Балқаш ЖЭС құрылысы
8
9
10
11
АҢДАТПА
Берілген дипломдық жобаның тақырыбы Балхаш ЖЭС бас сұлбасын
жобалау болып табылады. Жобада кіріспе, осы жобаның орындалуына
негізгі алғышарттар берілген, жылу бөліктерінің және жылу сұлбасының
қосалқы
жабдықтауларының
есебі
жасалынған.
Электртехникалық
бөлімінде, жобаланатын станцияның электрлік негізгі сұлбаларын таңдау
және электртехникалық жабдықтарды таңдау, релелік қорғанысты сипаттау
қарастырылады. Экология мәселелері және техника қауіпсіздігі бөлімі,
қарастырылған
инвестициялардың экономикалық тиімділігі есеп-қисабы
келтірілген.
АННОТАЦИЯ
Темой данной выпускной работы является
проектирование главной
схемы Балхашской ТЭС. Выпускная работа содержит введение, в котором
кратко формируется основные предпосылки к выполнению данного проекта,
расчет тепловой части и выбор основного и вспомогательного оборудования
тепловой схемы. Электротехническая часть содержит выбор основных
электрических схем проектируемой станции и выбор электротехнического
оборудования, выбор и описание релейной защиты: рассмотрен раздел,
затрагивающий вопросы экологии и техники безопасности, произведен
расчет экономической эффективности инвестиций в проект.
12
Мазмұны
1
1.1
1.2
1.3
1.4
2
2.1
2.2
3
4
4.1
5
5.1
6
6.1
6.2
6.3
Электрлік бөлім
Жобаның мақсаты және мәні
Балқаш ЖЭО аумағының қысқаша сипаттамасы
Негізгі техникалық шешімдер
ЖЭС негізгі жүйелері
Басқару жүйесі
Тұтынушыларға жылу беру схемасы
Су дайындығы және тазалағыш ғимараттар
Құрылыстың кезектілігі және іске қосу кешендері
Қысқа тұйықталу тоғын есептеу
Коммутациялық аппараттарды таңдау (жоғары кернеулі
ажыратқыш және айырғыш).
Экономикалық бөлім
110220 кВ Балқаш ЖЭС салуды технико-экономикалық
негіздеу. Жалпы мәліметтер
Өмір тіршілік қауіпсіздігі
Қоршаған ортаның жағдайы және жобаға әсерін бағалау
Жобаны және оны қарымталау бойынша іс-шараларды іске
асырудың экологиялық зияндарын бағалау
Атмосфераға зиянды заттардың таралуын азайту шаралары.
Күл аулау (золооулавливания) жүйесіне есеп.
13
8
8
9
13
22
25
29
31
40
45
49
59
59
66
66
70
71
КІРІСПЕ
Соңғы
жылдары
Қазақстанда
басқада
ТМД
елдеріндегідей
электроэнергияны тұтыну төмендегідей байқалады, бұл СССР елдерінің
экономикасының өзгеруіне де байланысты. Және де электроэнергияны
тұтыну мен өнеркәсіптің қолданылуының қысқарылуында.
Тұтыну
деңгейінің
төмендеуіне
қарамастан
Қазақстанның
электроэнергиясын
өндірушілер
өзінің
тұтынушыларын
қанағаттандырмайды. Оның себебі құрылымдық және тарихи мінездемесіне
байланысты, яғни энергиямен жабдықтаумен жүйесінің бұзылуы. Бірақ,
оның электроэнергиясының шектелуі финанстық факторларында әсер етеді.
Энергия кедерінің қоры мен отынның толық қамтамасыз ете алмауы. Бұл
электроэнергияны өндіруді төмендетумен қатар генератор қуатының толық
қолданылуына әкеліп соқты. Еліміздің экономикасы басқа елдермен келісім
шарт жасауына байланысты тұрақтандырған. Өндірістік өнеркәсіптер қайта
қалпына келе бастады. Яғни, электроэнергияны тұтыну өсе бастады. Сондай
- ақ, кез - келген елдің экономикасы үлкен электр сиымдылықпен
сипатталады.
Бұл дипломдық жобада Қазақстанның оңтүстігінде салынған, негізгі
отын ретінде көмір қолданылатын Балхаш ЖЭС - ның орнатылған қуатын
есептеу жобаланады. Бұл ЖЭС - ғы есептеуде
электрлік қондырғыларды
таңдау көрсетілген және құрылымдық сұлбалар, электрлік қосылудың
мақсатқа сай нұсқаға сай таңдау ,қарастырылған электростанцияның өзіндік
мұқтаждық қоректену жүйесін таңдау, қысқа тұйықталу тоғын есептеу
көрсетілген. Кернеуіне сәйкес элегазды ажыратқыштар мен айырғыштар
таңдалды.
14
1 Электрлік бөлім
1.1 Жобаның мақсаты және мәні
Балқаш ТЭС құрылысын SAMSUNG ENGINEERING CO.LTD кілт
астында өткізу шарты бойынша орындайды. Электр станцияны толық
аяқталған және жұмыс жағдайында беру үшін қажет жұмыстар мен
қызметтерді ұсынады, кез-келген факторлардың есебімен барлық жағдайда
коммерциялық ыңғайлы және сенімді пайдалануға қолайлы шарттарды
жасайды және барлық жабдықтарды іске қосады. SAMSUNG ENGINEERING
CO.LTD компаниясымен келісім шартқа кірмеген сыртқы нысандар бойынша
жеке жұмыстар Балқаш ЖЭС АҚ тапсырыс берушілермен орындалады.
Қазақстан Республикасы Балқаш жылу электр станциясын (ЖЭС)
дамыту, қаржыландыру, жобалау, техникалық қызмет көрсету және пайдалану
саласында Корея Республикасының үкіметі мен Қазақстан Республикасы
үкіметі арасындағы Келісімді бекітті. Келісім Қазақстан Республикасы мен
Корея Республикасының энергетика саласында өзара тиімді ынтымақтастығын
тереңдетуге бағытталған. Сонымен қатар, жаңа технологияларды енгізуді және
жобаның экономикалық тиімділігі үшін қолайлы шарттарды жасау бойынша
екі жақты міндетті қарастырады. Бұл Қазақстанның энергия тәуелсіздігін және
елдің Оңтүстік аумағында электрлік қуат резервтерін құру есебімен
тұтынушыларды энергиямен жабдықтау сенімділігін жоғарлатады деп
жорамалданады.
Балқаш ЖЭС салу, келесі жағдайларды жасайды:
- Арзан Екібастұз көмірін қолдану арқылы, ҚР Оңтүстік аумақтардағы
тұрғындарды және коммуналды-тұрмыстық секторларды,
өнеркәсіптерді электр энергияға мұқтаждығын қамтамассыз ету;
- Оңтүстік және Орталық Қазақстан тұтынушыларын электрмен
жабдықтау деңгейін жоғарылату;
- Оңтүстік және Солтүстік бағыттағы Агадырь-ЮКГРЭС қимасында
Қазақстанның Солтүстік-Оңтүстік транзитінің электр беріліс желісі
бойынша электр энергияның рұқсат етілген ағымын ұлғайту және
тұрақтылығын жоғарлату;
- Жылына 10,0016млрд.кВт∙сағ электр энергиясын өндіру.
Электр станцияны Балқаш өзенінің ауданына орналастыру келесі
факторлармен негізделеді:
* аудан Қазақстанның Солтүстік-Оңтүстік 500 кВ ӘЖ аймақ аралық
жоғары вольті электр беріліс желісінің орталық бөлігінде орналасқан.
Бұл ауданда электрмен жабдықтау көзін салу жоғары вольтты желінің
рұқсат етілген жүктемесін арттырады;
* Балқаш ЖЭС салудың нәтижесінде, Қазақстанның энергия тапшы
оңтүстігін энергиямен жабдықтау көлемі ұлғайту;
* Электр энергияны газды-мазутты отында өндіруге негізделген, жаңа
15
электр станцияда арзан көмірді қолдану арқылы Қазақстанның әр
аумағында электр энергияның бағасының өуін төмендету;
* Сумен жабдықтаудың ірі көзінің болуы (Балқаш көлі) ЖЭС
айналымды техникалық жабдықтауды ұйымдастыруға мүмкіндік береді;
Ауданнан 1 км жерде 1600-ге жуық тұрғыны бар, Үлкен ауылы
орналасқан.
Бұл жерде Оңтүстік-Қазақстанның ГРЭС өндірістік
қызметкерлерін орналастыру қарастырылған.
1.2. Балқаш ЖЭО аумағының қысқаша сипаттамасы
Сыртқы нысандар электр станцияны ұзақ мерзімде тиімді пайдалану
үшін қажет, электр станцияның негізгі аумағының жанында орнатылған.
Сыртқы нысандардың орналасқан жерлері: салқындатқыш - су
қоймалары, су қоймаларын үрлеп тазарту үшін буландырғыш - су қоймалары,
тұрмыстық-шаруашылық ағындарының буландырғыш-тоғаны, құрылыс
қалдықарын сақтау үшін полигон және т.б. 1.1 суретте және 1.2 көріністе
көрсетілген.
Күл үйіндісі электр станцияның оңтүстік-батыс аумағына 13 км жақын
Каратула шұңқырына орнастырылады.
Сонымен қатар, Балқаш көлінің ластануын болдырмау мақсатымен
салқындату суының айналуы үшін қолайлы шарттарды құру және электр
станцияның өнімділігін жоғарлату үшін - аумақтың солтүстік жағында
салқындатқыш - бөгет (тоған) жасалған. Дамба (бөгет) шығанақтың аз сулы
бөлімін бөледі және салқындатқыш - тоғанның су деңгейі сорғылардың
көмегімен көтеріледі және 344,0 м деңгейінде сақталады. Демек,
салқыдатқыш су қоймасының орта тереңдігі шамамен 4,5 м, бұл суытқыш
суының шартына сәйкес келеді.
1.1 сурет - Балқаш ЖЭС аумақты жоспарының сұлбасы
16
1.2 сурет - Балқаш ЖЭС аумақты жоспарының сұлбасы (Көрініс)
Салқындату әсерін жоғарлату үшін суалғы салқындатқыш су
қоймасының шығыс жағынан, су ағызғыш салқындатқыш су қоймасының
батыс жағынан қарастырылады. Бұл мақсат үшін ашық су қабылдағыштың
құрылысы қарастырылады, ашық бағыттаушы каналдарының ұзындығы 3,500
км.
Суытқыш суының буландырғыш тоғаны электр станцияның негізгі
аумағының 30 км солтүстік-батысында орнатылған. Ағынды сулардың
буландырғыш тоғаны Алматы-Караганды автомагистарлынан 1 км оңтүстік-
батысында орнатылған.
Технологиялық процестің қажеттілігіне салқындатқыш тоғандардың
сорғысынан техникалық суды беру үшін су іркуіш құрылысы салынады. Ол
Балқаш
көліндегі
электр
станцияның
аумағынан
1
км
қашықтықта
орналасады.
Балқаш ЖЭО энергетикалық блоктары Оңтүстік-Қазақстан ГРЭС 500
17
кВ қосалқы станциясының АТҚ электр энергия береді.
Құрылыс қорасы ЖЭС дуалдарынан батысқа қарай, пайдаланушы
қызметкерлердің ауылы - ЖЭС аумағынан шығысқа қарай, ЖЭС дуалынан 2
км қашықтықта орналасқан. ЖЭС ауласында өндірістік ғимараттар және
негізгі өндірістің құрылысы орналастырылады. Олардың құрамына келесілер
кіреді:
- Газ тазартқыш қондырғылармен негізгі жабдықтар орнатылған негізгі
корпус;
- Қатты және сұйық отынның отын шаруашылығы;
- Қазанды және қосалқы жүйелерді подпидка суды дайындау;
- Электротехникалық құрылғылар және электрлік қуатты беру сұлбасы;
- Технологиялық процесті автоматты басқару жүйесі;
- Айналмалы техникалық сумен жабдықтау жүйесі, қосымша
жабдықтардың салқындату жүйесі;
- Күл-қоқысты жою жүйесі, тұтынушыларға құрғақ күлді беру және
жинау жүйесі;
- Көлік жүйесі, газ тазартқыш қондырғылар үшін әктас дайындау;
- ЖЭС аумағындағы эстакадалар және инженерлі тораптар;
- ЖЭС темір жол станциясы және аумақ ішіндегі темір жолдар, аумақ
ішіндегі көлік жолдары;
- Әкімшілік және қосымша қызмет ғимаратары, өрт сөндіру депосы;
- Әр түрлі мақсаттарға арналағн қоймалар, гараждар және көлік
тұрақтары.
Аумаққа кірмейтін
өндірістік
ғимараттар және Балқаш ЖЭС
құрылысына келесілер кіреді:
- Бөгеттермен (дамба) салқындатқыш - су қоймасы;
- Күл-қоқысты жою жүйесі үшін техникалық суды беру және ЖЭС
басқа да өзіндік мұқтаждықтары;
- Үрлемелі суды жоятын су қоймасы;
- "Строительная" қосалқы станциясы (қайта өңдеу);
- ОҚГРЭС АТҚ-нан БЖЭС дейін 220 кВ ӘЖ;
- Қорек суын дайындайтын қондырғы (қайта өңдеу);
- Балқаш көлінен қорек суымен жабдықтау үшін су бөгеті;
- Тұрмыстық ағындар үшін булағыш тоғандар;
- Құрылыс қалдықтарын сақтау үшін полигон;
- Қайраткөл темір жол станциясы (кеңейту);
- Қайраткөл темір жол станциясына кірме жолдар (қайта өңдеу);
- ЖЭО аумағына кірме жолдар;
- Күл үйіндісіне көлік жолы;
- Бөгеттерге батыс, солтүстік және шығыс бойынша көлік жолдары;
- Құрылыс қалдықтарын сақтау үшін полигонға көлік жолдары.
Азаматтық-тұрғын нысандары және басқа да өндістік емес нысандарға
төмендегілер кіреді:
- Пайдаланушы қызметкерлердің ауылы;
18
-
-
-
-
БТЭС аумағынан жылу пунктерімен, жылу жолы;
Жылулық сорғыларымен жылыжай шаруашылығы;
Балық көшеттігі құрылысы;
Дуалдардан ЖЭС пайдаланушы қызметкерлердің ауылына дейін
құрылыс және инженерлі тораптар;
- Үлкен ауылы үшін тұрмысты-шаруашылық канализациясы;
- Пайдаланушы қызметкерлердің ауылына дейін көлік жолдары;
- Үлкен ауылына көлік жолы.
Жобаны дайындау кезінде олардың жағдайын бағалау және қалпына
келтіру үшін Оңтүстік - Қазақстан ГРЭС нысандары тексерілді.
Оңтүстік - Қазақстан ГРЭС құрылымы мен ғимаратының бөлігі 1986-
1990 жылдары пайдалануға берілді, олардың кейбірінің құрылысы
аяқталмаған.
Қазіргі уақытта, толық және жартылай пайдалану үшін АТҚ-500 кВ,
АТҚ-220 кВ қондырғыларын, 220356 кВ қосалқы станция ғимаратын,
Балқаш көлі жағасындағы суқабылдағышты, Үлкен ауылының канализация
және су өткізгіш желісін, құрылыс аумағында көлік қызметін қолдануға
болады. Бұл нысандар Балқаш ЖЭС жобасында қолдану үшін қайта құруды
талап етеді. Қалған нысандар пайдаланылмайды, күтімсіз қалған жабдықтар
және құбырлар пайдаға жарамайды немесе толық жабдықталмаған. Ерте
тұрғызылған ғимараттар және құрылымдар толық жабдықталмаған және
олардың біразы істен шыққан.
Балқаш ЖЭС құрылысы ауданының жағдайы келесідей сипатталады.
Балқаш жылу электр станциясы Балқаш көлінің оңүстік батыс жағасында
орналасқан. Аумақтың шығыс жағында қазандық (іске қосылмаған) және
500220 "ОҚГРЭС" ҚС орналасқан. Аумақтың оңтүстік-шығыс бөлігінде
Үлкен ауылының тұрмыстық-шаруашылық ағындарын тазалау құрылысы (іске
қосылмаған) бар. Батыс жағында Оңтүстік-Қазақстан
ГРЭС
тұрғызу
мерзімінде мердігерлік ұйымдар үшін арналған ғимараттар мен құрылыстар
(көп бөлігі бұзылған немесе жартылай бұзылған) орнатылған.
Қорек және тұрмыстық суды жеткізу үшін су іркуіш құрылысы Балқаш
көліндегі су іріткіш құрылысына жақын өндірістік аумақтан 16 км
қашықтықта орналасқан.
Су іркуіш құрылысы су қоймасының сорғысынан техникалық суды
жеткізу
үшін
арналған,
себебі
қондырғы
Балқаш
көліндегі
электр
станцияның аумағынан 1 км қашықтықта орнатылған.
Балқаш
электр
станциясының
энергетикалық
қондырғылары
Оңтүстік-Қазақстан ГРЭС 500220 кВ қосалқы станцияның ашық тарату
құрылғыларын электр энергиясымен қамтамассыз етеді. АТҚ кеңейту және
қайта құру қажет.
Оңтүстік - Қазақстан "Агадыр" ЖЭС мен Оңтүстік - Қазақстан
"Алматы" ЖЭС арасындағы 500 кВ беріліс желілері, сонымен қатар басқа
жобаларда қарастырылған ӘЖ (Агадырь - ОҚ ЖЭС 500 кВ екінші ӘЖ, ШУ -
19
ОҚ ЖЭС 500 кВ әуе желісі, Алма және Шу ЖЭС 500 кВ әуе желісі) 500 кВ ҚС
және Оңтүстік-Қазақстан ЖЭС 500220 кВ АТҚ электр энергиясын беру үшін
қолданылады.
Балқаш электр станциясының қызметкерлері тұратын және құрылыс
жүретін ауылды - Үлкен ауылының солтүстік бөлігінде және электр станция
аумағының батысында орналастыру қарастырылған.
Үлкен ауылындағы тұрғын ғимараттары ЖЭС қызметкерлері үшін қайта
жасалады. Сонымен қатар, Үлкен ауылына жақын жерде қызметкерлер үшін
жаңа ауылдың құрылысы қарастырылады.
1.3 Негізгі техникалық шешімдер
Балқаш ЖЭС құрылысын 1980-90 жылдары электрлік қуаты 4000 МВт
Оңтүстік Қазақстан ЖЭС басталған құрылыс аумағында жүрігізу
қарастырылады.
Балқаш ЖЭС құрылысы әрқайсысының электрлік қуаты 1320 МВт
бойынша кезекпен қуатты 4000 МВт дейін арттыру қаралады. Балқаш ЖЭС
қуаты ТЭО-2007ж бекітімімен сәйкес, құрамында энергетикалық блокты екі
модул 2х660МВт 2640 МВт құрайды.
Бірінші кезектегі электрлік қуаты 1320 МВт Балқаш ЖЭС - қатты
отында, құрамында 660 МВт бойынша екі энергетикалық блок бар бір
модулден тұрады.
Балқаш ЖЭС өндірістік пайдалануға енгізудің жоспары мерзімі:
- №1 ст. 660 МВт энергетикалық блок - 2018 жылдың маусым айы;
- №2 ст. 660 МВт энергетикалық блок - 018 жылдың желтоқсан айы.
Балқаш ЖЭС құрылысы. 1 кезек
жобасын жобаның бас
ұйымдастырушысы және Балқаш ЖЭС құрылысының бас Мердігері ретінде
SAMSUNG ENGINEERING CO., LTD (г.Сеул, Оңтүстік Корея) жасаған.
Жобаны Қазақстан Республикасының нормативті құжаттарына бейімдейтін
ұйым "Институт "КазНИПИЭнергопром" АҚ болып табылады.
ЖЭС жұмыс режімі бір жылдың ішінде үздіксіз, электр станция
жұмысының тиімділік коэффициенті 86,5%.
Электр энергияны жылдық
өндірімі
10,0016 млрд.кВт.ч, электр
энергиясын жүйеге жіберу - 9,3045 млрд.кВтч.
Балқаш ЖЭС энергетикалық блоктарының қуаттын 500 кВ кернеуде ОҚ
ГРЭС 500220 ҚС 550 кВ АТҚ беру қарастырылады.
Жобаның бірінші кезектегі құрылысы төмендегілерді ескерген:
- Балқаш ЖЭС өндірістік аумағына жер дайындау, оның ішінде
қажетке жарамсыз ғимараттарды қайта жөндеу және істен шығару,
құрылыс жүретін аумақтан инженерлік желілерді шығару;
- Бірінші кезек үшін Балқаш ЖЭС барлық инфрақұрылымын жасау (2
кезектегі құрылысты есепке ала отырып), оның ішінде темір жол
станциялары, сыртқы нысандар және инженерлік желілер, жылу беру
нысандары, суды дайындау ғимараттары, қосымша ғимараттар және
20
құрылыстар,
әкімшік ғимараттары, аумақтаңы инженерлік
коммуникациялар, сонымен қатар жылуды іске қосу қазандықтары;
- Әлеуметтік инфрақұрылым нысандарын қайта құру, оның ішінде
жылу және сумен жабдықтау, канализациялық ағындарды тазалау
және жою сияқты энергетикалық инфрақұрылым нысандары;
- Балқаш ЖЭС құрылысты жүргізетін қызметкерлер және
пайдаланушылар үшін тұрғын үйлер тұрғызу;
- Экологиялық таза жабдықтармен электр энергияны тиімді өндіру
технолгогияларын қолдану арқылы заманға сай жаңа энергия
көздерін құруды бастау.
Балқаш ЖЭС жобасының құрамында нысандардың құрылысын
өндірістік аумақта жүргізу мен аумақта жоқ құрылыстар қарастырылады.
ЖЭС өнеркәсіп аумағында негізгі және қосымша өндіріс нысандары
орналасады.
Жобада құрылыстың 1-ші кезегінде аумаққа кірмейтін келесі нысандар
қаратырылады:
- Келтіретін және кері қайыратын каналдары бар салқындатқыш су
қоймасы, су қоймасындағы бөгеттерді қайта жасау және Балқаш
көліндегі деңгейден 2 м жоғары жобалық деңгейге дейін толтыру;
- Ауданы 969 гА буландырғыш су қоймасы, салқындатқыш су қоймасы
үрлеу үшін;
- Ауданы 450га гидравликалық қатталған күл үйіндісі,электр
станцияның аумағынан 13 км қашықтықта орналасқан;
- "Строительная" қосалқы станциясы. (Қайта құру);
- Балқаш көліндегі су таратқыштары бар су бөгеті (қаута құру);
- ЖЭС, Үлкен ауылы және ЖЭС пайдаланушы қызметкерлерінің
ауылы үшін қорек суын дайындайтын қондырғысы;
- Тұрмыстық-шаруашылық қалдықтарын жоятын бөгет;
- Құрылыс-өнеркәсіптік және тұрмыстық қалдықтарды сақтау үшін
полигон;
- "Кайратколь" темір жол станциясы, (кеңейту және қайта құру);
- Кірме теміржол жолдары (қайта жасау);
- Өнеркәсіп аумағына және аумақтан тыс нысандарға кіретін көлік
жолдары, (қайта құру және жаңадан тұрғызу);
Балқаш ЖЭС құрылысы инженерлік желілерді шығарудан, бұрыннан
келе жатқан ғимараттарды ауыстыру және істен шығарудан, ЖЭС аумағына
сыртқы коммуникацияларды, оның ішінде темір жолдары мен көлік жолдарын
құрудан басталады.
Дайындық жұмыстарының көлеміне Балқаш ЖЭС аумағында 80-90
жылдары ОҚ ГРЭС жобасы бойынша орындалған, бұрыннан келе жатқан
ғимараттарды істен шығару мен ауыстыру кіреді және 80-90 жылдардағы
ғимараттарды қайта жасау және жаңа нысандарды тұрғызу жұмыстары
анықталады.
ТЭО бекітіліміне және жобаны жасасауға техникалық тапсырмаларға
21
сәйкес жобаның құрамына азаматтық-тұрғын нысандары және басқа да
бейөндірістік нысандар кіреді:
- Пайдаланушы қызметкерлердің инженерлік тораптары бар ауылы;
- Үлкен ауылындағы су дайындайтын, жылу желілерін қыздыру
қондырғылары орнатылған жылу пункті,
Үлкен
ауылына
құбарлармен жылу желісі, Балқаш ЖЭС аумағынанан жылу пункітіне
жылылық өтетін жол;
- Үлкен ауылындағы магистральды жылу тораптарын қайта жасау;
- Қашытқы судың төмен потенциалды жылуын қолдану үшін жылу
сорғылары қондырылған жылыжай шаруашылығы;
- балық көшеттігін құру;
- 35 кВ ӘЖ-нен пайдаланушы қызметкерлер ауылына дәнекерлеу
(отпайка), оның ішінде 3510 кВ ҚС және 10 кВ ӘЖ;
- Инженерлік тораптар, оның ішінде құбырлар және ЖЭС қоршауынан
ЖЭС қызметкерлерінің ауылына дейінгі құрылыстар;
- Үлкен ауылының тұрмыстық-шаруашылық ағындарын тазалайтын
құрылыстар және Үлкен ауылы үшін тұрмыстық-шаруашылық
канализациясы;
- Азаматтық-тұрғын және бсқа бағыттағы нысандарға жолдар.
Энергетикалық блоктардың негізгі жабдықтарын жеткізушілер Samsung
Engineering Co. LTD бас мердігерлері Балқаш ЖЭС АҚ, Samsung C&T, АО
"ФНБ "Самрук-Казына" және АО "Самрук-Энерго" өкілдерінің қатысуымен
өткізген ашық екі этаптық тендерде анықталды.
DG210025,4-II қазандық қондырғысы аса жоғары критикалық қысымы
2109,2 тч, 255,23 МПа, 571569˚С көмір тозаңды отынды жағу үшін арналған.
Қазанда шаңды тура үрлеумен оттықтар қарсы орналасқан жағу жүйесі
қолданылады. Жеткізуші DONG FANG ELECTRIC CO LTD, Қытай.
660 МВт, 24,2235,2 МПа, 566566˚С регенерация жүйесі бар SST5-6000
H-I-L конденсациялық үш цилиндрлі бу турбинасымен, АСУ ТП SPPA T3000
статикалық қоздыру жүйесі бар SGen5-3000W генераторымен SST5-РАС 6000
бу турбоагрегаты, жеткізуші Siemens, Германия.
Энергетикалық блоктар үшін негізгі отын - екібастұз көмірі (ТОО
Богарырь Комир 31.08.2013ж №4-1-034216 хаты), тамыздық - жанатын
мазут.
Энергетикалық блоктар келесі режимдердегі жұмыс үшін жобаланған:
- Тұрақты қысым кезіндегі жұмыс режимі, 90% артық кезде;
- 40% тен 90% дейін ауқымдағы құбылмалы қысым режим, жүктеме
будың қысымымен және будың шығынымен реттеледі;
Суық өнеркәсәптік қыздыруға таза буды жіберіп және ыстық
қыздырудан кейін конденсаторға тастайтын энергетикалық блоктың екі
байпасты сұлбасы қарастырылады. Сұлба жұмыс жобалау сатысында
жабдықты жеткізушілермен айқындалады.
Жеткізушілермен кепілденген максималды жүктеме (МГНMGR) будың
номиналды парамері кезінде қамтамассыз етіледі. ПДН турбинасынан
22
сұрыпталған буды ЖЭС өзіндік мұқтаждығына және тұтынушыларға буды
жіберу үшін 3 және 4 тораптық ысытқыштарға жіберу қарастырылады. Бір
турбинадан сұрыпталған жылу қуатының қосындысы 60 Гкалсағ құрайды.
- 45 күн техникалық қызмет көрсету;
- 90 % МГН кезінде 40 күн;
- 100 % МГН кезінде 280 күн.
Энергетикалық блоктардың және пайдалану кезінде жеке режимдердің
іске қосылуын қамтамассыз ету үшін, сонымен қатар энергетикалық блоктың
біреуі ажырағандағы апаттық режим кезінде жылумен жабдықтау жүйесі үшін
өнімділігі 50 тч үш булы мазутты қазан орнатылады. Бу қазандары үшін
негізгі отын - жанатын мазут, тамыздық - дизельді отын.
Жобада ЖЭС аумағында жаңа жылыту қазандықтарының құрылысы
қарастырылады. 1980-90 жылдары ОҚ ГРЭС құрамында жасалған ескі
қазандықтар тексеру нәтижесі бойынша бөлшектеліну керек.
Тұтынушылардың жылу жүктемесі және ЖЭС өзіндік мұқтаждықтары -
94,636 Гкалч құрайды,
- оның ішінде Үлкен ауылы - 67 Гкалч,
- пайдаланушы қызметкерлердің ауылы - 5 Гкалч,
- ЖЭС аумағы - 22,636 Гкалч.
Балқаш ЖЭС көмірді шырақты жағудың көміртозаңды технологиясы
қабылданған. Бұл дәстүрлі, жақсы өңделген технология отынның барлық
қатты түрін жағу үшін көптеген жылу электр станцияларында қолданылады.
Көміртозаңды қазандары бар үлкен энергетикалық блоктардың өлшемдік
қуаты 1000 МВт жетеді. Технология барлық қазандық шағаратын заводтармен
игерілген.
Арзан екібстұз көмірін жағу кезінде будың жоғарылаған параметрін
қолдануға Samsung Engineering экономикалық бағалау жасады:
- 246кгсм2, 566°C 566°C;
- 246кгсм2, 566°C 593°C;
- 275кгсм2, 580°C 580°C.
Бу параметрлері 246кгсм2, 566оС566оС базалық жоспар анықталды.
Бұл отынға кететін шығынды төмендету арқылы үнемдеу бу параметрлерінің
жоғарлуы кезіндегі күрделі шығынның жоғарлауын тоқтатпайды.
Балқаш ЖЭС үшін энергетикалық блоктағы будың параметрлері 246
2
Әрбір энергетикалық блоктың құрамына келесі жүйелер кіреді:
- тозаң дайындайтын және тартып-үрлейтін машиналары, құрғақ
күкірттен тазарту және тоқылған сүзгілерімен газ тазалағыш қондырғылар
жүйесі бар қазандық қондырғы;
- реттеу және майлау жүйесімен турбиналық қондырғы;
- тығыздау және майлау, салқындату, қоздыру жүйелерімен генератор;
- жеңіл конденсатордың екі корпусты жүйесі;
- қорек суын көлдненң жылытқыштар және торапты жылытқыштар
жүйесі;
23кгсм , 566°С566°С алынады.
- екі турбиналық қоректі сорғылары бар жүйе;
- химиялық реагентті беру жүйесі;
- қорек суының құбырлар жүйесі;
- негізгі бу құбырлар жүйесі;
- қорек суын жылытқыштардың буды ұрыптау жүйесі;
- қосымша бу құбылар жүйесі;
- турбиналық конденсатты тазалау жүйесі;
- конденсатордар ауаны жою жүйесі;
- айналма-техникалық сумен жабдықтау жүйесі;
- қосымша жабдықты алқындатудың тұйықталған жүйесі;
- субуды талдау жүйесі;
- қазанның күлін құрғақ жою жүйесі;
- күлді жою жүйесі;
- NID-технология негізінде күкірттен тазарту жүйесі.
Қазандық қондырғы
Қазандық қондырғыны потенциалды жеткізушілер ретінде келесі
компаниялар қарастырылды:
- Dong Fang Electric Co., LTD, екі жүрісті (П-түрлі) қазан;
- Amur Sirius Power Equipment Co., LTD, ек жүрісті (П-түрлі) қазан және
мұнара қазаны.
Балхашской ЖЭС құрылысы. 1 кезек жобасы бойынша негізгі
жабдықты жеткізуге ашық екі этапты тендердің нәтижесі бойынша ҚР
қазандық қондырғыларын жеткізетін компания Dong Fang Electric Co.LTD,
болып шешілді, бұл компания екі жүрісті (П-түрдегі) қазан ұсынған.
Dong Fang Electric Co.LTD компаниясы қазан қызған кезде конвективті
беттердің абразивті қажалуын төмендету, сонымен қатар қорғау мақсатымен
бұрылмалы газ жүрістеріндегі түтінді газ ағымдарын тең тарату және онтайлы
жылдамдықты таңдау мәселелерін шешеді.
Қондыруға келесі негізгі жабдықтар алынады:
Көміртозаңды отынды жағу үшін жасалған, екі ағынды П-түріндегі, аса
жоғары критикалық қысымның аралық қызуы мен бірқалыпты тартымы бар
DG210025.4-II1 түріндегі екі ағынды бу қазаны (1.3.1 кесте). Қазанда шаңды
тура үрлеу мен жағу жүйесі қолданылады, жанарғылар қарама-қарсы
орналасқан. NOx шығысы төмен жанарғылар 3 яруста оттықтың артқы және
алдыңғы керегесінде орналасады, әр яруста алты жанарғыдан болады. Бір
ярустың алты жанарғысы бір
қосылған.7756350823
24
көмір майдалайтын диірменге
1.3.1 кесте DG210025.4-II1 түріндегі екі ағынды бу қазанның көрсеткіші
Қазан оттығы төменгі газ төсемді шиыршықты экраннан және жоғары
тік газ төсемді шиыршықты экраннан тұрады.
Ысыған будың температурасы қорек суының және отынның шығынымен
реттеледі. Қосымша ысытылған будың температурасы қазанның газ
жолындағы сұқпажапқышпен реттеледі.
Әр
қазан екі айналмалы үш секциялы регенеративті ауа
жылытқыштарымен (Ljungstrom) жабдықталған. Ауа жылытқыштар өртке
қарсы және суды шаю, күйені үрлеу, майлау, қаттау және байпасты
жүйелермен жабдықталған.
Тозаң дайындау жүйесі алты орта жүрісті диірмен және тура үрлеуден
тұрады.
Үрлеме желдеткіштері (бір блокка 50% бойынша екі қондырғы) және
түтін сорғыш (бір блокка 50% бойынша екі қондырғы) - қалақтың бұрылуын
реттейді.
Бастапқы ауа желдеткіштері (бір блокка 50% бойынша екі қондырғы) -
сыртқа тебушілер.
Балқаш ЖЭС NOx, SO2 сияқты ластандырғыш заттарды және күлді
тастауды төмендету үшін келесі технологиялар қолданылады:
- Технологиялық әдістерді, оның ішінде төмен эмиссиялы құйынды
жанарғыларды және отынды сатылы жағуды қолдану есебімен NOx
тастауларын төмендету, бұл азот оксидін 350 мгм3 шығару бойынша
талаптарды қамтамасыз етеді;
- Күкірт тазалау технологияларын NID қолдану есебімен SO2
шығаруларын 200 мгм3 дейін төмендету. Қатты бөліктері (реакция
өнімдері, ысытылмаған әк, кальция корбанаты және ұшатын күл) қол
сүзгісінде ұсталады;
- Тоқылған сүзгілермен бірге жанатын газды десульфуризациялау
25 Көрсеткіштің атауы
Өлш.бірл
Мәні
Өткір будың максималды шығыны
тч
2109,2
Шығарудағы өткір будың қысымы
МПа
25,0
Шығарудағы өткір будың температурасы
°C
571
Екінші қыздырудағы будың максималды шығыны
тч
1722,3
Кірістегішығыстағы екінші қыздырудағы будың
қысымы
МПа
5,465,23
Кірістегішығыстағы екінші қыздырудағы будың
температурасы
°C
339569
Қорек суының температурасы
°C
302
Түтін газдарының температурасы
°C
138
Көмір шығыны
тч
344,25
Қазанның КПД
%
91,4
технологиясын қолдану арқылы күл шығарылымдарын 30мгм3 дейін
төмендету.
Турбиналық агрегат
Бір дүркін аралық жылытумен регенерациялау жүйесі және
конденсациялық қондырғысы бар SST 5-6000 типті конденсацияланған үш
цилиндрлі бу турбинасы.
1.3.2 кесте Турбиналық агрегаттың көрсеткіштері
Турбиналық қондырғының құрамына келесі жүйелер кіреді:
- майлау жүйесі оның ішінде негізгі және апаттық сорғылар, білікті
гидравликалық көтеру сорғысы, сүзгілер, салқындатқыштар, тарту
желдеткіші бар сепаратор;
- Басқару тізбегіндегі гидравликалық сүйықтық жүйесі, оның ішінде
гидравликалық сұйықтық багы, жылытқыш, негізгі сорғылар,
сүзгілер, мембранды аккумуляторлар, регенерациялы қондырғылар
және салқындату жүйесі;
- Майлықтар үшін буды тығыздау жүйесі;
- Ішкі сутектік салқындатқышы және статордың су салқындатқыш
орамасы бар генератор. Генератор және турбина жағын майларын
берудің ортақ жүйесіне ие;
- Статикалық қоздырудың кешенді жүйесі;
- Желдендіру жүйесі сутектің және су салқындатқыш ортаның
көмегімен генератордың барлық компоненттерін бірдей
салқындатуды қарастырады.
26 Көрсеткіштің атауы
Өлш.бірл.
Мәні
Генератор клеммасының қуаты
МВт
660
Ротордың айналу жиілігі
обмин
3000
Өткір будың шығыны
тч
1954,7
Кірістегі өткір будың қысымы
МПа
24,7
Кірістегі өткір будың температурасы
°C
566
Қосымша жылытудағы будың шығыны
тч
1607,2
Кірістегі қосымша қыздырудағы будың
қысымы
МПа
4,87
Кірістегі қосымша қыздырудағы будың
температурасы
°C
566
Конденсатордағы қысым
МПа
0,00645
Конденсатор арқылы салқындату суының
шығыны
тч
77 800
КПД турбинасы
%
50,89
Негізгі корпусты жинақтау (5.1 сурет):
Жобада негізгі корпусты екі энергетикалық блокка модульді жинақтау
қарастырылады.
Негізгі корпусқа келесі ғимараттар кешені кіреді:
- Машина залының ғимараты (166,0х44,0м) орнатылған деаэраторлы
этажеркамен екі турбоагрегатты бірдей модульге көлденең орналастыру;
- Қазандық бөлімнің ғимараты. Құрамында бункерлі этажерка бар,
қазандықтың ауданы (48,97х52,1м) және үрлеме желдеткіштер бөлмесі
(70,6х24,0м), әр қазан агрегаты жеке ғимаратта орнатылған. Ғимараттар
бункерлі этажерка ауданында өзара қосылған. Машина залы мен қазандық
бөліміндегі бункерлі этажерка арасындағы үзіліс 5,0м;
- Түтін сорғыш бөлімнің ғимараты (51,0х22,0м) әр қазан агрегатына
жеке орындалған;
-
Тарату құрылғылары және энергетикалық блоктардың блокты
қалқандарының ғимараты қазандық бөлім ғимараты мен машина залының
ортасында орналасқан.
27
1.3.1. сурет - Негізгі корпустың модулін жинақтау. Жоспар.
28
1.3.2 сурет - Негізгі корпустың модулін жинақтау.
1.4 ЖЭС негізгі жүйелері
ЖЭС құрамына төменде көрсетілген негізгі жүйелер кіреді ( 5.3-сурет):
− негізгі өндірістің жүйесі (турбиналық және қазандық қондырғылар);
− электрлік қуатты және электржабдықтауға берілетін жүйе;
− АСУТП технологиялық процесстердің технологияларын басқаруының
автоматтық жүйелері;
− орталандырылған жылужабдықтау жүйесі;
− су дайындау, жылубайланыс жүйелері
− көмекші қазандықтар жүйесі;
− десульфуризациялық түтіндік газдардың жүйесі;
− жеңілдету жүйесі және сақтау, көмір жіберу жүйелері;
− жеңілдету жүйесі және сақтау, мазутаның жіберу жүйелері;
− жеңілдету жүйесі, сақтау, дайындау және жаналықтарды жіберу;
− технологиялық ауа және КИП ауа жүйесі;
− күлді құрту жүйесі;
− қоймалжың қойыртпақты дайындау жүйесі және оны күйе қайырымына
жіберу;
− жеңілдету жүйесі, сақтау және химреагенттерді жіберу;
− бөген арқылы судықамсыздандыратын техникалық құрылғы жүйесі;
− бөген жүйесі
− тұйық суыту жүйесі;
− ішетін суды қамсыздандыру жүйесі;
29
−
−
−
−
техникалық суды қамсыздандыру жүйесі;
өндірістік науаны регенерациялау жүйесі;
үй-тұрмыстық науа жүйесі;
сақтау жүйесі және алыну үшін берілген конденсатаны жүктеп жіберу,
сақтау және конденсатаны әртүрлі электростанциядағы конденсатаға
жіберу;
− аумақтағы инженерлі коммуникациялар және ішкі инженерлік
коммуникациялар;
− теміржол станциясы, жүретін темір жол және ішкі аумақтық теміржолды
бағыт;
− кірме автожолдар аумақтық автожолдар;
30
1.3.4 Сурет Балқаш ЖЭС технологиялық сұлбасы
2 Басқару жүйесі
Бақылағыш-өлшегіш құрылғы жүйелері және автоматтар блокты
басқаратын қажетті барлық жабдықтар мен жүйелерге кіреді. Сондай- ақ
КИПиА жүйелері тәжірибеде тексерілген заманауи технологияларды
қолданатын болады. Сонымен қатар, оған келесідегідей компоненттер кіреді.
Таралған цифрлық басқару жүйесіндегі және бақылаулардағы
микропроцессорлық құрылғылар электростанциядағы таралған басқарылатын
жүйелер оператор пульттері және орталық басқару зал принтерімен, өндірілетін
екілік резервті блоктармен және барлық қажетті перифериалды құрылғылармен
қамсыздандырылады. Таралатын басқарылатын жүйе аналогты технологиялық
процесстерді, дискретті-логикалық басқаруларды, сигнализацияларды және
хабарландыруларды, протоколдануды, тенденцияны талдау, сондай-ақ
берілгендерді уақыт бойынша сақтау және ақпаратты іздеу, т.б жүзеге асырады.
Таралатын басқарушы жүйе басқада басқарылатын жүйелермен
байланысты және қазандықтардың, булы трубиналардың, AQCS жүйелерін
және көмекші жүйелердің басқару жұмысын біріктіреді.
Басқарылатын орталық зал және аппаратты зал диспетчер пункті
ғиматарында орналастырылады. Басқарылатын орталық залға сонымен қатар
оператор интерфейс жүйелері кіреді, және периферинді таралатын
басқарушы жүйе құрылғылары, трубиналарды басқару - бақылау жүйелері,
электржабдықтың басқару және бақылану жүйелері осы орталық залға
негізделеді.
Құрылғыларды орналастыру кез-келген эксплуатациялық жағдайларда
(штатты және штатты емес жұмыс режимдері) оператордың жұмысына
сенімді және қауіпсіз болып табылады. Басқарылатын орталық залда басқару
жүйесінің келесідегідей құрылғылары орнасластырылады:
операторлар үшін РСО (екі ЖК-монитор и компьютер);
үлкенэкрандар;
принтерлер;
қазандықты видеобақылау жүйесіндегі мониторлар;
цифрлық индикаторлар;
өрт дабылының панелі;
сағаттар;
басқалар.
Аппаратты аумақта қазандықтар, трубиналар және көмекші құрылғы
жүйелері үшін басқарылатын шкафтар орналастырылады, ол біде мынандай
шкафтар: негізгі құрылғыға бақылау шкафы, релейлі қорғау шкафтары,
кіріс\шығыс шкафтар және құрылғыны басқарылатын шкафтар.
Оператор пульті эрномиялық сипаттамаға сай инженерлік концепциямен
байланысты бағдарланады. Бұл бізде операторға оңай және қауіпсіз қосу мен
тоқтатуды орындауға және жағымсыз шарттарға әрекет етуге мүмкіндік
береді.
Барлық экрандар және штатты немесе штатты емес жұмыс режимдері
үшін қолданылатын басқару жабдықтары тікелей бақыланатын, оператормен
аз ара-қашықтықта болады.
Есептегіш
блоктар
жақсырақ
талапқа
сай
функционалды
және
географиялық таралады.
Бақылау үшін есептегіш таралатын басқарушы жүйелік блоктары келесіде
жобаланған:
автоматтандырылған электрстанциясы үшін басқарылу жүйесі;
шаң дайындау басқару жүйесі (MBC);
тізбектелуді бақылау жүйесі (SQC);
Берілгендердің жинақ жүйесі (DAS), оқиға жүрісін қосқанда (SOE);
басқару жүйесіне және трубиналармен генераторлады бақылау
жүйесіне (TCMS) электржабдықты басқару жүйелеріне (ECMS) OPC
интерфейстері;
Берілгендерді жіберу сызығының интерфейсы, ол әртүрлі жүйелер
негізінде басқарылады;
көмекші құрылғыларды басқару жүйелері келесі жағдаймен
бөлінеді:
o
двигателдермен басқару, сонымен қатар таралатын құрылғылар,
жел бергіштер, вентиляторлар, клапанның электржетегі және тағы басқалар
жатады;
o
жәй жөндеуді әр түрлі клапандармен басқару.
Төмендегі келесі жүйелер таралатын басқарушы жүйелер арқылы
басқарылмайды. Берілген жүйелер жеке резервті басқару жүйесімен ПЛК
негізінде қойылады және таралатын басқарушы жүйелерге түйіндес болып
келеді:
1-ші және 2-ші энергоблоктар үшін жалпы құрылғылар мен жүйелер:
Көмір жеңілдеткіш жүйе;
суды дайындайтын құрылғы;
көмекші қазандықтар;
ақпаратты жеңілдету жүйесі;
басқару жүйесі және (ECMS) электр құрылғыны басқару;
ауа компрессорлар ауаны құрғатқышты қондыру;
ОВКВ;
көлден су заборы үшін қондырғы;
дизелді генератор;
өрт сөндіру жүйесі (автономды; РСУ - ға интерфейс жоқ);
басқада қондырғылар.
1-ші және 2-ші энергия блоктары үшін жеке қондырғылар:
түтінгаздық қондырғыларды қондыру;
ұшатын күлдерді жою жүйесі;
күлдерді жою жүйесі;
Шығаруды үздіксіз бақылаудың жүйесі (CEMS);
27
су және буды талдау жүйесі (SWAS);
конденсаторлы тазалағышты орнату (CPP);
конденсациялау арқылы алынған түтікшелерді және қатты бөліктерінің
сүзгісін тазалау жүйесі (CTCS);
басқа да қондырғылар .
Бөлінген басқару жүйесі
(ББЖ) басқару желісінің барлық желілік
элементтерінің
тактілік
ішкі
генераторларының
синхрондалуы
үшін
қолданылатын бүкіл әлемдік координаталық уақыт(UCT) алынатын GPS
синхронизациясының спутниктік жүйесімен жабдықталған болады.
Бөлінген
басқару жүйесі
(ББЖ)
басқару желісінің барлық желілік элементтерінің
тактілік ішкі генераторларының синхрондалуы үшін қолданылатын бүкіл
әлемдік координаталық уақыт(UCT) алынатын GPS синхронизациясының
спутниктік жүйесімен жабдықталған болады.
Қазандықтың жабдықтаушысы бейнекамера арқылы бақылау
және
қазандықтың түтіктеріндегі зақымданулардан хабар беретін датчиктер немесе
жүйелер жиынтығынан тұрады.
Электрстанциясының орталық басқару жүйесі электрстанциясын басқару
және операторлық бақылау қабілеті бар бөлінген микропроцессорлы сандық
басқару жүйесі негізінде жүзеге асады.
Төменде
көрсетілген
жүйелер
бөлінген
басқару
жүйесі
арқылы
басқарылады:
қазандық және көмекші жүйелер;
көмекші өндірістік объектілер арқылы басқару жүйесі ;
трубинадағы жоғарғы және төменгі қысымдағы буды жіберу арқылы
басқару ;
және басқалар .
Келесі жүйелер бөлінген басқару жүйесімен басқарылады. Бірақ
бөлінген басқару жүйесімен байланыс бақылауға арналған резервті канал
және негізгі қондырғының жіберутоқтату аппараттық қосылу командасы
арқылы жүзеге асады:
тубина арқылы басқару жүйесі ;
қондырғылар арқылы басқару жүйесі;
түтіндік газ арқылы басқару жүйесі ;
күлді жою арқылы басқару жүйесі;
конденсаттық тазалау арқылы басқару жүйесі ;
конденсациялау арқылы алынған түтікшелерді және қатты бөліктерінің
фильтрін тазалау жүйесі ;
ауалық компрессор арқылы басқару жүйесі ;
көмекші қазандық арқылы басқару жүйесі;
көмір салмағын жеңілдету жүйесі;
су дайындаушы қондырғы ;
басқа да қондырғылар.
Толық интегралданған, иілгіш және микропроцессорлы басқару жүйесі
28
және бақылау жүйесіне, басқаруға, ақпараттың көрінісі, дабыл, хаттама және
электрстанцияларының барлық тағайындалған кірісшығыстарына ақпараттық
қызмет көрсету жоба ретінде қарастырылады. Реттеуші қызметкерді оқыту және
құрылыс алаңында техникалық қолдау настройкасында жобалау және
құрастыру бойынша барлық толық жинақты көрсетеді.
Жүйе стандарттарға толық жауап беретін техникалық шешімдер негізінде
архитектурасы бойынша бөлінеді. Сонымен қатар жүйе HART технологиясы
мен шиналық байланыс технологиясы бойынша да бөлінеді. Реттеуші
техникалық қолдау және дайын компьютерлік қондырғы түрінде жобалау және
дайындау бойынша толық қызмет жиынтығын көрсетеді. Жүйенің әрбір
құрылымдық санағыш блоктары күйіне келтірілген болады. Сонымен қатар
заманауи программаларды қолданады және
нақты бөлінген тапсырманы
орындау үшін арнайы программаланған болады.
Электротехникалық шешімдер.
Қуат беру схемасының шешімі және АО KEGOC №24-02-158142 от
06.12.12г
техникалық
шарттарына
сәйкес
келеді.
резервті
трансформаторларындағы электрмен қамтамасыз ету
ОРУ 220 кВ ПС
500220 ЮК ГРЭС-тен қаралады.
Балқаш жылу энергия станциясынан алынатын электр энергиясы 500 кВ
кернеуге ие электр жіберудің ауалық сызығы бойынша әрекет ететін электр
бөлетін станция бөлігіне беріледі 500 кВ ЮКГРЭС. Әр блоктағы негізгі
генераторлы трансформатордың бірі 500 кВ кернеуге ие болатын энергия
бөлетін
станция
бөлімшелері
арқылы
энегиялық
жүйе
желісімен
байланысқан.
Генераторлық трансформаторлар арасындағы байланыс схемасы және
электр бөлетін станция бөлшектері үшін электр берілуінің 500 кВ-тық ауалық
сызық қолданылады (болат тірек , болатты-алюминді сымдар , изоляторлар ,
тірек арматуралары және т.б.).
Блоктың жеке қажеттілігіне арналған екі трансформатор сәйкесінше
көмекші қондырғыларға кернеу түсуі үшін және қосымша стандартты
жүктемелер үшін қарастырылған.
Екі блокқа арналған резервті екі трансформатор блоктың жеке
қажеттілігіне негізделген трансформаторларды қосалқылауға арналған.
Сонымен қатар ол жоғарғы 220 В-тық кернеумен қамтамасыз етілген.
Қалыпты жұмыс кезінде олар дайындық режимінде болады.
Блоктың жеке қажеттілігі үшін қолданылатын төменгі кернеулі
трасформаторлар және резервті трансформаторлар 6.3 кВ - тық кернеумен
шиналар жиынтығына байланысқан. Мұндай жағдайда блоктың жеке
қажеттілігіне негізделген трансформаторлар жұмыс жасамаса, оның
жүктемесін резервті трансформаторлар алуы мүмкін.
Блоктың жеке қажеттілігіне арналған төменгі кернеуде жұмыс жасайтын
трансформаторлар 6.3 кВ - тық кернеумен шиналар жиынтығына
байланысқан . Олар бөлгіш қондырғыға және энергияның жеке қажеттіліктер
үшін жұмсалуы үшін жүктеме түйініне қорек көзін беруге арналған.
29
Апаттық дизель-генераторлары тоқтан ажырату және жалпы қалыптан
ауытқыған жағдайларда 400В апаттық қорек көзі шиналарына қорек жіберу
үшін 6.3 кВ-тық шиналарға байланыстырылған.
Жобада найзағайдан қорғаныс, жерге тұйықтау және жарықтану
жүйелері қарастырылған .
Жобада аумақтан тыс жерде орналасқан объектілерді электрмен
қамсыздандыру қарастырылған:
Құрылыс алаңы ;
Құрылысшылардың уақытша кенті;
Эксплутацияланған қызметкердің кенті БТЭС;
Теміржол станциясы БТЭС;
Буландырғыш бассейн;
Күл үйіндісі ;
Тұрмыстық және құрылыстық қалдықтарды көмуге
арналған
полигондар.
Жоба құрамына мыналар кіреді:
АТҚ-35кВ и ЗРУ-6кВ ҚС Құрылыстық кеңеюі;
Аумақтан тыс объектілер территориясында 3510 кВ төмендетілген екі
станция бөлігін салу:
6,3 МВА қуатқа ие екі 3510 кВ-тық трансформаторды орнату; және 12
МВА қуатқа ие екі 3510 кВ-тық трансформаторды орнату.
қосқыштары бар екі блок және сызық бойынша автоматы емес
жалғастырғыш схемасы бойынша ОРУ 35 кВ (35-4Н);
NXAir типті 10кВ-тық жабық бөлгіш қондырғының орнатылуы;
Қостізбекті ВЛ-35 кВ ҚС Құрылыстық - ҚС БЖЭС аумағы.
Құрылыстық - тұрғандық аумық АЖ-35кВ - тан ПС Поселок БТЭС -
ке дейінгі қостізбекті АЖ-35 кВ
ВЛ-6 кВ Құрылыстық - ЖД БЖЭС.
екі АЖ-10кВ ҚС Поселок БЖЭС - Эксплуатациялық кент.
2.1 Тұтынушыларға жылу беру схемасы
Жіберу және тоқтату режимдері кезінде, сонымен қатар энергиялық
блоктардың бірі өшіп қалған жағдайда резервті жағдайда тұтынушыларға
жылуды су арқылы жеткізу кезінде 22 бар, 273 °C , 50 тсағ өнімділікке ие
19.6 бар жоғарғы қысымды жеке қажеттілікке арналған коллекторға бу жіберу
үшін көмекші қазандықтар орналастырылады.
Жылулық қазандық орналасқан жерлерде аккумуляторлы сұйық зат
құятын үлкен ыдысы бар деаэраторларды, үрлегіш желдеткіштерді , түтін
сорғыштарды және химреагент жіберу жүйелерін, өзге де керекті
қондырғыларды орнату қарастырылған.
БТЭС (72 Гкалч) жылумен қамтамасыз ету жүйесі ыстық су көмегімен
Улькен аймағын жылумен қамтамасыз етеді, сондай-ақ эксплуатацияланған
30
қызметкерлер кенттері және ЖЭС-тің жеке қажеттіліктерін қамтамасыз етеді.
Жылумен қамтамасыз ету жүйесі жылу пунктінде аралық жылу алмастырғыштар
орнатылуымен тәуелсіз екі сұлбаға бөлінеді. :
− БЖЭС жылулық пунктке дейінгі контур;
− Жылулық пункттен кейінгі тұтынушылар контуры.
Желілік сорғылар тұйықталған контурдағы желілік судың жылулық
пунктке дейінгі циркуляциясын қамтамасыз етеді. ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
9
10
11
АҢДАТПА
Берілген дипломдық жобаның тақырыбы Балхаш ЖЭС бас сұлбасын
жобалау болып табылады. Жобада кіріспе, осы жобаның орындалуына
негізгі алғышарттар берілген, жылу бөліктерінің және жылу сұлбасының
қосалқы
жабдықтауларының
есебі
жасалынған.
Электртехникалық
бөлімінде, жобаланатын станцияның электрлік негізгі сұлбаларын таңдау
және электртехникалық жабдықтарды таңдау, релелік қорғанысты сипаттау
қарастырылады. Экология мәселелері және техника қауіпсіздігі бөлімі,
қарастырылған
инвестициялардың экономикалық тиімділігі есеп-қисабы
келтірілген.
АННОТАЦИЯ
Темой данной выпускной работы является
проектирование главной
схемы Балхашской ТЭС. Выпускная работа содержит введение, в котором
кратко формируется основные предпосылки к выполнению данного проекта,
расчет тепловой части и выбор основного и вспомогательного оборудования
тепловой схемы. Электротехническая часть содержит выбор основных
электрических схем проектируемой станции и выбор электротехнического
оборудования, выбор и описание релейной защиты: рассмотрен раздел,
затрагивающий вопросы экологии и техники безопасности, произведен
расчет экономической эффективности инвестиций в проект.
12
Мазмұны
1
1.1
1.2
1.3
1.4
2
2.1
2.2
3
4
4.1
5
5.1
6
6.1
6.2
6.3
Электрлік бөлім
Жобаның мақсаты және мәні
Балқаш ЖЭО аумағының қысқаша сипаттамасы
Негізгі техникалық шешімдер
ЖЭС негізгі жүйелері
Басқару жүйесі
Тұтынушыларға жылу беру схемасы
Су дайындығы және тазалағыш ғимараттар
Құрылыстың кезектілігі және іске қосу кешендері
Қысқа тұйықталу тоғын есептеу
Коммутациялық аппараттарды таңдау (жоғары кернеулі
ажыратқыш және айырғыш).
Экономикалық бөлім
110220 кВ Балқаш ЖЭС салуды технико-экономикалық
негіздеу. Жалпы мәліметтер
Өмір тіршілік қауіпсіздігі
Қоршаған ортаның жағдайы және жобаға әсерін бағалау
Жобаны және оны қарымталау бойынша іс-шараларды іске
асырудың экологиялық зияндарын бағалау
Атмосфераға зиянды заттардың таралуын азайту шаралары.
Күл аулау (золооулавливания) жүйесіне есеп.
13
8
8
9
13
22
25
29
31
40
45
49
59
59
66
66
70
71
КІРІСПЕ
Соңғы
жылдары
Қазақстанда
басқада
ТМД
елдеріндегідей
электроэнергияны тұтыну төмендегідей байқалады, бұл СССР елдерінің
экономикасының өзгеруіне де байланысты. Және де электроэнергияны
тұтыну мен өнеркәсіптің қолданылуының қысқарылуында.
Тұтыну
деңгейінің
төмендеуіне
қарамастан
Қазақстанның
электроэнергиясын
өндірушілер
өзінің
тұтынушыларын
қанағаттандырмайды. Оның себебі құрылымдық және тарихи мінездемесіне
байланысты, яғни энергиямен жабдықтаумен жүйесінің бұзылуы. Бірақ,
оның электроэнергиясының шектелуі финанстық факторларында әсер етеді.
Энергия кедерінің қоры мен отынның толық қамтамасыз ете алмауы. Бұл
электроэнергияны өндіруді төмендетумен қатар генератор қуатының толық
қолданылуына әкеліп соқты. Еліміздің экономикасы басқа елдермен келісім
шарт жасауына байланысты тұрақтандырған. Өндірістік өнеркәсіптер қайта
қалпына келе бастады. Яғни, электроэнергияны тұтыну өсе бастады. Сондай
- ақ, кез - келген елдің экономикасы үлкен электр сиымдылықпен
сипатталады.
Бұл дипломдық жобада Қазақстанның оңтүстігінде салынған, негізгі
отын ретінде көмір қолданылатын Балхаш ЖЭС - ның орнатылған қуатын
есептеу жобаланады. Бұл ЖЭС - ғы есептеуде
электрлік қондырғыларды
таңдау көрсетілген және құрылымдық сұлбалар, электрлік қосылудың
мақсатқа сай нұсқаға сай таңдау ,қарастырылған электростанцияның өзіндік
мұқтаждық қоректену жүйесін таңдау, қысқа тұйықталу тоғын есептеу
көрсетілген. Кернеуіне сәйкес элегазды ажыратқыштар мен айырғыштар
таңдалды.
14
1 Электрлік бөлім
1.1 Жобаның мақсаты және мәні
Балқаш ТЭС құрылысын SAMSUNG ENGINEERING CO.LTD кілт
астында өткізу шарты бойынша орындайды. Электр станцияны толық
аяқталған және жұмыс жағдайында беру үшін қажет жұмыстар мен
қызметтерді ұсынады, кез-келген факторлардың есебімен барлық жағдайда
коммерциялық ыңғайлы және сенімді пайдалануға қолайлы шарттарды
жасайды және барлық жабдықтарды іске қосады. SAMSUNG ENGINEERING
CO.LTD компаниясымен келісім шартқа кірмеген сыртқы нысандар бойынша
жеке жұмыстар Балқаш ЖЭС АҚ тапсырыс берушілермен орындалады.
Қазақстан Республикасы Балқаш жылу электр станциясын (ЖЭС)
дамыту, қаржыландыру, жобалау, техникалық қызмет көрсету және пайдалану
саласында Корея Республикасының үкіметі мен Қазақстан Республикасы
үкіметі арасындағы Келісімді бекітті. Келісім Қазақстан Республикасы мен
Корея Республикасының энергетика саласында өзара тиімді ынтымақтастығын
тереңдетуге бағытталған. Сонымен қатар, жаңа технологияларды енгізуді және
жобаның экономикалық тиімділігі үшін қолайлы шарттарды жасау бойынша
екі жақты міндетті қарастырады. Бұл Қазақстанның энергия тәуелсіздігін және
елдің Оңтүстік аумағында электрлік қуат резервтерін құру есебімен
тұтынушыларды энергиямен жабдықтау сенімділігін жоғарлатады деп
жорамалданады.
Балқаш ЖЭС салу, келесі жағдайларды жасайды:
- Арзан Екібастұз көмірін қолдану арқылы, ҚР Оңтүстік аумақтардағы
тұрғындарды және коммуналды-тұрмыстық секторларды,
өнеркәсіптерді электр энергияға мұқтаждығын қамтамассыз ету;
- Оңтүстік және Орталық Қазақстан тұтынушыларын электрмен
жабдықтау деңгейін жоғарылату;
- Оңтүстік және Солтүстік бағыттағы Агадырь-ЮКГРЭС қимасында
Қазақстанның Солтүстік-Оңтүстік транзитінің электр беріліс желісі
бойынша электр энергияның рұқсат етілген ағымын ұлғайту және
тұрақтылығын жоғарлату;
- Жылына 10,0016млрд.кВт∙сағ электр энергиясын өндіру.
Электр станцияны Балқаш өзенінің ауданына орналастыру келесі
факторлармен негізделеді:
* аудан Қазақстанның Солтүстік-Оңтүстік 500 кВ ӘЖ аймақ аралық
жоғары вольті электр беріліс желісінің орталық бөлігінде орналасқан.
Бұл ауданда электрмен жабдықтау көзін салу жоғары вольтты желінің
рұқсат етілген жүктемесін арттырады;
* Балқаш ЖЭС салудың нәтижесінде, Қазақстанның энергия тапшы
оңтүстігін энергиямен жабдықтау көлемі ұлғайту;
* Электр энергияны газды-мазутты отында өндіруге негізделген, жаңа
15
электр станцияда арзан көмірді қолдану арқылы Қазақстанның әр
аумағында электр энергияның бағасының өуін төмендету;
* Сумен жабдықтаудың ірі көзінің болуы (Балқаш көлі) ЖЭС
айналымды техникалық жабдықтауды ұйымдастыруға мүмкіндік береді;
Ауданнан 1 км жерде 1600-ге жуық тұрғыны бар, Үлкен ауылы
орналасқан.
Бұл жерде Оңтүстік-Қазақстанның ГРЭС өндірістік
қызметкерлерін орналастыру қарастырылған.
1.2. Балқаш ЖЭО аумағының қысқаша сипаттамасы
Сыртқы нысандар электр станцияны ұзақ мерзімде тиімді пайдалану
үшін қажет, электр станцияның негізгі аумағының жанында орнатылған.
Сыртқы нысандардың орналасқан жерлері: салқындатқыш - су
қоймалары, су қоймаларын үрлеп тазарту үшін буландырғыш - су қоймалары,
тұрмыстық-шаруашылық ағындарының буландырғыш-тоғаны, құрылыс
қалдықарын сақтау үшін полигон және т.б. 1.1 суретте және 1.2 көріністе
көрсетілген.
Күл үйіндісі электр станцияның оңтүстік-батыс аумағына 13 км жақын
Каратула шұңқырына орнастырылады.
Сонымен қатар, Балқаш көлінің ластануын болдырмау мақсатымен
салқындату суының айналуы үшін қолайлы шарттарды құру және электр
станцияның өнімділігін жоғарлату үшін - аумақтың солтүстік жағында
салқындатқыш - бөгет (тоған) жасалған. Дамба (бөгет) шығанақтың аз сулы
бөлімін бөледі және салқындатқыш - тоғанның су деңгейі сорғылардың
көмегімен көтеріледі және 344,0 м деңгейінде сақталады. Демек,
салқыдатқыш су қоймасының орта тереңдігі шамамен 4,5 м, бұл суытқыш
суының шартына сәйкес келеді.
1.1 сурет - Балқаш ЖЭС аумақты жоспарының сұлбасы
16
1.2 сурет - Балқаш ЖЭС аумақты жоспарының сұлбасы (Көрініс)
Салқындату әсерін жоғарлату үшін суалғы салқындатқыш су
қоймасының шығыс жағынан, су ағызғыш салқындатқыш су қоймасының
батыс жағынан қарастырылады. Бұл мақсат үшін ашық су қабылдағыштың
құрылысы қарастырылады, ашық бағыттаушы каналдарының ұзындығы 3,500
км.
Суытқыш суының буландырғыш тоғаны электр станцияның негізгі
аумағының 30 км солтүстік-батысында орнатылған. Ағынды сулардың
буландырғыш тоғаны Алматы-Караганды автомагистарлынан 1 км оңтүстік-
батысында орнатылған.
Технологиялық процестің қажеттілігіне салқындатқыш тоғандардың
сорғысынан техникалық суды беру үшін су іркуіш құрылысы салынады. Ол
Балқаш
көліндегі
электр
станцияның
аумағынан
1
км
қашықтықта
орналасады.
Балқаш ЖЭО энергетикалық блоктары Оңтүстік-Қазақстан ГРЭС 500
17
кВ қосалқы станциясының АТҚ электр энергия береді.
Құрылыс қорасы ЖЭС дуалдарынан батысқа қарай, пайдаланушы
қызметкерлердің ауылы - ЖЭС аумағынан шығысқа қарай, ЖЭС дуалынан 2
км қашықтықта орналасқан. ЖЭС ауласында өндірістік ғимараттар және
негізгі өндірістің құрылысы орналастырылады. Олардың құрамына келесілер
кіреді:
- Газ тазартқыш қондырғылармен негізгі жабдықтар орнатылған негізгі
корпус;
- Қатты және сұйық отынның отын шаруашылығы;
- Қазанды және қосалқы жүйелерді подпидка суды дайындау;
- Электротехникалық құрылғылар және электрлік қуатты беру сұлбасы;
- Технологиялық процесті автоматты басқару жүйесі;
- Айналмалы техникалық сумен жабдықтау жүйесі, қосымша
жабдықтардың салқындату жүйесі;
- Күл-қоқысты жою жүйесі, тұтынушыларға құрғақ күлді беру және
жинау жүйесі;
- Көлік жүйесі, газ тазартқыш қондырғылар үшін әктас дайындау;
- ЖЭС аумағындағы эстакадалар және инженерлі тораптар;
- ЖЭС темір жол станциясы және аумақ ішіндегі темір жолдар, аумақ
ішіндегі көлік жолдары;
- Әкімшілік және қосымша қызмет ғимаратары, өрт сөндіру депосы;
- Әр түрлі мақсаттарға арналағн қоймалар, гараждар және көлік
тұрақтары.
Аумаққа кірмейтін
өндірістік
ғимараттар және Балқаш ЖЭС
құрылысына келесілер кіреді:
- Бөгеттермен (дамба) салқындатқыш - су қоймасы;
- Күл-қоқысты жою жүйесі үшін техникалық суды беру және ЖЭС
басқа да өзіндік мұқтаждықтары;
- Үрлемелі суды жоятын су қоймасы;
- "Строительная" қосалқы станциясы (қайта өңдеу);
- ОҚГРЭС АТҚ-нан БЖЭС дейін 220 кВ ӘЖ;
- Қорек суын дайындайтын қондырғы (қайта өңдеу);
- Балқаш көлінен қорек суымен жабдықтау үшін су бөгеті;
- Тұрмыстық ағындар үшін булағыш тоғандар;
- Құрылыс қалдықтарын сақтау үшін полигон;
- Қайраткөл темір жол станциясы (кеңейту);
- Қайраткөл темір жол станциясына кірме жолдар (қайта өңдеу);
- ЖЭО аумағына кірме жолдар;
- Күл үйіндісіне көлік жолы;
- Бөгеттерге батыс, солтүстік және шығыс бойынша көлік жолдары;
- Құрылыс қалдықтарын сақтау үшін полигонға көлік жолдары.
Азаматтық-тұрғын нысандары және басқа да өндістік емес нысандарға
төмендегілер кіреді:
- Пайдаланушы қызметкерлердің ауылы;
18
-
-
-
-
БТЭС аумағынан жылу пунктерімен, жылу жолы;
Жылулық сорғыларымен жылыжай шаруашылығы;
Балық көшеттігі құрылысы;
Дуалдардан ЖЭС пайдаланушы қызметкерлердің ауылына дейін
құрылыс және инженерлі тораптар;
- Үлкен ауылы үшін тұрмысты-шаруашылық канализациясы;
- Пайдаланушы қызметкерлердің ауылына дейін көлік жолдары;
- Үлкен ауылына көлік жолы.
Жобаны дайындау кезінде олардың жағдайын бағалау және қалпына
келтіру үшін Оңтүстік - Қазақстан ГРЭС нысандары тексерілді.
Оңтүстік - Қазақстан ГРЭС құрылымы мен ғимаратының бөлігі 1986-
1990 жылдары пайдалануға берілді, олардың кейбірінің құрылысы
аяқталмаған.
Қазіргі уақытта, толық және жартылай пайдалану үшін АТҚ-500 кВ,
АТҚ-220 кВ қондырғыларын, 220356 кВ қосалқы станция ғимаратын,
Балқаш көлі жағасындағы суқабылдағышты, Үлкен ауылының канализация
және су өткізгіш желісін, құрылыс аумағында көлік қызметін қолдануға
болады. Бұл нысандар Балқаш ЖЭС жобасында қолдану үшін қайта құруды
талап етеді. Қалған нысандар пайдаланылмайды, күтімсіз қалған жабдықтар
және құбырлар пайдаға жарамайды немесе толық жабдықталмаған. Ерте
тұрғызылған ғимараттар және құрылымдар толық жабдықталмаған және
олардың біразы істен шыққан.
Балқаш ЖЭС құрылысы ауданының жағдайы келесідей сипатталады.
Балқаш жылу электр станциясы Балқаш көлінің оңүстік батыс жағасында
орналасқан. Аумақтың шығыс жағында қазандық (іске қосылмаған) және
500220 "ОҚГРЭС" ҚС орналасқан. Аумақтың оңтүстік-шығыс бөлігінде
Үлкен ауылының тұрмыстық-шаруашылық ағындарын тазалау құрылысы (іске
қосылмаған) бар. Батыс жағында Оңтүстік-Қазақстан
ГРЭС
тұрғызу
мерзімінде мердігерлік ұйымдар үшін арналған ғимараттар мен құрылыстар
(көп бөлігі бұзылған немесе жартылай бұзылған) орнатылған.
Қорек және тұрмыстық суды жеткізу үшін су іркуіш құрылысы Балқаш
көліндегі су іріткіш құрылысына жақын өндірістік аумақтан 16 км
қашықтықта орналасқан.
Су іркуіш құрылысы су қоймасының сорғысынан техникалық суды
жеткізу
үшін
арналған,
себебі
қондырғы
Балқаш
көліндегі
электр
станцияның аумағынан 1 км қашықтықта орнатылған.
Балқаш
электр
станциясының
энергетикалық
қондырғылары
Оңтүстік-Қазақстан ГРЭС 500220 кВ қосалқы станцияның ашық тарату
құрылғыларын электр энергиясымен қамтамассыз етеді. АТҚ кеңейту және
қайта құру қажет.
Оңтүстік - Қазақстан "Агадыр" ЖЭС мен Оңтүстік - Қазақстан
"Алматы" ЖЭС арасындағы 500 кВ беріліс желілері, сонымен қатар басқа
жобаларда қарастырылған ӘЖ (Агадырь - ОҚ ЖЭС 500 кВ екінші ӘЖ, ШУ -
19
ОҚ ЖЭС 500 кВ әуе желісі, Алма және Шу ЖЭС 500 кВ әуе желісі) 500 кВ ҚС
және Оңтүстік-Қазақстан ЖЭС 500220 кВ АТҚ электр энергиясын беру үшін
қолданылады.
Балқаш электр станциясының қызметкерлері тұратын және құрылыс
жүретін ауылды - Үлкен ауылының солтүстік бөлігінде және электр станция
аумағының батысында орналастыру қарастырылған.
Үлкен ауылындағы тұрғын ғимараттары ЖЭС қызметкерлері үшін қайта
жасалады. Сонымен қатар, Үлкен ауылына жақын жерде қызметкерлер үшін
жаңа ауылдың құрылысы қарастырылады.
1.3 Негізгі техникалық шешімдер
Балқаш ЖЭС құрылысын 1980-90 жылдары электрлік қуаты 4000 МВт
Оңтүстік Қазақстан ЖЭС басталған құрылыс аумағында жүрігізу
қарастырылады.
Балқаш ЖЭС құрылысы әрқайсысының электрлік қуаты 1320 МВт
бойынша кезекпен қуатты 4000 МВт дейін арттыру қаралады. Балқаш ЖЭС
қуаты ТЭО-2007ж бекітімімен сәйкес, құрамында энергетикалық блокты екі
модул 2х660МВт 2640 МВт құрайды.
Бірінші кезектегі электрлік қуаты 1320 МВт Балқаш ЖЭС - қатты
отында, құрамында 660 МВт бойынша екі энергетикалық блок бар бір
модулден тұрады.
Балқаш ЖЭС өндірістік пайдалануға енгізудің жоспары мерзімі:
- №1 ст. 660 МВт энергетикалық блок - 2018 жылдың маусым айы;
- №2 ст. 660 МВт энергетикалық блок - 018 жылдың желтоқсан айы.
Балқаш ЖЭС құрылысы. 1 кезек
жобасын жобаның бас
ұйымдастырушысы және Балқаш ЖЭС құрылысының бас Мердігері ретінде
SAMSUNG ENGINEERING CO., LTD (г.Сеул, Оңтүстік Корея) жасаған.
Жобаны Қазақстан Республикасының нормативті құжаттарына бейімдейтін
ұйым "Институт "КазНИПИЭнергопром" АҚ болып табылады.
ЖЭС жұмыс режімі бір жылдың ішінде үздіксіз, электр станция
жұмысының тиімділік коэффициенті 86,5%.
Электр энергияны жылдық
өндірімі
10,0016 млрд.кВт.ч, электр
энергиясын жүйеге жіберу - 9,3045 млрд.кВтч.
Балқаш ЖЭС энергетикалық блоктарының қуаттын 500 кВ кернеуде ОҚ
ГРЭС 500220 ҚС 550 кВ АТҚ беру қарастырылады.
Жобаның бірінші кезектегі құрылысы төмендегілерді ескерген:
- Балқаш ЖЭС өндірістік аумағына жер дайындау, оның ішінде
қажетке жарамсыз ғимараттарды қайта жөндеу және істен шығару,
құрылыс жүретін аумақтан инженерлік желілерді шығару;
- Бірінші кезек үшін Балқаш ЖЭС барлық инфрақұрылымын жасау (2
кезектегі құрылысты есепке ала отырып), оның ішінде темір жол
станциялары, сыртқы нысандар және инженерлік желілер, жылу беру
нысандары, суды дайындау ғимараттары, қосымша ғимараттар және
20
құрылыстар,
әкімшік ғимараттары, аумақтаңы инженерлік
коммуникациялар, сонымен қатар жылуды іске қосу қазандықтары;
- Әлеуметтік инфрақұрылым нысандарын қайта құру, оның ішінде
жылу және сумен жабдықтау, канализациялық ағындарды тазалау
және жою сияқты энергетикалық инфрақұрылым нысандары;
- Балқаш ЖЭС құрылысты жүргізетін қызметкерлер және
пайдаланушылар үшін тұрғын үйлер тұрғызу;
- Экологиялық таза жабдықтармен электр энергияны тиімді өндіру
технолгогияларын қолдану арқылы заманға сай жаңа энергия
көздерін құруды бастау.
Балқаш ЖЭС жобасының құрамында нысандардың құрылысын
өндірістік аумақта жүргізу мен аумақта жоқ құрылыстар қарастырылады.
ЖЭС өнеркәсіп аумағында негізгі және қосымша өндіріс нысандары
орналасады.
Жобада құрылыстың 1-ші кезегінде аумаққа кірмейтін келесі нысандар
қаратырылады:
- Келтіретін және кері қайыратын каналдары бар салқындатқыш су
қоймасы, су қоймасындағы бөгеттерді қайта жасау және Балқаш
көліндегі деңгейден 2 м жоғары жобалық деңгейге дейін толтыру;
- Ауданы 969 гА буландырғыш су қоймасы, салқындатқыш су қоймасы
үрлеу үшін;
- Ауданы 450га гидравликалық қатталған күл үйіндісі,электр
станцияның аумағынан 13 км қашықтықта орналасқан;
- "Строительная" қосалқы станциясы. (Қайта құру);
- Балқаш көліндегі су таратқыштары бар су бөгеті (қаута құру);
- ЖЭС, Үлкен ауылы және ЖЭС пайдаланушы қызметкерлерінің
ауылы үшін қорек суын дайындайтын қондырғысы;
- Тұрмыстық-шаруашылық қалдықтарын жоятын бөгет;
- Құрылыс-өнеркәсіптік және тұрмыстық қалдықтарды сақтау үшін
полигон;
- "Кайратколь" темір жол станциясы, (кеңейту және қайта құру);
- Кірме теміржол жолдары (қайта жасау);
- Өнеркәсіп аумағына және аумақтан тыс нысандарға кіретін көлік
жолдары, (қайта құру және жаңадан тұрғызу);
Балқаш ЖЭС құрылысы инженерлік желілерді шығарудан, бұрыннан
келе жатқан ғимараттарды ауыстыру және істен шығарудан, ЖЭС аумағына
сыртқы коммуникацияларды, оның ішінде темір жолдары мен көлік жолдарын
құрудан басталады.
Дайындық жұмыстарының көлеміне Балқаш ЖЭС аумағында 80-90
жылдары ОҚ ГРЭС жобасы бойынша орындалған, бұрыннан келе жатқан
ғимараттарды істен шығару мен ауыстыру кіреді және 80-90 жылдардағы
ғимараттарды қайта жасау және жаңа нысандарды тұрғызу жұмыстары
анықталады.
ТЭО бекітіліміне және жобаны жасасауға техникалық тапсырмаларға
21
сәйкес жобаның құрамына азаматтық-тұрғын нысандары және басқа да
бейөндірістік нысандар кіреді:
- Пайдаланушы қызметкерлердің инженерлік тораптары бар ауылы;
- Үлкен ауылындағы су дайындайтын, жылу желілерін қыздыру
қондырғылары орнатылған жылу пункті,
Үлкен
ауылына
құбарлармен жылу желісі, Балқаш ЖЭС аумағынанан жылу пункітіне
жылылық өтетін жол;
- Үлкен ауылындағы магистральды жылу тораптарын қайта жасау;
- Қашытқы судың төмен потенциалды жылуын қолдану үшін жылу
сорғылары қондырылған жылыжай шаруашылығы;
- балық көшеттігін құру;
- 35 кВ ӘЖ-нен пайдаланушы қызметкерлер ауылына дәнекерлеу
(отпайка), оның ішінде 3510 кВ ҚС және 10 кВ ӘЖ;
- Инженерлік тораптар, оның ішінде құбырлар және ЖЭС қоршауынан
ЖЭС қызметкерлерінің ауылына дейінгі құрылыстар;
- Үлкен ауылының тұрмыстық-шаруашылық ағындарын тазалайтын
құрылыстар және Үлкен ауылы үшін тұрмыстық-шаруашылық
канализациясы;
- Азаматтық-тұрғын және бсқа бағыттағы нысандарға жолдар.
Энергетикалық блоктардың негізгі жабдықтарын жеткізушілер Samsung
Engineering Co. LTD бас мердігерлері Балқаш ЖЭС АҚ, Samsung C&T, АО
"ФНБ "Самрук-Казына" және АО "Самрук-Энерго" өкілдерінің қатысуымен
өткізген ашық екі этаптық тендерде анықталды.
DG210025,4-II қазандық қондырғысы аса жоғары критикалық қысымы
2109,2 тч, 255,23 МПа, 571569˚С көмір тозаңды отынды жағу үшін арналған.
Қазанда шаңды тура үрлеумен оттықтар қарсы орналасқан жағу жүйесі
қолданылады. Жеткізуші DONG FANG ELECTRIC CO LTD, Қытай.
660 МВт, 24,2235,2 МПа, 566566˚С регенерация жүйесі бар SST5-6000
H-I-L конденсациялық үш цилиндрлі бу турбинасымен, АСУ ТП SPPA T3000
статикалық қоздыру жүйесі бар SGen5-3000W генераторымен SST5-РАС 6000
бу турбоагрегаты, жеткізуші Siemens, Германия.
Энергетикалық блоктар үшін негізгі отын - екібастұз көмірі (ТОО
Богарырь Комир 31.08.2013ж №4-1-034216 хаты), тамыздық - жанатын
мазут.
Энергетикалық блоктар келесі режимдердегі жұмыс үшін жобаланған:
- Тұрақты қысым кезіндегі жұмыс режимі, 90% артық кезде;
- 40% тен 90% дейін ауқымдағы құбылмалы қысым режим, жүктеме
будың қысымымен және будың шығынымен реттеледі;
Суық өнеркәсәптік қыздыруға таза буды жіберіп және ыстық
қыздырудан кейін конденсаторға тастайтын энергетикалық блоктың екі
байпасты сұлбасы қарастырылады. Сұлба жұмыс жобалау сатысында
жабдықты жеткізушілермен айқындалады.
Жеткізушілермен кепілденген максималды жүктеме (МГНMGR) будың
номиналды парамері кезінде қамтамассыз етіледі. ПДН турбинасынан
22
сұрыпталған буды ЖЭС өзіндік мұқтаждығына және тұтынушыларға буды
жіберу үшін 3 және 4 тораптық ысытқыштарға жіберу қарастырылады. Бір
турбинадан сұрыпталған жылу қуатының қосындысы 60 Гкалсағ құрайды.
- 45 күн техникалық қызмет көрсету;
- 90 % МГН кезінде 40 күн;
- 100 % МГН кезінде 280 күн.
Энергетикалық блоктардың және пайдалану кезінде жеке режимдердің
іске қосылуын қамтамассыз ету үшін, сонымен қатар энергетикалық блоктың
біреуі ажырағандағы апаттық режим кезінде жылумен жабдықтау жүйесі үшін
өнімділігі 50 тч үш булы мазутты қазан орнатылады. Бу қазандары үшін
негізгі отын - жанатын мазут, тамыздық - дизельді отын.
Жобада ЖЭС аумағында жаңа жылыту қазандықтарының құрылысы
қарастырылады. 1980-90 жылдары ОҚ ГРЭС құрамында жасалған ескі
қазандықтар тексеру нәтижесі бойынша бөлшектеліну керек.
Тұтынушылардың жылу жүктемесі және ЖЭС өзіндік мұқтаждықтары -
94,636 Гкалч құрайды,
- оның ішінде Үлкен ауылы - 67 Гкалч,
- пайдаланушы қызметкерлердің ауылы - 5 Гкалч,
- ЖЭС аумағы - 22,636 Гкалч.
Балқаш ЖЭС көмірді шырақты жағудың көміртозаңды технологиясы
қабылданған. Бұл дәстүрлі, жақсы өңделген технология отынның барлық
қатты түрін жағу үшін көптеген жылу электр станцияларында қолданылады.
Көміртозаңды қазандары бар үлкен энергетикалық блоктардың өлшемдік
қуаты 1000 МВт жетеді. Технология барлық қазандық шағаратын заводтармен
игерілген.
Арзан екібстұз көмірін жағу кезінде будың жоғарылаған параметрін
қолдануға Samsung Engineering экономикалық бағалау жасады:
- 246кгсм2, 566°C 566°C;
- 246кгсм2, 566°C 593°C;
- 275кгсм2, 580°C 580°C.
Бу параметрлері 246кгсм2, 566оС566оС базалық жоспар анықталды.
Бұл отынға кететін шығынды төмендету арқылы үнемдеу бу параметрлерінің
жоғарлуы кезіндегі күрделі шығынның жоғарлауын тоқтатпайды.
Балқаш ЖЭС үшін энергетикалық блоктағы будың параметрлері 246
2
Әрбір энергетикалық блоктың құрамына келесі жүйелер кіреді:
- тозаң дайындайтын және тартып-үрлейтін машиналары, құрғақ
күкірттен тазарту және тоқылған сүзгілерімен газ тазалағыш қондырғылар
жүйесі бар қазандық қондырғы;
- реттеу және майлау жүйесімен турбиналық қондырғы;
- тығыздау және майлау, салқындату, қоздыру жүйелерімен генератор;
- жеңіл конденсатордың екі корпусты жүйесі;
- қорек суын көлдненң жылытқыштар және торапты жылытқыштар
жүйесі;
23кгсм , 566°С566°С алынады.
- екі турбиналық қоректі сорғылары бар жүйе;
- химиялық реагентті беру жүйесі;
- қорек суының құбырлар жүйесі;
- негізгі бу құбырлар жүйесі;
- қорек суын жылытқыштардың буды ұрыптау жүйесі;
- қосымша бу құбылар жүйесі;
- турбиналық конденсатты тазалау жүйесі;
- конденсатордар ауаны жою жүйесі;
- айналма-техникалық сумен жабдықтау жүйесі;
- қосымша жабдықты алқындатудың тұйықталған жүйесі;
- субуды талдау жүйесі;
- қазанның күлін құрғақ жою жүйесі;
- күлді жою жүйесі;
- NID-технология негізінде күкірттен тазарту жүйесі.
Қазандық қондырғы
Қазандық қондырғыны потенциалды жеткізушілер ретінде келесі
компаниялар қарастырылды:
- Dong Fang Electric Co., LTD, екі жүрісті (П-түрлі) қазан;
- Amur Sirius Power Equipment Co., LTD, ек жүрісті (П-түрлі) қазан және
мұнара қазаны.
Балхашской ЖЭС құрылысы. 1 кезек жобасы бойынша негізгі
жабдықты жеткізуге ашық екі этапты тендердің нәтижесі бойынша ҚР
қазандық қондырғыларын жеткізетін компания Dong Fang Electric Co.LTD,
болып шешілді, бұл компания екі жүрісті (П-түрдегі) қазан ұсынған.
Dong Fang Electric Co.LTD компаниясы қазан қызған кезде конвективті
беттердің абразивті қажалуын төмендету, сонымен қатар қорғау мақсатымен
бұрылмалы газ жүрістеріндегі түтінді газ ағымдарын тең тарату және онтайлы
жылдамдықты таңдау мәселелерін шешеді.
Қондыруға келесі негізгі жабдықтар алынады:
Көміртозаңды отынды жағу үшін жасалған, екі ағынды П-түріндегі, аса
жоғары критикалық қысымның аралық қызуы мен бірқалыпты тартымы бар
DG210025.4-II1 түріндегі екі ағынды бу қазаны (1.3.1 кесте). Қазанда шаңды
тура үрлеу мен жағу жүйесі қолданылады, жанарғылар қарама-қарсы
орналасқан. NOx шығысы төмен жанарғылар 3 яруста оттықтың артқы және
алдыңғы керегесінде орналасады, әр яруста алты жанарғыдан болады. Бір
ярустың алты жанарғысы бір
қосылған.7756350823
24
көмір майдалайтын диірменге
1.3.1 кесте DG210025.4-II1 түріндегі екі ағынды бу қазанның көрсеткіші
Қазан оттығы төменгі газ төсемді шиыршықты экраннан және жоғары
тік газ төсемді шиыршықты экраннан тұрады.
Ысыған будың температурасы қорек суының және отынның шығынымен
реттеледі. Қосымша ысытылған будың температурасы қазанның газ
жолындағы сұқпажапқышпен реттеледі.
Әр
қазан екі айналмалы үш секциялы регенеративті ауа
жылытқыштарымен (Ljungstrom) жабдықталған. Ауа жылытқыштар өртке
қарсы және суды шаю, күйені үрлеу, майлау, қаттау және байпасты
жүйелермен жабдықталған.
Тозаң дайындау жүйесі алты орта жүрісті диірмен және тура үрлеуден
тұрады.
Үрлеме желдеткіштері (бір блокка 50% бойынша екі қондырғы) және
түтін сорғыш (бір блокка 50% бойынша екі қондырғы) - қалақтың бұрылуын
реттейді.
Бастапқы ауа желдеткіштері (бір блокка 50% бойынша екі қондырғы) -
сыртқа тебушілер.
Балқаш ЖЭС NOx, SO2 сияқты ластандырғыш заттарды және күлді
тастауды төмендету үшін келесі технологиялар қолданылады:
- Технологиялық әдістерді, оның ішінде төмен эмиссиялы құйынды
жанарғыларды және отынды сатылы жағуды қолдану есебімен NOx
тастауларын төмендету, бұл азот оксидін 350 мгм3 шығару бойынша
талаптарды қамтамасыз етеді;
- Күкірт тазалау технологияларын NID қолдану есебімен SO2
шығаруларын 200 мгм3 дейін төмендету. Қатты бөліктері (реакция
өнімдері, ысытылмаған әк, кальция корбанаты және ұшатын күл) қол
сүзгісінде ұсталады;
- Тоқылған сүзгілермен бірге жанатын газды десульфуризациялау
25 Көрсеткіштің атауы
Өлш.бірл
Мәні
Өткір будың максималды шығыны
тч
2109,2
Шығарудағы өткір будың қысымы
МПа
25,0
Шығарудағы өткір будың температурасы
°C
571
Екінші қыздырудағы будың максималды шығыны
тч
1722,3
Кірістегішығыстағы екінші қыздырудағы будың
қысымы
МПа
5,465,23
Кірістегішығыстағы екінші қыздырудағы будың
температурасы
°C
339569
Қорек суының температурасы
°C
302
Түтін газдарының температурасы
°C
138
Көмір шығыны
тч
344,25
Қазанның КПД
%
91,4
технологиясын қолдану арқылы күл шығарылымдарын 30мгм3 дейін
төмендету.
Турбиналық агрегат
Бір дүркін аралық жылытумен регенерациялау жүйесі және
конденсациялық қондырғысы бар SST 5-6000 типті конденсацияланған үш
цилиндрлі бу турбинасы.
1.3.2 кесте Турбиналық агрегаттың көрсеткіштері
Турбиналық қондырғының құрамына келесі жүйелер кіреді:
- майлау жүйесі оның ішінде негізгі және апаттық сорғылар, білікті
гидравликалық көтеру сорғысы, сүзгілер, салқындатқыштар, тарту
желдеткіші бар сепаратор;
- Басқару тізбегіндегі гидравликалық сүйықтық жүйесі, оның ішінде
гидравликалық сұйықтық багы, жылытқыш, негізгі сорғылар,
сүзгілер, мембранды аккумуляторлар, регенерациялы қондырғылар
және салқындату жүйесі;
- Майлықтар үшін буды тығыздау жүйесі;
- Ішкі сутектік салқындатқышы және статордың су салқындатқыш
орамасы бар генератор. Генератор және турбина жағын майларын
берудің ортақ жүйесіне ие;
- Статикалық қоздырудың кешенді жүйесі;
- Желдендіру жүйесі сутектің және су салқындатқыш ортаның
көмегімен генератордың барлық компоненттерін бірдей
салқындатуды қарастырады.
26 Көрсеткіштің атауы
Өлш.бірл.
Мәні
Генератор клеммасының қуаты
МВт
660
Ротордың айналу жиілігі
обмин
3000
Өткір будың шығыны
тч
1954,7
Кірістегі өткір будың қысымы
МПа
24,7
Кірістегі өткір будың температурасы
°C
566
Қосымша жылытудағы будың шығыны
тч
1607,2
Кірістегі қосымша қыздырудағы будың
қысымы
МПа
4,87
Кірістегі қосымша қыздырудағы будың
температурасы
°C
566
Конденсатордағы қысым
МПа
0,00645
Конденсатор арқылы салқындату суының
шығыны
тч
77 800
КПД турбинасы
%
50,89
Негізгі корпусты жинақтау (5.1 сурет):
Жобада негізгі корпусты екі энергетикалық блокка модульді жинақтау
қарастырылады.
Негізгі корпусқа келесі ғимараттар кешені кіреді:
- Машина залының ғимараты (166,0х44,0м) орнатылған деаэраторлы
этажеркамен екі турбоагрегатты бірдей модульге көлденең орналастыру;
- Қазандық бөлімнің ғимараты. Құрамында бункерлі этажерка бар,
қазандықтың ауданы (48,97х52,1м) және үрлеме желдеткіштер бөлмесі
(70,6х24,0м), әр қазан агрегаты жеке ғимаратта орнатылған. Ғимараттар
бункерлі этажерка ауданында өзара қосылған. Машина залы мен қазандық
бөліміндегі бункерлі этажерка арасындағы үзіліс 5,0м;
- Түтін сорғыш бөлімнің ғимараты (51,0х22,0м) әр қазан агрегатына
жеке орындалған;
-
Тарату құрылғылары және энергетикалық блоктардың блокты
қалқандарының ғимараты қазандық бөлім ғимараты мен машина залының
ортасында орналасқан.
27
1.3.1. сурет - Негізгі корпустың модулін жинақтау. Жоспар.
28
1.3.2 сурет - Негізгі корпустың модулін жинақтау.
1.4 ЖЭС негізгі жүйелері
ЖЭС құрамына төменде көрсетілген негізгі жүйелер кіреді ( 5.3-сурет):
− негізгі өндірістің жүйесі (турбиналық және қазандық қондырғылар);
− электрлік қуатты және электржабдықтауға берілетін жүйе;
− АСУТП технологиялық процесстердің технологияларын басқаруының
автоматтық жүйелері;
− орталандырылған жылужабдықтау жүйесі;
− су дайындау, жылубайланыс жүйелері
− көмекші қазандықтар жүйесі;
− десульфуризациялық түтіндік газдардың жүйесі;
− жеңілдету жүйесі және сақтау, көмір жіберу жүйелері;
− жеңілдету жүйесі және сақтау, мазутаның жіберу жүйелері;
− жеңілдету жүйесі, сақтау, дайындау және жаналықтарды жіберу;
− технологиялық ауа және КИП ауа жүйесі;
− күлді құрту жүйесі;
− қоймалжың қойыртпақты дайындау жүйесі және оны күйе қайырымына
жіберу;
− жеңілдету жүйесі, сақтау және химреагенттерді жіберу;
− бөген арқылы судықамсыздандыратын техникалық құрылғы жүйесі;
− бөген жүйесі
− тұйық суыту жүйесі;
− ішетін суды қамсыздандыру жүйесі;
29
−
−
−
−
техникалық суды қамсыздандыру жүйесі;
өндірістік науаны регенерациялау жүйесі;
үй-тұрмыстық науа жүйесі;
сақтау жүйесі және алыну үшін берілген конденсатаны жүктеп жіберу,
сақтау және конденсатаны әртүрлі электростанциядағы конденсатаға
жіберу;
− аумақтағы инженерлі коммуникациялар және ішкі инженерлік
коммуникациялар;
− теміржол станциясы, жүретін темір жол және ішкі аумақтық теміржолды
бағыт;
− кірме автожолдар аумақтық автожолдар;
30
1.3.4 Сурет Балқаш ЖЭС технологиялық сұлбасы
2 Басқару жүйесі
Бақылағыш-өлшегіш құрылғы жүйелері және автоматтар блокты
басқаратын қажетті барлық жабдықтар мен жүйелерге кіреді. Сондай- ақ
КИПиА жүйелері тәжірибеде тексерілген заманауи технологияларды
қолданатын болады. Сонымен қатар, оған келесідегідей компоненттер кіреді.
Таралған цифрлық басқару жүйесіндегі және бақылаулардағы
микропроцессорлық құрылғылар электростанциядағы таралған басқарылатын
жүйелер оператор пульттері және орталық басқару зал принтерімен, өндірілетін
екілік резервті блоктармен және барлық қажетті перифериалды құрылғылармен
қамсыздандырылады. Таралатын басқарылатын жүйе аналогты технологиялық
процесстерді, дискретті-логикалық басқаруларды, сигнализацияларды және
хабарландыруларды, протоколдануды, тенденцияны талдау, сондай-ақ
берілгендерді уақыт бойынша сақтау және ақпаратты іздеу, т.б жүзеге асырады.
Таралатын басқарушы жүйе басқада басқарылатын жүйелермен
байланысты және қазандықтардың, булы трубиналардың, AQCS жүйелерін
және көмекші жүйелердің басқару жұмысын біріктіреді.
Басқарылатын орталық зал және аппаратты зал диспетчер пункті
ғиматарында орналастырылады. Басқарылатын орталық залға сонымен қатар
оператор интерфейс жүйелері кіреді, және периферинді таралатын
басқарушы жүйе құрылғылары, трубиналарды басқару - бақылау жүйелері,
электржабдықтың басқару және бақылану жүйелері осы орталық залға
негізделеді.
Құрылғыларды орналастыру кез-келген эксплуатациялық жағдайларда
(штатты және штатты емес жұмыс режимдері) оператордың жұмысына
сенімді және қауіпсіз болып табылады. Басқарылатын орталық залда басқару
жүйесінің келесідегідей құрылғылары орнасластырылады:
операторлар үшін РСО (екі ЖК-монитор и компьютер);
үлкенэкрандар;
принтерлер;
қазандықты видеобақылау жүйесіндегі мониторлар;
цифрлық индикаторлар;
өрт дабылының панелі;
сағаттар;
басқалар.
Аппаратты аумақта қазандықтар, трубиналар және көмекші құрылғы
жүйелері үшін басқарылатын шкафтар орналастырылады, ол біде мынандай
шкафтар: негізгі құрылғыға бақылау шкафы, релейлі қорғау шкафтары,
кіріс\шығыс шкафтар және құрылғыны басқарылатын шкафтар.
Оператор пульті эрномиялық сипаттамаға сай инженерлік концепциямен
байланысты бағдарланады. Бұл бізде операторға оңай және қауіпсіз қосу мен
тоқтатуды орындауға және жағымсыз шарттарға әрекет етуге мүмкіндік
береді.
Барлық экрандар және штатты немесе штатты емес жұмыс режимдері
үшін қолданылатын басқару жабдықтары тікелей бақыланатын, оператормен
аз ара-қашықтықта болады.
Есептегіш
блоктар
жақсырақ
талапқа
сай
функционалды
және
географиялық таралады.
Бақылау үшін есептегіш таралатын басқарушы жүйелік блоктары келесіде
жобаланған:
автоматтандырылған электрстанциясы үшін басқарылу жүйесі;
шаң дайындау басқару жүйесі (MBC);
тізбектелуді бақылау жүйесі (SQC);
Берілгендердің жинақ жүйесі (DAS), оқиға жүрісін қосқанда (SOE);
басқару жүйесіне және трубиналармен генераторлады бақылау
жүйесіне (TCMS) электржабдықты басқару жүйелеріне (ECMS) OPC
интерфейстері;
Берілгендерді жіберу сызығының интерфейсы, ол әртүрлі жүйелер
негізінде басқарылады;
көмекші құрылғыларды басқару жүйелері келесі жағдаймен
бөлінеді:
o
двигателдермен басқару, сонымен қатар таралатын құрылғылар,
жел бергіштер, вентиляторлар, клапанның электржетегі және тағы басқалар
жатады;
o
жәй жөндеуді әр түрлі клапандармен басқару.
Төмендегі келесі жүйелер таралатын басқарушы жүйелер арқылы
басқарылмайды. Берілген жүйелер жеке резервті басқару жүйесімен ПЛК
негізінде қойылады және таралатын басқарушы жүйелерге түйіндес болып
келеді:
1-ші және 2-ші энергоблоктар үшін жалпы құрылғылар мен жүйелер:
Көмір жеңілдеткіш жүйе;
суды дайындайтын құрылғы;
көмекші қазандықтар;
ақпаратты жеңілдету жүйесі;
басқару жүйесі және (ECMS) электр құрылғыны басқару;
ауа компрессорлар ауаны құрғатқышты қондыру;
ОВКВ;
көлден су заборы үшін қондырғы;
дизелді генератор;
өрт сөндіру жүйесі (автономды; РСУ - ға интерфейс жоқ);
басқада қондырғылар.
1-ші және 2-ші энергия блоктары үшін жеке қондырғылар:
түтінгаздық қондырғыларды қондыру;
ұшатын күлдерді жою жүйесі;
күлдерді жою жүйесі;
Шығаруды үздіксіз бақылаудың жүйесі (CEMS);
27
су және буды талдау жүйесі (SWAS);
конденсаторлы тазалағышты орнату (CPP);
конденсациялау арқылы алынған түтікшелерді және қатты бөліктерінің
сүзгісін тазалау жүйесі (CTCS);
басқа да қондырғылар .
Бөлінген басқару жүйесі
(ББЖ) басқару желісінің барлық желілік
элементтерінің
тактілік
ішкі
генераторларының
синхрондалуы
үшін
қолданылатын бүкіл әлемдік координаталық уақыт(UCT) алынатын GPS
синхронизациясының спутниктік жүйесімен жабдықталған болады.
Бөлінген
басқару жүйесі
(ББЖ)
басқару желісінің барлық желілік элементтерінің
тактілік ішкі генераторларының синхрондалуы үшін қолданылатын бүкіл
әлемдік координаталық уақыт(UCT) алынатын GPS синхронизациясының
спутниктік жүйесімен жабдықталған болады.
Қазандықтың жабдықтаушысы бейнекамера арқылы бақылау
және
қазандықтың түтіктеріндегі зақымданулардан хабар беретін датчиктер немесе
жүйелер жиынтығынан тұрады.
Электрстанциясының орталық басқару жүйесі электрстанциясын басқару
және операторлық бақылау қабілеті бар бөлінген микропроцессорлы сандық
басқару жүйесі негізінде жүзеге асады.
Төменде
көрсетілген
жүйелер
бөлінген
басқару
жүйесі
арқылы
басқарылады:
қазандық және көмекші жүйелер;
көмекші өндірістік объектілер арқылы басқару жүйесі ;
трубинадағы жоғарғы және төменгі қысымдағы буды жіберу арқылы
басқару ;
және басқалар .
Келесі жүйелер бөлінген басқару жүйесімен басқарылады. Бірақ
бөлінген басқару жүйесімен байланыс бақылауға арналған резервті канал
және негізгі қондырғының жіберутоқтату аппараттық қосылу командасы
арқылы жүзеге асады:
тубина арқылы басқару жүйесі ;
қондырғылар арқылы басқару жүйесі;
түтіндік газ арқылы басқару жүйесі ;
күлді жою арқылы басқару жүйесі;
конденсаттық тазалау арқылы басқару жүйесі ;
конденсациялау арқылы алынған түтікшелерді және қатты бөліктерінің
фильтрін тазалау жүйесі ;
ауалық компрессор арқылы басқару жүйесі ;
көмекші қазандық арқылы басқару жүйесі;
көмір салмағын жеңілдету жүйесі;
су дайындаушы қондырғы ;
басқа да қондырғылар.
Толық интегралданған, иілгіш және микропроцессорлы басқару жүйесі
28
және бақылау жүйесіне, басқаруға, ақпараттың көрінісі, дабыл, хаттама және
электрстанцияларының барлық тағайындалған кірісшығыстарына ақпараттық
қызмет көрсету жоба ретінде қарастырылады. Реттеуші қызметкерді оқыту және
құрылыс алаңында техникалық қолдау настройкасында жобалау және
құрастыру бойынша барлық толық жинақты көрсетеді.
Жүйе стандарттарға толық жауап беретін техникалық шешімдер негізінде
архитектурасы бойынша бөлінеді. Сонымен қатар жүйе HART технологиясы
мен шиналық байланыс технологиясы бойынша да бөлінеді. Реттеуші
техникалық қолдау және дайын компьютерлік қондырғы түрінде жобалау және
дайындау бойынша толық қызмет жиынтығын көрсетеді. Жүйенің әрбір
құрылымдық санағыш блоктары күйіне келтірілген болады. Сонымен қатар
заманауи программаларды қолданады және
нақты бөлінген тапсырманы
орындау үшін арнайы программаланған болады.
Электротехникалық шешімдер.
Қуат беру схемасының шешімі және АО KEGOC №24-02-158142 от
06.12.12г
техникалық
шарттарына
сәйкес
келеді.
резервті
трансформаторларындағы электрмен қамтамасыз ету
ОРУ 220 кВ ПС
500220 ЮК ГРЭС-тен қаралады.
Балқаш жылу энергия станциясынан алынатын электр энергиясы 500 кВ
кернеуге ие электр жіберудің ауалық сызығы бойынша әрекет ететін электр
бөлетін станция бөлігіне беріледі 500 кВ ЮКГРЭС. Әр блоктағы негізгі
генераторлы трансформатордың бірі 500 кВ кернеуге ие болатын энергия
бөлетін
станция
бөлімшелері
арқылы
энегиялық
жүйе
желісімен
байланысқан.
Генераторлық трансформаторлар арасындағы байланыс схемасы және
электр бөлетін станция бөлшектері үшін электр берілуінің 500 кВ-тық ауалық
сызық қолданылады (болат тірек , болатты-алюминді сымдар , изоляторлар ,
тірек арматуралары және т.б.).
Блоктың жеке қажеттілігіне арналған екі трансформатор сәйкесінше
көмекші қондырғыларға кернеу түсуі үшін және қосымша стандартты
жүктемелер үшін қарастырылған.
Екі блокқа арналған резервті екі трансформатор блоктың жеке
қажеттілігіне негізделген трансформаторларды қосалқылауға арналған.
Сонымен қатар ол жоғарғы 220 В-тық кернеумен қамтамасыз етілген.
Қалыпты жұмыс кезінде олар дайындық режимінде болады.
Блоктың жеке қажеттілігі үшін қолданылатын төменгі кернеулі
трасформаторлар және резервті трансформаторлар 6.3 кВ - тық кернеумен
шиналар жиынтығына байланысқан. Мұндай жағдайда блоктың жеке
қажеттілігіне негізделген трансформаторлар жұмыс жасамаса, оның
жүктемесін резервті трансформаторлар алуы мүмкін.
Блоктың жеке қажеттілігіне арналған төменгі кернеуде жұмыс жасайтын
трансформаторлар 6.3 кВ - тық кернеумен шиналар жиынтығына
байланысқан . Олар бөлгіш қондырғыға және энергияның жеке қажеттіліктер
үшін жұмсалуы үшін жүктеме түйініне қорек көзін беруге арналған.
29
Апаттық дизель-генераторлары тоқтан ажырату және жалпы қалыптан
ауытқыған жағдайларда 400В апаттық қорек көзі шиналарына қорек жіберу
үшін 6.3 кВ-тық шиналарға байланыстырылған.
Жобада найзағайдан қорғаныс, жерге тұйықтау және жарықтану
жүйелері қарастырылған .
Жобада аумақтан тыс жерде орналасқан объектілерді электрмен
қамсыздандыру қарастырылған:
Құрылыс алаңы ;
Құрылысшылардың уақытша кенті;
Эксплутацияланған қызметкердің кенті БТЭС;
Теміржол станциясы БТЭС;
Буландырғыш бассейн;
Күл үйіндісі ;
Тұрмыстық және құрылыстық қалдықтарды көмуге
арналған
полигондар.
Жоба құрамына мыналар кіреді:
АТҚ-35кВ и ЗРУ-6кВ ҚС Құрылыстық кеңеюі;
Аумақтан тыс объектілер территориясында 3510 кВ төмендетілген екі
станция бөлігін салу:
6,3 МВА қуатқа ие екі 3510 кВ-тық трансформаторды орнату; және 12
МВА қуатқа ие екі 3510 кВ-тық трансформаторды орнату.
қосқыштары бар екі блок және сызық бойынша автоматы емес
жалғастырғыш схемасы бойынша ОРУ 35 кВ (35-4Н);
NXAir типті 10кВ-тық жабық бөлгіш қондырғының орнатылуы;
Қостізбекті ВЛ-35 кВ ҚС Құрылыстық - ҚС БЖЭС аумағы.
Құрылыстық - тұрғандық аумық АЖ-35кВ - тан ПС Поселок БТЭС -
ке дейінгі қостізбекті АЖ-35 кВ
ВЛ-6 кВ Құрылыстық - ЖД БЖЭС.
екі АЖ-10кВ ҚС Поселок БЖЭС - Эксплуатациялық кент.
2.1 Тұтынушыларға жылу беру схемасы
Жіберу және тоқтату режимдері кезінде, сонымен қатар энергиялық
блоктардың бірі өшіп қалған жағдайда резервті жағдайда тұтынушыларға
жылуды су арқылы жеткізу кезінде 22 бар, 273 °C , 50 тсағ өнімділікке ие
19.6 бар жоғарғы қысымды жеке қажеттілікке арналған коллекторға бу жіберу
үшін көмекші қазандықтар орналастырылады.
Жылулық қазандық орналасқан жерлерде аккумуляторлы сұйық зат
құятын үлкен ыдысы бар деаэраторларды, үрлегіш желдеткіштерді , түтін
сорғыштарды және химреагент жіберу жүйелерін, өзге де керекті
қондырғыларды орнату қарастырылған.
БТЭС (72 Гкалч) жылумен қамтамасыз ету жүйесі ыстық су көмегімен
Улькен аймағын жылумен қамтамасыз етеді, сондай-ақ эксплуатацияланған
30
қызметкерлер кенттері және ЖЭС-тің жеке қажеттіліктерін қамтамасыз етеді.
Жылумен қамтамасыз ету жүйесі жылу пунктінде аралық жылу алмастырғыштар
орнатылуымен тәуелсіз екі сұлбаға бөлінеді. :
− БЖЭС жылулық пунктке дейінгі контур;
− Жылулық пункттен кейінгі тұтынушылар контуры.
Желілік сорғылар тұйықталған контурдағы желілік судың жылулық
пунктке дейінгі циркуляциясын қамтамасыз етеді. ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz