Кәбіл трассасын ескеріп желі топологиясын таңдау

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 71 бет
Таңдаулыға:

5

6

7

8

АҢДАТПА

Осы аталған дипломдық жобада Аягөз - Мамырсу аралығында
талшықты - оптикалық байланыс жолдарын (ТОБЖ) құру принциптері
қарастырылған.
Жобаланатын желінің негізгі тарату жүйесі ретінде SDH құрылғысы
алынған. Жоба жұмысының мақсаты SDH жүйесін магистральды желілерде
қолданудың экономикалық тиімділігін зерттеу болып табылады.

Жобада талшықты
-
оптикалық кәбілдің, цифрлы иерархия

технологиясының қысқаша сипаттамасы, сондай-ақ осы бағыттағы
жүктеменің есептеулері бойынша жабдықты таңдау. Жобада техникалық
және экономикалық есептеулер жүргізілген. Экология және қоршаған ортаны
қорғау мәселелері қарастырылған.

АННОТАЦИЯ

В данном дипломном проекте рассматриваются принципы построения
волоконно - оптической линии связи на участке Аягоз - Мамырсу.
В качестве базовой системы передачи проектируемой сети
предполагается аппаратура SDH. Цель работы заключается в обосновании
целесообразности и экономической выгодности использования системы SDH
на магистральных сетях.
Приводятся характеристики волоконно - оптического кабеля, краткое
описание технологии цифровой иерархии, а также производится выбор и
обоснование типа оборудования по расчетам нагрузки в данном направлении.
Производится техника-экономический расчет. В проекте рассматриваются
вопросы экологии и окружающей среды.

ABSTRACT

In this diploma project principles of construction of fiber-optic line are
examined on an area Аyaguz - Мamyrsu.
As a basic system of transmission of the designed network the apparatus of
SDH is assumed. The aim of work consists in the ground of expediency and
economic advantage of the use of the system SDH on a highway and into zone
networks.
Descriptions over of fiber cable, short description of technology of
synchronous digital hierarchy, are brought, and also a choice and ground of type of
equipment are produced on the calculations of loading in this direction. A
technique - economic calculation is produced. The questions of ecology and
environment are examined in a project.

9

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ
1.ТОБЖ ЖОБАЛАУҒА ЖАЛПЫ ЖАҒДАЙ
1.1 Аймақтың дамуының қысқаша сипаттамасы
1.2 Трассаны таңдау
1.3 Кәбіл түрін таңдау
1.4 Тарату жүйесін таңдау
1.5 Кәбіл трассасын ескеріп желі топологиясын таңдау
1.6 Байланыс ұйымдастырудың сұлбасын таңдау
1.7 Жобаланып жатқан желінің регенерациялау бөлігі
2. ЖОБАЛАНАТЫН ТОБЖ ТЕХНИКАЛЫҚ ЕСЕПТЕЛУІ
2.1 Арналар санын есептеу
2.2 Жобаланатын желінің регенерациялық аумағының ұзындығын
есептеу
2.3 Оптикалық кәбіл параметрлерін есептеу
2.4 Талшықтағы сәулеленудің таралуының сәулелік сараптамасы
2.5 Беріліс сипаттамаларын есептеу
2.6 Қабылдағыш оптоэлектрондық модульдың сезгіштігін есептеу
2.7 Соңғы жабдықтың дискретизация шуын есептеу
2.8 Соңғы жабдықтың бос арналарының шуын есептеу
2.9 Сенімділікті есептеу
2.10 Электр қуатын есептеу
3. БИЗНЕС ЖОСПАР
3.1 Түйін
3.2 Компания және сала
3.3 Өтім нарығын талдау және қызметтер нарығын зерттеу
3.4 Маркетингті стратегия
3.5 Өндірістік жоспар
3.6 Жұмыскерлер штатының есебі
3.7 Байланыс құралдарын эксплуатациялауға кететін шығындар
3.8 Жобаның кірістік және тиімділік есептеулері
4. ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ ЖӘНЕ ӨМІРТІРШІЛІК ҚАУІПСІЗДІГІ
4.1 Еңбек шарттарын сараптау
4.2 Есептеу бөлімі
ҚОРЫТЫНДЫ
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
ҚЫСҚАРТЫЛҒАН СӨЗДЕР ТІЗІМІ
А ҚОСЫМШАСЫ
Ә ҚОСЫМШАСЫ

10

7
8
8
9
10
12
23
25
26
27
27

29
32
35
36
38
39
41
43
48
57
57
57
57
58
58
60
61
64
66
66
74
80
81
82
83
84

КІРІСПЕ

Телекоммуникация және мәліметтерді тарату әлемі жиіліктер қорына
қарқынды сұраныстың өсіп келе жатқанымен соқтығысады. Бұл қарқын
негізінде Internet желісін пайдаланушыларының көбеюімен, халықаралық
байланыс операторларының өзара әрекеттесуімен және берілетін мәліметтер
көлемінің көбеюімен байланысты. Осы себептен байланыс операторлары
өздерінің мәліметтер жүйесін құрған кезде талшықты-оптикалық кәбілдерін
өте жиі қолданады. Бұл ұзақ қашықтықтарға созылған магистралді желілерді
және локалды желілерін құрғанына да байланысты. Оптикалық талшық (ОТ)
қазіргі уақытта ең жетілдірілген мәліметтерді тарату ортасы болып келеді,
сонымен қатар ұзақ қашықтықтарға көп көлемдегі мәліметтерді тарату үшін
де болашағы зор тарату ортасы болып табылады. Оптикалық жүйелер мен
кәбілдер тек қалалық және қалааралық телефон байланысында ғана емес,
сонымен қатар телевиденияда, бейнетелефонияда, радиохабарда, есептегіш
техникада және т.б қолданыла бастады.
Талшықты-оптикалық байланыс желісін кең масштабта қолдану 40 жыл
бұрын басталған болатын. Талшықты жасау технологиясының алға басуы,
талшықты-оптикалық байланыс желісін үлкен қашықтықтарға дейін салуға
мүмкіндік берді. Аймақаралық масштабта синхронды сандық иерархияның
талшықты-оптикалық желі құрылысын бөліп айтуымыз қажет. Біздің
өмірімізге екпінді түрде локалды және аймақтық талшықты-оптикалық
жүйелер интерфейстері Ethernet, FDDI, Fast Ethernet, Gigabit Ethernet, ATM
кіруде.
Қазіргі таңда дүние жүзі бойынша байланыс қызметімен қамтушылар
жылына ондаған мың километр талшықты-оптикалық кәбілдерді жер асты,
мұхиттар мен өзендердің түбі, электр сымдары мен туннельдер және
коллекторлар арқылы тартады. Көптеген компаниялар, сонымен қатар IBM,
Lucent Technologies, Nortel, Corning, Alcoa Fujikura, Siemens, Pirelli сияқты
алып компаниялар да талшықты-оптикалық технологиялар облысында
қарқынды түрде зерттеулер жүргізуде. Қазіргі таңда озық технологиялар
қатарына спектралды тығыздау технологиясын (CWDM) жатқызуға болады.
Бұл технология қазіргі талшықты-оптикалық магистраль желісіндегі
кәбілдердің өткізу қабілетін анағұрлым көбейді.

11

1 ТОБЖ ЖОБАЛАУҒА ЖАЛПЫ ЖАҒДАЙ

1.1 Аймақтың дамуының қысқаша сипаттамасы

Облыс Қазақстанның оңтүстік-шығыс бөлігінде орналасқан,жалпы
ауданы 160 мың шаршы километр. Аягөз ауданының халық саны - 50000
адам. Қазақстанның шығысында, Аягөз өзенінің қос жағасында орналасқан.
Стратегиялақ маңызы бар қала, қалада бірнеше әскери гарнизондар мен ПВО
ракеталық әскери кешен орналасқан. Қалада 10 шақты әскери қалашықтар
жұмыс істейді соның бірі Южный. Тоғыз жолдың торабы. Республикалық
маңызды автожолдар мен Түркістан - Сібір магистралі өтеді: Алматы -
Өскемен, Қарағанды - Аягөз- Боғаз. Қала үстінде бірнеше халықаралық әуе
жолдарының қиылысы орналасқан. Аягөз ауданының экономикасында
алдыңғы орынды теміржол мекемелері, энергетика, жылу, қайта өңдеу және
тамақ өнеркәсібі, ауыл шаруашылығы, сауда және коммуналдық
шаруашылық иеленеді. Аудан аумағында 18 тарихи ескерткіш бар. Мұнда
локомотив және вагон жөндеу деполары, байланыс, белгі беру және жол
дистанциялары, азаматтық құрылыс және сумен қамтамасыз ету
кәсіпорындары орналасқан. Халықтың тіршілігін қамтамасыз етуде ең басты
рөл атқарып отырған коммуналдық шаруашылық, жылу, энергия және су-
канализация мекемелері бар. Аягөз қаласын солтүстікке қарай Ресей, Семей
және Өскемен қалаларымен, шығысқа Зайсан бағытына, батысқа Баршатас
арқылы Қарағанды қаласына байланыстыратын автомобиль жолдары бар. Ал
оңтүстікке қарай Талдықорған және Алматы қалалары, Қытай Халық
Республикасына қатынасуға болады. Аягөз ауданының солтүстігі сай-
жыралы, өзенді, көлді, оңтүстігі Балқаш-Алакөл ойысымен астасқан жазық
болып келеді.
Тұрғындарының орташа тығыздығы 1 км2 жерге 2 адамнан келеді.
Автокөлік жөндеу зауыты, 2 вагон, 2 локомотив депосы, тұрмыс қажетін өтеу
комбинаттары, жүн өңдеу фабрикасы, "Аягөз-нан", "Аягөз-көлік", "Аягөз-
астық" акционерлік қоғамдары, баспахана, қалалық жылу орталығы т.б.
жұмыс істейді. Қалада ірі өнеркәсіппен "Alina Holding" мәрмәр зауыты,
асфальт зауытым "MS - CDM - SERVIST" және кәсіпорындар мал
шаруашылығының шикізатының өңдеуіне шұғылданады.
Аягөз қаласы ірі байланыс торабымен, халықтың қолдануына және
шифрланған ондаған байланыс желісі бар. Қалада байланыстың барлық
операторлары жұмыс істейді.

1.1.1 ТОБЖ жобалауда қойылған мақсаттар
Осы жобаның мақсаты Аягөз-Мамырсу аумағында ТОБЖ жобалау
болып табылады.

12

ТОБЖ қуатты сандық шығармалары мен Қазақстан Республикасының
бірінші магистраль торабы каналдарын ұйымдастыруға арналған.
Регенерация бекеттері ел орналасқан жерлерде орналасуы қажет. Тарату
қондырғыларының сәулелену көздері кем дегенде 105 сағат жұмыс істеу
қажет. Бақылау және басқару жүйесі келесі функцияларды атқару керек:
шеткі бекеттердегі қондырғыларды, қызмет көрсетілмейтін регенерациялау
бекеттерді бақылау, желіні резервке автоматты түрде ауыстыру.
Осы мақсатқа жету үшін дипломдық жобада мына тапсырмалар
орындалу қажет.
1. Сандық синхронды иерархия технологиясын пайдаланып Аягөз-
Мамырсу аумағындағы байланыс желісінің сұлбасын жасау;
2. ТОБЖ трассасының жобасын құру;
3. Қондырғыларды таңдау;
4. Оптикалық кәбілдің типі мен маркасын таңдау;
5. Талшықты оптикалық кәбілдің параметрлерін есептеу,
регенерациялау участігін есептеу және ТОБЖ сенімділігін қарастыру;
6. Өміртіршілік қауіпсіздігі сұрақтарын негіздеу;
7. Жобаның бизнес-жоспарын құру.

1.2 Трассаны таңдау

ТОБЖ-сін

1.1

суретте көрсетілген

Аягөз-Мамырсу аумағында

жүргіземіз.

- Жобаланатын ТОБЖ
- Автомобиль жолы

1.1 Сурет - Аягөз-Мамырсу трассасының сұлбасы

Жобаланып жатқан магистраль Аягөз ауданының
телекоммуникациясының сандық торабының бөлігі болады. Магистраль

13

ұзындығы 133 км. Аягөз мен Мамырсу арасында автомобильдік трасса бар.
Райондық орталықтары бар ауылдық жерлерден өтетін ТОБЖ-сін автомобиль
жолының бойымен жүргізілуі керек. Себебі, кәбілдік магистралға арнайы
автокөлікпен бара алатын қолайлы жол болуы қажет. Желі автокөлік
жолының солтүстік-шығыс жағынан 15-30 метр қашықтықта жүргізіліледі.
Желі жүргізудің ұсынылатын шарттары: жерге алдын-ала жүргізілген
пластмасса құбыр ішіне кәбіл жүргізуші механизм көмегімен орналастыру.
ТОБЖ құрылысында ауыл шаруашылыққа пайдаланатын жерлерде,
демалыс аумақтарында, көп әрекет ету жерлерінде және апатты қайта
қалпына келтіру жұмыстары жүргізілуі қиын болатын басқа да
территорияларда муфталарды орналастыру қажет етілмейді .
Бұл аумақтағы ауылдық жерлер қызмет көрсетілетін регенерциялау
бекеттері мен қызмет көрсетілетін регенерциялау бекеттерін орналастыруға
мүмкіндік береді, ал бұл өз кезегінде шығындардың аз болуына септігін
тигізеді.

1.3 Кәбіл түрін таңдау

Аягөз - Мамырсу аумағында байланысты қамтамасыз ету үшін λ= 1550
нм ұзындықтағы толқында жұмыс істейтін, ақпаратты жеткізу жылдамдығы
2,5 Г битс А-DF (ZN) 2Y3Х4Е9125 тегіс дисперсиялы бір модты
талшықтары бар SIECOR фирмасының 12 талшықты кәбілін таңдаймыз.
Кәбіл қимасы 1.2 суретте көрсетілген.
1.1 кестесінде А-DF (ZN )2Y3X4E9 125 типті Sіecor фирмасының
сыртта жүргізетін таңдап алынған кабельдің маркировкасының құрылымы
келтірілген.

1.2 Сурет - A-F(ZN) 2Y3X4E9125 типті кәбілі
14

1.1 К е с т е - Таңдалып алынған кәбілдің маркировкасы

Қабығымен орналастырғанда сыну коэффициенті әлдеқайда жоғары
талшықты-оптикалық кәбілдің өзекшесі GeO2 тұрады. Негізгі жабуы UV
айрелат. Ол әр түрлі модульдердің екі қабатында қолданылады. Ішкі қабаты
сыртқы қабатына қарағанда бірқатар жұмсақ болады. Ол әйнекті талшықты
микромайысулар мен образивті тозуларда шығындардан қорғайды. Негізгі
жабудың өлшем бірліктері 250 мкм 15 мкм құрайды. Негізгі жабыну оны
алып тастауға арналған механикалық құралдардың көмегімен оңай алынып
тасталады. Оны алып тастау үшін ешқандай химиялық құрамдар қажет
етілмейді.
Буферлі құбыр әдісі температуралар ауысуынан кәбілдің жиырылуы
немесе кеңею кезінде қолданылады. Бұл құрылым көлденең жиырылуға
қарсы қорғаныс ретінде де жақсы жұмыс істейді.
Бұралу бағытын кезектестіре отырып орау үшін SZ қолданылады. SZ
ораған кезде оның бағыты нақты орамнан кейін ауысады, сондықтан бұралып
жатқан элементтер кәбілі осі бойында алдымен S түріне ұқсайды., ал
бағытын өзгерткеннен кейін Z түріне ұқсап тұрады. Бағытын ауыстыру
нүктесінде олар кәбіл осіне параллель болып жатады. SZ бұрау кезінде
оралып жатқан элементтердің серпімділігі әсерінен оларды дұрыс бұралу
қалпын сақтап қалу үшін қастарына стераль бойынша ұстап тұратын
жабысқақ лента жүргізу керек.
Талшық буферлі құбыр деп аталатын оптикалық модульде
орналастырылады. Буфер ішінде бір немесе одан да көп талшықтарды
орналастыруға болады, талшықтар құбыр ішінде статистикалық орталығында
еркін жатады. Буфердің оралуына қарай оның аса созылуы шамамен 0,3-0,5
% құрайды. Бұл дегеніміз, егер кәбілге ал осыдан өзекшеге де созылу күші
түссе кең диапазондағы салыстырмалы ұзарту талшық жүк ұзарту талшық
жүктемесіне әсер етпейді, сөнудің өсуі байқалмайды. Буферлік құбыр әдісі

15 Маркировка
Маркировка белгіленуі
А
Сыртта жүргізу кәбілі
D
Бос трубкада орналасқан толықтырғаны
және талшық бумасы модуль.
Ғ
Кәбіл өзекшесінде орналасқан бұралған
элементтер арасындағы бос жерді
толтыратын арнайы құйылмалы масса
(ZN) 2Y
Метелл емес күштік элементтері бар
полиэтиленді қабық
3
Модульдер саны
4
Модульдегі талшықтар саны
Е
Бір модтық талшық
9
Мод бетінің диаметрі
125
Сыртының диаметрі

температуралардың ауысуы әсерінен болатын кәбілдің жиырылуы немесе
кеңеюі болған жағдайда қолданылады.
А-DF (ZN )2Y3X4E9 125 типті кәбілінің техникалық және оптикалық
сипаттамалары 1.2 кестесінде келтірілген.

1.2 К е с т е - Кәбілдің сипаттамасы

1.4 Тарату жүйесін таңдау

1.4.1 Таңдалынған тарату жүйесінің сипаттамасы және техникалық
мәліметтері.
Байланыс желісін салу үшін STM-1 синхронды сандық иерархиядағы
аппаратура таңдау шешімі қабылданды. STM-1 мультиплексоры толқын
ұзындығы 1550 мкм бір модты оптикалық кәбіл бойымен жұмыс істейтін
беріліс жылдамдығы 155 Мбитс сандық ағынды қамтамасыз етеді.
SIEMENS фирмасының SMА-1 синхронды мультиплексорының негізгі
техникалық сипаттамалары 1.3 кестеде көрсетілген.

16 Атауы
Сипаттамасы
Талшық саны
2-30
Талшық диаметрі, мм
10
Кәбілдің салмағы, кгкм
125
Көп бұралатын жердің минималды
радиусы монтаждау кезінде
орналасқаннан кейін
300
200
Максималды созу күші:
Ұзақ уақытқа, кН
Қысқа уақытқа кН
1,3
2,7
Езіліп кетуге қарсы беріктігі
2
Соққыға беріктігі
30
Пайдалану температурасы
-30 +70
Жүргізу температурасы
-5 +50
Сандық апература
0,13
Талшықты кәбілдің толқынының
критикалық ұзындығы
=1250
1550 нм кезінде өзекшенің иілу
көрсеткіші
1,4681
1550 НМ кезінде сыну дБ км
0,22
1550 НМ кезіндегі дисперция,
пснм·км
=18
1550 НМ кезіндегі хроматикалық
дисперсия, пснм·км
7...11,5

1.3

Кесте

-

SMА-1

синхронды мультиплексорының негізгі

техникалық сипаттамалары

SMА-1 желілік және станциялық құрылғы функцияларын жүзеге асырады.
Аягөз қаласы мен Мамырсу ауылы біреуден тұратын барлығы екі SMА-1
қолданылады.
SMА-1 мультиплексор құрамына келесі модульдер кіреді:
- EI2W (жұмыс істейтін) - 2 Мбитс ағындарды қосу айыру модулі. Бір
модульде 2 Мбитс ағындағы 21 дейін айыруға болады, 1+1 режимінде
резеврілеу мүмкіндігі бар. Бұл модуль қалыпты жұмыс істеу үшін арналған.
- EI2P (резервтегі) - (плата қорғасын) резервке ауыстырып қосу үшін
арналған модуль.
- OI155 - оптикалық желілік тракт модулі. 0І155 модулінде екі бағыт-
тағы синхронды интерфейс бар. Ақпарат ағындарының құрылымы мен
17 Көрсеткіш аталуы
Өлшем бірлігі
Көрсеткіш
Номинал жылдамдығы
Мбитс
155,520
Электр кернеуі
В
40,5-75
Тұтынатын қуаты
Вт
70-160
Кіретін ағындардың
жылдамдығы Негізгі нұсқа 75
ОМ, 120 ОМ толқындық
кедергілері
Мбитс
2,048
Импульстің номинал
амплитудасы симметриялы
қосқыштар коаксиaльді
қосқыштар
В
В
3+-10 %
2,37+-10%
Жеңілдеуі
дБ
1024 Гц болғанда 6
Бір модульдегі интерфейс саны
саны
21
Ағындардың жалпы саны
саны
63
Желілік код
-
НDB 3
Импульстің номинал ұзақтығы
Нс
244
Синхронизациялау жиілігі
кГц
2048
Синхронизациялау жиілігін
нақты орнату

-10
1·10
Толқын ұзындығының
диапазоны
Мкм
1285-1550
Толқын ұзындығының
энергетикалық потенциялы
дБ
36
Оптикалық кәбілдің
талшығының типі
-
Бірмодалы
Резервті модулын ауыстырып
қосу
С
10
Резервті желіге ауыстырып қосу
Мс
25

олардың сипаттамалық параметрлері 155 Мбитс берілу жылдамдығы бар.
SТM - 1 желілік ағындары үшін ІТU- ТG 957 ұсыныстарына сәйкес келеді. ОІ
155 модулі АU - 4 деңгейіндегі ІU - 3, ТU-4 және ТU-12 ағындарын SDH
мультиплексорлау және демпультиплексорлау функцияларын орындайды.
SDH ағындары жоғары деңгейде жабық формада немесе төменгі деңгейлерде
бытырап беріле алады. Ағымдағы бақылау және басқарудың қажетті
функциялары барлық деңгейлерде іске асырылады. SТM-1 ағынының басын
өңдеу және резервке (тракт қорғанысы) ауыстырып қосу коммутациялау
өрісімен бірге орындалады.
- SN - коммутациялау өрісінің модулі. 1.3-суретте коммутациялау
өрісінің функционалды сұлбасы көрсетілген.

1.3 Сурет - Коммутациялау өрісінің функционалды сұлбасы

Коммутациялау өрісінің өзегі болып VC-12 эквивалентінің 1008
сыйымдылықты уақытша коммутаторының блокталмайтын толықтан жетімді
матрица болып табылады. Матрица барлық ауыстырып қосуларды ішінде
орналасқан микроконтроллер басқаруымен іске асырады. Мультиплексорға
ену алдында ІТU-ING G.709 ұсыныстарына негізделіп әрқайсысы өз
деңгейіне сәйкес виртуалды контейнерге түрленеді. Коммутатор келесі
деңгейлердегі сигналдардың қосылуын қамтамасыз етеді: ТU -12 (2Мбитс),
ТU-2 (6,3 Мбитс) ТU-3 (34 Мбитс) және АU-4 (140 Мбитс). Сонымен бірге
келесі түрлердегі қосылыстарды қамтамасыз ету мүмкіндігі бар:
1. Бір бағыттағы;
2. Екі бағыттағы;
3. Шлейф;
4. Бөлімшелерге кіру;

18

5. Хабарлау.
- ОНА - SDH басына STM - 1 ағындары кіру модулі.ОНА модулі келесі
интерфейстерді қолдайды:
1. ІТU-I G 703 негізіндегі 64 кбитс ақпарат интерфейстер;
2. Дауысты сигналдар интерфейстері (екі сымды, төрт сымды);
3. Қызметтік каналдармен тікелей қосуға арналған коммутациялау
өрісі;
4. Қызметтік байланыс каналдарын конференц-қосу коммутациясы;
5. Тоналды терілетін кнопкалы телефон аппараты;
6. Шақыру сигналдары мен акустикалық тоналды сигналдарды
генерациялау;
7. Синхрондау көзі.

SМА
-
1 мультиплексорының барлық модульдері SМА
-
1

мультиплексорларын синхронизациялауға арналған SЕТ жалпы
функционалды тобына ие. Бекініс сигналдарының көзі ретінде келесі
синхроналды көздер пайдаланылады:
1. 2,048 МГЦ сыртқы бекініс тактілі генераторы (кіру сигналы ТЗ);
2. SТМ -1 ақпараттардың шектес ағындары (кіріс сигналы Т1);
3. 2,048 Мбитс ақпараттар ағыны (кіріс сигналы Т4);
4. Ішкі кварц генераторы (шығыс сигналы Т0).
Кіріс сигналдары ретінде 6 түрге дейін сыртқы синхросигнал көздері
таңдалып алына алады.
- UCU - С басқару жүйесі модулі - бұл SEME синхронды құрылғысын
басқару функциясы мен SCU басқару жүйесі блогіндегі МСҒ хабарлама беру
функциясын орындайтын UNIX операциялы жүйесі бар әмбебап процессор.
- LAD - жергілікті апатты сигнализация және қатты диск модулі. LAD
модулі - (SCU) басқару жүйесі блогінің бөлігі. LAD модулінің ең маңызды
функциялары болып келесілер табылады:
1. 2,5 дюйм ауыстырылатын қатты дискіге SCU блогінің жаппай жады
(қатты дискіні айна тәрізді көшіру жобалануда);
2. апатты хабарламалар мен қателіктер туралы хабарламаларды
генерациялау;
3. бағдарламалық апаттың хабарламаларды бөгеулер туралы
хабарламалар және UСU - С модуліндегі аппаратты құралдарының апатты
сигналдарын қабылдау.
UСU - U басқару блогі мен жергілікті апатты сигнализация мен қатты
дискі модулі (SCU) жүйені басқару блогін құрайды. SCU блогі синхронды
мультиплексорын (SЕМҒ функциясы) басқару және ағымды бақылауына
жауапты және QD2B (CF функциясы ) интерфейстері арасында ақпаратты
беріп отырады.
1.4 суретінде SМА - 1 сипатталған модульдерінің бір-бірімен байланыс
әркететері келтірілген.

19

1.4 Сурет - Модульдерінің өзара байланысы

SМА - 1 синхронды мультиплексорлар модульді подстатив болып
табылады. Подстативтердің екі түрі бар:
- Екілік подстатив, екі қатар модульдері бар, өткізетін ағынның
максимал саны - 252.
- Біреулік подстатив, бір ғана модульдер қатары бар, өткізетін ағынның
максимал саны - 125.
SМА - 1 синхронды мультиплекторлар подстативтері өлшемі 600мм х
300м (ені, биіктігі, тереңдігі) ЕТSI стативтарында қондыруға арналған. Әрбір
мультиплексор панелімен жабдықталған. Сақтандырғыш автоматтар панелі
ЕТSI стативінің жоғары бөлігінде орналасқан, стативтің бүйірлерінен
мультиплексорға келетін кәбілдер үшін орын қарастырылған. Әрбір
модульде модульдер пайдаланатын кернеуді өндіретін өзінің түрлендірілгіш
бар. Осы тәсілді қолдану қондырғының сенімділігін арттырып, тұтынатын
қуатты азайтты.

1.4.2 Тасымалдау жүйесінің сипаттамасы
Қазіргі заманғы техника коммутациясының және таратудың дамуы
қазіргі заманғы цифрлық транспорттық желі немесе жүйе шығаруға алып
келді. Тасымалдау жүйесі (ТЖ) - бұл тасымалдау функциясын орындайтын,
желі ресурстарын біріктіретін инфрақұрылыс. Тасымалдау кезінде
ақпараттың орын ауысуы ғана емес, күрделі конфигурациялармен (сақиналық
және айналмалық) автоматты және бағдарламалық басқару, бақылау, шапшаң
20

ауыстырулар және басқа да желілік функциялар орындалады. ТЖ барлық
синхронды және асинхронды ақпарат ауысу түрлері қолданылатын бар және
жобаланатын қызметтерге, арнайы және басқа персоналдық желілерге база
болып табылады.
СЦИ тасымалдау жүйесі - ақпараттық желі және басқару жүйесі және
SDH басқаруларының жалғасуы. СЦИ ақпараттық желісінің жүктемесі ПЦИ
желі сигналдары, сонымен қатар жаңа қызмет сигналдары және байланыс
желілері болуы мүмкін. Аналогтық сигналдар цифрлық түрге желідегі
қондырғылар арқылы түрленеді.
СЦИ ақпараттық желісінде функционалдық қабаттарға бөліну дәл
қолданылады. Желі мамандандырылған қабаттарға бөлінген үш
топологиялық бір біріне қатыссыз қабаттардан (арналар, тракттар және
тарату ортасы) тұрады. Әр қабат арнайы функцияларды орындайды және
беру нүктелері бар. Олар өзіндік басқару және бақылау құрылғыларымен
қамдандырылған, сондықтан апат кезінде ликвидацияны азайтады және басқа
қабаттарға әсерін төмендетеді. Қабат функциялары төменгі қызмет
көрсететін қабаттардың физикалық орындалуына қатысты. Әр қабат өз
бетінше пайда болады және дамиды.
Ақпараттық желіде контейнерлік тасымалдау тәсілі қолданылады.
Осының арқасында SDH желісі әртүрлі сигналдарды тасымалдауда
әмбебаптық мүмкіндіктерге ие. SDH тасымалдау жүйесінде сигнал
жүктемелерінің өзі емес, цифрлық құрылымдар - тасымалдауға қатысты
сигналдар жүктемесі салынған виртуалды контейнерлер тасымалданады.
Контейнерлердегі желілік операциялар ішіндегілерге қатыссыз орындалады.
Қажетті жерге жеткізіп, түсірілгеннен кейін, сигнал жүктемелері қайта
қалпына келеді. Сондықтан SDH тасымалдау жүйесі тұнық болып келеді.
Желілік конфигурацияларды жасау, бақылау және жеке станцияларды
басқару және барлық ақпараттық желіні басқару SDH қызмет көрсету жүйесі
арқылы жүзеге асырылады.
SDH тарату қабаттарының ортасында ең ірі құрылым болып, желілік
сигналдар форматы ретінде синхронды тасымалдаушы модулдер (STM)
болып табылады. Жоғары жиілікті желілік сигналдарды шығару үшін
синхронды мультиплексорлар қолданылады.
1.5 суретте SDH иерархияларының байланыс мультиплексациялау
құрылымы ұйымдастырылған.

21

1.5 Сурет - SDH мультиплексациялау құрылымы

1.5 суретте SDH құрылымдарды секцияның желілік қабатында және
трактарда құрады және цифрлық ағындарды, сонымен қатар кеңжолақты
ақпараттарды тасымалдайды. Осы құрылымдар функциясына SDH желісі
арқылы тасымалданатын цифрлық ағындардың жылдамдығы мен фаза
өзгерісінің компенсациясы кіреді. Мұндай компенсация плезиохронды
тәртіпті өткізетін синхронды желі ретінде SDH түрленуін қамтамасыз етеді.
Мультиплексация контейнер құрудан басталады. Келіп түскен PDH
ағындарын плезиохронды тәсілмен сәйкес жылдамдықтарын теңестіріп, SDH
С-12, С-3 немесе С-4 контейнерлеріне салады: PDH ағындарының стандартты
ақпараттық тарату жылдамдығы әрдайым контейнерлерге тұрақты мөлшерде
тағайындалады. Контейнерлерге тракт тақырыпшасын (POH) қою арқылы
контейнерлерден виртуалды контейнерлер VC-12,VC-2,VC-3 немесе VC-4
жасалады. Яғни VCтт=POH+C. Тракт тақырыпшасы РОН VC
ұйымдастырылатын пункттарда жасалады да, осы пункттар арасындағы
трактыны бақылайды. POH функциясында тракт сапасын бақылау және
апаттық және эксплуатациялық ақпараттың таратылуы болады. Жоғары
реттік POH трактысы сонымен қатар VC контейнерінің ақпараттық жүктеме
құрылымы туралы ақпаратты қамтиды. Әрбір виртуалды контейнер VC-12
немесе VC-2 трибутарлық бірлік TU-12 немесе TU-3 сәйкес көрсеткіштермен
TU (ақпараттар көрсеткіші) бірге генерациялайды. TU төменгі және жоғарғы
желі қабаттарының арасында келісуді қамтамасыздандырады және жоғарғы
реттік VC циклы бастамасынан цикл жүктемесі бастамасының өзгеруін
көрсететін ақпараттық жүктеме және TU көрсеткішін сақтайды. TU =
TUкөрсеткіш + VC.Жоғарғы реттік VC жүктемесіндегі белгілі бір бекітілген
позицияны алатын бір немесе бірнеше TU топтық трибутарлық бірлік
(TUG) деп аталады. TUG TU-12 немесе U-3 байттарын генерациялау
жолымен құрылады.

22

Өзінің пішініне байланысты VC-4 виртуалды контейнерлері STM-16
циклінде жіберіле алады. VC-4 виртуалды контейнерлері сәйкес келетін AU
көрсеткіштерімен бірге AU-4 административтік бірлігін құрайды. Яғни AU =
AU көрсеткіш + VC.AU көрсеткіштері VC-4 виртуалды контейнерлеріне
сәйкес келетін жоғары реттік SDH циклдар арасындағы фазалар айырымын
сақтайды. STM жүктемесіндегі белгілі бір бекітілген позициясы бар бір
немесе бірнеше AU топтық администрациялық бірлік (AUG) деп аталады.
Топ құрамында біркелкі AU-3 блоктар жиыны немесе бір AU-4 бар.
STM - N N AUG және SOH тақырыпшасының баитты жалғануымен
құрылады: STM-N = SOH + N AUG.

1.4.3 Желі синхронизациясы
Тактілі синхронизациясының немесе хрондаудың бұзылуы қателік
коэффициентінің өсуіне және сандық жүйелікте өтіп кетуге әкеледі (оның
салдарынан циклдік синхронизм бұзылады). SDH синхронизациялау торабын
құру үшін біріншілік эталон генераторы (Primary Reference Clock - PRC)
қолданылады. Біріншілік генератор дәлдігі 10-11 кем емес тактілі
импульстердің атомдық көзі (цезиелі немесе рубидиім генератор) болып
табылады. Ол қолмен немесе әлемдік координациялынған уақыт сигналдары
бойынша автоматты түрде калибровкаланады. Одан болса, тораптың барлық
түйіндеріне синхронизациялау сигналдарын жеткізетін сенімді жүйе қажет.
Қазіргі күні осындай тарату жүйесі иерархиялық схемаға негізделеді. Онда
бірқатар нүктелерден түзелетін тактілік импульстерінің біріншілік эталон
генераторы бар, оның сигналдары кейін торап бойынша таралып, транзиттік
немесе жергілікті түйіндерді хрондаудың екіншілік көздерін құрайды.
Синхронизациялаудың екі негізгі әдісі бар:
- Шебер - қол астындағы синхронизациясы (master - slave
synchronization).
- Өзара синхронизация ( mutual synchronization).
Шебер - қол астындағы синхронизациясы SDH тораптарында
қолданылады. Бұл әдіс әрбір төменгі деңгейдегі генератор жоғары
деңгейдегі генератордан синхрондалатын генераторлар иерархиясын
қолданады. Синхрондау иерархиясында төрт деңгейлік сападағы
генераторлар қолданылады.
- Біріншілік тіректік немесе эталондық генераторы.
- Транзит түйініндегі қоласты генераторы (Transin Node Clock TNC).
- Жергілікті түйініндегі қоласты генераторы (Local Node Clock - LNC).
- Синхронды сандық иерархиясының генератор қондырғысы (SDH
Еquipment Clock - SEC).
- PRC - ең жоғары сападағы генератор, ал SEC - ең төменгі сападағы
генератор. Сапасы жоғары генератор ұстап қалу режимінде сапасы төмен
генератордан синхрондалмауы керек, бірақ ұстап қалу режимінде
генераторлар сапасы бір деңгейдегі генератордан синхрондауға болады.

23

Тарату трейлері немесе синхрондауды диструбциялау кезінде бір-бірімен
байланысқан генераторлардың санына шектеу қойылады. Генераторлардың
тіректік сигналдары иерархия деңгейлері арасында транспорттық торап
құралдарын пайдаланатын дистрибуциялық торап арқылы таралады.
Транспорттық торап SDH (SEC) қондырғыларының генераторларын
пайдалана алады. Синхронизациялауда тарататын келесі екі әдіс түрлері бар:
- STМ - N қабылдаушысынан дыбыс хрондаушының қайта қалпына
келтіру. Ол шығыс ағындағы қол асты генераторының нұсқаушысын реттеуге
болжаусыз әсерін болдырмайды.
- SDH торабын қолдамайтын синхрондау трейлінен алу.

Шебер
-
қоласты әдісі қоласты генераторларды хрондау үшін

қолданылады. Бұл трейлдер жұмыс істемей қалған кезде альтернативтілерге
ауыстырыла алынады.
Өзара синдхрондау әдісі, іс жүзінде шебер - қоласты әдісіне
қарағанда сирек қолданылады.
SDH тораптарында хрондаушы көздерінің құрылғыларының
функциялары әртүрлі типті болуы мүмкін:
- PRС автономды генератор болуы немесе радио дыбыс немесе жер
серік дыбыс бойынша синхрондалуы мүмкін.
- Синхрондау блогі (synchronization Supply Unit-SSU), кірісіне
қосылған синхрондау көзінің біреуін таңдайды да түйін маңайындағы басқа
элементтерге таратады мен жергілікті түйіндерде пайдаланылады.
Құрылғының ішкі генераторы (SDHE quipment Clock SEC) функционалды
сұлбасы 1.6 суретте көрсетілген.

1.6 Сурет - Синзхронды сандық иерархия (SDHE quipment Clock SBC)
құрылғысындағы ішкі генераторының функционалды сұлбасы

24

ТО - тораптық элементті хронирлеудің ішкі тірек дыбысы;
Т1 - STM-N агрегатты дыбыстан алынған хронирлеу дыбысы;
Т2 - 2 Мбитс дыбысынан алынған хронирлеу дыбысы;
Т3 - 2Мбц синхрондау дыбысынан алынған хронирлеу дыбысы;
Т4 - хронирлеудің сыртқы шығысы.
1.6 және 1.7 суреттерінде мүмкін болатын генераторлар режимдері
көрсетілген ұстап қалу режимі немесе сыртқы синхрондау режимінде
сұлбаның кірісіне хронирлеудің эталондары кіреді. Эталонның біреумен
хронирлеудің шығыс сигналы басқарады. Жиілікті фазалық автоматты түрде
келтіру сұлбасы қолданылады. Жұмыстың бұл режимінде қоласты
генераторлары жетекші генератордағыдай орташа жиілікке ие болады. Одан
кейін егер хронирлеудің барлық эталондарына қол жету мүмкін болмаса,
онда ұстап тұру режимі басталады. Бұл сұлбаның шығысындағы хронирлеу
сигналы ұстап тұру режимінің параметрлерін генереатор сұлбасында
орналасқан жады құрылысының арқасында сақталып тұратындығын
білдіреді. Синхрондалмаған режим де болуы мүмкін, ол кезде хронирлеу
сигналы тек қана осы генератор параметрлерімен ғана анықталады, ал кіру
эталондары мен жадының шығыс мәліметтеріне қол жеткізуге (недоступны)
болмайды. Бұл режим еркін ауытқулар режимі деп те аталады.
Транспортты торапта синхрондаудың 4 режимі болуы мүмкін:
- синхронды;
- псевдосинхронды;
- плезиохронды;
- асихронды.

1.7 Сурет - SSU функционалды сұлбасы

ТО - тораптық элементті хронирлеудің ішкі тірек дыбысы;
Т1 - STM-N агрегатты дыбыстан алынған хронирлеу дыбысы;
Т2 - 2 Мбитс дыбысынан алынған хронирлеу дыбысы;
Т3 - 2Мбц синхрондау дыбысынан алынған хронирлеу дыбысы;

25

Т4 - хронирлеудің сыртқы шығысы.
Егер SSU SDH тораптық элементіне интеграцияланған болса, онда ТО
шығысында қамтамасыз ету керек.
Синхрондалмаған режимге SSU мәжбүрлі түрде қондыруға болады.
Егер синхрондаудың барлық тіректік кірістері жұмыс істемей қалса немесе
деградация болған кезде, SSU ішкі хронирлеу көзін пайдаланылады.
ІІU - І REC. G. 783 анықталмаған, бұл синхрондау құрылғысының
хронирлеу көзінің функционалды жинағы болады.
Синхрондалмаған жағдайда SEC мәжбүрлі түрде қондыру мүмкіндігі
бар.
Синхронды режимде тораптағы барлық генераторлар бір ғана PRC
синхрондалады. ТUAU көрсеткіштерінің мәндерінің өзгерулері тек
кездейсоқ болуы мүмкін. Бұл режимде сырғып кету болмайды. Бұл - бөлек
оператор торап аумағындағы қалықты жұмыс режимі.
Псевдосинхронды режимде тораптағы генераторлардың барлығы да
бір ғана PRC синхрондала алмайды. Бірақ, PRC әрқайсысы жоғарыда аталып
өткен талаптарға бағынышты болады, сондықтан көрсеткіштердің мәндерін
әртүрлі PRC синхрондалған құрылғылар мен тораптың элементтері арасында
өзгереді. Мұндай режимде сырғудың төмен деңгейі белгеленеді (бір сырғып
өту 70 күн). Бұл - әртүрлі операторлар қызмет көрсететін торап үшін
қалыпты жұмыс режимі.
Егер плезиохронды режимде жұмыс және қорғаныс синхрондау
трейлдері бір немесе одан да көп генераторларға қосылып тұрған торапта
ақау болса, онда генератор ұстап тұру немесе синхрондамау режиміне түседі.
Егер асинхронды шағылысуды (mapping) орындайтын SDH торабының
элементіне синхрондау жоқ болып кетсе, онда генератор жиілігінің ауысуы
және дрейф көрсеткіштердегі мәндердің өзгеруінің себебі болуы мүмкін.
Бұндай жағдайда сырғудың орташа деңгейі рұқсат етіледі (17 сағат ішінде бір
сырғудан көп болмауы керек).
Асинхронды режим жиіліктің үлкен асулары болып жатқан жағдайға
сәйкес келеді. Егер генератордың жиілігінің дәлдігі талап етіліп отырған
SEC жиілігінің дәлдігінен кем болса, онда тораптың қалыпты жұмыс режимі
бұзылады және +-20ррm генератор дәлдігі кезінде) апатты жағдай индикация
сигналы ( Alarm Indication Signal AIS) жіберіледі.

1.4.4 Синхронды ағындарды қорғаудың функционалды тәсілдері
СЦИ желісін ұйымдастырғанда олардың сенімділігін және бұзылмай
жұмыс жасуын қамтамасыз ету керек. SDH технологиясы ТОК қолдану
арқылы жоғары сенімділікте жұмыс жасауға ғана емес сонымен қатар
элементтердің бірі немесе кәбілдің тарату ортасы істен шыққан кезде сақтап
қалып немесе желінің жұмыс қабілеттігі қайта қалпына келтірілетін (өте аз
уақытта) желіні ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Сонымен қатар бақылау
және басқару құрылғылары ақауларды табуды және резервті сйымдылыққа

26

ауысуды жеңілдетеді әрі тездетеді. Сондықтан желілерде SDH қолдану кейде
өзі емдегіш терминін қолданады. Синхронды желілердің жұмыс
қабілеттігін жылдам қалпына келтірудің түрлі тәсілдері бар:
-желі аумағын 1+1 немесе 1:1 сұлбасы бойынша резервтеу;
-1+1 немесе 1:1 сұлбасы бойынша резервтелген қайта қалпына келетін
сақиалық желіні ұйымдастыру;
-терминалды қондырғыларды 1:1 немесе N:1 сұлбасы бойынша
резервтеу;
- желінің жұмыс қабілеттігін жұмысқа қабілетсіз түйіндерді аралап.

1.5 Кәбіл трассасын ескеріп желі топологиясын таңдау

Жоғары жылдамдықты тарату желісін құру үшін желі топологиясын
таңдау қажет. Оны таңдау жеңіл шешіледі егер, толық желі топологиясы
құрылған стандартты базалық топологияның жиынтығын білсек. Төменде
базалық топологиялар және олардың ерекшеліктері қарастырылған:
а) SDH базалық топологиясы ең қарапайымы нүкте-нүкте болып
келеді. 1.8 суретте нүкте-нүкте топологиясының құрылуы көрсетілген.

В

негізгі

А

Арналар
доступы
(трибтер)

ТМ

В

резервті

ТМ

А
Арналар
доступы
(трибтер)

1.8 Сурет - ТМ қолдану арқылы іске асырылған нүкте-нүкте топологиясы

1.8 суреттегі топология ол терминалды мультиплексорлер ТМ
көмегімен сұлбада көрсетілгендей қабылдаутарату резервті арналарынсыз,
дәл солай негізгі және резервті электрлік немесе оптикалық агрегатты
шығыстарды (қабылдаутарату арналары) қолданатын стопцентрлі 1+1 түрлі
резервтермен құрылады. Негізгі арналар істен шыққан кезде, санаулы
милисекундта автоматты түрде резервке ауысады.
б) Тізбектелген сызықтық тізбек топологиясы. Бұл базалық
топология желі трафигінің интенсивтігі өте болмағанда және арналар
рұқсаты енгізілетін және шығарылып, тарамдар қажет желі нүктесінде
қолданылады. 1.9-суретте тізбектелген сызықтық тізбек топологиясы
көрсетілген.

27

Ену
арналары
(трибтер)

ТМ

ТDМ

ТМ

Ену
арналары
(трибтер)

Батыс
Енгізу
Шығыс
Шығыс

Ену арналары
(трибтер)

1.9 Сурет - ТМ және TDM негізінде іске асырылған тізбектелген сызықтық
тізбек топологиясы

1.9 суреттің топологиясы ол екі ұшында да терминалды
мультиплексорларын, сонымен бірге тарамдар нүктесінде еңгізушығару
мультиплексорларын қолданылып іске асырылады. Бұл топология әр
еңгізушығару мультиплексорлары бөлек буын болып табылатын
тізбектелген сызықтық тізбекті еске түсіреді. Ол резервсіз тізбектелген
сызықтық тізбек түрінде немесе резервтелген күрделі 1+1 типті тізбек
түрінде көрсетілуі мүмкін. Бұл топология әр еңгізушығару
мультиплексорлары бөлек буын болып табылатын тізбектелген сызықтық
тізбекті еске түсіреді.
в) Концентратор функциясын іске асыратын жұлдызша топологиясы.
1.10 суретте жұлдызша топологиясының схемасы көрсетілген.

MUX

MUX

SMUX

ADM

MUX

1.10 Сурет - Концентратор ретінде мультиплексор қолданылатын
жұлдызша топологиясы

1.10 суретте бұл топологияда коммутация ортасымен немесе SDH
желісінің орталық сақинасында жалғанған алшақтатылған желі ұшы
концентратор рөлін атқарады сонда трафиктің бір бөлігі пайдаланушылар
терминалына шығарылуы мүмкін, ал қалғандары басқа алшақтатылған
ұштарға жіберілуі мүмкін, ал оның шығысына STM-N келіп түседі.
Дәлдігінде орталық желі ретінде SDH мультиплексоры қолданылатын
жұлдызша топологиясын еске түсіреді.
28

г) Сақина топологиясы 1.11 суретте көрсетілген. Бұл 1.11 суретте
топология SDH-иерархиясының деңгейімен SDH желісін құруда көп
қолданылады. Қазіргі таңда Қазақстан аумағы осы сақина топологиясы
арқылы қосылған.
Бұл жобада Аягөз-Мамырсу аумағында байланыс желісін құрудың ең
ыңғайлы түрі нүкте - нүкте топологиясы болып табылады. Сондықтан
нүкте - нүктетопологиясы таңдалды.

1.11 Сурет - Сақина топологиясы

1.6 Байланыс ұйымдастырудың сұлбасын таңдау

Жобаланатын аумақта байланысты қамтамасыз ету үшін нүкте-
нүкте топологиясы таңдалды. 1.12 суретте SMA - 1 құрылғысының сұлбасы
көрсетілген.

1.12 Сурет - Аягөз-Мамырсу аумағында байланысты ұйымдастыру
сұлбасы

29

Таңдалған топология мыналарды қамтамасыз етеді:
- әлдеқайда жоғары сенімділік;
- SDH мүмкіндіктерін барынша толық іске асыру;
- желіні кеңейту мүмкіндігі.
Желі құрудың таңдаған нұсқасында нүкте - нүкте топологиясын Аягөз
мен Мамырсу арасында аумақтық біріктірілген автомобиль трассасы арқылы
жүргізу керек.

1.7 Жобаланып жатқан желінің регенерациялау бөлігі

Регенрациялау бөлігінің ұзындығы регенрациялау бөлігінің өшуі мен
оптикалық кәбілдің диспериясы қосындысымен анықталады. Қосынды өшу
оптикалық талшықтың өзіндегі қуат шығыны мен ажырайтын және
ажырамайтын қосылыстардағы шығындардан тұрады.
РА ұзындықтарын есептеу мен нақтылаудан кейін қызмет көрсетілетін
пункттер арасында қызмет көрсетілмейтін пункттер саны анықталады және
қызмет көрсетілетын пункттер мен қызмет көрсетілмейтін пункттер, кәбіл
түрі, қызмет көрсетілмейтін пункттердің нөмірленуі көрсетілетін кәбілдік
линияның құрылымдық сұлбасы жасалады. Ереже бойынша қызмет
көрсетілмейтін пункттердің нөмірленуі бөлшек сан түрінде көрсетіледі:
алымында қызмет көрсетілмейтін пункт нөмірі, бөлімінде алдыңғы қызмет
көрсетілетін пункт нөмірі. Жобаланатын аумақтағы қызмет көрсетілетін
пункттер Аягөз мен Мамырсу, арақашықтық 133 км.
Жобаланатын аумақтағы оптикалық желілік тракт құрылымы 1.13
суретте көрсетілген .

1.13 Сурет - Жобаланатын аумақтағы оптикалық желілік тракт құрылымы

30

2 ЖОБАЛАНАТЫН ТОБЖ ТЕХНИКАЛЫҚ ЕСЕПТЕЛУІ

2.1 Арналар санын есептеу

Екі аралыққа қажетті жалғастырушы арналар саны негізінен тұрғындар
саны мен олардың байланысқа деген сұранымымен анықталады. Барлық
тұрғылықты жерде халық саны халық санағы нәтижесінде белгілі болады.
Дәл қазіргі жағдайда Аягөз қаласында 45000 тұрғын, Мамырсу
ауылында 2000 тұрғын бар. Әдетте халық санағы әрбір бес жылда бір
өткізіледі, сондықтан жобалау кезінде халық санының өскенін ескеруіміз
керек.
Берілген аймақта халық санының орташа өсуі мына формуламен
анықталады:

Н t H 0 (1

100

) адам

(2.1)

адам;

мұндағы: Н0 - халық санағы жүргізілген уақыттағы тұрғындар саны,

Н - осы аймақтағы тұрғындар санының орташа жылдық өсуі, %,
((2-3)% қабылдаймыз);
t - жобаланған жыл мен халық санағы жүргізлген жыл арасындағы
айырмашылық.
Жобалану жылы ағымдағы жылмен салыстырғанда 5-10 жыл алда деп
алынады. Жобада 5 жыл алда деп алсақ:

t=5+(tn-to)

(2.2)

мұндағы tn - жобаның құрылған жылы;
to - мәліметтер алынған жыл.

tn = 2013 жыл

to = 2014 жыл

t = 5+(2013-2014) = 4 жыл

(2.1) формуласы арқылы Аягөз қаласының Н t және Мамырсудың Н t
тұрғындар санын есептейміз:

31 H t

Н t 45000 (1

2 4
100

Н t 2000 (1

2 4
100

Қалааралық байланыста телефондық арналардың маңызы зор
болғандықтан ұйымдастыру берілген пункттар арасындағы телефон арналар
санын анықтау керек. Телефон каналдар санын есептеуде шамалап алынған
формуланы қолдануға болады:

nтлф К Т у

та тб
та тб

(2.3)

мұндағы: =1,3 және =5,6 - шығындар 5% болғанда және бекітілген
жетістіктерге сәйкестендірілген тұрақты коэффиценттер;
у - бір абонементтің туғызатын орташа өзіндік жүктемесі, у=0,15 Эрл.;
КТ - тартылыс коэффициенті, кең көлемде тербетіледі (0,1 до 12)%.
Жобада қабылдайтынымыз КТ=12%, демек КТ=0,12.
ma және mб - басқа немесе өзгеше соңғы пункттар арқылы қызмет
көрсетілетін абонементтер саны қызмет көрсету аймағында тұратын
тұрғындар санымен анықталады. Телефонмен қамтамасыздандырылған Аягөз
қаласында тұрғындардың орташа коэффиценті 0,9, ал Мамырсуда 0,5
абоненттер саны былай анықталады:

m =0,9 Ht

m =0,5 Ht

Аягөз қаласы үшін:

ma = 0,9 48710=43839

Мамырсу ауылы үшін:

mб = 0,5 2165=1083

(2.3) формуласынан nmлф табамыз:

(2.4)

(2.5)

n тл ф 1,3 0,12 0,15

43839 1083
43839 1083

32

5,6 30 ар на .) 48710
) 2165

Басқада байланыс түрлерін есептейтін болсақ, барлық арналар саны
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.