Оптикалық байланыс желілерді синхрондау
7
8
9
10
Андатпа
Ұсынылып отырған дипломдық жобада "Қазақтелеком" АҚ үшін Сарканд
қаласында Metro Ethernet, WDM технологиясы бойынша ақпараттар тарату
торабын құру барысында қолданылатын техникалық шаралардың мәселелері
қарастырылады.
Жоба бұрын орнатылған телекоммуникация қондырғыларының
потенциалына негізделіп Интернетке кең жолақты, жоғары жылдамдықпен
қосылуын және қазіргі заман талабына сай мағұлмат таратудың ауқымды
қызмет түрлерін қамтамасыз етеді. Талдықорған қаласына жобаланатын
мағлұматтар тарату торабы қала арасындағы мағлұмат тасымалдау
инфрақұрылымын ұйымдастыруға арналған. Осы мақсатта келесі есептеулер
мен пайымдаулар жүргізілген: дауыс тасымалдау кезіндегі хабар бірліктерінің
кідірісін есептеу, диалогы үлгісі, қос жағдайлы диалог үлгісі, байланыс
орнатылу үлгісі, ақпарат тасымалы мен сенімділігін арттыру үлгілерін әзірлеу.
Қолданылатын құрылғының өзінің техникалық сипаттамалары мен
қондырғы тетіктерінің жалпы суреттемесі берліді. Осы жобаның экономикалық
тұрғыдан тиімділігін айқындайтын жұмыс жоспары құрылған. Жұмыс кезінде
өміртішілік қауіпсіздігі мәселелері қарастырылып, келеңсіз жағдайлардың
алдын алу шаралары есептелген.
Аннотация
Настоящий дипломный проект рассматривает вопросы технической
реализации создаваемой сети передачи данных по технологиям Metro Ethernet,
WDM в рц Сарканд для АО"Казахтелеком".
Проект обеспечит предоставление полного спектра современных услуг
передачи данных и широкополосного доступа к сети Интернет на базе
существующей телекоммуникационной сети. Проектируемая сеть передачи
данных г.Талдыкорган предназначена для организации транспортной
инфраструктуры в пределах г.Талдыкорган. Для этого в проекте произведен ряд
расчетов: расчет задержки сообщений при передаче речи, модель диалога,
модель диалога с двумя состояниями, модель становления соединения,
разработка моделей повышения надежности и доставки информации.
Описание оборудования и технических характеристик самой аппаратуры.
Составлен бизнес - план, по которому можно судить об экономической
эффективности данного проекта. Произведено описание и расчеты
безопасности жизнедеятельности.
11
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1 Сарқанд АТТ желісінің талдау жүйесі және есептің қойылуы ... ... ... ...
1.1 Сарқанд ауданының қолданыстағы желі жағдайын ... ... ... ... ...
7
10
10
1.2
Тақырыптың өзектiлiгi және жобаның инициациясының
алғышарты ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.3. Metro Ethernet технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.4 DWDM технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.5 Міндет қою ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2 Жабдықты таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.1 Тарату жүйесін таңдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ..
2.2 Тарату жүйесінің жабдығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.3 DWDM мультиплексорлары ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... .
2.4 Оптикалық күшейткіштер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.5 Оптикалық байланыс желілерді синхрондау ... ... ... ... ... ... . ..
2.6 Байланыс желісінің басқару жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ...
3 Талшықты-оптикалық магистраль байланысының есептелуі ... ... ... ...
3.1 Оптикалық трактының мінездемелік есептелуі ... ... ... ... ... ...
4 Тіршілік қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.1 ТОБЖ жобасының анализі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4.2 Лазердің классификациясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.3 Микроклимат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
4.4 Өндірістік шудан қорғау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ...
4.5 Сызықты - аппаратты цехтардың өрт қауiпсiздiгi ... ... ... ... ...
5 Жобаның техникалық-экономикалық негіздемесі ... ... ... ... ... ... ... ..
5.1 Жобаның мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.2 Өнімнің сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.3 Жобаны ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5.4 Қаржыландыру ұйымы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ...
5.5 Қолдану кезiндегi шығындарды және негiзгi көрсеткiштерді
есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Қолданылған әдибиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... .
Қабылданған қысқартулар тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ...
12
12
15
18
24
25
25
26
27
29
29
33
34
34
46
46
50
52
53
54
57
57
57
58
59
60
65
66
67
Кіріспе
"Қазақтелеком" АҚ ұлттық операторлық байланыс болып табылады, ол
телекоммуникациялық нарықта 98%-ды құрайды және Қазақстан
Республикасының барлық аймағында әрекет жасайды. Сонымен қоса
халықаралық, қалааралық, қалалық және ауылдық байланыс қызметтерін
орындай отырып, өзіндік ақпаратты тарату желісін және Интернетпен қоса
қамтамасыз етеді. Жалпы қолданыстағы желі "Қазақтелеком" АҚ-ы - бұл 1,9
млн абонент, оның ішінде 1,6 млн-ы - қалалық және 0,3 млн-ы ауылдық болып
келеді. Қазіргі таңда цифрлық желінің көлемі 570 мың нөмірді немесе барлық
қолданыстағы көлемнің 30,7%-ын құрайды. Қалалық телефондық желілерді
цифрландыру 35%-ды құрайды, ауылдық (аудан орталығынан төмен) - 10%.
Республика бойынша телефон тығыздығының орташа көлемі 100 тұрғынға
(қалада - 18,16, ауылда - 4,23) шаққанда 12,6 телефонды құрайды.
Магистралдiк бiрiншi желінiң сызықтарының созылымдығы - 24700 км, аймақ
iшiндегi - 17500 км. Алғашқы магистральды желіде сызық мыс кабель,
радиорелелiк, талшықты-оптикалықтар пайдаланылады және спутниктi
жүйелер қолданылады. Магистралдiк ТОБЖ бұл ретте 700 км-ге жуық аймақ
iшiндегi байланыстың мұқтаждықтары үшiн пайдаланылады. Соңғы жылдары
компъютер технологияларының телефон соғуына қатысты өсетiн әсерінің бәрi
бейнеленедi және мәлiметтердi берудiң желiлер ғана емес жасаушы цифрларға
байланыс желiлерi ГТҚ станцияаралық жалғағыш сызықтарды
оптимизациялайды, керiсiнше ақпаратты барлық түрлердi ақпарат берудi
ұйымдастыруға мүмкiндiк бередi, соның iшiнде мәлiметтер және видео,
сонымен бiрге басқа мультимедиа қызметтерімен де қамтамасыз етеді.
1998 жылы "Қазақтелеком" АҚ бөлімшелерін құруға шешім қабылдады,
ол дегеніміз халықаралық ақпаратты тарату желілерін құру міндетінің дамуы,
ол өз алдына Kazakhstan Online нарықтық маркалы қызмет көрсете бастады.
Инфрақұрылымға бастапкы қаржы салу 8 млн АҚШ долларын құрады.
Мәлiметтердi берудiң ұлттық желiсi үш жылға орнады және кең аумақты
қамтыды. Бұл бiрнеше еуропалық мемлекеттің ауданына тең еді. Көлемдi
клиент базасын ұйымдастырды және республикада мәлiметтердi берудiң
қызметі нарық шеңберінде алдыңғы қатарға шықты. Корпоративтiк клиенттерге
де, жеке қолданушыларға да тартылған желi 18 ең iрi қаланы қамтыды және
республиканың барлық аумағында мәлiметтердi берудiң қызметі осы кезде кең
спектрдi қамтыды. Салынған негiзде желi оптикалық - талшықтық және бiр
басқару орталығы бар цифрларға радиорелелiк байланыс каналдары арқылы
шықты. Жабдықпен негiзгi жабдықтаушы Cisco Systems компанияны болды.
Kazakhstan Online 2000 жылы Cisco Powered Network мәртебеге ие болған.
Дәстүрлi қызметтермен қатар - Frame Relay, ерекшеленген цифрларлық
арналарды және мәлiметтердi берудiң желiсi интернетке қол жеткiзу арқылы
"Ғаламтор аймақтық" интернет коммутация жүйесін жасауға мүмкіндңк болды..
Оның көмегімен Қазақстанның кез келген нүктесiнен ғаламторға бiртұтас
13
телефон нөмiрi арқылы қол жеткізуге болады. Абоненттердi дамыту үшін
қызметтердің стратегиялық бағыты технология ADSL базасында ғаламторға
кең жолақты қол жеткiзу болып табылады. Қолдану осы техникалық телефон
желiсiн жүктен босату ғана емес, қызметтердің жаңа түрлерін ашуға рұқсат
бередi. Жаңа технология үдемелі түрде Kazakhstan Online деректi электр
байланыспен қызмет технологиялық жаңғыртудың үстiнде үнемi жұмыс
iстейдi. Мәлiметтердi берудiң желiсiмен телеграфтық байланыстың желiсiн
ықпал дастырудың жобасы IP байланыс телеграф желiсi болып түсiндіріледi.
Қол жеткiзген нәтижелерге тоқтамай, Kazakhstan Online сапасын үнемi спектр
қызметінде берiлетiн байланыс таратудың аймағын iлгерiлете түседі. Таяуда
MPLS - VPN енгiзудi жоспарлайды және кепiлдi қызмет ету сапасы IP (QoS)
желiсіне Қазақстанның телекоммуникациялық инфрақұрылымының дауыс
байланысын және жоғары жылдамдықты технологияны қолданудың кешендi
тәсiлiне қатар негiзделген номенклатура қызметтерін кеңейтуге мүмкiндiк
бередi. Ол ең оңай түрінен ең қиын түріне көшу арқылы жүзеге асады. ҚР-ның
цифрлық байланыс желілерінің (ЦБЖ) жүйелерін енгiзу аналогты тарату
жүйелері, мұндай жетістіктер алдында бұл олардың артықшылықтары болып
көрiнедi, олар: көрсеткiш дабылдарды тарату, жоғары техникалық-
экономикалық дискреттi дабылдарды беру, қарапайым математикалық өңдеу
үшiн канал қабiлеттiлiктерiнiң пайдаланылуының ЦБЖ, олардың тиiмдiлiк
арналары параметрлерiнің байланыс желiсiнiң ұзындығы, тұрақтылық сапасы
жоғары бөгеуiлге төзімділік, тәуелсiздiк әкелді. Ғаламтор өз сағатын, әскери
адамды байланыс қызметтiң өз уақыты үшiн алдыңғы қамтамасыз етеді және
ғылыми - зерттеу ұйымын ұзақ күтеді. World Wide Web бүкiләлемдiк желi
пайда болғаннан бастап және ғаламторда сарқылмас ақпарат көлеміне қол
жеткiзу жалпы жұртшылықтың, оның мүмкіндіктерін iс жүзiнде қолдануға
жағдай жасайды. Оптикалық - талшықы ақпараттың зор ағыны мен бұған
жұптасқан ақпарат беру ортасының сәйкес екенін көрсетті. Байланыс
ерекшеленген каналдарға жеке талшықтың алпауыт өткiзу жолағының бөлiнуi
үшiн алғашқы уақытта аралық (Time Division Multiplexing ) TDM уақытша
мультипликация жасауды қолданды. Дегенмен модуляция үшiн жабдықтың
күрделiлiгiнiң өсуi және мультипликация жасау бұл технологияны қолдануды
мәлiметтердi берiлiс жылдамдықтарының көбеюiнде шектедi. Өткiзу жолағы
одан әрi көбеюi (Wavelength Division Multiplexing ) WDM - толқындық
мультипликация жасау баламалы тәсiлмен қамтамасыз ету болып табылады.
DWDM жүйе бірінші кезегінде өткiзгiштiк қабiлеттiң көбеюi талап еткен үлкен
созылымдық байланыс желiлерiнде 1996 жылы негiзiнен қолданылыла бастады.
DWDM арналарды қосымша технологияның көмегiмен талшықтың
алмастыруын талап етпейдi және желi табиғи даму сатысынан болып көрiнедi.
Топтау бойынша, байланыстың канал қабiлеттiлiктерiндегi абоненттерiнiң
қажеттiлiгi үнемi өскендiктен, ал DWDM технологиясы ақпараттарының жиi
болжамсыз айырбастауға берiлетiн сипаттамасына кең қолданыс табады және
басқа деңгейлердiң желiлерiнде де қолданылады. Дамудың қарқынды жолы өз
кезегінде iс жүзiнде бір тоқтамға келіп және SDH технологияны пайдалануда 40
14
Гбитс жылдамдыққа тұрақтайды. Дегенмен (УЗ) үйреншiктi оптикалық
талшықтың дисперсиясы бойымен шектеумен ұғындырылатын (ТОБЖ) көп
талшықты - оптикалық байланыс желiлерде бұл жылдамдықты дамыту
жолында экстенсивті қызығушылық өстi. Егер (ТОБЖ) тарату жүйесі
талшықты-оптикалық, (бiрге алып жүретiн) бiр арналы жылдамдықта 40 Гбитс
жұмыс iстету мүмкін емес, тек ғана 2, 5 Гбитс жұмыс iстеу мүмкін, онда бұл
да жолақты кеңейту мәселесін шешкенде, бiрақ бұл ретте бiр УЗ 16 пайдалануға
жол бергенiнде болса ғана мүмкіндік бар. Егер WDM технология арналарды
үлкен сан 32 - 256 және тiптi ТОБЖ сол жұмысқа жол берсе, онда бiз қарқынды
жолды дамуда тұйық орынына, жүйенiң кең жолақтылығын өсудiң ашық
келешектерiн қайта көремiз.
Бұл дипломдық жобада Сарқанд - Алмалы - Қойлық аймақтарындағы
DWDM технологиясын пайдалану барысында ТОБЖ жоспарлау
қарастырылған.
Жобаның тақырыбы көкейкесті, Сарқанд - Алмалы - Қойлық
аймақтарындағы трасса жолын жоспарлау жоғары жылдамдықта ақпаратты
таратудың жоғары сапасын қамтамасыз етеді. Сондықтан берілген дипломдық
жобаның мақсаты болып WDM технологиясы бойынша сенімді аймақ трасса
жолын модернизациялау, Siemens AG фирмасының синхронды цифрлық
иерархия аппаратурасын қолданумен STM-1-дің орнына STM-4 деңгейін
қолдану.
Бұндай жағдайдың дамуына бірнеше негізгі себептер бар:
1. Көптеген үлкен провайдерлер, Қазақстанда каналдар байланысын
көрсететін, сонымен қоса Қазақтелекомда да, SONETSDH құрылғылаларына
үлкен қомақты салымдар жасалды, ал басқа технологияларға ауысу басқа жаңа
қамақты салымдарды қажет етеді, ал коммерциялық артықшылықтар
көзқарасынан жаңа технологиялар үмітті ақтай бермейді.
2. Қолданыстағы технологияларды сақтап қалу ол оптикалық каналдар
байланысының өткізгіштік қасиеттерінің елеулі өсуіне байланысты және желі
тіректерін қолдануға да байланысты болып келеді. Бұндай мүмкіндіктер
оптикалық мультиплексорлау (DWDM) технологияларын береді.
3. АТМ жабдықтары SDH жабдықтарынан қымбат, жөндеу және қызмет
көрсету қиыншылықтарымен қатар есептеулер бар, онда уақытша
мультиплексорлау (TDM) технологияларын қолдану тиімді және SDH
желілерінде де қолданылады.
15
1. Сарқанд АТТ желісінің талдау жүйесі және есептің қойылуы
1.1 Сарқанд ауданының қолданыстағы желі жағдайын талдау
Сарқанд ауданы Алматы облысының орталық аймағында орналасқан.
Солтүстігінде Солтүстік Қазақстан облысыменен, шығысында Алакөл
ауданымен, оңтүстігінде Ақсу ауданымен және батысында Қытай елімен
шектеседі.
Аудан орталығы болып Сарқанд қаласы табылады, ол Алматы - Өскемен
тасжолынан 416 шақырым жерде орналасқан, жақын жердегі теміржол Лепсі
станциясы 180 шақырым жерде орналасқан. Матай аймағы 24,4 мың шаршы
шақырым, 45,4 мың тұрғыны бар, аудан халқы 1 шаршы шақырымға шаққанда
1,9 адамнан келеді
Өнеркәсібі келесі секторлардан тұрады: жеңіл өнеркәсіп, тамақ және
қайта өңдейтін өнеркәсіп.
Жеке кәсіпкерлер саны - 805, ГЭС, АЗС, автовакзал, почта, аурухана, 3
ұнтақтағыш, макарон цехі, 3 май шайқағыш, шаруашылық қожалықтары - 136,
ауыл шаруашылығының өндірілетін өнім дәрежесі 330 млн теңгені құрайды.
2013 жылы барлық капитал түрлерін өзіндік инвестициялау 297,7 млн
тенгені, ал физикалық тұрғыдан индекс көлемін инвестициялау 101% -ды
құрады.
Аудандағы ең үлкен кәсіпорын: "КАНАТЖАН және КО" ЖАҚ-ы - көлік
қызметтері, "СУЛТАН" ЖАҚ-ы
-
астық дақылдарын және бұршақ
тұқымдастарды өсіру, "МАРТ-АГРО" ЖАҚ-ы - майлы бұршақ тұқымдастарын
өсіру.
Аймақтың басты тұрғындары ауыл шаруашылығымен айналысады. Аудан
аймағында Балқаш көлі, Жасылкөл, тоғандар бар. Аудан аймағы тығыз
гидрографикалық желісімен сипатталады және Сарқанд, Басқан және Лепсі
өзендері әкеліп құятын су алаптары бар. Ауданда түрлі-түсті гранит тастар,
бентонит саздар, мироболит, сульфат натрий бар.
2013 жылы халықтың жұмыспен қамтамасыз етілуі 90,7% -ды құрады.
Қазақтелеком АҚ-ы филиал жүйесі Алматы облыстық
телекоммуникация дирекциясы 312 АТС базасы бар 181 мың
орталықтандырылған нөмірлерден тұрады, олардың ішінде 2014 жылдың 1
қаңтарынан бастап 162,3 мың нөмір жұмыс істей бастады. Цифрландыру
желісінің деңгейі - 75%. 2013 жылы табыс көлемі 3 млрд теңгені құрады.
Жұмысшылар саны - 2,2 мың адам. Құрылымдық бірліктер - 19.
Сарқанд аудандық теллекоммуникация торабының (АТТ) құрылымдық
бөлімшесі Сарқанд ауданының аумағында қоғамдық телекоммуникациялар
қызметін Алматы облыстық телекоммуникация жүйесі басқарады.
Сарқанд ауданының халық саны - 50,115 мың адамнан тұрады, ал біз
жүйені қайта жабдықтайтын аймақтағы жобаға алынған халық саны - 7247
16
адам.
Қалалық телекоммуникация станциясы жүйесі: 3128 монтир.-дан тұрады,
жүзеге асқаны - 2881, жүзеге аспағаны - 231. АТС жүйесінде 760 монтир,760,
жүзеге асқаны - 642, жүзеге аспағаны - 118. Сарқанд АТТ цифрландыру
жүйесінің деңгейі 96,8% -ды құрайды. АТС-тың құрылған уақыты 2006 жыл. .
Жүйенің өсуі - 712 нөмірге жетті.
01.01.2014 жылғы жағдай бойынша Сарқанд АТТ екі цифрлық станцияны
(бірінші станция C&C08 және екіншісі М-200) және үш аналогты станцияны (3
станция - АТСК-50200) құрайды.
Сарқанд АТТ станциясы Сарқанд ауданының орталық ауылында
орналасқан C&C08 станция сияқты. 01.01.2011ж. құрастырылған жүйе 1472
нөмірді құрайды, жүзеге асқаны - 1460 нөмір, бұл - 99,2%.
Жобада келесі объектілер қарастырылған: а) координаталық автоматты
телефон станциясын (АТСК-1002000) ауыстыру құрастырылған жүйе 600
нөмірден тұрады және электронды автоматты телефон станциясы (ЭАТС)
жүйелі - 800 нөмірден тұратын Қойлық ауылы есепке алынған:
- абонент жүйесінің дамуы 200 нөмірден тұрады;
- жеке шаруашылық қожалығы құрылысына 200 жұпты қолданыстағы
телефон аппаратын орналастыру;
- WDM құрылғысын құру, монтаждауға қол жеткізу Сарқанд-Алмалы-
Қойлық аймағында цифрлы автоматты телефон станциясын (ЦАТС) қосу үшін
арналған;
- Сарқанд қаласы мультиплексорлауды орнату резервтерін іске асыруды
қадағалайды;
- 16 Е1 резервтеу Жансүгіров ауылында ЭАТС М-200 (832 нөмір), Қапал
Ақсудағы АТТ 2008 ж. (қазіргі жағдайда СП К-60 ЗКП кабелі) қарастырылған.
б) ЭАТС құрастырылған 512 нөмірлі жүйені Алмалы ауылында
орнатылады:
- Жеке шаруашылық қожалығы құрылысы 520 жұпқа сай;
-Айтылғандарға қол жеткізу және DSL модем құрылғысын монтаждау жүйесі 2
Е1 қолдану үшін 10 км жерге ЗКПБ кабелін ЦАТС Сарқанд ауданының Алмалы
ауылында жүзеге асырылады.
1.1 - к е с т е. Берілген жүйенің нөмірлік жоспары:
17 Аудан
Елді
мекен
АТС
жоспары
Жүйенің
нөмірі
Нөмірлер
Қажет нөмірлер
Сарқанд
Алмалы
520
300
30500-30699
(бос емес)
220 нөмірге
кеңейту
Сарқанд
Қойлық
800
600
21000-21999
200 нөмірге
кеңейту
1.1 - сурет. Сарқанд қаласы байланыс ұйымының желісі
1.2
Тақырыптың
өзектiлiгi
және
жобаның
инициациясының
алғышарты
Ауылдың электр жүйесіне байланысты шешілмеген мәселелері болуы
мүмкін. Кешендiк талдау олардың үш маңызды мiндеттерін нақты ерекшелейді:
-қазiргi коммутациялық жабдық бiртiндеп алмастыруға келетiн
координаталық АТС-тар кезеңін аяқтайды;
-абоненттің (әр мектеп үшiн ғаламторға шығудың мүмкiндігі)
инфокоммуникациялық қызметке қол жеткізуіне мүмкіндік болады;
-ауыл байланысының одан әрi дамуы үшiн мұндай оператордың
18
шығынды төмендете отырып қамтамасыз еткен жүйелiк-торлық шешiмдердi
орынды таңдау.
Бұл үш тапсырма бір - біріміен өзара байланысты. Тiкелей алмастыру
және цифрлық станцияға көшу координаталық АТС-тің басқа мiндеттерін
шешпейдi.
Ғаламторға қол жеткiзу ғана жылдамдықтың негізінде модем арқылы
мүмкiн. Желiсiз құрылым және қызмет ету, оның қағидаттары инвестицияны
төмендетуге және оператордың шығындарын өтеуге мүмкіндік бермейді.
Орнықты байланысты сүйемелдеу үшiн оператордың қолдану кезiндегi
шығындарына ескi жабдығын пайдалануының мәселесi қолданушыға
байланысты қажеттi қызметті іске асырады. Тұтынушы үшiн қажеттi қызмет
көрсетуiмен мәселелерiн шешу және Сарқанд РУТ үшiн әлдеқашанғы
жабдықты алмастыру телекоммуникациялық желi модернизациялауға керегiн
бұданға апарады. Аналогты коммутацилық жабдықты алмастыруды жеке
алғанда цифрлыққа ауыстырады.
Жобаның инициациясының алғышарты. Қазiргi уақытта дәстүрлi
коммутациялық жүйенің дамуы iс жүзiнде тоқтатылған. Келесi ұрпақтың
желiсiн енгiзудiң тұжырымдамасы Қазақтелеком АҚ орнатқан жаңа
ұрпақтың желiлерiне бейiмделудiң процесi жүредi. Бәсекелес байланыс көп
санды операторлардың пайда болуымен байланысты нарықтың ең жоғары
сапасына жетіп, жаңа шешiмдер қабылдауда нарыққа және технологияға,
абоненттер үшiн жаңа қызмет түрлері спектріне қажеттi ОДТ
телекоммуникациялық әлемдік жүйе желiсін (ВК) жаңғырту талап етедi.
Сарқант АТТ желiсі СТС пайдаланылатын АТСК-50200, қазiргi
телекоммуникациялық қызметтерді беру мүмкiндiктерi шектеулi болады.
Жабдықтар мүлдем ескірген, сондықтан үлкен жөндеу базасын талап
етеді. Қосалқы бөлшектің жоқтығынан құралдардың ұзақ уақыт қызмет
көрсетуіне бұл станциялық зақымдануларды жоюды күрделендiредi. АТС-тың
жабдығын түрлендіру байланыстың қосымша қызметін iлгерілетуге рұқсат
бермейдi. Кең жолақты көп сервистiк қызметке қол жеткiзу үшін озық дабыл
түрлерін қолданудың мүмкiндiгі жоқ. Айғақты мәлiметтер беретiн қызмет
сапасының ақыр соңында кедергілер анықталады.
Жоба бойынша алынған:
-Алмалы және Қойлық ауылдарында Сарқанд АТТ-сы физикалық
жағынан ескірген, аналогтық АТСК құрылғылары xDSL технологиясы негізінде
жаңа коммутациялық жүйеге ауыстыру;
-Алмалы және Қойлық ауылдарында мультисервистік құрылғыны орнату
үшін телефондық абонентке қол жеткізу керек;
-STM-1 байланыс жүйесін модернизациялау барысында STM-4 тарату жүйесіне
ауыстыру;
-Алмалық ОДТ жүйесінде ПД-ны кеңейту.
1.2 суретте Талдықорған - Жансүгіров - Сарқанд аудандарының
аралығындағы байланыс кестесі Халықтық байланыс супермагистралінің
(ХБСМ) бір бөлігі Сарқанд - Алмалы - Қойлық трассасы жобаланған. Бұл елді
19
мекенде STM-4 деңгейлі мультиплексорлар орнатылады.
ХБСМ өзара облыстық байланыс орталығы, елдi мекен республиканы
жалғастыратын ортақ созылымдық (ТОБЖ) талшықты-оптикалық байланыс
желісінен тұрады және iрi қалалар Алматы, Астана және басқалары да осындай
байланыс желісімен қамтамасыз етілген. ХБСМ желілерінің бiрi (ТАЕ) Азия
арқылы өтетiн Еуропалық ТОБЖ болып табылады. Ресейлiк Сiбiраралық
магистральға ХБСМ ие болады.
ХБСМ (SDH) синхронды цифрлық иерархия жоғары жылдамдықты
цифрларға магистральды желі талшықты-оптикалық технологияны қолданады.
SDH желiнiң қызмет етуi үшiн қолданылатын технология қалалар арасындағы
байланысты қамтамасыз етеді.. Бұл магистралдiк сақина бойымен ақпараттық
ағынды жолымен автоматты маршрутизацияға жеткізедi.
1.2 - сурет. ХБСМ аймағы
1.3. Metro Ethernet технологиясы
1.3.1 Metro Ethernet магистралінің байланыс технология деңгейі.
Ethernet технологиясы өзіндік дамуында локалдық желілерден асып түсті.
Ол коллизиядан құтылып, толық дуплексті және гигабитті жылдамдыққа ие
болды.
20
Ethernet қамтамасыз ету үшiн желілік провайдер (MAN ) қызметтерін
қалалық желілерге жаңа ғимараттарды қосуға әдетте қараңғы оптоталшықты
пайдаланады. Бұған қол жеткiзуде негiзгi артықшылық жылдамдықтың жоғары
деңгейде болуынан көрiнедi және 100 км-ге дейiн өте алыс аралықтағы
байланыс күшейткішсiз және шексiз өткiзгiштiк қабiлеттiң мүмкіндіктің
регенерациясы болады.
Гигабитті Ethernet (1 и 10 Гбитс) бір қарағанда бағасы, өндірілуі және
магистральді қосымшасы жағынан ғана сәтті болған жоқ, басқа да
артықшылықтарымен Metro Ethernet желісі операторларын қосу үшін де өте
тиімді болып отыр. Оптикалық көлікке арналған арзан көлемді спектр - бір
модалы және көп модалы конвертор және модулдер Ethernet желісін
магистральдарға қосуға да мүмкіндік береді.
1.3.2 Универсалды АТМ технологиясының SONETSDH
инфрақұрылымына әсері.
Өз кезегінде мультисервистік байланыс құру барысында (трафиктің
барлық түрлеріне арналған: дауыс, видео, интернет) жоғары технологиялы
Asynchronous Transfer Mode - ATM ақпарат тарату дүниеге келді. Аты әйгілі
"ATM everywhere" болғанына қарамастан барлық жерге тарату мүмкін
болмады, бірақ АТМ магистралдарын құру көп жылдарға қолданылып келді.
Жоғары жылдамдықтарға ATM бағыты - оптикалық талшық үшiн берудiң
ең қалаулы физикалық ортасын анықтады. ATM магистральді желісі
SONETSDH жиі қолданыста болып, инфрақұрылымға қолданылатын бастапқы
стандарт ретінде танылды. Бұл әдiс, RFC 1483 консорциумының құжатында
белгiлi (IETF) Internet Engineering Task Force, Ethernet PVC қосынды құрылымға
арналған, содан соң (AAL5) бесiншi бейiмделген деңгей ATM (PDU)
мәлiметтерiн блоктерде қарапайым пакеттерді салуға апарады. Мұндай
шешiмдегі негiзгi артықшылықтар өткiзудiң оңайлығында қосылады және
жабдық Ethernet дүниежүзiнде пайдаланылатын үйлесiмдiлiгiмен ерекшеленеді.
Тек желіге қол жеткiзуде түпкi сегментi бағдарланған классикалық дестенi
тапсыруға келгенде кемшін тұстары болуы мүмкін. Егер бәрi кәдiмгi Web
құрылымымен шектелсе навигацияға немесе корпоративтiк серверде
файлдарға алшақ қол жеткiзу мүмкін болса, бұл кемшіліктер болмайды.
Дегенмен, (53-байтты ұяшықтармен "табиғи" қатар қолдану) ұяшық ATM
олардың үлкен дестелерді тасымалдау тиiмсiздiгiн ADSL сызықтар аралығында
жоғары жылдамдығын минимизациялайды.
1.3.3 Ethernet трафигін SDH негізінде инкапсуляциялау.
Ethernet (Е) технология Xerox компаниясымен 1976 жылы жасалды және
IEEE 802.3 технологиясы IEEE институтында стандартталып шығарылған. Ол
ендi 80-жылдарда ЛЕТ технология жағдайы аралығында басқа да озып келе
жатқан IEEE 2 n (ArcNet, Token Ring және FDDI) стандарттарына жеттi.
Сонымен қатар бұл стандарт, ол ЛЕТ технология бәрi асинхронды болып
көрiнедi және CSMACD (өлшеулi емес қосылудың алдын ала анықтауына)
дейтаграмма, пайдаланатын әдiс - бақылаумен (сымды құрастырылған
жергiлiктi жүйе берудiң ортасына) көпшілікке қол жеткiзудiң және
21
соқтығысудың табылуына алып келеді. 10 Мбитс, желiге арналған номиналды
берiлiс жылдамдығы қайшылыққа соқтырады, ал iс жүзiнде ақпаратты берудi
қайталауды ескере отырсақ, ол кем емес. Желiге арналған мәлiметтер пакеттi
тапсырудың режимiнде кадрларды дәйектi түрде алып бередi. Жағдай қалыпты
болғанда кадр (барынша 1526 байт) айнымалы ұзындыққа ие болады және (22
байт) тақырып соңынан(1500 байтқа дейiн) ұзындықтың айнымалысының
мәлiметтерiнен тұрады (4 байт). Ethernet әртүрлi болжамдардың сипаттамасына
мән берген емес, тек IEEE 802.3 ақпаратты таратуды біз қарастыратын боламыз
және кез келген мүмкiн болатын (коаксиал, бу, оптоталшықтық) ақпарат беру
түрлерi, бұл технология үстiрт 10 Мбитс, желi жылдамдық сегментiнде
қамтамасыз ете алған коммутаторды тез қолданылатынын көрсетемiз, бiрақ
жоғары берiлiс жылдамдығымен ұйым магистралін талап етеді. 1992 жылы 100-
мегабитті Ethernet стандарты жасалды немесе (FE) Fast Ethernet, стандартты
1995 жылы ITU - T 802.3u)қолданыла бастады.
Магистральді тарату жылдамдығын одан ары ұлғайту барысында
гигабитті Ethernet (GE) желісін құруға әкелді, стандартталған түрін 1998 жылы
(ITU-T 802.3z) Ethernet желісіне 1000 жылдамдықты (магистральді
коммутатор), 100 (жұмыс тобының коммутаторы) және 10 Мбитс (ПК
терминалдары бойынша ЛВС виртуальді жұмыс тобына байланысты) қандай да
бір иерархияны құруға әкелуді. Бұл реттік жылдамдық және топологиялар
қосымша Ethernet технологияларының өсуіне әкелді, оған деген сұранысты
арттырды (АТМ технологиясымен қатар), магистральді технология ұйым
желісінің рөліне Ethernet - ЛВС бөлігіне арналған қандай да бір байланыс
технологиясын бір ұйымдық желіге немес глобалды Ethernet желіге қосу жайлы
сұрақтарды туғызды.
Гигабитті Ethernet едәуір жетiстiктер әкелдi және әзiрлеу
стандартизациясы 2002 жылы 10-мегабитті Ethernet (ITU - T 802.3ae), ЛЕТ ғана
емес, SDHWDM магистральді желілердi де енгiзудiң кезеңiнде қазiргi уақытта
болады.
Тракттарды құру үшін VC виртуалды контейнерлер қолданылады. Олар
тракттың сәйкесті РОН атауын контейнерге қосу арқылы қалыптасады, яғни
шартты түрде келесідей жазуға болады: VC=C+POH. Жоғарыда атап өткендей
еуропалық нұсқада С-2 контейнері болмайды. Сәйкес виртуалды контейнер VC-
2 ПЦИ дабылдарын тасымалдау үшін емес, иерархиялық жылдамдықтағы жаңа
сигнадарды (мысалы, АТМ ұяшықтарын) тасымалдауға арналған.
Виртуалды контейнерлер тракттардың аяқталу нүктелерінде қалыптасады
және жойылады. Трактілік атау тракттардың соңынан сапасын басқаруды
орындауға апаттық және эксплуатациялық ақпаратты таратуға мүмкіндік берді.
1- және 2-деңгейдегі сәйкес келетін виртуалды контейнерге тракттар VC-11
және VC-12 төменгі деңгейлерді тракттарға жатады, ал 3- және 4-деңгейдегі
виртуалды контейнерге сәйкес келетін тракттар VC-3 және VC-4 жоғарғы
деңгейге жатады. Мультиплексиялау кезінде әртүрлі құраушы ағындардың
циклдері өзара да, агрегаттық ағындардың циклдерімен де сәйкес келмеуі
мүмкін. ПЦИ кезінде бұл жағдай ескерілмейді, сондықтан онда еңгізу-шығару
22
операциясы күрделі болады. Осы көрсетілген мәселені шешу үшін СЦИ кезінде
PTR нұсқағыштары пайдаланылады.
GFP Generic Framing Procedure - кадрларды дайындау бойынша толық
қолданылатын жабдық. FCD - E1LLC LTU бірге немесе онсыз жеке қойылуы
мүмкін. Енгізілген LTU 2 км дейін жалғау ұзақтығын қамтамасыз етеді.
Синхронизация Е1Т1 арнасында қабылданатын дабылдан қалпына келтірілген
синхро импулстер бойынша немесе ішкі генератордың тактілі жиілігі бойынша
жүзеге асырылуы мүмкін. Мәліметтер интерфейсі - RS-530, V.35, V.36RS-422
немесе X.21 интерфейстеріне қосу өтпе кабельдердің көмегімен жүзеге
асырылады. FCD-E1LC SNMP енгізілген агентінен тұрады және SNMP немесе
RADview қосымшалы SNMP кез келген стандартты желілі басқару
платформалары көмегімен басқарылуы мүмкін. Диагностикалық мүмкіндігі
Е1Т арнасы және DCE мәліметтер порты үшін шлейф бойынша жергілікті және
алыстатылған тексеруді қосады. BER тесті жалғауда тексеру үшін, сонымен
қатар жергілікті және алыстатылған құрылғылар үшін пайдаланылуы мүмкін.
FCD-E1LLC столдық құрылғы түрде шығарылып, RM-28 монтаждық
комплектісі көмегімен 19 стойкасына монтаждалуады. Базалық құрылғы бір
мәліметтер портымен қойылады. Екінші мәліметтер портымен, яғни ол Ethernet
мостымен, 10100 Baset мостымен немесе ЛВС-ны тура қосу үшін 10 Baset
маршрутизаторымен алмастырылған болуы мүмкін, FCD-E1LC қосымша Е1
арнасымен жетілдірілуі мүмкін.
LCAS Link Capacity Adjustment Scheme - желі жүйесін қайта құру
(өткізгіш қабілеттілігі) сұлбасы.
LCAS желi SONETSDH келесi ұрпақтың мұндай қызметтi ұсынуға
пайдаланатын провайдердi рұқсат бередi, бұл мұндай қолданушылар үшiн
талап бойымен өткiзу жолағы бұл Ethernet сызықтардың бөлiндiлерi. Өткiзу
жолағы мұндай динамикалық бақылау да қорғаныс үшiн провайдер мүмкiн
жұмсалсын немесе желiнiң болу мәселелерiнен пайда болады. LCAS өткiзу
жолағының динамикалық тағайындалуы үшiн VCAT жұмыс iстейдi, VCAT
конфигурацияның өзгеру жолымен нақты уақытта топталады. LCAS сызықтың
күйi желiнiң сыйымдылығында өзгерiс клиенттiң трафигiн беруге ықпал
тигiзбейтiндігіне көз жеткiзуге рұқсат бере отырып, үнемi зерттеп отырған
желілік элементтердiң арасындағы екi бағытталған дабылдық сипаттамасы
болып көрiнедi. Стандарт LCAS - ITUG. 7042 үшін.
1.3.4 Metro Ethernet жобасын іске асыру артықшылығы.
Сатып алу бойынша, исталляция, қайта құру, тестілеу және құрылғыны
енгізуді пайдалану жеткізуші мамандармен іске асады.
Желi кең жолақты интернетке қол жеткiзу қызметін алға басу бойынша
қызмет ЦРС-тың мамандарымен жүзеге асырылады. Стратегия: заң жүзінде
қайта бағдарлау, кәсiпкерлердiң бөлiндiлерi және Dial-up жобаның қызметiнде
интернетке қол жеткiзуде белсенді түрде қолдануда мүмкін болады. ТЖ
клиенттен ПД қызметтерге арналған табыс бұл, қосылу сапасын жақсарту Dial-
up табыс клиент базасы есебiнен өз кезегiнде үлкейтуге мүмкiндiк беретiн
ғаламтор аймақтық желiге жүктеме азайтуға мүмкiндiк бередi. Есептеушi
23
байланыс техникасына шетелдiк мамандардың бағалары, құралдарды қолдануға
арналған қаржымен қатар ұлттық шаруашылыққа капитал жұмсау 10 - 15 % -ды
үнемдеудi қамтамасыз етедi, өндiрiстiк шығындарды 5 - 7 %-ға арзандатады
және басқару қызыметшiлерінiң санын 8 - 10 %-ға қысқарады. Бұл жергiлiктi
телефон желiлерiнiң күйi сапасы бойынша елдiң қажеттiлiктерiне және телефон
байланысы қызметіне де сәйкес келмейді. Және де егер бiздiң ел жергiлiктi
телефон желiлерiнiң жиынтық сыйымдылығы бойынша әлемнiң дамыған елдерi
арасында жеткілікті дәрежеде. Ал байланыстың дамуы, ол негiзгi көрсеткiш
бұл дамушы елдерге ғана емес, дамыған елдерге де телефон тығыздығы
бойынша жол береді. 100 тұрғынға Алматы облысында 10, 3 телефон
аппаратынан келедi: қалалардағы және елді мекендерде 16, 7 және ауылдағы
елдерге 3, 7 аппараттан. Бүгiнгi күнге телефон тығыздығы 22, 3-ке дейiн,
ауылға 18, 9-ға дейiн жеткiзiлген. Қазақстан Республикасы бойынша пәтер
секторында негiзiнен 8, 3-ке дейiн едәуiр артты. Қаладағы отбасының қазiр
телефонға ие болу мүмкіндігі зор.
1.4 DWDM технологиясы
1.4.1 Талшықты-оптикалық жүйенің қазіргі таңдағы жағдайы.
Алғашқы желінің құрылымы хабарларды берілу ағындарын біріктіреді
және оның бөлінуін алдын ала анықтайды, сондықтан қолданылатың жүйенің
берілуі иерархиялық қағидасымен құрылады. ЦСП арналарының саны, тап осы
иерархиялық сатысына сәйкес келеді. ЦСП арналарының саны алдыңғы
сатысының санынан бірнешеге көп, цифрлық жүйеге бұл қағиданың сәйкес
келуі осында. Аналогты жүйенің берілуі ЧРК мен қатар иерархиялық қағидаға
құрылады, бірақ ЦСП-нің айырмашылығы сатылы иерархиялық өзіндік
жүйесінің берілуінде емес, ал үлгілі топтық арналарында. Иерархияның бірінші
деңгейіне сәйкес келетін, цифрлық берілу жүйесі алғашқы деп аталады, бұл
ЦСП-да салыстырмалы алғашқы дабылдардың аз ғана санын алғашқы цифрлік
ағынға тікелей өзгеруін іске асырады. Иерархияның екінші сатыдағы жүйесі
екінші цифрлық ағынға алғашқы ағынның белгілі бір санын біріктіреді және
сол сияқты. МСЭ-Т кепілдемелерінде ЦСП-нің екі үлгі иерархиясы ұсынған:
PDH-тің плезиохронды цифрлық иерархия және синхронды цифрлық иерархия
SDH. ЦСП-ның барлық үлгілері үшін алғашқы дабылдары болып цифрлық
ағынның берілу жылдамдығы 64 кбитс, аталуы негізгі цифрлық арна (НЦК).
НЦК дабылдарын топтық жоғарғы жылдамдықты цифрлық дабылдарға
біріктіру үшін уақыттық бөліну арналар қағидасы қолданылады. Ақпаратты
беру аналогтыдан цифрлық әдіске өзгеруіне байланысты жаңа технологиялық
телекомуникациялар дами бастады, импульстік кодтық модуляцияға (ИКМ)
және мультиплексирлеудің уақытша бөліну арналарымен негізделген.
Тегістеуші биттің керекті санын аз жылдамдықты беру арналарына енгізу
арқылы ПЦИ мультиплексоры кіруші ағындарының жылдамдығын өзі
24
тегістейді.
1.4.2 Ұзын толқындар бойынша мультиплексорларды бөлу (WDM және
DWDM).
Талшықты - оптикалық байланыс желiсінiң тиiмдiлiгiн анықтау жобаның
негізгі мақсатының бiрi болып табылады. Ондай байланыста электрлiк
белгiлердi жеке түрлендiргiш оптикалық спектрлерге қарағанда өте шағын
үлестi спектрлерде пайдалану мүмкіндігі зор. Мұны жүзеге асыратын қол
жетерлiк өткiзгiштiк шама 2,5 Гбитс-ті құрайды. Басқа қалаларды шектелген
уақытша мультипликация жасау оптикалық кабельдер бойымен таралады. Қазiр
ақпарат таратуда фреймдердiң әр түрлi жылдамдықтағы түрлерiн бiр уақытта
берудi барлық жерде қолданылатын WDM берiлiс жылдамдығына желілік
аппаратты қолдану жүзеге асуда. Мұндай жүйе жарық арқылы дабылдардың
бiрнеше түрлерiн, талшықты аппараттар арқылы тиiстi ұзындықтарға бiр
мезгiлде тарата алады. Әр арна секундіне қамтамасыз ететiн қазiргi
электроникамен бiрнеше гигабитке мәлiметтердi беру үшiн осы жылдамдықты
пайдалануға болады және қорыта келгенде өте жоғары өнiмдiлiк беретін желiні
салуға болады.
WDM әдісін қолдану, 250 мкм жарық диодымен 10 Гбитс-тан 1,2 Тбитс
аралығындағы өткіздіштікке ие, ал қарапайым кабель 18 мм диаметр көлемімен
соның 200 жарық диодына тең болады.
1.3-сурет WDM мәліметтер ағынын үйлестіру
WDM-нің алғашқы құрылғысы 90-жылдарда пайда болды. Екi каналды
жүйелер 1310 нм - нiң талшық ұзындықтарымен кең жолақты байланыста 1550
нм. Бұл өлшем (DWDM ) WDM құрылғысына өте дәл берілген 1550 нм терезе
толық жататын талшықты мультиплекстелетiн ұзындықтарымен көрiнеді. Бұл
талшыққа арналарды маңызы бар ұзын магистральдарды салуға мүмкіндік
береді. 1,6 нм көршi арналардың арасындағы қашықтықпен WDM
құрылғыларға (dense wavelength division multiplexer) DWDM - тығыз
толқындық мультипликация жасау термині қатысты. Сүзгi WDM көп каналды
WDM жүйелердiң құрылысы үшiн қажеттi толқын ұзындықтарына төзімді
таржолақты лазерлерді тұрақты талап етедi. Лазерлердiң өздерi мұндай
25
жүйелерде әзірше ең қымбат элемент, сондықтан даму оларда баяу болып
келеді. Қазiргi уақытта 4 - 8 және 16 арналы сан жүйесімен болады.
Мультиплекстiк арналарда санның өсу i 60-қа дейiн және оданда асуы мүмкін.
1.4.3 WDM фильтрлерінің негізгі техникалық параметрлері. Бiрдей
қолданылатын барлық WDM құрылғылар терминологиясы.
Екi каналды мультиплексордың қарапайым кескінін қарап шығамыз(1.4
сурет). Құрылғы WDM (1.4а сурет) қатар бiрiктiрудiң функциясымен де (1.4б
сурет), талшықты - оптикалық әр түрлi ұзындықтағы дабылды ерекшелейтін
(азайтудың функциясын) керi функцияны да орындай алады. Шығарылған
WDM құрылғылары көпшiлiк мультипликация жасаудың режимдерiн қоса
атқарады және
санын бiр құрылғыға азайтады. Мұндай құрылғылар
мультипликация жасау үшiн пайдаланылады және екi бағытталған ағындарды
азайтады (1.4в сурет).
Бұл 1- (1.4а сурет) полюске (common) 3-полюс толық өтетін дабыл
саналады. Iс жүзiнде 1 - толқын ұзындығында дабылдың үлесi тармақталады
және 2 -полюс арқылы өтедi. Егер 1 - дабылдағы 100% кiрiс қуатының бәрi 1 -
полюске керiсiнше өтсе дәл осылай болады, яғни 1.3б суретте де мiнсiз
саналады. Өтпелi ағындарда WDM құрылғысының жұмысы тиімді. Олар берік
және алыс өтпелi бөгеттерге бағытталғандықтан (near немесе direcivity) NEXT
ұқсас еселiгiне өтіп, тиiстi толқын ұзындығы полюста 2 толқын ұзындығына
тiркеліп, қуат үлесі сияқты анықталады (1.4а сурет) 1 -полюске (far - end
crosstalk, да isolation атайды) FEXT алыс өтпелі дабыл саналады. Егер дабыл 1 -
полюстен (common) 3 - полюске толқын ұзындығында түссе, онда 1 тиiстi
толқын ұзындығы 2 полюста толқын ұзындығында 2 -дабыл ретінде тiркелетiн
қуат үлесі, яғни FEXT саналады (1.3б сурет).
WDM модулі мультиплексорлаудемультиплексорлау режимдерінде
жұмыс істеу барысында n кірісшығыс полюстер 1, 2, ... .. , n және бір ортақ
шығыскіріс полюстерге (com) сай келеді (1.4в сурет). Мұндай модуль - 1 деп
белгіленеді.
26
а) талшық ұзындығына байланыста мультиплексирлау;
б) демультиплексирлау;
в) қарама-қарсы ағындарды мультиплексирлаудемультиплексирлау .
1.4- сурет WDM құрылғы
1.4.4 Кең зоналы және қысқа зоналы WDM фильтрлары.
Кең зоналы WDM фильтрлары екі немесе кем дегенде үш ұзын
толқындармен 70 нм (1310, 1550, 1625 нм) каналдар арақашықтығында жұмыс
істеуге арналған. Олар 13101550 нм телевидениялық кабельдер жүйесінде
жұмыс істеуге арналған немесе цифрлық телекоммуникациялық жүйелерді
таратуда. Сонымен қатар 15501625 нм толқын ұзындықтарын ТОБЖ
мониторингінде 1625 нм толқын ұзындығы барысында қолдануға болады.
Мәлiмет үшiн фирма DICon WDM өндiрiсiнiң сүзгiсiнiң кең зоналы
негiзгi техникалық параметрлердi әкелемiз: 13101550 нм толқын ұзындығы;
мультиплексор, демультиплексор жұмыс режiмдерi немесе дабылдың екi
бағытталған беруi; - 60 дб бергi өтпелi қитықтар; алыс өтпелi қитықтар - (1-
порттар демалыс бойымен) 40 дб және - (2- порттар демалыс бойымен) 20 дб -i;
сәйкесiнше; - 55 дб керi ысыраптар; фирма үйреншiктi бiр модалы талшық
Corning SFM - 28 пайдаланады 1.0 - нен артық емес және кiргiзiлген шығын
(порттардың демалыстарында 1 және 2-ге сәйкесiнше) 0.7 дб.
(DWDM) WDM сүзгiлер қысқа зоналы мультипликация жасау үшiн
арналған және 70 нм - ге (немесе 0.8 нм тағы кем) ең төменгi 1.6 нм -нан 70 нм - ға
дейiнгі арналар арасындағы қашықтықпен көпарналы жүйелердегi дабылдарды
азайту. Негiзгi техникалық мiнездемелер, алдыңғы түрмен ұқсас толқынды
қоспағанда жұмыс ұзындықтары. Негiзгi қолдану облыстары: "adddrop", толық
оптикалық желiлер EDFA оптикалық күшейткiштерi, мультиплекс жүйелерi,
талшықты -оптикалық жүйелер. 1.5 суретте (ППЛУ) жартылай өткiзгiш лазер
27
күшейткiштерiнде кеңжолақты күшейткiштiң сапасында пайдаланатын
мультиплекс көп толқындық сәуле шығарудың көзi көрсетілген. Толқынның әр
түрлi ұзындықтарына бiрнеше таржолақты
шалаөткiзгiштi лазерлер
мультиплексерленеді, жарық арқылы ескертпе дабылдарын өндiредi және
оптикалық тармақталуды көбейтеді. ППЛУ түпкi бөлiмшелерде бекiтiледi,
кейiн баяулатқан тарамдардың оптикалық мультиплекс ескертпе дабылдарын
күшейтеді.
1.5-сурет. Мультиплексерлеу және демультиплексерлеу
шағылысуларының көзі
WDM және Интернет. WDM аймағын зерттеу барысында және басқа да
оптикалық мультиплексерлеу әдісітері 10 жыл көлемінде жалғасын тауып
келеді, бірақ бұл технология нарықтық жетістікке 1996 жылы Internet, WWW
аса жоғары жылдамдықпен тарағанда ғана қол жеткізді.
Сарапшылардың бағалауы бойынша, пайдалаушылар көлемінiң жыл
сайын көбеюiнен арналған трафиктің пайыз мөлшерін 100 бен 1000 аралығында
өзгертті. Қалааралық телефон байланысының провайдерлерi өткiзгiштiк
қабiлетті арттыру үшiн WDM құтқарушы мүмкiндiгі бар коммуникациялық
инфрақұрылымның түбегейлi жаңартылуын жүзеге асырды, өйткенi WDM
барлық дерлiк белгiлi түрлердiң оптикалық-талшықты байланысын пайдалануға
жол бердi. Дегенмен бұл ретте компания өкiлдері аналитиктердің пiкiрлерін де
ескереді.
WDM толқын ұзындығы бойымен мультипликация жасаудың
технологиясы және ол DWDM жақын байланыстың жүйесі iрi корпоративтiк
қолданушылар, операторды бередi және Internet - мүмкiндiк провайдер өз
байланыс каналдары өткiзгiштiк қабiлеттi тез арттырады. Әсiресе бұл
технология географиялық алшақ орналасқан ірі компаниялардың филиалдары
арасындағы қажеттi жоғары жылдамдықпен қосылуды жүзеге асыру үшiн
мүмкiндік тудырып отыр. Одан басқа, ол процессорлық қуатты көбейту,
таралған қосымшалардың орындалуы, қалпына келтiру үшiн бiрнеше
28
мәлiметтердiң орталары мен апараттары әр түрлi орналасқан
корпорациялардағы ақпарат таратуға жағдай жасау болып табылады. WDM
технологиясы базасында қосылу инфрақұрылымы жергiлiктi байланысты
жақсартуға мүмкіндік бередi және аумақтық таралған желiлер мен байланыс
жүйелерін жаңа кабельдер арқылы жүзеге асады. Бұдан Internet жаңа
қалыптастырған ғаламдық желiлерге үлкен жүктеме жасалып, трафиктiң
дәстүрлi телекоммуникациялық айырмашылығы болатын жаңа түрлерi
қалыптасады. Жазылатын видеобақылаулар кепiлдi қызмет ету сапасын да
қажетсiнедi; жылдамдықпен телефон соғу Internet арқылы тарайды.
Операторлар үшiн және өткiзгiштiк қабiлеттiң көбеюi туралы мәселенiң шешiмi
қаржылық қиындықтардан айналып өту жолын қарастыру болып табылады.
DWDM технология және WDM компьютер мәлiметтерiн жақсарту ATM
немесе жергiлiктi жүйедегі жарық ағынында жүзеге асырылады. Ол WDM
коммутатор және DWDM қолданушыларға трафиктiң басымдылықтарын
пайдалануға мүмкіндік бередi. Мысалы, ATM трафикке IP жүйесі енгiзiлдi.
WDM технологиясы дамуға итермелейтін фактор. Уақытша
мультипликация жасаудың қолайлы өткiзулерi қолданылған балама
технологиялары да көп ұзамай пайда болатын шығар. Басқа потенциалдық
мүмкiндiктер келешектің ісі. Әр түрлi берiлiс жылдамдығымен ескертпе
дабылдың Trans-Formation мәлiметтеріне арналған желі 1997 жылы наурызда
пайда болды. Pacific Bell өз желiсіндегі бұл тәсiлдi, яғни OC - 48 (2, 5 Гбитс)
және OC - 192-ті (10 Гбитс) бiр-бiрлеп және талшыққа қарай жүзеге асырды.
Белгiлер электрлiк және WDM толық оптикалық берудi өзгертусiз жүзеге
асырады. WDM сонымен қатар елді мекендер арасында да кабельдік жүйеде
пайдаланылады. Кабелдiк теледидар теория жағынан ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
8
9
10
Андатпа
Ұсынылып отырған дипломдық жобада "Қазақтелеком" АҚ үшін Сарканд
қаласында Metro Ethernet, WDM технологиясы бойынша ақпараттар тарату
торабын құру барысында қолданылатын техникалық шаралардың мәселелері
қарастырылады.
Жоба бұрын орнатылған телекоммуникация қондырғыларының
потенциалына негізделіп Интернетке кең жолақты, жоғары жылдамдықпен
қосылуын және қазіргі заман талабына сай мағұлмат таратудың ауқымды
қызмет түрлерін қамтамасыз етеді. Талдықорған қаласына жобаланатын
мағлұматтар тарату торабы қала арасындағы мағлұмат тасымалдау
инфрақұрылымын ұйымдастыруға арналған. Осы мақсатта келесі есептеулер
мен пайымдаулар жүргізілген: дауыс тасымалдау кезіндегі хабар бірліктерінің
кідірісін есептеу, диалогы үлгісі, қос жағдайлы диалог үлгісі, байланыс
орнатылу үлгісі, ақпарат тасымалы мен сенімділігін арттыру үлгілерін әзірлеу.
Қолданылатын құрылғының өзінің техникалық сипаттамалары мен
қондырғы тетіктерінің жалпы суреттемесі берліді. Осы жобаның экономикалық
тұрғыдан тиімділігін айқындайтын жұмыс жоспары құрылған. Жұмыс кезінде
өміртішілік қауіпсіздігі мәселелері қарастырылып, келеңсіз жағдайлардың
алдын алу шаралары есептелген.
Аннотация
Настоящий дипломный проект рассматривает вопросы технической
реализации создаваемой сети передачи данных по технологиям Metro Ethernet,
WDM в рц Сарканд для АО"Казахтелеком".
Проект обеспечит предоставление полного спектра современных услуг
передачи данных и широкополосного доступа к сети Интернет на базе
существующей телекоммуникационной сети. Проектируемая сеть передачи
данных г.Талдыкорган предназначена для организации транспортной
инфраструктуры в пределах г.Талдыкорган. Для этого в проекте произведен ряд
расчетов: расчет задержки сообщений при передаче речи, модель диалога,
модель диалога с двумя состояниями, модель становления соединения,
разработка моделей повышения надежности и доставки информации.
Описание оборудования и технических характеристик самой аппаратуры.
Составлен бизнес - план, по которому можно судить об экономической
эффективности данного проекта. Произведено описание и расчеты
безопасности жизнедеятельности.
11
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1 Сарқанд АТТ желісінің талдау жүйесі және есептің қойылуы ... ... ... ...
1.1 Сарқанд ауданының қолданыстағы желі жағдайын ... ... ... ... ...
7
10
10
1.2
Тақырыптың өзектiлiгi және жобаның инициациясының
алғышарты ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.3. Metro Ethernet технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.4 DWDM технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.5 Міндет қою ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2 Жабдықты таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.1 Тарату жүйесін таңдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ..
2.2 Тарату жүйесінің жабдығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.3 DWDM мультиплексорлары ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... .
2.4 Оптикалық күшейткіштер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.5 Оптикалық байланыс желілерді синхрондау ... ... ... ... ... ... . ..
2.6 Байланыс желісінің басқару жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ...
3 Талшықты-оптикалық магистраль байланысының есептелуі ... ... ... ...
3.1 Оптикалық трактының мінездемелік есептелуі ... ... ... ... ... ...
4 Тіршілік қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.1 ТОБЖ жобасының анализі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4.2 Лазердің классификациясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.3 Микроклимат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
4.4 Өндірістік шудан қорғау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ...
4.5 Сызықты - аппаратты цехтардың өрт қауiпсiздiгi ... ... ... ... ...
5 Жобаның техникалық-экономикалық негіздемесі ... ... ... ... ... ... ... ..
5.1 Жобаның мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.2 Өнімнің сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.3 Жобаны ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5.4 Қаржыландыру ұйымы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ...
5.5 Қолдану кезiндегi шығындарды және негiзгi көрсеткiштерді
есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Қолданылған әдибиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... .
Қабылданған қысқартулар тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ...
12
12
15
18
24
25
25
26
27
29
29
33
34
34
46
46
50
52
53
54
57
57
57
58
59
60
65
66
67
Кіріспе
"Қазақтелеком" АҚ ұлттық операторлық байланыс болып табылады, ол
телекоммуникациялық нарықта 98%-ды құрайды және Қазақстан
Республикасының барлық аймағында әрекет жасайды. Сонымен қоса
халықаралық, қалааралық, қалалық және ауылдық байланыс қызметтерін
орындай отырып, өзіндік ақпаратты тарату желісін және Интернетпен қоса
қамтамасыз етеді. Жалпы қолданыстағы желі "Қазақтелеком" АҚ-ы - бұл 1,9
млн абонент, оның ішінде 1,6 млн-ы - қалалық және 0,3 млн-ы ауылдық болып
келеді. Қазіргі таңда цифрлық желінің көлемі 570 мың нөмірді немесе барлық
қолданыстағы көлемнің 30,7%-ын құрайды. Қалалық телефондық желілерді
цифрландыру 35%-ды құрайды, ауылдық (аудан орталығынан төмен) - 10%.
Республика бойынша телефон тығыздығының орташа көлемі 100 тұрғынға
(қалада - 18,16, ауылда - 4,23) шаққанда 12,6 телефонды құрайды.
Магистралдiк бiрiншi желінiң сызықтарының созылымдығы - 24700 км, аймақ
iшiндегi - 17500 км. Алғашқы магистральды желіде сызық мыс кабель,
радиорелелiк, талшықты-оптикалықтар пайдаланылады және спутниктi
жүйелер қолданылады. Магистралдiк ТОБЖ бұл ретте 700 км-ге жуық аймақ
iшiндегi байланыстың мұқтаждықтары үшiн пайдаланылады. Соңғы жылдары
компъютер технологияларының телефон соғуына қатысты өсетiн әсерінің бәрi
бейнеленедi және мәлiметтердi берудiң желiлер ғана емес жасаушы цифрларға
байланыс желiлерi ГТҚ станцияаралық жалғағыш сызықтарды
оптимизациялайды, керiсiнше ақпаратты барлық түрлердi ақпарат берудi
ұйымдастыруға мүмкiндiк бередi, соның iшiнде мәлiметтер және видео,
сонымен бiрге басқа мультимедиа қызметтерімен де қамтамасыз етеді.
1998 жылы "Қазақтелеком" АҚ бөлімшелерін құруға шешім қабылдады,
ол дегеніміз халықаралық ақпаратты тарату желілерін құру міндетінің дамуы,
ол өз алдына Kazakhstan Online нарықтық маркалы қызмет көрсете бастады.
Инфрақұрылымға бастапкы қаржы салу 8 млн АҚШ долларын құрады.
Мәлiметтердi берудiң ұлттық желiсi үш жылға орнады және кең аумақты
қамтыды. Бұл бiрнеше еуропалық мемлекеттің ауданына тең еді. Көлемдi
клиент базасын ұйымдастырды және республикада мәлiметтердi берудiң
қызметі нарық шеңберінде алдыңғы қатарға шықты. Корпоративтiк клиенттерге
де, жеке қолданушыларға да тартылған желi 18 ең iрi қаланы қамтыды және
республиканың барлық аумағында мәлiметтердi берудiң қызметі осы кезде кең
спектрдi қамтыды. Салынған негiзде желi оптикалық - талшықтық және бiр
басқару орталығы бар цифрларға радиорелелiк байланыс каналдары арқылы
шықты. Жабдықпен негiзгi жабдықтаушы Cisco Systems компанияны болды.
Kazakhstan Online 2000 жылы Cisco Powered Network мәртебеге ие болған.
Дәстүрлi қызметтермен қатар - Frame Relay, ерекшеленген цифрларлық
арналарды және мәлiметтердi берудiң желiсi интернетке қол жеткiзу арқылы
"Ғаламтор аймақтық" интернет коммутация жүйесін жасауға мүмкіндңк болды..
Оның көмегімен Қазақстанның кез келген нүктесiнен ғаламторға бiртұтас
13
телефон нөмiрi арқылы қол жеткізуге болады. Абоненттердi дамыту үшін
қызметтердің стратегиялық бағыты технология ADSL базасында ғаламторға
кең жолақты қол жеткiзу болып табылады. Қолдану осы техникалық телефон
желiсiн жүктен босату ғана емес, қызметтердің жаңа түрлерін ашуға рұқсат
бередi. Жаңа технология үдемелі түрде Kazakhstan Online деректi электр
байланыспен қызмет технологиялық жаңғыртудың үстiнде үнемi жұмыс
iстейдi. Мәлiметтердi берудiң желiсiмен телеграфтық байланыстың желiсiн
ықпал дастырудың жобасы IP байланыс телеграф желiсi болып түсiндіріледi.
Қол жеткiзген нәтижелерге тоқтамай, Kazakhstan Online сапасын үнемi спектр
қызметінде берiлетiн байланыс таратудың аймағын iлгерiлете түседі. Таяуда
MPLS - VPN енгiзудi жоспарлайды және кепiлдi қызмет ету сапасы IP (QoS)
желiсіне Қазақстанның телекоммуникациялық инфрақұрылымының дауыс
байланысын және жоғары жылдамдықты технологияны қолданудың кешендi
тәсiлiне қатар негiзделген номенклатура қызметтерін кеңейтуге мүмкiндiк
бередi. Ол ең оңай түрінен ең қиын түріне көшу арқылы жүзеге асады. ҚР-ның
цифрлық байланыс желілерінің (ЦБЖ) жүйелерін енгiзу аналогты тарату
жүйелері, мұндай жетістіктер алдында бұл олардың артықшылықтары болып
көрiнедi, олар: көрсеткiш дабылдарды тарату, жоғары техникалық-
экономикалық дискреттi дабылдарды беру, қарапайым математикалық өңдеу
үшiн канал қабiлеттiлiктерiнiң пайдаланылуының ЦБЖ, олардың тиiмдiлiк
арналары параметрлерiнің байланыс желiсiнiң ұзындығы, тұрақтылық сапасы
жоғары бөгеуiлге төзімділік, тәуелсiздiк әкелді. Ғаламтор өз сағатын, әскери
адамды байланыс қызметтiң өз уақыты үшiн алдыңғы қамтамасыз етеді және
ғылыми - зерттеу ұйымын ұзақ күтеді. World Wide Web бүкiләлемдiк желi
пайда болғаннан бастап және ғаламторда сарқылмас ақпарат көлеміне қол
жеткiзу жалпы жұртшылықтың, оның мүмкіндіктерін iс жүзiнде қолдануға
жағдай жасайды. Оптикалық - талшықы ақпараттың зор ағыны мен бұған
жұптасқан ақпарат беру ортасының сәйкес екенін көрсетті. Байланыс
ерекшеленген каналдарға жеке талшықтың алпауыт өткiзу жолағының бөлiнуi
үшiн алғашқы уақытта аралық (Time Division Multiplexing ) TDM уақытша
мультипликация жасауды қолданды. Дегенмен модуляция үшiн жабдықтың
күрделiлiгiнiң өсуi және мультипликация жасау бұл технологияны қолдануды
мәлiметтердi берiлiс жылдамдықтарының көбеюiнде шектедi. Өткiзу жолағы
одан әрi көбеюi (Wavelength Division Multiplexing ) WDM - толқындық
мультипликация жасау баламалы тәсiлмен қамтамасыз ету болып табылады.
DWDM жүйе бірінші кезегінде өткiзгiштiк қабiлеттiң көбеюi талап еткен үлкен
созылымдық байланыс желiлерiнде 1996 жылы негiзiнен қолданылыла бастады.
DWDM арналарды қосымша технологияның көмегiмен талшықтың
алмастыруын талап етпейдi және желi табиғи даму сатысынан болып көрiнедi.
Топтау бойынша, байланыстың канал қабiлеттiлiктерiндегi абоненттерiнiң
қажеттiлiгi үнемi өскендiктен, ал DWDM технологиясы ақпараттарының жиi
болжамсыз айырбастауға берiлетiн сипаттамасына кең қолданыс табады және
басқа деңгейлердiң желiлерiнде де қолданылады. Дамудың қарқынды жолы өз
кезегінде iс жүзiнде бір тоқтамға келіп және SDH технологияны пайдалануда 40
14
Гбитс жылдамдыққа тұрақтайды. Дегенмен (УЗ) үйреншiктi оптикалық
талшықтың дисперсиясы бойымен шектеумен ұғындырылатын (ТОБЖ) көп
талшықты - оптикалық байланыс желiлерде бұл жылдамдықты дамыту
жолында экстенсивті қызығушылық өстi. Егер (ТОБЖ) тарату жүйесі
талшықты-оптикалық, (бiрге алып жүретiн) бiр арналы жылдамдықта 40 Гбитс
жұмыс iстету мүмкін емес, тек ғана 2, 5 Гбитс жұмыс iстеу мүмкін, онда бұл
да жолақты кеңейту мәселесін шешкенде, бiрақ бұл ретте бiр УЗ 16 пайдалануға
жол бергенiнде болса ғана мүмкіндік бар. Егер WDM технология арналарды
үлкен сан 32 - 256 және тiптi ТОБЖ сол жұмысқа жол берсе, онда бiз қарқынды
жолды дамуда тұйық орынына, жүйенiң кең жолақтылығын өсудiң ашық
келешектерiн қайта көремiз.
Бұл дипломдық жобада Сарқанд - Алмалы - Қойлық аймақтарындағы
DWDM технологиясын пайдалану барысында ТОБЖ жоспарлау
қарастырылған.
Жобаның тақырыбы көкейкесті, Сарқанд - Алмалы - Қойлық
аймақтарындағы трасса жолын жоспарлау жоғары жылдамдықта ақпаратты
таратудың жоғары сапасын қамтамасыз етеді. Сондықтан берілген дипломдық
жобаның мақсаты болып WDM технологиясы бойынша сенімді аймақ трасса
жолын модернизациялау, Siemens AG фирмасының синхронды цифрлық
иерархия аппаратурасын қолданумен STM-1-дің орнына STM-4 деңгейін
қолдану.
Бұндай жағдайдың дамуына бірнеше негізгі себептер бар:
1. Көптеген үлкен провайдерлер, Қазақстанда каналдар байланысын
көрсететін, сонымен қоса Қазақтелекомда да, SONETSDH құрылғылаларына
үлкен қомақты салымдар жасалды, ал басқа технологияларға ауысу басқа жаңа
қамақты салымдарды қажет етеді, ал коммерциялық артықшылықтар
көзқарасынан жаңа технологиялар үмітті ақтай бермейді.
2. Қолданыстағы технологияларды сақтап қалу ол оптикалық каналдар
байланысының өткізгіштік қасиеттерінің елеулі өсуіне байланысты және желі
тіректерін қолдануға да байланысты болып келеді. Бұндай мүмкіндіктер
оптикалық мультиплексорлау (DWDM) технологияларын береді.
3. АТМ жабдықтары SDH жабдықтарынан қымбат, жөндеу және қызмет
көрсету қиыншылықтарымен қатар есептеулер бар, онда уақытша
мультиплексорлау (TDM) технологияларын қолдану тиімді және SDH
желілерінде де қолданылады.
15
1. Сарқанд АТТ желісінің талдау жүйесі және есептің қойылуы
1.1 Сарқанд ауданының қолданыстағы желі жағдайын талдау
Сарқанд ауданы Алматы облысының орталық аймағында орналасқан.
Солтүстігінде Солтүстік Қазақстан облысыменен, шығысында Алакөл
ауданымен, оңтүстігінде Ақсу ауданымен және батысында Қытай елімен
шектеседі.
Аудан орталығы болып Сарқанд қаласы табылады, ол Алматы - Өскемен
тасжолынан 416 шақырым жерде орналасқан, жақын жердегі теміржол Лепсі
станциясы 180 шақырым жерде орналасқан. Матай аймағы 24,4 мың шаршы
шақырым, 45,4 мың тұрғыны бар, аудан халқы 1 шаршы шақырымға шаққанда
1,9 адамнан келеді
Өнеркәсібі келесі секторлардан тұрады: жеңіл өнеркәсіп, тамақ және
қайта өңдейтін өнеркәсіп.
Жеке кәсіпкерлер саны - 805, ГЭС, АЗС, автовакзал, почта, аурухана, 3
ұнтақтағыш, макарон цехі, 3 май шайқағыш, шаруашылық қожалықтары - 136,
ауыл шаруашылығының өндірілетін өнім дәрежесі 330 млн теңгені құрайды.
2013 жылы барлық капитал түрлерін өзіндік инвестициялау 297,7 млн
тенгені, ал физикалық тұрғыдан индекс көлемін инвестициялау 101% -ды
құрады.
Аудандағы ең үлкен кәсіпорын: "КАНАТЖАН және КО" ЖАҚ-ы - көлік
қызметтері, "СУЛТАН" ЖАҚ-ы
-
астық дақылдарын және бұршақ
тұқымдастарды өсіру, "МАРТ-АГРО" ЖАҚ-ы - майлы бұршақ тұқымдастарын
өсіру.
Аймақтың басты тұрғындары ауыл шаруашылығымен айналысады. Аудан
аймағында Балқаш көлі, Жасылкөл, тоғандар бар. Аудан аймағы тығыз
гидрографикалық желісімен сипатталады және Сарқанд, Басқан және Лепсі
өзендері әкеліп құятын су алаптары бар. Ауданда түрлі-түсті гранит тастар,
бентонит саздар, мироболит, сульфат натрий бар.
2013 жылы халықтың жұмыспен қамтамасыз етілуі 90,7% -ды құрады.
Қазақтелеком АҚ-ы филиал жүйесі Алматы облыстық
телекоммуникация дирекциясы 312 АТС базасы бар 181 мың
орталықтандырылған нөмірлерден тұрады, олардың ішінде 2014 жылдың 1
қаңтарынан бастап 162,3 мың нөмір жұмыс істей бастады. Цифрландыру
желісінің деңгейі - 75%. 2013 жылы табыс көлемі 3 млрд теңгені құрады.
Жұмысшылар саны - 2,2 мың адам. Құрылымдық бірліктер - 19.
Сарқанд аудандық теллекоммуникация торабының (АТТ) құрылымдық
бөлімшесі Сарқанд ауданының аумағында қоғамдық телекоммуникациялар
қызметін Алматы облыстық телекоммуникация жүйесі басқарады.
Сарқанд ауданының халық саны - 50,115 мың адамнан тұрады, ал біз
жүйені қайта жабдықтайтын аймақтағы жобаға алынған халық саны - 7247
16
адам.
Қалалық телекоммуникация станциясы жүйесі: 3128 монтир.-дан тұрады,
жүзеге асқаны - 2881, жүзеге аспағаны - 231. АТС жүйесінде 760 монтир,760,
жүзеге асқаны - 642, жүзеге аспағаны - 118. Сарқанд АТТ цифрландыру
жүйесінің деңгейі 96,8% -ды құрайды. АТС-тың құрылған уақыты 2006 жыл. .
Жүйенің өсуі - 712 нөмірге жетті.
01.01.2014 жылғы жағдай бойынша Сарқанд АТТ екі цифрлық станцияны
(бірінші станция C&C08 және екіншісі М-200) және үш аналогты станцияны (3
станция - АТСК-50200) құрайды.
Сарқанд АТТ станциясы Сарқанд ауданының орталық ауылында
орналасқан C&C08 станция сияқты. 01.01.2011ж. құрастырылған жүйе 1472
нөмірді құрайды, жүзеге асқаны - 1460 нөмір, бұл - 99,2%.
Жобада келесі объектілер қарастырылған: а) координаталық автоматты
телефон станциясын (АТСК-1002000) ауыстыру құрастырылған жүйе 600
нөмірден тұрады және электронды автоматты телефон станциясы (ЭАТС)
жүйелі - 800 нөмірден тұратын Қойлық ауылы есепке алынған:
- абонент жүйесінің дамуы 200 нөмірден тұрады;
- жеке шаруашылық қожалығы құрылысына 200 жұпты қолданыстағы
телефон аппаратын орналастыру;
- WDM құрылғысын құру, монтаждауға қол жеткізу Сарқанд-Алмалы-
Қойлық аймағында цифрлы автоматты телефон станциясын (ЦАТС) қосу үшін
арналған;
- Сарқанд қаласы мультиплексорлауды орнату резервтерін іске асыруды
қадағалайды;
- 16 Е1 резервтеу Жансүгіров ауылында ЭАТС М-200 (832 нөмір), Қапал
Ақсудағы АТТ 2008 ж. (қазіргі жағдайда СП К-60 ЗКП кабелі) қарастырылған.
б) ЭАТС құрастырылған 512 нөмірлі жүйені Алмалы ауылында
орнатылады:
- Жеке шаруашылық қожалығы құрылысы 520 жұпқа сай;
-Айтылғандарға қол жеткізу және DSL модем құрылғысын монтаждау жүйесі 2
Е1 қолдану үшін 10 км жерге ЗКПБ кабелін ЦАТС Сарқанд ауданының Алмалы
ауылында жүзеге асырылады.
1.1 - к е с т е. Берілген жүйенің нөмірлік жоспары:
17 Аудан
Елді
мекен
АТС
жоспары
Жүйенің
нөмірі
Нөмірлер
Қажет нөмірлер
Сарқанд
Алмалы
520
300
30500-30699
(бос емес)
220 нөмірге
кеңейту
Сарқанд
Қойлық
800
600
21000-21999
200 нөмірге
кеңейту
1.1 - сурет. Сарқанд қаласы байланыс ұйымының желісі
1.2
Тақырыптың
өзектiлiгi
және
жобаның
инициациясының
алғышарты
Ауылдың электр жүйесіне байланысты шешілмеген мәселелері болуы
мүмкін. Кешендiк талдау олардың үш маңызды мiндеттерін нақты ерекшелейді:
-қазiргi коммутациялық жабдық бiртiндеп алмастыруға келетiн
координаталық АТС-тар кезеңін аяқтайды;
-абоненттің (әр мектеп үшiн ғаламторға шығудың мүмкiндігі)
инфокоммуникациялық қызметке қол жеткізуіне мүмкіндік болады;
-ауыл байланысының одан әрi дамуы үшiн мұндай оператордың
18
шығынды төмендете отырып қамтамасыз еткен жүйелiк-торлық шешiмдердi
орынды таңдау.
Бұл үш тапсырма бір - біріміен өзара байланысты. Тiкелей алмастыру
және цифрлық станцияға көшу координаталық АТС-тің басқа мiндеттерін
шешпейдi.
Ғаламторға қол жеткiзу ғана жылдамдықтың негізінде модем арқылы
мүмкiн. Желiсiз құрылым және қызмет ету, оның қағидаттары инвестицияны
төмендетуге және оператордың шығындарын өтеуге мүмкіндік бермейді.
Орнықты байланысты сүйемелдеу үшiн оператордың қолдану кезiндегi
шығындарына ескi жабдығын пайдалануының мәселесi қолданушыға
байланысты қажеттi қызметті іске асырады. Тұтынушы үшiн қажеттi қызмет
көрсетуiмен мәселелерiн шешу және Сарқанд РУТ үшiн әлдеқашанғы
жабдықты алмастыру телекоммуникациялық желi модернизациялауға керегiн
бұданға апарады. Аналогты коммутацилық жабдықты алмастыруды жеке
алғанда цифрлыққа ауыстырады.
Жобаның инициациясының алғышарты. Қазiргi уақытта дәстүрлi
коммутациялық жүйенің дамуы iс жүзiнде тоқтатылған. Келесi ұрпақтың
желiсiн енгiзудiң тұжырымдамасы Қазақтелеком АҚ орнатқан жаңа
ұрпақтың желiлерiне бейiмделудiң процесi жүредi. Бәсекелес байланыс көп
санды операторлардың пайда болуымен байланысты нарықтың ең жоғары
сапасына жетіп, жаңа шешiмдер қабылдауда нарыққа және технологияға,
абоненттер үшiн жаңа қызмет түрлері спектріне қажеттi ОДТ
телекоммуникациялық әлемдік жүйе желiсін (ВК) жаңғырту талап етедi.
Сарқант АТТ желiсі СТС пайдаланылатын АТСК-50200, қазiргi
телекоммуникациялық қызметтерді беру мүмкiндiктерi шектеулi болады.
Жабдықтар мүлдем ескірген, сондықтан үлкен жөндеу базасын талап
етеді. Қосалқы бөлшектің жоқтығынан құралдардың ұзақ уақыт қызмет
көрсетуіне бұл станциялық зақымдануларды жоюды күрделендiредi. АТС-тың
жабдығын түрлендіру байланыстың қосымша қызметін iлгерілетуге рұқсат
бермейдi. Кең жолақты көп сервистiк қызметке қол жеткiзу үшін озық дабыл
түрлерін қолданудың мүмкiндiгі жоқ. Айғақты мәлiметтер беретiн қызмет
сапасының ақыр соңында кедергілер анықталады.
Жоба бойынша алынған:
-Алмалы және Қойлық ауылдарында Сарқанд АТТ-сы физикалық
жағынан ескірген, аналогтық АТСК құрылғылары xDSL технологиясы негізінде
жаңа коммутациялық жүйеге ауыстыру;
-Алмалы және Қойлық ауылдарында мультисервистік құрылғыны орнату
үшін телефондық абонентке қол жеткізу керек;
-STM-1 байланыс жүйесін модернизациялау барысында STM-4 тарату жүйесіне
ауыстыру;
-Алмалық ОДТ жүйесінде ПД-ны кеңейту.
1.2 суретте Талдықорған - Жансүгіров - Сарқанд аудандарының
аралығындағы байланыс кестесі Халықтық байланыс супермагистралінің
(ХБСМ) бір бөлігі Сарқанд - Алмалы - Қойлық трассасы жобаланған. Бұл елді
19
мекенде STM-4 деңгейлі мультиплексорлар орнатылады.
ХБСМ өзара облыстық байланыс орталығы, елдi мекен республиканы
жалғастыратын ортақ созылымдық (ТОБЖ) талшықты-оптикалық байланыс
желісінен тұрады және iрi қалалар Алматы, Астана және басқалары да осындай
байланыс желісімен қамтамасыз етілген. ХБСМ желілерінің бiрi (ТАЕ) Азия
арқылы өтетiн Еуропалық ТОБЖ болып табылады. Ресейлiк Сiбiраралық
магистральға ХБСМ ие болады.
ХБСМ (SDH) синхронды цифрлық иерархия жоғары жылдамдықты
цифрларға магистральды желі талшықты-оптикалық технологияны қолданады.
SDH желiнiң қызмет етуi үшiн қолданылатын технология қалалар арасындағы
байланысты қамтамасыз етеді.. Бұл магистралдiк сақина бойымен ақпараттық
ағынды жолымен автоматты маршрутизацияға жеткізедi.
1.2 - сурет. ХБСМ аймағы
1.3. Metro Ethernet технологиясы
1.3.1 Metro Ethernet магистралінің байланыс технология деңгейі.
Ethernet технологиясы өзіндік дамуында локалдық желілерден асып түсті.
Ол коллизиядан құтылып, толық дуплексті және гигабитті жылдамдыққа ие
болды.
20
Ethernet қамтамасыз ету үшiн желілік провайдер (MAN ) қызметтерін
қалалық желілерге жаңа ғимараттарды қосуға әдетте қараңғы оптоталшықты
пайдаланады. Бұған қол жеткiзуде негiзгi артықшылық жылдамдықтың жоғары
деңгейде болуынан көрiнедi және 100 км-ге дейiн өте алыс аралықтағы
байланыс күшейткішсiз және шексiз өткiзгiштiк қабiлеттiң мүмкіндіктің
регенерациясы болады.
Гигабитті Ethernet (1 и 10 Гбитс) бір қарағанда бағасы, өндірілуі және
магистральді қосымшасы жағынан ғана сәтті болған жоқ, басқа да
артықшылықтарымен Metro Ethernet желісі операторларын қосу үшін де өте
тиімді болып отыр. Оптикалық көлікке арналған арзан көлемді спектр - бір
модалы және көп модалы конвертор және модулдер Ethernet желісін
магистральдарға қосуға да мүмкіндік береді.
1.3.2 Универсалды АТМ технологиясының SONETSDH
инфрақұрылымына әсері.
Өз кезегінде мультисервистік байланыс құру барысында (трафиктің
барлық түрлеріне арналған: дауыс, видео, интернет) жоғары технологиялы
Asynchronous Transfer Mode - ATM ақпарат тарату дүниеге келді. Аты әйгілі
"ATM everywhere" болғанына қарамастан барлық жерге тарату мүмкін
болмады, бірақ АТМ магистралдарын құру көп жылдарға қолданылып келді.
Жоғары жылдамдықтарға ATM бағыты - оптикалық талшық үшiн берудiң
ең қалаулы физикалық ортасын анықтады. ATM магистральді желісі
SONETSDH жиі қолданыста болып, инфрақұрылымға қолданылатын бастапқы
стандарт ретінде танылды. Бұл әдiс, RFC 1483 консорциумының құжатында
белгiлi (IETF) Internet Engineering Task Force, Ethernet PVC қосынды құрылымға
арналған, содан соң (AAL5) бесiншi бейiмделген деңгей ATM (PDU)
мәлiметтерiн блоктерде қарапайым пакеттерді салуға апарады. Мұндай
шешiмдегі негiзгi артықшылықтар өткiзудiң оңайлығында қосылады және
жабдық Ethernet дүниежүзiнде пайдаланылатын үйлесiмдiлiгiмен ерекшеленеді.
Тек желіге қол жеткiзуде түпкi сегментi бағдарланған классикалық дестенi
тапсыруға келгенде кемшін тұстары болуы мүмкін. Егер бәрi кәдiмгi Web
құрылымымен шектелсе навигацияға немесе корпоративтiк серверде
файлдарға алшақ қол жеткiзу мүмкін болса, бұл кемшіліктер болмайды.
Дегенмен, (53-байтты ұяшықтармен "табиғи" қатар қолдану) ұяшық ATM
олардың үлкен дестелерді тасымалдау тиiмсiздiгiн ADSL сызықтар аралығында
жоғары жылдамдығын минимизациялайды.
1.3.3 Ethernet трафигін SDH негізінде инкапсуляциялау.
Ethernet (Е) технология Xerox компаниясымен 1976 жылы жасалды және
IEEE 802.3 технологиясы IEEE институтында стандартталып шығарылған. Ол
ендi 80-жылдарда ЛЕТ технология жағдайы аралығында басқа да озып келе
жатқан IEEE 2 n (ArcNet, Token Ring және FDDI) стандарттарына жеттi.
Сонымен қатар бұл стандарт, ол ЛЕТ технология бәрi асинхронды болып
көрiнедi және CSMACD (өлшеулi емес қосылудың алдын ала анықтауына)
дейтаграмма, пайдаланатын әдiс - бақылаумен (сымды құрастырылған
жергiлiктi жүйе берудiң ортасына) көпшілікке қол жеткiзудiң және
21
соқтығысудың табылуына алып келеді. 10 Мбитс, желiге арналған номиналды
берiлiс жылдамдығы қайшылыққа соқтырады, ал iс жүзiнде ақпаратты берудi
қайталауды ескере отырсақ, ол кем емес. Желiге арналған мәлiметтер пакеттi
тапсырудың режимiнде кадрларды дәйектi түрде алып бередi. Жағдай қалыпты
болғанда кадр (барынша 1526 байт) айнымалы ұзындыққа ие болады және (22
байт) тақырып соңынан(1500 байтқа дейiн) ұзындықтың айнымалысының
мәлiметтерiнен тұрады (4 байт). Ethernet әртүрлi болжамдардың сипаттамасына
мән берген емес, тек IEEE 802.3 ақпаратты таратуды біз қарастыратын боламыз
және кез келген мүмкiн болатын (коаксиал, бу, оптоталшықтық) ақпарат беру
түрлерi, бұл технология үстiрт 10 Мбитс, желi жылдамдық сегментiнде
қамтамасыз ете алған коммутаторды тез қолданылатынын көрсетемiз, бiрақ
жоғары берiлiс жылдамдығымен ұйым магистралін талап етеді. 1992 жылы 100-
мегабитті Ethernet стандарты жасалды немесе (FE) Fast Ethernet, стандартты
1995 жылы ITU - T 802.3u)қолданыла бастады.
Магистральді тарату жылдамдығын одан ары ұлғайту барысында
гигабитті Ethernet (GE) желісін құруға әкелді, стандартталған түрін 1998 жылы
(ITU-T 802.3z) Ethernet желісіне 1000 жылдамдықты (магистральді
коммутатор), 100 (жұмыс тобының коммутаторы) және 10 Мбитс (ПК
терминалдары бойынша ЛВС виртуальді жұмыс тобына байланысты) қандай да
бір иерархияны құруға әкелуді. Бұл реттік жылдамдық және топологиялар
қосымша Ethernet технологияларының өсуіне әкелді, оған деген сұранысты
арттырды (АТМ технологиясымен қатар), магистральді технология ұйым
желісінің рөліне Ethernet - ЛВС бөлігіне арналған қандай да бір байланыс
технологиясын бір ұйымдық желіге немес глобалды Ethernet желіге қосу жайлы
сұрақтарды туғызды.
Гигабитті Ethernet едәуір жетiстiктер әкелдi және әзiрлеу
стандартизациясы 2002 жылы 10-мегабитті Ethernet (ITU - T 802.3ae), ЛЕТ ғана
емес, SDHWDM магистральді желілердi де енгiзудiң кезеңiнде қазiргi уақытта
болады.
Тракттарды құру үшін VC виртуалды контейнерлер қолданылады. Олар
тракттың сәйкесті РОН атауын контейнерге қосу арқылы қалыптасады, яғни
шартты түрде келесідей жазуға болады: VC=C+POH. Жоғарыда атап өткендей
еуропалық нұсқада С-2 контейнері болмайды. Сәйкес виртуалды контейнер VC-
2 ПЦИ дабылдарын тасымалдау үшін емес, иерархиялық жылдамдықтағы жаңа
сигнадарды (мысалы, АТМ ұяшықтарын) тасымалдауға арналған.
Виртуалды контейнерлер тракттардың аяқталу нүктелерінде қалыптасады
және жойылады. Трактілік атау тракттардың соңынан сапасын басқаруды
орындауға апаттық және эксплуатациялық ақпаратты таратуға мүмкіндік берді.
1- және 2-деңгейдегі сәйкес келетін виртуалды контейнерге тракттар VC-11
және VC-12 төменгі деңгейлерді тракттарға жатады, ал 3- және 4-деңгейдегі
виртуалды контейнерге сәйкес келетін тракттар VC-3 және VC-4 жоғарғы
деңгейге жатады. Мультиплексиялау кезінде әртүрлі құраушы ағындардың
циклдері өзара да, агрегаттық ағындардың циклдерімен де сәйкес келмеуі
мүмкін. ПЦИ кезінде бұл жағдай ескерілмейді, сондықтан онда еңгізу-шығару
22
операциясы күрделі болады. Осы көрсетілген мәселені шешу үшін СЦИ кезінде
PTR нұсқағыштары пайдаланылады.
GFP Generic Framing Procedure - кадрларды дайындау бойынша толық
қолданылатын жабдық. FCD - E1LLC LTU бірге немесе онсыз жеке қойылуы
мүмкін. Енгізілген LTU 2 км дейін жалғау ұзақтығын қамтамасыз етеді.
Синхронизация Е1Т1 арнасында қабылданатын дабылдан қалпына келтірілген
синхро импулстер бойынша немесе ішкі генератордың тактілі жиілігі бойынша
жүзеге асырылуы мүмкін. Мәліметтер интерфейсі - RS-530, V.35, V.36RS-422
немесе X.21 интерфейстеріне қосу өтпе кабельдердің көмегімен жүзеге
асырылады. FCD-E1LC SNMP енгізілген агентінен тұрады және SNMP немесе
RADview қосымшалы SNMP кез келген стандартты желілі басқару
платформалары көмегімен басқарылуы мүмкін. Диагностикалық мүмкіндігі
Е1Т арнасы және DCE мәліметтер порты үшін шлейф бойынша жергілікті және
алыстатылған тексеруді қосады. BER тесті жалғауда тексеру үшін, сонымен
қатар жергілікті және алыстатылған құрылғылар үшін пайдаланылуы мүмкін.
FCD-E1LLC столдық құрылғы түрде шығарылып, RM-28 монтаждық
комплектісі көмегімен 19 стойкасына монтаждалуады. Базалық құрылғы бір
мәліметтер портымен қойылады. Екінші мәліметтер портымен, яғни ол Ethernet
мостымен, 10100 Baset мостымен немесе ЛВС-ны тура қосу үшін 10 Baset
маршрутизаторымен алмастырылған болуы мүмкін, FCD-E1LC қосымша Е1
арнасымен жетілдірілуі мүмкін.
LCAS Link Capacity Adjustment Scheme - желі жүйесін қайта құру
(өткізгіш қабілеттілігі) сұлбасы.
LCAS желi SONETSDH келесi ұрпақтың мұндай қызметтi ұсынуға
пайдаланатын провайдердi рұқсат бередi, бұл мұндай қолданушылар үшiн
талап бойымен өткiзу жолағы бұл Ethernet сызықтардың бөлiндiлерi. Өткiзу
жолағы мұндай динамикалық бақылау да қорғаныс үшiн провайдер мүмкiн
жұмсалсын немесе желiнiң болу мәселелерiнен пайда болады. LCAS өткiзу
жолағының динамикалық тағайындалуы үшiн VCAT жұмыс iстейдi, VCAT
конфигурацияның өзгеру жолымен нақты уақытта топталады. LCAS сызықтың
күйi желiнiң сыйымдылығында өзгерiс клиенттiң трафигiн беруге ықпал
тигiзбейтiндігіне көз жеткiзуге рұқсат бере отырып, үнемi зерттеп отырған
желілік элементтердiң арасындағы екi бағытталған дабылдық сипаттамасы
болып көрiнедi. Стандарт LCAS - ITUG. 7042 үшін.
1.3.4 Metro Ethernet жобасын іске асыру артықшылығы.
Сатып алу бойынша, исталляция, қайта құру, тестілеу және құрылғыны
енгізуді пайдалану жеткізуші мамандармен іске асады.
Желi кең жолақты интернетке қол жеткiзу қызметін алға басу бойынша
қызмет ЦРС-тың мамандарымен жүзеге асырылады. Стратегия: заң жүзінде
қайта бағдарлау, кәсiпкерлердiң бөлiндiлерi және Dial-up жобаның қызметiнде
интернетке қол жеткiзуде белсенді түрде қолдануда мүмкін болады. ТЖ
клиенттен ПД қызметтерге арналған табыс бұл, қосылу сапасын жақсарту Dial-
up табыс клиент базасы есебiнен өз кезегiнде үлкейтуге мүмкiндiк беретiн
ғаламтор аймақтық желiге жүктеме азайтуға мүмкiндiк бередi. Есептеушi
23
байланыс техникасына шетелдiк мамандардың бағалары, құралдарды қолдануға
арналған қаржымен қатар ұлттық шаруашылыққа капитал жұмсау 10 - 15 % -ды
үнемдеудi қамтамасыз етедi, өндiрiстiк шығындарды 5 - 7 %-ға арзандатады
және басқару қызыметшiлерінiң санын 8 - 10 %-ға қысқарады. Бұл жергiлiктi
телефон желiлерiнiң күйi сапасы бойынша елдiң қажеттiлiктерiне және телефон
байланысы қызметіне де сәйкес келмейді. Және де егер бiздiң ел жергiлiктi
телефон желiлерiнiң жиынтық сыйымдылығы бойынша әлемнiң дамыған елдерi
арасында жеткілікті дәрежеде. Ал байланыстың дамуы, ол негiзгi көрсеткiш
бұл дамушы елдерге ғана емес, дамыған елдерге де телефон тығыздығы
бойынша жол береді. 100 тұрғынға Алматы облысында 10, 3 телефон
аппаратынан келедi: қалалардағы және елді мекендерде 16, 7 және ауылдағы
елдерге 3, 7 аппараттан. Бүгiнгi күнге телефон тығыздығы 22, 3-ке дейiн,
ауылға 18, 9-ға дейiн жеткiзiлген. Қазақстан Республикасы бойынша пәтер
секторында негiзiнен 8, 3-ке дейiн едәуiр артты. Қаладағы отбасының қазiр
телефонға ие болу мүмкіндігі зор.
1.4 DWDM технологиясы
1.4.1 Талшықты-оптикалық жүйенің қазіргі таңдағы жағдайы.
Алғашқы желінің құрылымы хабарларды берілу ағындарын біріктіреді
және оның бөлінуін алдын ала анықтайды, сондықтан қолданылатың жүйенің
берілуі иерархиялық қағидасымен құрылады. ЦСП арналарының саны, тап осы
иерархиялық сатысына сәйкес келеді. ЦСП арналарының саны алдыңғы
сатысының санынан бірнешеге көп, цифрлық жүйеге бұл қағиданың сәйкес
келуі осында. Аналогты жүйенің берілуі ЧРК мен қатар иерархиялық қағидаға
құрылады, бірақ ЦСП-нің айырмашылығы сатылы иерархиялық өзіндік
жүйесінің берілуінде емес, ал үлгілі топтық арналарында. Иерархияның бірінші
деңгейіне сәйкес келетін, цифрлық берілу жүйесі алғашқы деп аталады, бұл
ЦСП-да салыстырмалы алғашқы дабылдардың аз ғана санын алғашқы цифрлік
ағынға тікелей өзгеруін іске асырады. Иерархияның екінші сатыдағы жүйесі
екінші цифрлық ағынға алғашқы ағынның белгілі бір санын біріктіреді және
сол сияқты. МСЭ-Т кепілдемелерінде ЦСП-нің екі үлгі иерархиясы ұсынған:
PDH-тің плезиохронды цифрлық иерархия және синхронды цифрлық иерархия
SDH. ЦСП-ның барлық үлгілері үшін алғашқы дабылдары болып цифрлық
ағынның берілу жылдамдығы 64 кбитс, аталуы негізгі цифрлық арна (НЦК).
НЦК дабылдарын топтық жоғарғы жылдамдықты цифрлық дабылдарға
біріктіру үшін уақыттық бөліну арналар қағидасы қолданылады. Ақпаратты
беру аналогтыдан цифрлық әдіске өзгеруіне байланысты жаңа технологиялық
телекомуникациялар дами бастады, импульстік кодтық модуляцияға (ИКМ)
және мультиплексирлеудің уақытша бөліну арналарымен негізделген.
Тегістеуші биттің керекті санын аз жылдамдықты беру арналарына енгізу
арқылы ПЦИ мультиплексоры кіруші ағындарының жылдамдығын өзі
24
тегістейді.
1.4.2 Ұзын толқындар бойынша мультиплексорларды бөлу (WDM және
DWDM).
Талшықты - оптикалық байланыс желiсінiң тиiмдiлiгiн анықтау жобаның
негізгі мақсатының бiрi болып табылады. Ондай байланыста электрлiк
белгiлердi жеке түрлендiргiш оптикалық спектрлерге қарағанда өте шағын
үлестi спектрлерде пайдалану мүмкіндігі зор. Мұны жүзеге асыратын қол
жетерлiк өткiзгiштiк шама 2,5 Гбитс-ті құрайды. Басқа қалаларды шектелген
уақытша мультипликация жасау оптикалық кабельдер бойымен таралады. Қазiр
ақпарат таратуда фреймдердiң әр түрлi жылдамдықтағы түрлерiн бiр уақытта
берудi барлық жерде қолданылатын WDM берiлiс жылдамдығына желілік
аппаратты қолдану жүзеге асуда. Мұндай жүйе жарық арқылы дабылдардың
бiрнеше түрлерiн, талшықты аппараттар арқылы тиiстi ұзындықтарға бiр
мезгiлде тарата алады. Әр арна секундіне қамтамасыз ететiн қазiргi
электроникамен бiрнеше гигабитке мәлiметтердi беру үшiн осы жылдамдықты
пайдалануға болады және қорыта келгенде өте жоғары өнiмдiлiк беретін желiні
салуға болады.
WDM әдісін қолдану, 250 мкм жарық диодымен 10 Гбитс-тан 1,2 Тбитс
аралығындағы өткіздіштікке ие, ал қарапайым кабель 18 мм диаметр көлемімен
соның 200 жарық диодына тең болады.
1.3-сурет WDM мәліметтер ағынын үйлестіру
WDM-нің алғашқы құрылғысы 90-жылдарда пайда болды. Екi каналды
жүйелер 1310 нм - нiң талшық ұзындықтарымен кең жолақты байланыста 1550
нм. Бұл өлшем (DWDM ) WDM құрылғысына өте дәл берілген 1550 нм терезе
толық жататын талшықты мультиплекстелетiн ұзындықтарымен көрiнеді. Бұл
талшыққа арналарды маңызы бар ұзын магистральдарды салуға мүмкіндік
береді. 1,6 нм көршi арналардың арасындағы қашықтықпен WDM
құрылғыларға (dense wavelength division multiplexer) DWDM - тығыз
толқындық мультипликация жасау термині қатысты. Сүзгi WDM көп каналды
WDM жүйелердiң құрылысы үшiн қажеттi толқын ұзындықтарына төзімді
таржолақты лазерлерді тұрақты талап етедi. Лазерлердiң өздерi мұндай
25
жүйелерде әзірше ең қымбат элемент, сондықтан даму оларда баяу болып
келеді. Қазiргi уақытта 4 - 8 және 16 арналы сан жүйесімен болады.
Мультиплекстiк арналарда санның өсу i 60-қа дейiн және оданда асуы мүмкін.
1.4.3 WDM фильтрлерінің негізгі техникалық параметрлері. Бiрдей
қолданылатын барлық WDM құрылғылар терминологиясы.
Екi каналды мультиплексордың қарапайым кескінін қарап шығамыз(1.4
сурет). Құрылғы WDM (1.4а сурет) қатар бiрiктiрудiң функциясымен де (1.4б
сурет), талшықты - оптикалық әр түрлi ұзындықтағы дабылды ерекшелейтін
(азайтудың функциясын) керi функцияны да орындай алады. Шығарылған
WDM құрылғылары көпшiлiк мультипликация жасаудың режимдерiн қоса
атқарады және
санын бiр құрылғыға азайтады. Мұндай құрылғылар
мультипликация жасау үшiн пайдаланылады және екi бағытталған ағындарды
азайтады (1.4в сурет).
Бұл 1- (1.4а сурет) полюске (common) 3-полюс толық өтетін дабыл
саналады. Iс жүзiнде 1 - толқын ұзындығында дабылдың үлесi тармақталады
және 2 -полюс арқылы өтедi. Егер 1 - дабылдағы 100% кiрiс қуатының бәрi 1 -
полюске керiсiнше өтсе дәл осылай болады, яғни 1.3б суретте де мiнсiз
саналады. Өтпелi ағындарда WDM құрылғысының жұмысы тиімді. Олар берік
және алыс өтпелi бөгеттерге бағытталғандықтан (near немесе direcivity) NEXT
ұқсас еселiгiне өтіп, тиiстi толқын ұзындығы полюста 2 толқын ұзындығына
тiркеліп, қуат үлесі сияқты анықталады (1.4а сурет) 1 -полюске (far - end
crosstalk, да isolation атайды) FEXT алыс өтпелі дабыл саналады. Егер дабыл 1 -
полюстен (common) 3 - полюске толқын ұзындығында түссе, онда 1 тиiстi
толқын ұзындығы 2 полюста толқын ұзындығында 2 -дабыл ретінде тiркелетiн
қуат үлесі, яғни FEXT саналады (1.3б сурет).
WDM модулі мультиплексорлаудемультиплексорлау режимдерінде
жұмыс істеу барысында n кірісшығыс полюстер 1, 2, ... .. , n және бір ортақ
шығыскіріс полюстерге (com) сай келеді (1.4в сурет). Мұндай модуль - 1 деп
белгіленеді.
26
а) талшық ұзындығына байланыста мультиплексирлау;
б) демультиплексирлау;
в) қарама-қарсы ағындарды мультиплексирлаудемультиплексирлау .
1.4- сурет WDM құрылғы
1.4.4 Кең зоналы және қысқа зоналы WDM фильтрлары.
Кең зоналы WDM фильтрлары екі немесе кем дегенде үш ұзын
толқындармен 70 нм (1310, 1550, 1625 нм) каналдар арақашықтығында жұмыс
істеуге арналған. Олар 13101550 нм телевидениялық кабельдер жүйесінде
жұмыс істеуге арналған немесе цифрлық телекоммуникациялық жүйелерді
таратуда. Сонымен қатар 15501625 нм толқын ұзындықтарын ТОБЖ
мониторингінде 1625 нм толқын ұзындығы барысында қолдануға болады.
Мәлiмет үшiн фирма DICon WDM өндiрiсiнiң сүзгiсiнiң кең зоналы
негiзгi техникалық параметрлердi әкелемiз: 13101550 нм толқын ұзындығы;
мультиплексор, демультиплексор жұмыс режiмдерi немесе дабылдың екi
бағытталған беруi; - 60 дб бергi өтпелi қитықтар; алыс өтпелi қитықтар - (1-
порттар демалыс бойымен) 40 дб және - (2- порттар демалыс бойымен) 20 дб -i;
сәйкесiнше; - 55 дб керi ысыраптар; фирма үйреншiктi бiр модалы талшық
Corning SFM - 28 пайдаланады 1.0 - нен артық емес және кiргiзiлген шығын
(порттардың демалыстарында 1 және 2-ге сәйкесiнше) 0.7 дб.
(DWDM) WDM сүзгiлер қысқа зоналы мультипликация жасау үшiн
арналған және 70 нм - ге (немесе 0.8 нм тағы кем) ең төменгi 1.6 нм -нан 70 нм - ға
дейiнгі арналар арасындағы қашықтықпен көпарналы жүйелердегi дабылдарды
азайту. Негiзгi техникалық мiнездемелер, алдыңғы түрмен ұқсас толқынды
қоспағанда жұмыс ұзындықтары. Негiзгi қолдану облыстары: "adddrop", толық
оптикалық желiлер EDFA оптикалық күшейткiштерi, мультиплекс жүйелерi,
талшықты -оптикалық жүйелер. 1.5 суретте (ППЛУ) жартылай өткiзгiш лазер
27
күшейткiштерiнде кеңжолақты күшейткiштiң сапасында пайдаланатын
мультиплекс көп толқындық сәуле шығарудың көзi көрсетілген. Толқынның әр
түрлi ұзындықтарына бiрнеше таржолақты
шалаөткiзгiштi лазерлер
мультиплексерленеді, жарық арқылы ескертпе дабылдарын өндiредi және
оптикалық тармақталуды көбейтеді. ППЛУ түпкi бөлiмшелерде бекiтiледi,
кейiн баяулатқан тарамдардың оптикалық мультиплекс ескертпе дабылдарын
күшейтеді.
1.5-сурет. Мультиплексерлеу және демультиплексерлеу
шағылысуларының көзі
WDM және Интернет. WDM аймағын зерттеу барысында және басқа да
оптикалық мультиплексерлеу әдісітері 10 жыл көлемінде жалғасын тауып
келеді, бірақ бұл технология нарықтық жетістікке 1996 жылы Internet, WWW
аса жоғары жылдамдықпен тарағанда ғана қол жеткізді.
Сарапшылардың бағалауы бойынша, пайдалаушылар көлемінiң жыл
сайын көбеюiнен арналған трафиктің пайыз мөлшерін 100 бен 1000 аралығында
өзгертті. Қалааралық телефон байланысының провайдерлерi өткiзгiштiк
қабiлетті арттыру үшiн WDM құтқарушы мүмкiндiгі бар коммуникациялық
инфрақұрылымның түбегейлi жаңартылуын жүзеге асырды, өйткенi WDM
барлық дерлiк белгiлi түрлердiң оптикалық-талшықты байланысын пайдалануға
жол бердi. Дегенмен бұл ретте компания өкiлдері аналитиктердің пiкiрлерін де
ескереді.
WDM толқын ұзындығы бойымен мультипликация жасаудың
технологиясы және ол DWDM жақын байланыстың жүйесі iрi корпоративтiк
қолданушылар, операторды бередi және Internet - мүмкiндiк провайдер өз
байланыс каналдары өткiзгiштiк қабiлеттi тез арттырады. Әсiресе бұл
технология географиялық алшақ орналасқан ірі компаниялардың филиалдары
арасындағы қажеттi жоғары жылдамдықпен қосылуды жүзеге асыру үшiн
мүмкiндік тудырып отыр. Одан басқа, ол процессорлық қуатты көбейту,
таралған қосымшалардың орындалуы, қалпына келтiру үшiн бiрнеше
28
мәлiметтердiң орталары мен апараттары әр түрлi орналасқан
корпорациялардағы ақпарат таратуға жағдай жасау болып табылады. WDM
технологиясы базасында қосылу инфрақұрылымы жергiлiктi байланысты
жақсартуға мүмкіндік бередi және аумақтық таралған желiлер мен байланыс
жүйелерін жаңа кабельдер арқылы жүзеге асады. Бұдан Internet жаңа
қалыптастырған ғаламдық желiлерге үлкен жүктеме жасалып, трафиктiң
дәстүрлi телекоммуникациялық айырмашылығы болатын жаңа түрлерi
қалыптасады. Жазылатын видеобақылаулар кепiлдi қызмет ету сапасын да
қажетсiнедi; жылдамдықпен телефон соғу Internet арқылы тарайды.
Операторлар үшiн және өткiзгiштiк қабiлеттiң көбеюi туралы мәселенiң шешiмi
қаржылық қиындықтардан айналып өту жолын қарастыру болып табылады.
DWDM технология және WDM компьютер мәлiметтерiн жақсарту ATM
немесе жергiлiктi жүйедегі жарық ағынында жүзеге асырылады. Ол WDM
коммутатор және DWDM қолданушыларға трафиктiң басымдылықтарын
пайдалануға мүмкіндік бередi. Мысалы, ATM трафикке IP жүйесі енгiзiлдi.
WDM технологиясы дамуға итермелейтін фактор. Уақытша
мультипликация жасаудың қолайлы өткiзулерi қолданылған балама
технологиялары да көп ұзамай пайда болатын шығар. Басқа потенциалдық
мүмкiндiктер келешектің ісі. Әр түрлi берiлiс жылдамдығымен ескертпе
дабылдың Trans-Formation мәлiметтеріне арналған желі 1997 жылы наурызда
пайда болды. Pacific Bell өз желiсіндегі бұл тәсiлдi, яғни OC - 48 (2, 5 Гбитс)
және OC - 192-ті (10 Гбитс) бiр-бiрлеп және талшыққа қарай жүзеге асырды.
Белгiлер электрлiк және WDM толық оптикалық берудi өзгертусiз жүзеге
асырады. WDM сонымен қатар елді мекендер арасында да кабельдік жүйеде
пайдаланылады. Кабелдiк теледидар теория жағынан ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz