізу;
oo қызметкерлерді көтермелеулер мен мадақтауларға ұсыну туралы материалдарды дайындау;
oo мамандармен жұмыс сұрақтары бойынша қаулылардың, бұйрықтардың және жарлықтардың орындалуын бақылау;
oo мамандарды тіркеу бойынша қызметкерлердің нұсқамалары мен жүйелік бақылауын жүзеге асыру;
oo мамандардың жүрісі мен олардың тұрақтамаушылық себебін зерттеу, оларды түзету бойынша шаралар әзірлеу;
oo бөлімдердегі еңбек тәртібінің жағдайын және жұмысшылардың ішкі еңбек тәртіп ережелерінің сақталуын бақылау.
Мамандар бойынша инспектордың міндеттері:
oo саясат пен сапа аймағы мақсаттарымен сәйкес жұмыстарды жүзеге асырады;
oo СМК бекітілген формаларымен сәйкес сапа туралы жазбалар жүргізу;
oo еңбек заңнамаларымен, нұсқауларымен, бұйрықтарымен сәйкес университет қызметкерлерінің қабылдануын, ауыстырылуын, жұмыстан шығарылуын өалыптастыруды жүзеге асырады;
oo қызметкерлердің жеке іс-қағаздарын жүргізеді, оларғы қызіргі заманға сай өзгерістер ендіреді;
oo арнайы журналда командировкаларды тіркейді.
Мамандар бөлімінің бастығының міндеттері:
oo басқарма қызметінің сыртқы және ішкі шарттары өзгеріп отыратын басқарманың мақсаттарына, стратегиясына және профиліне сәйкес басқармады мамандары мен біліктілігі талап етілетін мамандармен қамтамамыздандыру бойынша, мамандардың сандық және сапалық құрамы туралы, сонымен қатар олардың дамуы мен қозғалысы туралы деректер банкісін қалыптастыру мен енгізу бойынша жұмысты басқарады;
oo болжамдарды құрастыруды және еңбек нарығын зерттеу негізінде, оқу орындары мен жұмыспен қамтылу қызметтерімен тікелей байланыс орнату негізінде, профилдері бірдей басқармадармен байланыс құру негізінде, басқарма ішінде қосымша вакансиялардың болуы туралы хабарландыру негізінде, қызметкерлерді жұмысқа қабылдау туралы хабарландыруларды орналастыру туралы жалпы ақпарат құралдарын қолдану негізінде мамандардағы ағымдағы және перспективті тұтынушылықты және оны қанағаттандыру көздерін анықтау ды ұйымдастырады;
oo басқарманың мамандық саясаты мен мамандық стратегиясын құру процесіне қатысады;
oo мамандардың біліктілігін, жеке және істік қасиеттерін бағалау негізінде мамандарды таңдау, іріктеу және орналастыру бойынша жұмыстарды жүзеге асырады, басқарма бөлімдерінде қызметкерлерді қолдану дұрыстығын қадағалайды;
oo оқу орнында алған мамандығына сәйкес жас қызметкерлер мен мамандардың жұмысқа қабылдануын және орналастыруын қамтамасыз етеді, бөлімше басшыларымен бірге жас қызметкерлердің өндірістік қызметке бейімделуі бойынша сынау жұмыстарын жүргізуді ұйымдастырады;
oo істік мансапты жоспарлау, жеке жоспарлар бойынша жоғарылату кандидаттарын дайындау, басшылар мен мамандардың ротациялық қозғалту жұмыстарын жүргізу, қызметкерлерді арнайы курстарда оқыту, қызметтерге сәйкес тағылымдама жұмыстарын жүргізу секілді ұйымдастырушылық формалары негізінде жоғарылату үшін резервті құру бойынша жоспарлы жұмыстарын жүзеге асырады;
oo басқарма қызметкерлерінің аттестациясын, оның әдістемелік және ақпараттық жабдықталуын жүргізуді ұйымдастырады, аттестация нәтижелерін талдауға және аттестациялық комиссиялардың шешімін жүзеге асыру бойынша іс-шараларды құруға ат салысады, қайта аттестациялауды тапсыратын мамандарды анықтайды
oo қызметкерлерді және олардың қызмет нәтижелерін, қызметкердің қызметтік-мамандық жоғарылауын, аттестацияны жүргізуді жетілдіру бойынша ұсыныстарды дайындауды бағалайтын кешенді бағалау жүйесін құруға қатысады;
oo еңбек заңнамасына, ережелеріне, нұсқауларына және басқарма басшысының бұйрықтарына сәйкес қызметкерлерді жұмысқа қабылдау, басқа жұмысқа аудару және жұмыстан шығару секілді бұйрықтарды уақытысында рәсімдеуді, жеке құрам есебін, қызметкерлердің қазіргі және бұрыңғы еңбек қызметтері туралы анықтамалардың берілуін, еңбек кітапшасының толтырылуын, мамандар бойынша орнатылған құжаттаманың енгізілуін, сонымен қатар қызметкерді мадақтауға ұсыну үшін материалдарды дайындауды ұйымдастырады;
oo зейнетақылық сақтандыру бойынша құжаттарды, сондай-ақ басқарма қызметкерлеріне және олардың отбасыларына зейнетақыны тағайындау үшін қажетті құжаттарды дайындауды, сонымен қатар оларды әлеуметтік қамтамасыздандыру органына беруді қамтамасыз етеді;
oo мамандық жұмыстың ғылыми-әдістемелік жабдықталуын, оның материалдық-техникалық және ақпараттық базасын жаңарту бойынша, мамандық қызметтер жұмыскерлерінің автоматты жұмыс орындарының автоматтандырылған ішкі жүйелерін қолдана отырып, мамандарды басқарудың қазіргі әдістерін ендіру бойынша, басқарма қызметкерлері туралы, оның уақытылы толтырылуы туралы, қолданушыларға қажетті ақпараттың оперативті ұсынылуы туралы деректер банкісін құру бойынша жұмыстарды жүргізеді;
oo басқарма бөлімдерінің мамандары бойынша мамандар мен инспекторлардың қызмет координациясы мен әдістемелік басшылығын жүзеге асырады, мамандық саясат және қызметкерлермен жұмыс істеу мәселелері бойынша бөлімдер басшыларының басқарма басшысының бұйрықтары мен жарғыларын, үкіметтің заңнамалық актілері мен қаулыларын орындауларын қадағалау;
oo жұмыспен қамтылу саласында еңбек ететін қызметкерлерге әлеуметтік кепілдемелерді, жұмысқа орналастыру ретін сақтауды және босатылған қызметкерлердің қайта дайындалуын, оларға орнатылған жеңілдіктер мен компенсациялардың ұсынылуын қамтамасыз етеді;
oo басқармада мамандық жұмысқа жүйелік талдауды жүргізеді, оны жақсарту бойынша ұсыныстарды жасайды;
oo табельдік есепті, демалыстар графиктерінің құрылуын және олардың орындалуын, басқарма бөлімдеріндегі еңбек тәртібіне қадағалауды, қызметкерлер арасында ішкі еңбек тәртіп ережелерінің сақталуын, тұрақсыздық себептеріне талдауды ұйымдастырады, еңбек тәртібін күшейту бойынша, мамандар тұрақсыздығы мен жұмыс уақыты шығынын төмендету бойынша іс-шараларды құрастырады және олардың орындалуына қадағалау жасайды;
oo жеке құрамды есепке алу бойынша және мамандармен жұмыс істеу бойынша орнатылған есептеменің құрылуын қамтамасыз етеді;
oo бөлімше қызметкерлерін басқарады.
Кейінгі уақытта мамандар бөлімінде ДК кең көлемде қолданылуда. Қызметкерлерді басқару жүйесінің функционалдау тиімділігі жеткілікті түрде ДК ұйымдастырылған ақпараттық базаға байланысты болып келеді.
Шынында, кез келген басқарушылық шешім факторлар әсер ететін жағдайлар біліміне және олардың өзара байланыстылығына негізделуі керек. Ақпаратты басқарудың барлық функцияларының жүзеге асырылуына мүмкіндік туғызады: жоспарлық, ұйымдастырушылық, бақылаушылық, реттеушілік және үлестірушілік.
Басқармадағы мамандар бөлімінің кез-келген есебі кіріс және шығыс құжаттарынан тұрады, олар қызметкерлерді тіркеу және олардың қозғалысын бақылау үшін қажет. Мамандар бөлімінің басты мақсаты болып жаңа қызметкерлер туралы деректерді енгізу, мамандар бөлімінің мұрағатының жүргізілуі, қызметкерлердің жеке деректері бойынша түрлі есеп берулер мен бұйрықтарды даярлау табылады. Мамандар бөлімінде қызмет ететін негізгі құжат болып қызметкерлердің жеке карточкасы, әрбір қызметкер бойынша орындалған әр түрлі бұйрықтар, жарлықтар және т.б. табылады.
Қызметкерлерді басқаруда қолданылатын ақпарат өзінің сипаты бойынша нормативтік, анықтамалық, әдістемелік, бастапқы есеп материалдарына негізделетін есептік, сонымен қатар жалпы түрде көрсетілген есептік және т.б. болып бөлінеді. Басқару функциялары мен ақпараттық қамтамасыздандыру арасындағы өзара байланыстар 1- кестеде келтірілген [5].
Мамандар бөлімінің ақпаратының негізгі қайнар көзі - бұл мамандар бөлімінің құжаттары (мамандардың есебі бойынша жеке парақтар, қызметкерлердің жеке карточкалары, жеке істері), қызметкерлердің жеке құрамы жөнінде басқарма басшысымен және құрылымдық бөлімшемен баспаға шығарылатын бұйрықтар мен жарлықтар, орындалған жұмыстар мен жасалған төлемдер туралы бастапқы есептік құжаттамалар, басқармаға қызмет көрсететін өндірістік емес құрылымдық бөлімдердің құжаттамалары және т.б.
Кесте 1
Қызметкерлерді басқарудың негізгі функцияларын жүзеге асыру үшін қажетті ақпарат түрлері
Қызметкерлерді басқарудың негізгі функцияларының тізімі
Ақпарат түрлері
Норма-тивтік
Әдісте-мелік
Сапалы
Есеп-тік
Мамандарды ДК көмегімен жеке есепке алу
+
+
+
Мамандарды жинау және орналастыру үшін ұсыныстарды беру
+
+
+
+
Қызметкерлердің жеке және істік сапасы туралы мәліметтерді есепке алу және талдау
+
+
+
+
Мамандардың сапалы құрамы мен қозғалысын талдау
+
+
+
Мамандардың қозғалуын әкімшілдік рәсімдеу
+
+
Мамандар бойынша оперативті мәліметтерді құру
+
+
Мамандар бойынша статистикалық есептілікті құрастыру
+
+
Мамандарды дұрыс жинау мен орналастыруды қадағалау
+
+
+
+
Мамандардағы тұтынушылықты ұзақ мерзімді жоспарлау және болжамдау
+
+
+
Ақпараттың басқа да қайнар көздері - сол немесе өзге мәселелер бойынша қызметкерлердің ойлары, әлеуметтік зерттеулер материалдары (сұрақ-сауал жүргізу, сауалнама және т.б.), психофизиологиялық зерттеулер нәтижелері (қызметкерлерді тестілеу) және т.с.с. Бұл жағдайда құпиялы сипатқа ие болған әлеуметтік ақпараттың қорғанысын қамтамасыз ету маңызды болып келеді.
Мамандық жағдайды анықтайтын көптеген процестер қарқынды болып келеді: ағымдылықпен байланысты қызметкерлердің сандық құрамы мен барлық белгі жиынтықтары (жынысы, жасы, жұмыс стажы және т.б.) бойынша оның құрылымы өзгеріп отырады, құрылымдық бөлімдер арасындағы мамандардың ішкі қозғалыс процесі тұрақты жүріп отырады, мамандық пен квалификация деңгейі өзгеріп отырады.
Ақпарат бұл жағдайда вакантты жұмыс орындарын уақытылы кешендендіру үшін қажетті жұмыс күшінің тағайындалған құрылымға сәйкестілігін қадағалайтын құралы ретінде қызмет етеді. Сондықтан да, мамандық ақпаратқа қойылатын негізгі талаптар оперативті және сенімді болуы шарт.
Жалпы айтқанда, мамандар бөліміндегі ақпарат сапасын бағалаудың келесідей критерийлері айта кеткен жөн:
oo объективті (толық, қарама-қайшылықсыз, сенімді);
oo өзекті (басқарма басшылары мен мамандар бөлімі мамандарының объективті ақпараттық тұтынушылығын қанағаттандыру);
oo мақсатқа бағытталған;
oo коммуникативті (басшылар мен мамандар үшін түсінікті, әрі жарамды);
oo ықшам (сығылған, бірақ қажетті толықтылықты жоғалту себептерінсіз).
Ақпараттық қамтамасыздандырудың міндеттері оның құрылымдары орындайтын негізгі функцияларына байланысты болып келеді. Ақпараттық қамтамасыздандыру АЕЖ қолданушыларын арнайы өздерінің кәсіптік міндетін орындау үшін қажет ақпаратпен қамтамасыз ету қажет.
Жүйе төмендегідей мүмкіндіктерге ие болуы қажет:
oo ақпараттың өңделуі және бөліктендіріліп сақталуы;
oo ақпараттың басқармадағы деректер банктерінде жинақталуы;
oo қолданушыларға ақпаратқа деген автоматтандырылған, бекітілген рұқсаттың берілуі;
oo оның бір рет енгізілуі және көп рет, әрі көп мақсатта қолданылуы.
Жобадағы ақпараттық байланыс тек әрбір функционалды ішкі жүйелерімен шешілетін есептер арасында ғана емес, сонымен қатар сыртқы деңгейлер арасында қамтамасыз етілуі тиіс.
Жобадағы ақпараттық қамтамасыздандыру - ішкі жүйенің қызметі заманға сай басқару шешімдерін қабылдау үшін дұрыс ақпараттардың берілуінен құралған.
Ақпараттық қамтамасыздандыру - бірыңғай жүйелердің жиынтық классификациясынан және ақпаратты кодтаудан, бірыңғай жүйе құжаттарынан, ақпараттық ағымдағы схемалардан, ұйымдар айналым жасайтын, нақты алғанда мәліметтер қорының құрастырылуынан құралады.
Бірыңғай құжаттау жүйесі - мемлекеттік, республикалық, салалық және аймақтық сатыда құрылады. Негізгі мақсаты - ортақ ұйымның әр түрлі салыстырмалы көрсеткіштерін қамтамассыз ету. Олар үшін стандарттар құрылған және соған сәйкес талаптар қойылады:
# бірыңғай құжаттау жүйесіне;
# бірыңғай құжаттау формасына басқарудың әр түрлі сатысы кіреді;
# көрсеткіш және реквизиттің құрамы және құрылымы;
# енгізу ретіне біріңғай құжаттау формасының мазмұнын тіркеу;
# төтенше құжаттың үлкен көлемі үшін қолмен өңдеу;
# бір көрсеткіштердің әр түрлі құжаттарда қайталанып жиі дубликаттануы;
# үлкен көлемдегі құжаттармен жұмыс істеуде есептердің мамандарды алаңдатуы;
# көрсеткіштер құрылады, бірақ олар қолданылмайды.
Сондықтан осы келтірілген кемшіліктер келесі бір есеп болып табылады, олар ақпараттық жүйенің құрылуына қарсы тұрады.
Жобадағы техникалық қамтамасыздандыру. Қазіргі уақытта Кірістер басқармасы мамандар бөлімінде Intel(R) Core(TM) 2 CPU 2.00GHz процессоры базасындағы дербес компьютерлер қолданылады. Дербес компьютерлерде функционалдау жылдамдығы негізінен келесі параметрлермен анықталады:
oo жедел жады көлемі;
oo қатты дискінің және оның жоғары әрекеттілігінің сыйымдылығы;
oo процессордың жоғары әрекеттілігі;
oo видеожад көлемі.
Мамандар бөлімінде қолданылатын есептеуіш техникасы мен оған қатысты перифериялық құралдарының сипаттамалары төмендегі 2 - кестеде көрсетілген.
Кесте 2
Бөлімде қолданылатын есептеуіш техникасы мен перифериялық құралдарының сипаттамалары
Атаулары
Acer - F1B48B073B
Процессор
Mobile DualCore Intel Core 2 ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Қазақ ұлттық аграрлық университеті
Өскенбаева Д.Б.
Кірістер басқармасының мамандар бөлімінің ішкі жүйесін автоматтандыру
ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА
мамандығы 5B070400 - Есептеу техникасы және бағдарламалық
қамтамасыз ету
Алматы 2017
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Инженерлік факультеті
Автоматтандыру және ақпараттық технологиялар кафедрасы
ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА
Тақырыбы: Кірістер басқармасының мамандар бөлімінің ішкі жүйесін автоматтандыру
Беттер саны ___
Сызбалар мен көрнекі материалдар саны ___
Қосымшалар ___
Орындаған Өскенбаева Динара Бегланқызы
2017 ж. "___" _________ қорғауға жіберілді
Кафедра меңгерушісінің м.а.,
а.ш.ғ.к., қауымдастырылған
профессор ______________ Сейдалиева Г.О.
Жетекші, аға оқытушы ______________ Ділмағамбетова Б.М.
Арнайы тараулар кеңесшілері:
Экономикалық бөлім ______________ Ахметов Қ.А.
т.ғ.к., профессор
Норма бақылау
ф.м.ғ.к., қауымдастырылған
профессор ______________ Киргизбаева Б.Ж.
Сарапшы
ф.м.ғ.к., АЭБУ доценті ______________ Аманбаев А.А.
Алматы 2017 ж.
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Инженерлік факультеті
"Автоматтандыру және ақпараттық технологиялар" кафедрасы
Дипломдық жобаны орындау
ТАПСЫРМАСЫ
Студент Өскенбаева Динара Бегланқызы
Жоба тақырыбы: Кірістер басқармасының мамандар бөлімінің ішкі жүйесін автоматтандыру.
Университет бойынша 2017ж. ___ ______ № ____ бұйрығымен бекітілген.
Дайын жұмысты тапсыру мерзімі 2017 ж. ___ _________.
Жобаның бастапқы деректері:
1. Мамандар бөлімінің ақпараттық деректері;
2. Шығыс құжаттар реквизиттерінің тізімдерінің деректері;
3. Кіріс құжаттар реквизиттерінің тізімдерінің деректері;
4. Қызметкердің жеке карточкасы формасының деректері;
5. Штаттық кесте формасының деректері.
6. Қызметкерлер анықтамалығы реквизиттерінің тізімі;
7. Құрылым бөлімдері, топтар, қызметтер, қызметкерлер кодтарының деректері.
Дипломдық жобада қарастырылатын сұрақтардың тізімі:
1. Мамандар бөлімін және мамандық ақпараттарды өңдеу жүйелерін сипаттау;
2. Жобаның ақпараттық жүйесін жобалау;
3. Бағдарламалық жабдықтауға қойылатын талаптар;
4. 4 Бағдарламаның орындалу шарттарын қарастыру;
5. Экономикалық бөлім.
Ұсынылатын негізгі әдебиеттер:
1. Глинских А.И. О состоянии рынка автоматизированных систем управления персоналом. - Москва: Компьютер-Информ, 2009.
2. Алексунина В.А. Маркетинг в отраслях и сферах деятельности. - Москва: Дашков и К, 2008.
3. Бралиева Н.Б., Байбулекова Л.А., Тилегенов А.И. Бизнестегі ақпарат жүйелері. - Алматы: Экономика Баспасы, 2008.
4. Омарова Ш.Е., Бабанкина А.С. Новые технологии в ЭИС. Учебно-практичекое пособие для ДО. - Алматы: 2011.
5. Верхвадзе Д.Т., Пушкарев Н.Ф. Управление маманами с использованием вычислительной техники. - Москва: Статистика, 2008.
6. Хоменко А.Д. Автоматизированные системы. Учебник для ВУЗОВ. - Москва: Технология, 2006.
Жобаның арнайы тараулары бойынша кеңесшілері:
Тарау
Кеңесші
Мерзімі
Қолы
Экономикалық
бөлім
Ахметов Қ.А.
22.05.17 ж.
Кафедра меңгерушісінің м.а.,
а.ш.ғ.к., қауымдастырылған
профессор ______________ Сейдалиева Г.О.
Жетекші, аға оқытушы ______________ Ділмағамбетова Б.М.
Тапсырманы орындауға
қабылдадым, студент
"___" ________ 2016ж. ______________ Өскенбаева Д.Б.
"28" ноябрь 2016ж.
Дипломдық жобаны орындау
ГРАФИГІ
Рет
саны
Тараулар және қарастырылатын сұрақтар тізімі
Жетекшіге ұсыну мерзімі
Ескертулер
1
Мамандар бөлімін және ондағы ақпараттарды өңдеу жүйелерін сипаттау
10.02.2017 ж.
2
Жобаның ақпараттық жүйесін жобалау
03.03.2017ж.
3
Жобаның ақпараттық қамтамасыздандыруы
20.03.2017ж.
4
Бағдарламалық қамтамасыздандыруды құру
06.04.2017 ж.
5
Экономикалық бөлім
22. 05.2017 ж.
Кафедра меңгерушісінің м.а.,
а.ш.ғ.к., қауымдастырылған
профессор ______________ Сейдалиева Г.О.
Жетекші, аға оқытушы ______________ Ділмағамбетова Б.М.
Тапсырманы орындауға
қабылдадым, студент _____________ Өскенбаева Д.Б.
"28" ноябрь 2016ж.
кіріспе
Қарқынды прогресс, нарықтық қатынастар және бәсекелестік экономика шарттарында стратегиялық және тактикалық есептерді уақытылы, әрі дұрыс шешу кез келген ұйымның, басқарманың өмірге деген икемділігін анықтайды.
Қазіргі уақытта кез келген басқарманың табыстылығы, бірінші кезекте, қажетті, әрі өзекті ақпаратты уақытылы және оперативті түрде алу мүмкіндігіне, яғни басқарма ішіндегі құжатталған ақпаратпен ұйымдастыру жұмыстарына байланысты болып келеді. Соның ішінде басқарма қызметкерлерін басқаруды автоматтандыру жұмыстарына ерекше көңіл бөлген жөн, себебі басқарма қызметкерлерін жұмысын ұйымдастыру мен реттеу барлық басқарманың табыстылығына өзінің ықпалын тигізеді.
Еңбек ресурстарын басқару процесі басқару теориясы мен тәжірибесінің аса маңызды аспектілерінің бірі болып табылады. Қажетті адамдарсыз бірде-бір басқарма өзінің алдына қойған мақсаттарына жете алмай, қалыпты жұмыс істей алмайды. Жақсы таңдалған еңбек ұжымы - басқарма басшысының негізгі міндеттерінің бірі. Тек бұл ғана басқарманың табысты жұмысының кепілі ретінде қызмет етеді.
Сондықтан да жаңа ақпараттық технологияларды ендіре отырып, Мамандар бөлімі атты ақпараттық жүйесін құру қазіргі күнде өзекті мәселелердің бірі болып табылады. Соңғы бірнеше он жыл ішінде есептеуіш техникасының барлық аспектілерінде байқалған прогресс компьютерлерді қолдану облысының елеулі түрде кеңеюіне және олардың қолданушылар санының өсуіне алып келді. Басқармадағы бар ақпаратты компьютерлік негізге аударудың көптеген себептері бар, себебі клиентсерверлік технологияларды қолдана отырып, деректерді неғұрлым жылдам өңдеу және олардың сақталуын орталықтандыру процесі маңызды құралдарды сақтауға, ең бастысы, қажетті ақпаратты алуға кететін уақытты үнемдеуге мүмкіндік береді, сонымен қатар деректерге рұқсатты және енгізуді жеңілдетеді.
Ақпаратты жинау, өңдеу, талдау және тиімді қолдану процестері кейіннен адам қызметінің барлық бағыттарында табысқа жетудің негізгі факторына айналды. Қазіргі уақытта бірде-бір ірі технологиялық мәселені үлкен ақпарат көлемі мен коммуникациялық процестерді өңдеусіз шешу мүмкін емес, сол себепті өндіріске прогрессивті технологияларды қолдану деңгейін анықтайтын ақпараттық жарақталуы қажет. Жаңа ақпараттық технологияларды ұйымдастыруда ерекше орынды компьютер алады.
Бұл мәселелерді шешу бағыттарының бірі болып автоматтандырылған ақпараттық жүйелерді құру және дамыту табылады. Қызметкерлерді басқару функциясын автоматтандыру мақсаты - мамандар бөлімінің жұмысын толық жетілдіру, автоматтандыру деңгейін жоғарылату және деректерді жіберу процесін жеңілдету, басқарма қызметкерлерімен басқаруға кететін уақыт шығындарын елеулі түрде қысқарту. Ғылыми-техникалық прогресс шарттарында компьютеризацияны ендіру процесі қоғам өндірісінің әр түрлі облыстарында еңбек өнімділігінің өсуін қамтамасыз етеді. Бұл жағдайда ЭЕМ-ді қолдануға дейін еңбек өнімділігінің өсуі тым баяу байқалатын облыстарына ерекше көңіл бөлінеді. Бұл, бірінші кезекте, адамның ой еңбегімен байланысты болып келетін облыстар, яғни өндірісті басқару, процестерді жобалау және зерттеу және т.б. Егер өндіріс саласында еңбек өнімділігі ХХІ ғасырдың басында 100 есе өскенін аңғаруға болатын болса, жобалау облыстарындағы бұл көрсеткіш тек 1,5-2 есе өскенін байқауға болады. Бұл жаңа объектілерді жобалауға кететін уақыт мерзімі тым жоғары болатынын білдіреді.
Мамандар бөлімінің технологиялық лабораториясының құрамы:
- маман бөлімінің маманы;
- қызметшілердің өзгерістері;
- алынған ақпараттық;
- қызметкерлер туралы.
Мамандар бөлімінің қызметкерлерінің жұмыс орнын автоматтандыру тапсырмасында жедел жинақтылық, ақпараттың бүтінділігі және сақтанушылығы, ақпаратты уақытысында өңдеу, ақпаратты рұқсатсыз қатынаудан сақтауды қамтамасыздандыру, ақпаратқа қатынау мүмкіндігін жоғарылату тапсырманың негізгі өзектілігі ретінде қабылданады және ортақ орындалатын жұмыстардан басқа, белгілі бір сала үшін арнайы, өз жұмыс бағытына сәйкестендірілген, оны есепке алмаса орындалуы және оптималдауды енгізуі қиындалып кететін құжат айналу түрі болады.
Дипломдық жобаның мақсаты болып мамандар бөлімінің ішкі жүйесін автоматтандыруды құрастыру табылады.
Зерттеу объектісі - Талғар қаласындағы Кірістер басқармасының мамандар бөлімінің қызметкерлері. Дипломдық жоба мақсатымен сәйкес келесі есептер қойылады:
oo пәндік аймақты сипаттау;
oo басқарма қызметкерлерін басқару бойынша деректерді өңдеудің әрекет етуші жүйелерінің ресурстарын меңгеру, олардың кемшіліктерін табу және олардың алдын-алу бойынша шараларды ұйымдастыру;
oo жаңа ақпараттық жүйені құру үшін экономикалық есептің қойылымын құрастыру;
oo басқарма қызметкерлерімен атқарылатын әр түрлі деректерді тіркеу бойынша деректер базасын жобалау;
oo мамандар бөлімінің ақпараттық жүйесін құрастыру;
oo аппараттық және бағдарламалық құралдарды таңдау және негіздеу;
oo жобаның экономикалық тиімділігін есептеу және негіздеу.
Құрастырылатын ақпараттық жүйе мамандар бөлімінің жұмысын оңтайландыруға, қызметкерлер туралы мәліметтерді белсенді күйде қолдауға, нормативтік-анықтамалық ақпараттарды енгізуді жүзеге асыруға, әр түрлі бұйрықтарды қалыптастыруға, заңнамамен орнатылған есеп беру түрінде сенімді, әрі толық ақпаратты қалыптастыруға мүмкіндік береді.
1 Мамандар бөлімінің ұйымдастырушылық мәні
1.1 Автоматтандыру объектісінің сипаттамасы
Берілген дипломдық жобада Талғар қаласындағы Кірістер басқармасының мамандар бөлімінің жұмысын автоматтандыратын ақпараттық жүйесін құрастыру іске асырылады.
Талғар қаласындағы Кірістер басқармасының мамандар бөлімінің ақпараттық жүйесін құрастырудың АЖ есебіне қатысты есептер кешенінің пәндік аймағында мамандар бөлімінің функционалдау процесі қарастырылады.
Талғар қаласындағы Кірістер басқармасының мамандар бөлімінің қызметкерлері туралы жеке деректердің сақталуы және олардың құпиялылығына сенімділік аса маңызды болып табылады.
Нарықтық экономикасы жағдайында әртүрлі формадағы ұйымдарда жұмыс беруші еңбек коллективінің әр мүшесімен жеке қарым-қатынасты нақтылау қажет. Қызметкерлермен жұмыс істеу қызметі бір мезгілде тыңғылықты, оперативті және ықшам болуы тиіс, көбінесе маман туралы қамқорлықты басқа да мәселелер мен қатар атқаруға міндетті болады. Қазіргі уақытта кіші басқармадарында маман проблемаларына сәйкес құжат айналымымен қоса ұйымның қосалқы мәселелерін мамандар бөлімі шешеді. Еңбек жүйесін ұйымдастыруда келісім шартқа (контракт) отырады. Заң және психологиялық проблемалармен байланысқан және де ұйымдастырушылық техникалық ерекшеліктер бар. Нарықтық экономикаға кіру жағдайында мамандар бөлімінің қызметінің практикалық жұмысына еңбек шарттың енуі осы жұмысты автоматтандыруға мүмкіндік туғызады, сонымен қатар жолдама құжат айналымы мен маман қызметіндегі тіркеу жұмыстары жатады. [1]
Кірістер басқармасы басқарушысы әрдайым жұмыс барысының сапасына, әрі уақытылы орындалуына үнемі бақылау жүргізеді. Басқарманың мамандар бөлімінің мамандары барлық сұрақтар бойынша жоғарғы біліктілігімен ерекшеленіп отырады. Мамандар бөлімі өзінің жұмыс сапалылығы мен оны дер кезінде орындауымен ерекшеленеді.
Жұмыс берушінің құзыретті тұлғасының (маман жөніндегі маманның) қызметкерлердің жеке деректерін көрсететін бірден бір маңызды құжаты жеке карточкасы болып есептелінеді.
Ұйымдағы мамандар қозғалысының құрамы мен есепке алынуына талдау жасау үшін жеке карточкасы оның негізгі немесе қосымша атқаратын жұмысына қарамастан еңбек шарты бойынша жұмысқа қабылданған ұйымның барлық қызметкерлеріне Т-2 нысан бойынша ресімдеуді ұсынады.
Жеке карточка қызметкердің жеке басы мен оның қызметіне қатысты барлық қажетті мәліметтерді көрсетуші ұйым қызметкерлерін есепке алу жөніндегі негізгі құжат болуы тиіс.
Қызметкерлердің жеке карточкасы бір данада ресімделіп, аталмыш ұйымда қызметкерлердің еңбек қызметін атқарған кезеңі ішінде жүргізіледі және тек еңбек қатынастары бұзылған кезеңде жабылады. Қызметкерлердің жеке карточкасы жұмысқа қабылдау барысында қағазды тасығышпен жазу арқылы құзыретті жұмыс берушінің лауазымды тұлғасымен (мамандар жөніндегі басты маманмен немесе жұмысқа жауапты тұлғамен) мына құжаттар негізінде толтырылады:
# жұмысқа қабылдау туралы бұйрық;
# еңбек шарты;
# жеке басының куәлігі немесе төлқұжаты (он алты жасқа толмаған адамдар үшін тууы туралы куәлігі);
# тиісті білімді, дағдылар мен машықтарды талап ететін жұмысқа еңбек шартын жасасу кезінде білімі, біліктілігі туралы, арнаулы білімі немесе кәсіптік даярлығының болуы туралы құжат;
# еңбек қызметін (еңбек кітапшасын) растайтын құжат еңбек стажы бар адамдар үшін;
# салық төлеушінің тірке нөмірін және әлеуметтік жеке код беру туралы куәліктердің көшірмелері;
# жеке сәйкестендіру нөмірін беру туралы куәліктің көшірмесі;
# қызметкерлердің өзі туралы хабарлаған мәліметтері.
Жеке карточка туралы мәліметтердің бір бөлігі қызметкердің айтуы бойынша жазылады, соның ішінде байланыс телефоны, ал арнайы тілдік білімі жоқ болса шет тілін меңгергені туралы мәліметті құжаттармен беріледі.
Кейбір ұйымдарда мамандар бөлімінің қызметкерлері жұмысқа қабылданған қызметкерлерге таза бланк беріп, оны қолмен толтыруды өтінеді. Мұндай тәсіл мамандар бөлімінің қызметкерлерінің жұмыстарын тым қауырт көбейтіп жібереді.
Қызметкерлердің жеке ісі мен жеке карточкасы - екеуі мүлдем бөлек құжаттар және қызметкерлердің жеке карточкасы болуы қатаң түрде міндетті деп саналады.
Мамандық жұмыстағы жоспарлау басқармады тұтасымен басқарудың құрама бөлігі болып табылады, ол мамандардың мамандық-біліктілік құрылымындағы өзгерістерді қадағалауды болжамдайды және ол жұмыс күшінің дамуындағы тенденцияларды айқындауда, оларға қойылатын сапалық және сандық талаптарды уақытысында анықтауға арналған. Бұлардың барлығы мамандық потенциалды қолдану тиімділігін елеулі түрде арттыруға мүмкіндік береді.
Мамандық жоспарлау процесі өндіріс сұраныстарын қанағаттандыруға, сондай-ақ қызметкерлер мен қоғам қызығушылықтарын қамтамасыз етуіне бағытталған. Қазіргі күнде көбінесе нарықтық шарттар мен басқарма қызметкерлері қызығушылықтарының келісілуі үшін қажетті мүмкіндіктерді іздестіру қажеттіліктері туындап жатыр.
Жеке карточканың бөлімдерін толтыру тәртібі. Ұйымның ресми атауы - ұйымның ресми атауы (заңды тұлғаның мемлекеттік тіркелуі туралы куәлігі бойынша) жазылады. Қысқартылған атауы егер құрылтайшылық құжаттарда бекітілген болса көрсетіледі.
Одан ары Т-2 нысаны бойынша кесте болады. Оған енгізілетіндер:
* карточканың жасалған күні;
* қызметкердің табельдік нөмірі (жаңадан қабылданған және жұмыс істеп жатқан әрбір қызметкерге беріледі және ұйым ішінде қызметкердің кез келген ауысулары, тіпті жұмыстан кетуінде де өзгертілмейді).
Сосын оң жағынан қызметкердің жасалған еңбек шартының нөмірі мен күні жазылады.
Бірінші бөлім Жалпы мәліметтер туралы негізгі ақпараттардан тұрады.
Қызметкерлердің аты-жөні, тегі - қатаң түрде жеке куәлігі бойынша, толық және айқын көрсетіледі.
Туған күні - ол да жеке куәлігі бойынша көрсетіледі және тақырыптық аймақта толықтай сөздік - цифрлық әдіспен жазылады. Жұмыстан кеткен қызметкердің табельдік нөмірін екінші қайтара пайдалану үшін кем дегенде арадан үш жыл өтуі керек. Қос табельдік нөмірлердің болмауы үшін бақылау кестесін жасауды ұсынады:
+ салық төлеушінің тіркеу нөмірі;
+ әлеуметтік жеке код нөмірі;
+ жеке сәйкестендіру нөмірі;
+ жұмыс сипаттамасы;
+ жұмыс түрі (негізгі, қосымша атқаратын жұмысы бойынша).
Кірістер басқармасының ұйымдастырылу құрылымы. Басқарманың барлық бөлімдерін арнайы қызметкерлермен уақытылы іріктеу процесі мамандық саясатты нақты жоспарлауынсыз, құрастыруынсыз және жүзеге асыруынсыз мүмкін емес болып табылады.
Білім туралы мәлімет алған білімі туралы құжатқа сай толтырылады. Алдымен біліміне жалпы сипаттама беріледі. Қазақстан Республикасының 2013 жылғы 27 шілдедегі №389 "Білім туралы" Заңының 12 бабына сай, Қазақстан Республикасындағы білім беру жүйесі білім беретін оқу бағдарламаларының үздіксіздігі және сабақтастығы принципі негізінде мынадай білім беру деңгейлерін:
1) мектепке дейінгі тәрбие және оқытуды;
2) бастауыш білім беруді;
3) негізгі орта білім беруді;
4) орта білім беруді (жалпы орта білім беруді, техникалық және кәсіптік білім беруді);
5) жоғары білім беруді;
6) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беруді қамтиды.
Содан кейін, кестеге білім беретін мекеме атауы, диплом сериясы мен нөмірі, оқуды аяқтаған жылы, сондай-ақ біліктілігі, диплом бойынша бағыты немесе мамандығы енгізіледі.
Еңбек өтілі - ол қызметкерлерге ұйымда белгіленген қандай да бір жеңілдіктерді, қосымша ақына алуына құқық беретін жалпы, үздіксіз жасаған еңбек жолы және тағы басқа. Ол еңбек кітапшасындағы және еңбек өтілін растаушы құжаттар негізінде есептелінеді.
Жеке куәлік мәліметтері - жеке басы куәлігі бойынша толықтай нөмірі, қайдан берілгені, берілген күні жазылады. 2 бөлім Т-2 нысанның бірінші парағының айналымын бітіреді. Бұл мәлімет қызметкерді жұмысқа қабылдау кезінде мамандар жөніндегі қызметкер толтырады және лауазымы мен аты - жөні мен тегі көрсетіліп, қол қойылып расталады.
Жеке карточканың екінші парағы Жұмысқа қабылдау, басқа жұмысқа ауысу деген 3 - бөлімнен басталады. Бұл бөлімге бірінші жазба тікелей жұмысқа қабылдау барысында енгізіледі.
Білікті көтеру жөнінде барлық мәліметтер жұмысқа қабылдау барысында немесе жұмыс кезеңі бойынша ұсынылған құжаттар негізінде жазылады.
Жеке карточка аталмыш ұйымдағы қызметкердің еңбек қызметі бойынша жүргізіледі.
Тәжірибеде кейбір мамандар мынадай тәсіл қолданылады: бар мәліметтер үстіне "штрих" жағады немесе кішкене таза қағаз жапсырып, соның үстіне жаңа ақпаратты енгізеді. Кейде жаңа жеке карточка ашылады және оған қажетті ақпараттар ескісінен көшіріледі, ал демалыс жазылатын бөлімді қайтадан бастайды. Ескі карточка жаңасымен бірге қоса сақталынады. Бұл әдіс дұрыс емес және көп уақытты керек етеді. Сондықтан қазір заман талабына сай мамандар бөлімінің жұмысын автоматтандыру қажет.
Құжат, кез-келген өндірістің жұмыс атқару және ақпаратты бейнелеудің негізі болып табылады. Ол ақпарат құрылымы бойынша бөлінеді, оның сақталуына және басқарылуына жауап беретін мәліметтер базасы және қолданбалы ақпараттық жүйелер. Құрылымы бойынша бөлінбеген ақпарат - ол жәй құжаттар. Құрылымды және құрылымсыз құжаттар арасында анықталған байланыс бар, мысалы құжатты архивке өткігені туралы акт бар және ақпараттық жүйеде құжаттың архивке өткені туралы транзакция бар. Әділеттік тұрғыдан қарағанда, әділеттік күші бар құжат ол - акт, ал базадағы транзакция ол жәй жазба ретінде саналады.
Қазіргі мамандар бөлімін автоматтандырудың қажеттілігі туындап отыр, себебі осы бөлімдегі құжаттарды қолмен өңдеуге көп уақыт кетеді, сонымен қатар, құрылымдалмаған ақпараттарды өңдеу қиынға соғып отыр. Жүйені құру негіздері мен құжаттардың айналымын автоматтандырудың едәуір ерекшеліктері бар. Бұл дипломдық жобада, мамандар бөлімін автоматтандырудың концепциясы сипатталған.
Өндірістің жалпы эффективтілігін көтерудің негізі - ақпаратты сақтаудың құнын төмендету, сонымен қатар, осы ақпарат сақталатын аудандардың көлемін азайту, эффективтілігі төмен қағазда сақталған ақпараттарды жою, қағаз құжаттарды аз орында сақтау, архивтік құжаттарды, сақталу бағасы төмен сақтау әдістерімен алмастыру, ақпаратты іздеу уақытын азайту, қажетті құжаттарға жетуді жеңілдету және т.б.
Талдау барысы көрсеткендей-ақ, қызметкерлердің 90% -дейінгі уақыты қамтамасыздандыру функцияларын орындауға байланысты екен, ал дәлірек айтқанда қажетті құжатты тауып беруге кететін уақыт. Бұл проблема көпшілік пайдаланатын құжаттар үшін өсе түседі, мысалы, бір қызметкер құрған құжатты табу керек болғанда, бұл проблема шешілмейтін проблемаға айналады, егер өндіріс орындары алшақ жатқан жағдайда. Сонымен, қызметкерлердің жұмысын едәуір жеңілдетіп, олардың еңбегінің өнімділігін жоғарылату үшін, құжаттарды уақытында тауып, уақытында жеткізу үшін, құжаттар айналымын автоматтандыруды өндіріске енгізу қажеттігі туындайды.
Тағы бір айта кететін жәй, құжатпен жұмыс істеу барысында, қауіпсіздік факторы да үлкен орын алады, ал, құжаттардың айналуын автоматтандыру, оған ақпаратты қорғау жүйесін де қосуға мүмкіншілік береді.
Заман талабына сай электрондық құжаттарды басқаруға арналған жаңа жүйелер ашылды. Жаңа ашылған жүйе - құжаттарды басқару жүйесі деп аталды. Функционалдығы жағынан, құжаттың бейнелерімен жұмыс істеудің жаңа бағыттары қосылғандықтан, қазіргі құжаттарды басқару жүйелері функционалдық жағынан және сақтауға кететін шығыны бірнеше есе аздығы жағынан imaging-жүйелерді басып озды. Сақтау, іздеу және өңдеу жылдамдығы жағынан ерекшеленетін жүйелерде, сонымен қатар, құжаттың сақталу ұзақтығын анықтайтын функциясы - динамикалық құжаттармен жұмыс істеуді жеңілдетті.
Құжат - сәл құрылымды, қолданушыға түсінікті, ақпараттар блоктары немесе объектісі. Жалпы алғанда, құжатты мүлдем жойып жіберуге болмайды. Ауызша сөз, ақпаратты жеткізу процесін жылдамдатады, бірақ оның анықталмағанын көбейтеді. Екінші жағынан, құжаттың қажеттілігін, ол корпорация қызметінің жетілдіруші түйіні деп қарау асыра сілтеумен тең. Құжат өз алдына, қағазда сақталған болсын немесе электронды түрде болсын, бар проблемаларды шешпейді - ол тек жоба барысының орындалуын бақылауды талап етеді.
Мамандар бөлімінле құжаттар айналымы екі түрде болады:
# универсалды - бар ақпараттық ағымдардағы жәй құрылымдалған ақпараттарды автоматтандырады; Мұндай құжаттар айналымын аморфты немесе реттелмеген деп атайды.
# операциялық - құрамында операциялық атрибутикасы бар құжаттармен, жәй құрылымдалған ақпаратпен жұмыс істеуге негізделген.
Құжаттардың қайталануы, олардың жоғалуы, оларды күштеп тарату, сонымен қатар, олардың белгілі бір ретсіз өтуі істелетін жұмысты қиындатып жібереді де, сонымен қатар, қажетті ақпараттың жоғалуы арқасында қателер жіберілу ықтималдылығы жоғарылайды. Барлық өндіріс орындарында, ұйымдарда, фирмаларда іс-қағаздары кеңсесі бар.
Олардың аттары жалпы бөлім, іс-қағаздарын басқару және т.б. болып әр түрлі атала береді, ең негізгісі - олардың негізі осы өндіріс орындары үшін бірдей болып қалады. Бұл өндіріс орны орындайтын негізгі есеп, ол барлық кіріс құжаттарын есепке алу және оның орындалуын бақылау. Үлкен өндіріс орындарында, орталық құжат айналымынан басқа да жеке бөлімдерде арнайы құжат айналымдары болады.
Мамандар бөлімін автоматтандыруда олардың барлығына ортақ орындалатын жұмыстардан басқа, белгілі бір сала үшін арнайы, өз жұмыс бағытына сәйкестендірілген, оны есепке алмаса орындалуы және оптималдауды енгізуі қиындалып кететін құжат айналу түрі болады.
Мамандар бөлімінің менеджерінің ақпараттық жүйені құру дәрежесі - автоматтандыру құралдарын пайдаланып орындалатын операциялар мөлшерінің осы процесс операцияларының толық мөлшеріне қатынасымен анықталатын технологиялық процестің сипаттамасы.
Ақпараттық жүйені құру ғылыми - техникалық прогрестің басты бір бағыты.
Мамандар бөлімінің менеджерінің ақпараттық жүйесін құру қажеттілігі - еңбек өнімділігі мен өнім сапасын арттыру, жоспарлау, басқару жұмыстарын тиімділендіру.
Мамандар бөлімінің менеджерінің ақпараттық жүйесін құрудың негізі уақытты үнемдейді және де басқаруды жеңілдетеді. Үлкен кешенді орындарды қолмен басқарудан гөрі оны автоматтандырған әлде қайда жеңіл.
Жоғарыда аталып кеткен жұмыстармен айналысатын басқарманың мамандар бөлімінің басқарма қызметкерлерін басқару басқарманың негізгі құрылымдық бөлімдердің бірі болып табылады. Оған негізінен қызметкерлерді жұмысқа қабылдау мен жұмыстан шығару бойынша, қызметкерлерді оқытуды ұйымдастыру бойынша, сонымен қатар олардың біліктілігін көтеру мен қайта дайындау бойынша функциялар қойылған. Қызметкерлерді басқару бойынша міндеттерді анықтау кезінде олар шартты түрде негізгі және қосымша түрлерге бөлінеді. Оның негізгі міндеттеріне мыналарды жатқызуға болады:
oo әлеуметтік-психологиялық диагностика;
oo топтық және тұлға аралық өзара қатынастарды, басшылар мен қызметкерлер арасындағы қарым-қатынастарды талдау және реттеу;
oo өндірістік және әлеуметтік дауларды және стрестерді басқару;
oo мамандық басқарудың ақпараттық қамтамасыздандыруын басқару;
oo ваканттық қызметтерге кандидаттарды таңдау және оларды бағалау;
oo қызметкерлердегі мамандық потенциалды және қажеттіліктерді талдау;
oo мамандар маркетингі;
oo іскерлік мансапты жоспарлау және қадағалау;
oo қызметкерлердің кәсіби және әлеуметтік-психологиялық адаптациясы;
oo еңбек мотивациясын басқару;
oo еңбек қатынастардың құқықтық мәселелерін реттеу;
oo психофизиологияның, эргономиканың және еңбек эстетикасының талаптарын сақтау.
Қосымша міндеттерге негізгі міндеттермен бірге орындалатын міндеттерді жатқызуға болады, бірақ, әдетте, олар бойынша басқарушылықты сыртқы бөлімдер жүзеге асырады.
Ақпараттық жүйенің зерттелуіне сәйкес құрылуына, келесідей талаптар қойылады:
o құқықтық қамтамасыздандыруға қойылатын талаптар;
o ұйымдық қаматамасыздандыруға қойылатын талаптар;
o ақпараттық қамтамасыздандыруға қойылатын талаптар;
o бағдарламалық қамтамасыздандыруға қойылатын талаптар;
o техникалық қамтамасыздандыруға қойылатын талаптар.
1) Құқықтық қамтамасыздандыру - АЖ құқықтық нормаларның жиынтығынан құралады, және бұл жерде ақпараттық жүйенің функциялануы мен заңды статусын құрастырып және оларды реттей отырып ақпарат ретінде қолдануы жолы болып табылады.
2) Ұйымдық қамтамасыздандыру - бұл құрылғылар мен әдістердің жиынтығынан құралған, және әрбір қызметкерлердің рет-ретімен техникалық құрал-жабдықтар арқылы өзара ақпараттық жүйені құрастырудағы процестерінен туындайды. Мысалы, директор, басқарушы, бухгалтер т.б осылар арқылы өзара әрекетесе отырып құрайтын ақпараттық жүйе.
3) Ақпараттық қамтамасыздандыру - бұл ақпараттардың жиынтық бірегей кодталуы және құжаттауды реттейтін жүйе,. әрбір ақпарат ұйымда немесе белгілі бір фирмада айналым жасау нәтижесінде мәліметтер базасы әдістемесін құрастырады.
4) Бағдарламалық қамтамасыздандыру - бұл ақпараттық жүйенің математикалық әдістердің жиынтығынан тұрады, олар моделдер, алгоритмдер және ақпараттық жүйенің мақсаты мен шешімдерін шешудегі қолданылатын бағдарламалар немесе нақты орташа техникалық құрылғылардың өзара әрекетесу кешені.
5) Техникалық қамтамасыздандыру - АЖ функционалдылығы үшін қолданудағы техникалық құралдар кешені.
6) Бағдарламалық қамтамасыздандыру - бұл құрылған ақпараттық жүйені енгізу жолындағы құрылатын бағдарламалар жиыны.
Басқарудағы ақпараттық үрдісі жеке операциялармен орындау, оның шешімдерінен тұрғызылады. Барлық операция үш саты бойынша топталады: ақпаратты алу, түрлендіру және тұтыну. Бірінші саты экономикалық объект шартындағы үрдісінде пайда болатын алғашқы ақпаратты жинау мен тіркеу, енгізу тобынан тұрады. Екінші саты қайта өңделген ақпарат тобы уақыт пен кеңістіктегі мәнін, формасын, құрылымын, өзгеру операциясын орындайды. Үшінші саты басқару шешімдерін қабылдау үшін қолданатын ақпаратты біріктіруге арналған операциялар тобы.
1.2 Мамандар бөлімінің және оның әрекеттегі мамандық жайлы ақпараттарды өңдеу жүйелерін сипаттау
Қызметкерлерді басқару басқарманың тиімділігін бірнеше есе көтеруге мүмкіндік беретін басқарма өмірінің неғұрлым басты салаларының бірі болып табылады, ал қызметкерлерді басқару ұғымының өзі неғұрлым кең ұғымда қарастырылады. Қызметкерлерді басқару жүйесі отандық және шетелдік өндірістік тәжірибе жетістіктерін қолдана отырып, мамандармен жұмыс әдістерін үздіксіз іске асыруды қамтамасыз етеді.
Қызметкерлерді басқару бөлімі басқару жүйесінде алдыңғы орынға ие. Кірістер басқармасында қызметкерлерді басқару бойынша негізгі құрылымдық бөлім болып табылады және де ол басқарма басшылығына бағынады.
Қызметкерлерді басқару (соның ішінде жалдамалы қызметкерлер, жұмыс берушілер және т.б. басқарма басшылары) процесінің мәнісі мынада: басқару субъектісі мен объектісінің арасында ұйымдастырушылық-экономикалық, әлеуметтік-психологиялық және құқықтық қатынастарды орнату. Аталған қатынастар негізінде оларды неғұрлым көбірек қолдану мақсатында басқарма қызметкерлерінің қызметіне, қызығушылығына және қылығына әсер ету принциптері, әдістері мен формалары жатыр.
Мамандар бөлімінің негізгі міндеті жұмыс мамандары мен мамандардың іріктелуін, орналастырылуын және зерттелуін қамтамасыз ету, сонымен қатар мамандардың тіркеу жүйесін ұйымдастыру, мамандардың тұрақтамаушылықтарын талдау болып табылады.
Мамандар бөлімінің құрылымын басқарма басшысы басқару аппаратының типтік құрылымдарына және мамандар мен қызметкерлердің сандық нормативтеріне сәйкес бекітеді, сондықтан да Кірістер басқармасында мамандар бөлімінің құрамына жұмысқа қабылдау (секторлар, бюролар, топтар), жұмыстан шығару, тіркеу және т.б. қызметкерлермен жұмыс істейтін бөлімдер бар. Сонымен қатар, басқарма басшысы мамандық жұмыстың жеке бір тобына коммерциялық құпияны құрастыратын арнайы қызметкерлерді ерекшелеп бөледі [3].
Кірістер басқармасында мамандар бөлімі қызметінің келесідей міндеттерін ерекшелеуге болады:
oo басқармада басқарушы қызметкерлерін және мамандармен, мамандығы, кәсібі мен біліктілігі басқарма профиліне сәйкес келетін жұмыскерлермен іріктеу;
oo мамандардың қозғалысын, қызметкерлердің мансаптық өсуін қамтамасыз ету, қызметкерлерді жоғарылату үшін резервтерді дайындау;
oo қызметкерлердің біліктілігін жоғарылануын қамтамасыз ету;
oo жеке құрамды есепке алу;
oo мамандармен қорды жинастыру;
oo мамандық резервті құру;
oo мамандарды тіркеу және мамандық құжаттамаларды рәсімдеу;
oo жұмысшылардың еңбек және әлеуметтік құқықтарының сақталуын қамтамасыз ету.
Мамандар бөлімінің атқаратын функциялары:
oo жаңа техника мен технологияны, механизацияны, өндіріс процестерінің автоматизациясын, жаңа өндіріс объектілерінің іске қосылуын және т.б. енгізуіне байланысты жұмыскерлер құрамының өзгеру есебімен ағымдағы және перспективалық жоспарларды әзірлеу;
oo басқарма қызметкерлерінің құрамын, іскерлігін және басқа да қасиеттерін талдау;
oo басқармадағы жұмысшылар, қызметкерлер, жұмысшы басшылары мен мамандар мамандарын орналастырылуы мен қолданылуын бақылау;
oo әңгімелесу, аттестация, сонымен қатар бөлімдердің қызметкерді жұмысқа қабылдау немесе жұмыстан босату туралы шешімдеріне сәйкес бірлесе отырып, оны жүзеге асырған кезіндегі қызметкерлерге материалдарды дайындау және олардың мамандандырылуын жүргізу;
oo еңбек заңнамасына, ережелеріне, нұсқауларына және де басқарма басшысының бұйрықтарына сәйкес қызметкерлерді жұмысқа қабылдау, басқа жұмысқа аудару, жұмыстан босату сияқты құжаттарды рәсімдеу;
oo жеке құрамды есептеу, мамандар бойынша тағайындалған құжаттамаларды енгізу;
oo қызметкерлерді көтермелеулер мен мадақтауларға ұсыну туралы материалдарды дайындау;
oo мамандармен жұмыс сұрақтары бойынша қаулылардың, бұйрықтардың және жарлықтардың орындалуын бақылау;
oo мамандарды тіркеу бойынша қызметкерлердің нұсқамалары мен жүйелік бақылауын жүзеге асыру;
oo мамандардың жүрісі мен олардың тұрақтамаушылық себебін зерттеу, оларды түзету бойынша шаралар әзірлеу;
oo бөлімдердегі еңбек тәртібінің жағдайын және жұмысшылардың ішкі еңбек тәртіп ережелерінің сақталуын бақылау.
Мамандар бойынша инспектордың міндеттері:
oo саясат пен сапа аймағы мақсаттарымен сәйкес жұмыстарды жүзеге асырады;
oo СМК бекітілген формаларымен сәйкес сапа туралы жазбалар жүргізу;
oo еңбек заңнамаларымен, нұсқауларымен, бұйрықтарымен сәйкес университет қызметкерлерінің қабылдануын, ауыстырылуын, жұмыстан шығарылуын өалыптастыруды жүзеге асырады;
oo қызметкерлердің жеке іс-қағаздарын жүргізеді, оларғы қызіргі заманға сай өзгерістер ендіреді;
oo арнайы журналда командировкаларды тіркейді.
Мамандар бөлімінің бастығының міндеттері:
oo басқарма қызметінің сыртқы және ішкі шарттары өзгеріп отыратын басқарманың мақсаттарына, стратегиясына және профиліне сәйкес басқармады мамандары мен біліктілігі талап етілетін мамандармен қамтамамыздандыру бойынша, мамандардың сандық және сапалық құрамы туралы, сонымен қатар олардың дамуы мен қозғалысы туралы деректер банкісін қалыптастыру мен енгізу бойынша жұмысты басқарады;
oo болжамдарды құрастыруды және еңбек нарығын зерттеу негізінде, оқу орындары мен жұмыспен қамтылу қызметтерімен тікелей байланыс орнату негізінде, профилдері бірдей басқармадармен байланыс құру негізінде, басқарма ішінде қосымша вакансиялардың болуы туралы хабарландыру негізінде, қызметкерлерді жұмысқа қабылдау туралы хабарландыруларды орналастыру туралы жалпы ақпарат құралдарын қолдану негізінде мамандардағы ағымдағы және перспективті тұтынушылықты және оны қанағаттандыру көздерін анықтау ды ұйымдастырады;
oo басқарманың мамандық саясаты мен мамандық стратегиясын құру процесіне қатысады;
oo мамандардың біліктілігін, жеке және істік қасиеттерін бағалау негізінде мамандарды таңдау, іріктеу және орналастыру бойынша жұмыстарды жүзеге асырады, басқарма бөлімдерінде қызметкерлерді қолдану дұрыстығын қадағалайды;
oo оқу орнында алған мамандығына сәйкес жас қызметкерлер мен мамандардың жұмысқа қабылдануын және орналастыруын қамтамасыз етеді, бөлімше басшыларымен бірге жас қызметкерлердің өндірістік қызметке бейімделуі бойынша сынау жұмыстарын жүргізуді ұйымдастырады;
oo істік мансапты жоспарлау, жеке жоспарлар бойынша жоғарылату кандидаттарын дайындау, басшылар мен мамандардың ротациялық қозғалту жұмыстарын жүргізу, қызметкерлерді арнайы курстарда оқыту, қызметтерге сәйкес тағылымдама жұмыстарын жүргізу секілді ұйымдастырушылық формалары негізінде жоғарылату үшін резервті құру бойынша жоспарлы жұмыстарын жүзеге асырады;
oo басқарма қызметкерлерінің аттестациясын, оның әдістемелік және ақпараттық жабдықталуын жүргізуді ұйымдастырады, аттестация нәтижелерін талдауға және аттестациялық комиссиялардың шешімін жүзеге асыру бойынша іс-шараларды құруға ат салысады, қайта аттестациялауды тапсыратын мамандарды анықтайды
oo қызметкерлерді және олардың қызмет нәтижелерін, қызметкердің қызметтік-мамандық жоғарылауын, аттестацияны жүргізуді жетілдіру бойынша ұсыныстарды дайындауды бағалайтын кешенді бағалау жүйесін құруға қатысады;
oo еңбек заңнамасына, ережелеріне, нұсқауларына және басқарма басшысының бұйрықтарына сәйкес қызметкерлерді жұмысқа қабылдау, басқа жұмысқа аудару және жұмыстан шығару секілді бұйрықтарды уақытысында рәсімдеуді, жеке құрам есебін, қызметкерлердің қазіргі және бұрыңғы еңбек қызметтері туралы анықтамалардың берілуін, еңбек кітапшасының толтырылуын, мамандар бойынша орнатылған құжаттаманың енгізілуін, сонымен қатар қызметкерді мадақтауға ұсыну үшін материалдарды дайындауды ұйымдастырады;
oo зейнетақылық сақтандыру бойынша құжаттарды, сондай-ақ басқарма қызметкерлеріне және олардың отбасыларына зейнетақыны тағайындау үшін қажетті құжаттарды дайындауды, сонымен қатар оларды әлеуметтік қамтамасыздандыру органына беруді қамтамасыз етеді;
oo мамандық жұмыстың ғылыми-әдістемелік жабдықталуын, оның материалдық-техникалық және ақпараттық базасын жаңарту бойынша, мамандық қызметтер жұмыскерлерінің автоматты жұмыс орындарының автоматтандырылған ішкі жүйелерін қолдана отырып, мамандарды басқарудың қазіргі әдістерін ендіру бойынша, басқарма қызметкерлері туралы, оның уақытылы толтырылуы туралы, қолданушыларға қажетті ақпараттың оперативті ұсынылуы туралы деректер банкісін құру бойынша жұмыстарды жүргізеді;
oo басқарма бөлімдерінің мамандары бойынша мамандар мен инспекторлардың қызмет координациясы мен әдістемелік басшылығын жүзеге асырады, мамандық саясат және қызметкерлермен жұмыс істеу мәселелері бойынша бөлімдер басшыларының басқарма басшысының бұйрықтары мен жарғыларын, үкіметтің заңнамалық актілері мен қаулыларын орындауларын қадағалау;
oo жұмыспен қамтылу саласында еңбек ететін қызметкерлерге әлеуметтік кепілдемелерді, жұмысқа орналастыру ретін сақтауды және босатылған қызметкерлердің қайта дайындалуын, оларға орнатылған жеңілдіктер мен компенсациялардың ұсынылуын қамтамасыз етеді;
oo басқармада мамандық жұмысқа жүйелік талдауды жүргізеді, оны жақсарту бойынша ұсыныстарды жасайды;
oo табельдік есепті, демалыстар графиктерінің құрылуын және олардың орындалуын, басқарма бөлімдеріндегі еңбек тәртібіне қадағалауды, қызметкерлер арасында ішкі еңбек тәртіп ережелерінің сақталуын, тұрақсыздық себептеріне талдауды ұйымдастырады, еңбек тәртібін күшейту бойынша, мамандар тұрақсыздығы мен жұмыс уақыты шығынын төмендету бойынша іс-шараларды құрастырады және олардың орындалуына қадағалау жасайды;
oo жеке құрамды есепке алу бойынша және мамандармен жұмыс істеу бойынша орнатылған есептеменің құрылуын қамтамасыз етеді;
oo бөлімше қызметкерлерін басқарады.
Кейінгі уақытта мамандар бөлімінде ДК кең көлемде қолданылуда. Қызметкерлерді басқару жүйесінің функционалдау тиімділігі жеткілікті түрде ДК ұйымдастырылған ақпараттық базаға байланысты болып келеді.
Шынында, кез келген басқарушылық шешім факторлар әсер ететін жағдайлар біліміне және олардың өзара байланыстылығына негізделуі керек. Ақпаратты басқарудың барлық функцияларының жүзеге асырылуына мүмкіндік туғызады: жоспарлық, ұйымдастырушылық, бақылаушылық, реттеушілік және үлестірушілік.
Басқармадағы мамандар бөлімінің кез-келген есебі кіріс және шығыс құжаттарынан тұрады, олар қызметкерлерді тіркеу және олардың қозғалысын бақылау үшін қажет. Мамандар бөлімінің басты мақсаты болып жаңа қызметкерлер туралы деректерді енгізу, мамандар бөлімінің мұрағатының жүргізілуі, қызметкерлердің жеке деректері бойынша түрлі есеп берулер мен бұйрықтарды даярлау табылады. Мамандар бөлімінде қызмет ететін негізгі құжат болып қызметкерлердің жеке карточкасы, әрбір қызметкер бойынша орындалған әр түрлі бұйрықтар, жарлықтар және т.б. табылады.
Қызметкерлерді басқаруда қолданылатын ақпарат өзінің сипаты бойынша нормативтік, анықтамалық, әдістемелік, бастапқы есеп материалдарына негізделетін есептік, сонымен қатар жалпы түрде көрсетілген есептік және т.б. болып бөлінеді. Басқару функциялары мен ақпараттық қамтамасыздандыру арасындағы өзара байланыстар 1- кестеде келтірілген [5].
Мамандар бөлімінің ақпаратының негізгі қайнар көзі - бұл мамандар бөлімінің құжаттары (мамандардың есебі бойынша жеке парақтар, қызметкерлердің жеке карточкалары, жеке істері), қызметкерлердің жеке құрамы жөнінде басқарма басшысымен және құрылымдық бөлімшемен баспаға шығарылатын бұйрықтар мен жарлықтар, орындалған жұмыстар мен жасалған төлемдер туралы бастапқы есептік құжаттамалар, басқармаға қызмет көрсететін өндірістік емес құрылымдық бөлімдердің құжаттамалары және т.б.
Кесте 1
Қызметкерлерді басқарудың негізгі функцияларын жүзеге асыру үшін қажетті ақпарат түрлері
Қызметкерлерді басқарудың негізгі функцияларының тізімі
Ақпарат түрлері
Норма-тивтік
Әдісте-мелік
Сапалы
Есеп-тік
Мамандарды ДК көмегімен жеке есепке алу
+
+
+
Мамандарды жинау және орналастыру үшін ұсыныстарды беру
+
+
+
+
Қызметкерлердің жеке және істік сапасы туралы мәліметтерді есепке алу және талдау
+
+
+
+
Мамандардың сапалы құрамы мен қозғалысын талдау
+
+
+
Мамандардың қозғалуын әкімшілдік рәсімдеу
+
+
Мамандар бойынша оперативті мәліметтерді құру
+
+
Мамандар бойынша статистикалық есептілікті құрастыру
+
+
Мамандарды дұрыс жинау мен орналастыруды қадағалау
+
+
+
+
Мамандардағы тұтынушылықты ұзақ мерзімді жоспарлау және болжамдау
+
+
+
Ақпараттың басқа да қайнар көздері - сол немесе өзге мәселелер бойынша қызметкерлердің ойлары, әлеуметтік зерттеулер материалдары (сұрақ-сауал жүргізу, сауалнама және т.б.), психофизиологиялық зерттеулер нәтижелері (қызметкерлерді тестілеу) және т.с.с. Бұл жағдайда құпиялы сипатқа ие болған әлеуметтік ақпараттың қорғанысын қамтамасыз ету маңызды болып келеді.
Мамандық жағдайды анықтайтын көптеген процестер қарқынды болып келеді: ағымдылықпен байланысты қызметкерлердің сандық құрамы мен барлық белгі жиынтықтары (жынысы, жасы, жұмыс стажы және т.б.) бойынша оның құрылымы өзгеріп отырады, құрылымдық бөлімдер арасындағы мамандардың ішкі қозғалыс процесі тұрақты жүріп отырады, мамандық пен квалификация деңгейі өзгеріп отырады.
Ақпарат бұл жағдайда вакантты жұмыс орындарын уақытылы кешендендіру үшін қажетті жұмыс күшінің тағайындалған құрылымға сәйкестілігін қадағалайтын құралы ретінде қызмет етеді. Сондықтан да, мамандық ақпаратқа қойылатын негізгі талаптар оперативті және сенімді болуы шарт.
Жалпы айтқанда, мамандар бөліміндегі ақпарат сапасын бағалаудың келесідей критерийлері айта кеткен жөн:
oo объективті (толық, қарама-қайшылықсыз, сенімді);
oo өзекті (басқарма басшылары мен мамандар бөлімі мамандарының объективті ақпараттық тұтынушылығын қанағаттандыру);
oo мақсатқа бағытталған;
oo коммуникативті (басшылар мен мамандар үшін түсінікті, әрі жарамды);
oo ықшам (сығылған, бірақ қажетті толықтылықты жоғалту себептерінсіз).
Ақпараттық қамтамасыздандырудың міндеттері оның құрылымдары орындайтын негізгі функцияларына байланысты болып келеді. Ақпараттық қамтамасыздандыру АЕЖ қолданушыларын арнайы өздерінің кәсіптік міндетін орындау үшін қажет ақпаратпен қамтамасыз ету қажет.
Жүйе төмендегідей мүмкіндіктерге ие болуы қажет:
oo ақпараттың өңделуі және бөліктендіріліп сақталуы;
oo ақпараттың басқармадағы деректер банктерінде жинақталуы;
oo қолданушыларға ақпаратқа деген автоматтандырылған, бекітілген рұқсаттың берілуі;
oo оның бір рет енгізілуі және көп рет, әрі көп мақсатта қолданылуы.
Жобадағы ақпараттық байланыс тек әрбір функционалды ішкі жүйелерімен шешілетін есептер арасында ғана емес, сонымен қатар сыртқы деңгейлер арасында қамтамасыз етілуі тиіс.
Жобадағы ақпараттық қамтамасыздандыру - ішкі жүйенің қызметі заманға сай басқару шешімдерін қабылдау үшін дұрыс ақпараттардың берілуінен құралған.
Ақпараттық қамтамасыздандыру - бірыңғай жүйелердің жиынтық классификациясынан және ақпаратты кодтаудан, бірыңғай жүйе құжаттарынан, ақпараттық ағымдағы схемалардан, ұйымдар айналым жасайтын, нақты алғанда мәліметтер қорының құрастырылуынан құралады.
Бірыңғай құжаттау жүйесі - мемлекеттік, республикалық, салалық және аймақтық сатыда құрылады. Негізгі мақсаты - ортақ ұйымның әр түрлі салыстырмалы көрсеткіштерін қамтамассыз ету. Олар үшін стандарттар құрылған және соған сәйкес талаптар қойылады:
# бірыңғай құжаттау жүйесіне;
# бірыңғай құжаттау формасына басқарудың әр түрлі сатысы кіреді;
# көрсеткіш және реквизиттің құрамы және құрылымы;
# енгізу ретіне біріңғай құжаттау формасының мазмұнын тіркеу;
# төтенше құжаттың үлкен көлемі үшін қолмен өңдеу;
# бір көрсеткіштердің әр түрлі құжаттарда қайталанып жиі дубликаттануы;
# үлкен көлемдегі құжаттармен жұмыс істеуде есептердің мамандарды алаңдатуы;
# көрсеткіштер құрылады, бірақ олар қолданылмайды.
Сондықтан осы келтірілген кемшіліктер келесі бір есеп болып табылады, олар ақпараттық жүйенің құрылуына қарсы тұрады.
Жобадағы техникалық қамтамасыздандыру. Қазіргі уақытта Кірістер басқармасы мамандар бөлімінде Intel(R) Core(TM) 2 CPU 2.00GHz процессоры базасындағы дербес компьютерлер қолданылады. Дербес компьютерлерде функционалдау жылдамдығы негізінен келесі параметрлермен анықталады:
oo жедел жады көлемі;
oo қатты дискінің және оның жоғары әрекеттілігінің сыйымдылығы;
oo процессордың жоғары әрекеттілігі;
oo видеожад көлемі.
Мамандар бөлімінде қолданылатын есептеуіш техникасы мен оған қатысты перифериялық құралдарының сипаттамалары төмендегі 2 - кестеде көрсетілген.
Кесте 2
Бөлімде қолданылатын есептеуіш техникасы мен перифериялық құралдарының сипаттамалары
Атаулары
Acer - F1B48B073B
Процессор
Mobile DualCore Intel Core 2 ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz