IMS желісі жабдықтарының есептері
АННОТАЦИЯ
В дипломной работе анализируя телекоммуникационные и
инфокоммуникационные услуги сети связи города Алматы рассмотрена
проблема применении технологии
IMS. Указаны
характеристика
IMS
технологии, ее структурная схема и приборы. В вычислительной части была
использовано программа Mathcad.
В разделе безопасности и жизнедеятельности проведен анализ условий
труда операторов, сделан расчет освещения, кондиционирования, расчет
пожарной безопасности и электробезопасности. В экономической части
проведен расчет абсолютной экономической эффективности капитальных
вложений и определен срок окупаемости проекта.
АҢДАТПА
Дипломдық жұмыста
Алматы
қаласының байланыс желілерінде
телекоммуникациялық және инфокоммуникациялық қызметтерді жан-жақты
талдап,
IMS технологиясын қолдану мәселесі қарастырылған.
IMS
технологиясының
сипаттамалары, оның құрылымдық сұлбасы және
жабдықтары келтірілген. Есептеу бөлімінде Mathcad бағдарламасы
қолданылған.
Өміртіршілік қауіпсіздігі бөлімінде операторлардың еңбек жағдайларына
таңдау жүргізілген, жарықтану, кондиционерлеу есептеулері жасалған, өрт
қауіпсіздігі және электрқауіпсіздік есептері жүргізілген. Экономикалық бөлімде
капиталды салымдардың абсолютті экономикалық тиімділігінің есебі
келтірілген және жобаның өтемділік мерзімі анықталған.
ANNOTATION
In the research paper analyzing the telecommunications and ICT services
network devoted to the problem of Almaty application of technology IMS. Specified
characteristics IMS technology, its block diagram and appliances. In the
computational part of the program has been used Mathcad.
In a division safety of vital functions the analysis of terms of labour of
operators is conducted, calculation of lighting, conditioning, calculation of fire safety
and electrical safety. In economic part calculation of absolute economic efficiency of
capital investments is carried out and the project payback period is defined.
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
1
ИНФОКОММУНИКАЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТТЕРДІ ҰСЫНУ
7
ТӘСІЛДЕРІН ТАЛДАУ
1.1 Телекоммуникацияға шолу
1.2 Бағдарламалық қамтамасыздандыру
1.3 Инфокоммуникациялық жүйе және байланыс жүйесі
1.4 IMS желісін таңдау
1.5 IMS архитектурасы
1.6 Сымсыз стационарлы желілердің қасиеттерін NGNIMS шешімдерде
зерттеу мәселесі
1.7 IMS жүйесінде дыбыстық қызметтерді жеткізу кезінде жалғауларды
орнату процесі
2 ЖЕЛІЛЕРДЕ ТЕЛЕКОММУНИКАЦИЯЛЫҚ ҚҰРЫЛҒЫЛАРДЫҢ
ЕСЕПТЕУЛЕРІ
2.1 Шлюз құрылғысының есебі
2.2 Коммутатор құрылғыларының есептеулері
2.3 IMS желісі жабдықтарының есептері
3 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
3.1 Жобаның мақсаты
3.2 Желі өнімділігі
3.3 Экономикалық тиімділік
3.4 Қаржылық жоспар
3.5 Экономикалық тиімділікті есептеу
4 ҚАУІПСІЗДІК ЖӘНЕ ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ
4.1 Қазақстан Республикасының еңбек кодексі
4.2 Қауіпті және зиянды факторларды талдау
4.3 Қауіпті және зиянды факторларды азайту шараларды
4.4 Өрт қауіпсіздігі
4.5 Жасанды жарық түсіруді есептеу
ҚОРЫТЫНДЫ
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
7
13
21
23
25
32
36
41
43
48
51
58
58
58
59
60
65
67
67
68
70
72
74
КІРІСПЕ
Әлемде болып жатқан ақпараттық коммуникациялардың даму процестері
әлем қоғамының жаһандық ақпараттық қоғамды құруға жылжуының объективті
факторы болды. Ақпараттық ресурстардың және компьютерлік желілердің
дамыған инфрақұрылымының халықаралық интеграциясы кез келген
пайдаланушылардың қашықтыққа және пайдаланылатын есептеу техникасы
құралдарына қарамастан, нақты уақыт масштабында ақпараттың кез келген
түрін алу үшін іс - қимылдарын жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Ақпараттық
технологиялар осы жүз жылдықтағы озық елдердің дамуындағы негізгі
ресурстарының бірі болып жатыр. Алғаш рет жеке елдер арасында, сондай - ақ
ел ішінде де ақпараттық теңсіздікті жою мүмкінідігі пайда болады. Әсіресе бұл
кең аумағында ақпараттық дамыған қалалары және өңірлерімен қатар әлсіз
телекоммуникациялық инфрақұрылымы бар аумақтары бар (бірінші кезекте бұл
ауыл аудандарына қатысты) Қазақстан үшін аса маңызды. Цифрлық ақпараттық
технологиялар мен ақпарат берудің кең жолақты сымсыз желілерінің дамуы -
осы мәселені шешудің перспективтік жолдарының бірі.
Бүгінгі күні желілер - бұл қарапайым және жеңіл қызмет көрсетілетін
құрылғылар ғана емес. Олар қорғауды, қадағалауды және қызмет көрсетуді
талап етеді. Бұдан өзге, желілер жиі бір мекеменің шегінен шығады және
жаһандық болып кетеді. Компьютерлер арасында жергілікті байланыстарды
жасау үшін кабельдік жүйелердің, желілік адаптерлердің, қайталама -
концентраторлар, көпірлер, коммутаторлар және бағыттаушылар, сондай - ақ
ұзақ желілер бойынша деректер беру аппаратурасы - модемдер пайдаланылады.
Қазіргі уақытта бірқатар стандарттар, желілік технологиялар, әртүрлі желілік
операциялық жүйелер бар. Желілік технологияның икемді ортасын, сондай - ақ
жабдық пен бағдарламалық қамтамасыз етудің біріңғай желілік ортадағы
жұмыс сыйымдылығына өзара іс - қимылдарын анықтау рәсімі маңызды бөлімі
болып табылады.
XXI ғасырда дүниежүзілік экономиканың белсенді дамуы көптегенде
телекоммуникациялық қызметтерінің қарқынды кеңеюмен байланысты. Барлық
экономикалық қызметтің күшейюі, өндіріс қуаттылығының артуы және бизнес
үдерістерінің күшейе түсуі телекоммуникациялық ортаға үлкен талап қойды.
Жаңа NGN ұрпақ желілері бірте -бірте байланыс торларын құру базалық
технологиясына айналып, барлық телекоммуникациялық инфражүйесіне жол
салып жатыр. Келешекте мультимедиялық конвергенциясы бар желілер аса
қарқынды дамуға ұшырайтыны айқын. Жеке абоненттерге де, корпоративті
пайдаланушыларға да IP желілерінің қолдануымен мультимедиялық қызмет
көрсетудің негізі ретінде IMS (IP Multimedia Subsystem) технологиясы болуы
мүмкін. Сондықтан мен бұл дипломдық жұмыста NGNIMS технологиясын
талдадым.
1.
ИНФОКОММУНИКАЦИЯЛЫҚ
ҚЫЗМЕТТЕРДІ
ҰСЫНУ
ТӘСІЛДЕРІН ТАЛДАУ
1.1 Телекоммуникацияға шолу
Телекоммуникация - телеқатысым (латынша тele - қатынасу, байланысу,
грекше
-
қашықтық және
communіcatіon
-
байланыс)
-
ғылым мен техниканың халықты ақпараттық қызметтің барлық түрімен
қамтамасыз ететін саласы; қашықтықтан ақпарат алмасуды жүзеге асыратын
технологиялар жиынтығы. Телекоммуникация саласы Қазақстанға 20 ғасырдың
90-жылдарынан ене бастады. Телекоммуникация электробайланыс және
компьютердің
көмегімен ақпараттың барлық түрлерін
(дыбыс, дерек,
қозғалмалы және қозғалмайтын бейне, мультимедиа) талшықты оптикалық
байланыс кәбілі , радио , Жердің жасанды серігі, тағы басқа байланыс түрлері
арқылы таратады. Электр дабылдарын таратып - қабылдауды телекоммуникация
жүйесі атқарады. Бұл жүйе ақпаратты пайдаланушыларға дыбыс немесе бейне -
көрініс түрінде тарататын жабдықтар жиынтығынан тұрады.
Телекоммуникация жүйелері жиынтығының аумақтық орналасу принципіне,
жұмыс істеуі мен бір - біріне тәуелділігіне қарай біріктірілуін телекоммуникация
желісі деп атайды. Барлық мемлекеттегі құрастырылатын, өндірілетін және
пайдаланылатын телекоммуникация жабдықтарының параметрлерін үйл естіру
және телекоммуникация саласының даму сатысын анықтау
мәселесімен Халықаралық Электробайланыс Одағы (ХЭО) айналысады. ХЭО -
ның мақсаты шартараптық ақпараттық құрылым жасау және соның
нәтижесінде Телекоммуникацияны шартараптандыру, дербестендіру
Шартараптандыру - әлемдік (шартараптық) желі құрып, оған барлық
мемлекеттердің және олардың аймақтық, абоненттік желілерін интеграциялау;
дербестендіру - UPT (Universal Personal Telecommunication) тұжырымдамасы
бойынша дүние жүзіндегі адамдардың барлығына дүниеге келісімен дербес
нөмір тағайындалып, әлемдік желіге тіркеледі, ал жолданған ақпарат абонентін
іздестіру желі қызметінің зерделілігінің көмегімен автоматты түрде
орындалады. Телекоммуникация желісіне радио, теледидар, телефон желілері
және компьютерлік желі жатады. Радио
және теледидар желілері
тұтынушыларға ақпаратты бір жақты, кеңінен (желіден абоненттерге) тарату
қызметін атқарады. Телекоммуникацияның ең алғаш құрылған желісі -
телеграф желісі. Қазіргі телекоммуникация саласындағы ғылыми - техникалық
жетістіктер аналогты дабылдарды (дыбыс пен бейне) цифрлап, ал цифрланған
дабылдарды дестелеп таратудың мүмкіншіліктерін іске асырды.
Телекоммуникация (Telecommunications) -- компьютерлік жүйелер мен
қазіргі заманғы техникалық электрондық байланыс құралдары негізінде
телефон желілері, жерсеріктік байланыс және тағы басқалары арқылы
мәліметтерді қашықтан жеткізуге қатысты жалпы ұғым; жалпы немесе арнаулы
байланыс желілері (телеграф, телефон, радио арқылы мәліметтер алмастыруға
7
арналған қатынас). Телефон жүйесі арқылы ақпарат жеткізу; ара қашықтықтық
байланыс; мәліметтерді ара қашықтыққа жіберу [1].
Біздің әлем тек қана ұялы байланыс желісі үшін ғана емес, басқа да
қолданыста сымдарды азайтуда. Бұл өте тиімді және ыңғайлы, себебі ыңғайлы
терминал - коммуникатордың көмегімен кез-келген уақытта, кез-келген жерде
қажетті іскери немесе жеке ақпаратқа қол жеткізуге болады. Алайда бұл әлі де
аз. Атап айтқанда Intel корпорациясының шешімі бойынша ТМД елдері үшін
сымсыз технологиялар, яғни қазіргі кезде қолданылатын WLAN (сымсыз
жергілікті желі), Wi-Fi желілері жаңа экономикаға бір уақытта жол ашады және
жол бастаушы болуы мүмкін. Барлық аналитикалық және консалтингтік
агенттіктердің жалпы шешімі бойынша, мобильді сымсыз құрылғылардың
нарығы жақын арадағы уақытта күрт дамиды. Және де бұл даму қазіргі уақытта
дамуда.
Қазақстан
Республикасында ақпараттық және коммуникациялық
технологияларды дамыту.
Қазақстан
Республикасында ақпараттық және
коммуникациялық
технологияларды дамыту жөніндегі 2010 - 2014 жылдарға арналған бағдарлама
2009 жылы Нұр Отан Халықтық-демократиялық партиясының XII кезектен
тыс съезінде берілген Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.
Назарбаевтың тапсырмасына сәйкес әзірленген Қазақстан Республикасын
үдемелі индустриялық-инновациялық дамыту жөніндегі 2010 - 2014 жылдарға
арналған мемлекеттік бағдарламаның (бұдан әрі - ҮИИД МБ) бір бөлігі болып
табылады.
Ақпараттық және коммуникациялық технологиялар саласын дамыту
келешектегі экономика секторларын дамыту шеңберінде ҮИИД МБ
басымдықтарының бірі болып табылады, бұл Қазақстанның заманауи
экономикасы үшін оның мәнін білдіреді.
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасында заманауи технологиялық
деңгейде ҮИИД МБ шеңберінде алға қойылған мақсаттарды шешу жолдарын
есепке алатын мемлекеттік стратегиялық және бағдарламалық құжаттар жоқ.
Осыған байланысты Бағдарлама мемлекет пен бизнестің күш-жігерін біріктіру
мақсатында Қазақстан Республикасында ақпараттық коммуникацияларды
дамытудың 2010 - 2014 жылдарға арналған бірыңғай стратегиясын анықтайды.
Осы бағдарламада ақпараттық коммуникациялар саласы
телекоммуникация саласынан, пошта қызметтері, ақпараттық технологиялар
саласынан тұратын Қазақстан экономикасының дербес секторы ретінде
қарастырылады. Мұндай көзқарас әлем бойынша соңғы онжылдықта байқалған
байланыс технологияларын өзара енгізумен, телерадиохабар және ақпараттық
технологияларды таратумен негізделеді.
Ақпараттық
технологиялар - ақпараттық нарықта алға қойған
мақсаттарға қол жеткізу үшін саяси субъектілер қолданатын әртүрлі әдіс -
тәсілдер мен техникалар. Ақпарат ағындарын анықтайтын, коммуникаторлар
мен рецепиенттер әрекеттерінің мақсаттары мен тәсілдерін, қарым - қатынас
стилін, басқа да ақпараттық іс - әрекеттер параметрлерін айқындайтын жүйелер
8
ретінде мыналарды атауға болады: шешім қабылдау, сайлау кампанияларын
жүргізу, халықаралық және ішкі саяси дағдарыстарды реттеу және т.б.
Елбасының Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан атты жолдауында: Біз
бүкіл еліміз бойынша әлемдік стандарттар деңгейінде сапалы білім беру
қызметін көрсетуге қол жеткізуіміз керек десе, осы жолдаудың III тарауы, он
сегізінші бағытының жетінші тармақшасында: Ақпараттық технологиялар
мен ақпаратты таратудың жаңа нысандарына бағытталған мамандандырылған
білім беру бағыттарын құру міндеті де алдымызда тұр делінген, сондай -ақ он
жетінші бағытының үшінші тармақшасында: Онлайн тәсілінде оқыту
тәжірибесін дамытып, елімізде оқу теледидарын құру қажет деп атап
көрсетілгендей бүгінгі күні білім беру жүйесі жаңа педагогикалық технологияға
негізделуін және ақпараттық құралдарының кеңінен қолданы луын қажет етеді.
Осылайша оқу- тәрбие үрдісінде жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану
заман талабынан туындап отыр.
Ақпараттық-телекоммуникациялық технология электрондық есептеуіш
техникасымен жұмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға,
модельдеуге, электрондық оқулықтарды, интерактивті құралдарды қолдануға,
интернетте жұмыс істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді.
Ақпараттық әдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс құралдарын
пайдалану арқылы білім беруді жетілдір уді көздейді .
XXI ғасыр - бұл ақпараттық қоғам дәуірі, айналадағы дүниеге, адамның
денсаулығына, кәсіби мәдениеттілігіне мұқият қарайтын дәуір. БҰҰ - ның
шешімімен XXI ғасыр - ақпараттандыру ғасыры деп аталады. Қазақстан
Республикасы да ғылыми - техникалық прогрестің негізгі белгісі - қоғамды
ақпараттандыру болатын жаңа кезегіне енді.
Ақпараттық қоғамның негізгі талабы - оқушыларға ақпаратық білім беру,
логикалық- құрылымдық ойлау қабілеттерін дамыту, ақпараттық технологияны
өзіндік даму мен оны іске асыру құралы ретінде пайдалану дағдыларын
қалыптастырып, ақпараттық қоғамға бейімдеу. Білім беру жүйесін
ақпараттандыру дегеніміз - берілетін білім сапасын көтеруді жүзеге асыруға
бағытталған үрдіс, яғни еліміздің ұлттық білім жүйесін барлық түрлерінде
кәдімгі технологияларды тиімді және компьютерлік ақпараттандыру
технологияларына алмастыру, оларды сүйемелдеу және дамыту, нақты жүзеге
асыру шаралары. Ақпарат алмасу істеріндегі компьютерлік технологиялар рөлі
өте жылдам өсіп келе жатыр, соңғы кезде телефон, радио, теледидар сияқты
құралдар орнына электрондық телекоммуникациялық құрылғылар пайдаланыла
бастады, олар - өндірістік, әлеуметтік және тұрмыстық мәселелерге кеңінен
араласып келе жатқан электрондық пошта мен Интернет жүйелері болып
табылады. Қазіргі таңда білім беру жүйесінде электрондық байланыс
жүйелерінде ақпарат алмасу интернет, электрондық пошта, телеконференция,
видеоконференция, телекоммуникациялық жүйелер арқылы іске асырылуда.
Бірақ кез - келген жаңалықтың жақсылығымен қатар зияны да болатыны белгілі.
Мұндағы ең басты назар аударатын мәселе: олардың ара салмағы. Демек
кемшілігін түзеп, зиянын жойып, артықшылығын жетілдіре түсу қажет.
9
Информатиканы және ақпараттық - коммуникациялық технологиялар ( АКТ)
қазіргі ақпараттық әлемде ерекше орын алады. Компьютерді иелену дағдылары,
күнделікті жұмыста АКТ пайдалана білу, WWW ( интернетпен ) жұмыс істеу,
теориялық информатика негіздерін білу, мектеп түлектерінің ақпараттық
мәдениеті, адамзат қолындағы электрондық ақпараттық ресурстарды жасау
және пайдалана білу - жаңа ғасырдың артықшылығы осындай.
Заманауи дүниежүзілік тенденциялармен сәйкесінше Қазақстан жаңа
ақпараттық технологияларды, экономика және басқарудың барлық
салаларында жылдам таратуды қамтамасыз ететін, маңызды ұлттық
инфрақұрылым құрұды бастады [1].
Бұл үшін қазірде инфокоммуникация жағдайына мониторинг жүргізіледі,
мұнда негізгі объекттер мемлекет органдарының коммерциялық құрылым
жүйесін кезектегі кеңейтудегі бастапқы ерікті ақпараттық -
телекоммуникациялық жүйелер болып табылады. Мәліметтерді электронды
алмасу және мәліметтерді қорғау механизмдерінің хаттамаларына республика
стандарттары жасалады және бекітіледі. Электрондық коммерция, аукциондар
және тендерлер енгізіледі. Мемлекеттік органдардың ақпараттық
инфрақұрылымы жасалады: мемлекеттік органдардың web - сайттарын өңдеу
және жаңарту, ресми электронды адрестер анықтамаларын қалыптастыру,
электрондық ақпараттық орталар желілерін және әкімшіл -басқарушы жүйенің
типтік проекттік шешімдерін құру.
Инфокоммуникация -
бұл ақпараттық және телекоммуникациялық
технологиялардың бірыңғай тұтас дамып жатқан экономиканың жаңа саласы.
Бұрынғы телекоммуникациялық және ақпараттық технологиялар жеке
дамыды және маңызы бойынша да бір-бірінен тәуелсіз болды.
Телекоммуникациялық қызметтерді ұсыну байланыс операторларымен,
ұйымдармен үзіліссіз байланысты. Ақпаратық технологиялар өз кезегінде
өздігінен дамыды және бағдарламалық қамтамасыздандыруды жетілдірумен
байланыста болды.
Уақыт өте келе бір-бірінен алыс қашықтықта орналасқан жекеленген
желілерді біріктіру қажеттілігі туындады. Сонымен мағынасы бойынша
желілер арасындағы желі
(аудармасы: inter - арасы немесе ортасы, net - желі)
болып табылатын Интернет пайда болды. Яғни Интернет жергілікті
желілерді бір глобальды желілерге біріктіреді.
Қазіргі және болашақтағы инфокоммуникация.
Инфокоммуникациялық цифрлық жүйенің ерекшелігі олар (аналогтық
таратудан айырмашылығы, мұнда дабыл шексіз көп бастапқы дабылдардан
тұрады)
дабылды уақыттың соңғы аралығында жібереді.
Инфокоммуникациялық цифрлық жүйелерде ақпарат алушының тапсырмасы
жіберілген дабылды дәл жаңғырту емес, ал дабылдың бұрмаланған шуылдары
негізінде анықтау болып табылады. Бұл да цифрлық ақпарат таратудың жаңа
технологиясы болып табылады.
Инфокоммуникациялық цифрлық жүйенің
артықшылығын қарастырудан бұрын, жаңа технологиялар кеңістігінде оның
орнын талдап көрейік.
Белгілі тарихи даму периодында және қазіргі,
10
болашақта көп еңбектенудің, өз уақытына тән (1.1 Cурет ) негізгі типтерге
ажыратылуы .
1.1 Сурет - Көп еңбектенудің негізгі типтері
Қоғам дамуының басқа да типтерін ажыратуға болады, бірақ осы жұмыс
мақсаты инфокоммуникациялық кезең өнеркәсіптіптің арқасында келетінін
ескерту.
Адамды қорек көзі және ақпарат қабылдаушы ретінде, ал
инфокоммуникациялық жүйені хабар жеткізумен қамтамасыз ететін әдіс
ретінде қарастырсақ, компьютер пайда болғанға дейін әділетті болушы еді.
Дегенмен компьютерлер арасында ақпарат алмасатын және ақпарат
қабылдаушы электрондық құрылғы, автоматты басқару жүйесі болады. Мұның
бәрі инфокоммуникацияның дамуын болжау үшін жаңа қызметтерді
тудырады.
1.2 Сурет - Жаңа технологияларды енгізу графигі
Жаңа технологиялар, солардың ішінде инфокоммуникациялық
технологияның да енгізілуі 1.2- суретте көрсетілгендей, графикалық қисық
ретінде келтіруге болатын кейбір жалпы заңдарға бағынады. Берілген
11
жағдайда бұл сипаттама қоғамның жаңа технологияға болған қатынасын
көрсетеді, яғни атап айтқанда, заң шығару мәселелері бар, жаңа технологияны
ескермейтін, қосымшақаржы инвестицияларының қажеттіктерін
қарау,әлеуметтік қолданушылар тарапынан жаңа технологияны қабыдауға
дайын еместігі, нарықтық қарама - қарсылық және де сол сияқты мәселелер.
1.3 Сурет - Инфокоммуникациялық жүйенің өсу динамикасы
1.3 Суретте инфокоммуникациялық жүйенің өсу динамикасының көп
мөлшерін адамдар қамтиды. Бұл суреттегі диаграммалар сапалы өзгерісті
қамтып көрсетеді. Инфокоммуникацияның қарқынды дамығаны соншалықты,
телевизиялық хабар және бағдарламаларды шығару негізінде интерактивті
теледидарды пайдалану туралы айтылып жатыр. Бұрынғы компонеттердің
(аналогты теледидарларды еске түсірейік) жойылып кетуі және бұл
инфокоммуникациялық жүйенің дамуына кедергі болып келеді. Сонда жаңа
инфокоммуникациялық технологиямен не істеуге болады? Оларды тек дамыту
ғана емес және де оларды енгізу үшін максимальды кең өткізу жолағын
қамтамасыз етумен жағдай жасау керек.
Әрине, келтірілген тәуелділіктер
сандық характеріне қарағанда сапалық характерін өсіреді. Тәуелділігі біркелкі
емес характерге ие екені маңызды, бұл әдістің басында ескерілмеуі мүмкін
болған объективті шындық, бірақ тәжірибелік іске асыру процесінде міндетті
түрде пайда болады [1].
Бөлек алынған контенттерге бағытталған ескі технологиялардың
жойылуы , мысалы , радио және теледидар , жаңа интеграциялық шешімдерге
алмастыру үш негізгі кезеңдерден тұрады : бірінші - цифрлау ( 1.4 Сурет ),
екінші - пакеттеу және үшінші - мүмкін болатын талаптарды және ақпаратты
қорғау, сақтау, тасымалдау сол сияқты татаратудың ерекшеліктерін ескеретін
әмбебап хаттамаларды қолдану.
12
1.4 Сурет - Жетілдірудің үш кезеңі
Қазіргі уақытта ұялы жылжымалы байланыстың сөйлеу контенті жаңа,
өте ыңғайлы сапаға ие болатын ұялы байланыстың қарқынды дамуын алдын
ала болжаған (1.5 Сурет ).
1.5 Сурет - Модернизация салдары
1.2 Бағдарламалық қамтамасыздандыру
Бағдарламамен қамтамасыз ету жүйелік және қолданбалы қамсыздандыру
түрлерінен тұрады. Операциялық жүйе және бағдарламалау жүйелері жүйелік
қамтамасыз етудің негізі болып табылады.
13
Қолданбалы бағдарламаны қамтамасыз ету қолданушылардың
бағдарламалары мен әртүрлі жағдайда қолданылатын қолданбалы
бағдарламалардың пакеттерін құрайды. Қолданушылардың стандартты
бағдарламалары анықталған тапсырмаларды алгоритмдік тіл бағдарламасымен
шешеді.
Қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз ету модульдік принцип бойынша
орындалған және тапсырмалардың анықталған класын шешуге бағытталған.
Қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз ету мәселелері бағдарламалық
қамтамасыз етудің негізгі түрі болып табылады. Олар алгоритмді құруға,
берілген кластың тапсырмаларын шешу шарттарын өзгертуге, шешілу
жолдарын бақылауға, толықтырулар мен алгоритмдерді енгізуге мүмкіндік
береді. АЖО-да жұмыс істеу кезінде қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз
ету диалогтық режимде іске асады.
Қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз етудің мысалдары ретінде
мыналарды айтуға болады: есептеу операцияларды орындауда әртүрлі
құжаттарды құруға арналған қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз ету,
жоспарларды тиімді ету тапсырмаларына арналған қолданбалы бағдарламалық
қамтамасыз ету, баланстық тапсырмаларға арналған қолданбалы
бағдарламалық қамтамасыз ету. Қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз етуге
аутоматтандырылған ақпараттық жүйелерді құру үшін ерекше орын бөлінген.
Олар әртүрлі белгіде болуы мүмкін: анықтамалық, кестелерді өңдеу және
ақпараттардың массивін енгізу, мәліметтер базасын құру, басқару, құжаттық.
Графикалық ақпаратпен жұмыс жасауға арналған пакеттер жинақы және
көрнекі түрде процестерді көрсетуге мүмкіндік береді. Ол процестер болжанған
талдау нәтижелерін бейнелейтін объектілерге тән.
Бағдарламалық қамтамасыз етуді жасау, өңдеу процесін күрделі, әрі
қымбатқа түсетін, тек тәжірибелі мамандардың қолынан ғана келетін процеске
жатқызамыз.
Бағдарламалық қамтамасыз етуде Microsoft фирмаларының өнімдері
кеңінен қолданылады (операциялық жүйелер, мәтіндік редакторлар,
электрондық кестелер, деректер базалары, тұсаукесер (презентация) құралдары,
тілдерді бағдарламалау, Internet-тегі навигация құралы және т.б.).
Экономикалық бағдарламаларды жобалау кезінде бизнес-процестерді
басқару мен ұйымдастыру маңызды роль атқарады. Бағдарламалық құралдарды
жобалаудың көп таралған әдістері жоғарыдан-төменге болып табылады.
Соңғы кезде бағдарламалық қамтамасыздандыруды жобалау кезінде
спиральді модель әдісі қолданылады, аса қысқа мерзімді циклды қамтамасыз
ететін экономикалық есептің қойылымынан бағдарламаны пайдалануға
енгізгенге дейін.
ЭАЖ-да бағдарламалық құралдарды жобалау үшін бағдарламалаудың
көптеген тілдері бар. Бірдей бағдарламаны Basic, Pascal, C тілдерінде жазуға
болады. Аса табыстылардың бірі Borland американдық фирмасының өңдеуі
болды. Есептеуіш техникасы мен бағдарламалау технологиясының дамуы
Borland фирмасының жаңа бағдарламалық өнімді - Delphi-ді құрастырып
14
шығаруына әкелді. Delphi негізінде визуалды жобалаудың технологиясы мен
бағдарламалаудың объектілі-бағытталған әдістемесі жатыр.
Берілген есептер кешенін шешу үшін Borland Delphi 7.0. объектілі-
бағытталған бағдарламалау ортасы қолданылады.
Delphi ортасында бағдарламалаудың негізінде Borland құрастырған
Object Pascal тілі қолданылады.TPersistent класы - Tobject класына байланысты
пайда болады. Ол өз ұрпағын басқа объектілермен байланыс жасауын
қамтамасыз етеді.
TComponent класы барлық компоненттер үшін маңызды болып табылады.
Осының көмегімен кез - келген визуалды емес компоненттерді құруға болады.
TСomponent класының жұмыс істеу механизмі колмпоненттің өңдеу ортасымен
байланысын қамтамасыз етеді, яғни компоненттер палитрасымен және
объектілер инспекторымен. Осы класс мүмкіндіктері арқасында компоненттер
жобаны өңдеу кезінде жұмысын бастайды.
TControl класы - TСomponent класынан пайда болады. Оның негізгі
тағайындалуы - визуалды компоненттердің функционалдануын қамтамасыз
ету.
TWinControl класы - басқару элементтерін құруда өңдеу мүмкіндігін
кеңейтеді. TСontrol класынан пайда болады және басқарудың терезелік
элементін құруға мүмкіндік береді. TWinControl деңгейінде қолданушының
GUI (Graphic User Interfase) - графикалық интерфейсімен байланысын
орнатады.
С++ кітапханалармен Windows -та жұмыс істеуге күрделі айналысумен
Delphi қазіргі кезде объектілі-бағытталған бағдарламалау мен визуалды
бағдарламалаудың ең жақсы бағдарламасы болып, Windows үшін ғана емес
басқа да операциялық жүйелер үшін табылады.
Delphi жобасы бағдарламалық бірліктер құрамы - модульдерден тұрады.
Ауқымды деп аталатын модуль бағдарлама басталатын нұсқаулықтан тұрады.
Қосымшанаң негізгі модулін Delphi автоматты түрде қалыптастырады.
Delphi қосымшасының терезесі өзінің мүмкіндіктерінің арқасында тек
қолданушының интерфейсін қамтамасыз етіп қана қоймай, сонымен қатар басқа
компоненттер жабдығы болып табылады.
Қосымша терезесі көптеген маңызды операцияларды орындауы қажет. Ол
өзін экранда дұрыс көрсетуі, операциялық жүйе және басқа терезелермен
байланысу керек, онда орналасқан басқару элементтерін ұйымдастыруы және
түрлі оқиғаларға көңіл аударуы қажет.
Delphi стандартты жобасы формалардан тұрады. Форма - өңдеу
кезеңіндегі қосымша терезесі. Әрбір форманы екі файл сипаттайды. Форма
файлы - форма қасиетін және орналасқан компоненттерді сипаттайды, ал
модуль - форма класының нұсқасын және алғашқы кодты құрайды. Көбінесе
қосымшалар деректерді өңдеу үшін құрылады. Қосымшада файлдарды қолдану
үшін көптеген есептерді шығаруға тура келеді. Оның негізгісі - қажет файлды
іздеу және олармен енгізушығару операцияларын орындау.
15
Клиент-сервер архитектурасына қосымша құрғанда бағдарламаушы
серверлік бөлім және бір немесе бірнеше клиент бағдарламаларын өңдеуі керек.
Клиент-сервер архитектурасының ең маңызды артықшылығы деректерді
өңдеудің жалпы логикасын - деректер базасы логикасына және қосымша
логикасына бөлу болдып табылады. Басқаша айтқанда, қосымша қолданушыға
қызмет көрсетумен, ал сервер деректерге қызмет көрсету мен айналысады.
Қосымшаның клиент бөлігі арнайы бағдарламалау әдісі арқылы, сонымен
қатар бағдарламаны өңдейтін арнайы әдіс көмегімен жүзеге асырылады. Delphi
кез-келген талғамға сай және кез-келген күрделілік деңгейінде клиенттік
қосымша құруға мүмкіндік береді.
Кез-келген АЖ қосымшасы ішкі жүйеде жұмыс істейтін деректерге ену
механизмін қолданады. Мысалы, кез-келген осындай қосымша белгілі форманы
ашқанда бірдей операциялар құрамын орындауы керек:
- қажет деректердің орналасуын іздеу;
- анықтамалық ақпаратты іздеу, ашу, оқу.
Windows 2000 - көптеген сервистік пайдалану мүмкіндіктері кеңейтілсе
де, пайдалануда да үлкен қиындықтары бар Windows NT және Windows 9.х
екеуінің мүмкіндіктерін біріктірген ОЖ. Windows 2000 негізінде
оңтайландырылған нұсқа ретінде Windows МЕ - Windows 9.х.-ны дамытушы
болып табылатын ОЖ нұсқасы жасалды. Windows ОЖ - дың жаңа - 2002
жылғы нұсқасы Windows ХР жасалды. Windows ХР Windows 2000-да
пайдаланылған технологиялардың негізінде әзірленді. Ол үйдегі және кеңседегі
компьютерде жұмыс істеуге қолайлы әрі оны пайдаланушылардың саны күннен
күнге артып келеді. Windows ХР жүйелік ресурстарға қоятын талабы жоғары
(оперативті есте сақтау 128 Мб-тан және қатты дискідегі кеңістік 2ГБ-тан кем
болмауы керек).
Қолданбалы бағдарламамен қамтамасыз ету белгілі бір бағдарламалық
салаға бағдарланған қолданбалы
бағдарламалар дестесін және
пайдаланушының бағдарлама мәселесін қамтиды.
Көптеген қолтаңбалы бағдарламалардың дестесі (ҚБД) біршама дәрежеде
пайдаланушының ақпаратты түрлендірудегі құралдарына қол жеткізуіне
мүмкіндік беретін интерактивті ортаны білдіреді.
ҚБД-ның көбісі дербес компьютер үшін жасалатынын айта кету керек.
Көптеген ҚБД-ның арасынан мыналарды атауға болады:
- мәтіндік редактор. Ол анықтама, есептілік, тізімдеме (ведомость), мақала
секілді әртүрлі басылатын құжаттарды әзірлеп дайындауда пайдаланылады.
Мәтіндік редақторға Лексикон, Word, Word Perfect және тағы басқалар жатады;
- графикалық редактор. Бұл графикалық кескіндерді жасауға және
(немесе) өңдеуге арналған аса ауқымды программалар тобы. Осы топта мына
категориялар ажыратылып (бөліп) көрсетіледі: расторлық редакторлар,
векторлық редакторлар және үш өлшемді графиктер (3D-редакторы) әзірлеп
өңдейтін бағдарламалар құралы. Графикалық редактордың үлгілері ретінде
Paint, Corel Draw, Photo Shop, 3D Studio Max;
16
- электрондық кесте мәтіндік және сандық ақпараттардың аса үлкен
ауқымын автоматты түрде өңдейтін әдеттегі кестелердің электрондық түрін
білдіреді. Электрондық кестеге Lotus, Super, Calc, Excel, Quattro Pro және тағы
басқа да кеңінен тараған бағдаламалар жатады;
- деректер базасынын басқару жүйесі. Мәлімметтер базасы бір немесе
бірнеше объектілер мен олардың өзгешеліктері және өзара байланыстары
туралы мағлұматтарды сақтауда пайдаланылатын
бағдарламалық жүйе.
Деректер базасын, ақпараттардың алғашқы толықтырылуын және деректердің
өзектілігін жоғалтып алмай, көкейтесті жағдайда ұстауды базалық деректер
базасын басқару жүйесі (ДББЖ) деп аталатын программаның инструменттік
дестесі жүзеге асырады. Қазіргі уақытты танымал болып үлгерген Access, Fox
Pro, Paradox, Informix, Oracle және т.б. БМБЖ пайдаланылады;
- HTML редакторы (Web-редакторы - бұл мәтіндік және графикалық
редакторлардың өзгешеліктерін қамтитын ерекше топтағы редактор. Ол Web
деп аталатын құжаттарды (Интернеттің Web-беті) жасап, редакциялауға
арналған. Web-құжаттары - бұл әзірлеу барысында Ғаламтордағы ақпаратты
қабылдау және тапсырумен байланысты бірқатар ерекшеліктерді ескертуді
қажет ететін электрондық құжаттар. Web-құжаттарын теориялық тұрғыдан
жасау үшін қарапайым мәтіндік редакторларды, процессорларды, сондай-ақ
векторлық графиканың бірқатар графикалық редакторларын пайдалануға
болады, алайда Web-редакторы Web-дизайыншылардың еңбек өнімділігін
арттыра алатын бірқатар пайдалы міндетті істерге (функцияларға) ие. Бұл
кластың программасын электрондық құжаттар мен мультимедиялық
бұйымдарды дайындауда да тиімді пайдалануға болады;
- браузерлер (Web-ті қараудың құралы, шолушы). Бұл категорияға HTML
форматында (бұл форматтағы құжаттар Web-құжаттар ретінде пайдаланылады)
орындалған электрондық құжаттарды қарап көруге арналған бағдарлама
құралдары жатады. Осы заманғы броузерлер мәтін мен графикті ғана жасаумен
шектеліп қалмайды. Олар әуен, адам сөзін жасап шығарады, Ғаламтордан
радио хабарларын тыңдауды, бейнеконференцияларды көруді, электрондық
пошта қызметімен, телеконференциялар жүйесімен жұмыс істеуді және т.б.
қамтамасыз етеді;
- корректор - бұл
кез келген мәтіннің, құжаттың, есептің дұрыс
жазылуын тексеруді қамтамасыз ететін бағдарлама.
Сонымен қатар компьютерлік баспа жүйесі туралы да ақпараттар алдық.
Adobe Acrobat бағдарламасы құжаттарды бір платформадан екінші платформаға
құжаттарды ауыстыру үшін қолданылады. Мұнда барлық құралдар құжатты
дұрыс бейнелеу үшін қажет болады. Сондай-ақ мыналармен
қамтамасыздандырылады.
Стандарт бойынша жарыққа шыққанна кейін және өз өніміне лицензия
алғаннан кейін фирма электрондық құжаттарды баспаға шығару үшін өндірістік
стандарт тілін шығарды. Adobe және басқа да фирмалар көптеген қосымшалар
құрастырып баспа ісіне көп мүмкіншіліктер туғызды. Сонымен қатар Page
Maker, Photo Shop бағдарламаларында да жұмыс істедік. Сонымен қатар қазіргі
17
заманға сай баспахананы жана құрал - жабдықтармен қамтамасыздандыруда.
Ендігі баспаханадағы шығаратын газет, журнал, кітаптардың көп тиражда аса
сапалы түрде шығатынына сенімдімін.
Компьютерлік графика үш түрге: растрлық, векторлық және фракталдық
болып бөлінеді. Олар бір-бірінен монитор экранында бейнелену және қағаз
бетіне басып шығарылған кезде кескіндердің қалыптасу принциптері бойынша
ажыратылады.
Растрлық графикада кескіндер түрлі-түсті нүктелердің жиынтығынан
тұрады. Графикалық ақпараттың осындай нүктелер жиыны немесе пиксельдер
түрінде ұсынылуы растрлық түрдегі ұсынылу болып табылады. Растрлық
кескінді құрайтын әрбір пиксельдің өз орны мен түсі болады және әр пиксельге
компьютер жадында бір ұяшық қажет.
Растрлық кескіннің сапасы сол кескіннің өлшеміне (тігінен және
көлденең орналасқан пиксельдердің саны) және әр пиксельді бояуға қажетті
түстердің санына тәуелді болады [3].
Мұндай типті кескіндер Adobe Photoshop, Corel Photo, Photofinish секілді
қуатты графикалық редакторларда өңделеді. Растрлық кескіндер векторлық
кескіндерге қарағанда сапасы жоғары, әсерлі болады. Қарапайым
фотосуреттердің өзі компьютерде растрлық кескін түрінде сақталады. Растрлық
кескіндерді Paint, Adobe Image Ready секілді бағдарламаларды қолданып
қолдан жасауға да болады. Растрлы графикамен жұмыс істеу ыңғайлы, әрі
тиімді жұмыс істеу үшін шешілетін есептерге сәйкес және қолданушы
қажеттіліктерімен сәйкес бағдарламаның қажетті параметрлерін қойып алу
қажет. Жөндеу мүмкіндіктері негізінен сирек және басқа графикалық
бағдарламада аналогтары болмайды.
Вирустардан қорғайтын бағдарламаның түрі AntiViral Toolkit Pro (AVP).
Соңғы уақытта Касперлік AVP антивирустық дестесі өте әйгілі деп саналады.
Бұл бағдарла вирустарды іздестіріп, жоюға арналған. Аса қолайлы пайдалану
интерфейсіне, көптеген түрлі баптауларға, сондай-ақ антивирустық деректердің
көлемді базасына ие AVP пакетінің қолданбалары бүгінгі күні белгілі болып
отырған барлық вирустарды дер
уақытында
залалсыздандыру
арқылы
пайдаланушының еш алаңсыз тапжылмай отырып жұмыс істеуіне мүмкіндік
береді.
AVP-тің ең басты артықшылығы - соңғы уақытта пайда болған
вирустардан қорғауды қамтамасыз ететін антивирустық
бағдарламаны
уақыттылы әзірлей алады. Антивирустық деректер базасын жаңарту процесі
автоматтандырылған және пайдаланушыға Интернет арқылы осы базаға
енгізілген өзгертулердің барлығынан аттап өтуіне мүмкіндік береді. Дестенің
негізгі құрастырушылары ретінде Монитор AVP және сканер AVP
бағдарламалары қызмет етеді. Монитор AVP қолданбасының негізгі міндеті -
компьютердің жағдайын ұдайы бақылап отыру. Басқаша айтқанда, жадта ұдайы
болуы арқылы бұл бағдарлама болып қалуы ықтимал барлық күдікті
әрекеттердің үстінен тап басып түсетін болса, тиісті хабар береді.
18
Ғаламтор - кез-келген компьютерлер мен бүкіл әлем бойынша ақпарат
алмасу мен беру мүмкіндігі, желілер жүйесі. Ғаламтор - байланыс арналарын
өзара біріктіретін, тораптардың жиынтығы.
Әрбір торапта көбінесе UNIX ОЖ-сін басқару арқылы жұмыс істейтін бір
немесе бірнеше қуатты компьютерлер-сервері болады. Мұндай торапты кейде
хост деп атайды.
Торапты оның иесі - провайдер деп аталатын (ағылшын тілінен алғанда
provide- қамтамасыз ету дегенді білдіреді) ұйым немесе ғаламтор қызметін
жабдықтаушы басқарады.
Ғаламтор хаттамаларының екі типін айырған жөн:
- базалық хаттамалыр, Ғаламтор (IР және TCP) компьютерлерінің кез
келген типтері арасындағы электронды хабарларды заттай жолдау үшін жауап
береді. Бұл хаттамалар өзара тығыз байланыстылығы соншалықты оларды
көбіне TCPIР хаттамасы атты бірыңғай белгілейді;
- өте жоғары деңгейдегі қолданбалы хаттамалар, мамандандырылған
ғаламтор
қызметі жұмыс істеу үшін жауап береді: http хаттамасы
(гипермәтіндік хабарларды беру), ftp хаттамасы (файлдарды беру), telnet
хаттамасы (қол жетудің қашықтауы), электронды поштаның хаттамалары және
т.б. Электронды пошта кез келген құжатты ол мейлі қызмет жайлы жалпы
мәлімет бола ма (адресі, аты- жөні, тақырыбы) немесе жай хабар түріндегі текст
(хаттың өзі) бола ма - бәрі бір олардың ақпараттық негізін бірдей түрде жеткізе
алады. Электрондық поштаны пайдалану кезінде копьютерде әртүрлі арнаулы
бағдарламалар қолданылады және олардың қажеттілігіне қарай бірінен біріне
жеңіл ауысып отыруға болады.
Мұндай бағдарламалар мынадай жұмыстар атқарады:
- алынған мәліметтерді талдау және жаңа мәліметтер дайындау;
- байланыс торабымен жылдам мәлімет алмасу.
Байланыс желісіндегі ең алғашқы бағдарламаның жұмысы компьютердегі
текстік ақпаратпен жұмыс
істеген сияқты болады. Бұл кезеңде белгілі бір
редакторлық бағдарлама көмегімен тексті дайындап, оны артынан қарап
шығуға тура келеді. Тексті оқу, толықтыру, талдау жұмыстары әдеттегі
поштамен жұмыс істегенмен бірдей. Компьютерде әрқашанда жинақталған,
мәліметтер архиві болуға тиіс, соларды қарап отырып бұрынғыларын тағы
қайталап оқып шығып, керек еместігін қоржынға тастап, керектеріне жауап
жазып, кейбірін қайта архивке салып сақтап қоямыз. Ең соңында дайындалған
хатты немесе келген хатқа жазылған жауапты пошта жәшігіне салып,
керекті адреске жөнелтеміз. Сонымен, электрондық поштаның кәдімгі
почтадан айырмасы байланыс бөлімі өз компьютерімізде орналасады және тек
өзімізге ғана қызмет етеді.
Рұқсат деңгейі пайдаланушылардың желіге қосу қызметімен
қамтамасыздандырады (жеке абоненттер, кәсіпорындар,
ұялы
пайдаланушылар). Қолданылатын технологияға қарай (xDSL, Etherten, PON,
Cable, Wi-Fi, WiMAX) жабдықтау таңдалады:
DSLAM, Ethernet
коммутаторлары, Wi - Fi қосылулары, WiMAX негіздік станциялары және т.б.
19
Абоненттерді мультимедиялық жоғарғы сапалы қызметтермен қамтамасыз ету
үшін желілер жылдам, мультиқызметті, интелектуалды сенімділігі жоғары және
қол жетерлік болуы тиіс.
Агрегация деңгейінде рұқсат деңгейінен түсетін трафикті жинау мен
тасымалы тарату құрылғыларына өтеді. Агрегация деңгейін маршрутты
желілерден түзеліп, Ethernet, IP, IP - MPLS технологияларының қолдануымен
қала немесе облыстық масштабтарға жайылады.
Қызметтердің
деңгейлері мен қызметтерді басқару, қосу
технологиясынына қарамастан, абоненттерге пайдалануға берілетін сервистің
кешенді бақылауын қамтамасыз етеді. Осында
тарифтеуге арналған
статистикалық мәлімет, пайдалануға берілетін қызмет түрлерінің өзгертулері
және т.б. жиналады.
Қосымшалардың
деңгейін жабдықтауды ұстап, қамтамасыз етуші
қызметтерді: қоңырауларды өңдеу серверлері (SoftSwich), кеңінен хабарлайтын
-теледидар станциялары, сұраныспен бейне станциялары және т.б.
NGN желісінің түйіні магистральдік желінің шекарасында орналасқан,
үлкен өнімділік маршруттарынан тұрады. Нақты түйін деңгейі агрегация
деңгейінің және магистральді желі транспорттық деңгейінің тоғысуын
қамтамасыз етеді. NGN басқа желілермен медиашлюз арқылы бірлесіп (жалпы
қолданыстағы телефониясы, жылжымалы радиобайланысты желілер, ISDN
және
т.б.), дабыл беру хаттамаларды құрады және трафикі лайықты
форматтарға айналдырады. Тапсыру тиімділігі дауыс мәліметтері желісі
арқылы пакетті коммутациямен бар болу телекоммуникациялық желілердің
және соның ішінде мобильді байланысын жаңартуына әкелді. Келешекте
мультимедиялық конвергенциясы бар желілер аса қарқынды дамуға
ұшырайтыны айқын. Жеке абоненттерге де, корпоративті пайдаланушыларға
да IP желілерінің қолдануымен мультимедиялық қызмет көрсетудің негізі
ретінде IMS (IP Multimedia Subsystem) технологиясы болуы мүмкін [4].
Алғашында IMS технологиясы 3GPP тобымен мобильді байланыс
желілерінде қызметтердің мультимедия ішкі жүйесі сияқты өңделген. Бірақ
келесі релиздарда IMS сәулеті конвергендік торлардың құрылымы негізіне
айналып, өзіне абоненттердің коммутациясын қосты. ETSI
стандартизациясының негізгі бөлімшесі болып табылатын TISPAN жұмысшы
тобы (Telecommunications and Internet converged Servic es and Protocols for
Advanced Networking ) IMS құрылымын аяқтап, желілі торлармен, соның ішінде
кең жолақтылармен өзара әрекеттесіп қамтамасыздандырды. IMS негізгі
артықшылығы - қолжетімділік шартынан тәуелсіздігі және DSL, WiMAX, Wi -
Fi қоса әртүрлі технологияларды біріктіру мүмкіндігі, кабельді желілер арқылы
кең жолақты жілілерге қолжетімділік және тіпті Е1 (сәйкесінше 3GPP Release 6
және
7, 6 және R 7) белгіленген арналары арқылы корпаративті
пайдаланушыларға қолжетімділік. IMS технологиясы үшін жаңа хаттамаларын
қосу арқылы жаңа функцияларды енгізе алатын негізгі хаттама ретінде SIP
(Session Initiation Protocol) байланысын қалыптастыратын хаттама
қолданылады. Нәтижесінде желіде жаңа қосымшаларды енгізуді айтарлықтай
20
жеңілдететін хаттаманы ауыстырмай - ақ функционалдылықты өсіруге болады.
IMS- тің негізгі ерекшелігі көлденең құрылымның (1 кескін) болуы. IMS деңгейі
желілердің транспорттық деңгейін (төменгі жазықтық) қызмет көрсету мен
қосымшалар деңгейінен (жоғарғы жазықтық) бөліп тұрады. IMS - тің қазіргі
телекоммуникациялық нарық операторларына тартымдылығы бірнеше
себеппен түсіндіріледі, соның ішінде:
дауыс, бейне және мәліметтер конвергенциясы. Тriple - play сапалы
жеткізу қызметінің негізгі шарты пайдаланушының
қандай жерде
орналасқанына қарамастан берілген сервистің жоғарғы дәреже қолжетімділігі
болып табылады;
мультимедиялық абоненттік терминалдар санының артуы, соның ішінде
қазіргі уақыт қосымшасының жұмысын қамтамасыздандыратын мобильді
терминалдар (шұғыл хабарламаларды жіберу, PTТ және т.б.);
тіркелген және мобильді желілер операторларының жоғарғы бәсекесі
және бағалық қысым. Тіркелген және мобильді желілер конвергенциясы
желілік ресурстарды, әсіресе мәлімет деңгейінде неғұрлым рационалды
пайдалану;
жаңа қызметтерді енгізуіне уақытты қысқарту. Жоғары бәсекелі ортада,
қызмет операторлары мен қызметтердің жабдықтаушылары қысқа мерзімде
инвестицияны аз уақыт аралығында қайтарылымдығы шартында жаңа қызмет
түрлерін қалыптастырады және енгізеді.
1.3 Инфокоммуникациялық жүйе және байланыс жүйесі
Бұл жұмыстағы негізгі мақсат: ақпарат, байланыс және ақпараттандыру
саласында қолжетiмдi және сапалы қызметтердi ұсынуға,
инфокоммуникациялық инфрақұрылымды, отандық ақпараттық кеңiстiктi
дамыту үшiн жағдай жасауға бағытталған мемлекеттiк саясатты тиiмдi iске
асыру. Қазiргi заманғы стандарттарға сай және әлемдiк ақпараттық кеңiстiкке
толыққанды кiрiгудi қамтамасыз ететiн дамыған, қолжетiмдi
инфокоммуникациялық инфрақұрылым және қазiргi заманғы жалпы ұлттық
ақпараттық ортада туындаған кемшіліктерді толықтыру.
Инфокоммуникациялық жүйе, байланыс жүйесі (infocommunications
system) - мәліметтерді жеткізу кешенін қүрайтын аппараттық құралдардың,
бағдарламалық жасақтамалардың және сол мәліметтерді жеткізу арналарының
бірлестігі. Инфокоммуникациялық технологиялар және байланыс жүйелерінің
өзара байланысу сұлбасы 1.6-суретте көрсетілген.
Инфокоммуникациялық модуль (infocommunication module) - ақпаратты
бағдарлауды және ақпараттық арналарды басқаруды жасақтайтын есептеу
желісінің логикалық элементі.
Инфокоммуникациялық сервер (infocommunications server) - терминал,
компьютер және принтер сияқты құрылғылардын желіге қосылуын жеке
коммуникациялық хаттамасыз-ақ іске асыратын, байланысқа
сәйкес
бағдарламалық жасақтамамен қамтамасыз етілген компьютер. Жергілікті
21
желілерде - жұмыс станцияларының үлкен электрондық есептеу машиналарына,
модемдерге, факс -модемдерге және басқа құрылғыларға қатынас құруын
қамтамасыз ететін компьютер де осылай аталады.
Коммуникациялық хаттама (communications protocol) - қысқа мерзімде
стандартты пішімді пайдаланып, мәліметтерді желінің бір торабынан
(түйінінен) екіншісіне жеткізуді атқаратын мүмкіндіктер (спецификациялар)
жиыны.
Коммуникациялық бағдарлама (Communications program'(software) -
компьютер мен модемнің басқа компьютермен және модеммен қатынас
құруына мүмкіндік беретін қолданбалы программа. Ол компьютерлер
арасындағы байланыс түзілімін ұйымдастыратын телефон нөмірлерін жадында
сақтап, оларды автоматты түрде теруді жүзеге асырып, жалпы қатынас қүруды
оңайлатады. Байланыс орнатылған сон, бұл программа келіп түскен
мәліметтерді дискіде сақтап, қажетті файлдарды дискіден өрі карай i жәнелтеді.
Байланыс параметрлерін алғаш - орнату кезінде осы компьютердегі модем
сипаттамаларына сәйкес бейімделеді.
1.6 Сурет - Инфокоммуникациялық технологиялар және байланыс
жүйелері
МАТС - мекемелік автоматты телефон станциясы;
ЖҚТЖ - жалпы қолданыстағы телефон желісі;
22
ЖЕЖ - жергілікті есептеу желісі.
1.4 ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
В дипломной работе анализируя телекоммуникационные и
инфокоммуникационные услуги сети связи города Алматы рассмотрена
проблема применении технологии
IMS. Указаны
характеристика
IMS
технологии, ее структурная схема и приборы. В вычислительной части была
использовано программа Mathcad.
В разделе безопасности и жизнедеятельности проведен анализ условий
труда операторов, сделан расчет освещения, кондиционирования, расчет
пожарной безопасности и электробезопасности. В экономической части
проведен расчет абсолютной экономической эффективности капитальных
вложений и определен срок окупаемости проекта.
АҢДАТПА
Дипломдық жұмыста
Алматы
қаласының байланыс желілерінде
телекоммуникациялық және инфокоммуникациялық қызметтерді жан-жақты
талдап,
IMS технологиясын қолдану мәселесі қарастырылған.
IMS
технологиясының
сипаттамалары, оның құрылымдық сұлбасы және
жабдықтары келтірілген. Есептеу бөлімінде Mathcad бағдарламасы
қолданылған.
Өміртіршілік қауіпсіздігі бөлімінде операторлардың еңбек жағдайларына
таңдау жүргізілген, жарықтану, кондиционерлеу есептеулері жасалған, өрт
қауіпсіздігі және электрқауіпсіздік есептері жүргізілген. Экономикалық бөлімде
капиталды салымдардың абсолютті экономикалық тиімділігінің есебі
келтірілген және жобаның өтемділік мерзімі анықталған.
ANNOTATION
In the research paper analyzing the telecommunications and ICT services
network devoted to the problem of Almaty application of technology IMS. Specified
characteristics IMS technology, its block diagram and appliances. In the
computational part of the program has been used Mathcad.
In a division safety of vital functions the analysis of terms of labour of
operators is conducted, calculation of lighting, conditioning, calculation of fire safety
and electrical safety. In economic part calculation of absolute economic efficiency of
capital investments is carried out and the project payback period is defined.
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
1
ИНФОКОММУНИКАЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТТЕРДІ ҰСЫНУ
7
ТӘСІЛДЕРІН ТАЛДАУ
1.1 Телекоммуникацияға шолу
1.2 Бағдарламалық қамтамасыздандыру
1.3 Инфокоммуникациялық жүйе және байланыс жүйесі
1.4 IMS желісін таңдау
1.5 IMS архитектурасы
1.6 Сымсыз стационарлы желілердің қасиеттерін NGNIMS шешімдерде
зерттеу мәселесі
1.7 IMS жүйесінде дыбыстық қызметтерді жеткізу кезінде жалғауларды
орнату процесі
2 ЖЕЛІЛЕРДЕ ТЕЛЕКОММУНИКАЦИЯЛЫҚ ҚҰРЫЛҒЫЛАРДЫҢ
ЕСЕПТЕУЛЕРІ
2.1 Шлюз құрылғысының есебі
2.2 Коммутатор құрылғыларының есептеулері
2.3 IMS желісі жабдықтарының есептері
3 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
3.1 Жобаның мақсаты
3.2 Желі өнімділігі
3.3 Экономикалық тиімділік
3.4 Қаржылық жоспар
3.5 Экономикалық тиімділікті есептеу
4 ҚАУІПСІЗДІК ЖӘНЕ ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ
4.1 Қазақстан Республикасының еңбек кодексі
4.2 Қауіпті және зиянды факторларды талдау
4.3 Қауіпті және зиянды факторларды азайту шараларды
4.4 Өрт қауіпсіздігі
4.5 Жасанды жарық түсіруді есептеу
ҚОРЫТЫНДЫ
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
7
13
21
23
25
32
36
41
43
48
51
58
58
58
59
60
65
67
67
68
70
72
74
КІРІСПЕ
Әлемде болып жатқан ақпараттық коммуникациялардың даму процестері
әлем қоғамының жаһандық ақпараттық қоғамды құруға жылжуының объективті
факторы болды. Ақпараттық ресурстардың және компьютерлік желілердің
дамыған инфрақұрылымының халықаралық интеграциясы кез келген
пайдаланушылардың қашықтыққа және пайдаланылатын есептеу техникасы
құралдарына қарамастан, нақты уақыт масштабында ақпараттың кез келген
түрін алу үшін іс - қимылдарын жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Ақпараттық
технологиялар осы жүз жылдықтағы озық елдердің дамуындағы негізгі
ресурстарының бірі болып жатыр. Алғаш рет жеке елдер арасында, сондай - ақ
ел ішінде де ақпараттық теңсіздікті жою мүмкінідігі пайда болады. Әсіресе бұл
кең аумағында ақпараттық дамыған қалалары және өңірлерімен қатар әлсіз
телекоммуникациялық инфрақұрылымы бар аумақтары бар (бірінші кезекте бұл
ауыл аудандарына қатысты) Қазақстан үшін аса маңызды. Цифрлық ақпараттық
технологиялар мен ақпарат берудің кең жолақты сымсыз желілерінің дамуы -
осы мәселені шешудің перспективтік жолдарының бірі.
Бүгінгі күні желілер - бұл қарапайым және жеңіл қызмет көрсетілетін
құрылғылар ғана емес. Олар қорғауды, қадағалауды және қызмет көрсетуді
талап етеді. Бұдан өзге, желілер жиі бір мекеменің шегінен шығады және
жаһандық болып кетеді. Компьютерлер арасында жергілікті байланыстарды
жасау үшін кабельдік жүйелердің, желілік адаптерлердің, қайталама -
концентраторлар, көпірлер, коммутаторлар және бағыттаушылар, сондай - ақ
ұзақ желілер бойынша деректер беру аппаратурасы - модемдер пайдаланылады.
Қазіргі уақытта бірқатар стандарттар, желілік технологиялар, әртүрлі желілік
операциялық жүйелер бар. Желілік технологияның икемді ортасын, сондай - ақ
жабдық пен бағдарламалық қамтамасыз етудің біріңғай желілік ортадағы
жұмыс сыйымдылығына өзара іс - қимылдарын анықтау рәсімі маңызды бөлімі
болып табылады.
XXI ғасырда дүниежүзілік экономиканың белсенді дамуы көптегенде
телекоммуникациялық қызметтерінің қарқынды кеңеюмен байланысты. Барлық
экономикалық қызметтің күшейюі, өндіріс қуаттылығының артуы және бизнес
үдерістерінің күшейе түсуі телекоммуникациялық ортаға үлкен талап қойды.
Жаңа NGN ұрпақ желілері бірте -бірте байланыс торларын құру базалық
технологиясына айналып, барлық телекоммуникациялық инфражүйесіне жол
салып жатыр. Келешекте мультимедиялық конвергенциясы бар желілер аса
қарқынды дамуға ұшырайтыны айқын. Жеке абоненттерге де, корпоративті
пайдаланушыларға да IP желілерінің қолдануымен мультимедиялық қызмет
көрсетудің негізі ретінде IMS (IP Multimedia Subsystem) технологиясы болуы
мүмкін. Сондықтан мен бұл дипломдық жұмыста NGNIMS технологиясын
талдадым.
1.
ИНФОКОММУНИКАЦИЯЛЫҚ
ҚЫЗМЕТТЕРДІ
ҰСЫНУ
ТӘСІЛДЕРІН ТАЛДАУ
1.1 Телекоммуникацияға шолу
Телекоммуникация - телеқатысым (латынша тele - қатынасу, байланысу,
грекше
-
қашықтық және
communіcatіon
-
байланыс)
-
ғылым мен техниканың халықты ақпараттық қызметтің барлық түрімен
қамтамасыз ететін саласы; қашықтықтан ақпарат алмасуды жүзеге асыратын
технологиялар жиынтығы. Телекоммуникация саласы Қазақстанға 20 ғасырдың
90-жылдарынан ене бастады. Телекоммуникация электробайланыс және
компьютердің
көмегімен ақпараттың барлық түрлерін
(дыбыс, дерек,
қозғалмалы және қозғалмайтын бейне, мультимедиа) талшықты оптикалық
байланыс кәбілі , радио , Жердің жасанды серігі, тағы басқа байланыс түрлері
арқылы таратады. Электр дабылдарын таратып - қабылдауды телекоммуникация
жүйесі атқарады. Бұл жүйе ақпаратты пайдаланушыларға дыбыс немесе бейне -
көрініс түрінде тарататын жабдықтар жиынтығынан тұрады.
Телекоммуникация жүйелері жиынтығының аумақтық орналасу принципіне,
жұмыс істеуі мен бір - біріне тәуелділігіне қарай біріктірілуін телекоммуникация
желісі деп атайды. Барлық мемлекеттегі құрастырылатын, өндірілетін және
пайдаланылатын телекоммуникация жабдықтарының параметрлерін үйл естіру
және телекоммуникация саласының даму сатысын анықтау
мәселесімен Халықаралық Электробайланыс Одағы (ХЭО) айналысады. ХЭО -
ның мақсаты шартараптық ақпараттық құрылым жасау және соның
нәтижесінде Телекоммуникацияны шартараптандыру, дербестендіру
Шартараптандыру - әлемдік (шартараптық) желі құрып, оған барлық
мемлекеттердің және олардың аймақтық, абоненттік желілерін интеграциялау;
дербестендіру - UPT (Universal Personal Telecommunication) тұжырымдамасы
бойынша дүние жүзіндегі адамдардың барлығына дүниеге келісімен дербес
нөмір тағайындалып, әлемдік желіге тіркеледі, ал жолданған ақпарат абонентін
іздестіру желі қызметінің зерделілігінің көмегімен автоматты түрде
орындалады. Телекоммуникация желісіне радио, теледидар, телефон желілері
және компьютерлік желі жатады. Радио
және теледидар желілері
тұтынушыларға ақпаратты бір жақты, кеңінен (желіден абоненттерге) тарату
қызметін атқарады. Телекоммуникацияның ең алғаш құрылған желісі -
телеграф желісі. Қазіргі телекоммуникация саласындағы ғылыми - техникалық
жетістіктер аналогты дабылдарды (дыбыс пен бейне) цифрлап, ал цифрланған
дабылдарды дестелеп таратудың мүмкіншіліктерін іске асырды.
Телекоммуникация (Telecommunications) -- компьютерлік жүйелер мен
қазіргі заманғы техникалық электрондық байланыс құралдары негізінде
телефон желілері, жерсеріктік байланыс және тағы басқалары арқылы
мәліметтерді қашықтан жеткізуге қатысты жалпы ұғым; жалпы немесе арнаулы
байланыс желілері (телеграф, телефон, радио арқылы мәліметтер алмастыруға
7
арналған қатынас). Телефон жүйесі арқылы ақпарат жеткізу; ара қашықтықтық
байланыс; мәліметтерді ара қашықтыққа жіберу [1].
Біздің әлем тек қана ұялы байланыс желісі үшін ғана емес, басқа да
қолданыста сымдарды азайтуда. Бұл өте тиімді және ыңғайлы, себебі ыңғайлы
терминал - коммуникатордың көмегімен кез-келген уақытта, кез-келген жерде
қажетті іскери немесе жеке ақпаратқа қол жеткізуге болады. Алайда бұл әлі де
аз. Атап айтқанда Intel корпорациясының шешімі бойынша ТМД елдері үшін
сымсыз технологиялар, яғни қазіргі кезде қолданылатын WLAN (сымсыз
жергілікті желі), Wi-Fi желілері жаңа экономикаға бір уақытта жол ашады және
жол бастаушы болуы мүмкін. Барлық аналитикалық және консалтингтік
агенттіктердің жалпы шешімі бойынша, мобильді сымсыз құрылғылардың
нарығы жақын арадағы уақытта күрт дамиды. Және де бұл даму қазіргі уақытта
дамуда.
Қазақстан
Республикасында ақпараттық және коммуникациялық
технологияларды дамыту.
Қазақстан
Республикасында ақпараттық және
коммуникациялық
технологияларды дамыту жөніндегі 2010 - 2014 жылдарға арналған бағдарлама
2009 жылы Нұр Отан Халықтық-демократиялық партиясының XII кезектен
тыс съезінде берілген Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.
Назарбаевтың тапсырмасына сәйкес әзірленген Қазақстан Республикасын
үдемелі индустриялық-инновациялық дамыту жөніндегі 2010 - 2014 жылдарға
арналған мемлекеттік бағдарламаның (бұдан әрі - ҮИИД МБ) бір бөлігі болып
табылады.
Ақпараттық және коммуникациялық технологиялар саласын дамыту
келешектегі экономика секторларын дамыту шеңберінде ҮИИД МБ
басымдықтарының бірі болып табылады, бұл Қазақстанның заманауи
экономикасы үшін оның мәнін білдіреді.
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасында заманауи технологиялық
деңгейде ҮИИД МБ шеңберінде алға қойылған мақсаттарды шешу жолдарын
есепке алатын мемлекеттік стратегиялық және бағдарламалық құжаттар жоқ.
Осыған байланысты Бағдарлама мемлекет пен бизнестің күш-жігерін біріктіру
мақсатында Қазақстан Республикасында ақпараттық коммуникацияларды
дамытудың 2010 - 2014 жылдарға арналған бірыңғай стратегиясын анықтайды.
Осы бағдарламада ақпараттық коммуникациялар саласы
телекоммуникация саласынан, пошта қызметтері, ақпараттық технологиялар
саласынан тұратын Қазақстан экономикасының дербес секторы ретінде
қарастырылады. Мұндай көзқарас әлем бойынша соңғы онжылдықта байқалған
байланыс технологияларын өзара енгізумен, телерадиохабар және ақпараттық
технологияларды таратумен негізделеді.
Ақпараттық
технологиялар - ақпараттық нарықта алға қойған
мақсаттарға қол жеткізу үшін саяси субъектілер қолданатын әртүрлі әдіс -
тәсілдер мен техникалар. Ақпарат ағындарын анықтайтын, коммуникаторлар
мен рецепиенттер әрекеттерінің мақсаттары мен тәсілдерін, қарым - қатынас
стилін, басқа да ақпараттық іс - әрекеттер параметрлерін айқындайтын жүйелер
8
ретінде мыналарды атауға болады: шешім қабылдау, сайлау кампанияларын
жүргізу, халықаралық және ішкі саяси дағдарыстарды реттеу және т.б.
Елбасының Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан атты жолдауында: Біз
бүкіл еліміз бойынша әлемдік стандарттар деңгейінде сапалы білім беру
қызметін көрсетуге қол жеткізуіміз керек десе, осы жолдаудың III тарауы, он
сегізінші бағытының жетінші тармақшасында: Ақпараттық технологиялар
мен ақпаратты таратудың жаңа нысандарына бағытталған мамандандырылған
білім беру бағыттарын құру міндеті де алдымызда тұр делінген, сондай -ақ он
жетінші бағытының үшінші тармақшасында: Онлайн тәсілінде оқыту
тәжірибесін дамытып, елімізде оқу теледидарын құру қажет деп атап
көрсетілгендей бүгінгі күні білім беру жүйесі жаңа педагогикалық технологияға
негізделуін және ақпараттық құралдарының кеңінен қолданы луын қажет етеді.
Осылайша оқу- тәрбие үрдісінде жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану
заман талабынан туындап отыр.
Ақпараттық-телекоммуникациялық технология электрондық есептеуіш
техникасымен жұмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға,
модельдеуге, электрондық оқулықтарды, интерактивті құралдарды қолдануға,
интернетте жұмыс істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді.
Ақпараттық әдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс құралдарын
пайдалану арқылы білім беруді жетілдір уді көздейді .
XXI ғасыр - бұл ақпараттық қоғам дәуірі, айналадағы дүниеге, адамның
денсаулығына, кәсіби мәдениеттілігіне мұқият қарайтын дәуір. БҰҰ - ның
шешімімен XXI ғасыр - ақпараттандыру ғасыры деп аталады. Қазақстан
Республикасы да ғылыми - техникалық прогрестің негізгі белгісі - қоғамды
ақпараттандыру болатын жаңа кезегіне енді.
Ақпараттық қоғамның негізгі талабы - оқушыларға ақпаратық білім беру,
логикалық- құрылымдық ойлау қабілеттерін дамыту, ақпараттық технологияны
өзіндік даму мен оны іске асыру құралы ретінде пайдалану дағдыларын
қалыптастырып, ақпараттық қоғамға бейімдеу. Білім беру жүйесін
ақпараттандыру дегеніміз - берілетін білім сапасын көтеруді жүзеге асыруға
бағытталған үрдіс, яғни еліміздің ұлттық білім жүйесін барлық түрлерінде
кәдімгі технологияларды тиімді және компьютерлік ақпараттандыру
технологияларына алмастыру, оларды сүйемелдеу және дамыту, нақты жүзеге
асыру шаралары. Ақпарат алмасу істеріндегі компьютерлік технологиялар рөлі
өте жылдам өсіп келе жатыр, соңғы кезде телефон, радио, теледидар сияқты
құралдар орнына электрондық телекоммуникациялық құрылғылар пайдаланыла
бастады, олар - өндірістік, әлеуметтік және тұрмыстық мәселелерге кеңінен
араласып келе жатқан электрондық пошта мен Интернет жүйелері болып
табылады. Қазіргі таңда білім беру жүйесінде электрондық байланыс
жүйелерінде ақпарат алмасу интернет, электрондық пошта, телеконференция,
видеоконференция, телекоммуникациялық жүйелер арқылы іске асырылуда.
Бірақ кез - келген жаңалықтың жақсылығымен қатар зияны да болатыны белгілі.
Мұндағы ең басты назар аударатын мәселе: олардың ара салмағы. Демек
кемшілігін түзеп, зиянын жойып, артықшылығын жетілдіре түсу қажет.
9
Информатиканы және ақпараттық - коммуникациялық технологиялар ( АКТ)
қазіргі ақпараттық әлемде ерекше орын алады. Компьютерді иелену дағдылары,
күнделікті жұмыста АКТ пайдалана білу, WWW ( интернетпен ) жұмыс істеу,
теориялық информатика негіздерін білу, мектеп түлектерінің ақпараттық
мәдениеті, адамзат қолындағы электрондық ақпараттық ресурстарды жасау
және пайдалана білу - жаңа ғасырдың артықшылығы осындай.
Заманауи дүниежүзілік тенденциялармен сәйкесінше Қазақстан жаңа
ақпараттық технологияларды, экономика және басқарудың барлық
салаларында жылдам таратуды қамтамасыз ететін, маңызды ұлттық
инфрақұрылым құрұды бастады [1].
Бұл үшін қазірде инфокоммуникация жағдайына мониторинг жүргізіледі,
мұнда негізгі объекттер мемлекет органдарының коммерциялық құрылым
жүйесін кезектегі кеңейтудегі бастапқы ерікті ақпараттық -
телекоммуникациялық жүйелер болып табылады. Мәліметтерді электронды
алмасу және мәліметтерді қорғау механизмдерінің хаттамаларына республика
стандарттары жасалады және бекітіледі. Электрондық коммерция, аукциондар
және тендерлер енгізіледі. Мемлекеттік органдардың ақпараттық
инфрақұрылымы жасалады: мемлекеттік органдардың web - сайттарын өңдеу
және жаңарту, ресми электронды адрестер анықтамаларын қалыптастыру,
электрондық ақпараттық орталар желілерін және әкімшіл -басқарушы жүйенің
типтік проекттік шешімдерін құру.
Инфокоммуникация -
бұл ақпараттық және телекоммуникациялық
технологиялардың бірыңғай тұтас дамып жатқан экономиканың жаңа саласы.
Бұрынғы телекоммуникациялық және ақпараттық технологиялар жеке
дамыды және маңызы бойынша да бір-бірінен тәуелсіз болды.
Телекоммуникациялық қызметтерді ұсыну байланыс операторларымен,
ұйымдармен үзіліссіз байланысты. Ақпаратық технологиялар өз кезегінде
өздігінен дамыды және бағдарламалық қамтамасыздандыруды жетілдірумен
байланыста болды.
Уақыт өте келе бір-бірінен алыс қашықтықта орналасқан жекеленген
желілерді біріктіру қажеттілігі туындады. Сонымен мағынасы бойынша
желілер арасындағы желі
(аудармасы: inter - арасы немесе ортасы, net - желі)
болып табылатын Интернет пайда болды. Яғни Интернет жергілікті
желілерді бір глобальды желілерге біріктіреді.
Қазіргі және болашақтағы инфокоммуникация.
Инфокоммуникациялық цифрлық жүйенің ерекшелігі олар (аналогтық
таратудан айырмашылығы, мұнда дабыл шексіз көп бастапқы дабылдардан
тұрады)
дабылды уақыттың соңғы аралығында жібереді.
Инфокоммуникациялық цифрлық жүйелерде ақпарат алушының тапсырмасы
жіберілген дабылды дәл жаңғырту емес, ал дабылдың бұрмаланған шуылдары
негізінде анықтау болып табылады. Бұл да цифрлық ақпарат таратудың жаңа
технологиясы болып табылады.
Инфокоммуникациялық цифрлық жүйенің
артықшылығын қарастырудан бұрын, жаңа технологиялар кеңістігінде оның
орнын талдап көрейік.
Белгілі тарихи даму периодында және қазіргі,
10
болашақта көп еңбектенудің, өз уақытына тән (1.1 Cурет ) негізгі типтерге
ажыратылуы .
1.1 Сурет - Көп еңбектенудің негізгі типтері
Қоғам дамуының басқа да типтерін ажыратуға болады, бірақ осы жұмыс
мақсаты инфокоммуникациялық кезең өнеркәсіптіптің арқасында келетінін
ескерту.
Адамды қорек көзі және ақпарат қабылдаушы ретінде, ал
инфокоммуникациялық жүйені хабар жеткізумен қамтамасыз ететін әдіс
ретінде қарастырсақ, компьютер пайда болғанға дейін әділетті болушы еді.
Дегенмен компьютерлер арасында ақпарат алмасатын және ақпарат
қабылдаушы электрондық құрылғы, автоматты басқару жүйесі болады. Мұның
бәрі инфокоммуникацияның дамуын болжау үшін жаңа қызметтерді
тудырады.
1.2 Сурет - Жаңа технологияларды енгізу графигі
Жаңа технологиялар, солардың ішінде инфокоммуникациялық
технологияның да енгізілуі 1.2- суретте көрсетілгендей, графикалық қисық
ретінде келтіруге болатын кейбір жалпы заңдарға бағынады. Берілген
11
жағдайда бұл сипаттама қоғамның жаңа технологияға болған қатынасын
көрсетеді, яғни атап айтқанда, заң шығару мәселелері бар, жаңа технологияны
ескермейтін, қосымшақаржы инвестицияларының қажеттіктерін
қарау,әлеуметтік қолданушылар тарапынан жаңа технологияны қабыдауға
дайын еместігі, нарықтық қарама - қарсылық және де сол сияқты мәселелер.
1.3 Сурет - Инфокоммуникациялық жүйенің өсу динамикасы
1.3 Суретте инфокоммуникациялық жүйенің өсу динамикасының көп
мөлшерін адамдар қамтиды. Бұл суреттегі диаграммалар сапалы өзгерісті
қамтып көрсетеді. Инфокоммуникацияның қарқынды дамығаны соншалықты,
телевизиялық хабар және бағдарламаларды шығару негізінде интерактивті
теледидарды пайдалану туралы айтылып жатыр. Бұрынғы компонеттердің
(аналогты теледидарларды еске түсірейік) жойылып кетуі және бұл
инфокоммуникациялық жүйенің дамуына кедергі болып келеді. Сонда жаңа
инфокоммуникациялық технологиямен не істеуге болады? Оларды тек дамыту
ғана емес және де оларды енгізу үшін максимальды кең өткізу жолағын
қамтамасыз етумен жағдай жасау керек.
Әрине, келтірілген тәуелділіктер
сандық характеріне қарағанда сапалық характерін өсіреді. Тәуелділігі біркелкі
емес характерге ие екені маңызды, бұл әдістің басында ескерілмеуі мүмкін
болған объективті шындық, бірақ тәжірибелік іске асыру процесінде міндетті
түрде пайда болады [1].
Бөлек алынған контенттерге бағытталған ескі технологиялардың
жойылуы , мысалы , радио және теледидар , жаңа интеграциялық шешімдерге
алмастыру үш негізгі кезеңдерден тұрады : бірінші - цифрлау ( 1.4 Сурет ),
екінші - пакеттеу және үшінші - мүмкін болатын талаптарды және ақпаратты
қорғау, сақтау, тасымалдау сол сияқты татаратудың ерекшеліктерін ескеретін
әмбебап хаттамаларды қолдану.
12
1.4 Сурет - Жетілдірудің үш кезеңі
Қазіргі уақытта ұялы жылжымалы байланыстың сөйлеу контенті жаңа,
өте ыңғайлы сапаға ие болатын ұялы байланыстың қарқынды дамуын алдын
ала болжаған (1.5 Сурет ).
1.5 Сурет - Модернизация салдары
1.2 Бағдарламалық қамтамасыздандыру
Бағдарламамен қамтамасыз ету жүйелік және қолданбалы қамсыздандыру
түрлерінен тұрады. Операциялық жүйе және бағдарламалау жүйелері жүйелік
қамтамасыз етудің негізі болып табылады.
13
Қолданбалы бағдарламаны қамтамасыз ету қолданушылардың
бағдарламалары мен әртүрлі жағдайда қолданылатын қолданбалы
бағдарламалардың пакеттерін құрайды. Қолданушылардың стандартты
бағдарламалары анықталған тапсырмаларды алгоритмдік тіл бағдарламасымен
шешеді.
Қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз ету модульдік принцип бойынша
орындалған және тапсырмалардың анықталған класын шешуге бағытталған.
Қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз ету мәселелері бағдарламалық
қамтамасыз етудің негізгі түрі болып табылады. Олар алгоритмді құруға,
берілген кластың тапсырмаларын шешу шарттарын өзгертуге, шешілу
жолдарын бақылауға, толықтырулар мен алгоритмдерді енгізуге мүмкіндік
береді. АЖО-да жұмыс істеу кезінде қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз
ету диалогтық режимде іске асады.
Қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз етудің мысалдары ретінде
мыналарды айтуға болады: есептеу операцияларды орындауда әртүрлі
құжаттарды құруға арналған қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз ету,
жоспарларды тиімді ету тапсырмаларына арналған қолданбалы бағдарламалық
қамтамасыз ету, баланстық тапсырмаларға арналған қолданбалы
бағдарламалық қамтамасыз ету. Қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз етуге
аутоматтандырылған ақпараттық жүйелерді құру үшін ерекше орын бөлінген.
Олар әртүрлі белгіде болуы мүмкін: анықтамалық, кестелерді өңдеу және
ақпараттардың массивін енгізу, мәліметтер базасын құру, басқару, құжаттық.
Графикалық ақпаратпен жұмыс жасауға арналған пакеттер жинақы және
көрнекі түрде процестерді көрсетуге мүмкіндік береді. Ол процестер болжанған
талдау нәтижелерін бейнелейтін объектілерге тән.
Бағдарламалық қамтамасыз етуді жасау, өңдеу процесін күрделі, әрі
қымбатқа түсетін, тек тәжірибелі мамандардың қолынан ғана келетін процеске
жатқызамыз.
Бағдарламалық қамтамасыз етуде Microsoft фирмаларының өнімдері
кеңінен қолданылады (операциялық жүйелер, мәтіндік редакторлар,
электрондық кестелер, деректер базалары, тұсаукесер (презентация) құралдары,
тілдерді бағдарламалау, Internet-тегі навигация құралы және т.б.).
Экономикалық бағдарламаларды жобалау кезінде бизнес-процестерді
басқару мен ұйымдастыру маңызды роль атқарады. Бағдарламалық құралдарды
жобалаудың көп таралған әдістері жоғарыдан-төменге болып табылады.
Соңғы кезде бағдарламалық қамтамасыздандыруды жобалау кезінде
спиральді модель әдісі қолданылады, аса қысқа мерзімді циклды қамтамасыз
ететін экономикалық есептің қойылымынан бағдарламаны пайдалануға
енгізгенге дейін.
ЭАЖ-да бағдарламалық құралдарды жобалау үшін бағдарламалаудың
көптеген тілдері бар. Бірдей бағдарламаны Basic, Pascal, C тілдерінде жазуға
болады. Аса табыстылардың бірі Borland американдық фирмасының өңдеуі
болды. Есептеуіш техникасы мен бағдарламалау технологиясының дамуы
Borland фирмасының жаңа бағдарламалық өнімді - Delphi-ді құрастырып
14
шығаруына әкелді. Delphi негізінде визуалды жобалаудың технологиясы мен
бағдарламалаудың объектілі-бағытталған әдістемесі жатыр.
Берілген есептер кешенін шешу үшін Borland Delphi 7.0. объектілі-
бағытталған бағдарламалау ортасы қолданылады.
Delphi ортасында бағдарламалаудың негізінде Borland құрастырған
Object Pascal тілі қолданылады.TPersistent класы - Tobject класына байланысты
пайда болады. Ол өз ұрпағын басқа объектілермен байланыс жасауын
қамтамасыз етеді.
TComponent класы барлық компоненттер үшін маңызды болып табылады.
Осының көмегімен кез - келген визуалды емес компоненттерді құруға болады.
TСomponent класының жұмыс істеу механизмі колмпоненттің өңдеу ортасымен
байланысын қамтамасыз етеді, яғни компоненттер палитрасымен және
объектілер инспекторымен. Осы класс мүмкіндіктері арқасында компоненттер
жобаны өңдеу кезінде жұмысын бастайды.
TControl класы - TСomponent класынан пайда болады. Оның негізгі
тағайындалуы - визуалды компоненттердің функционалдануын қамтамасыз
ету.
TWinControl класы - басқару элементтерін құруда өңдеу мүмкіндігін
кеңейтеді. TСontrol класынан пайда болады және басқарудың терезелік
элементін құруға мүмкіндік береді. TWinControl деңгейінде қолданушының
GUI (Graphic User Interfase) - графикалық интерфейсімен байланысын
орнатады.
С++ кітапханалармен Windows -та жұмыс істеуге күрделі айналысумен
Delphi қазіргі кезде объектілі-бағытталған бағдарламалау мен визуалды
бағдарламалаудың ең жақсы бағдарламасы болып, Windows үшін ғана емес
басқа да операциялық жүйелер үшін табылады.
Delphi жобасы бағдарламалық бірліктер құрамы - модульдерден тұрады.
Ауқымды деп аталатын модуль бағдарлама басталатын нұсқаулықтан тұрады.
Қосымшанаң негізгі модулін Delphi автоматты түрде қалыптастырады.
Delphi қосымшасының терезесі өзінің мүмкіндіктерінің арқасында тек
қолданушының интерфейсін қамтамасыз етіп қана қоймай, сонымен қатар басқа
компоненттер жабдығы болып табылады.
Қосымша терезесі көптеген маңызды операцияларды орындауы қажет. Ол
өзін экранда дұрыс көрсетуі, операциялық жүйе және басқа терезелермен
байланысу керек, онда орналасқан басқару элементтерін ұйымдастыруы және
түрлі оқиғаларға көңіл аударуы қажет.
Delphi стандартты жобасы формалардан тұрады. Форма - өңдеу
кезеңіндегі қосымша терезесі. Әрбір форманы екі файл сипаттайды. Форма
файлы - форма қасиетін және орналасқан компоненттерді сипаттайды, ал
модуль - форма класының нұсқасын және алғашқы кодты құрайды. Көбінесе
қосымшалар деректерді өңдеу үшін құрылады. Қосымшада файлдарды қолдану
үшін көптеген есептерді шығаруға тура келеді. Оның негізгісі - қажет файлды
іздеу және олармен енгізушығару операцияларын орындау.
15
Клиент-сервер архитектурасына қосымша құрғанда бағдарламаушы
серверлік бөлім және бір немесе бірнеше клиент бағдарламаларын өңдеуі керек.
Клиент-сервер архитектурасының ең маңызды артықшылығы деректерді
өңдеудің жалпы логикасын - деректер базасы логикасына және қосымша
логикасына бөлу болдып табылады. Басқаша айтқанда, қосымша қолданушыға
қызмет көрсетумен, ал сервер деректерге қызмет көрсету мен айналысады.
Қосымшаның клиент бөлігі арнайы бағдарламалау әдісі арқылы, сонымен
қатар бағдарламаны өңдейтін арнайы әдіс көмегімен жүзеге асырылады. Delphi
кез-келген талғамға сай және кез-келген күрделілік деңгейінде клиенттік
қосымша құруға мүмкіндік береді.
Кез-келген АЖ қосымшасы ішкі жүйеде жұмыс істейтін деректерге ену
механизмін қолданады. Мысалы, кез-келген осындай қосымша белгілі форманы
ашқанда бірдей операциялар құрамын орындауы керек:
- қажет деректердің орналасуын іздеу;
- анықтамалық ақпаратты іздеу, ашу, оқу.
Windows 2000 - көптеген сервистік пайдалану мүмкіндіктері кеңейтілсе
де, пайдалануда да үлкен қиындықтары бар Windows NT және Windows 9.х
екеуінің мүмкіндіктерін біріктірген ОЖ. Windows 2000 негізінде
оңтайландырылған нұсқа ретінде Windows МЕ - Windows 9.х.-ны дамытушы
болып табылатын ОЖ нұсқасы жасалды. Windows ОЖ - дың жаңа - 2002
жылғы нұсқасы Windows ХР жасалды. Windows ХР Windows 2000-да
пайдаланылған технологиялардың негізінде әзірленді. Ол үйдегі және кеңседегі
компьютерде жұмыс істеуге қолайлы әрі оны пайдаланушылардың саны күннен
күнге артып келеді. Windows ХР жүйелік ресурстарға қоятын талабы жоғары
(оперативті есте сақтау 128 Мб-тан және қатты дискідегі кеңістік 2ГБ-тан кем
болмауы керек).
Қолданбалы бағдарламамен қамтамасыз ету белгілі бір бағдарламалық
салаға бағдарланған қолданбалы
бағдарламалар дестесін және
пайдаланушының бағдарлама мәселесін қамтиды.
Көптеген қолтаңбалы бағдарламалардың дестесі (ҚБД) біршама дәрежеде
пайдаланушының ақпаратты түрлендірудегі құралдарына қол жеткізуіне
мүмкіндік беретін интерактивті ортаны білдіреді.
ҚБД-ның көбісі дербес компьютер үшін жасалатынын айта кету керек.
Көптеген ҚБД-ның арасынан мыналарды атауға болады:
- мәтіндік редактор. Ол анықтама, есептілік, тізімдеме (ведомость), мақала
секілді әртүрлі басылатын құжаттарды әзірлеп дайындауда пайдаланылады.
Мәтіндік редақторға Лексикон, Word, Word Perfect және тағы басқалар жатады;
- графикалық редактор. Бұл графикалық кескіндерді жасауға және
(немесе) өңдеуге арналған аса ауқымды программалар тобы. Осы топта мына
категориялар ажыратылып (бөліп) көрсетіледі: расторлық редакторлар,
векторлық редакторлар және үш өлшемді графиктер (3D-редакторы) әзірлеп
өңдейтін бағдарламалар құралы. Графикалық редактордың үлгілері ретінде
Paint, Corel Draw, Photo Shop, 3D Studio Max;
16
- электрондық кесте мәтіндік және сандық ақпараттардың аса үлкен
ауқымын автоматты түрде өңдейтін әдеттегі кестелердің электрондық түрін
білдіреді. Электрондық кестеге Lotus, Super, Calc, Excel, Quattro Pro және тағы
басқа да кеңінен тараған бағдаламалар жатады;
- деректер базасынын басқару жүйесі. Мәлімметтер базасы бір немесе
бірнеше объектілер мен олардың өзгешеліктері және өзара байланыстары
туралы мағлұматтарды сақтауда пайдаланылатын
бағдарламалық жүйе.
Деректер базасын, ақпараттардың алғашқы толықтырылуын және деректердің
өзектілігін жоғалтып алмай, көкейтесті жағдайда ұстауды базалық деректер
базасын басқару жүйесі (ДББЖ) деп аталатын программаның инструменттік
дестесі жүзеге асырады. Қазіргі уақытты танымал болып үлгерген Access, Fox
Pro, Paradox, Informix, Oracle және т.б. БМБЖ пайдаланылады;
- HTML редакторы (Web-редакторы - бұл мәтіндік және графикалық
редакторлардың өзгешеліктерін қамтитын ерекше топтағы редактор. Ол Web
деп аталатын құжаттарды (Интернеттің Web-беті) жасап, редакциялауға
арналған. Web-құжаттары - бұл әзірлеу барысында Ғаламтордағы ақпаратты
қабылдау және тапсырумен байланысты бірқатар ерекшеліктерді ескертуді
қажет ететін электрондық құжаттар. Web-құжаттарын теориялық тұрғыдан
жасау үшін қарапайым мәтіндік редакторларды, процессорларды, сондай-ақ
векторлық графиканың бірқатар графикалық редакторларын пайдалануға
болады, алайда Web-редакторы Web-дизайыншылардың еңбек өнімділігін
арттыра алатын бірқатар пайдалы міндетті істерге (функцияларға) ие. Бұл
кластың программасын электрондық құжаттар мен мультимедиялық
бұйымдарды дайындауда да тиімді пайдалануға болады;
- браузерлер (Web-ті қараудың құралы, шолушы). Бұл категорияға HTML
форматында (бұл форматтағы құжаттар Web-құжаттар ретінде пайдаланылады)
орындалған электрондық құжаттарды қарап көруге арналған бағдарлама
құралдары жатады. Осы заманғы броузерлер мәтін мен графикті ғана жасаумен
шектеліп қалмайды. Олар әуен, адам сөзін жасап шығарады, Ғаламтордан
радио хабарларын тыңдауды, бейнеконференцияларды көруді, электрондық
пошта қызметімен, телеконференциялар жүйесімен жұмыс істеуді және т.б.
қамтамасыз етеді;
- корректор - бұл
кез келген мәтіннің, құжаттың, есептің дұрыс
жазылуын тексеруді қамтамасыз ететін бағдарлама.
Сонымен қатар компьютерлік баспа жүйесі туралы да ақпараттар алдық.
Adobe Acrobat бағдарламасы құжаттарды бір платформадан екінші платформаға
құжаттарды ауыстыру үшін қолданылады. Мұнда барлық құралдар құжатты
дұрыс бейнелеу үшін қажет болады. Сондай-ақ мыналармен
қамтамасыздандырылады.
Стандарт бойынша жарыққа шыққанна кейін және өз өніміне лицензия
алғаннан кейін фирма электрондық құжаттарды баспаға шығару үшін өндірістік
стандарт тілін шығарды. Adobe және басқа да фирмалар көптеген қосымшалар
құрастырып баспа ісіне көп мүмкіншіліктер туғызды. Сонымен қатар Page
Maker, Photo Shop бағдарламаларында да жұмыс істедік. Сонымен қатар қазіргі
17
заманға сай баспахананы жана құрал - жабдықтармен қамтамасыздандыруда.
Ендігі баспаханадағы шығаратын газет, журнал, кітаптардың көп тиражда аса
сапалы түрде шығатынына сенімдімін.
Компьютерлік графика үш түрге: растрлық, векторлық және фракталдық
болып бөлінеді. Олар бір-бірінен монитор экранында бейнелену және қағаз
бетіне басып шығарылған кезде кескіндердің қалыптасу принциптері бойынша
ажыратылады.
Растрлық графикада кескіндер түрлі-түсті нүктелердің жиынтығынан
тұрады. Графикалық ақпараттың осындай нүктелер жиыны немесе пиксельдер
түрінде ұсынылуы растрлық түрдегі ұсынылу болып табылады. Растрлық
кескінді құрайтын әрбір пиксельдің өз орны мен түсі болады және әр пиксельге
компьютер жадында бір ұяшық қажет.
Растрлық кескіннің сапасы сол кескіннің өлшеміне (тігінен және
көлденең орналасқан пиксельдердің саны) және әр пиксельді бояуға қажетті
түстердің санына тәуелді болады [3].
Мұндай типті кескіндер Adobe Photoshop, Corel Photo, Photofinish секілді
қуатты графикалық редакторларда өңделеді. Растрлық кескіндер векторлық
кескіндерге қарағанда сапасы жоғары, әсерлі болады. Қарапайым
фотосуреттердің өзі компьютерде растрлық кескін түрінде сақталады. Растрлық
кескіндерді Paint, Adobe Image Ready секілді бағдарламаларды қолданып
қолдан жасауға да болады. Растрлы графикамен жұмыс істеу ыңғайлы, әрі
тиімді жұмыс істеу үшін шешілетін есептерге сәйкес және қолданушы
қажеттіліктерімен сәйкес бағдарламаның қажетті параметрлерін қойып алу
қажет. Жөндеу мүмкіндіктері негізінен сирек және басқа графикалық
бағдарламада аналогтары болмайды.
Вирустардан қорғайтын бағдарламаның түрі AntiViral Toolkit Pro (AVP).
Соңғы уақытта Касперлік AVP антивирустық дестесі өте әйгілі деп саналады.
Бұл бағдарла вирустарды іздестіріп, жоюға арналған. Аса қолайлы пайдалану
интерфейсіне, көптеген түрлі баптауларға, сондай-ақ антивирустық деректердің
көлемді базасына ие AVP пакетінің қолданбалары бүгінгі күні белгілі болып
отырған барлық вирустарды дер
уақытында
залалсыздандыру
арқылы
пайдаланушының еш алаңсыз тапжылмай отырып жұмыс істеуіне мүмкіндік
береді.
AVP-тің ең басты артықшылығы - соңғы уақытта пайда болған
вирустардан қорғауды қамтамасыз ететін антивирустық
бағдарламаны
уақыттылы әзірлей алады. Антивирустық деректер базасын жаңарту процесі
автоматтандырылған және пайдаланушыға Интернет арқылы осы базаға
енгізілген өзгертулердің барлығынан аттап өтуіне мүмкіндік береді. Дестенің
негізгі құрастырушылары ретінде Монитор AVP және сканер AVP
бағдарламалары қызмет етеді. Монитор AVP қолданбасының негізгі міндеті -
компьютердің жағдайын ұдайы бақылап отыру. Басқаша айтқанда, жадта ұдайы
болуы арқылы бұл бағдарлама болып қалуы ықтимал барлық күдікті
әрекеттердің үстінен тап басып түсетін болса, тиісті хабар береді.
18
Ғаламтор - кез-келген компьютерлер мен бүкіл әлем бойынша ақпарат
алмасу мен беру мүмкіндігі, желілер жүйесі. Ғаламтор - байланыс арналарын
өзара біріктіретін, тораптардың жиынтығы.
Әрбір торапта көбінесе UNIX ОЖ-сін басқару арқылы жұмыс істейтін бір
немесе бірнеше қуатты компьютерлер-сервері болады. Мұндай торапты кейде
хост деп атайды.
Торапты оның иесі - провайдер деп аталатын (ағылшын тілінен алғанда
provide- қамтамасыз ету дегенді білдіреді) ұйым немесе ғаламтор қызметін
жабдықтаушы басқарады.
Ғаламтор хаттамаларының екі типін айырған жөн:
- базалық хаттамалыр, Ғаламтор (IР және TCP) компьютерлерінің кез
келген типтері арасындағы электронды хабарларды заттай жолдау үшін жауап
береді. Бұл хаттамалар өзара тығыз байланыстылығы соншалықты оларды
көбіне TCPIР хаттамасы атты бірыңғай белгілейді;
- өте жоғары деңгейдегі қолданбалы хаттамалар, мамандандырылған
ғаламтор
қызметі жұмыс істеу үшін жауап береді: http хаттамасы
(гипермәтіндік хабарларды беру), ftp хаттамасы (файлдарды беру), telnet
хаттамасы (қол жетудің қашықтауы), электронды поштаның хаттамалары және
т.б. Электронды пошта кез келген құжатты ол мейлі қызмет жайлы жалпы
мәлімет бола ма (адресі, аты- жөні, тақырыбы) немесе жай хабар түріндегі текст
(хаттың өзі) бола ма - бәрі бір олардың ақпараттық негізін бірдей түрде жеткізе
алады. Электрондық поштаны пайдалану кезінде копьютерде әртүрлі арнаулы
бағдарламалар қолданылады және олардың қажеттілігіне қарай бірінен біріне
жеңіл ауысып отыруға болады.
Мұндай бағдарламалар мынадай жұмыстар атқарады:
- алынған мәліметтерді талдау және жаңа мәліметтер дайындау;
- байланыс торабымен жылдам мәлімет алмасу.
Байланыс желісіндегі ең алғашқы бағдарламаның жұмысы компьютердегі
текстік ақпаратпен жұмыс
істеген сияқты болады. Бұл кезеңде белгілі бір
редакторлық бағдарлама көмегімен тексті дайындап, оны артынан қарап
шығуға тура келеді. Тексті оқу, толықтыру, талдау жұмыстары әдеттегі
поштамен жұмыс істегенмен бірдей. Компьютерде әрқашанда жинақталған,
мәліметтер архиві болуға тиіс, соларды қарап отырып бұрынғыларын тағы
қайталап оқып шығып, керек еместігін қоржынға тастап, керектеріне жауап
жазып, кейбірін қайта архивке салып сақтап қоямыз. Ең соңында дайындалған
хатты немесе келген хатқа жазылған жауапты пошта жәшігіне салып,
керекті адреске жөнелтеміз. Сонымен, электрондық поштаның кәдімгі
почтадан айырмасы байланыс бөлімі өз компьютерімізде орналасады және тек
өзімізге ғана қызмет етеді.
Рұқсат деңгейі пайдаланушылардың желіге қосу қызметімен
қамтамасыздандырады (жеке абоненттер, кәсіпорындар,
ұялы
пайдаланушылар). Қолданылатын технологияға қарай (xDSL, Etherten, PON,
Cable, Wi-Fi, WiMAX) жабдықтау таңдалады:
DSLAM, Ethernet
коммутаторлары, Wi - Fi қосылулары, WiMAX негіздік станциялары және т.б.
19
Абоненттерді мультимедиялық жоғарғы сапалы қызметтермен қамтамасыз ету
үшін желілер жылдам, мультиқызметті, интелектуалды сенімділігі жоғары және
қол жетерлік болуы тиіс.
Агрегация деңгейінде рұқсат деңгейінен түсетін трафикті жинау мен
тасымалы тарату құрылғыларына өтеді. Агрегация деңгейін маршрутты
желілерден түзеліп, Ethernet, IP, IP - MPLS технологияларының қолдануымен
қала немесе облыстық масштабтарға жайылады.
Қызметтердің
деңгейлері мен қызметтерді басқару, қосу
технологиясынына қарамастан, абоненттерге пайдалануға берілетін сервистің
кешенді бақылауын қамтамасыз етеді. Осында
тарифтеуге арналған
статистикалық мәлімет, пайдалануға берілетін қызмет түрлерінің өзгертулері
және т.б. жиналады.
Қосымшалардың
деңгейін жабдықтауды ұстап, қамтамасыз етуші
қызметтерді: қоңырауларды өңдеу серверлері (SoftSwich), кеңінен хабарлайтын
-теледидар станциялары, сұраныспен бейне станциялары және т.б.
NGN желісінің түйіні магистральдік желінің шекарасында орналасқан,
үлкен өнімділік маршруттарынан тұрады. Нақты түйін деңгейі агрегация
деңгейінің және магистральді желі транспорттық деңгейінің тоғысуын
қамтамасыз етеді. NGN басқа желілермен медиашлюз арқылы бірлесіп (жалпы
қолданыстағы телефониясы, жылжымалы радиобайланысты желілер, ISDN
және
т.б.), дабыл беру хаттамаларды құрады және трафикі лайықты
форматтарға айналдырады. Тапсыру тиімділігі дауыс мәліметтері желісі
арқылы пакетті коммутациямен бар болу телекоммуникациялық желілердің
және соның ішінде мобильді байланысын жаңартуына әкелді. Келешекте
мультимедиялық конвергенциясы бар желілер аса қарқынды дамуға
ұшырайтыны айқын. Жеке абоненттерге де, корпоративті пайдаланушыларға
да IP желілерінің қолдануымен мультимедиялық қызмет көрсетудің негізі
ретінде IMS (IP Multimedia Subsystem) технологиясы болуы мүмкін [4].
Алғашында IMS технологиясы 3GPP тобымен мобильді байланыс
желілерінде қызметтердің мультимедия ішкі жүйесі сияқты өңделген. Бірақ
келесі релиздарда IMS сәулеті конвергендік торлардың құрылымы негізіне
айналып, өзіне абоненттердің коммутациясын қосты. ETSI
стандартизациясының негізгі бөлімшесі болып табылатын TISPAN жұмысшы
тобы (Telecommunications and Internet converged Servic es and Protocols for
Advanced Networking ) IMS құрылымын аяқтап, желілі торлармен, соның ішінде
кең жолақтылармен өзара әрекеттесіп қамтамасыздандырды. IMS негізгі
артықшылығы - қолжетімділік шартынан тәуелсіздігі және DSL, WiMAX, Wi -
Fi қоса әртүрлі технологияларды біріктіру мүмкіндігі, кабельді желілер арқылы
кең жолақты жілілерге қолжетімділік және тіпті Е1 (сәйкесінше 3GPP Release 6
және
7, 6 және R 7) белгіленген арналары арқылы корпаративті
пайдаланушыларға қолжетімділік. IMS технологиясы үшін жаңа хаттамаларын
қосу арқылы жаңа функцияларды енгізе алатын негізгі хаттама ретінде SIP
(Session Initiation Protocol) байланысын қалыптастыратын хаттама
қолданылады. Нәтижесінде желіде жаңа қосымшаларды енгізуді айтарлықтай
20
жеңілдететін хаттаманы ауыстырмай - ақ функционалдылықты өсіруге болады.
IMS- тің негізгі ерекшелігі көлденең құрылымның (1 кескін) болуы. IMS деңгейі
желілердің транспорттық деңгейін (төменгі жазықтық) қызмет көрсету мен
қосымшалар деңгейінен (жоғарғы жазықтық) бөліп тұрады. IMS - тің қазіргі
телекоммуникациялық нарық операторларына тартымдылығы бірнеше
себеппен түсіндіріледі, соның ішінде:
дауыс, бейне және мәліметтер конвергенциясы. Тriple - play сапалы
жеткізу қызметінің негізгі шарты пайдаланушының
қандай жерде
орналасқанына қарамастан берілген сервистің жоғарғы дәреже қолжетімділігі
болып табылады;
мультимедиялық абоненттік терминалдар санының артуы, соның ішінде
қазіргі уақыт қосымшасының жұмысын қамтамасыздандыратын мобильді
терминалдар (шұғыл хабарламаларды жіберу, PTТ және т.б.);
тіркелген және мобильді желілер операторларының жоғарғы бәсекесі
және бағалық қысым. Тіркелген және мобильді желілер конвергенциясы
желілік ресурстарды, әсіресе мәлімет деңгейінде неғұрлым рационалды
пайдалану;
жаңа қызметтерді енгізуіне уақытты қысқарту. Жоғары бәсекелі ортада,
қызмет операторлары мен қызметтердің жабдықтаушылары қысқа мерзімде
инвестицияны аз уақыт аралығында қайтарылымдығы шартында жаңа қызмет
түрлерін қалыптастырады және енгізеді.
1.3 Инфокоммуникациялық жүйе және байланыс жүйесі
Бұл жұмыстағы негізгі мақсат: ақпарат, байланыс және ақпараттандыру
саласында қолжетiмдi және сапалы қызметтердi ұсынуға,
инфокоммуникациялық инфрақұрылымды, отандық ақпараттық кеңiстiктi
дамыту үшiн жағдай жасауға бағытталған мемлекеттiк саясатты тиiмдi iске
асыру. Қазiргi заманғы стандарттарға сай және әлемдiк ақпараттық кеңiстiкке
толыққанды кiрiгудi қамтамасыз ететiн дамыған, қолжетiмдi
инфокоммуникациялық инфрақұрылым және қазiргi заманғы жалпы ұлттық
ақпараттық ортада туындаған кемшіліктерді толықтыру.
Инфокоммуникациялық жүйе, байланыс жүйесі (infocommunications
system) - мәліметтерді жеткізу кешенін қүрайтын аппараттық құралдардың,
бағдарламалық жасақтамалардың және сол мәліметтерді жеткізу арналарының
бірлестігі. Инфокоммуникациялық технологиялар және байланыс жүйелерінің
өзара байланысу сұлбасы 1.6-суретте көрсетілген.
Инфокоммуникациялық модуль (infocommunication module) - ақпаратты
бағдарлауды және ақпараттық арналарды басқаруды жасақтайтын есептеу
желісінің логикалық элементі.
Инфокоммуникациялық сервер (infocommunications server) - терминал,
компьютер және принтер сияқты құрылғылардын желіге қосылуын жеке
коммуникациялық хаттамасыз-ақ іске асыратын, байланысқа
сәйкес
бағдарламалық жасақтамамен қамтамасыз етілген компьютер. Жергілікті
21
желілерде - жұмыс станцияларының үлкен электрондық есептеу машиналарына,
модемдерге, факс -модемдерге және басқа құрылғыларға қатынас құруын
қамтамасыз ететін компьютер де осылай аталады.
Коммуникациялық хаттама (communications protocol) - қысқа мерзімде
стандартты пішімді пайдаланып, мәліметтерді желінің бір торабынан
(түйінінен) екіншісіне жеткізуді атқаратын мүмкіндіктер (спецификациялар)
жиыны.
Коммуникациялық бағдарлама (Communications program'(software) -
компьютер мен модемнің басқа компьютермен және модеммен қатынас
құруына мүмкіндік беретін қолданбалы программа. Ол компьютерлер
арасындағы байланыс түзілімін ұйымдастыратын телефон нөмірлерін жадында
сақтап, оларды автоматты түрде теруді жүзеге асырып, жалпы қатынас қүруды
оңайлатады. Байланыс орнатылған сон, бұл программа келіп түскен
мәліметтерді дискіде сақтап, қажетті файлдарды дискіден өрі карай i жәнелтеді.
Байланыс параметрлерін алғаш - орнату кезінде осы компьютердегі модем
сипаттамаларына сәйкес бейімделеді.
1.6 Сурет - Инфокоммуникациялық технологиялар және байланыс
жүйелері
МАТС - мекемелік автоматты телефон станциясы;
ЖҚТЖ - жалпы қолданыстағы телефон желісі;
22
ЖЕЖ - жергілікті есептеу желісі.
1.4 ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz