Қорлармен басқару жүйесінің есебінің қойылымы
Аннотация
В настоящем дипломном проекте на основе исследовании и системы
централизованного теплоснабжения разработана система управления запасами
топлива (угля) в промышленных условиях системы централизованного
теплоснабжения г. Талдыкорган. В проекте проведены постановка задачи,
математическая модель и системы управления запасами. Кроме того
разработаны экономическое обоснование окупаемости системы и безопасности
жизнедеятельности.
Андатпа
Дипломдық жобада орталықтандырылған жылумен қамтамасыз ету
жүйесін зерттеу негізінде Талдықорған қаласының орталықтандырылған
жылумен қамтамасыз ету жүйесінің өндірістік жағдайында отын қорларымен
басқару жүйесі жасап шығарылды. Жобада есептің қойылымы, математкалық
модель және қорлармен басқару жүйесі келтірілген. Сонымен қоса
экономикалық негізінде жүйенің ақталуы және өміртіршілік қауіпсіздігі
жасалған.
Мазмұны
Кіріспе
1Бөлім. Орталықтандырылған жылумен қамтамасыз есту жүйесін
басқару объект ретінде қарастыру
1.1 Бір орталықтан жылытудағы технологиялық үрдістің қысқаша
сипаттамасы
1.2 Бір орталықтан жылытудағы технологиялық үрдістің басқару
объектісі ретінде
1.3 Тауар-материалдық құндылықтар қорларын басқару мен
жабдықтауға қатысты бар тәжірибе
1.4 Тауар-материалдық құндылықтар қорларын басқару мен
жабдықтау жайлы басқару есебінің қойылымы
2Бөлім. 1C:Предприятие бухгалтерлік есеп жүйесі
2.1 1C:Предприятие мүмкіншілігінің қысқаша сипаттамасы
2.2 1C:Предприятие басқару жүйесінде конфигурациялауды қысқаша
шолу
2.3 1C:Предприятие жүйесінде қорларды басқару есебі
3Бөлім. Жылумен қамтамасыз етуде қорларды басқарудың
автоматтандырылған жүйесі
3.1 Логистиканың рөлі мен түсінігі
3.2 Материалдық ағымдар түсінігі
3.3 Жылумен қамтамасыз етуде қорларды басқарудың әдістері мен
модельдерін қарастыру
3.4 Қорлармен басқару жүйесінің есебінің қойылымы
3.5 ГГКП "Талдықорғанжылусервисінің" қорларды басқарудың
автоматтандырылған жүйесін жасау
3.5.1Қорларды басқару жүйесінің құрылымы
3.5.2Қормен басқарудың аналитикалық әдісі
3.5.3Оптималды қорды есептеу
3.5.3.1 Көмірді қолдану кестелері
3.5.3.2 Таралу функциясының эксперименталды функциясы
3.5.3.3 F(x) функциясының есебі
3.5.3.4 Синусойда көрсеткіштерік анықтау
3.5.3.5 Көмірдің күндік және айлық қолдану тәуелділігінің
графиктеріне формула таңдау
3.5.3.6 F(x) тәуелділік функциясының есебі
3.5.3.7 Қоймадағы көмір қорының әр күнгі есебі
4Бөлім. Технико-экономикалық бөлім
4.1 Қормен басқаруды автоматтандыруды енгізуге дейін кететін
шығындар
4.2 Қормен басқаруды автоматтандыруды енгізуден кейін кететін
шығындар
5Бөлім. Өміртіршілік қауіпсіздігі
5.1 Өрт қауіпсіздігі
8
9
9
13
18
20
21
21
23
25
27
27
29
32
41
42
42
45
45
45
48
50
51
53
54
55
56
56
58
64
65
5.2 Дербес компьютерді қолдану ережелері
5.3 Жарықтандыруды қамтамасыз ету
Қортынды
Қолданылған әдебиеттер
Қысқартулар
Қосымша А Эксперименталды функциясының орташа мәні
Қосымша Б Қаңтар айына оптималды қордың есебі
Кіріспе
69
70
75
76
77
78
79
Бірнеше миллиондаған жыл бұрын адамзат отты қолдана бастаған кезде
энергетика пайда болды.
Қазіргі таңда адамзатқа энергия қажет және оған деген өажеттілік күннен
күнге артуда. Алайда дәстірлі отынның (газ, көмір, мұнай) тапшалағы арта
түсуде.
Заманауи электроэнергетикада қуатты энерго одақтар құрылып бар
шикізатты рационалды қолдану және тұтынушыларды энергиямен қамтамасыз
ету тиімділігін арыттыруды негізге алды.
Бүгін негізгі есептерге
шикізаттың, отынның, электроэнергияның,
материалдардың, еңбек шығындарының жоспарлы технико-экономикалық
нормативтер шығындары кіреді.
Энергетикалық кәсіпорын кешенді энергетикалық процесінде жүзеге
асады, ол үш негізгі фазада: энергияның өндірісі, оны тарату, және тұтыну
орындалады. Бірінші энергетикалық процестің екі фазасы энергетиканың халық
шаруашылығының есебі болып келеді. Энергияның өндірісі жылу мен электрлік
станциялар көмегімен жүзеге асады, ал энергияны тарату энергетикалық желілер
арлықы жүзеге асады.
Дипломдық жобаның өзектілігі жылумен қамтамасыз ету жүйесіне
қатысты 1C:Предприятие 8.2 бухгалтерлік жүйесін қолдануымен отын қорларын
басқару жүйесін жасап шығару.
1Бөлім. Орталықтандырылған жылумен қамтамасыз есту жүйесі
басқару объект ретінде қарастыру
1.1 Бір орталықтан жылумен қамтамасыз ету технологиялық үрдістің
қысқаша сипаттамасы
Қазіргі кезде аудан халқы көп аймақтарда орталықтанған жылыту жүйесі
қолданылады. Орталықтан жылыту жүйесінің негізін қазандық құрайды. Онда
жанармай жағылады және жылутасымалдағыш жылытылады. Егер қарапайым
қазандық қолданылса онда жылутасымалдағыш ретінде су жүреді. Содан кейін
бұл су қолданушыларға жылыту үшн беріледі. Ал егер қазандық жылу - электр
орталығнда болса, онда оның технологиясы күрделілірек және үнемдік жағынан
тиімді. ЖЭО алғашында суды бу күйіне жеткенге дейін қыздырды. Бұл бу
жоғарғы энергетикалық көрсеткіштерді көрсетеді және электроэнергияны өңдеп
шығаратын булық турбинаға жіберіледі. Сосын өңделген бу жылытуға
қолданылатын суды қыздырады.
Жылыту жүйесінің екінші бөлімі - желі. Іс жүзінде бұл - жер астында
немесе үстінде жүргізілген құбырлар арқылы жылутасымалдағыштың жылыту
объектілеріне жіберілуі. Жылулық желілердің түрлері:
Жылытудың жабық жүйесі (1.1 сурет). Бұл жүйе екі құбырдың болуын
қажет етеді. Біріншіде ыстық су объектіге "тура " беріледі, ал
екіншісінде қазандыққа " кері " қайтады.
1.1 сурет - Жылытудың жыбық жүйесі
Жылытудың ашық жүйе мен ыстық сумен қамтамасыз ету (1.2 сурет).
Олның да екi құбыры болады, бiрақ жылытудан басқа ыстық сумен
қамтамасыз ету функциясы бар. Яғни кранды ашқан сайын обьектідегі
жылутасымалдағышты ыстық су ретінде қолдануға болтындығы.
Сәйкесінше
қазандыққа
жіберілген
жылутасығыштан кем
жылутасымалдағыш оралады.
1.2 сурет - Жылытудың ашық жүйесі мен ыстық сумен қамтамасыз ету
Бұл орталықтан жылуды қамтамасыз ету жүйесі күрделі және кең
аудандарға таратылған объект болып саналады. Жүйенiң жұмысы оны құрайтын
барлық элементтердiң жұмыс сапасына бағынышты болады. Бір орталықтан
жылумен қамтамасыз ету жүйесі көппәтерлі үйлерді жылыту үшін дамыған әрі
таңдаулы құрылғыларының бірі. Бұған тек қана отандық тәжірибе ғана емес,
сонымен қатар шетелдiк тәжірибе де куә.
Талдықорған қаласының орталық жылумен қамтамасыз ету жүйесі
күрделі, ол келесі негізгі элементтерден тұрады: жылу көздері (сегіз
қазандықтан), магистралды және кварталды жылу желілері, сорғы станциялары,
жылу энергиясын, ыстық суды тұтынушылар және вентиляция.
ҚМКК Талдықорғанжылусервисінде жылу тасымалдағыш ретінде су
алынған, оның жылусыйымдылығы жоғары, массасы тығыз, және гигиеналық
сапасы жылу тасымалдағыш ретінде ең таңдаулы болып саналады.
Функционалды тағайындалуы
мен
құрылымына қатысты қаланың
жылумен қамтамасыз ету жүйесін бес бөлікке бқлуге болады (1.3 сурет).
1.3 сурет - Жылумен қамтамасыз ету жүйесінің құрылымы
Жылулық торлар қалалық жүйенің жылуменқамтамасыз етуінің негізгі
элементі. Қолданылуы бойынша келесідей бөлінеді:
Магистралды тор,әрбір шағын ауданға жылутасымалдануын
қарастырады. Ұйымдастыру ережесі бойынша қаланың магистралды
торы сақиналы және оның мінездемесі қаланың жоспарлануына
байланысты.
Кварталды торлар, магистралды
тордан жергілікті қолданушы
жүйелерге тасымалдайды.
Қолданушының жылумен қамтамасыз ету жергілікті жүйелер,
жылутасымалдағыш қыздырғыш элементтерімен тасымалданады.
Ыстық сумен қамтамасыздандырудың үй ішіндегі желілері.
ҚМКК Талдықорғанжылусервисінде ашық жылумен қамтамасыз ету
жүйесі қабылданған.
Ашық жүйелердің жабық жүйелермен
салыстырғанда
келесідей
артықшылықтары бар:
ыстық сумен қамтамасыз етуде жылутасымалдағыш қолдану мүмкіндігі;
абоненттік енгізулерді арзандату мен қарапайымдату және жергілікті
жүйелерде ыстық сумен жабдықтау мерзімін ұзарту;
транзиттік көлік үшін жылуэнергияның бірқұбырлы жүйесін қолдану
мүмкіндігі.
Ашық жүйелердің негізгі кемшіліктері келесідей:
суды даярлау станцияларының күрделілігі мен қымбат болуы;
су қақпасына түсетін су сапасының тұрақсыздығы;
жылумен қамтамасыз ету жүйесіндегі санитарлы бақылаудың
күрделілігі;
жылулық желінің
гидравликалық режимінің тұрақсыздығынан
эксплуатацияның күрделілігі.
Талдықорған қаласының жылыту жүйесі - екіқұбырлы, ол жылу желісіне
тәуелді жалғанған. Тәуелді жалғанған сұлба құрылысы, қызметі бойынша
қарапайым. Бұндай сұлба гидродинамикалық және жылутехникалық көзқарас
жағынан тұрақты және сенімдірек болып саналады.
Қаланың тұрғын фонды көбінесе ескірген инженерлік коммуникациядан
тұрады. Әдетте, 3-4 қабатты үйлерде абоненттік қондырғылар жылулық
желілерге тәуелділік схемасы бойынша жалғанған.
Жылумен жабдықтаудың тәуелділік сұлбасында жылутасымалдағыш
жылулық желілерден қолданушының жылытқыш қондырғыларына келіп түседі,
ал тәуелсізде-жылыту пунктындағы аралық жылутасымалдағышқа келіп, онда
екінші ретті жылутасымалдағышты жылытады [1].
Бірақ тәуелді сұлбаның кемшілігі- жылыту кезеңінің басы мен соңында
шамадан тыс балқыту болады, ол кезде сыртқы ауаның температурасы нөл
градустан түспейді.
Жылыту кезеңінде қолданушының жылулық жүктемесін реттеу жылумен
жабдықтау ұжымының
сапалы ережесі
негізінде орындалады
(жылутасымалдағыш тұрақты шығындалғанда және сыртқы ауа температурасы
төмен болған сайын, жылутасымалдағыш (желілік су) соғұрлым ыстық болады).
Сыртқы ауаның температурасы
0 °С жақын болған сайын, судың
температурасын түсіріп, оны 30-35 °С деңгейінде ұстау қажет. Жылумен
қамтамасыз етілетін үйлерде ыңғайлы температураны сақтау үшін жеткілікті.
Дегенмен мұндай төмендетуге қол жеткізу шындығында мүмкін емес,
себебі жылту үшін үздіксіз суды қыздырумен қоса ыстық сумен қамтамасыз ету
қажеттілігінен жылумен қамтамасыз ететін ұйымдар желі ішіндегі су
температурасын 70-75 °С деңгейінде ұстауы қажет. Келесі кезекте бұндай
температурадағы суды жылу желілеріне күзгі және жазғы уақытта берген
жағдайда бөлмедегі жылу радиаторларының мөлшерден көп жылу шығаруынан
тұрғындардың жайсыздығына алып келеді . Сонымен қоса жылудың терезе
арқылы шығындалуына себебін тигізеді [2].
Қаланың жылу желілерінің қалаулары жер асты болып келеді .
Берілетін және кері қайтатын магистралдар өзара гидравикалық
қосқыштар мен жергілікті жүйелермен жалғанған .
Талдықорған қаласының аймақ бедерінің ерекшелігінен сорғы
станциялары кері су желесін Басқуат қазандық қондырғысына алып келеді.
Жылыту көзінен тұтынушыға келетін жылутасымалдағыштың көліктік
сұлбасы жылыту көзі мен тұтынушылардың өзара орналасу,
жылутасымалдағыш түрі, жылу жүктемесінің өзгеру мінезінен және т.б.
факторларына тәуелді.
Функционалдық тағайындалуы мен элементтердің өзара байланысы
жылумен қамтамасыз ету жүйесінің құрылымында (1.4 сурет) көрсетілген.
Қаланы
жылумен қамтамасыз ету
жүйесі жылутасымалдағыштың
параметрлерiне жергiлiктi тұтынушылардың талабымен өзгерте алуға болатын
күрделі иерархиялық құрылым болып саналады .
1.4 сурет - Обьектпен басқарудың структурасы
ҚМКК Талдықорғанжылусервисі келесi функцияларды жүзеге асырады:
Талдықорған қаласы аумағындағы заңды және жеке тұлғаларды
жылумен жабдықтау;
өндiрiс, өз желiлерi арқылы жылу тасымалдау және пайдаланылатын
жылу көздерiнен тұтынушылардың арасындағы қуаттың үлестiруi ;
жылу энергиясы мен ыстық сумен муниципалды және басқа да
тұтынушыларды, қала халықын, кәсіпорындарын, ұжымдарын
қамсыздандыру үшін кететін төлемді қызметтерді келісім мен келісім-
шарт негізінде тікреу;
жабдық пен жылу желілеріне жөндеулер жүргізу;
жылу желiлері мен жылу энергетиялық жабдықты қайта құру;
белгіленген құрылыс пен технологиялық нормаларға
және
жылуэнергетикалық объектілерге, қолдану ережелеріне және энергияны
тіркеуге бақылау орнату. Сонымен қоса жылу энергетиклық объектілер
мен желілерді құру комиссияларына араласу;
жабдықтаушы ұйыммен өзара iс - әрекетiн жүзеге асыру;
пайдаланылатын жылу көздерінен энергия шикізатын қолданатын
халық, кәсіпорындар, мекемелер мен ұйымдарды жылумен қамтамасыз
едуді бақылау мен ұжымдастыру;
жылу желілері мен жылуэнергетикалық жабдықтарға объектердің
жалғануының техникалық шарттарын беру, сонымен қоса жобалауды
келістіру мен қаланың муниципалды жылуэнергетикалық объектерін
құру;
Талдықорған қаласының жылумен қамтамасыз ету сұлбаларын
құрастыру мен ұжымдастыру;
жылу энергетикалық жабдық негізінде орындайтын қосалқы өндірістің
қызмет істеуі мен қалыптасуы;
консультациялық - әдiстемелiк, техникалық қызметтердi көрсету;
қондыру және энергетикалық ресурстардың есептеуiнiң құралдарын
тексеру, техникалық күтiмдi жүзеге асыру.
1.2 Бір орталықтан жылытудағы технологиялық үрдістің басқару
объектісі ретінде
Басқару обектісі ретінде комплексті жылыту желісі кеңістікте таралған
жылугидравликалық қасиетке ие, көптеген ерекшеліктері басқа да үлкен
энергетикалық жүйелерге тән элементтері бар күрделі динамикалық жүйе болып
табылады [3].
Кешенді жылумен қамтамасыз етудің жалпы ерекшеліктері:
өндірістік процестің уақытының, көлігінің, жылулық энергиясының
таратылуы мен қолданылуының үздіксіздігі;
жылыту процесінің ішкі байланысының, ыстық сумен
қамтамасыздандыру және суыту күрделілігі;
жылумен қамтамасыз ету процесінің инерциялылығы;
жылулық
энергиясы мен ыстық сумен қамтамасыздандыру,
гидравликалық және жылулық режимдағы жылумен
қамтамасыздандыру процестерінің тұрақсыздығы;
қобалжыту әсерінің стахастикалылығы;
комплекс элементтерінің аймақ бойынша геодезиялық белгілерінің
кеңістіктік таралуы;
жылу тасымалдаушының бөліктерде, жылулық желі көзінде судың ағып
кетуіне және апатты жағдайларға сезімділігінің жоғарылығы;
жылу тасымалдаушының жоғары тығыздылығы және желілік суды
сорып алуы мен қолданушылардың жылыту элементтерін толтыруға
қажетті қысым өндіруге қосымша энергия қажет ететіндігі;
процестің жүргізілуіндегі технико-экономикалық сапа көрсеткіштерінің
ағымдағы мәндерін бағалауда қателердің болуы;
басқару алаңында субъекттің тікелей қатысуы болса басқару
құрылымының иеархиялылығы;
құбырдың гидравликалық мінездемесі қызметтің мерзіміне тәуелдігі;
құбырдың жылу оқшаулылығының күйі
оның ылғалдылығына
байланысты, ғимараттың жылу жоғалтуы - климаттық әсерлер мен есік,
терезе арасындағы саңылаулардың инфильтрациясы, қала бойынша
тұтынушылырдың шашыраңқы орналасуы;
климаттық әсерге стохастикалық әсері бар сыртқы қобалжу мен
құрылымның тәулік уақытына, апта күніне тәуелді қоданатын мөлшері;
өндіруші мен тұтынушы арасындағы келіспеушілікке байанысты
басқару критерийлері. Өндіруші көп жылу жіберіп аз қаражат жұмсауды
көздейді, ал тұтынушы өз қажеттіліктерн қанағаттандыруды көздейді.
Оның мақсаты өзінің қажеттілігін қанағаттандыра отырып жүйеге:
жылыту ғимарат ішіндегі температура 22-24 С;
вентиляция ауа алмасу және температура 18-20 С;
ыстық сумен қамтамасыздандыру - температура 55-60 С және қажетті
шығын. Өндірушіге орталықтандырылған жылу өндіру тиімді.
Жылумен қамтамасыздандыратын комплекстің спецификалық
ерекшеліктеріне жататындар: комплекстің динамикалық қасиеттері
-
қобалжытуды беру каналының үлкен көлемді және тасымалдаудың кешігуі мен
сипатталады.
Комплексті жылумен қамтамасыздандыру функционадық режимі әр түрлі
физикалық заттың параметрімен сипатталады [2]:
тракт бойынша берілетін қысым мен температураның динамикалық
сипаттамалары бір бірінен өзгешеленеді. Желі бойынша су шығыны
көбінесеинерциясыз өзгереді. Жылу тасымалдаушының
жылдамдығымен анықталатын температуралық толқындардың
тармақталған желі бойынша жүру процесі сағаттар бойы жағасуы
мүмкін [4];
жылулық желідегі судың қайнауы. Егер Twl = 130 С қайнаған су
автоматты клапаннан немесе реттегіш құралдан өтіп жатқанда
трубадағы қысым төмендейді де судың жартысы қайнап трубада бу
пайда болады. Бұл трубадағы су ағынының үзілісіне әкеледі (бу
кептелісін тудырады) және циркуляцияның қосылуы трубаны,
арматураны, бөлмедегі жылыту құрылғыларын бұзатын гидравликалық
соққы тудыруы мүмкін. Сондықтан қайнаған су тасымалданатын судың
буға айналу температурасының қысымынан
жоғарғы қысымды
трубамен тасымалдануы керек. Қолданыста авариялық жағдай болмас
үшін осы ережені сақтау керек [2];
жылыту жүйелерінде судың жоғарғы жылусыйымдылығы, массалық
тығыздығы
және гигиеналық сапасы ең қалаулы
жылутасымалдаушыетеді. Жылыту желісінде жоғарғы гидравликалық
қысым тудыратын және трубалардың жарылуы мен бұзылуына себеп
болатын жағдай судың 0 С да қатуы болып табылады [6];
бөлек параллель орналасқан түйіндердің инерциялық қасиеттері бір
бірінен ерекшеленеді. Сыртқы ауаның температурысының ауытқуы
кезінде жылусыйымдылық қоршаулардан өтетін жылулық толқындар
басылады, фазасы бойынша қалады және жылулық жоғалтулар
байқалады [4]. Жылусыйымдылық емес сыртқы қаршаулардан кірген
жылу сыртқы ауа температурасын жетік бақылайды және тез жылулық
жоғалтулар болып саналады. 1961 жылы С.А. Чистович зерттеуі
бойынша [6] жылулық желіні тиімді автоматты басқару үшін тез және
баяу жылулық жоғалтулардың дифференциалдық тіркеуін жүргізу
керек. Жоғарыда айтылған орталықтандырылған жылумен қамтамасыз
ету жүйесін басқаруы бойынша комплекстің метеофакторға, қазіргі
уақыттағысы ғана емес алдыңғы уақыттығы метеорологиялық жағдайын
және болашақтағы өзгерістерін ескеру керек.
Орталықтан жылумен қамтамасыз етудің жалпы ерекшеліктерінен басқа
[2]:
жылу көзінің жоғарғы сатылы автоматтандырылуы және жылулық
пунктер мен қолданушыралдың автоматтандыру құрылғыларының
болмауы;
жылулық желі бойынша басқа құбырмен тасымалдайтын жүйелерге
қарағанда өнімнің өзі емес оның параметрлері (жылу, температура,
қысым) жылыту жүйесін, вентиляцияны, ыстық сумен
қамтамасыздандыру жүйесін қанағаттандырып тасымалдануы;
тұтынушылардың қолданатыны жылыту жүйесі, ол параметрлердің
өзгеруіне сезбейді себебі ғимараттың жоғарғы дәрежеде
аккумуляциялауымен сипатталуы;
жылу қолданушылар әртүрлі жағдайдағы режимдерді қолданады,
сонымен қатар оларға басқаруды енгізуді қажет етеді, және қалған
тұтынушылар қажет емес жылуды қолдануы.
Орталықтандырылған жылумен қамтамасыз етудің
құрылымдық
ерекшеліктерінен орталықтандырылған жылумен қамтамасыз ету қаланың
аймағындағы локализациясын айтып кеткен жөн, ережеге сәйкес (бірден-үшке)
ірі көлемдегі жылу көзі жүйенің көп қасиеттерін анықтайды.
Талдыкорганжылусервис жылумен қамту орталығының негізгі
ерекшелігі:
жергілікті геодезикалық белгілеулердің басты қазандықты
кондырғының Басқуат айтарлықтай айырымы және төменгі айналма
магистралынің арасы 46м.
Осының
нәтижесінде орталықтағы
қазандыққа төрт сорғы станцияның салынуына алып келді;
кварталды жылу жүйелері индивидуалды жылу құбырларынана
пунктерінен айырмашылығы, біреттілік, параллельді-бірреттілік
абоненттерінің бір желіге қосылуы. Нәтижесінде әрбір кварталдағы
желілер өзінің ерекшеленген жылу құбырларының технологиялық
режимдері болады,
демек әрбір желі индивидуалды басқару
алгоритмінің құрастырылуын қамтамасыз етеді.
Орталықтанған жылумен қамтамасыз ету бірегей кемшілігі ретінде дұрыс
басқарылмауы болып табылады, жылу мен жылу желілері жылу пунктерінде.
Бұның себебі орталықтан жіберілетін жылудың оптималды басқарылуының
болмауынан, екінші жағынан жылулық жүйелердің болмауынан және басқаруды
есептеу және бақылаулардың автоматтандарылған жүйелердің болмауынан.
Жылумен жабдықтау орталықтары келесі жолмен бағаланады [2]:
жылулық жүйелерінің техникалық жағдайының сапалылығы;
сенімділік режимі;
авариялық қалпына келтіру жұмыстарының сапалы жүргізілуі;
сапалы құрылыспен жылулық желілердің ауыстырылуы;
кәсіпорынның сенімді басқарылуы.
Тәжірибеде, әдетте, кәсіпорынның функционалды сапасын бағалау қиынға
соғады. Негізгі белгілер ретінде: белгіленген қызметте өнім сапасының (тауар
мен қызметтің) бір-бірімен сәйкес келуі; кәсіпорындағы тікелейлік пен
мөлдірлілік; бизнез-процестердің жақсарылуы; құжаттардың дұрыс жүргізілуі;
жұмыскерлердің біліктілігі мен ықыластығы; және де ең маңыздысы
тұтынушылардың көңілінен шығуы.
Орталықтандырылған жылумен қамтамасыз ету кешенінде сонымен қатар
бірнеше қиыншылықтар бар, жылутасу (су), қазандықта берілген температураға
дейін қайнатылған, тұтынушыға тасымалдана отыра бөлініп жылуэнергияның
қалдық температура жылуэнегияның бастапқы көзіне оралады.
Орталықтандырылған жылумен қамтамасыз етудің ең басты мақсаттарының бірі
болып тұтынушыларға сенімді әрі сапалы жылуды ең арзан бағамен
тасымалдау, сонымен қатар экологиялық стандартқа сәйкес келуі, және осы
мақсатқа қол жеткізу үшін белгілі жүйелерді игеру арқылы іске асыру.
Анализдермен зетрттеулер барысында орталықтандырылған жылумен
қамтамасыз етудің көптеген ерекшеліктері айқындалды. Орталықтанған және
орталықтанбаған. Және жылулық сорғылармен күнмен құрастырылатын
коллекторлар. Зерттеулер нәтижесінде орталықтандырылған жылумен
қамтамасыз ету осылардың ішінде қаражатты аз қажет ететіндігі айқындалды,
келлесі сұйықтыққа негізделген және газ тәріздес жергілікті жүйелер, және
жылулық сорғылар [7].
Заманауи технологиялар мен шығарылған жылулық сорғылардың
көрсетуі, жылумен қамтамасыз ету теналогиялары орталықтандырылған
жылумен қамтамасыз етудің негізінде құрылатын болады [8].
Орталықтандырылған жылумен қамтамасыз етудің техналогиясы жалпы
энергетика мағынасында энтальпия жанармайының көп қолданылатындағын
көрсетеді [9].
Шетелдің және өз еліміздің мамандарының еңбектерінде
орталықтандырылған жылумен қамтамасыз ету дамуына керекті ең маңызды
талаптар айқындалған [10].
Жылуды тасымалдау транспорты келесі жолмен іске асырылады:
желілік судың температура потенциалын үлкейтіп отыру;
зауыттық дайындық;
жылумен қамтамасыз ету жүйелерін, вентиляция және ыстық судың
арасындағы байланысты реттеп отыру;
Орталықтандырылған жылумен қамтамасыз етудің басты бағыттарының
бірі болып құрылымды сенімділігін жоғарылату.
Құрылымдық сенімділіктің ең басты қағидалары келесілер болып
табылады:
жылуды тұтынатын аудандарында жылулық қуатты көбейту;
жылумагистралімен жылутасымалының арасындағы гидравликалық
байланысты күшейту;
маңызды жылумагистралының жерүсті төсеулері (жерүсті төсеулердің
сенімділігі коллекторлық пен тунелдікпен бірдей);
тұтынушыларды жылулық желілерге 20-50МВт қуаттылығымен
байланыстру;
автоматтандырылған диспетчерлік басқарулар мен жылумен қамтамасыз
ету технлогиялық процестерінің басқаруларын ұйымдастыру, жылумен
тасымалдау кезінде қателіктер санын азайтуға көмектеседі;
жылумен жабдықтау кәсіпорындарының және тұтынашылар арасындағы
байланыс меанизмін жақсарту.
Барлық анализдерді қорытындылай келе Тадықорғанжылусервистің ең
тиімді функционалдығы ,ол ақпараттық-аналитикалық басқару жүйелерімен
заманауи басқару теорияларының жетістіктерін қолдана отырып және
ақпараттық теориялар, кибернетика және техникалық телекоммуникация және
автоматизацияны пайдалана отыра басқару
1.3 Тауар-материалдық құндылықтар
қорларын
басқару
мен
жабдықтауға қатысты бар тәжірибе
Қорларды басқару аймағында негізінде материалдық қорларды және
шығындарды азайтуға бағытталған. Мұндай жүйенің мысалы MRP II болып
табылады. MRP II (Manufacturing Resource Planning ) өндірістік кәсіпорын
ресурстарын тиімді жоспарлау әдісі, заман талабына сай, жаңа ақпараттық
жүйелерді қолдануға арналған. Негізгі идея кез-келген өндіріс бұйымдарына
қажетті материалдың немесе құраушылар біреуінің, қажетті уақытта және
қажетті санының түгел бар болуы. Әдістің дамуы ақпараттық технологиялардың
дамуымен бір уақытта, күрделі жоспарлауға есептік жүйелердің ресурсын
қолдануға мүмкіндік пайда болғаннан кейін басталды.
MRP II стандарты АҚШ-та дайындалған және Американың өндірісті және
APICS(American Production and Inventory Control Society) қорын бақылау
қоғамымен қолдауға алынған. Бұл ұйым MRP II Standart System-ң, MRP II
стандартын іске асыруға таласушы ақпараттық жүйелердің талабын суреттейтін
ресми құжатын шығарады.
MRP II өндірістің барлық қызметінде өткізу бөлімінен маркетинг
қызметіне дейін, қамтамасыздандыру бөлімі, қаржы бөлімі, құрылымдаушы
бөлімі сонымен қатар өндірісте бір жүйенің ақпаратымен қолдануға мүмкіндік
береді.
MRP II жүйесіне MRP элементтері (Material requirements planning -
материалдық ресурстардағы қажеттіліктерді жоспарлау) және CRP (Capacyty
requirements planning - өндірістік қуаттардағы қажеттіліктерді жоспарлау).
MRP II бизнес-процесстерді жоспарлау,
материал қажеттіліктерін
жоспарлау, өндірістік қуаттарды жоспарлау, қаржыны жоспарлау, инвестицияны
басқару және т.б сияқты жеке модульдердің көп мөлшердегі интеграциясын
ұсынады (1.5 сурет). Әрбір модульдің жұмыс қорытындысы жалпы бүкіл
жүйемен талданады, дұрысын айтқанда ішкі факторларға қатысты оның
икемділігін қамтамасыз етеді.
MRP сауда жасау тапсырысының орындалу мерзімін хабарлайды,сонымен
қоса жеткізушімен есептесуді орындауды жоспарлауға көмек береді. MRPCRP
сағаттық тарифтық мөлшерлеме деңгейінде және технологикалық операцияның
орындалу уақыт нормасына, мүмкін болатын белгіленген жұмыстарға және т.б.
негізгі өндірістік қызметкердің саны жайлы ақпаратты көрсетеді. Мұның
барлығы өндірістегі жалақыны беру міндеттемесін қабылдауға қажетті. MRP II
қолданушыларға жеткізу мерзімі және мөлшері жайында хабарлайды, бұл
қаражат теңгерімі түскенін болжауға мүмкіндік береді.
Өнімді шығаруды
жоспарлау
Өндірісті жоспарлау
Өндірісті жоспарлау
Өнімді шығаруды және өткізуді жоспарлау
Өндірістің негізгі жоспарын қалыптастыру
Материалды қажеттіліктерді жоспарлау
Өндірісті диспетчерландіру
Саудамен басқару
1.5 сурет - MRP II модульдерінің интергациясы
MRP II-ң маңызды функциясы қаржылай басқару аясында шешім
қабылдайтындарды, бүкіл қажетті ақпаратпен қамтамасыздандыру. MRP II-гі
қаржы ағынын және өндірістік қуатты бірігіп жоспарлау,қалыптасқан өндірістік
жоспардың қаржылай шешімін нақты анықтауға мүмкіндік береді, бұл жекеше
жоспарлағанда мүмкін емес
Одан бөлек, MRP II жүйесі серіктестіктің сыртқы ортасының өзгерісіне
қалыптасуға және жағдайды болжауға бейімделген.
MRP II Standart System функция жүйесінің 16 топ анықтама тобынан
тұрады (1.6 сурет):
1. Сатуды және өндірісті жоспарлау (Sales and Operation Planning).
2. Сұраныспен басқару (Demand Management).
3. Өндірістің жоспарын құру (MPS, Master Production Scheduling).
4. Материалдағы қажеттіліктерді жоспарлау (MRP, Material Requirement
Planning).
5. Өнім сапасы (BOM, Bill of Materials).
6. Қоймамен басқару (Inventory Transaction Subsystem).
7. Жеткізулерді жоспарлау (Scheduled Receipts Subsystem).
8. Цехтік басқару (Shop Flow Control).
9. Өндірістік қуаттарды жоспарлау (CPR, Capacity Requirement Planning).
10. Кірісшығысты қадағалау (Inputoutput control).
11. Материалды-техникалық жабдықтау (Purchasing).
12. Бөлу ресурсын жоспарлау (DRP, Distribution Resourсe Planning).
13. Өндірістік операцияларды жоспарлау және қадағалау (Tooling Planning
and Control).
14. Қаржылай басқару (Financial Planning).
15. Үлгілеу (Simulation).
16. Тиімділікпен басқару (Performance Measurement).
Ресурстарды жоспарлау
Сұраныспен басқару
Қормен басқару
MPS
өндірісін
жоспарлау
MRP
Болжамды сауда
жасау бюджеті
Қуатты жүктеудің
болжам кестесі
Қор жағдайы
Технологиялық ақпарат
Сатылымға тапсырыс
Жүктелген
қуаттардың
бөлшектік
жоспары
Қуаттарды
жүктеудің
Сауданың
бөлшектік
бюджеті
Сауданың
соңғы бюджеті
жоспары
соңғы жоспары
Өндірісті
дипетчерлеу
1.6 сурет - MRP II Standart System функция жүйесінің сұлбасы
1.4 Тауар-материалдық құндылықтар қорларын
жабдықтау жайлы басқару есебінің қойылымы
басқару
мен
Өндірістерде,
фирмаларда әртүрлі шикізат, жинақтаушы бұйым,
сатылымға арнылған дайын өнім және т.б. қорлар бар. Бұндай материалдар мен
уақытша қолданылмайтын экономикалық шикізаттар жиынтығын кәсіпорын
қорлары деп атаймыз.
Қорлар әртүрлі себептерден құрылады. Егер кез-келген уақыт мезетінде
өндіріске белгілі бір басқа өндіріспен жеткізілетін тетік керек болып және ол
қоймада мүлдем болмаса, онда өндіріс процесі тоқтатылуы мүмкін. Сондықтан
әрқашан қоймада қажетті мөлшерде белгілі түрдегі тетіктер не бөлшек болуы
қажет. Алайда егер қор мөлшерін көбейтсек, онда сақтауға кететін шығындар
артады. Қорларды басқару есебі өндіріс үшін қолайлы шешімді ойластыру
болып табылады.
Q бір ғана материал (тауар) түрі (1.7 сурет). Егер өнімге сұраным түссе,
онда Q мөлшері төмендейді және сұраныс көлемі уақыт бойынша үздіксіз. Егер
Q=0 болса, онда жетіспушілік пайда болады [11].
1.7 сурет - Т уақытына қатысты қоймадағы Q қорының өзгеру графигі
Белгілі бір жағдайға қолданылатын, кез-келген математикалық модель
шығындарға байланысты факторларды ескеруі қажет.
Ұйымдастыруға кететін шығындар - тауарды жеткізуге және дайындауға
кететін шығындар. Қорларды сақтауға кететін шығындар - тауарды сақтауға
кететін шығындар. Сақтау процесінде амортизациялауға ұшыраған тауарларға
кететін шығындар (бұзылған, ескірген өнімдер жатады). Жетіспеушілікке
кететін шығындар - бас тартудан болаты ақшалай көлеміндегі айыппұл немесе
зақым.
2Бөлім. 1C:Предприятие бухгалтерлік есеп жүйесі
2.1 1C:Предприятие мүмкіншілігінің қысқаша сипаттамасы
Есепті автоматтандыру жүйесі ретінде жұмыстың барлық аймақтарын
қамтитын - бір шаруашылық операцияны тіркеп (құжат, құжаттар тобын) оны
оперативті, салықтық және бухгалтерлік есепте қолдану мүмкіндігін беретін
автоматтандырудың интеграцияланған жүйесін атайды. Бағдарламалар мен
бағдарламалар кешенін автомататтандыру жүйелері деп атау дұрыс емес. Шын
мәнісінде олар автоматтандыру жүйесін құруға арналаған құралдар.
Аңызға сәйкес бухгалетрлік есептің және бухгалтериядағы қосарлы жазба
немесе екі жақты жазбаны енгізудің атасы Лука Пачолли "қосарлы жазбаны"
әкесіне саудагерлік операциялар жазбаларын тиянақтандыру мақстаында ойлап
тапқанынын еске алайық. Алғашында жүйе салық инспекторлары мен
"таңдамалы" есепкерлерге емес, қарапайым саудагерлерге арналған болатын.
Есепті жүргізе отырып, иегер кәсіпорнындағы жұмысының жағдайын
анализдеуге арналған қажетті ақпаратты алған. Алайда уақыт өте келе бизнестің
қиындауымен, мемлекетте өз талаптарын енгізуімен, бүгінгі күні кәсіпкерлер
бухгалетрлік есепке деген теріс көзқарасы орын ала бастады. Қазіргі кезде
директор үшін бухгалтер шоттарды, жазбалар мен журнал-ордерлерін
кәсірорынмен басқаруға қажетті тілге аударатын аудармашы болып табылады.
Заманауи бухгалтерлік есеп базасында кәсіпорынның бірыңғай есебі
жүргізілуі қажет. Есептің финанстық, салықтық, басқарушылық және басқалай
болып бөлінуі қолданушы үшін есептік программа деңгейінде жоғалуы қажет;
программадан алынатын ақпарат директорға, финансистке және бухгалтерге
түсінікті болуы қажет.
Жүйеге қойылатын талаптар;
кәсіпорындағы есеп бірыңғай болуы қажет; есетің финанстық, салықтық
және басқаруышылық болып бөлінуі есептік бағдарламада автоматты
түрде орындалуы қажет;
бухгалтерлік бағдарламаларда "жасанда интеллект" пен эксперттік
жүйелер бағыттарының қиылысуларындағы технологиялар кең
қолданысқа ие болуы қажет;
есептік бағдарламалар жақсы дамыған және сонымен қоса интуитивті
оңай бағдарламалау тілі бар, қуатты инструментальды құралдарға
айналады, осының нәтижесінде конфигурацияларға өзгертулерді нақты
кәсіпорындарға бағдарламаның адаптациясын жасайтын бөтен
фирмалардың қатынасынсыз жүргізуге болады, қолданушыға керек кез
келген есептік конфигурациялар мысал үшін құрастырушы-
компанияның Web сайтынан автоматты түрде жүктелінетін болады;
кішігірім кәсіпорындар жеке бухгалтердің қызметтерінен бас тарта
алады (алайда, бұл жағдайда қандай да бір дәрежеде бухгалтерлік есеп
туралы заңнаманың талаптарымен келіспейді).
Есеп басқарушлық (немесе оперативтік) және бухгалтерлік (ол өз кезегінде
салықтық есептің және аз дәрежеде финанстық есептің функцияларын
орындайды)
болып бөлінеді.
Біздегі финанстық есеп пен анализдің
дамымыағандығының себептері "көлеңкелі" экономикеа мен элементарлы түрде
кәсіпорындардың басшыларның білмейтіндігінен. Финанстық есеп пен
анализдің қанағаттандыратын әдістемесін жүргізетін бағдарламалық кешендер
тек қана үлкен кәсіпорындар үшін арналған.
Қазіргі уақытта жүйенің архитектурасының дұрыс ұйымдастырылуы,
жұмыс жылдамдығы, қондырылаған бағдарламалау тілі, қолданушы
интерфейсінің ыңғайлылығы және кез келген есеп берулерді қосымша
бағдарламаларды енгізбей құру мүмкіндігі, сондай ақ Windows операциялық
жүйелерімен және Microsoft Office бағдарламаларымен тоық сәйкестік секілді
негізгі критерийлермен қоса алғанда 1С:Предприятие 7.7 и 8.0 бағдарламасы
басқа бағдарламаларды артта қалдырады. Берілген бағдарламалар әртүрлі
пішіндегі меншіктік кәсіпорындар, бюджеттік ұйымдастықтар, қорғаныс
министрлігінің кәсіпорындарына арналған конфигурациялары (настройки) ,
сондай ақ ТМД елдеріне
(Украина, Казахстан
және басқа) арналған
конфигурациялары да бар.
Нәтижесінде сатылым көлемі, пайда, дилер мен франчайзи жүйелерінің
дамуы, қолданушылар арасындағы атақтылығы бойынша 1С фирмасы сөзсіз
көшбасшы болып табылады.
1С:Предприятие бағдарламаларын рұқсат етілмеген қол жеткізулерден
қорғау мақсатында аппараттық қорғау кілттерінің концепциясы қолданылады.
Қорғау кілттері бағдарламаның комплектіне кіретін арнайы құрылғы болып
табылады. Әр кілтте бағдарламаның лицензияларның саны бағдарламаланған
(яғни біруақытта жұмыс жасайтын қолданушылар саны), сондай ақ жұмыс
жасауға болатын конфигуация саны да болады.
1С:Предприятие 7.7 бағдарламалары үшін HASP немесе NetHASP
аппараттық кілттері сәйкесінше бағдарламаланың жергілікті немесе жүйелік түрі
үшін қолданылады. HASP (NetHASP)
кілттері компьютердің параллельді
портына (жергілікті жүйенің сервері) қосылады.
1С:Предприятие 8.0 бағдарламасы үшін
компьютердің USB-портына
(жергілікті жүйенің сервері) қосылатын кілт қолданылады.
2.2 1C:Предприятие басқару жүйесінде конфигурациялауды қысқаша
шолу
1С: Управление производственным предприятием 8 для Казахстана -
негізгі контурды қамтитын және өндірістік кәсіпорынды есепке алатын кешенді
шешім. Бұл бағдарламалық өнім бірегей ақпараттық жүйені ұйымдастыратын,
ұжымдық, қазақстандық және халықаралық стандартқа сай келетін, өндірістегі
негізгі бизнес - процестердің жасалуын қамтамасыз ететін құрал . Бағдарламада
сақталған құпиия мәліметке қол жеткізу тыйым салынған .
1С:Управление производственным предприятием 8 для Казахстана
шешуі қазіргі технологиялық 1С:Предприятие 8 платформада, ол жоғарғы
сенімділік пен қолданбалы шешімнің өнімділігі,масштабтылығы, аймақтық
бөлінген жүйелер, басқа ақпараттық жүйелермен интеграциясы.
1С:Управление производственным предприятием для Казахстана жиі
өзгереді және заңнаманың өзгергені жайлы, прогрпммалық өнімнің
функциясының кеңейтілуі туралы.Шешімді оңдеу кезінде 1С фирмасымен
және серіктестік қоғаммен жинақталған өндірістік кәсіпорынды сәтті
автоматтандыру есепке алынды,сонымен қатар негігі әлемдік
стандарттар,кәсіпорынды басқару әдістері (MRP II, CRM, SCM, ERP, ERP II
және т.б.).
1С:Управление производственным предприятием 8 для Казахстана
қолданбалы шешімі холдингтік құрылымды кәсіпорынды автоматтандыруға
мүмкіндік береді, сонымен қатар жалпы мәліметтер қоры холдингқа кіретін
барлық ұйымдарды қамтуы мүмкін.
Бұл айтарлықтай есепті енгізі
еңбексыйымдылығын жалпы мәліметтер массивін әртүрлі ұйымдар қолдану
арқылы төмендетеді.
Барлық ұйымдарда екі жақты басқармалы және
регламнттік есептеу, бірақ регламенттік есеп беру үйымдар бойынша бөлек -
бөлек беріледі.
Шаруашылық операцияны орындау бір рет тіркеледі және басқармалы
және регламенттік есепте бейнесін алады. Мәліметті екінші рет енгізуге тыйым
салынады. Қолданушымен енгізілетін мәлімет, қолданбалы шешім арқылы
оперативті бақыланады.
Қолданбалы шешім жиынды интерфейспен қойылады, сол арқылы әрбір
қолданушыға өзіне қажетті мәліметке және қолданбалы шешімнің механизміне
қол жеткізуге мүмкіндік береді.
1С:Управление производственным предприятием для Казахстана да әр
түлі есептеудің келесі қатынастары қарастырылған:
басқармалы, бухгалтерлік және салықтық есептеулер мәліметтерінің
өзара тәуелсіздігі;
басқармалы, бухгалтерлік және салықтық есептеулер мәліметтерінің
өзара салаыстырылуы;
сомалық және сандық актив бағаларының және басқармалылық,
бухгалтерлік және салықтық есептеулерінң мәліметтері бойынша,
объективті себептердің болмауы кезінде сәйкестік болуы.
Регламенттік (бухгалтерлік және салықтық) ұйым бойынша есептеу
ұлттық валюта бойынша жүргізіледі, басқармалы есептеу үшін кез-келген
валюта таңдалынады. Әртүрлі ұйымдарда бірегей мәліметтер қоры ретінде
әртүрлі салықтық жүйесі қолданылады, бір ұйымдарда-салықтың жалпы жүйесі,
басқаларында - қарапайым, салықтық, бухгалтерлік есептеуде әр түрлі саясат
қолданылуы мүмкін.
Қолданбалы шешімді автоматтандыру механизмдерін екі үлкен класқа
бөлуге болады:
кәсіпорынның операционды әрекеттерін ұстау үшін механизмдер;
оперативті емес есептеуді енгізуге механизмдер.
Операционды әрекеттерге тәуелді аймақтарды есептеудің түріне
байланысты бөлуге болады. Одан басқа, қолданбалы шешім ұқсас есептерді
шешуге жауапты: қаржыны басқару ішкі жүйесі, тұлғаны басқару ішкі жүйесі,
бухгалтерлік есептеумен және т.б. болып бөлек ішкі жүйелерге бөлінеді.
Осындай бөліну қолданбалы шешімді зерттеуге шарттылық көмектеседі. Осы
қолданушылардың жұмысында ішкі жүйелер арасындағы шектеулер
байқалмайды (2.1 сурет).
1С:Управление производственным предприятием для Казахстана
келесілерді береді:
кәсіпорынның жетекшілігі және басқарушылар,бизнестің дамуына
жауап берушілер-
анализдің кең мүмкіндіктері,компанияның
бәсекелестік қабілетін көтеру үшін ресурстарды дұрыс жоспарлау;
өндірістік, шаруашылық, өндірістік процесті жабдықтаушылық-
күнделікті еңбекті жақсартатын құралдармен айналысатын болімдердің
жетекшілігі, менеджерлар мен қызметкерлер жауапты;
кәсіпорынның есептеу қызметкерлері-заңнаманың және ұйымның
стандаррттық талаптарына сай автоматтандыру есептеуін енгізу үшін.
Операционды қызметі
Бірінші ретті құжаттар есебі
Оперативті
басқару
есебі
Оперативті
жобалау
Оперативті
бухгалтерлік
есебі
Оперативті
салық
есебі
2.1 сурет - Функционалдық сұлба
Қолданбалы шешімді енгізу кәсіпорындарда он адамнан мың адамға дейін
,әрқайсысының ондаған және жүздеген жұыстық орындары болады, сонымен
қатар холдингтік және торлық құрылымдар болады деп күтілуде.
2.3 1C:Предприятие жүйесінде қорларды басқару есебі
Материалды ағымдар саудалық немесе өндірістік шаруашылық әрекетінің
неізі. Тауар - материалды қорлармен рационалды басқару, қоймадағы артық
қорларды минимумдау шаруашылық әрекеттермен сенімді жабдықтау
кәсіпорынның әсерлі әрекетінің кепілі. Қорлармен басқару ішкі жүйесін қолдану
қоймалық шаруашылықты әсерлі ұйымдастыру, қойма жұмысшыларының,
шаруашылық- жабдықтау құрылымының жұмыскерлерінің еңбек өнімділігін
жоғарылату.
Қолданбалы шешімде материалдардың бөлікті оперативті есептеуі
жасалған, қоймағы тауарлар мен өнімдер. Кәсіпорындағы тауар -
материалдарының артықтарына толық бақылау.
Қолданбалы шешім мүмкіндіктері:
тауар - материалдарының қалдықтарын әртүрлі бірлік
өлшемдерінде әртүрлі қоймаларға басқару;
меншіктік тауарларға, қабылданған және жіберілген тауарларға
бөлек есептеу жүргізу.
қоймағы сақталу орны бойынша детальдау арқылы қоймадағы
сатып алушылардың тапсырмасының жинақталуына қол
жеткізеді;
Басқару есебі
Бухгалтерлік
есебі
Салық есебі
Жобалау
сериялық номерларды есепке алу, жарамдылық мерзімі және
сертификаттар;
сериялық номерлардың дұрыс жазылуын бақылау және
тауарладың анықталған мерзімдегі жарамдылығын және
сертификаттар;
партияның мінездемесін беру (түсі, өлшемі және т.б.) және
партиялық есепке алу;
ГТД және шығарылған мемлекетті есепке алу;
тауар- материалды артықтарды құрастыру және ажырату;
тауар-материалды алдын-ала алып қою.
Қоймалық шаруашылықты ұйымдастыру әртүрлі болуы мүмкін,
құрылымы қарапайым және иерархиялық күрделі де болуы мүмкін. Қоймалар
немесе зат сақтайтын жерлер кәсіпорынның аймағында немесе алыста
орналасуы мүмкін (2.2 сурет).
2.2 сурет - Қорларды басқару есебінің функционалдық сұлбасы
Қоймалық артықтар жайлы мәлімет мәліметтік жүйеге жоғарғы бөлікті
дәрежеде енгізілуі мүмкін: тауардың мінездемелік дәрежесіне дейін: ( түсі,
өлшемі, габарит және т.б. ) , сериялық номермен тауардың жарамдылық мерзіміне
дейін. Потенциалды сатылым көлемімен және сатылған бағасымен қоймалық
артықтың бағасын білуге болады.
Тауар-материалдық артықты инвентарлы өткізу және нәтижесін автоматты
өңдеу. Инвентарлау нәтижесі бойынша есептеу саны мен айырмашылығын
автоматты түрде санау, және инвентарлық нәтиже бойынша факттық артықтар
саны. Содан кейін шығынға шығару құжаты (жеткіліксіз жағдайда) безендіру
немесе кіріс құжаты (артықтар боп жатқанда).
Артықтар анализінің статистикасы әрбір бұйымның тартымдылығын кіріс
пен шығын бөлігі бойынша бағалау, сатылымның тұрақтылығы, мына
критерилыр бойынша нашар сатылып жатқан тауарды анықтау: орташа сақталу
мерзімі, периодтағы шығыны және айналым коэффицинті.
3Бөлім. Жылумен қамтамасыз
етуде
қорларды
басқарудың
автоматтандырылған жүйесі
3.1 Логистиканың рөлі мен түсінігі
Отандық және шетел экономикалық әдебиеттерінде логистика түсінігінің
көптеген анықтамаларын кездестіруге болады, онда басқару обьектісі
материалдық ағымдармен шектелмейді,
сондай-ақ банктік логистика,
ақпараттық логистика сияқты бірқатар басқа терминдер пайда болды.
Бұл жобада логистиканы материалдық және олармен байланысты
ақпараттақ ағымдарды басқарудың теориясы мен тәжірибесі ретінде
қарастырады.
Материалдық ағымдарды басқару, басқа кез-келген обьектілерді басқару
сияқты, екі бөлімнен тұрады [12]:
- шешім қабылдау;
- қабылдаған шешімді жүзеге асыру.
Материалдық ағымдарды басқару бойынша дәлелді шешімдер қабылдау
үшін белгілі бір білім қажет. Осы білімді жасайтын қызметті логистикаға
жатқызады; сәйкесінше, көптеген анықтамалар логистиканы ғылым немесе
ғылыми бағыт ретінде пайымдайды: логистика-материалдық ағымдардың
тиімділігін жоғарлатудың жаңа мүмкіндіктерін іздеумен тікелей байланысты
пәнаралық ғылыми бағыт [12].
Ғылым ретінде логистика мынадай міндеттер атқарады:
- сұранысты болжау және соның негізінде қорларды жоспарлау;
- өндіріс пен көліктің қажетті қуаттылығын анықтау;
- материалдық ағымдарды оңтайлы басқару негізінде дайын өнімді
бөлудің ғылыми қағидаларын құру;
- өндіріс орнында жіне тұтынушылардағы тиеу үрдістерін жіне
тасымалдау-қоймалау операцияларын басқарудың ғылыми негіздерін
жасау;
- логистикалық жүйелердің іс-әрекет етуінің түрлі математикалық
үлгілерінің варианттарын құру;
- дайын өнімдерді бірлесіп жоспарлаудың, жабдықтаудың, өндірудің,
қоймалаудың, өткізудің және тасымалдаудың әдістерін жасау және т.б.
бірқатар мәселелер.
Ғылыммен алынған білім материалдық ағымдарды басқару саласында
дәлелденген шешімдер қабылдауға мүмкіндік береді. Қабылданған шешімдерді
тәжірибе жүзінде жүзеге асыру үшін нақты әрекеттер қажет. Сондықтан да
анықтамалардың басқа тобы логистиканы шаруашылық қызмет ретінде
қарастырады: логистика-өндіріс және айналыс салаларындағы материалдық
ағымдарды басқару болып табылатын шаруашылық қызметінің бағыты.
Логистиканың негізгі обьектісі - ішкі материалдық ағымдардың сызбасын,
шикізаттың алғашқы көздерінен бастап соңғы тұтынушыға дейін қарастырып
өтейік (3.1 сурет). Бұл сызбадағы материалдар қозғалысының бүкіл жолын екі
үлкен аймаққа бөлуге болады:
- бірінші учаскіде өндірістік-техникалық бағыты;
- екінші учаскіде халық тұтынатын бұйымдар, өнімдер қозғалады.
3.1 сурет - Логистикадағы материалдық ағымдардың баланысы
Тізбек бойынша қозғалуына байланысты саналық құрамы өзгеріп
отырады. Ең алдымен, шикізат көзі мен алғашқы өңдеуші кәсіпорын арасында,
сондай-ақ түрлі өндірістер арасында жаппай біртекті жүктер қозғалады.
Тізбектің соңында материалды ағымдар тұтынуға дайын әр түрлі тауарлар
ретінде көрінеді. Кейбір өндіріс орындары ішінде материалды ағымдар бар.
Мұнда цехтар арасында немесе цехтардың ішінде түрлі бөлшектер, жартылай
фабрикалар, дайындамалар орын ауысып отырады.
Логистикалық үрдіс кезінде материалдық ағым кәсіпорынға дейін
жеткізіліп, қойма және өндірістік участкелер тізбегі арқылыоның тиімді жылуы
ұйымдастырылады, содан соң дайын өнім тұтынушыға оның тапсырысына
сәйкес жеткізіледі.
Түрлі сапалы материалды ағымдарды басқару бойынша, аталған қызмет
түрлері логистиканың мазмұнын құрайды, оны логистикалық теминологиялық
сөздік былайша анықтайды: логистика - шикізат пен материалдарды өндірістік
кәсіпорындарға дейін жеткізу үрдісінде, тұтынушының талаптарына сәйкес
дайын өнімдерді тұтынушыға дейін жеткізу үрдісінде жүргізілетін материалды
және материалды емес операцияларды, тасымалдауды, қоймалауды басқару,
жоспарлау және бақылау туралы ғылым.
Бұл анықтама, оның мазмұнына сәйкес, логистиканы ғылым ретінде
пайымдайды. Шаруашылық қызмет ретінде логистика келесі анықтамада
ұсынылған: логистика-жабдықтаушыға ақша төленген кезден бастап
тұтынушыға дайын өнім жеткізгені үшін ақша алу мезетіне дейінгі шаруашылық
айналымдағы шикізаттың, бөлшектердің және дайын өнімдердің қозғалысын
және сақталуын басқару үрдісі. Логистика түсінігін осылай пайымдау көбінесе
шетел әдебиеттерінде кездеседі.
Материалдық ағымдардың басқарудың негізгі обектісі ретінде бөліп
қарастыру экономикалық үрдістерді жеңілдетеді. Бірақ мұндай жеңілдік
жүктердің қозғалысын, шикізаттың бірінші кезеңінен бастап барлық аралық
үрдістер арқылы соңғы тұтынушыға жеткенге дейін іштей бақылаудың
мақсаттарын қоюға және оны шешуге мүмкіндік береді. Бірқатар факторлардан
абстракциялау және зерттеу мен басқарудың негізгі обьектісі ретінде
материалдық ағымдарды бөліп қарастыру үлгілеу есептерінің шамаларын
қысқарта ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
В настоящем дипломном проекте на основе исследовании и системы
централизованного теплоснабжения разработана система управления запасами
топлива (угля) в промышленных условиях системы централизованного
теплоснабжения г. Талдыкорган. В проекте проведены постановка задачи,
математическая модель и системы управления запасами. Кроме того
разработаны экономическое обоснование окупаемости системы и безопасности
жизнедеятельности.
Андатпа
Дипломдық жобада орталықтандырылған жылумен қамтамасыз ету
жүйесін зерттеу негізінде Талдықорған қаласының орталықтандырылған
жылумен қамтамасыз ету жүйесінің өндірістік жағдайында отын қорларымен
басқару жүйесі жасап шығарылды. Жобада есептің қойылымы, математкалық
модель және қорлармен басқару жүйесі келтірілген. Сонымен қоса
экономикалық негізінде жүйенің ақталуы және өміртіршілік қауіпсіздігі
жасалған.
Мазмұны
Кіріспе
1Бөлім. Орталықтандырылған жылумен қамтамасыз есту жүйесін
басқару объект ретінде қарастыру
1.1 Бір орталықтан жылытудағы технологиялық үрдістің қысқаша
сипаттамасы
1.2 Бір орталықтан жылытудағы технологиялық үрдістің басқару
объектісі ретінде
1.3 Тауар-материалдық құндылықтар қорларын басқару мен
жабдықтауға қатысты бар тәжірибе
1.4 Тауар-материалдық құндылықтар қорларын басқару мен
жабдықтау жайлы басқару есебінің қойылымы
2Бөлім. 1C:Предприятие бухгалтерлік есеп жүйесі
2.1 1C:Предприятие мүмкіншілігінің қысқаша сипаттамасы
2.2 1C:Предприятие басқару жүйесінде конфигурациялауды қысқаша
шолу
2.3 1C:Предприятие жүйесінде қорларды басқару есебі
3Бөлім. Жылумен қамтамасыз етуде қорларды басқарудың
автоматтандырылған жүйесі
3.1 Логистиканың рөлі мен түсінігі
3.2 Материалдық ағымдар түсінігі
3.3 Жылумен қамтамасыз етуде қорларды басқарудың әдістері мен
модельдерін қарастыру
3.4 Қорлармен басқару жүйесінің есебінің қойылымы
3.5 ГГКП "Талдықорғанжылусервисінің" қорларды басқарудың
автоматтандырылған жүйесін жасау
3.5.1Қорларды басқару жүйесінің құрылымы
3.5.2Қормен басқарудың аналитикалық әдісі
3.5.3Оптималды қорды есептеу
3.5.3.1 Көмірді қолдану кестелері
3.5.3.2 Таралу функциясының эксперименталды функциясы
3.5.3.3 F(x) функциясының есебі
3.5.3.4 Синусойда көрсеткіштерік анықтау
3.5.3.5 Көмірдің күндік және айлық қолдану тәуелділігінің
графиктеріне формула таңдау
3.5.3.6 F(x) тәуелділік функциясының есебі
3.5.3.7 Қоймадағы көмір қорының әр күнгі есебі
4Бөлім. Технико-экономикалық бөлім
4.1 Қормен басқаруды автоматтандыруды енгізуге дейін кететін
шығындар
4.2 Қормен басқаруды автоматтандыруды енгізуден кейін кететін
шығындар
5Бөлім. Өміртіршілік қауіпсіздігі
5.1 Өрт қауіпсіздігі
8
9
9
13
18
20
21
21
23
25
27
27
29
32
41
42
42
45
45
45
48
50
51
53
54
55
56
56
58
64
65
5.2 Дербес компьютерді қолдану ережелері
5.3 Жарықтандыруды қамтамасыз ету
Қортынды
Қолданылған әдебиеттер
Қысқартулар
Қосымша А Эксперименталды функциясының орташа мәні
Қосымша Б Қаңтар айына оптималды қордың есебі
Кіріспе
69
70
75
76
77
78
79
Бірнеше миллиондаған жыл бұрын адамзат отты қолдана бастаған кезде
энергетика пайда болды.
Қазіргі таңда адамзатқа энергия қажет және оған деген өажеттілік күннен
күнге артуда. Алайда дәстірлі отынның (газ, көмір, мұнай) тапшалағы арта
түсуде.
Заманауи электроэнергетикада қуатты энерго одақтар құрылып бар
шикізатты рационалды қолдану және тұтынушыларды энергиямен қамтамасыз
ету тиімділігін арыттыруды негізге алды.
Бүгін негізгі есептерге
шикізаттың, отынның, электроэнергияның,
материалдардың, еңбек шығындарының жоспарлы технико-экономикалық
нормативтер шығындары кіреді.
Энергетикалық кәсіпорын кешенді энергетикалық процесінде жүзеге
асады, ол үш негізгі фазада: энергияның өндірісі, оны тарату, және тұтыну
орындалады. Бірінші энергетикалық процестің екі фазасы энергетиканың халық
шаруашылығының есебі болып келеді. Энергияның өндірісі жылу мен электрлік
станциялар көмегімен жүзеге асады, ал энергияны тарату энергетикалық желілер
арлықы жүзеге асады.
Дипломдық жобаның өзектілігі жылумен қамтамасыз ету жүйесіне
қатысты 1C:Предприятие 8.2 бухгалтерлік жүйесін қолдануымен отын қорларын
басқару жүйесін жасап шығару.
1Бөлім. Орталықтандырылған жылумен қамтамасыз есту жүйесі
басқару объект ретінде қарастыру
1.1 Бір орталықтан жылумен қамтамасыз ету технологиялық үрдістің
қысқаша сипаттамасы
Қазіргі кезде аудан халқы көп аймақтарда орталықтанған жылыту жүйесі
қолданылады. Орталықтан жылыту жүйесінің негізін қазандық құрайды. Онда
жанармай жағылады және жылутасымалдағыш жылытылады. Егер қарапайым
қазандық қолданылса онда жылутасымалдағыш ретінде су жүреді. Содан кейін
бұл су қолданушыларға жылыту үшн беріледі. Ал егер қазандық жылу - электр
орталығнда болса, онда оның технологиясы күрделілірек және үнемдік жағынан
тиімді. ЖЭО алғашында суды бу күйіне жеткенге дейін қыздырды. Бұл бу
жоғарғы энергетикалық көрсеткіштерді көрсетеді және электроэнергияны өңдеп
шығаратын булық турбинаға жіберіледі. Сосын өңделген бу жылытуға
қолданылатын суды қыздырады.
Жылыту жүйесінің екінші бөлімі - желі. Іс жүзінде бұл - жер астында
немесе үстінде жүргізілген құбырлар арқылы жылутасымалдағыштың жылыту
объектілеріне жіберілуі. Жылулық желілердің түрлері:
Жылытудың жабық жүйесі (1.1 сурет). Бұл жүйе екі құбырдың болуын
қажет етеді. Біріншіде ыстық су объектіге "тура " беріледі, ал
екіншісінде қазандыққа " кері " қайтады.
1.1 сурет - Жылытудың жыбық жүйесі
Жылытудың ашық жүйе мен ыстық сумен қамтамасыз ету (1.2 сурет).
Олның да екi құбыры болады, бiрақ жылытудан басқа ыстық сумен
қамтамасыз ету функциясы бар. Яғни кранды ашқан сайын обьектідегі
жылутасымалдағышты ыстық су ретінде қолдануға болтындығы.
Сәйкесінше
қазандыққа
жіберілген
жылутасығыштан кем
жылутасымалдағыш оралады.
1.2 сурет - Жылытудың ашық жүйесі мен ыстық сумен қамтамасыз ету
Бұл орталықтан жылуды қамтамасыз ету жүйесі күрделі және кең
аудандарға таратылған объект болып саналады. Жүйенiң жұмысы оны құрайтын
барлық элементтердiң жұмыс сапасына бағынышты болады. Бір орталықтан
жылумен қамтамасыз ету жүйесі көппәтерлі үйлерді жылыту үшін дамыған әрі
таңдаулы құрылғыларының бірі. Бұған тек қана отандық тәжірибе ғана емес,
сонымен қатар шетелдiк тәжірибе де куә.
Талдықорған қаласының орталық жылумен қамтамасыз ету жүйесі
күрделі, ол келесі негізгі элементтерден тұрады: жылу көздері (сегіз
қазандықтан), магистралды және кварталды жылу желілері, сорғы станциялары,
жылу энергиясын, ыстық суды тұтынушылар және вентиляция.
ҚМКК Талдықорғанжылусервисінде жылу тасымалдағыш ретінде су
алынған, оның жылусыйымдылығы жоғары, массасы тығыз, және гигиеналық
сапасы жылу тасымалдағыш ретінде ең таңдаулы болып саналады.
Функционалды тағайындалуы
мен
құрылымына қатысты қаланың
жылумен қамтамасыз ету жүйесін бес бөлікке бқлуге болады (1.3 сурет).
1.3 сурет - Жылумен қамтамасыз ету жүйесінің құрылымы
Жылулық торлар қалалық жүйенің жылуменқамтамасыз етуінің негізгі
элементі. Қолданылуы бойынша келесідей бөлінеді:
Магистралды тор,әрбір шағын ауданға жылутасымалдануын
қарастырады. Ұйымдастыру ережесі бойынша қаланың магистралды
торы сақиналы және оның мінездемесі қаланың жоспарлануына
байланысты.
Кварталды торлар, магистралды
тордан жергілікті қолданушы
жүйелерге тасымалдайды.
Қолданушының жылумен қамтамасыз ету жергілікті жүйелер,
жылутасымалдағыш қыздырғыш элементтерімен тасымалданады.
Ыстық сумен қамтамасыздандырудың үй ішіндегі желілері.
ҚМКК Талдықорғанжылусервисінде ашық жылумен қамтамасыз ету
жүйесі қабылданған.
Ашық жүйелердің жабық жүйелермен
салыстырғанда
келесідей
артықшылықтары бар:
ыстық сумен қамтамасыз етуде жылутасымалдағыш қолдану мүмкіндігі;
абоненттік енгізулерді арзандату мен қарапайымдату және жергілікті
жүйелерде ыстық сумен жабдықтау мерзімін ұзарту;
транзиттік көлік үшін жылуэнергияның бірқұбырлы жүйесін қолдану
мүмкіндігі.
Ашық жүйелердің негізгі кемшіліктері келесідей:
суды даярлау станцияларының күрделілігі мен қымбат болуы;
су қақпасына түсетін су сапасының тұрақсыздығы;
жылумен қамтамасыз ету жүйесіндегі санитарлы бақылаудың
күрделілігі;
жылулық желінің
гидравликалық режимінің тұрақсыздығынан
эксплуатацияның күрделілігі.
Талдықорған қаласының жылыту жүйесі - екіқұбырлы, ол жылу желісіне
тәуелді жалғанған. Тәуелді жалғанған сұлба құрылысы, қызметі бойынша
қарапайым. Бұндай сұлба гидродинамикалық және жылутехникалық көзқарас
жағынан тұрақты және сенімдірек болып саналады.
Қаланың тұрғын фонды көбінесе ескірген инженерлік коммуникациядан
тұрады. Әдетте, 3-4 қабатты үйлерде абоненттік қондырғылар жылулық
желілерге тәуелділік схемасы бойынша жалғанған.
Жылумен жабдықтаудың тәуелділік сұлбасында жылутасымалдағыш
жылулық желілерден қолданушының жылытқыш қондырғыларына келіп түседі,
ал тәуелсізде-жылыту пунктындағы аралық жылутасымалдағышқа келіп, онда
екінші ретті жылутасымалдағышты жылытады [1].
Бірақ тәуелді сұлбаның кемшілігі- жылыту кезеңінің басы мен соңында
шамадан тыс балқыту болады, ол кезде сыртқы ауаның температурасы нөл
градустан түспейді.
Жылыту кезеңінде қолданушының жылулық жүктемесін реттеу жылумен
жабдықтау ұжымының
сапалы ережесі
негізінде орындалады
(жылутасымалдағыш тұрақты шығындалғанда және сыртқы ауа температурасы
төмен болған сайын, жылутасымалдағыш (желілік су) соғұрлым ыстық болады).
Сыртқы ауаның температурасы
0 °С жақын болған сайын, судың
температурасын түсіріп, оны 30-35 °С деңгейінде ұстау қажет. Жылумен
қамтамасыз етілетін үйлерде ыңғайлы температураны сақтау үшін жеткілікті.
Дегенмен мұндай төмендетуге қол жеткізу шындығында мүмкін емес,
себебі жылту үшін үздіксіз суды қыздырумен қоса ыстық сумен қамтамасыз ету
қажеттілігінен жылумен қамтамасыз ететін ұйымдар желі ішіндегі су
температурасын 70-75 °С деңгейінде ұстауы қажет. Келесі кезекте бұндай
температурадағы суды жылу желілеріне күзгі және жазғы уақытта берген
жағдайда бөлмедегі жылу радиаторларының мөлшерден көп жылу шығаруынан
тұрғындардың жайсыздығына алып келеді . Сонымен қоса жылудың терезе
арқылы шығындалуына себебін тигізеді [2].
Қаланың жылу желілерінің қалаулары жер асты болып келеді .
Берілетін және кері қайтатын магистралдар өзара гидравикалық
қосқыштар мен жергілікті жүйелермен жалғанған .
Талдықорған қаласының аймақ бедерінің ерекшелігінен сорғы
станциялары кері су желесін Басқуат қазандық қондырғысына алып келеді.
Жылыту көзінен тұтынушыға келетін жылутасымалдағыштың көліктік
сұлбасы жылыту көзі мен тұтынушылардың өзара орналасу,
жылутасымалдағыш түрі, жылу жүктемесінің өзгеру мінезінен және т.б.
факторларына тәуелді.
Функционалдық тағайындалуы мен элементтердің өзара байланысы
жылумен қамтамасыз ету жүйесінің құрылымында (1.4 сурет) көрсетілген.
Қаланы
жылумен қамтамасыз ету
жүйесі жылутасымалдағыштың
параметрлерiне жергiлiктi тұтынушылардың талабымен өзгерте алуға болатын
күрделі иерархиялық құрылым болып саналады .
1.4 сурет - Обьектпен басқарудың структурасы
ҚМКК Талдықорғанжылусервисі келесi функцияларды жүзеге асырады:
Талдықорған қаласы аумағындағы заңды және жеке тұлғаларды
жылумен жабдықтау;
өндiрiс, өз желiлерi арқылы жылу тасымалдау және пайдаланылатын
жылу көздерiнен тұтынушылардың арасындағы қуаттың үлестiруi ;
жылу энергиясы мен ыстық сумен муниципалды және басқа да
тұтынушыларды, қала халықын, кәсіпорындарын, ұжымдарын
қамсыздандыру үшін кететін төлемді қызметтерді келісім мен келісім-
шарт негізінде тікреу;
жабдық пен жылу желілеріне жөндеулер жүргізу;
жылу желiлері мен жылу энергетиялық жабдықты қайта құру;
белгіленген құрылыс пен технологиялық нормаларға
және
жылуэнергетикалық объектілерге, қолдану ережелеріне және энергияны
тіркеуге бақылау орнату. Сонымен қоса жылу энергетиклық объектілер
мен желілерді құру комиссияларына араласу;
жабдықтаушы ұйыммен өзара iс - әрекетiн жүзеге асыру;
пайдаланылатын жылу көздерінен энергия шикізатын қолданатын
халық, кәсіпорындар, мекемелер мен ұйымдарды жылумен қамтамасыз
едуді бақылау мен ұжымдастыру;
жылу желілері мен жылуэнергетикалық жабдықтарға объектердің
жалғануының техникалық шарттарын беру, сонымен қоса жобалауды
келістіру мен қаланың муниципалды жылуэнергетикалық объектерін
құру;
Талдықорған қаласының жылумен қамтамасыз ету сұлбаларын
құрастыру мен ұжымдастыру;
жылу энергетикалық жабдық негізінде орындайтын қосалқы өндірістің
қызмет істеуі мен қалыптасуы;
консультациялық - әдiстемелiк, техникалық қызметтердi көрсету;
қондыру және энергетикалық ресурстардың есептеуiнiң құралдарын
тексеру, техникалық күтiмдi жүзеге асыру.
1.2 Бір орталықтан жылытудағы технологиялық үрдістің басқару
объектісі ретінде
Басқару обектісі ретінде комплексті жылыту желісі кеңістікте таралған
жылугидравликалық қасиетке ие, көптеген ерекшеліктері басқа да үлкен
энергетикалық жүйелерге тән элементтері бар күрделі динамикалық жүйе болып
табылады [3].
Кешенді жылумен қамтамасыз етудің жалпы ерекшеліктері:
өндірістік процестің уақытының, көлігінің, жылулық энергиясының
таратылуы мен қолданылуының үздіксіздігі;
жылыту процесінің ішкі байланысының, ыстық сумен
қамтамасыздандыру және суыту күрделілігі;
жылумен қамтамасыз ету процесінің инерциялылығы;
жылулық
энергиясы мен ыстық сумен қамтамасыздандыру,
гидравликалық және жылулық режимдағы жылумен
қамтамасыздандыру процестерінің тұрақсыздығы;
қобалжыту әсерінің стахастикалылығы;
комплекс элементтерінің аймақ бойынша геодезиялық белгілерінің
кеңістіктік таралуы;
жылу тасымалдаушының бөліктерде, жылулық желі көзінде судың ағып
кетуіне және апатты жағдайларға сезімділігінің жоғарылығы;
жылу тасымалдаушының жоғары тығыздылығы және желілік суды
сорып алуы мен қолданушылардың жылыту элементтерін толтыруға
қажетті қысым өндіруге қосымша энергия қажет ететіндігі;
процестің жүргізілуіндегі технико-экономикалық сапа көрсеткіштерінің
ағымдағы мәндерін бағалауда қателердің болуы;
басқару алаңында субъекттің тікелей қатысуы болса басқару
құрылымының иеархиялылығы;
құбырдың гидравликалық мінездемесі қызметтің мерзіміне тәуелдігі;
құбырдың жылу оқшаулылығының күйі
оның ылғалдылығына
байланысты, ғимараттың жылу жоғалтуы - климаттық әсерлер мен есік,
терезе арасындағы саңылаулардың инфильтрациясы, қала бойынша
тұтынушылырдың шашыраңқы орналасуы;
климаттық әсерге стохастикалық әсері бар сыртқы қобалжу мен
құрылымның тәулік уақытына, апта күніне тәуелді қоданатын мөлшері;
өндіруші мен тұтынушы арасындағы келіспеушілікке байанысты
басқару критерийлері. Өндіруші көп жылу жіберіп аз қаражат жұмсауды
көздейді, ал тұтынушы өз қажеттіліктерн қанағаттандыруды көздейді.
Оның мақсаты өзінің қажеттілігін қанағаттандыра отырып жүйеге:
жылыту ғимарат ішіндегі температура 22-24 С;
вентиляция ауа алмасу және температура 18-20 С;
ыстық сумен қамтамасыздандыру - температура 55-60 С және қажетті
шығын. Өндірушіге орталықтандырылған жылу өндіру тиімді.
Жылумен қамтамасыздандыратын комплекстің спецификалық
ерекшеліктеріне жататындар: комплекстің динамикалық қасиеттері
-
қобалжытуды беру каналының үлкен көлемді және тасымалдаудың кешігуі мен
сипатталады.
Комплексті жылумен қамтамасыздандыру функционадық режимі әр түрлі
физикалық заттың параметрімен сипатталады [2]:
тракт бойынша берілетін қысым мен температураның динамикалық
сипаттамалары бір бірінен өзгешеленеді. Желі бойынша су шығыны
көбінесеинерциясыз өзгереді. Жылу тасымалдаушының
жылдамдығымен анықталатын температуралық толқындардың
тармақталған желі бойынша жүру процесі сағаттар бойы жағасуы
мүмкін [4];
жылулық желідегі судың қайнауы. Егер Twl = 130 С қайнаған су
автоматты клапаннан немесе реттегіш құралдан өтіп жатқанда
трубадағы қысым төмендейді де судың жартысы қайнап трубада бу
пайда болады. Бұл трубадағы су ағынының үзілісіне әкеледі (бу
кептелісін тудырады) және циркуляцияның қосылуы трубаны,
арматураны, бөлмедегі жылыту құрылғыларын бұзатын гидравликалық
соққы тудыруы мүмкін. Сондықтан қайнаған су тасымалданатын судың
буға айналу температурасының қысымынан
жоғарғы қысымды
трубамен тасымалдануы керек. Қолданыста авариялық жағдай болмас
үшін осы ережені сақтау керек [2];
жылыту жүйелерінде судың жоғарғы жылусыйымдылығы, массалық
тығыздығы
және гигиеналық сапасы ең қалаулы
жылутасымалдаушыетеді. Жылыту желісінде жоғарғы гидравликалық
қысым тудыратын және трубалардың жарылуы мен бұзылуына себеп
болатын жағдай судың 0 С да қатуы болып табылады [6];
бөлек параллель орналасқан түйіндердің инерциялық қасиеттері бір
бірінен ерекшеленеді. Сыртқы ауаның температурысының ауытқуы
кезінде жылусыйымдылық қоршаулардан өтетін жылулық толқындар
басылады, фазасы бойынша қалады және жылулық жоғалтулар
байқалады [4]. Жылусыйымдылық емес сыртқы қаршаулардан кірген
жылу сыртқы ауа температурасын жетік бақылайды және тез жылулық
жоғалтулар болып саналады. 1961 жылы С.А. Чистович зерттеуі
бойынша [6] жылулық желіні тиімді автоматты басқару үшін тез және
баяу жылулық жоғалтулардың дифференциалдық тіркеуін жүргізу
керек. Жоғарыда айтылған орталықтандырылған жылумен қамтамасыз
ету жүйесін басқаруы бойынша комплекстің метеофакторға, қазіргі
уақыттағысы ғана емес алдыңғы уақыттығы метеорологиялық жағдайын
және болашақтағы өзгерістерін ескеру керек.
Орталықтан жылумен қамтамасыз етудің жалпы ерекшеліктерінен басқа
[2]:
жылу көзінің жоғарғы сатылы автоматтандырылуы және жылулық
пунктер мен қолданушыралдың автоматтандыру құрылғыларының
болмауы;
жылулық желі бойынша басқа құбырмен тасымалдайтын жүйелерге
қарағанда өнімнің өзі емес оның параметрлері (жылу, температура,
қысым) жылыту жүйесін, вентиляцияны, ыстық сумен
қамтамасыздандыру жүйесін қанағаттандырып тасымалдануы;
тұтынушылардың қолданатыны жылыту жүйесі, ол параметрлердің
өзгеруіне сезбейді себебі ғимараттың жоғарғы дәрежеде
аккумуляциялауымен сипатталуы;
жылу қолданушылар әртүрлі жағдайдағы режимдерді қолданады,
сонымен қатар оларға басқаруды енгізуді қажет етеді, және қалған
тұтынушылар қажет емес жылуды қолдануы.
Орталықтандырылған жылумен қамтамасыз етудің
құрылымдық
ерекшеліктерінен орталықтандырылған жылумен қамтамасыз ету қаланың
аймағындағы локализациясын айтып кеткен жөн, ережеге сәйкес (бірден-үшке)
ірі көлемдегі жылу көзі жүйенің көп қасиеттерін анықтайды.
Талдыкорганжылусервис жылумен қамту орталығының негізгі
ерекшелігі:
жергілікті геодезикалық белгілеулердің басты қазандықты
кондырғының Басқуат айтарлықтай айырымы және төменгі айналма
магистралынің арасы 46м.
Осының
нәтижесінде орталықтағы
қазандыққа төрт сорғы станцияның салынуына алып келді;
кварталды жылу жүйелері индивидуалды жылу құбырларынана
пунктерінен айырмашылығы, біреттілік, параллельді-бірреттілік
абоненттерінің бір желіге қосылуы. Нәтижесінде әрбір кварталдағы
желілер өзінің ерекшеленген жылу құбырларының технологиялық
режимдері болады,
демек әрбір желі индивидуалды басқару
алгоритмінің құрастырылуын қамтамасыз етеді.
Орталықтанған жылумен қамтамасыз ету бірегей кемшілігі ретінде дұрыс
басқарылмауы болып табылады, жылу мен жылу желілері жылу пунктерінде.
Бұның себебі орталықтан жіберілетін жылудың оптималды басқарылуының
болмауынан, екінші жағынан жылулық жүйелердің болмауынан және басқаруды
есептеу және бақылаулардың автоматтандарылған жүйелердің болмауынан.
Жылумен жабдықтау орталықтары келесі жолмен бағаланады [2]:
жылулық жүйелерінің техникалық жағдайының сапалылығы;
сенімділік режимі;
авариялық қалпына келтіру жұмыстарының сапалы жүргізілуі;
сапалы құрылыспен жылулық желілердің ауыстырылуы;
кәсіпорынның сенімді басқарылуы.
Тәжірибеде, әдетте, кәсіпорынның функционалды сапасын бағалау қиынға
соғады. Негізгі белгілер ретінде: белгіленген қызметте өнім сапасының (тауар
мен қызметтің) бір-бірімен сәйкес келуі; кәсіпорындағы тікелейлік пен
мөлдірлілік; бизнез-процестердің жақсарылуы; құжаттардың дұрыс жүргізілуі;
жұмыскерлердің біліктілігі мен ықыластығы; және де ең маңыздысы
тұтынушылардың көңілінен шығуы.
Орталықтандырылған жылумен қамтамасыз ету кешенінде сонымен қатар
бірнеше қиыншылықтар бар, жылутасу (су), қазандықта берілген температураға
дейін қайнатылған, тұтынушыға тасымалдана отыра бөлініп жылуэнергияның
қалдық температура жылуэнегияның бастапқы көзіне оралады.
Орталықтандырылған жылумен қамтамасыз етудің ең басты мақсаттарының бірі
болып тұтынушыларға сенімді әрі сапалы жылуды ең арзан бағамен
тасымалдау, сонымен қатар экологиялық стандартқа сәйкес келуі, және осы
мақсатқа қол жеткізу үшін белгілі жүйелерді игеру арқылы іске асыру.
Анализдермен зетрттеулер барысында орталықтандырылған жылумен
қамтамасыз етудің көптеген ерекшеліктері айқындалды. Орталықтанған және
орталықтанбаған. Және жылулық сорғылармен күнмен құрастырылатын
коллекторлар. Зерттеулер нәтижесінде орталықтандырылған жылумен
қамтамасыз ету осылардың ішінде қаражатты аз қажет ететіндігі айқындалды,
келлесі сұйықтыққа негізделген және газ тәріздес жергілікті жүйелер, және
жылулық сорғылар [7].
Заманауи технологиялар мен шығарылған жылулық сорғылардың
көрсетуі, жылумен қамтамасыз ету теналогиялары орталықтандырылған
жылумен қамтамасыз етудің негізінде құрылатын болады [8].
Орталықтандырылған жылумен қамтамасыз етудің техналогиясы жалпы
энергетика мағынасында энтальпия жанармайының көп қолданылатындағын
көрсетеді [9].
Шетелдің және өз еліміздің мамандарының еңбектерінде
орталықтандырылған жылумен қамтамасыз ету дамуына керекті ең маңызды
талаптар айқындалған [10].
Жылуды тасымалдау транспорты келесі жолмен іске асырылады:
желілік судың температура потенциалын үлкейтіп отыру;
зауыттық дайындық;
жылумен қамтамасыз ету жүйелерін, вентиляция және ыстық судың
арасындағы байланысты реттеп отыру;
Орталықтандырылған жылумен қамтамасыз етудің басты бағыттарының
бірі болып құрылымды сенімділігін жоғарылату.
Құрылымдық сенімділіктің ең басты қағидалары келесілер болып
табылады:
жылуды тұтынатын аудандарында жылулық қуатты көбейту;
жылумагистралімен жылутасымалының арасындағы гидравликалық
байланысты күшейту;
маңызды жылумагистралының жерүсті төсеулері (жерүсті төсеулердің
сенімділігі коллекторлық пен тунелдікпен бірдей);
тұтынушыларды жылулық желілерге 20-50МВт қуаттылығымен
байланыстру;
автоматтандырылған диспетчерлік басқарулар мен жылумен қамтамасыз
ету технлогиялық процестерінің басқаруларын ұйымдастыру, жылумен
тасымалдау кезінде қателіктер санын азайтуға көмектеседі;
жылумен жабдықтау кәсіпорындарының және тұтынашылар арасындағы
байланыс меанизмін жақсарту.
Барлық анализдерді қорытындылай келе Тадықорғанжылусервистің ең
тиімді функционалдығы ,ол ақпараттық-аналитикалық басқару жүйелерімен
заманауи басқару теорияларының жетістіктерін қолдана отырып және
ақпараттық теориялар, кибернетика және техникалық телекоммуникация және
автоматизацияны пайдалана отыра басқару
1.3 Тауар-материалдық құндылықтар
қорларын
басқару
мен
жабдықтауға қатысты бар тәжірибе
Қорларды басқару аймағында негізінде материалдық қорларды және
шығындарды азайтуға бағытталған. Мұндай жүйенің мысалы MRP II болып
табылады. MRP II (Manufacturing Resource Planning ) өндірістік кәсіпорын
ресурстарын тиімді жоспарлау әдісі, заман талабына сай, жаңа ақпараттық
жүйелерді қолдануға арналған. Негізгі идея кез-келген өндіріс бұйымдарына
қажетті материалдың немесе құраушылар біреуінің, қажетті уақытта және
қажетті санының түгел бар болуы. Әдістің дамуы ақпараттық технологиялардың
дамуымен бір уақытта, күрделі жоспарлауға есептік жүйелердің ресурсын
қолдануға мүмкіндік пайда болғаннан кейін басталды.
MRP II стандарты АҚШ-та дайындалған және Американың өндірісті және
APICS(American Production and Inventory Control Society) қорын бақылау
қоғамымен қолдауға алынған. Бұл ұйым MRP II Standart System-ң, MRP II
стандартын іске асыруға таласушы ақпараттық жүйелердің талабын суреттейтін
ресми құжатын шығарады.
MRP II өндірістің барлық қызметінде өткізу бөлімінен маркетинг
қызметіне дейін, қамтамасыздандыру бөлімі, қаржы бөлімі, құрылымдаушы
бөлімі сонымен қатар өндірісте бір жүйенің ақпаратымен қолдануға мүмкіндік
береді.
MRP II жүйесіне MRP элементтері (Material requirements planning -
материалдық ресурстардағы қажеттіліктерді жоспарлау) және CRP (Capacyty
requirements planning - өндірістік қуаттардағы қажеттіліктерді жоспарлау).
MRP II бизнес-процесстерді жоспарлау,
материал қажеттіліктерін
жоспарлау, өндірістік қуаттарды жоспарлау, қаржыны жоспарлау, инвестицияны
басқару және т.б сияқты жеке модульдердің көп мөлшердегі интеграциясын
ұсынады (1.5 сурет). Әрбір модульдің жұмыс қорытындысы жалпы бүкіл
жүйемен талданады, дұрысын айтқанда ішкі факторларға қатысты оның
икемділігін қамтамасыз етеді.
MRP сауда жасау тапсырысының орындалу мерзімін хабарлайды,сонымен
қоса жеткізушімен есептесуді орындауды жоспарлауға көмек береді. MRPCRP
сағаттық тарифтық мөлшерлеме деңгейінде және технологикалық операцияның
орындалу уақыт нормасына, мүмкін болатын белгіленген жұмыстарға және т.б.
негізгі өндірістік қызметкердің саны жайлы ақпаратты көрсетеді. Мұның
барлығы өндірістегі жалақыны беру міндеттемесін қабылдауға қажетті. MRP II
қолданушыларға жеткізу мерзімі және мөлшері жайында хабарлайды, бұл
қаражат теңгерімі түскенін болжауға мүмкіндік береді.
Өнімді шығаруды
жоспарлау
Өндірісті жоспарлау
Өндірісті жоспарлау
Өнімді шығаруды және өткізуді жоспарлау
Өндірістің негізгі жоспарын қалыптастыру
Материалды қажеттіліктерді жоспарлау
Өндірісті диспетчерландіру
Саудамен басқару
1.5 сурет - MRP II модульдерінің интергациясы
MRP II-ң маңызды функциясы қаржылай басқару аясында шешім
қабылдайтындарды, бүкіл қажетті ақпаратпен қамтамасыздандыру. MRP II-гі
қаржы ағынын және өндірістік қуатты бірігіп жоспарлау,қалыптасқан өндірістік
жоспардың қаржылай шешімін нақты анықтауға мүмкіндік береді, бұл жекеше
жоспарлағанда мүмкін емес
Одан бөлек, MRP II жүйесі серіктестіктің сыртқы ортасының өзгерісіне
қалыптасуға және жағдайды болжауға бейімделген.
MRP II Standart System функция жүйесінің 16 топ анықтама тобынан
тұрады (1.6 сурет):
1. Сатуды және өндірісті жоспарлау (Sales and Operation Planning).
2. Сұраныспен басқару (Demand Management).
3. Өндірістің жоспарын құру (MPS, Master Production Scheduling).
4. Материалдағы қажеттіліктерді жоспарлау (MRP, Material Requirement
Planning).
5. Өнім сапасы (BOM, Bill of Materials).
6. Қоймамен басқару (Inventory Transaction Subsystem).
7. Жеткізулерді жоспарлау (Scheduled Receipts Subsystem).
8. Цехтік басқару (Shop Flow Control).
9. Өндірістік қуаттарды жоспарлау (CPR, Capacity Requirement Planning).
10. Кірісшығысты қадағалау (Inputoutput control).
11. Материалды-техникалық жабдықтау (Purchasing).
12. Бөлу ресурсын жоспарлау (DRP, Distribution Resourсe Planning).
13. Өндірістік операцияларды жоспарлау және қадағалау (Tooling Planning
and Control).
14. Қаржылай басқару (Financial Planning).
15. Үлгілеу (Simulation).
16. Тиімділікпен басқару (Performance Measurement).
Ресурстарды жоспарлау
Сұраныспен басқару
Қормен басқару
MPS
өндірісін
жоспарлау
MRP
Болжамды сауда
жасау бюджеті
Қуатты жүктеудің
болжам кестесі
Қор жағдайы
Технологиялық ақпарат
Сатылымға тапсырыс
Жүктелген
қуаттардың
бөлшектік
жоспары
Қуаттарды
жүктеудің
Сауданың
бөлшектік
бюджеті
Сауданың
соңғы бюджеті
жоспары
соңғы жоспары
Өндірісті
дипетчерлеу
1.6 сурет - MRP II Standart System функция жүйесінің сұлбасы
1.4 Тауар-материалдық құндылықтар қорларын
жабдықтау жайлы басқару есебінің қойылымы
басқару
мен
Өндірістерде,
фирмаларда әртүрлі шикізат, жинақтаушы бұйым,
сатылымға арнылған дайын өнім және т.б. қорлар бар. Бұндай материалдар мен
уақытша қолданылмайтын экономикалық шикізаттар жиынтығын кәсіпорын
қорлары деп атаймыз.
Қорлар әртүрлі себептерден құрылады. Егер кез-келген уақыт мезетінде
өндіріске белгілі бір басқа өндіріспен жеткізілетін тетік керек болып және ол
қоймада мүлдем болмаса, онда өндіріс процесі тоқтатылуы мүмкін. Сондықтан
әрқашан қоймада қажетті мөлшерде белгілі түрдегі тетіктер не бөлшек болуы
қажет. Алайда егер қор мөлшерін көбейтсек, онда сақтауға кететін шығындар
артады. Қорларды басқару есебі өндіріс үшін қолайлы шешімді ойластыру
болып табылады.
Q бір ғана материал (тауар) түрі (1.7 сурет). Егер өнімге сұраным түссе,
онда Q мөлшері төмендейді және сұраныс көлемі уақыт бойынша үздіксіз. Егер
Q=0 болса, онда жетіспушілік пайда болады [11].
1.7 сурет - Т уақытына қатысты қоймадағы Q қорының өзгеру графигі
Белгілі бір жағдайға қолданылатын, кез-келген математикалық модель
шығындарға байланысты факторларды ескеруі қажет.
Ұйымдастыруға кететін шығындар - тауарды жеткізуге және дайындауға
кететін шығындар. Қорларды сақтауға кететін шығындар - тауарды сақтауға
кететін шығындар. Сақтау процесінде амортизациялауға ұшыраған тауарларға
кететін шығындар (бұзылған, ескірген өнімдер жатады). Жетіспеушілікке
кететін шығындар - бас тартудан болаты ақшалай көлеміндегі айыппұл немесе
зақым.
2Бөлім. 1C:Предприятие бухгалтерлік есеп жүйесі
2.1 1C:Предприятие мүмкіншілігінің қысқаша сипаттамасы
Есепті автоматтандыру жүйесі ретінде жұмыстың барлық аймақтарын
қамтитын - бір шаруашылық операцияны тіркеп (құжат, құжаттар тобын) оны
оперативті, салықтық және бухгалтерлік есепте қолдану мүмкіндігін беретін
автоматтандырудың интеграцияланған жүйесін атайды. Бағдарламалар мен
бағдарламалар кешенін автомататтандыру жүйелері деп атау дұрыс емес. Шын
мәнісінде олар автоматтандыру жүйесін құруға арналаған құралдар.
Аңызға сәйкес бухгалетрлік есептің және бухгалтериядағы қосарлы жазба
немесе екі жақты жазбаны енгізудің атасы Лука Пачолли "қосарлы жазбаны"
әкесіне саудагерлік операциялар жазбаларын тиянақтандыру мақстаында ойлап
тапқанынын еске алайық. Алғашында жүйе салық инспекторлары мен
"таңдамалы" есепкерлерге емес, қарапайым саудагерлерге арналған болатын.
Есепті жүргізе отырып, иегер кәсіпорнындағы жұмысының жағдайын
анализдеуге арналған қажетті ақпаратты алған. Алайда уақыт өте келе бизнестің
қиындауымен, мемлекетте өз талаптарын енгізуімен, бүгінгі күні кәсіпкерлер
бухгалетрлік есепке деген теріс көзқарасы орын ала бастады. Қазіргі кезде
директор үшін бухгалтер шоттарды, жазбалар мен журнал-ордерлерін
кәсірорынмен басқаруға қажетті тілге аударатын аудармашы болып табылады.
Заманауи бухгалтерлік есеп базасында кәсіпорынның бірыңғай есебі
жүргізілуі қажет. Есептің финанстық, салықтық, басқарушылық және басқалай
болып бөлінуі қолданушы үшін есептік программа деңгейінде жоғалуы қажет;
программадан алынатын ақпарат директорға, финансистке және бухгалтерге
түсінікті болуы қажет.
Жүйеге қойылатын талаптар;
кәсіпорындағы есеп бірыңғай болуы қажет; есетің финанстық, салықтық
және басқаруышылық болып бөлінуі есептік бағдарламада автоматты
түрде орындалуы қажет;
бухгалтерлік бағдарламаларда "жасанда интеллект" пен эксперттік
жүйелер бағыттарының қиылысуларындағы технологиялар кең
қолданысқа ие болуы қажет;
есептік бағдарламалар жақсы дамыған және сонымен қоса интуитивті
оңай бағдарламалау тілі бар, қуатты инструментальды құралдарға
айналады, осының нәтижесінде конфигурацияларға өзгертулерді нақты
кәсіпорындарға бағдарламаның адаптациясын жасайтын бөтен
фирмалардың қатынасынсыз жүргізуге болады, қолданушыға керек кез
келген есептік конфигурациялар мысал үшін құрастырушы-
компанияның Web сайтынан автоматты түрде жүктелінетін болады;
кішігірім кәсіпорындар жеке бухгалтердің қызметтерінен бас тарта
алады (алайда, бұл жағдайда қандай да бір дәрежеде бухгалтерлік есеп
туралы заңнаманың талаптарымен келіспейді).
Есеп басқарушлық (немесе оперативтік) және бухгалтерлік (ол өз кезегінде
салықтық есептің және аз дәрежеде финанстық есептің функцияларын
орындайды)
болып бөлінеді.
Біздегі финанстық есеп пен анализдің
дамымыағандығының себептері "көлеңкелі" экономикеа мен элементарлы түрде
кәсіпорындардың басшыларның білмейтіндігінен. Финанстық есеп пен
анализдің қанағаттандыратын әдістемесін жүргізетін бағдарламалық кешендер
тек қана үлкен кәсіпорындар үшін арналған.
Қазіргі уақытта жүйенің архитектурасының дұрыс ұйымдастырылуы,
жұмыс жылдамдығы, қондырылаған бағдарламалау тілі, қолданушы
интерфейсінің ыңғайлылығы және кез келген есеп берулерді қосымша
бағдарламаларды енгізбей құру мүмкіндігі, сондай ақ Windows операциялық
жүйелерімен және Microsoft Office бағдарламаларымен тоық сәйкестік секілді
негізгі критерийлермен қоса алғанда 1С:Предприятие 7.7 и 8.0 бағдарламасы
басқа бағдарламаларды артта қалдырады. Берілген бағдарламалар әртүрлі
пішіндегі меншіктік кәсіпорындар, бюджеттік ұйымдастықтар, қорғаныс
министрлігінің кәсіпорындарына арналған конфигурациялары (настройки) ,
сондай ақ ТМД елдеріне
(Украина, Казахстан
және басқа) арналған
конфигурациялары да бар.
Нәтижесінде сатылым көлемі, пайда, дилер мен франчайзи жүйелерінің
дамуы, қолданушылар арасындағы атақтылығы бойынша 1С фирмасы сөзсіз
көшбасшы болып табылады.
1С:Предприятие бағдарламаларын рұқсат етілмеген қол жеткізулерден
қорғау мақсатында аппараттық қорғау кілттерінің концепциясы қолданылады.
Қорғау кілттері бағдарламаның комплектіне кіретін арнайы құрылғы болып
табылады. Әр кілтте бағдарламаның лицензияларның саны бағдарламаланған
(яғни біруақытта жұмыс жасайтын қолданушылар саны), сондай ақ жұмыс
жасауға болатын конфигуация саны да болады.
1С:Предприятие 7.7 бағдарламалары үшін HASP немесе NetHASP
аппараттық кілттері сәйкесінше бағдарламаланың жергілікті немесе жүйелік түрі
үшін қолданылады. HASP (NetHASP)
кілттері компьютердің параллельді
портына (жергілікті жүйенің сервері) қосылады.
1С:Предприятие 8.0 бағдарламасы үшін
компьютердің USB-портына
(жергілікті жүйенің сервері) қосылатын кілт қолданылады.
2.2 1C:Предприятие басқару жүйесінде конфигурациялауды қысқаша
шолу
1С: Управление производственным предприятием 8 для Казахстана -
негізгі контурды қамтитын және өндірістік кәсіпорынды есепке алатын кешенді
шешім. Бұл бағдарламалық өнім бірегей ақпараттық жүйені ұйымдастыратын,
ұжымдық, қазақстандық және халықаралық стандартқа сай келетін, өндірістегі
негізгі бизнес - процестердің жасалуын қамтамасыз ететін құрал . Бағдарламада
сақталған құпиия мәліметке қол жеткізу тыйым салынған .
1С:Управление производственным предприятием 8 для Казахстана
шешуі қазіргі технологиялық 1С:Предприятие 8 платформада, ол жоғарғы
сенімділік пен қолданбалы шешімнің өнімділігі,масштабтылығы, аймақтық
бөлінген жүйелер, басқа ақпараттық жүйелермен интеграциясы.
1С:Управление производственным предприятием для Казахстана жиі
өзгереді және заңнаманың өзгергені жайлы, прогрпммалық өнімнің
функциясының кеңейтілуі туралы.Шешімді оңдеу кезінде 1С фирмасымен
және серіктестік қоғаммен жинақталған өндірістік кәсіпорынды сәтті
автоматтандыру есепке алынды,сонымен қатар негігі әлемдік
стандарттар,кәсіпорынды басқару әдістері (MRP II, CRM, SCM, ERP, ERP II
және т.б.).
1С:Управление производственным предприятием 8 для Казахстана
қолданбалы шешімі холдингтік құрылымды кәсіпорынды автоматтандыруға
мүмкіндік береді, сонымен қатар жалпы мәліметтер қоры холдингқа кіретін
барлық ұйымдарды қамтуы мүмкін.
Бұл айтарлықтай есепті енгізі
еңбексыйымдылығын жалпы мәліметтер массивін әртүрлі ұйымдар қолдану
арқылы төмендетеді.
Барлық ұйымдарда екі жақты басқармалы және
регламнттік есептеу, бірақ регламенттік есеп беру үйымдар бойынша бөлек -
бөлек беріледі.
Шаруашылық операцияны орындау бір рет тіркеледі және басқармалы
және регламенттік есепте бейнесін алады. Мәліметті екінші рет енгізуге тыйым
салынады. Қолданушымен енгізілетін мәлімет, қолданбалы шешім арқылы
оперативті бақыланады.
Қолданбалы шешім жиынды интерфейспен қойылады, сол арқылы әрбір
қолданушыға өзіне қажетті мәліметке және қолданбалы шешімнің механизміне
қол жеткізуге мүмкіндік береді.
1С:Управление производственным предприятием для Казахстана да әр
түлі есептеудің келесі қатынастары қарастырылған:
басқармалы, бухгалтерлік және салықтық есептеулер мәліметтерінің
өзара тәуелсіздігі;
басқармалы, бухгалтерлік және салықтық есептеулер мәліметтерінің
өзара салаыстырылуы;
сомалық және сандық актив бағаларының және басқармалылық,
бухгалтерлік және салықтық есептеулерінң мәліметтері бойынша,
объективті себептердің болмауы кезінде сәйкестік болуы.
Регламенттік (бухгалтерлік және салықтық) ұйым бойынша есептеу
ұлттық валюта бойынша жүргізіледі, басқармалы есептеу үшін кез-келген
валюта таңдалынады. Әртүрлі ұйымдарда бірегей мәліметтер қоры ретінде
әртүрлі салықтық жүйесі қолданылады, бір ұйымдарда-салықтың жалпы жүйесі,
басқаларында - қарапайым, салықтық, бухгалтерлік есептеуде әр түрлі саясат
қолданылуы мүмкін.
Қолданбалы шешімді автоматтандыру механизмдерін екі үлкен класқа
бөлуге болады:
кәсіпорынның операционды әрекеттерін ұстау үшін механизмдер;
оперативті емес есептеуді енгізуге механизмдер.
Операционды әрекеттерге тәуелді аймақтарды есептеудің түріне
байланысты бөлуге болады. Одан басқа, қолданбалы шешім ұқсас есептерді
шешуге жауапты: қаржыны басқару ішкі жүйесі, тұлғаны басқару ішкі жүйесі,
бухгалтерлік есептеумен және т.б. болып бөлек ішкі жүйелерге бөлінеді.
Осындай бөліну қолданбалы шешімді зерттеуге шарттылық көмектеседі. Осы
қолданушылардың жұмысында ішкі жүйелер арасындағы шектеулер
байқалмайды (2.1 сурет).
1С:Управление производственным предприятием для Казахстана
келесілерді береді:
кәсіпорынның жетекшілігі және басқарушылар,бизнестің дамуына
жауап берушілер-
анализдің кең мүмкіндіктері,компанияның
бәсекелестік қабілетін көтеру үшін ресурстарды дұрыс жоспарлау;
өндірістік, шаруашылық, өндірістік процесті жабдықтаушылық-
күнделікті еңбекті жақсартатын құралдармен айналысатын болімдердің
жетекшілігі, менеджерлар мен қызметкерлер жауапты;
кәсіпорынның есептеу қызметкерлері-заңнаманың және ұйымның
стандаррттық талаптарына сай автоматтандыру есептеуін енгізу үшін.
Операционды қызметі
Бірінші ретті құжаттар есебі
Оперативті
басқару
есебі
Оперативті
жобалау
Оперативті
бухгалтерлік
есебі
Оперативті
салық
есебі
2.1 сурет - Функционалдық сұлба
Қолданбалы шешімді енгізу кәсіпорындарда он адамнан мың адамға дейін
,әрқайсысының ондаған және жүздеген жұыстық орындары болады, сонымен
қатар холдингтік және торлық құрылымдар болады деп күтілуде.
2.3 1C:Предприятие жүйесінде қорларды басқару есебі
Материалды ағымдар саудалық немесе өндірістік шаруашылық әрекетінің
неізі. Тауар - материалды қорлармен рационалды басқару, қоймадағы артық
қорларды минимумдау шаруашылық әрекеттермен сенімді жабдықтау
кәсіпорынның әсерлі әрекетінің кепілі. Қорлармен басқару ішкі жүйесін қолдану
қоймалық шаруашылықты әсерлі ұйымдастыру, қойма жұмысшыларының,
шаруашылық- жабдықтау құрылымының жұмыскерлерінің еңбек өнімділігін
жоғарылату.
Қолданбалы шешімде материалдардың бөлікті оперативті есептеуі
жасалған, қоймағы тауарлар мен өнімдер. Кәсіпорындағы тауар -
материалдарының артықтарына толық бақылау.
Қолданбалы шешім мүмкіндіктері:
тауар - материалдарының қалдықтарын әртүрлі бірлік
өлшемдерінде әртүрлі қоймаларға басқару;
меншіктік тауарларға, қабылданған және жіберілген тауарларға
бөлек есептеу жүргізу.
қоймағы сақталу орны бойынша детальдау арқылы қоймадағы
сатып алушылардың тапсырмасының жинақталуына қол
жеткізеді;
Басқару есебі
Бухгалтерлік
есебі
Салық есебі
Жобалау
сериялық номерларды есепке алу, жарамдылық мерзімі және
сертификаттар;
сериялық номерлардың дұрыс жазылуын бақылау және
тауарладың анықталған мерзімдегі жарамдылығын және
сертификаттар;
партияның мінездемесін беру (түсі, өлшемі және т.б.) және
партиялық есепке алу;
ГТД және шығарылған мемлекетті есепке алу;
тауар- материалды артықтарды құрастыру және ажырату;
тауар-материалды алдын-ала алып қою.
Қоймалық шаруашылықты ұйымдастыру әртүрлі болуы мүмкін,
құрылымы қарапайым және иерархиялық күрделі де болуы мүмкін. Қоймалар
немесе зат сақтайтын жерлер кәсіпорынның аймағында немесе алыста
орналасуы мүмкін (2.2 сурет).
2.2 сурет - Қорларды басқару есебінің функционалдық сұлбасы
Қоймалық артықтар жайлы мәлімет мәліметтік жүйеге жоғарғы бөлікті
дәрежеде енгізілуі мүмкін: тауардың мінездемелік дәрежесіне дейін: ( түсі,
өлшемі, габарит және т.б. ) , сериялық номермен тауардың жарамдылық мерзіміне
дейін. Потенциалды сатылым көлемімен және сатылған бағасымен қоймалық
артықтың бағасын білуге болады.
Тауар-материалдық артықты инвентарлы өткізу және нәтижесін автоматты
өңдеу. Инвентарлау нәтижесі бойынша есептеу саны мен айырмашылығын
автоматты түрде санау, және инвентарлық нәтиже бойынша факттық артықтар
саны. Содан кейін шығынға шығару құжаты (жеткіліксіз жағдайда) безендіру
немесе кіріс құжаты (артықтар боп жатқанда).
Артықтар анализінің статистикасы әрбір бұйымның тартымдылығын кіріс
пен шығын бөлігі бойынша бағалау, сатылымның тұрақтылығы, мына
критерилыр бойынша нашар сатылып жатқан тауарды анықтау: орташа сақталу
мерзімі, периодтағы шығыны және айналым коэффицинті.
3Бөлім. Жылумен қамтамасыз
етуде
қорларды
басқарудың
автоматтандырылған жүйесі
3.1 Логистиканың рөлі мен түсінігі
Отандық және шетел экономикалық әдебиеттерінде логистика түсінігінің
көптеген анықтамаларын кездестіруге болады, онда басқару обьектісі
материалдық ағымдармен шектелмейді,
сондай-ақ банктік логистика,
ақпараттық логистика сияқты бірқатар басқа терминдер пайда болды.
Бұл жобада логистиканы материалдық және олармен байланысты
ақпараттақ ағымдарды басқарудың теориясы мен тәжірибесі ретінде
қарастырады.
Материалдық ағымдарды басқару, басқа кез-келген обьектілерді басқару
сияқты, екі бөлімнен тұрады [12]:
- шешім қабылдау;
- қабылдаған шешімді жүзеге асыру.
Материалдық ағымдарды басқару бойынша дәлелді шешімдер қабылдау
үшін белгілі бір білім қажет. Осы білімді жасайтын қызметті логистикаға
жатқызады; сәйкесінше, көптеген анықтамалар логистиканы ғылым немесе
ғылыми бағыт ретінде пайымдайды: логистика-материалдық ағымдардың
тиімділігін жоғарлатудың жаңа мүмкіндіктерін іздеумен тікелей байланысты
пәнаралық ғылыми бағыт [12].
Ғылым ретінде логистика мынадай міндеттер атқарады:
- сұранысты болжау және соның негізінде қорларды жоспарлау;
- өндіріс пен көліктің қажетті қуаттылығын анықтау;
- материалдық ағымдарды оңтайлы басқару негізінде дайын өнімді
бөлудің ғылыми қағидаларын құру;
- өндіріс орнында жіне тұтынушылардағы тиеу үрдістерін жіне
тасымалдау-қоймалау операцияларын басқарудың ғылыми негіздерін
жасау;
- логистикалық жүйелердің іс-әрекет етуінің түрлі математикалық
үлгілерінің варианттарын құру;
- дайын өнімдерді бірлесіп жоспарлаудың, жабдықтаудың, өндірудің,
қоймалаудың, өткізудің және тасымалдаудың әдістерін жасау және т.б.
бірқатар мәселелер.
Ғылыммен алынған білім материалдық ағымдарды басқару саласында
дәлелденген шешімдер қабылдауға мүмкіндік береді. Қабылданған шешімдерді
тәжірибе жүзінде жүзеге асыру үшін нақты әрекеттер қажет. Сондықтан да
анықтамалардың басқа тобы логистиканы шаруашылық қызмет ретінде
қарастырады: логистика-өндіріс және айналыс салаларындағы материалдық
ағымдарды басқару болып табылатын шаруашылық қызметінің бағыты.
Логистиканың негізгі обьектісі - ішкі материалдық ағымдардың сызбасын,
шикізаттың алғашқы көздерінен бастап соңғы тұтынушыға дейін қарастырып
өтейік (3.1 сурет). Бұл сызбадағы материалдар қозғалысының бүкіл жолын екі
үлкен аймаққа бөлуге болады:
- бірінші учаскіде өндірістік-техникалық бағыты;
- екінші учаскіде халық тұтынатын бұйымдар, өнімдер қозғалады.
3.1 сурет - Логистикадағы материалдық ағымдардың баланысы
Тізбек бойынша қозғалуына байланысты саналық құрамы өзгеріп
отырады. Ең алдымен, шикізат көзі мен алғашқы өңдеуші кәсіпорын арасында,
сондай-ақ түрлі өндірістер арасында жаппай біртекті жүктер қозғалады.
Тізбектің соңында материалды ағымдар тұтынуға дайын әр түрлі тауарлар
ретінде көрінеді. Кейбір өндіріс орындары ішінде материалды ағымдар бар.
Мұнда цехтар арасында немесе цехтардың ішінде түрлі бөлшектер, жартылай
фабрикалар, дайындамалар орын ауысып отырады.
Логистикалық үрдіс кезінде материалдық ағым кәсіпорынға дейін
жеткізіліп, қойма және өндірістік участкелер тізбегі арқылыоның тиімді жылуы
ұйымдастырылады, содан соң дайын өнім тұтынушыға оның тапсырысына
сәйкес жеткізіледі.
Түрлі сапалы материалды ағымдарды басқару бойынша, аталған қызмет
түрлері логистиканың мазмұнын құрайды, оны логистикалық теминологиялық
сөздік былайша анықтайды: логистика - шикізат пен материалдарды өндірістік
кәсіпорындарға дейін жеткізу үрдісінде, тұтынушының талаптарына сәйкес
дайын өнімдерді тұтынушыға дейін жеткізу үрдісінде жүргізілетін материалды
және материалды емес операцияларды, тасымалдауды, қоймалауды басқару,
жоспарлау және бақылау туралы ғылым.
Бұл анықтама, оның мазмұнына сәйкес, логистиканы ғылым ретінде
пайымдайды. Шаруашылық қызмет ретінде логистика келесі анықтамада
ұсынылған: логистика-жабдықтаушыға ақша төленген кезден бастап
тұтынушыға дайын өнім жеткізгені үшін ақша алу мезетіне дейінгі шаруашылық
айналымдағы шикізаттың, бөлшектердің және дайын өнімдердің қозғалысын
және сақталуын басқару үрдісі. Логистика түсінігін осылай пайымдау көбінесе
шетел әдебиеттерінде кездеседі.
Материалдық ағымдардың басқарудың негізгі обектісі ретінде бөліп
қарастыру экономикалық үрдістерді жеңілдетеді. Бірақ мұндай жеңілдік
жүктердің қозғалысын, шикізаттың бірінші кезеңінен бастап барлық аралық
үрдістер арқылы соңғы тұтынушыға жеткенге дейін іштей бақылаудың
мақсаттарын қоюға және оны шешуге мүмкіндік береді. Бірқатар факторлардан
абстракциялау және зерттеу мен басқарудың негізгі обьектісі ретінде
материалдық ағымдарды бөліп қарастыру үлгілеу есептерінің шамаларын
қысқарта ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz