Электрэнергиясының техникалық шығындары

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 59 бет
Таңдаулыға:

1

2

3

4

Аңдатпа

Бұл дипломдық жобаның тақырыбы «Іле ауданындағы АЖК АҚ» электр

тораптарындағы шығынды есептеу және төмендету. Дипломдық жобада

мекеме туралы деректер келтірілді, 110/35 кВ электр тораптарының есептік

схемалары құрастырылды, жүктеменің тәуліктік графиктері келтірілді,

трансформациялау коэффициенті бойынша режімдер оңтайландырылды және

таратушы желілердегі рективті қуатты өтемелеу жүргізілді. Дипломдық

жобаның негізгі бағыттарын дәлелдейтін графикалық бөлімдер орындалған.

Режимді оңтайландыру есептеулері «РАСТР» программсын қолдану арқылы

жүргізілді. Экономика бөлімінде шығынды азайту бойынша инвестициялық

программа жобаланды. Мұнда ең тиімді шара БСК - ны орнату болды.

Шығынды азайту кезіндегі үнемделген электр энергиядан түсетін табыстың

есебі негізінде экономикалық әсері анықталды. Өмір тіршілік қауіпсіздік

бөлімінде өрт қауіпсіздігі, жасанды жарықтану және электр тораптарындағы

жарақаттарға сараптама сұрақтары қарастырылды.

5

Аннотация

Тема дипломного проекта является расчеты и снижение потерь

электроэнергии в электрических сетях ИРЭС АО АЖК. В дипломной работе

были приведены сведения о предприятии, составлены расчетные схемы

электрических сетей 110/35 кВ, суточные графики нагрузок, расчеты по

оптемизации режимов коэффициента трансформации и снижения реактивной

мощности в распределительной сети.

Выполнены графические части,

подтверждающие основные направления дипломного проекта. Расчеты по

оптимизации режима проведены с использованием программы РАСТР. В

разделе экономики разработана инвестиционная программа по снижению

потерь, в которой в качестве наиболее эффективного мероприятия было

принято установка

(БСК) . Экономический эффект определен на основе

расчета суммарного дохода компании от экономии электроэнергии при

снижении потерь. По «Безопасность жизнедеятельности» были расмотряны

вопросы: пожарная безопасность, искуственное освещение и анализ травм в

электрических сетях.

6

Annotation

The theme of diploma project is the calculation and reduction of losses in

electric networks JSC AZhK IRES. In the research paper were given information

about the company, made up of the design scheme of electric grids 110/35 kV, daily

schedules loads settled optemizatsii modes ratio and reduce the reactive power in

the distribution network. Submitted graphic part, confirming the main directions of

the graduation project. . Calculations on optimization of the program carried out

using raster. In the economy of the investment program is designed to reduce losses,

which as the most effective measures adopted setting (SBR) . The economic effect is

determined based on a calculation of the total revenue from the energy savings in

reducing losses. According to the "Health and Safety" were rasmotryany questions:

fire safety, natural light and analysis of injuries in electric networks.

7

Мазмұны

Кіріспе . . . 10

1.

Негізгі ұғым, көріністер және электрэнергия шығынының

құрылымы . . . 11

1. 1 Электрэнергиясының техникалық шығындары . . . 14

1. 1. 1 Электрэнергиясының жүктеме шығындары . . . 15

1. 1. 2 Шартты-түпкілікті шығындар . . . 16

1. 1. 3 Электрэнергиясының климаттық шығындары . . . 17

1. 2 Электрэнергиясының коммерциялық шығындары . . . 19

2. Іле ауданы АЖК АҚ реттегіш желілеріндегі есеп және электрэнергия

техникалық шығынының деңгейлік анализы . . . 20

2. 1 Шығынды азайту шаралары. 20

2. 2 Іле ауданы АЖК АҚ электр желілері туралы негізгі ақпарлар . . . 21

2. 3 “РАСТР” бағдарлама есеп айыратын бөліміне қысқаша сипаттама . . . 26

2. 4 Подстанцияның және жабдықтың электр құралымының сұлбасының

сипаттамасы . . . 28

2. 5 Жүктік тәуліктік кестесінің негізгі мінездемесінің есебі . . . 31

2. 6 35 кВ және жоғары электр желілеріндегі шығынға есеп және анализ . . . 34

3. Іле ауданындағы шығынды төмендету іс - шаралары . . . 38

3. 1 Қоректену орталықтарындағы кернеуді реттеу . . . 38

3. 2 Кернеу, реактивті қуат және трансформациялау коэффициенті бойынша

режімді оңтайландыру . . . 39

3. 3 Таратушы желілердегі рективті қуатты өтемелеу . . . 42

4. Тіршішік қауіпсіздігі . . . 45

4. 1 Өрт қәуіпсіздігі . . . 45

4. 2 Жасанды жарықтану . . . 48

4. 3 Электр тораптарындағы жарақаттарға сараптама . . . 51

5. Экономикалық бөлім . . . 56

5. 1 Электр энергия шығынын азайту шараларының экономикалық тиімділігін

анықтау . . . 56

5. 2 Электр энергия және қуат шығындарын шығынсыз шаралармен

азайтқандағы эффектіні есептеу . . . 57

5. 3 Шығындарды төмендетуге кететін инвестицияны есептеу . . . 58

5. 4 Инвестицияның қаржы - экономикалық тиімділік көрсеткіштері . . . 61

Қорытынды63

Әдебиеттер тізімі64

8

Белгілеулер мен қысқартулар

ТТ - ток трансформаторы

КТ - кернеу трансформаторы

ЭС - электр энергия санағышы

ӨК - өлшеуіш комлекс

СК - синхронды компенсатор

ЭТЖ - электрлік желі

ЖР - желілік реттегіштер

ДБЖА - диспетчерлік басқару жүйесін автоматтандыру

ТДҚ - таза дисконтталған құн

9

Кіріспе

Элeктp жeлiciндeгi элeктp шығындapы - oл энepгия жaбдықтaу

ұйымының энepгия өткiзу қызмeтiнiң тиiмдiлiгiнiң жәнe eceптiк жүйe

жaғдайының

көрнeкi

индикaтopы, жұмыc

үнeмдiлiгiнiң

eң

мaңызды

көрсeткiшi. Сoңғы

жылдaры элeктp

энepгияcының

eceптiк шығыны

жoғарылaп кeттi, oлap тeхникaлық жәнe кoммepциялық шығындapдaн тұpaды.

Oл бepiлгeн кepнeу тopaптapындaғы нaқты, тeхнoлoгиялық жәнe элeктp

энepгияcының шығындapының нopмaтивтi cипaттaмaлapын нeгiздeу бoйыншa

әдicтeмeлiк eceптeулepдi жaқcapту зepттeмeлepiн нaқтылaп жүргiзугe сeбeп

eттi. Coл уaқыттa элeктp энepгияны үнeмдeу шaрaлapын тaңдaу жәнe дe

тapифтi aнықтaп, нeгiздeу үшiн элeктp энepгияcының шығынының өсуiнiң

дұрыc фaктopлapын aнықтay кepeк.

Электрлік желідегі энергия шығынының өсуі барлық толық

энергетиканың объективті заңға сәйкес дамуының әсерімен анықтауға болады.

Олардың ең негізгілері келесідей сипатталады: ірі электр станцияларға электр

энергия өндірісінің концентрациялық үрдісі; электр желілеріндегі

жүктемелердің тоқтаусыз өсуі, жүктеме тұтынушыларының табиғи өсуіне

байланысы мен электр энергияны тұтыну және шығарылатын қуаттың өсу

қарқынынан желідегі өткізгіштік қасиетінің жоғарылау қарқынының қалуы.

Сондықтан электр желілеріндегі электр энергияның шығыны - бұл

энергиямен жабдықтау ұйымының тура қаржы шығындары, ал тарифтердің

өсуіне байланысты электр энергиядағы шығынның өсуі шамасы жақын

болашақта сақталады, онда программалық қамсыздандыру, яғни электр

желілерінде қолданылатын, күрделі жағдайларда және талаптарда сәйкес келуі

міндетті болып табылады, яғни қазіргі таңдағы жұмысшыларға қойылатын

талаптарға ұқсас болады.

Экономика бөлімінде электр энергиясының шығынын азайту бойынша

инвестициялық программа жобаланды. Онда БСК -ның тиімділігі дәләлденген.

Өмір тіршілік қауіпсіздігі бөлімінде «Іле ауданы» АЖК АҚ электр

тораптарындағы жасанды жарақаттану, өрт қаіпсіздігі және

тораптарындағы жарақаттарға сараптама сұрақтары қарастырылды.

10

электр

1. Негізгі ұғым, көріністер және электрэнергия шығынының

құрылымы

Электрэнергия өзінің өндірілетін жерінен тұтынылатын жеріне дейін

тасымалданғандағы басқа ресурстарды қолданбайтын өнімнің жалғыз түрі

болып келеді. Бұл үшін жіберілетін электрэнергия, өзінің бір мөлшерін

шығындайды, сондықтан оның шығынынан құтыла алмаймыз, мәселе оның

экономикалық негізделген деңгейін

табуда.

Электр торабындағы

электрэнергия шығынын осы деңгейге дейін азайту - энергия үнемдеудің

басты бағыттарының бірі болып табылады.

Нарық қатынастарының дамуына орай электрэнергия шығын

мәселесінің маңыздылығы артты. Шығын құны электрэнергия тарифін құрау-

шылардың бірі болып табылады. Манапольді сипатқа қарай нарықтық

механизмдер көмегімен электржабдықтау тарифті ұсыныс пен сұраныс баға

балансы деңгейінде табиғи бекітуді мүмкін емес, электр

қамтамассыздандырудың балама мүмкіндіктері жоқтығынанба? Тұтынушы

электрэнергияны тек қана «өзінің» электржабдықтау ұжымынан алады.

Бұл жағдайда тарифті реттеу мемлекеттік реттеуші органдарға

(федералды және аудандық энергетикалық комиссия) жүктеледі. Энергиямен

жабдықтайтын ұжымдар тарифке қосуға тиімді деп есептейтін

электрэнергияның шығын деңгейін негіздеп, ал энергетикалық комиссиялар -

осы негіздемені талдап, оны түзету немесе керек.

Нормативті анықтау әдістемесі әлі бекітілген жоқ. Тіпті нормалау

қағидасы да анықталған жоқ. Нормалауға кіріспе ойлар кең ауқымды

диапазонда жатыр - шығынның пайыздық түрінде бекітілген нақты

нормативті болудан, торап сұлбасының тұрақты жүргізілетін шығынды

есептеу көмегімен сәйкесті бағдарла-малық қамтуды қолданып «қалыпты»

шығындарды бақылауға дейін.

Айқын жағдайда электр торабындағы электрэнергияның коммерциялық

шығыны нөлге тең болуы керек. Шынайы шарттарда торабқа жіберілетін

энергия, пайдалы энергия және техникалық шығындар қателіктермен

анықталатыны анық. Бұл қателіктердің айырмашылығы нақты және

коммерциялық шығындардың құраушылары болып табылады. Олар сәйкесті

шаралар орындауға байланысты мүмкіндігінше минимумға келтірілуі керек.

Егер мұндай мүмкіндік болмаса, электрэнергия өлшеудегі систематикалық

шығындарды компенцасиялайтын электр санағыш көрсеткіштеріне өзгертулер

енгізу қажет. Өлшеу қателіктері торапқа жіберілген және тұтынушыға

жіберілген пайдалы электрэнергия.

Шын мәнді (есептік) шығындар - жүйеге келген және жүйеден

жіберілген электрэнергияның айырмасы, ол тарату жүйесінің (АЭК, РЭС)

кірісіне және жіберілгендегі жүйе шығысында (тұтынушыда) орнатылған

санауыш құрылғылардың көрсетуімен анықталады.

Техникалық шығындар - электр торабы арқылы электр энергияны

жеткізіп беру, тарату кезінде болатын, сымдар мен электрқондырғылардағы

11

физикалық процеспен болатын шығындар. Техникалық шығынның өлшемі

тораптың режимі мен параметрлеріне, жүктеме тоғының шамасына және оның

фаза бойынша біртекті таралуына тәуелді. Техникалық шығын есептік жолмен

анықталады.

Сурет 1. 1 - Электрэнергияның шын мәнді шығындар құрылымы

Өзіндік мұқтаждыққа кететін электрэнергия шығыны - ол қосалқы

стансаның технологиялық құрылғыларының жұмысын және қызмет ету

қызметкерінің өмір сүруін қамтамасыз етуге кететін электрэнергия шығыны.

Коммерциялық шығындар - бұл шығындар электрэнергияны ұрлаудан

болады, санауыштың көрсетуі электрэнергияға төлеу кезінде сәйкес келмеуі

және электрэнергияны тұтынудағы бақылауды ұйымдастыру аймағындағы

басқа да себептерге байланысты.

Метрологиялық шығындар

өлшеу кезіндегі инструменттердің

қателіктерінен болған шығындар.

Шығынның нормативтік өлшемі - электр торабындағы электрэнергияны

жеткізіп беру мен тарату кезіндегі шығын өлшемінің оңтайландыру негізіндегі

мәні. Ол аналитикалық - есептік, статикалық - ықтималдық және экспери-

менталды тәсілмен анықталады.

Асқын нормативтік шығын - нақты және нормативтік шығынның

арасындағы айырмасы. Казіргі кезде асқын нормативті шығынды техникалық,

коммерциялық және метрологиялық шығын құрайды.

12

Электрэнергия өлшеудегі қателік жалпы жағдайда

көптеген

құраушыларға бөлінеді құрамына: тоқ трансформаторы (ТТ), кернеу

трансформаторы (КТ), электрэнергия санағышы (ЭС), ЭС КТ - на қосылған

желі қосындысы кіретін өлшеуіш комплекстің (ӨК) неғұрлым маңызды

қателік құраушыларын қарастырамыз. Торапқа және пайдалы жіберілетін

электрэнергия өлшеудің негізгі құраушыларына жататындар: ТТ, КТ және ЭС

дәлдік класстарымен анықталатын, ӨК қалыпты жұмыс шартында

электрэнергия өлшеу қателіктері; жүктеменің нормативті қуат

коэффициентіне қарсы азайтылып (қосымша бұрыштық қателік ) шартталған

ӨК шынайы қолданыс шартында электрэнергия өлшеудегі қосымша

қателіктер; әртүрлі жиіліктегі магнит және электромагнит өрісінің ЭС әсері;

ТТ, КТ және ЭС толық емес және асқын жүктелуі; симметриясыздығы және

ӨК келтірілген кернеу деңгейі; ЭС қыздырылмайтын және шектен тыс төмен

температурада жұмыс істеуі және т. б. ; аз жүктемеде әсіресе түнгі сағаттарда

ЭС сезгіштігінің жеткіліксіздігі; ӨК нормативтен аса қызмет ету мерзіміне

шартталған систематикалық қателіктер. ТТ және КТ электрсанағыштардың

қате қосылған сұлбаларына байланысты қателіктер, электрэнергияны тіркеу

құралдарының қателігімен шартталған қателіктер; санағыштардың қосылу

фазировкаларының бұзылуы; электрсанағыштардың көрсеткіштерін қате

түсіру: қателесіп немесе әдейі көрсеткіш таспасын желіндіру; санағыш

көрсеткішін алудың біруақытсыздығы немесе бекітілген алу мерзімін

орындамау, санағышты күту кестесін бұзу; электрэнергияны санағыш

көрсеткішінде аса төлем коэффициентін анықтағандағы қателік.

Торабқа немесе пайдалы жіберілетін электрэнергия өлшеу

қателіктерінің құраушыларының белгілері бірдей жағдайда коммерциялық

шығындар азаяды, ал әртүрлі болса артатынын айта кету керек. Бұл

электрэнергияның коммерциялық шығындарын азайту көзқарасында торапқа

және пайдалы жіберілетін электрэнергия өлшеу дәлдігін арттыратын

келісілген техникалық саясат жүргізу керектігін білдіреді.

Энергия жабдықтау шаруашылығының кемшіліктерінен пайдалы

энергия жіберілуінің төмендеуіне шартталған коммерциялық шығындар. Бұл

шығындар құрамына екі және тұрақты бақылауы бар ақпараттың белсенділігін

қосады: Электрэнергия ұрланғандағы шығындар және

от бергендегі

шығындар құраушылары болып табылатын клиенттерге шот бергендегі

қателік және бақылаудың жоқтығы.

Шот бергендегі шығындар. Бұл коммерциялық құраушылар келесідей

шартталған: электрэнергия тұтынушылар мәліметінің нақты еместігі, соған

қоса электрэнергия қолдану келісіміне отырған ақпараттың толық емес немесе

қате болуы; түзетілген тіркеу шоттарына бақылау жоқтығы, тариф жайлы

нақты ақпарат жоқтығынан тұтынушыларға шот бермеу және шот бергендегі

қателіктер.

13

1. 1 Электрэнергиясының техникалық шығындары

Өткізгіштегі, кабельдердегі және трнасформаторлар орамасындағы

энергия шығындары солардың бойымен ағатын жүктеме тогының квадратына

тура пропорционал, сондықтан оларды жүктемелік шығындар деп атайды.

Жүктеме тогы, көп жағдайда, уақыт бойынша өзгеріп отырады және

жүктемелі шығындар көбінесе айнымалы деп атайды Активті қуаттың

жүктеме шығыны желі элементінде кедергімен R және кернеумен

анықталады:

∆ Р =

Р 2 + Q 2

U 2

R ,

(1. 1)

мұндағы P және Q - элемент арқылы берілетін активті және реактивті

қуаттар;

Бұл дипломдық жұмыста электрлік энергия шығының есептеудің жаңа

тәсілі қарастырылады, яғни орнатылған режимде теңдеу шешу барысындағы

кездейсоқ шама жүйесінің түрленуіне негізделген және желідегі активті

қуаттың шығынының математикалық болжамын анықтау. Электр энергия

шығыны есептік кезеңнің қуат шығынының математикалық болжамына

көбейтілуімен анықталады.

Бұл тәсілдің артықшылықтары келесідей:

- есептік период кезіндегі желі түйіндегі барлық графиктерінің

кескіндемелерін ескеріледі;

- желі түйініндегі реактивті жүктемелердің графиктері ескеріледі;

- барлық желі түйіндеріндегі активті және реактивті жүктемелер

арасындағы корреляциялық байланыстары ескеріледі;

- желі түйініндегі жүктемелердің кездейсоқ қателіктері де ескерілуі

мүмкін.

Әуе желісіндегі сымның активті кедергісінің есептік мәні R П сымның

температурасын t П , 0 С ескере отырып анықталады, қоршаған ортадағы

температураның t B есептік кезеңінен орташа кезеңіне қатысты және сымдағы

тоқтың тығыздығына j, А/мм2 байланысты болады:



R П = R20  1 + 0, 004 ⋅ (t B − 20 + 8, 3 j 2



F 

) 

300 

(1. 2)

мұндағы R20 - қимасы F болатын сымның стандартты анықтама

кедергісі, мм2, температура t П = 20 0 C кезінде.

Егер есептік кезең кезінде тоқтың орташа тығыздығының мәні болмаса,

онда оның мәні j = 0, 5 , А/мм2 болып қабылданады.

14

Байланысқан сымдардағы және қосалқы станциялардағы тарату

құрылғыларының құрама шиналарындағы электр энергияның шығындары

келесідей формуламен анықталады:

∆ W ПС = 2, 3 ⋅ F ⋅ j 2 ⋅ L ⋅τ 0 ⋅ Д,

(1. 3)

мұндағы F - сымның орташа қимасы (шина) ;

L - қосалқы станциядағы сымның қосынды ұзақтығы;

j - тоқ тығыздығы.

(1. 3) формуладағы қолданылатын параметрлерінің мәліметтері

болмағандықтан, қосалқы станцияның тарату құрылғыларындағы есептік

шығындар 1. 1 кестедегі мәліметтермен сәйкестендіріліп қабылданады және

оларды шартты-тұрақты шығындарға жатқызамыз.

Өлшегіш тоқ трансформаторындағы (ТТ) электр энергияның шығынын

төмендегі формуламен анықтаймыз:

∆ WTT = ∆ PTT НОМ ⋅ T ⋅ β TT 2 CP ⋅ k Ф2

(1. 4)

мұндағы ∆PTT НОМ - номиналды жүктеме кезіндегі ТТ шығыны;

β TT2 CP - есептік кезеңдегі ТТ- ның тоқ жүктеу коэффициентінің

орташа мәні.

1. 1. 1 Электрэнергиясының жүктеме шығындары

Электрэнергияның жүктеме шығындары - ол жүктеме шамасына тәуелді

электр құрылғыларының, беріліс желілерінің және басқа электр желілерінің

элементтерінің шығыны болып табылады. Жүктеме тогы ереже бойынша

уақытта өзгереді және де жуктеме шығындарын көбіне айнымалы деп атайды.

Электрэнергиядағы жүктеме шығынының кұрамы мен құрылымы:

- электр беру сым желілерінде;

- күштік автотрансформаторлар мен трансформаторларда

Күштік шығындарды есептеу үшін, негізінде келесі үш мәселені

қарастырады:

- максималды шығынның уақытында негізделген ең көп шығынының

әдісі;

- жүктеме кестесінің пішінінің еселігінде негіздеген орташа жүктеме

әдісі;

- түйінді жүктеменің тәуліктік кестесінің жеке кескіндеме есебімен

орташа жүктеме әдісімен негізделген есептік тәуліктің әдісі;

Электр энергияның жүктеме шығындарының құрамы мен құрылысы:

- электр беріліс желілердегі сымдарда;

- күштік автотрансформаторлар мен трансформаторларда.

15

Тоқ шектегіш реакторлар тәрізді мәні аз және электрлік желідегі

бірнеше элементтерінің жүктеме шығындарының есептелу жолы қиын болу

себебінен, байланысқан сымдар және қосалқы станциядағы тарату

құрылғыларының шиналары негізі меншікті мәнде анықталады және олардың

құрамына шартты - тұрақты шығын қосылады.

1. 1. 2 Шартты-түпкілікті шығындар

Электр энергияның шартты - тұрақты шығыны деп - орнықты

пайдалану кезіндегі құрылғылардың желіге қосылу барысында пайда болатын

шығындарды айтамыз. Элетр энергияның шартты - тұрақты шығындарының

құрамы:

-

желідегі

күштік

құрылғылардың

бос

жүріс

шығындары

(автотрансформаторлар, трансформаторлар, доға сөндіргіш реакторлар) ;

- реактивті қуаттың компенсациясының реттеу қондырғыларының

шығындары;

- электр желісіндегі әр түрлі жүктеме кезінде параметрлері өзгеріссіз

қалатын құрылғылардың шығындары (реттелмейтін өтемелеуші құрылғылар,

вентилді разрядниктер, ОПН, кернеу өлшегіш трансформаторы, оларды екінші

тізбекке қосу арқылы, электрлі есептегіштер 0, 22-0, 66 кВ тең болады.

Күштік трансформаторда () бос жүріс кезіндегі

электр энергияның шығыны құрылғының паспортты мәліметтерінде

келтірілген бос жүріс кезіндегі қуат шығынымен ∆ PX анықталады, ол

келесідегідей формуламен беріледі:

m

i =1  U НОМ



,

(1. 5)

мұндағы T pi - i -лі режим кезіндегі құылғының жұмыс жасау уақыты;

U i - i -лі режимдегі құрылғының кернеуі;

U НОМ - құрылғының номиналды кернеуі.

Құрылғыдағы кернеуді өлшеу арқылы немесе электр техниканың

заңдарына сәйкес орнатылған режим кезінде есептеу арқылы анықтайды.

Шунттаушы реакторда электр энергия шығыны (1. 5) формула бойынша

паспортты мәліметтерде келтірілген қуат шығынына

∆ Pp

негізделіп

анықталады.

Паспортты мәліметтерде олар бос жүріс шығындары деп

аталмайды, яғни трансформатор шығынымен ∆ PX бірдей болатын реактор

шығыны деп аталынады. Шунттаушы реакторда, байланысқан сымдарда және

қосалқы станцияның тарату құрылғылардың құрама шиналарындағы электр

энергияның шығындары 365 күнге тең жыл үшін, ал нормативті шығындарды

есептеу

кезінде

толық

жыл

үшін

коффициент

K =

366

365

тең

болып

қабылданады.

16

Синхронды компенсаторда электр энергияның шығыны теориялық

түрде толық бос жүріс шығыны деп қарауға болмайды, сондықтан кез келген

электр машиналарда жүктеме құраушылары болады. Бірақ бұл шығын

құраушылары желі жүктемесіне байланысты емес, яғни синхронды

компенсатордың өзіне қатысты болады, ал сонғысы желі жүктемесіне тура

байланыс құрмайды, СК шығындарының барлығы шартты-тұрақты

шығындарға қатысты болады және келесі формуламен өрнектеледі:

∆ WCK = (0, 4 + 0, 1β Q ) ∆ PHOM ⋅ TP

(1. 6)

мұндағы β Q - есептің кезеңдегі СК - ның максималды жүктеме кезіндегі

коэффициенті;

∆ PHOM

- СК-ның номиналды режим кезіндегі паспортты

мәндерәне сәйкес келетін қуат шығыны.

1. 1. 3 Электрэнергиясының климаттық шығындары

Электр энергияның климатты шығындары деп - жылдық шарттармен

шартталған шығындар, яғни кернеуі 110кВ немесе одан жоғары кернеулі

электр беріліс желілері үшін ескерілуі қажет шығындар және кернеуі 6кВ - тан

жоғары изолятор бойынша тоқ жойылу шығындарын айтады.

Электр энергияның климатты шығындарының құрамы:

- кернеуі 110кВ және одан жоғары электр беріліс әуе желілерінің тәжіне

берілетін шығындары;

- электр беріліс желілеріндегі изолятор бойынша тоқ жойылу шы-

ғындары.

Тәжге берілетін шығындар жоғары кернеулі электр беріліс желілеріндегі

сымдарда электрлік өрісінде жоғары кернеу болғандықтан пайда болады.

Олар сымның қимасына байланысты және жұмыс кернеуіне ( қимасы кіші

болса, кернеуі жоғары болады, меншікті кернеулігі жоғары болса, сонша есе

шығын да болады ), фаза құрылысына, желінің тартылуы, және де ауа - райына

байланысты болады. Тәжге берілетін шығынды есептеу барысында ауа -

райының типтерінің ішінде жақсы ауа - райына көңіл бөлу керек, яғни құрғақ

қар, жаңбыр және қырау кездерінде.

Ластанған изолятордың ылғалдылығы кезінде оның жоғары жағында

өткізгіштік

орта пайда болады,

(электролит),

яғни тоқ өту үрдісі

жоғарылайды. Бұл шығындар негізі ылғалды ауа-райында болады (тұман,

шық, қыраулы жаңбыр) .

Изоляторда бөлінетін қуат келесі формуламен өрнектеледі, кВт:

Pиз =

17

U 2 из

Rиз ,

(1. 7)

мұндағы U из - изоляторда өтетін кернеу, кВ;

Rи з - кедергісі, кОм.

Әуе желісінде изолятор бойынша шартталған тоқтың өтуі кезіндегі

электр энергияның шығынын келесі формуламен анықталады, мың. кВт∙сағ:

∆ Wиз =

U 2 ном