Асинхронды қозғалтқыштың роторы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 67 бет
Таңдаулыға:

Аңдатпа

Ұсынылып отырған диплом жобасы Дірілі төмендетілген фазалы
роторлы асинхрондық қозғалтқышты жобалау тақырыбына орындалған.
Негізгі бөлімде асинхронды қозғалтқыштың пайда болу тарихы,
құрылысы, жұмыс істеу принципі, сипаттамалары қарастырылған. Сонымен
қатар фазалы роторлы асинхронды қозғалтқыштың орамаларын,
геометриялық өлшемдерін, параметрлерін және жұмыс сипаттамаларын
анықтадым. Қозғалтқыштағы магниттік шығындарды және жылулық есептеме
жүргіздім.
Арнайы бөлімде асинхронды қозғалтқыштағы электрмагниттік діріл
деңгейін есептедім. Пазаның қисаюының әсерінен діріл деңгейі төмендетілді
және электрмагниттік діріл деңгейін азайтудың басқа да жолдарын
қарастырдым.
Өмір тіршілік қауіпсіздігі бөлімінде шудың және электр зарядының
адамға тигізетін әсері көрсетілген. Электр қозғалтқышты пайдалану кезінде
қауіпсіздік техникасын сақтау сұрақтары, ғимараттағы диспетчер бөлмесінің
жасанды жарықтануы қарастырылған.
Экономикалық бөлімде асинхронды қозғалтқышты жасауға кететін
материалдық шығындар мен қосымша шығындарды, жылдық экономикалық
тиімділікті және өтелу жылын есептедім.

Аннотация

Данный дипломный проект выполнен на тему Асинхронный двигатель
с фазным ротором и пониженной вибрации.
В основном разделе рассмотрены характеристики, принципы работы,
история развития и устройство асинхронного двигателя. Произведен расчет
параметров, геометрических размеров, обмотки, рабочих характеристики,
тепловой расчет и расчет магнитных потери асинхронного двигателя фазным
ротором.
В специальном разделе произведен подробный расчет магнитной
вибрации. Понижены уровень вибрации при скосе пазов и рассмотрены
другие способы.
Выполнен раздел безопасности жизнедеятельности, в котором были
рассмотрены воздействия шума и электрического заряда на человека.
Рассмотрены вопросы соблюдения техники безопасности при
эксплуатации электродвигателя и искусственного освящения диспетчерской
комнаты.

В
экономическом разделе рассмотрены материальные и

дополнительные затраты, произведен
эффективности и сроки окупаемости.
расчет годовой экономической

Annotation

This diploma project is executed on a theme the "Asynchronous engine with a
phase rotor and to the lowered vibration".
Descriptions, principles of work, history of development and device of
asynchronous engine, are considered in a basic division. The calculation of
parameters, geometrical sizes, puttee, workers of characteristic, thermal calculation
and calculation, is produced magnetic loss of asynchronous engine a phase rotor.
The detailed calculation of magnetic vibration is produced in the special
division. Lowered level of vibration at the slant of slots and another ways are
considered.
The division of safety of vital functions is executed, in that affecting of noise
and electric charge were considered man. The questions of observance of accident
prevention are considered during exploitation of electric motor and artificial
sanctifying of controller's room.
Material and additional expenses are considered in an economic division, the
calculation of annual economic efficiency and terms of recoupment are produced.

Мазмұны

Кіріспе

10

1
1.1
1.2
1.3
1.4

1.5
1.6
1.7
1.8
1.9
Асинхронды қозғалтқыштар
Үшфазалы асинхронды электр қозғалтқыштың құрылысы
Асинхронды қозғалтқыштың статоры
Асинхронды қозғалтқыштың роторы
Асинхронды қозғалтқыштардың электр энергиясын механикалық
энергияға түрлендірудің электр физикалық процесі
Асинхронды қозғалтқыштың энергетикалық диаграммасы
Асинхронды қозғалтқыштың электрмагниттік моменті
Асинхронды қозғалтқыштарды жүргiзiп жiберy (іске қосу)
Бір фазалы асинхронды қозғалтқыш
Жетектің сенімділігі және үнемділігі
11
11
12
13

14
17
20
22
24
24

2
Фазалы роторлы асинхронды қозғалтқыштың
орамаларын,

геометриялық өлшемдерін, параметрлерін және жұмыс

сипаттамаларын анықтау
26

2.1
2.2

2.3
2.4

2.5
2.6
2.7

2.7.1
2.7.2
2.8
2.9
2.10
3
3.1

3.2
4
4.1
4.1.1

4.1.2
4.1.3
4.1.4
4.1.5
Электрмагниттік жүктемелерді және негізгі параметрлерді анықтау
Статордың паза сандарын анықтау және статордың орамаларын
санау
Статордың пазаларының өлшемдерін есептеу
Фазалық ротордың орамаларын, паза сандарын және темір
өзекшенің өлшемдерін есептеу
Ротордың пазаларының өлшемдерін есептеу
Магнит тізбегін есептеу
Статордың және ротордың орамаларының активті және индуктивті
кедергілері
Статордың орамаларының активті және индуктивті кедергілері
Pотордың орамаларының активті және индуктивті кедергілері
Болаттағы, механикалық және қосымша шығындар
Асинхронды қозғалтқыштың жұмыс сипаттамалары
Жылулық есептеме
Арнайы бөлім
Aсинхрондық электр қозғалтқышының магниттік діріл деңгейін
есептеy
Пазаның қисаюының дірілге әсері
Өмір тіршілік қауіпсіздігі
Электр қозғалтқышын пайдалануда техника қауіпсіздігін сақтау
Орамаларды кептіру және майлау жұмысы кезіндегі қорғану
шаралары
Изоляцияны беріктікке тексеру кезіндегі қорғану шаралары
Электр машинасын жөндеу кезіндегі қорғаныс шаралары
Шудан қорғану талаптары
Электр қондырғыларына қойылатын өрт қауіпсіздігінің талаптары
26

28
31

33
35
36

38
38
40
42
43
46
50

50
53
57
57

57
58
58
60
60

4.2

Мекеменің диспетчерлік бөлмесіндегі жасанды жарықтануға есеп

жүргізу
62

4.3
Электр зарядтарының адамға әсері.Статикалық электрленуден

қорғану шараларын таңдау
4.3.1 Статикалық электр зарядтарының пайда болу шарттары және
олардың қордалануының қауіптілігін бағалау
4.3.2 Статикалық электрден қорғану шаралары
4.3.3 Зарядтарды бейтараптандыру
64

64
65
66

5
5.1
5.2
5.3
Экономикалық бөлім
Материалдық шығындарды есептеу
Асинхронды қозғалтқыштың өзіндік құнын есептеу
Экономикалық тиімділігін анықтау
Қорытынды
Пайдалынылған әдебиеттер тізімі
70
70
72
75
78
79

Кіріспе

Электр энергиясын пайдалану кезінде ол басқа энергия түріне (жылу,
механикалық, химиялық) түрленеді. Элктр энергиясының 70% жуығы
станоктарды, транспортта, басқа да механизмдерді қозғалысқа келтіру кезінде
механикалық энергияға айналады. Бұл түрлену электр қозғалтқыштары
арқылы жүзеге асуда.
Электр жетегінің дамуының бастапқы шағында негізгі қозғалтқыш
ретінде тұрақты тоқ қозғалтқыштары болды. Бірақ М.О.Доливо-
Добровольскийдің 1889 жылы ойлап тапқан қозғатқышы өндірісте кеңінен
қолданылып келеді. Бұл қозғалтқыштар арзан, сенімді және қымбат
түрлендіргіш құрылғыларды керек етпейді.
Қысқа тұйықталған роторлы асинхронды қозғалтқыштардың кемшілігі
арнайы түрлендіргіш құрылғыларсыз айналу жиілігін реттеудің қиын. Ал
фазалы роторлы асинхронды қозғалтқыштардың роторында статор орамасы
секілді орамасы болады. Бұл орама контактілік сақиналар мен щеткалар
арқылы реостатқа жалғанады. Реостат өз кезегінде қозғалтқышты жүргізіп
жіберу және айналу жиілігін реттеу қызметін атқарады. Сондықтан электр
қозғалтқыштардың электр жүйесі мен электр құрылғыларының ішінде алатын
орны ерекше.
Асинхронды қозғалтқыштар екі негізгі бөліктен тұрады: статор және
ротор. Статор - қозғалтқыштың қозғалмайтын бөлігі. Оның ішкі жағынан
паздар жасалған, оларға фазалық орамалар орнатылады. Үшфазалы
асинхронды қозғалтқышта үш орама болады. Олар бірдей жасалған және 120°
бұрышпен орналасқан. Асинхронды электр қозғалтқыштың жұмыс принципі
ротор мен статордың магнит өрістерінің өзара әрекетіне негізделген және
ротордың айналу жиілігі мен статордағы магнит өрісінің айналу жиілігі бір
біріне тең емес. Статор орамдары арқылы ток өткенде, айнымалы магнит өрісі
пайда болады. Бұл өріс ротор орамында ток тудырады. Пайда болған ток
айнымалы өріспен әсерлесіп, роторды ілестіре айналдырады. Оның бұрыштық
айналу жылдамдығы полюстер жұбының санын ауыстырып қосу, қоректік ток
жиілігін, ротор тізбегіндегі кедергіні өзгерту, сондай - ақ бірнеше машинаны
тізбекке қосу арқылы реттеледі. Асинхронды электр қозғалтқыш - тың айналу
бағытын статор орамасының кез келген екі фазасын ауыстырып қосу арқылы
өзгертуге болады. Асинхронды электр қозғалтқыш - тың құрылымы қарапайым
әрі сенімді болғандықтан электр жетегіндегі негізгі қозғалтқыш ретінде
қолданылады.

1 Асинхронды қозғалтқыштар

Асинхронды электрлік қозғалтқыш -- электр энергиясын механикалық

энергияға түрлендіруге арналған электр машинасы.
Асинхронды

қозғалтқыштар үшфазалы, екіфазалы, бірфазалы болады .
Асинхронды қозғалтқыштың ашылуы италияндық ғалым Г.Ферраристің,
югославиялық ғалым Н.Тесланың, орыс ғалымы М.О.Доливо-
Добровольскийдің есімдерімен тығыз байланысты. 1888 жылы Г.Феррарис
пен Н.Тесла алғаш рет екі фазалы асинхронды қозғалтқышты ойлап тапты.
Бірақ бұл қозғалтқыштар көп қолданыс таппады.

Ал М.О.Доливо-Добровольскийдің
1889
жылы ойлап тапқан

қозғатқышының рөлі ерекше. Оның ұсынған асинхронды қозғалтқышының
статоры үш фазалы электр тоғынан қоректенеді және роторын клетка түрінде
жасады. Оған қоса фазалы роторлы түрінде ұсынды. Содан бері асинхронды
қозғалтқыштардың белгілі бөліктері мен қолданылатын материалдары
өзгергенімен М.О.Доливо-Добровольскийдің ұсынған принципімен жұмыс
жасайды.

1.1 Үшфазалы асинхронды электр қозғалтқыштың құрылысы

1- шықпалық қорап; 2- вал; 3-вентиляция қалақшалары; 4-ротор
орамасы; 5-статор орамасы; 6, 11- подшипниктердің щиті; 7-статор өзекшесі;
8-ротор өзекшесі; 9- радиалды вентиляциялық канал; 10- диффузор; 12-щетка
траверсасы; 13- қорап; 14- контактілік сақиналар.
Сурет 1.1 - Фазалы роторлы асинхронды қозғалтқыштың құрылысы

Үшфазалы асинхронды электр қозғалтқыштың негізгі құрылыс
бөлшектеріне статор, ойықтарға орналасқан үшфазалы екі орама және басқа
да қосалқы элементтер. Жақсы суыну үшін оның білігіне желдеткіш

орнатылып, қаңқасы көп қырлы етіп құйылған. Құрастыру, орнату, ажырату
кездерінде алып - салуға қолайлы болу үшін қорабының жоғарғы жағынан
ілгекті бұранда болады.

1.2 Асинхронды қозғалтқыштың статоры

Асинхронды қозғалтқыштың статоры арнайы электр техникалық
болаттан қалыпқа құйып жасалған тісті қаңылтырлардан жасалған, ішкі қуыс
цилиндр, оның магнит өткізгіштігі кәдімгі конструкциялық болаттан жоғары.
Бұл айнымалы магнит өрісті статор темірінде артық магниттелуден
(гистерезис) болатын шығындарды айтарлықтай азайтуға мүмкіндік береді.

Сурет 1.2 - Статор өзекшесі

Статор құйып жасамайды, қалыңдығы 0,35мм тісті қаңылтырдан
жинайды, мақсаты - ол арқылы Фуко құйынды тогының өтуіне кедергіні
көбейту. Қаңылтырдың арасында электрлік түйіспе болдырмау үшін
қаңылтырларды электр оқшауландырғыш лакпен бояйды. Осының барлығын
бірге алғанда, статор болатында құйынды токтармен гистерезистен болатын
электрлік және магниттік шығындар, ақыр соңында, ПӘК мөлшеріне әсер
етеді. Болаттың магнит өткізгіштігі неғұрлым жоғары және қаңылтыр
неғұрлым жұқа механикалық бекемдігі жеткілікті болса, соғұрлым
асинхронды қозғалтқыштың шығыны аз және ПӘК жоғары болады, 98%
дейін және одан жоғары болады. Іштен жанатын қозғалтқыштардың бірде -
бірінде мұндай көрсеткіш жоқ. Статор асинхронды қозғалтқыштың қаңқасына
мықтап тығыздалады. Қаңқа шойыннан немесе салмағы жеңіл арнайы
қорытпалардан құйылады және жұмыс жағдайына арналған іргетасқа немесе
арнайы тірекке бекітіледі. Статорды тісті қаңылтырлардан құрастырған кезде
оның ішкі бетінде белгілі пішінде ойық пайда болады.

а - жартылай жабық паза, бір қабатты орама; б - жартылай жабық паза,
екі қабатты орама; в - ашық паза, екі қабатты орама; г - жартылай ашық паза,
екі қабатты орама; 1- орама; 2- паза қорабы; 3- сына астындағы жабын; 4-
қабаттар арасындағы жабын; 5- сына.
Сурет 1.3 - Статор орамасы мен пазасы

Асинхронды қозғалтқыштардың статорындағы ойықтары негізінде тік
бұрышты болады. Ойықтардың ашықтығына қарай олар жартылай жабық
қуаттылығы 100 кВт төмен машиналар үшін, жартылай ашық қуаттылығы 100
кВт жоғары машиналар үшін және ашық қуаттылығы өте жоғары машиналар
үшін.

1.3 Асинхронды қозғалтқыштың роторы

Асинхронды қозғалтқыштардың роторлары қалыпталып жасалған тісті

дөңгелек қаңылтырдан құрастырылады.
Қаңылтырлар
гистерезис

құбылысынан болатын магниттік және электрлік шығындарды азайту үшін
арнайы электр техникалық болаттардан жасалып, құйынды токтың өтуіне
кедергіні арттыру үшін лакпен оқшауландырылады, ротордың
қаңылтырларды цилиндр түрінде престеледі, оның қажет пішінде ұзына
бойында ойығы болады. Ротор білікке мықтап отырғызып шпонкамен
бікітіледі, ол жүктеме кезінде айналып кетпеу үшін сақтандырылады.
Айналған кездегі ортадан тепкіш күштердің әсерінен, ротордың ойықтары
статордың ойығынан қарағанда жабықтығы жоғары болғандықтан, оның
орамаларына әсер етеді. Қысқа тұйықталған роторлар үшін ойықтың жабық
түрлерінде қолдануға болады. Қозғалтқыштың жұмыс кезіндегі шуын азайту
және оның іске қосу сипаттамасын жақсарту мақсатында ойықты тайқылығын
да пайдаланады.
Қысқа тұйықталған ротордың ойықтарының саны Znp асинхронды
қозғалтқыштардың жұмысын нашарлататын зиянды сәттерді азайту үшін,

статор ойықтарының санымен Znp сәйкес келуі тиіс және мына шарттар
сақталуы тиіс:

Znp != Znc : Znp != Znc +- p ; Znp != Znc +- p ; Znp != 1 2 Znc ; Znp != 1 2 Znc+- 2p ; (1.1)

Znp != 1 2 Znc +- p ; Znp!= 2Znc ; Znp!= 2Znc +- 2p; Znp != 1 2 Znc +- p ;

Znp != 6pk +- 1; Znp != 6pk ; Znp != 6pk +- 2p; Znp != 6pk +- 2p +- 2p +- 1,

(1.2)

(1.3)

мұндағы к - кез - келген оң сан;
р - статор орамасының жұп полюстері саны.
Ойықтары қиғаш болса статор мен ротордың ойықтары санының
қатынастарының таңдау кеңейеді.

a- домалақ өткізгішті; б- қатты орамалы; 1- сына; 2- өткізгіш; 3- төсеме;
4- паза изоляциясы.
Сурет 1.4 - Фазалы ротордың пазасы.

1.4

Асинхронды қозғалтқыштардың электр энергиясын

механикалық энергияға түрлендірудің электр физикалық процесі

Асинхронды қозғалтқыш электр энергиясын

механикалық энергияға

айналдыру үшін статор орамасында біліктік айналдыратын айнымалы магнит
өрісі пайда болуы керек.Ол үшін қажетті және міндетті түрде үш шарт
орындалуы тиіс:

-
-
статорда кемінде екі орама болу;
орама статордың ойықтарындағы кеңістікке геометриялық біріне

бірі қиғаш орналасуы;

-
орамалардағы тоқтар, уақыт жағынан бір-бірінен ығысқан болуы.

Үшфазалы асинхронды электр қозғалтқыш статорының орамасы
үшфазалы электр желісіне қосылғанда айнымалы электр өрісін туғызудың үш
шартын орындайды және ротор орамасымен бірігіп электр энергиясын білікті
айналдытарын механикалық энергияға айналдырады. Мұндай өзгертудің

электр физикалық процесі мына ретпен іске асырылады. Статор фазаларының
Ү немесе Δ сұлбалары бойынша жалғанып, үшфазалы электр желісіне
қосылады. Олардың әрқайсысында уақыт жағынан бір-бірінен ығысқан
синусоидалы айнымалы ток пайда болады, ол айнымалы үш магнит ағынын
туғызады. Тоқтар сияқты уақыт жағынан бір-бірінен ауытқулы айнымалы үш

магнит ағынының өзара әрекеттесуінен
магнит өрісін туғызады, ал

асинхронды қозғалтқыштың бір фазасының орамында толықсушы магнит
ағынының бір жарым еселік амплитудалық мәніне тең болады:

Ф =

3
2

Ф1m .

(1.4)

Статордың үшфазалы орамасы жасаған магнит өрісінің ерекшелік
сипаты, ол ал уақыттың өзгеруіне қарамастан мөлшері жағынан
тұрақтылығын сақтайды, статордың ішкі ойығының бетінің ұзын бойымен бір
қалыпты айналады. Бұл магнит өрісі тұрақты магнит өрісі сияқты
жылжымайтын статордың маңында бір қалыпты, n1 жылдамдықпен айналады
Статор орамасының айнымалы өрісі, өзінің айналу процесіне асинхронды
қозғалтқыш роторының орамасын қиып өтіп, электр магниттік индукция заңы
бойынша онда ЭҚК индукциялайды:

e2 = w2

dф
dt

,

(1.5)

мұндағы w2 - ротор орамасындағы орам саны.
Қысқа тұйықталған роторлы асинхронды қозғалтқыштардың, егер
ротордың орамасы барлық кезде тұйықтаулы, онда индукцияланған ЭҚК
әсерінен синусоидалы айнымалы ток туындайды. Ол статор орамасы сияқты
айнымалы магнит өрісін жасайды. Статор мен ротордың магнит
ағындарының өзара әсерлесуі бір жағындағы секция орамасындағы магнит
өрісін күшейтеді (статор мен ротордың магнит күш сызығының бағыты біріне
бірі дәл келеді) және сол секцияның екінші жағындағы магнит өрісін
әлсіретеді (статор мен ротордың магнит күш сызықтары біріне - бірі қарсы
бағытталған. Оының нәтижесінде магнит ағынының симметриясыздығынан

секция орамасы жағынан электр динамикалық күш F
әсер етеді, ол

статордың да, ротордың да орамаларына бірдей дәрежеде әсер ететін электр
магнитттік момент туғызады. Статор қозғалмайтындай етіп орнатылып
бекітілген, ал білікке бекітілген ротор подщипниктер арқылы мықтап
корпусқа бекітілгендіктен, ол n2 жылдамдығымен айналысқа түседі. Егер
роторды бекітіп статорды босатса, онда айналықа статор түседі. Сонымен
статор орамасына берілген электр энергиясы магнит энергиясы арқылы
ротордың білігін айналдыратын механикалық энергияға түрленеді. Мұнда
ротордың айналу жылдамдылығынан ылғи да аз болады. (n2 n) себебі
олардың жылдамдықтары бірдей болған жағдайда ротор орамасының

орамдары статор орамасының магнит өрісін қиып өтпейді де, онда ротордың
ЭҚК индукцияланбайды. Ротордың орамасында ток пен магнит өрісі
болмайды, демек айналдыру моменті де болмайды. Ротордың айналу
жылдамдығы төмендейді, ораманың магнит өрісі ротор орамасын қайтадан
қиып өте бастайды қиып өте бастайды да ЭҚК, ол, магнит ағыны және
айналдыру моменті қайтадан пайда болады, автоматты түрде ротордың айналу
жылдамдығы мен статор орамасының магнит өрісі арасындағы
айырмашылықты автоматты түрде ұстап тұрады. Сөйтіп асинхронды электр
қозғалтқыштың роторы барлық уақытта статор орамасының магнит өрісімен
синхронды емес, үнемі асинхронды айналады. Осыдан келіп, асинхронды
қозғалтқыш деп аталған. Ротор статор орамасының магнит өрісіне қарама -
қарсы бағытта сырғитын сияқты көрінеді. Ротор мен статор орапмасының
өрістерінің салыстырмалы айырмасы сырғанау шамасымен S сипатталады:

S=

n1 n2
n1

n
n1

(1.6)

мұндағы n1 - статор орамасы магнит өрісінің айналу жылдамдығы;
n2 - ротор орамасындағы магнит өрісінің айналу жылдамдығы;
n1 - n2 - сырғанау жылдамдығы.
Арнайы мақсатқа арналған қозғалтқыштардың сырғанауы синхронды
жылдамдықтың (10-15% ) дейін жетуі мүмкін. Статордың магнит өрісінің
синхронды айналу жылдамдығы токтың жиілігі f1 мен статор орамасының жұп
полюсінің санына Р1 байланысты:

nc =

60 f1
p

,

(1.6)

Жиілігі (f1 = 50Гц) өндірістік тоқтың статор орамасы магнит өрісінің
синхронды айналу жылдамдығының мүмкін болатын жоғарғы шамасы: nс =
60f50I = 3000 айнмин. Асинхронды қозғалтқыштың статоры орамасының
жұп полюстер саны артқан сайын кәдімгі жағдайда бестен көп болмайды,
оның синхронды жылдамдығы еселі қатынаста төмендейді: 3000, 1500, 1000,
750, 600 және т.б. айнмин. Шындығында магнит өрісінің бір полютен
екіншісіне ауысу уақыты тұрақты болып қалуы тиіс болғандықтан, полюс
санының өсуімен олардың арасы жақындайды, демек екі, жағдай да магнит
өрісінің бірінен екіншісіне ауысу уақыты бірдей болуы үшін жылдамдық та
азаюы тиіс. Асинхронды қозғалтқыштар роторының айналу жылдамдығы
әдетте синхронды жылдамдықпен сырғанау арқылы бойынша өрнектеледі:

n2 = n1 (1 - S).

(1.7)

Көп жағдайда айналу жылдамдығы айнмин емес, радс жазылады және
айналудың бұрыштық жиілігі ω делінеді. Олар мына теңдік ақылы беріледі: 1 2 ,

ω =

n
30

.

(1.8)

Онда сызуды, статор мен ротор орамалы магнит өрісінің бұрыштық
айналуы жиіліктері ω1 және ω2 арқылы көрсетуге болады:

S=1

1
2

.

(1.9)

Ал ротордың бұрыштық айналу жиілгі:

ω2 = ω1 (I - S).

(1.10)

Асинхронды қозғалтқыштардың техникалық құжаты болады, онда қызу
температурасын қалыпты шамадан асырмай, керегінше ұзақ жұмыс істеуге
болатын қалыпты өлшемдері келтіріледі. Қозғалтқышта жапсырылған
қаңылтырда көрсетілген номинал параметрге: біліктегі механикалық қуат Р2
ротор мен статорды жалғаудың мүмкін болған сұлбалары, сызықтық және
фазалық кернеулер мен тоқтар, біліктің айнымалы n, ПӘК, cosφ және кейбір
басқа да қосалқы мәні бар мағұлматтар болады.

1.5

Асинхронды қозғалтқыштың энергетикалық диаграммасы

Асинхронды қозғалтқыш стаоры орамасына берілген электр
энергиясының білікті айналдыратын механикалық энергияға айналуы, оның
машинаның әр түрлі бөлшектерінде шығын болуымен байланысты. Бұл
асинхронды қозғалтқыштың жұмыс қасиеттерін білуде зор маңызы бар
процесс.
Асинхронды қозғалтқыштың статоры орамасына берілген электр
энергиясының білікті айналдыратын механикалық энергияға айналу сатылары
бойынша анық қадағалауға, ондағы электр шығындарын білуге мүмкіндік
береді.
Үшфазалы асинхронды қозғалтқыштың электр желісінен алған активті
қуаттылығы мына өрнек бойынша анықталады:

P1 = 3U1I1 cos ,

(1.11)

Бұл қуаттың бір бөлігі статор орамасының өткізгіштері арқылы өткенде
жұмсалады. Қуаттың бұл шығындары - мыстағы электр шығындары деп
аталады:

Pm1 = 3 I12 R1,

(1.12)

мұндағы R1 - статор орамасы фазасындағы Ом кдергілері;
I1 - статор орамасы фазасындағы тоқ.
Электр қуатының мыстағы шығыны жылуға айналады да, статор
орамасын қыздырады. Желіден тұтынылған қуаттың енді бір бөлігі
асинхронды қозғалтқыш статорының болаттарында пайда болған айнымалы
магнит өрісінің әсерінен болатын құйынды токтар мен гистерезис
құбылысына шығындалады. Олар статор болатындағы электр шығындары
делініп, мына өрнекпен анықталады:

Pс1 = P1 құй + P1г.

(1.13)

Құйынды ток Рқұй мен гистерезис Pг шығындары статор теміріндегі
магнит индукциясының Вс жиілігінің өзгеруіне тәуелді. Олардың қорытынды
мәні мына өрнекпен есептеледі:

Pс1 = p(50)B c2 Gc,,

мұндағы P(50) = (1.7 - 4.0);
B = 1.0 Тл және f = 50Гц кезінде статор болатына

(1.14)

және

қаңылтырдың қалыңдығына байланысты болатын меншікті шығын;
Вс - статор болатындағы есепті индукция;
G - статор массасы.
Статор болатындағы шығын статорды қыздыратын жылу ретінде де
көрінеді. Мыстағы шығындар Pm мен статор орамасындағы және ротор
болатындағы шығындарды алып тастаған соң қалған қуат - электр магниттік
қуат делінеді:

Pэм = P1 - (Pm1 - Pc1).

(1.15)

Ол магнит өрісі арқылы ауа саңылауы бойынша асинхронды
қозғалтқыштың роторының шығынсыз беріледі, ротордың орамасы
тұйықталғанда онда және статорда қуаттың бір бөлігі орама өткізгіштерінде
Pm(a)2 және ротор болатындағы Pc2 құйынды токтар мен гистерезистен электр
шығындары ретінде жұмсалады.
Ротор орамасы мысындағы (алюминийде) шығындар сандық тұрғыдан
мына өрнекпен анықталады:

Pm2 = m2I 22 R2,

мұндағы m2 - ротор орамасының фазалар саны;
I2 - ротор орамасы фазасының тоғы;
R2 - ротор орамасы фазасының өткізгіштерінің кедергісі.

(1.16)

Сонымен асинхронды қозғалтқыш роторындағы механикалық қуат, оған
статор орамасының магнит өрісі берген электр магниттік қуаттан, ротор
орамасындағы электр шығындарындай шамаға аз болады:

Pmex = Pэм - Pм(А)2.

(1.17)

Асинхронды қозғалтқыштардың біліктеріндегі механикалық қуат
қозғалтқыш роторындағы механикалық қуаттан қосымша шығындар Рқос
шамасындай аз болады. Қосымша шығындарға қозғалтқыштың айналатын
бөліктерінің ауамен үйкелісіне, подшипник үйкелісіне, шашыраңқылық
ағынына, статор мен ротордың тістеріне магнит ағындарының жоғары
гармоникасына және басқа да себептерден болатын үстеме шығындар Рү
жатады.
Қосымша шығындарды есептеу деңгейінің дәлдігі іс жүзінде аса жоғары
емес. Сондықтан олар қозғалтқыштың желіден алған активті қуатының
пайыздық қатынас шамасында мөлшерлеп алынады. Қалыпты жүктемеде
қосымша шығындар қозғалтқыш тұтынған қуаттың (1,8 - 0,8) % құрайды:

Р = Рмех + Рқ ≈(0,018, ... .0,008)Р1.

(1.18)

Қосымша

шығындарды толығырақ есептеу үшін олардың

құраушыларын жеке - жеке, ол үшін Ру = 0,005P деп алып Pмех көрсетілген
қисық сызықтар бойынша анықтайды. Сонымен, қозғалтқыш бетіндегі
механикалық қуат Р2 қозғалтқыштың желіден тұтынған қуатынан Р1 жоғарыда
аталған барлық шығындарды алып тастағандағы айырмасына тең:

P2 = P1 - ΣΔP,

ΣΔP = Pm1 + Pc1 + Pm2 + Py.

(1.19)

(1.20)

Тиімді пайдаланған қуаттың (біліктегі қуат) асинхронды қозғалтқыштың
электр желісінен тұтынған активті қуатына қатынасы оның ПӘК
анықтайтындықтан:

P2
P1

.

(1.21)

Бұдан асинхронды қозғалтқыш білігіндегі механикалық қуат
өлшемдері арқылы мына теңдеумен өрнектеледі:

P2 = P1ή = 3U1I1 cos 1 .

электр

(1.22)

Сурет 1.5 - Асинхронды қозғалтқыштың энергетикалық диаграммасы

1.6 Асинхронды қозғалтқыштың электрмагниттік моменті

Асинхронды қозғалтқыш білігіндегі электромагниттік моменті мына
өрнек арқылы анықталады:

мұндағы ω2 =

n2
30

,

- ротордың бұрыштық айналу жиілігі, радс;

(1.23)

Р2 - біліктегі қуат, Ватт.
ω2 арқылы алмастырып, асинхронды қозғалтқыш білігіндегі моментті
сырғанау функциясы түрінде аламыз:

M2 =

P2
1 (1 s)

,

(1.24)

мұндағы ω1 - статор орамасының магнит өрісінің синхронды бұрыштық
айналу жиілігі.
Теңдеу асинхронды қозғалтқыш білігіндегі моменттің өзгеру сипаты
туралы толық мағлұмат бермейді, себебі сырғанаудың өзгеруімен бір уақытта
оның қуаты да өзгереді. Онымен қоса, жүргізіп жіберу кезінде, S = 1,0 кезінде
теңдеуі анықталмаушылыққа келтіреді:

M2 =
P2

M=

O
O

.

(1.25)

Асинхронды қозғалтқыштың жұмыс қасиеттерін зерттеу үшін момент
теңдеуін бір айнымалысы бар функцияға, мысалы жылдамдыққа немесе
сырғанауға келтіру керек. Электр магниттік моментті электр магниттік қуат
пен қозғалтқыш статоры орамасының магнит өрісінің бұрыштық айналу
жиілігі арқылы көрсетіліп, мынаны аламыз:

Mэм =

Pýì
1

,

(1.26)

Рэм = m2I 22

R2
s

.

(1.27)

Асинхронды қозғалтқыш роторы орамасының кедергісі R2 мен тоғы I2:

I2 = I '2

m1w1ko1
m2 w2ko 2

m w k
m2 w2ko 2

(1.28)

R2 = R

'
2

m2
w1

2 2

w1ko1 c c w1ko1

(1.29)

Pэм = m2c

2

m12
m22

w2ko 2

2

" 2

2

"

2

R2"
s .

(1.30)

I 2г тогын Ом заңы бойынша Г тәрізді орнын басу сұлбасы үшін келесі
өрнекті аламыз:

I "2

'

U1
2
2
s

.

(1.31)

Оны

теңдеуге қою арқылы,

фазалы роторлы

асинхронды

қозғалтқыштың эквивалентті электр сұлбасы арқылы электр магниттік
қуаттың түбегейлі өрнегін аламыз:

Рэм =

'

m1U12 R2"
2

s

.

(1.32)= [I '2 =cI "2 ] = c 1 1 o1 I "2 ,

R"
w2ko 2
R" w k
= R2 2 2 2 o 2 ,
w1ko1

* (I 2 ) *
R2" m2 w2ko 2
= m1 (I 2 )
c 2 m1 w1ko1

R1
R
"
( x1' x2" ),
w1s R1

R2"
( x1' x2" ) 2

Сонда асинхронды қозғалтқыштың іздеген электр магниттік теңдеуі
сырғанау S функциясында қалған басқа өлшемдері тұрақты болғанда, былай
жазылады:

Мэм =

'

m1U12 R2"
2

s

.

(1.33)

Іс жүзінде асинхронды қозғалтқыш білігіндегі моменттің М2 электр
моментінен Мэм айырмасы аз, себебі:

М2 = Мэм - М0.

(1.34)

мұндағы М0 - бос жүріс кедергісінің моменті, олар подшипниктердің
механикалық үйкелістен, сондай - ақ статор мен ротор тістеріндей магнит
өрістерінің соғуынан құралады.

1.7 Асинхронды қозғалтқыштарды жүргiзiп жiберy (іске қосу)

Асинхронды қозғалтқышын айнымалы тоқ желiсiне қосқан кезде оның
статор және ротор орамаларымен өтетiн токтардың мөлшерi олардың нақтылы
(номинал) мөлшерлерiнен бiрнеше есе артық болады. Oның ceбeбi ротор
орнында тұрған кезде айналмалы магнит өpici оның орамасын магнит өрiсiнің
айналу жиiлiгiне тең үлкен жиiлiкпен кесiп өтедi де, осы орамада үлкен ЭҚК
индукциялайды. Бұл ЭҚК ротор тiзбегiнде үлкен ток туғызады, ал ол статор
орамасында да тиiстi токтың пайда болуына әкеледi.
Ротордың айналу жиiлiгi өскенде жылжыма азаяды, бұл ротор
орамасындағы ЭҚК пен токтың азаюына алып келедi. Ол өз кезегiнде статор
орамасындағы токты азайтады. Үлкен жүргізiп жiберу (iске қосу) тогы
қозғалтқыш үшiн де, козғалтқыш энергия алатын ток көзi үшiн де зиянды. Жиi
iске қосу кезiнде үлкен жүргiзiп жiберу тогы қозғалтқыш орамаларының
температурасын күрт көтередi, соның салдарынан оның оқшауламасы
мезгiлсiз ecкipyi мүмкiн. Үлкен ток желiдегi кернеудi азайтады, ол осы желiге
қосылған басқа энергия қабылдағыштарының жұмыстарына әсер етедi.
Сондықтан қозғалтқышты оның қуаты желiнi қоректендiретiн энергия көзiнiң
қуатынан анағұрлым кішi болғанда ғана желiге тiкелей қосып жүргiзiп
жiберуге болады. Егер қозғалтқыш қуаты энергия көзiнiң куатымен шамалас
болса, онда қозғалтқыштың жүргiзiп жiберу кезінде тұтынатын тогын
төмендету керек.
Фазалық роторлы қозғалтқыштардың өте жақсы жүрiп кету (icкe
қосылу) қасиеттерi бар. Жүргiзiп жiберу тоғын азайту үшiн ротор орамасын
жүргiзiп жiберу реостаты деп аталатын активтiк кедергiге тұйықтайды.
Мұндай кедергiнi ротор орамасының тiзбегiне қосқанда оның тоғы кемидi,

R2"
( x1' x2" ) 2

соның салдарынан статор орамасындағы және қозғалтқыш желiден тұтынатын
токтар азаяды.
Бұл кезде ротор тогының активтiк құраушысы көбейедi, сол себептi
қозғалтқыштың жүргiзiп жiбepy кездегi айналдырушы моментi өседi.

Жүргiзiп
жiбepy реостаттарының бiрнеше түйiспелерi болады,

сондықтан ротор орамасының тiзбегiне енгiзiлген кедергiнi бiртiндеп азайтуға
болады. Ротордың айналу жылдамдығының артуына қарай, реостат тiзбектен
бiртiндеп шығарылып отырады.
Ротор қалыпты айналу жиiлiгiне жеткенде реостат толығымен
шығарылады, яғни ротор орамасын қысқа тұйықтайды. Ротордың қалыпты
жиiлiгiнде жылжыма аз және оның орамасындағы индукцияланатын ЭҚК
онша көп емес. Сондықтан ешқандай қосымша кедергiлер ротор тiзбегiне
керек емес.
Жүргiзiп жiберу реостаттары қысқа уақыт мерзiмiнде қозғалтқышты
орнынан қозғайтын, жылдамдығы қалыпты жағдайға жеткенше ғана жұмыс
жасайды. Егер реостатты ұзақ уақытқа қосып қойсақ, ол iстен шығады.
Энергия көзiне қарағанда қуаты аз қысқа тұйықталған роторлы
козғалтқышты желiге тiкелей қосу арқылы жүргiзедi. Үлкен қуатты
қозғалтқыштың жүргiзiп жiберу тогын оған берiлген кернеудi төмендету
арқылы азайтады. Жүргiзiп жiберу кезiнде кернеудi төмендету үшiн
қозғалтқышты желiге төмендеткiш автотрансформатор немесе реактор
арқылы қосады. Ротор қалыпты жиiлiктен айналған кезде қозғалтқышты
желiнiң толық кернеуiне ауыстырып қосады. Қозғалтқышты бұлай жүргiзiп
жiберген кезде оның жүргiзiп жiберетiн моментi күрт төмендейдi, бұл
қаралып отырған тәсiлдiң үлкен кемшiлiгi. Жүргiзiп жiберу тогын N есе
азайту үшiн желi кернеуiн де N есе азайту керек. Жүргiзiп жiберу моментi кер-
неу квадратына пропорционал, сондықтан ол N2 есе азаяды. Сондықтан
кернеудi төмендетiп жүргiзгенде қозғалтқыш жүктемесi өте аз немесе тiптен
болмауы керек.

Сурет 1.6 - Асинхронды қозғалтқыштың фазалық роторы түйiспесiнде
жүргiзiп жiберу реостатын қосу сұлбасы

Қозғалтқыштарды жүргiзiп жiберуге статор орамасын жұлдызшадан
үшбұрышшаға ауыстырып қосу тәсiлiн жиi қолданады . Қосу (жүргiзiп жiберу
кезiнде) статор орамасын жұлдызшамен моментiнде қосады, қозғалтқыш
айналуы қалыпты жиiлiкке жақындағанда оны үшбұрышшаға ауыстырып
қосады. Қозғалтқышты бұлай жүргiзiп жiберу тәсiлiнде жүргiзiп жiберу тоғы
статор орамасының үшбұрышпен қосылған кездегi тәсiлiмен салыстырғанда
үш есе азаяды. Бұл жүргiзiп жiберу тәсiлiн берiлген кернеу желiсiнен
қоректенетiн қозғалтқыштың статорлық орамасын үшбұрыштап жалғанатын
жағдайларда ғана қолдануға болады.

1.8 Бір фазалы асинхронды қозғалтқыш

Бiр фазалы асинхронды қозғалтқыштар шағын қуаттарда 1-2 кВт дейiнгi
кеңiнен қолданылады. Мұндай қозғалтқыштың кәдiмгi үш фазалы
қозғалтқыштан айырмашылығы - оның статорында бip фазалы орама
орналасады. Бiр фазалық асинхронды қозғалтқыштың роторында фазалық
немесе қысқа тұйықталған орама болады. Бiр фазалық асинхронды
қозғалтқыштың ерекшелiri - онда бастапқы немесе жүргiзiп жiберу моментiнiң
болмауында, яғни мұндай қозғалтқышты желiге қосқанда оның роторы
қозғалмаған күйiнде қала бередi.
Егер роторды әйтеуiр бip сыртқы күшпен қимылсыз күйiнен шығарса,
онда қозғалтқыш айналдырушы момент дамытады. Бастапқы моменттiң
болмауы бiр фазалы асинхронды қозғалтқыштардың елеулi кeмicтiгi болып
табылады. Сондықтан олар әркашанда жүpгiзin жiбepy құрылғысымен
жабдықталады.
Ең қарапайым жүргiзiп жiберу құрылғысына статорға ораналастырған,
бiр-бiрiнен үш бөлiмінiң жартысына (90 эл. град.) ығыстырылған екi орама
жатады. Бұл орамалар симметриялы екi фазалық желiден қоректенедi, яғни
орамаларға берiлген кернеу бip-бipiмeн тең және фаза бойынша ширек
периодқа ығысқан. Мұндай кернеулерде орамалар бойынша жүретiн тоқтар да
фаза бойынша ширек периодқа ығысады. Ол орамдардың кеңiстiктiк ығы-
суына қосылып айналмалы магнит өpiciн алуға мүмкiндiк бередi.
Анығына келетiн болсақ, әдетте екi фазалы жүйе болмайды, бip фазалы
қозғалтқышты жүргiзiп жiберу үшiн екi ораманы оларға ортақ бiр фазалы
желiге қосады. Орамалардағы токтар арасында, шамамен +-PI2 тең (ширек
периодқа тең) фазалар ығысу бұрышын алу үшiн орамалардың бipiн
(жұмыстық ораманы) желiге тiкелей немесе жүргiзiп жiберу активтiк кедергiсi
арқылы қосады, екiншi ораманы (жүргiзiп жiберу орамасын) орауышпен
немесе конденсатормен тiзбектеп косады.

1.9 Жетектің сенімділігі және үнемділігі

Қазіргі замандағы электр жетектің жұмыс шарттарын анықтап алу үшін
жүктемелі диаграммаларды тұрғызу керек. Жүктемелік диаграммалар

қозғалтқыштардың қуатын, тогын және айналмалы моменттін уақытқа
байланысты екенін көрсетеді.
Жүктемелік диаграммада жоғары шамалардың өзгеріс жұмысын,
орныққан режимдерді және өтпелі үрдестерді қарастырады. Мысалы атап
өтейік, орындаушы механизмнің жүктемелік диаграммасы қозғалтқыштың
жүктемелік диаграммасымен сәйкес келуі мүмкін. Электр жетегі іске қосылу
кезінде қозғалтқыш моменті механизмнің статистикалық моментінен
диаграммалық моментке тең шамаға үлкен болады.
Динамикалық момент жүйенің үдеуіне жұмсалады, яғни басқа уақытта
кинетикалық энергия арқылы жойылып отырады.
Электр қозғалтқыштардың бірнеше жұмыс режимдері бар:
а) ұзақ режим (өзгермейтін жүктеме), осы режимде жұмыс істейтін
механизмге желдеткіштер, сорғылар, транспортерлар, конвейерлер жатады.
Осы режимде қозғалтқыш температурасы орныққан мәніне жетеді, орныққан
температурада қозғалтқыш ұзақ мерзімде жұмыс жасайды. Осы режимде қума
жону станоктары, экскалаторлар, реверсті емес станоктар жұмыс жасайды.
б) қысқа уақытты режим. Осы режимде қозғалтқыш шектеулі уақыт
мерзімінде (tк) жұмыс жасайды. Осы мезгілде температура орныққан мәніне
(tу) жетпейді. Сонан кейін қозғалтқыш ажыратылады, ажыратулы кезінде
толық суып үлгереді. Осы режимде металкесуші станоктар, ашып жабылушы
көпірлер, шлюздер жұмыс жасайды.

а)

б)

в)
Сурет 1.7 - Электр қозғалтқыштардың жұмыс режимдері

в) қайталама - қысқа уақытты режим. Осы режим жүктеме мен

үзілістердің периодты түрде қайталануымен сипатталады.
Жүктеме

периодында температура орныққан мәніне жете алмайды. Ал үзіліс кезінде
қозғалтқыш толық салқындайды.

Жүктеме периодында t
үлкейеді, бірақ орныққан мәніне жетпейді.

Үзіліс уақытында t
қозғалтқыш салқындайды, бірақ оның температурасы

қоршаған ортаның температурасымен сәйкес келмейді, яғни оған жетпейді.
Соңында орныққан жағдай орындалады, осы мерзімде бастапқы және соңғы
температуралар біріңғай болады. Осы режим өте көп тараған. Осы режимде
кран, лифтілер, экскаватор, подшипниктердің электр жетектері жұмыс істейді.
Осы графиктен үшбұрышқа, трапецияға, төртбұрышқа бөлінген
бөліктер көрсетілген. Осындай графиктер қозғалтқыштардың қуатын таңдау
кезіндегі есептеуде қолайы болады.

2 Фазалы роторлы асинхронды қозғалтқыштың орамаларын,
геометриялық өлшемдерін, параметрлерін және жұмыс сипаттамаларын
анықтау

Шығыс мәліметтер:
Номинал қуаты: P2н=110 кВт;
Желінің номинал кернеуі: U =380600 В;
Біріктіру сұлбасы: ;
Айналудың синхрондық жиілігі: n 1=1500 айнмин;
Полюстер саны: 2p=6;
Тораптағы ток жиілігі: f1=50 Гц;
Статор орамасының фаздар саны: m1=3;
Ротор орамасының типі: фазалы роторлы;
Қоршаған орта әсерінен қорғаныстық дәрежесі бойынша қозғалтқышты
орындау: IP 23;
Салқындату тәсілі: IC01;
Құрылымдық орындалуы: IM1001;
Климаттық орындалу санаты: У3;
Жұмыстың режимі: созылмалы.

2.1 Электрмагниттік жүктемелерді және негізгі параметрлерді
анықтау

Р2н номинал қуатының берілген мәні және IP23 қорғаныстық дәрежесі
бар қозғалтқыш үшін полюстер қосындысының саны бойынша айналу өсінің
биіктігін анықтаймыз: h 280мм .

Статордың сыртқы диаметрін төменде көрсетілген кестеден сәйкес
айналу осьінің мәні бойынша таңдап аламыз.ол мына мәнге тең болады
Da 520мм .

2.1 Кесте -

Әртүрлі айналу осьтерінің биіктіктеріне арналған

асинхронды қозғалтқыштардың статорларының сыртқы диаметрлері

Статордың ішкі диаметрі, төмендегі формуламен есептейді:

D k D Da ,

2.2 Кесте - k D коэффиценттерінің мәндері

(2.1)

k D 0,7 мәнін

анықтаймыз, онда:

D 0,7 0,52 0,364м .

Полюстік бөлінуді анықтау:

(2.2)

D
2 p

0,364
6

0,19 м .

(2.3)

Есептік қуатты анықтау:

P P2

k E
cos

,

(2.4)

мұндағы P - қозғалтқыштың білігіндегі қуат, Вт;
k E - ЭҚК номинал кернеуге қатынасы, Da 0,52 , 2 p 6 ,

k E
0,98 .
Есептелуі P2 110 кВт , 2 p 6 , 93% , cos 0,88 :

P 110000

0,98
0,93 0,88

131,72kВ .

(2.5) h, мм

56
63
71
80
90
100
112
132
Dа, м

0,08-
0,096
0,1-
0,108
0,116-
0,122
0,131-
0,139
0,149-
0,157
0,168-
0,175
0,191-
0,197
0,225-
0,223
h, мм

160
180
200
225
250
280
315
255
Dа, м

0,272-
0,285
0,313-
0,322
0,349-
0,359
0,392-
0,406
0,437-
0,452
0,52-
0,53
0,59
0,66
2 p

2
4
6
8
10-12
k D

0,52-0,6
0,62-0,68
0,7-0,72
0,72-0,75
0,75-0,77

А және В электромагниттік жүктемелерді қисықпен графикалық
анықтау керек P2 110 кВт , 2 p 6 , А 45 103 А м , B 0,82 Тл.
k о б1 орама коэфициенті. 2р2 кезінде екі қабат орамаларға k о б1 =0,91 -
0,98 арасында табу керек. kоб1 0,92 аламыз.
Біліктің синхронды бұрыштық жылдамдықты табу керек :

2

f1
p

2

50
3

104,7 рад с ,

(2.6)

мұндағы n1 - синхронды жиілік айналымы.
Ауа саңылауының ұзындығы l :

l

2

P

,

(2.7)

мұндағы k B - ағынның түр коэффициенті ( k B 1,11).

l

131,72 103
0,364 2 104,7 1,11 0,92 45 103 0,82

0,252м .

(2.8)

Негізгі параметрлерді D және lδ таңдау критериі ретінде алынады. Егер λ
өте үлкен болса айналу осінің h стандартты үлкен биіктік ретіне дейін,
есептеуді қайталау керек, ал егер λ тым кішкентай мәнде болса, айналу осінің
h стандартты кішкентай биіктік ретіне дейін есептеу керек.

0, 252
0,19

1,33 .

(2.9)

рұқсат еткен аралықта жатыр, сондықтан басты өлшемдер дұрыс.
Магниттік тізбектен басқа lδ статордың болат темір өзекшесінің
ұзындығын және толық конструктивтік ұзындықтарын (l1 және lбол1),
ротордың (l2 и lст2) ұзындықтарын есептеу керек. Егер асинхронды
қозғалтқыштардың статорларының ұзындықтары 250...300 мм аспаса, онда
oндай конструкция үшін:

1 ст1 0,252 м .

(2.10)

2.2

Статордың

паза

сандарын

анықтау

және

статордың

орамаларын санау

Фаза орамаларының орама сандары, негізгі өлшемдерді анықтау кезінде

анықталған, ауа саңылауындағы сызықтық жүктеме
және индукциялардың

D k B k об1 AB

жуықталып таңдалған мәндері, олардың есептелген мәндеріне жуықтай
сәйкес келулері керек, ал статордың паза сандары орамаларлдың катушкалары
біркелкі орналасуларын қамтамасыз ету керек.
Статордың паза сандары :

Z1 2 p m1 q1 2 3 3 3 54.

бұл жердегі m1 - статордың орамаларының фаза сандары (m1=3);
q1 - фазаға және полюстерге кететін паза сандары.
Статордың тістік бөлінуі:

(2.11)

t z1

D1
Z1

3,14 0,364
54

0,021 мм.

(2.12)

Статордың орамасының номиналды фазалық тоғы:

I1H

P2 H
m1 U1ф cos 1

110 103
3 380 0,93 0,88

117,9 А .

(2.13)

Пазаға кететін эффектілі өткізгіштер саны:

u П1

A1 t z1 a1
I1H

45 103 0,021 3
117,9

24 ,

(2.14)

мұндағы а1 - параллель тармақ саны .
Статордың орамасындағы фазалардың орам сандары:

W1

u П1 Z1
2 a1 m1

24 54
2 3 3

72 .

(2.15)

Екіқабатты орама әдетте паза бойынша қысқартылып, тоқыма түрде
орындалады 0,83 :

y1

Z1
2 p

0,83 54
6

7,47.

(2.16)

Статор орамаларының

ең

маңызды

параметрі,

ол

орамалық

коэффицицент:

k

об1

k

y1

k

p1

0,965 0,962 0,928 ,

(2.17)

мұндағы ораманы қысқарту коэффициенті:

sin 0,83
2

0,965 .
2

(2.18)

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.